บทที่ 22 ประชากร

ประชากร

ประชากร (Population)

หมายถงรายการทงหมดหรอสมาชกทงหมดของหนวย

หรอสงทถกเลอกเพอใชในการเกบรวบรวมขอมล

และตองปรากฏอยใน ขณะททาการวจย

ประเภทของประชากร

ประชากรทมจานวนจากดหรอนบถวน (Finite

population) สามารถนบจานวนไดแนนอน เชน

จานวนนกศกษา จานวนบรษท จานวนหนงสอใน

หมวดคอมพวเตอรของหองสมดมหาวทยาลยแหง

หนง เปน

ประชากรทมจานวนไมจากด (Infinite

population) ซงไมสามารถนบจานวน

ประชากรไดแนนอน เชน จานวนเมดทราย

เมดขาว ปรมาณนาในมหาสมทร เปนตน

ประชากรทใชในการวจยอาจจะหมายถง คน สตว สงของ สถานท ดงเชน

หนงสอ หนงสออางอง บทความในสารานกรม รายการบรรณานกรม

ทายเลมของบทความ

จงหวด อาเภอ ตาบล

สตวปา เสอ เสอดาว

ขาราชการ ขาราชการสงกดมหาวทยาลย บคลากรหองสมด บรรณารกษ

บรรณารกษบรการตอบคาถาม บรรณารกษใหบรการตอบคาถามผาน

เวบไซต บรรณารกษใหบรการตอบคาถามผานกระดานสนทนา

กลมตวอยาง (Sample)

หมายถงหนวยหรอองคประกอบบางสวนทถกเลอกมา

จากประชากรทงหมด เนองจากไมสามารถศกษา

ประชากรทงหมด ทาใหผวจยตองเลอกศกษา

บางสวนเพอใชเปนตวแทนในการศกษา

การสารวจหองสมดมหาวทยาลย 20 แหง จาก

หองสมดมหาวทยาลยทงหมด

การศกษาบรรณารกษหองสมดเฉพาะ 50 คน จาก

บรรณารกษหองสมดเฉพาะทงหมด

การวเคราะหหนงสอการตนแปลจากภาษาญปน

200 เลมจากหนงสอการตนญปนทงหมด

ทาไมตองสมตวอยาง

ประชากรมขนาดใหญเกนไป

ขอจากดดานเวลา

ประหยดงบประมาณ

ประหยดแรงงาน

ความถกตองและแมนยา

ขอมลบางอยางไมสามารถศกษาไดทงหมด

ไมรจานวนทแนนอนของประชากร

หลกการเลอกกลมตวอยางทด

การเปนตวแทนทดของประชากร

(Representativeness) กลมตวอยางตองมคณลกษณะ

และสมบตทเหมอนหรอคลายกบประชากรมากทสด

เนนประโยชนทจะไดรบ ( Efficiency and

Practicality) กลมตวอยางทมขนาดใหญเกนไปอาจจะ

ทาใหสญเงน เวลา และความพยายามในการทางาน

มากแทนทจะทาใหเกดผลดอาจจะสงผลเสยมากกวา

ขนตอนการสมตวอยาง

กาหนดหรอนยามประชากร

ตรวจสอบหนวยหรอรายชอหรอรายการทจะสม

กาหนดขนาดหรอจานวนของกลมตวอยาง

กาหนดวธการสมตวอยาง

การนยามประชากร

การสมตวอยางจะตองกาหนดประชากรทจะสมให

ชดเจน ประชากรคอใครหรออะไร มขอบเขตแค

ไหน ดงเชน

บรรณารกษงานบรการตอบคาถาม ของหองสมด

มหาวทยาลยของรฐ

หนงสอการตนแปลจากภาษาญปน ทตพมพ

ในชวงป พ.ศ. 2538-2540

บทความทางบรรณารกษศาสตรของนกเขยน

ไทยทตพมพในวารสารภาษาตางประเทศ

ในชวงป พ.ศ.2500-2548

หองสมดโรงเรยนสาธตมธยมศกษา ทสงกด

ทบวงมหาวทยาลย

การตรวจสอบประชากร

ประชากรทงหมดจะตองไดรบการตรวจสอบให

ชดเจนและแนนอนกอนทาการสม เพอทจะการสม

ตวอยางมความนาเชอถอ โดยตรวจสอบวาประชากร

แตละหนวย ยงอยในกลมประชากร เพราะประชากร

บางประเภทมการเปลยนแปลงตลอด ดงเชน

บรรณารกษทปฏบตงานในหองสมดโรงเรยน

สาธตมธยมศกษา สงกดทบวงมหาวทยาลย

ยงคงมจานวนเทาเดม ไมไดเพมหรอลด

จานวนลงในขณะทจะทาการสารวจ เพราะ

สดสวนของการเลอกกลมตวอยางจะ

เปลยนไป

วธการเลอกกลมตวอยาง

แบบอาศยความนาจะเปน (Probability sampling)

แบบไมอาศยความนาจะเปน (Non-probability

sampling)

การเลอกแบบไมอาศยความนาจะเปน

การเลอกแบบนใชในกรณทจะไมสามารถอาศยความนาจะเปนในการสมอาจจะดวยสาเหต

ไมทราบประชากรทแนนอน

เหตผลดานความปลอดภย

ความสะดวก

ความรวดเรวในการวจย

การเลอกกลมตวอยางแบบนมขอจากดหลายประการ

โดยเฉพาะการเปนตวแทนทดของประชากร เพราะไม

สามารถคานวณความคาดเคลอนในการวเคราะห

ขอมล ดงนน การเลอกตวอยางแบบน อาจจะไมเปนท

ยอมรบในผลการวจย แตอยางไรกตามผลการศกษา

สามารถใชเปนพนฐานสาหรบการศกษา

การคนหาแนวคดทยงไมไดมการพฒนา

ใชในการ pre-test กลมศกษาขนาดใหญกอนการเกบ

ขอมลจรง

เพอใชในการคนหาทฤษฎหรอกาหนดสมมตสาหรบ

การศกษาจรง

รปแบบการเลอกแบบไมอาศยความนาจะเปน

การเลอกแบบบงเอญ

การเลอกแบบกาหนดสดสวน

แบบเจาะจง

แบบสะดวก

การใชการบอกตอของกลมตวอยาง

การเลอกแบบบงเอญ (Accidential S.)

การเลอกแบบไมไดกาหนดไวลวงหนา กลมตวอยาง

จะเปนใครกไดทสามารถใหขอมล จะพบบอยมาก

ในการถามขอมลตามปายรถประจาทาง หรอหนา

ศนยการคา เพอเพมความนาเชอถอของขอมลควร

เลอกสถานทเกบขอมลใหตรงกบกลมทจะใหขอมล

การเลอกแบบกาหนดสดสวน (Quota Sampling)

การเลอกตวอยางแบบเหมอนกบแบบบงเอญ แต

เพอใหไดกลมตวอยางทกระจายและมความ

นาเชอถอกวาจงไดกาหนดสดสวนของผทจะเลอก

ใหออกเปนกลมยอย เชน แบงผทจะใหขอมลตาม

ปายรถเมล เปนเพศชาย 50 และหญง 50 คน

การเลอกแบบเจาะจง

(Purposive/judgmental Sampling)

การทผวจยเลอกกลมตวอยางโดยใชวจารณญาณ

ของตวเองตดสนวาจะเลอกใครเปนกลมตวอยาง

สาหรบการศกษาในแตละเรอง มจดบกพรองคอการ

ตดสนใจของแตละคนมความแตกตางกนขนอยกบ

ทศนคต และประสบการณของแตละคน

การเลอกตามความสะดวก

(Convenience Sampling)

การเลอกผวจยเลอกกลมตวอยางตามความสะดวก

ของตวเอง เชน บรรณารกษเลอกกลมตวอยางจากผ

ทเขาถามคาถามในแผนกบรการตอบคาถาม

การศกษาทเกยวของกบยาเสพยตดจากผทอยในการ

ควบคมของสถานพนจหรอเรอนจา เปน

การเลอกโดยอาศยกลมตวอยางบอกตอ

(Snowball sampling)

การเลอกกลมตวอยางโดยกลมตวอยางแนะนาให

รจกกลมตวอยางคนอนๆ ในกลมของพวกเขาตอไป

เรอยๆ ใชในกรณทไมทราบประชากรทแนนอน เชน

การศกษาผทางานบรการพเศษ หรองานในลกษณะ

คลายกน

การสมโดยอาศยความนาจะเปน

กลมตวอยางแบบอาศยความนาจะเปน (probability

sample) คอการกาหนดกลมตวอยางโดยอาศยกฎ

ความนาจะเปน ซงทาใหกลมตวอยางทไดม

แนวโนมจะเปนตวแทนทดของประชากร

การสมแบบนมความสมพนธหรอใชกนมากในการวจย

เชงสารวจ เพราะกลมตวอยางทไดจะตองเปนตวแทนท

ดของประชากร ซงจะสงผลตอการทดสอบสมมตฐาน

และคณภาพของงานวจยตอไป

สวนการวจยบางประเภทเชนการทดลองอาจจะเลอก

กลมตวอยางแบบเจาะจง การสมตวอยางแบบอาศย

ความนาจะเปน เพราะขอจากดของผทจะมาเขาส

กระบวนการทดลอง เชน การศกษาไขหวดนก

การเลอกแบบอาศยความนาจะเปน มหลาย

รปแบบ ในการสมตวอยางสามารถใชหลายวธ

ประกอบกนเพอใหไดกลมตวอยางทนาเชอถอ

และเปนตวแทนทดของประชากร ดงน

การสมแบบงาย (Simple random sampling)

การสมแบบมระบบ (Systematic sampling)

การสมแบบแบงชน (Stratified random sampling)

การสมแบบขนตอน (cluster sampling)

การสมแบบงาย

(Simple random sampling)

การสมตวอยางจากประชากรทงหมดครงละตวจนกวา

จะไดครบตามจานวนทตองการ โดยแตละครงทสม

สมาชกแตละหนวยของประชากรมโอกาสถกเลอก

หรอสมเทาเทยมกน คอ 1/N ถา N คอจานวน

ประชากรทงหมด

กรณประชากรมจานวนทงหมด 50 โอกาสท

สมาชกแตละตวของประชากรทงหมดจะถกเลอก

คอ

1/50

หรอ

2 %

การสมแบบงายทาใหโอกาสของกลมตวอยางขนาด n

ทถกสมมาจากมาจากประชากรทมสมาชกจานวน N

เทากน คอ 1/NCn ดงเชน

ประชากรทมสมาชก 4 หนวย และกลมตวอยางม

สมาชก 2 หนวย กลมตวอยางมโอกาสถกเลอกเทากบ

1/4C2 หรอ ซง 4C

2 มคาเทากบ 9 ดงนนโอกาสทจะถก

เลอกเทากบ 1/6

เมอ A B C D คอสมาชกของประชากร กลม

ตวอยางทจะถกสมประกอบดวย

A B A C A D

BC BD CD

วธการสมแบบงาย

การจบฉลาก โดยการเขยนชอหรอหมายเลขใหกบ

สมาชกทงหมดของประชากร แลวใสลงในกลองและ

เขยาใหคละกน จากนนใหหยบทละแผน และเขยนชอ

หรอหมายเลขทสมไวบนกระดาษ แลวใสรายการคน

ลงในกลอง กอนการหยบรายการตอไป ทาตาม

ขนตอนทงหมดจนกวาจะไดสมาชกครบ

การใชตารางเลขสม

กาหนดใหหมายเลขใหกบสมาชกทงหมดของ

ประชากร ถาสมาชกเปนหลกรอยใหเลข 3 หลก ตงแต

000 จนถงสมาชกตวสดทาย

เลอกใชตารางเลขสมสาเรจรปทใหไว

เปดตารางเลขสม และบนทกเลขทถกเลอก ซงอย

ขอบเขตของหมายเลขประชากร

หลก แถว

1-4 5-8 9-12 13-16 17-20 21-24 25-28 29-32 33-36 37-40

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15

64 75 58 38 85 84 12 22 59 20 17 69 61 56 55 95 04 59 59 47 10 30 25 22 89 77 43 63 44 30 38 11 24 90 67 07 34 82 33 28 71 01 79 84 95 51 30 85 03 74 66 59 10 28 87 53 76 56 91 49 60 01 25 56 05 88 41 03 48 79 79 65 59 01 69 78 80 00 36 66 37 33 09 46 56 49 16 14 28 02 48 27 45 47 55 44 55 36 50 90 47 86 96 70 01 31 59 11 22 73 60 62 61 28 22 34 69 16 12 12 39 04 04 27 37 64 16 78 95 78 39 32 34 93 24 88 43 43 87 06 73 50 83 09 08 83 05 48 00 78 36 66 93 02 95 56 46 04 53 36 32 65 34 64 74 84 06 10 43 24 20 62 83 73 19 32 35 64 39 69 97 59 19 95 49 36 63 03 51 06 62 06 99 29 75 95 32 05 77 34 74 01 23 19 55 59 79 09 69 82 66 22 42 40 15 96 74 90 75 89 56 75 42 64 57 13 35 10 50 14 90 96 63 36 74 69 09 63 34 88 49 80 04 99 08 54 83 12 19 98 08 52 82 63 72 92 92 36 50 26 43 58 48 96 47 24 87 85 66 70 00 22 15 01 93 99 59 16 23 77 16 65 37 96 64 60 32 57 13 01 35 74 28 36 36 73 05 88 72 29

การสมแบบเปนระบบ (Systematic sampling)

การนารายชอสมาชกของประชากรมาเรยงลาดบตามอกษรของชอหรอตามหมายเลขประจาตว รหสประจาตวนกศกษา หรออนๆ

การกาหนดชวงทจะใชในการสมตามจานวนของประชากร และกลมตวอยาง เชน ประชากรจานวน 100 คน ตองการสม 20 คน ดงนนชวงทจะใชในการสม เทากบ 100/20 คอ 5 คอจะสมประชากรทกๆ 5 รายการ

การสมตวอยางแบบงายของประชากรทอยในชวง 5

รายการแรก คอ 1-5 เพอใชเปนตวเรมตน สมมตสม

ไดหมายเลข 3 คอรายการเรมตน

เลอกตวอยางตวท 2 คอ หมายเลข 3+5 เทากบ 8

เลอกตวอยางตวท 3 คอ 8+5 เทากบ 12

ทาตอไปเรอยๆ จนกวาจะไดตวอยางครบ 20

การสมแบบแบงชนหรอชนภม

(Stratified random sampling)

แบงกลมประชากรออกเปนชนยอย ๆ (Strata) เสยกอนบน

พนฐานของระดบของตวแปรทสาคญทสงผลกระทบตอตว

แปรตาม โดยมหลกในการจดแบงชนภมใหภายในชนภมแตละ

ชนมความคลายคลงกน (Homogeneous) หรอมลกษณะท

เหมอนกนใหมากทสดเทาทจะทาได แตระหวางชนภมใหม

ความหลากหลาย (Heterogeneous) หรอมความแตกตางกนให

มากทสดเทาทจะทาได และหลงจากทจดแบงชนภมเรยบรอย

แลวจงสมตวอยางจากแตละชนภม

การแบงผบรหารหองสมดมหาวทยาลยออกเปนสอง

กลม คอกลมผบรหารหองสมดมหาวทยาลยของรฐ

และมหาวทยาลยเอกชน

กาหนดสดสวนกลมตวอยางของทงสองกลม

สมตวอยางแบบงายของประชากรทงสองกลม

การสมแบบแบงกลม

(Area or cluster sampling)

การสมแบบนใชสาหรบการสมตวอยางทประชากรม

การกระจายและประชากรในแตละพนทมลกษณะ

คลายกน (Homogeneity) สามารถทจะนามาสมแบบ

แบงกลมมาใชในการสมตวอยาง เพอใหสะดวกแก

การรวบรวมขอมล

การศกษาหองสมดโรงเรยนในจงหวดลาปาง

จงหวดลาปางม 10 อาเภอ

สมมา 5 อาเภอ

สมโรงเรยนมาอาเภอละ 5 โรง

การสมแบบหลายขนตอน

(Multistage cluster sampling)

ในการทาวจยจรง ๆ เราอาจจะใชวธการสมท

ซบซอนมากกวาน โดยหลกแลวจะตองพจารณา

วธการสมทกลาวมาทงหมดมาใชใหไดประโยชน

สงสดเพอใหไดกลมตวอยางทผวจยตองการอยาง

แทจรง เรยกวาการสมแบบหลายขนตอน

การกาหนดขนาดของกลมตวอยาง

การกาหนดขนาดกลมตวอยางมากนอยขนอยกบ

ลกษณะของประชากร ถาประชากรมความเปนเอกพนธหรอมความแปรปรวนนอยการใชกลมตวอยางนอยกได ในทางตรงกนขามถาหากประชากรมความแตกตางกนมากหรอมความแปรปรวนมากตองใชกลมตวอยางมาก

ลกษณะหรอประเภทของงานวจย การวจยเชงสารวจ

จะตองใชกลมตวอยางจานวนมาก แตในกรณทเปน

การวจยเชงคณภาพทจะตองใชแบบสมภาษณในการ

เกบขอมลแบบเจาะลกอาจจะไมตองใชกลมตวอยาง

จานวนมาก

วธการกาหนดขนาดกลมตวอยาง

การกาหนดขนาดมหลายวธ เชน

การกาหนดโดยใชเกณฑ

การกาหนดโดยใชตารางสาเรจรป

การใชสตรคานวณ

การใชเกณฑกาหนดขนากลมตวอยาง

ประชากรหลกรอย ใชกลมตวอยาง 15-30 %

ประชากรหลกพน ใชกลมตวอยาง 10-15 %

ประชากรหลกหมน ใชกลมตวอยาง 5-10 %

โดยใชเกณฑนในการคานวณสดสวนของประชากร

วธการกาหนดขนาดตวอยาง

2. ใชตารางสาเรจรป

2.1 เครจซ และมอรแกน

2.2 ยามาเน

3. ใชสตรคานวณ

สตรยามาเน

n = N

1 + Ne2

วธการกาหนดขนาดตวอยาง

“การอานหนงสอพมพธรกจของนกศกษา” n = N

1 + Ne2

N = 795 คน กาหนดระดบความเชอมนท 95%

( e = .05)

n = 795 = 266 คน

1 + 795(.05)2