View
227
Download
2
Category
Preview:
DESCRIPTION
Nefarma Therapietrouw
Citation preview
Therapietrouw
De zorg kan zó veel beter
makkelijk op maat zelfredzaam bereikbaar vertrouwd geïnformeerd ontmoeting bewustwordingt zelfredzaam gemakkelijk controle motivatie begeleiding regelmaat voorlichting afstemming zelfredzaam
De zorg kan zó veel beter Therapietrouw
Farmabedrijven hebben als makers en leveranciers van
die middelen alle reden om het goede gebruik ervan te
bevorderen. Maar ze kunnen dat niet alleen. Op allerlei
plekken en op uiteenlopende manieren werken zij met
andere partijen in en buiten de zorg samen om patiënten
te helpen bij het nauwgezet volgen van de instructies van
hun arts.
Eerder in 2012 verscheen onder de titel Patiëntenservice
het eerste deel van een brochurereeks met als motto
‘De zorg kan zó veel beter’. Daarin hebben we verschillende
initiatieven opgenomen van zorgpartijen die hun krachten
en kennis hebben gebundeld om patiënten zo goed
mogelijk van dienst te zijn. In deze tweede uitgave hebben
we van therapietrouw het centrale thema gemaakt. Ik nodig
u graag uit uzelf te laten inspireren door de goede ideeën
en praktijkvoorbeelden uit dit boekje en om met ons te
werken aan een optimaal gebruik van al die mooie
middelen.
Dr. Michel A. Dutrée, arts
algemeen directeur Nefarma
Probeert u zich de gezondheidszorg eens zonder
geneesmiddelen voor te stellen. Ondenkbaar, niet-
waar? De voortdurende aanvoer van nieuwe medicatie
geeft artsen elke keer opnieuw de modernste wapens
in handen om ziektes en aandoeningen te bestrijden. Zo
hebben we voor steeds meer zorgvragen een passend
antwoord paraat.
De dokters en de geneesmiddelen kunnen echter nog zó
goed zijn, het succes van een behandeling staat of valt
bij het juiste en trouwe gebruik van de voorgeschreven
medicatie door de patiënten zelf. En daar wringt nogal
eens de schoen; verschillende onderzoeken laten zien
dat ongeveer de helft (!) van de chronische patiënten
de voorgeschreven medicijnen niet, niet volledig of
verkeerd inneemt. Een pijnlijke constatering. Zeker in een
tijd waarin doelmatigheid het grote speerpunt is in het
zorgbeleid, verdient het tegengaan van verkeerd genees-
middelengebruik ieders aandacht.
Goed gebruik = doelmatige zorg
Woord vooraf
Inhoud
Inleiding: Betere zorg voor hetzelfde (of mínder) geld
7Therapietrouw in kaart
8Opgelucht ademhalenBoehringen Ingelheim, Pfizer, GSK en AstraZeneca richten zich samen met Achmea op voorlichting aan patiënten met astma en COPD.
11Farmacotherapeutisch ThuisconsultApothekers gaan in gesprek met ouderen die minimaal vijf geneesmiddelen op een dag gebruiken. Een initiatief van AstraZeneva en BENU apothekers.
17PillcoachEen door Janssen ontwikkelde beveiligde applicatie voor HIV-patiënten.
23MySupportEen zorgprogramma voor MS-patiënten gericht op persoonlijke begeleiding van Merck Serono (onderdeel van Merck B.V.).
29
MijnpijncoachHuisarts Vos heeft samen met Curavista een online zelfmanage-mentprogramma ontwikkeld voor mensen met zenuwpijn.
35BrunchpoliEen prettige omgeving om een injectie te komen halen. Dat is de Brunchpoli, opgericht door Arkin samen met farmaceut Janssen.
41Richtlijn Check Astma (RCA) & COPD Controle Check (CCC) Voor mensen met astma en COPD heeft GSK samen met de KNMP en SFK een computerprogramma ontwikkeld voor betere zorg.
47MijnmedicijncoachMijnmedicijncoach biedt mensen die chronisch medicijnen gebruiken uitgebreide informatie. Een initiatief van 2Comply en diverse farmaceutische bedrijven.
53
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 7
mogelijk effect sorteren. Dat lukt alleen als artsen de juiste
middelen voorschrijven bij de juiste patiënten en als die
patiënten trouw zijn in toediening en gebruik.
Redenen te over dus voor farmabedrijven om de handen
ineen te slaan met andere partijen in en buiten de zorg.
Hun verantwoordelijkheid houdt namelijk niet op als een
nieuw geneesmiddel eenmaal op de markt is. Wel is het zo
dat de hele regie rond voorschrijven, financiering en
gebruik van deze middelen dan bij andere partijen ligt,
zoals artsen, apothekers, zorgverzekeraars en natuurlijk
vooral de patiënten zelf. Vandaar dat de bedrijven in nauwe
samenwerking met al die partners in de zorg projecten
opzetten om bijvoorbeeld de informatievoorziening te
verbeteren, de toediening te vergemakkelijken en de kans
op fouten in geneesmiddelengebruik te verkleinen.
In deze brochure komen acht van die projecten uitgebreid
aan bod. Vanuit verschillende perspectieven, waarbij de
voordelen voor de patiënten steeds centraal staan. Zij ver-
tellen hoe ze worden geholpen in hun behandeling. Maar
ook huisartsen, apothekers, zorgverzekeraars en andere
betrokkenen vertellen wat deze initiatieven bijdragen aan
het verbeteren van de zorg en waarom ze brede navolging
verdienen. Want zolang de helft van de (met name)
chronische patiënten zich blijft bezondigen aan verkeerd
of ontrouw gebruik van geneesmiddelen, hebben we in de
zorg nog een wereld te winnen.
Samen met zorginstellingen een aangename omgeving
creëren waar patiënten zonder tegenzin naartoe komen
om hun tweewekelijkse injectie te halen. Met de hulp van
ICT-bureaus applicaties ontwikkelen die medicijngebruikers
herinneren aan hun innamemomenten en herhaalrecepten.
Verpleegkundigen instrueren zodat zij weer hun patiënten
kunnen ondersteunen. Of een coördinerende rol vervullen
in de totstandkoming van vruchtbaar overleg tussen (huis-)
artsen en apothekers rond het geneesmiddelengebruik van
hun patiënten. Het is zomaar een greep uit de initiatieven
die farmaceutische bedrijven als ontwikkelaars van medicij-
nen ontplooien om bij te dragen aan een optimaal gebruik
ervan.
Dat is natuurlijk in de eerste plaats in het belang van de
patiënt, voor wie de kansen op een goed behandel-
resultaat groeien naarmate de therapietrouw groter wordt.
Maar het is óók in het belang van de samenleving en de
schatkist, omdat meer therapietrouw leidt tot betere zorg,
terwijl de kosten niet toenemen. Sterker nog: die nemen
áf. Immers: de kansen op herhaald doktersbezoek of zelfs
ziekenhuisopnamen slinken als patiënten zich beter aan
het voorgeschreven gebruik houden. Bovendien kunnen
ze vaak sneller weer aan het werk als een behandeling
goed aanslaat. Vanzelfsprekend hebben farmabedrijven
ook zelf een groot belang. Zij willen niets liever dan dat
de middelen die zij tegen aanzienlijke investeringskosten
en over lange periodes hebben ontwikkeld een zo groot
Betere zorg voor hetzelfde (of mínder) geld
Therapietrouw
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw8
TherapietrouwMonitor
Om het optimale rendement uit een behandeling te
halen, is een hoge therapietrouw van groot belang.
Patiënten die hun medicatie op de juiste momenten
(blijven) innemen, zullen het meeste baat hebben
bij het voorgeschreven medicijn. Op dat punt valt
nog heel wat winst te behalen, blijkt bijvoorbeeld
uit de TherapietrouwMonitor. Die brengt gegevens
in kaart over het gedrag en de ervaringen van
(chronische) medicijngebruikers. Opvallend zijn de
grote verschillen tussen de uiteenlopende aandoe-
ningen. Zo zijn negen van de tien diabetespatiënten
therapietrouw, terwijl bij astmapatiënten en mensen
die lijden aan ADHD slechts zes van de tien perso-
nen zich aan het voorgeschreven gebruik houden.
Verschillen tussen mannen en vrouwen zijn er niet
of nauwelijks; wel blijken oudere mensen zich beter
aan de voorschriften te houden dan jongeren. Een
andere constatering is dat het aantal ‘stoppers’ gro-
ter is onder de nieuwe gebruikers. Dat fenomeen
doet zich onafhankelijk van de aandoening voor.
Bij astma- en COPD-patiënten stopt zelfs meer dan
dertig procent van de nieuwe gebruikers al in het
eerste jaar met de medicatie.
De TherapietrouwMonitor is een initiatief van de
Landelijke taakgroep Goed Medicijngebruik. Naast
het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport werken daarin onder meer koepels van apo-
theken, zorgverzekeraars, huisartsen, patiënten en
innovatieve farmaceutische bedrijven samen.
Therapietrouw in kaart
‘ Therapietrouw is de mate waarin de patiënt zijn behandeling uitvoert in overeenstemming met de afspraken die hij heeft gemaakt met zijn behandelaar.’
Definitie in het eindrapport van de kwartiermaker Therapietrouw,
in opdracht van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport, juni 2008
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 9
Percentage ‘stoppers’ onder nieuwe gebruikers in 2010
1. nb. betreft orale antidiabetica2. nb. betreft orale antidiabetica in combinatie met een cholesterolverlager3. nb. exacte percentages zijn afhankelijk van geneesmiddelgroepen
1. nb. betreft orale antidiabetica2. nb. exacte percentages zijn afhankelijk van geneesmiddelgroepen
Astma/COPD
Depressie
Diabetes1
Diabetes2
Hart- en vaatziekten3
ADHD
Astma/COPD
Depressie
Diabetes1
Hart- en vaatziekten2
ADHD
Percentage therapietrouwe patiënten (2010)
bron: Monitor Therapietrouw/SFK/Vektis
0
0
10
10
20
20
30
30
40
40
50
50
60
60
70
70
80
80
90
90
100
100
%
%
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw10
voorlichtingDe zorg kan zó veel beter:
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 11
Initiatief: Opgelucht ademhalenGericht op: patiënten met astma en COPDBedrijf: Boehringer Ingelheim, Pfizer, GlaxoSmithKline en AstraZeneca in samenwerking met Achmea
Het verbeteren van de gezondheid en de kwaliteit van
leven van mensen met astma en COPD door hun medica-
menteuze therapietrouw te verhogen. Dat is het hoofddoel
van het pilotproject Opgelucht Ademhalen. Het project, dat
zich zowel richt op zorgverleners als op patiënten, zet in
op bewustwording over de aandoening en vaardigheden
met betrekking tot goed geneesmiddelengebruik. Kennis
is bepalend voor de houding van mensen ten aanzien
van hun aandoening en de rol van hun medicatie, en dat
vertaalt zich weer in gezonder gedrag. Naast kennis en
vaardigheden wordt ook ingezoomd op de rol van zelf-
management in de zorg en de waarde van goede com-
municatie tussen de zorgverlener en patiënt.
Kennisoverdracht
Voorlichting vervult een sleutelrol in het project. De project-
groep organiseert samen met longverpleegkundigen een
aantal informatiebijeenkomsten voor patiënten, huisartsen,
apothekers, assistenten en praktijkondersteuners om hun
kennis en vaardigheden rondom de behandeling van astma
en COPD te vergroten.
Alle betrokken zorgverleners volgen een informatiebijeen-
komst om beter beslagen ten ijs te komen in hun contact
met de patiënt. Er is een enorme variatie aan medicatie en
inhalatoren en ze hebben allemaal hun eigen toedienings-
vorm. Daarom krijgen de zorgverleners een koffer mee
met de meest gangbare inhalatoren en medicijnen, zodat
ze patiënten tijdens het spreekuur makkelijk kunnen laten
zien hoe ze hulpmiddelen moeten gebruiken.
Daarnaast zijn er twee avonden speciaal voor patiënten.
Naast kennisoverdracht en de mogelijkheid om vragen te
stellen, is er tijdens deze bijeenkomsten veel gelegenheid
om uitgebreid te oefenen met de inhalatieapparatuur. De
patiënten leren niet alleen van de professionals, maar ook
van elkaar. Juist omdat ze allemaal lotgenoten zijn, wisselen
ze veel praktische tips uit.
Een onderdeel van het project is de ‘zorgknipkaart’, een
speciaal voor het project ontwikkelde versie van de Zorg-
standaard. Op deze kaart kunnen de patiënten afvinken
welke stappen ze al hebben gezet en wat ze nog moeten
doen. Na zes en twaalf maanden worden de deelnemers
uitgenodigd voor een consult om te kijken hoe het er dan
met hun gezondheid voor staat.
Voorlichting vervult een sleutelrol
Ik heb sinds twee jaar last van astma en COPD. Dat zit in
de familie: mijn grootmoeder was erg astmatisch, evenals
mijn vader, een tante en een zoon. Het uit zich vooral in
moeheid en ik moet altijd rustig aan doen als ik begin
met bewegen. Daarvoor neem ik elke dag twee pufjes.
Een aantal maanden geleden werd ik via de huisarts
uitgenodigd mee te doen aan twee patiëntenavonden van
Opgelucht Ademhalen. Ik had daar wel interesse in, omdat
ik mijn medicatie heel serieus neem.”
“Tijdens de eerste avond gaven verschillende longverpleeg-
kundigen uitleg over de ziekte en de werking van de
verschillende medicijnen. Ik ben echt geschrokken toen ik
hoorde dat zoveel mensen hun medicijnen niet innemen
en dat er zoveel verspild wordt. Veel van wat ik hoorde,
wist ik overigens al.”
“De tweede avond vond ik interessanter, omdat het daarbij
specifiek ging over het gebruik van de medicijnen. De ver-
pleegkundigen lieten ook echt zien hoe je de inhalatoren
moet gebruiken. Dat vond ik heel erg nuttig, want tijdens
die demonstratie zag ik duidelijk dat ik dat niet goed deed.
Ik heb toen direct een afspraak gemaakt met de praktijk-
ondersteuner voor verdere uitleg. Inmiddels weet ik dat
het erg belangrijk is dat ik de inhalator rechtop houd, in
plaats van schuin, zoals ik altijd deed. Anders krijg je niet
voldoende medicatie binnen en dat heeft een negatief
effect op de behandeling, en een risico op terugval.”
“De praktijkondersteuner heeft me dat vast wel uitgelegd
toen ik de medicatie ging gebruiken, maar dat is toen
niet tot me doorgedrongen, dus ik was blij dat het op die
avond nog eens duidelijk werd gedemonstreerd. Veel van
wat ik hoorde was een aanvulling op wat ik al wist, maar
wat het me in elk geval heeft opgeleverd is een echte
verbetering in het toedienen van de medicatie. Ik weet nu
zeker dat ik het goed doe!
Femmie Bakker
‘Verbetering in het toedienen’
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw14
Luchtwegaandoeningen zoals astma en COPD komen
in Nederland veel voor. Onjuiste behandeling kan
tot veel onnodige gezondheidsschade leiden. Dat is
voor ons als zorgverzekeraar een relevant gegeven.
Daarom hebben wij het initiatief genomen voor
het pilotproject ‘Opgelucht Ademhalen’. Dit project
is gericht op het ontwikkelen van een aanpak om
therapietrouw bij gebruikers van luchtwegmedicatie
te verhogen. Dat doen we door het vergroten van
kennis over de aandoening en vaardigheden voor
goed geneesmiddelengebruik bij zowel patiënten als
zorgverleners.”
“Dit project stimuleert en faciliteert patiënten en zorg-
verleners om onderling goede afspraken te maken over
de aanpak van de aandoening. Het zet patiënten aan het
stuur als het gaat om de kwaliteit van hun eigen leven en
maakt ze hier bewust medeverantwoordelijk voor. Dat past
helemaal in ons streven om een bijdrage te leveren aan
patiëntparticipatie in een duurzaam betaalbaar zorgstelsel
van hoge kwaliteit.”
“Luchtwegaandoeningen hebben veel impact op het
dagelijks functioneren van patiënten en hun directe
omgeving. Een toename van kennis en kunde bevordert
gezond gedrag, waardoor onnodige complicaties uitblij-
ven. Tevens vergroot de toename van kennis en kunde
de mate waarin patiënten verantwoordelijkheid kunnen
én durven nemen voor hun aandoening. Goed geïnfor-
meerde patiënten zijn beter in staat de juiste keuzes in de
zorg te maken. En goed ingestelde patiënten zijn langer
in staat om zorg dichtbij huis te genieten, ondersteund
door zorgverleners in de eerste lijn. Die vertrouwde zorg
is niet alleen goed voor de patiënt als zorggebruiker,
maar ook voor de patiënt als premiebetaler, aangezien
het goedkoper is dan soortgelijke zorg in de tweede lijn.”
“Dat wij als zorgverzekeraar en farmaceuten hierin zo
nauw samenwerken, komt omdat we gelijksoortige doelen
nastreven. Beide branches maken zich sterk voor de best
mogelijk zorg, gericht op een optimale kwaliteit van leven.
De trainingen van Opgelucht Ademhalen zijn gebaseerd op
de meest recente, relevante richtlijnen en protocollen en
waar mogelijk op beschikbare Zorgstandaarden. De stan-
daarden schrijven voor op welke wijze het zorgproces moet
worden ingericht en welke inspanning van wie mag worden
verwacht. Daarmee creëren we samen toegevoegde waarde
voor patiënten met astma en COPD en werken we heel
concreet aan een doelmatige en toegankelijke zorg.
‘ Samen sterk voor de best mogelijke zorg’
Michiel Hinkofer,Beleidsadviseur Achmea divisie Zorg & Gezondheid
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 15
Innovatieve geneesmiddelen zijn onmisbaar
voor de patiënt. Door de veranderingen in het
zorgstelsel wordt het succes van innovaties in
toenemende mate bepaald door de samen-
werking tussen zorgverleners, zorgverzekeraars
en de farmaceutische bedrijfstak. Boehringer
Ingelheim ziet haar verantwoordelijkheid
breder dan uitsluitend het ontwikkelen van
innovatieve geneesmiddelen. Door kennis te
delen, knelpunten te analyseren en op het
gebied van zorgoptimalisatie passende inter-
venties te ontwikkelen, dragen wij bij aan betere
integrale zorg voor chronische patiënten.
Als we dit sneller bereiken door samen te
werken, dan doen we dat.
Opgelucht Ademhalen is een mooi voorbeeld
van hoe farmaceuten samen deze extra verant-
woordelijkheid invullen. De patiënt echt cen-
traal stellen is een uitdaging maar vooral een
uitstekende manier om onze focus te houden
op wat ons bindt: het borgen van gezondheids-
winst. Medicijnen sorteren het beste effect
wanneer ze op het juiste moment, op de juiste
manier gebruikt worden. Bij therapieontrouw
doet de patiënt zichzelf te kort en bovendien
kost het de samenleving veel geld. Verhoging
van therapietrouw is dus een belangrijk instru-
ment om de zorg als geheel te verbeteren en
doelmatigheid te bevorderen. Dat is waar we
ons sterk voor maken in dit project.
Boehringer Ingelheim:
De patiënt écht centraal
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw16
afstemmingDe zorg kan zó veel beter:
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 17
Initiatief: Farmacotherapeutisch ThuisconsultGericht op: patiënten met minimaal vijf medicijnen, waaronder bloeddrukverlager of glucoseverlagerBedrijf: AstraZeneca in samenwerking met BENU Apotheken
Op verschillende plekken in Nederland is vorig jaar proef-
gedraaid met het Farmacotherapeutisch Thuisconsult. Voor
dit programma gaat de apotheker in gesprek met ouderen
die minimaal vijf verschillende medicijnen krijgen, waar-
onder een bloeddrukverlager of een glucoseverlager. Het
doel: kijken of het medicijngebruik nog wel in orde is.
De apotheker speelt een sleutelrol bij het Farmacothera-
peutisch Thuisconsult. Hij selecteert patiënten op basis van
leeftijd, medicatie en risicofactoren, op zoek naar signalen
die mogelijk aangeven dat zij hun medicijnen niet meer
gebruiken zoals ooit bedoeld was. Zeker bij ouderen die
gedurende langere tijd verschillende medicijnen slikken,
is het een reëel risico dat daar fouten in geslopen zijn.
Vervolgens legt de apotheker deze lijst voor aan de huisarts.
Als die ook vindt dat er reden is tot zorg, krijgen de
patiënten een uitnodiging voor een medicatiebeoordeling.
In een persoonlijk gesprek nemen ze dan samen hun
medicijngebruik door en wordt bijvoorbeeld de inhalatie-
apparatuur bekeken op juist gebruik. Mensen krijgen
daarbij alle ruimte om te vertellen waar ze tegenaan
lopen. Daarbij kunnen allerlei dingen boven tafel komen,
variërend van wit uitgeslagen voorzetkamers van de
inhalatieapparatuur, tot een gebrek aan therapietrouw
omdat patiënten niet begrijpen waarvoor het medicijn
wordt gebruikt.
Zeker bij meervoudig medicijngebruik is samenwerking
tussen zorgverleners een belangrijk punt. Indien noodza-
kelijk wordt de patiënt doorgestuurd naar de huisarts voor
een aanvullend consult, extra controles of aanpassing van
de medicatie. De gesprekken zorgen ervoor dat patiënten
zich meer bewust worden van hun medicijngebruik en
een praktisch handvat krijgen om dat beter te managen.
Dat vertaalt zich duidelijk in een toename van de
therapietrouw.
Patiënten meer bewust maken van medicijngebruik
Dirk Jansen, chronisch medicijngebruiker
‘Persoonlijke zorg is een kostbaar gegeven’
Mijn vrouw en ik zijn allebei ‘slikkers’. Ik heb een aantal
jaren geleden een hartinfarct gehad, waarna ik gedotterd
ben. Daarna voelde ik me weer helemaal gezond, maar
ik moet nog wel steeds vijf soorten pillen gebruiken.
Aangezien ik zelf apotheker ben geweest, weet ik precies
waar ze voor nodig zijn en dat ik weer last van mijn
hart krijg als is ze niet gebruik. Dus eet ik ze braaf op.
Maar ik weet ook dat veel mensen moeite hebben met
het innemen van hun medicijnen. Vaak worden ze niet
eens afgehaald. Dat is niet alleen slecht uit oogpunt van
gezondheid, maar ook financieel: het is een ongelofelijke
verspilling. Als je ziet wat er in de afvalton terechtkomt…
Dat is echt schrikbarend.”
“Daarom vind ik het Farmacotherapeutisch Thuisconsult
een mooi project. In een gesprek bij mij thuis heb ik samen
met apotheker Paul Jansema alle aspecten van medicatie
doorgenomen, van werking en bijwerkingen tot een juist
gebruik. Gezien mijn achtergrond had ik dat niet echt
nodig, maar ik kan me voorstellen dat zo’n gesprek voor
heel veel mensen enorm nuttig is, juist omdat er veel
wordt gerommeld met medicijnen. Het is heel belangrijk
dat medicijnen die worden voorgeschreven ook echt
gebruikt worden, en daar draagt het thuisconsult zeker
aan bij doordat het mensen inzicht geeft in de noodzaak
van hun medicatie. Bovendien krijg je in zo’n gesprek
fouten in de medicatie boven tafel, zoals overbehandeling
of verkeerd gebruik van medicijnen. Vroeger kwam je als
apotheker dergelijke zaken alleen bij toeval op het spoor,
maar tegenwoordig zitten ze er bovenop.”
“Ook het persoonlijke contact is een belangrijk pluspunt
van het thuisconsult. Ik ben nog opgeleid als chemisch
analist, maar tegenwoordig is het vak meer patiëntgericht
en dat is een goede zaak. Thuisbezoek is tijdrovend en
die tijd moet natuurlijk wel betaald worden, maar het
heeft absoluut meerwaarde, omdat het patiënten duidelijk
maakt dat met hen meegedacht wordt en dat er echt aan-
dacht aan hen wordt geschonken. Die persoonlijke zorg is
juist in deze tijd een kostbaar gegeven.
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw20
Het Farmacotherapeutisch Thuisconsult is een mooi
project omdat het een oplossing biedt voor een
serieus probleem bij een groep die vaak moeite heeft
met therapietrouw vanwege de vele medicijnen.“
”Hoe meer medicijnen mensen innemen, hoe groter
de kans op vergissingen en op een ongewenste wissel-
werking tussen de verschillende medicijnen. Dat brengt
serieuze risico’s met zich mee voor de gezondheid. Als
mensen lang achter elkaar verschillende medicijnen slikken,
bestaat bovendien het risico dat de medicatie op een
gegeven moment niet meer aansluit bij de actuele situatie.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat mensen steeds een herhaal-
recept krijgen, terwijl hun labwaarden inmiddels zodanig
veranderd zijn dat een andere dosering nodig is. Of mensen
gebruiken medicijnen al zo lang dat ze niet meer weten
waarvoor. Dan kan het lastig zijn om je aan het behandel-
schema te houden.”
“Het Farmacotherapeutisch Thuisconsult is erop gericht om
dat soort dingen op het spoor te komen. Het is een soort
‘periodieke sanering’ waarbij we samen met de patiënt
kritisch naar het medicijngebruik kijken en dat, waar
nodig, aanpassen. De grote winst van dit programma is
wat mij betreft dat patiënten bewuster met hun medicijn-
gebruik omgaan, doordat we heel gericht kijken wat ze
gebruiken en ze er echt bij betrekken. Het ligt voor de hand
dat dat een positieve uitwerking heeft op hun therapie-
trouw, dus als apotheker ben ik daar zeer enthousiast over.
Wel vind ik het jammer dat het thuisbezoek in de nieuwe
opzet is ingeruild voor een telefoongesprek of een bezoek
in de apotheek, want een blik in het medicijnkastje bij
mensen thuis geeft veel inzicht in hoe ze met hun medi-
cijnen omgaan, en dat is met het oog op therapietrouw
bijzonder waardevol.
‘ Periodieke sanering’
Paul Jansema,Lloyds Apotheken in Hoogeveen
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 21
Wij streven als farmaceut naar een goed gebruik
van geneesmiddelen. Medicijnen moeten zo
ingezet worden dat ze ook echt verschil maken.
Dat is waar wij voor staan. Daarom is onze
maatschappelijke verantwoordelijkheid nauw
verweven met de algemene bedrijfsvoering.
Er is ons alles aan gelegen om te zorgen dat
patiënten hun medicatie op de juiste manier
innemen. Dat is nogal eens een probleem,
zeker bij ouderen die gedurende langere tijd
verschillende soorten medicijnen gebruiken.
Het Farmacotherapeutisch Thuisconsult is een
nuttig instrument om de therapietrouw van
deze groep te verbeteren, omdat er in een
persoonlijk gesprek gekeken wordt naar zaken
als dosering, de interactie tussen medicijnen en
de uitkomsten van de behandeling. Het gaat
er uiteindelijk om dat de behandeling effect
heeft en dit project helpt om de dingen die
het goede medicijngebruik verhinderen, uit de
weg te ruimen. Dat is iets waar wij graag onze
steun aan verlenen. Met medicijnen die op
een goede, rationele manier worden ingezet,
kunnen we mensen uit het ziekenhuis houden.
Dat is goed voor de patiënten, het kan de
kostenexplosie in de zorg beteugelen en dat is
uiteindelijk ook goed voor ons.
AstraZeneca:
Bijdragen aan een effectieve behandeling
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw22
regelmaatDe zorg kan zó veel beter:
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 23
De Pillcoach is een digitale service voor artsen en verpleeg-
kundigen om de therapietrouw bij de behandeling van HIV
te bevorderen. Therapietrouw is een essentieel onderdeel
in de behandeling van een aandoening. Dat geldt in het
bijzonder voor de behandeling van HIV, omdat het HIV-
virus bij onjuiste of onregelmatige inname van medicatie
snel muteert, waardoor resistentie tegen de behandeling
ontstaat.
Maar het correct en tijdig innemen van antivirale therapie
bij HIV is niet eenvoudig. Meestal gaat het om therapieën
waarbij de patiënt meerdere keren per dag verschillende
tabletten in moet nemen. Het moment en de wijze van
inname luisteren zeer nauw, maar door belastende bij-
werkingen en het feit dat patiënten zich vaak niet ziek
voelen, is de drempel hoog om consequent de medicijnen
in te nemen. Aangezien leven met HIV en de behandeling
erg belastend is, is het begrijpelijk dat therapietrouw soms
moeilijk vol te houden is. Met alle risico’s van dien.
Overzichtelijk
Vandaar dat Janssen de Pillcoach in het leven heeft geroepen.
Deze service bestaat uit een beveiligde webbased applicatie
die twee dingen doet. Ten eerste biedt de service een
overzichtelijke weergave van de medicijnen die dagelijks
moeten worden ingenomen. Aangegeven wordt wanneer
en hoe de medicijnen ingenomen dienen te worden. Deze
informatie kan desgewenst op een hard plastic kaartje
worden afgedrukt. Ten tweede krijgt de patiënt een
herinnering per sms of e-mail voor de innamemomenten
en volgende afspraken.
In de tweede fase wordt de service uitgebreid met een
speciale Pillcoach-app voor smartphones. Deze app maakt
het HIV-patiënten mogelijk om aan te geven of de medicij-
nen daadwerkelijk zijn ingenomen en die informatie terug
te koppelen naar de behandelaar. Dit zal de therapietrouw
nog verder verhogen.
De Pillcoach is in het najaar van 2011 geïntroduceerd en
wordt inmiddels in bijna alle HIV-centra in Nederland en
België gebruikt.
Initiatief: PillcoachGericht op: HIV-patiëntenBedrijf: JanssenZie ook: www.pillcoach.nl
Hulp bij de behandeling
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 25
er ’s avonds echt voor wakker blijven, terwijl ik vaak dood-
moe ben. Ten tweede denk ik er soms niet aan. Zeker als
er iets onverwachts gebeurt waardoor mijn routine door-
broken wordt, bijvoorbeeld doordat er plotseling bezoek
voor de deur staat of de kat ziek is, loop ik echt het risico
om het te vergeten.”
“Daarom ben ik erg blij met de Pillcoach. Ik krijg sinds een
paar maanden tweemaal daags een herinnering voor mijn
medicijnen. Dat helpt mij om te onthouden wanneer ik ze
in moet nemen en het dan ook echt te doen. Het is net
alsof je een afspraak hebt met het sms-je!”
“Een app waarmee je kunt aangeven dat je je medicijnen
ook echt ingenomen hebt, lijkt me best handig. Als je elke
dag medicijnen slikt, is het namelijk soms best lastig om
je te herinneren of je ze die dag al ingenomen hebt. Soms
twijfel ik echt. Dan zou het heel handig zijn als ik dat op de
telefoon kon controleren. Maar dan zou ik wel de keuze
willen hebben om die optie zelf uit en aan te zetten. Als je
er even geen zin in hebt, moet dat ook kunnen!
Om privacyredenen is de naam van Sandra de Wit gefingeerd
Sinds ik HIV heb, is mijn leven drastisch veranderd. Ik heb
veel in het ziekenhuis gelegen en ben heel vaak ziek
geweest: de ziekte van Pfeiffer, longontsteking, chronische
bronchitis - allemaal gevolgen van de verzwakking van het
immuunsysteem.
Gelukkig gaat het de laatste tijd een stuk beter. Ik ben
redelijk stabiel. Het enige waar ik nog serieus last van heb,
is een constante vermoeidheid als gevolg van de medicijnen.
Ik ben er inmiddels niet meer elke dag mee bezig, maar de
ziekte brengt wel veel beperkingen met zich mee.”
“Omdat ik al zo lang ziek ben, is het voor mij helaas niet
mogelijk om 1 pil per dag te slikken. Ik heb tien pillen per
dag nodig die ik tweemaal daags in moet nemen, met een
tussentijd van twaalf uur. Die innametijd luistert nauw,
want als ik ze niet op tijd inneem, raak ik ontregeld en
loop ik kans op resistentie. Dat is een serieus probleem,
want omdat ik al zo lang medicijnen gebruik, zijn de mo-
gelijkheden om te switchen van medicijnen inmiddels zeer
beperkt. Het is voor mij dus van groot belang dat ik die
pillen op tijd inneem. Dat is best lastig. Ten eerste moet ik
Sandra de Wit, patiënt
‘Het is net alsof je een afspraak hebt met het sms-je’
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw26
Het comfort rondom de medicatie is enorm verbeterd.
In plaats van de vijftien pillen die mensen vroeger
moesten slikken, hebben ze er nu nog maar vier of
vijf, of in het beste geval een. Maar dan is het ook
wel cruciaal dat je die inneemt en dat dat op tijd
gebeurt. Het is een hele klus om dat elke dag trouw
te doen. De Pillcoach is net het steuntje in de rug
dat mensen nodig hebben. Dat blijkt ook uit de vele
enthousiaste reacties van gebruikers.”
“De Pillcoach is tot stand gekomen in nauw overleg tussen
de farmaceutische industrie en mensen uit de praktijk.
Door die aanpak is een service ontstaan die goed bruik-
baar is tijdens de consulten. Er was echt behoefte aan een
eigentijdse, digitale tool ter bevordering van de therapie-
trouw. De Pillcoach is een praktisch instrument dat echt
op de patiënt is toegesneden. Het programma is zeer
gebruiksvriendelijk en biedt heel veel mogelijkheden om
patiënten te informeren en die informatie te visualiseren.
Voor ons als hulpverleners is het een handige service, omdat
alle benodigde informatie in één programma zit. Ik heb de
website tijdens een consult standaard openstaan, zodat
mensen mee kunnen kijken.”
“Daarnaast zijn er diverse manieren om de patiënt eraan
te herinneren dat hij medicijnen moet innemen. Zo kunnen
we de richtlijnen voor de medicatie uitprinten of afdrukken
op een plastic kaartje in het formaat van een bankpas en
meegeven aan de patiënt bij wijze van reminder. Ook de
herinneringsservice via sms voor het innemen van medicij-
nen of een afspraak is nuttig. Het aantal patiënten dat niet
op komt dagen bij een afspraak is in deze doelgroep best
groot, en de Pillcoach brengt dat aantal flink omlaag.
Ik kijk ook uit naar de introductie van de app waarmee
gebruikers kunnen aangeven of ze hun medicatie ook
daadwerkelijk ingenomen hebben. Dat is een waardevolle
aanvulling.”
Enorme investering
“Dat een bedrijf hierin investeert, vind ik heel bijzonder,
juist omdat het niet hoeft. De service is niet herkenbaar
terug te voeren, terwijl het wel een enorme investering is.
Dat je je als farmaceutisch bedrijf, in dit geval Janssen, dan
niet beperkt tot het maken van medicijnen, maar een stapje
verder wilt gaan en echt meedenkt met de gebruikers,
daar heb ik enorm veel waardering voor.
‘ Echt toegesneden op de patiënt’
Marjolein Heitmuller, HIV-consulent MC Zuiderzee en Pillcoach-expert
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 27
Nieuwe, verbeterde behandelmethoden hebben
er in de afgelopen tien jaar toe geleid dat infec-
tie met HIV is veranderd van een diagnose met
een zekere dood tot gevolg, in een chronische
aandoening. De grootste uitdaging binnen de
behandeling van HIV is niet langer alleen het
ontwikkelen en op de markt brengen van ef-
fectievere HIV-therapieën, maar vooral ook het
verbeteren van therapietrouw bij patiënten. De
Pillcoach past prima in dat streven.
Ons doel is de behandeling van diverse ziekte-
beelden, waaronder infectieziekten, in brede
zin te ondersteunen. Dat doen we door het
ontwikkelen en maken van innovatieve genees-
middelen en zorgen dat deze beschikbaar zijn
voor artsen en patiënten wereldwijd. Maar ook
door services aan te bieden die voor en door
verschillende doelgroepen ingezet kunnen wor-
den om de patiëntenzorg te verbeteren. Vanuit
dat perspectief is de Pillcoach ontwikkeld. Dat
is gebeurd in nauwe samenwerking met artsen
en verpleegkundigen. Vandaar dat de tool goed
aansluit op de praktijk.
Janssen:
Digitale service verhoogt therapietrouw
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw28
begeleidingDe zorg kan zó veel beter:
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 29
MySupport is een zorgprogramma dat mensen met MS
helpt om hun voorgeschreven therapie zo goed mogelijk
uit te voeren. Het programma biedt in de eerste plaats per-
soonlijke begeleiding, praktische informatie en uitleg over
alles wat met de therapie te maken heeft, van uitleg over
de werking tot bijwerkingen en ervaringen van lotgenoten.
Hiervoor komt een instructieverpleegkundige bij de patiënt
thuis of vindt telefonisch contact plaats, als aanvulling op
de reguliere zorg. Na elk contact vindt er terugkoppeling
plaats naar de neuroloog en de MS-verpleegkundige in het
ziekenhuis.
Voor de meeste mensen met MS die met een therapie
gestart zijn, is het eerste jaar het lastigste. Vaak hebben
ze recent de diagnose gekregen waardoor hun leven
drastisch verandert. En de medicijnen kunnen vanaf de
start bijwerkingen geven, terwijl van de effectiviteit niet
direct veel te merken valt. Daarom kan de patiënt vooral
tijdens het eerste jaar rekenen op intensieve begeleiding
en veel (gedoseerde) informatie over noodzaak en werking
van de medicatie en het omgaan met bijwerkingen. Ook is
er aandacht voor het wegnemen van dingen die een juiste
inname van de medicatie in de weg staan. Zo kan een
persoonlijk prikschema dat rekening houdt met de activi-
teiten van de patiënt, de therapietrouw flink bevorderen.
Later ligt het accent vooral op het monitoren van een goed
medicijngebruik. Bij chronisch medicijngebruik bestaat
namelijk altijd een reële kans dat mensen op termijn hun
medicatie minder trouw innemen, wat, in het ergste geval,
tot een terugval van de MS kan leiden. MySupport beoogt
de therapietrouw te bevorderen doordat de instructie-
verpleegkundige steeds de vinger aan de pols houdt.
Vraagbaak
MySupport wordt zoveel mogelijk op de patiënt toegesne-
den. Er kan veel, maar niets hoeft. Het programma biedt
patiënten precies die ondersteuning die ze nodig hebben
en prettig vinden. De instructieverpleegkundige fungeert
vooral als vraagbaak. Doordat hij of zij echt tijd en aan-
dacht voor de patiënt heeft, komen eventuele knelpunten
snel boven water. Dat heeft een positieve uitwerking op de
therapietrouw.
Initiatief: MySupportGericht op: MS-patiëntenBedrijf: Merck Serono, een onderdeel van Merck B.V.Zie ook: www.mysupport.nl
Persoonlijke begeleiding en praktische informatie
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 31
MS is een onvoorspelbare ziekte. De 16.000 MS-patiënten
in Nederland hebben 16.000 verschillende ziektebeelden.
Bij mij begon het zo’n anderhalf jaar geleden met klachten
die veel op griep leken. Maar het werd snel erger. Even-
wichtsproblemen, gewrichtsklachten, duizeligheid… Ik kon
de trappen naar mijn woning bijna niet meer op. Gelukkig
was vrij snel duidelijk wat ik had. De diagnose MS is niet
iets waar je blij mee bent, maar je kunt er wel mee leren
leven. MySupport helpt daar absoluut bij.”
“De begeleiding is erg goed. Toen de beslissing over de
behandeling eenmaal genomen was, kwam er snel een
verpleegkundige thuis die uitleg gaf over de omgang met
de medicatie, hoe het apparaatje werkte en hoe ik moest
prikken. Het klikte goed en er was alle gelegenheid om
vragen te stellen. Die persoonlijke begeleiding is juist in
die eerste hectische periode heel erg belangrijk. Ook nu ik
eenmaal weet hoe alles moet, kan ik nog steeds bellen of
mailen als dat nodig is. Dat vind ik een prettig idee.”
“Deze service biedt een paar dingen waar ik echt enthou-
siast over ben. Ik werk veel met computers en hou van
gadgets, dus zo’n digitaal apparaatje om te injecteren is
aan mij wel besteed. Het apparaat verricht onder andere
de handeling om te prikken en geeft ook informatie over
waar je kunt prikken. Verder vind ik het prettig dat allerlei
praktische informatie online beschikbaar is, bijvoorbeeld
over hoe je de batterijen moet vervangen. Ik vind het fijn
dat ik dat soort informatie op mijn eigen tijd op de site
kan opzoeken.”
“Over MS bestaan veel vooroordelen en je hebt snel een
stempel. Maar ik ben niet zielig. Ik heb deze ziekte nu
eenmaal, en ik moet verder. Het prikken hoort er gewoon
bij en mede dankzij deze service heb ik bijna weer een
normaal leven.
Om privacyredenen is de naam van de patiënt op haar verzoek
gefingeerd
Daisy van der Heiden, MS-patiënt
‘Informatie op mijn eigen tijd’
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw32
MySupport is een mooie aanvulling op de zorg die
vanuit het ziekenhuis geboden wordt, doordat het
mensen heel praktisch helpt om in de thuissituatie
te starten met injecteren. We hebben allemaal onze
eigen expertise. Vanuit het ziekenhuis begeleiden wij
als MS-verpleegkundigen het totale proces, terwijl
de instructieverpleegkundige van MySupport de
praktische begeleiding voor haar rekening neemt. Een
goede prikinstructie is belangrijk om bijwerkingen
van de huid te voorkomen. Zo komen we samen in
nauw overleg tot de best mogelijk zorg.”
“Wij proberen mensen te begeleiden in het leven met MS,
maar ze merken toch pas thuis of ze het injecteren echt
kunnen toepassen in hun dagelijks leven. Goede begelei-
ding kan daarbij helpen. Het mooie aan deze service is dat
mensen in hun eigen veilige omgeving op een praktische
manier leren hoe ze met hun medicatie kunnen omgaan.
Het is echt zorg op maat. Dat is belangrijk, want eenmaal
thuis worden patiënten geconfronteerd met een hoop
onzekerheid. Jezelf injecteren is voor de meeste mensen
een hoge drempel. Dan is het prettig als je met iemand
kunt praten over waar je tegenaan loopt. De instructie-
verpleegkundige kan precies laten zien hoe ze de auto-
injector moeten houden en helpt mensen stap voor stap
om het zelf te doen.”
“Ook als ze de techniek van het prikken eenmaal onder
de knie hebben, gaat de begeleiding door. Nazorg is
belangrijk, omdat therapietrouw iets is dat eigenlijk in elk
gesprek aan de orde zou moeten komen, zodat je patiën-
ten daar goed op kunt coachen. MySupport helpt ons als
hulpverleners om zicht op het proces te houden, waardoor
we hiaten in de zorg of gebrek aan therapietrouw snel
kunnen signaleren en daar adequaat op kunnen reageren.
Zo maken we samen de perfecte zorgcirkel.
‘Zo maken we samen
de perfecte zorgcirkel’
Monique Booy, nurse practitioner en MS-verpleegkundige
in het Amphia Ziekenhuis
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 33
MS begint vaak al op jonge leeftijd. Juist
daarom is therapietrouw voor deze patiënten
zo cruciaal: ze moeten lang vooruit kunnen met
hun medicatie. Helaas is een groot obstakel dat
het effect van MS-medicijnen, in tegenstelling
tot bijvoorbeeld maagzuurremmers of hoofd-
pijnpillen, voor de patiënt niet altijd voelbaar is.
Om mensen gemotiveerd te houden, hebben
we op basis van onderzoek onder patiënten en
MS-zorgverleners een programma ontwikkeld
dat veel tijd en aandacht besteedt aan infor-
matie en begeleiding. Dat is precies wat deze
groep patiënten kan helpen.
Wij steken tijd en geld in MySupport omdat
dit programma de therapietrouw aantoonbaar
verbetert. Behandelresultaten zijn in hoge
mate afhankelijk van de vraag of mensen hun
medicatie ook daadwerkelijk innemen. Wij staan
voor goede resultaten, dus alles wat eraan
meewerkt om die resultaten te verbeteren, kan
op onze steun rekenen. Juist omdat deze groep
patiënten lang vooruit moet kunnen met de
behandeling, willen wij onze expertise graag
gebruiken om te zorgen dat onze medicijnen echt
gebruikt worden op de manier zoals bedoeld is.
MySupport is daarvoor een fantastische service.
Merck Serono:
Veel aandacht voor informatie en begeleiding
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw34
motivatieDe zorg kan zó veel beter:
Initiatief: MijnpijncoachGericht op: mensen met zenuwpijnBedrijf: PfizerZie ook: www.mijnpijncoach.nl
Mijnpijncoach is een ‘online’ zelfmanagementprogramma
voor mensen met langdurige zenuwpijn. Het programma,
dat is ontwikkeld door huisarts Kees Vos samen met
Curavista, helpt deze patiënten meer controle te krijgen
over hun situatie en daardoor de kwaliteit van leven te
verbeteren.
Verwachtingsmanagement
Behandeling van zenuwpijn kan patiënten voor een lastig
probleem stellen. Het kan namelijk één of meer weken
duren voordat de medicijnen werken, terwijl er mogelijk
snel na de start al wel bijwerkingen optreden. Bovendien
nemen medicijnen de pijn niet altijd volledig weg. Daar-
door is de verleiding groot om te stoppen met de medicatie,
omdat het lijkt of de behandeling niet aanslaat.
Een meer realistische verwachting van de werking van de
medicijnen kan daar verandering in brengen. Als je precies
weet wat een medicijn doet en wat je kunt verwachten,
ben je meer gemotiveerd om de behandeling vol te houden.
Daarom zet Mijnpijncoach in de eerste plaats in op
‘verwachtingsmanagement’.
eConsult
Het uitgangspunt is dat patiënten zelf aan het stuur zitten.
Om dat mogelijk te maken, biedt het programma uitge-
breide informatie over chronische pijn en de noodzaak
en werking van de verschillende medicijnen. Daarnaast
bestaat de mogelijkheid om online een pijndagboek bij
te houden. Als de patiënt dat wil, kan de eigen huisarts
meekijken en coachend optreden, bijvoorbeeld doordat
de patiënt een uitdraai van het pijndagboek meeneemt
of via een zogeheten eConsult. Een vragenlijst op diverse
momenten in het traject maakt de kwaliteit van leven en
de functionele beperkingen inzichtelijk. Dat biedt niet
alleen meer inzicht in de factoren die van invloed zijn op
de pijn, maar ook in de eventuele vooruitgang. Doordat
mensen hun eigen doelen kunnen stellen en er ook eva-
luatiemomenten zijn ingebouwd, is de motivatie om die
doelen ook daadwerkelijk te halen bijzonder groot.
Mijnpijncoach zorgt ervoor dat mensen niet meer met al
hun vragen bij de huisarts hoeven aan te kloppen, maar
veel zelf kunnen afhandelen. Zo krijgen patiënten meer
grip op hun pijn en daardoor op hun leven.
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 35
Meer motivatie dankzij zelfgestelde doelen
‘Een stimulans om mijn doel te bereiken’
Ik heb al een jaar of acht zenuwpijn. Dat is een gemene,
scherpe, altijd aanwezige pijn die moeilijk te onderdrukken
is. Ik heb van alles geprobeerd, maar niets hielp of hooguit
eventjes. Op een gegeven moment ben je daar wel klaar
mee. Als je altijd pijn hebt, is het enige dat telt dat je leert
om er zo goed mogelijk mee om te gaan. Mijnpijncoach
helpt daarbij.”
“Ik vind het fijn dat ik gewoon thuis op de computer
allerlei informatie kan vinden die voor mij belangrijk is,
bijvoorbeeld over het belang van bewegen. Als ik lig heb
ik minder pijn dan als ik loop, dus het gevaar is dat ik dan
helemaal niets meer doe. Maar als ik dan lees hoe belang-
rijk het is om actief te blijven, ben ik toch sneller geneigd
om naar buiten te gaan.”
“Mijnpijncoach vind ik een fantastische uitvinding. Er heerst
veel onbegrip in de buitenwereld over zenuwpijn. Omdat
het niet zichtbaar is, krijg je vaak te horen dat het wel
‘tussen je oren’ zal zitten. Met deze site voel ik mij serieus
genomen en dat is me erg veel waard. Het is ook handig
dat ik concrete doelen kan stellen en dingen terug kan le-
zen. Door het opschrijven van de dagelijkse bezigheden en
hoe ik me voel, word ik me bewust van de dingen die in-
vloed hebben op mijn pijn. Dat ik zelf iets kan doen, voelt
heel erg goed. Als je zenuwpijn hebt, heb je over heel
veel dingen geen controle. Dat is frustrerend. Dankzij
Mijnpijncoach heb ik het idee dat ik de regie weer een
beetje in eigen hand heb. Hier heb ik acht jaar op gewacht.
Heerlijk dat je zelf met iets aan de slag kunt! Echt een
zaligheid.”
“Mijnpijncoach stimuleert mij ook om doelen te stellen
en daaraan te werken. Zo heb ik voor moederdag een
fiets gekregen. Mijn eerste doel was: op de fiets zitten.
Vervolgens: een klein stukje fietsen. En het einddoel: een
heel stuk fietsen. De eerste twee doelen heb ik inmiddels
gehaald, het laatste komt er op termijn ook wel. Dat het
zwart op wit staat werkt motiverend, net als het feit dat de
huisarts meekijkt. Dat is voor mij echt een grote stimulans.
Het is heerlijk als je op een dag smileys met een blij mondje
in kunt vullen. Dan denk ik: ‘Dat heb ik toch maar mooi
voor elkaar gekregen!’
Wil van Hoogland, patiënt
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw38
Mijnpijncoach is een online hulpmiddel dat patiënten
meer de regie geeft over hun leven met de ziekte.
Daardoor verbetert de kwaliteit van de behandeling.
Eindelijk een programma waarin de patiënt centraal
staat.”
“Door de dubbele vergrijzing komen er steeds meer men-
sen met chronische ziekten. Zenuwpijn is een veel voor-
komende klacht bij diabetes. Juist voor deze groep is het
belangrijk om een gevoel van controle te krijgen over deze
moeilijk te bestrijden pijn. Het inzetten op zelfmanagement
is belangrijk omdat het leidt tot minder behoefte aan zorg,
meer vrijheid en meer regie. e-Health kan daar een belang-
rijke rol in spelen.”
Medebehandelaar
“Het is een andere manier van met elkaar omgaan. De
patiënt krijgt een actievere rol en wordt medebehandelaar.
Hulpverleners worden partners in plaats van probleemop-
lossers. Dat is niet meer dan logisch, want de patiënt is
365 dagen van het jaar bezig met zijn ziekte en de hulp-
verlener hooguit een paar uur per jaar. Het programma
helpt patiënten om hun gedrag te veranderen op punten
waar ze invloed op hebben, zoals gezond eten, voldoende
bewegen, stress verminderen en het verhogen van de
therapietrouw. Het pijndagboek helpt om de vooruitgang
te signaleren en inzicht te krijgen in factoren die bepalen
of de pijn toe- of afneemt. Dat versterkt het gevoel van
empowerment. Met Mijnpijncoach kunnen patiënten zelf
doelgericht en gestructureerd aan het werk. Doordat de
doelen door henzelf worden gesteld, is de kans dat ze
gehaald worden een stuk groter dan wanneer een hulp-
verlener zegt welk doel behaald dient te worden.
Het dagboek is ook een bron van informatie voor de
hulpverlener en dat vergemakkelijkt de communicatie met
de patiënt. Een ander voordeel is dat patiënten in hun
eigen tempo en op hun eigen tijd betrouwbare informatie
tot zich kunnen nemen. Dat geeft vrijheid.”
Kwaliteit van leven
“Het mooie van Mijnpijncoach vind ik dat het patiënten
helpt om op een positieve manier actief een bijdrage te
leveren aan hun eigen gezondheid. Als je over meer kennis
beschikt, kun je betere beslissingen nemen en keuzes
maken die bij je passen, waardoor de kwaliteit van leven
toeneemt. Voor patiënten met chronische zenuwpijn is
dit programma een goed werkende aanvulling op de
behandeling.
‘ Patiënt wordt mede- behandelaar’
Marja Immerzeel, praktijkverpleegkundige huisartsenpraktijk Atrium
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 39
Wij steken veel tijd en geld in de ontwikkeling
van goede medicijnen en dan wil je natuur-
lijk graag dat medicijnen ook daadwerkelijk
worden ingenomen. En op de juiste manier.
Bij zenuwpijn is het gevaar groot dat dat
niet gebeurt, omdat medicijnen meestal niet
dezelfde dag effect hebben. Het kan één tot
enkele weken duren voordat pijnverlichting
optreedt, terwijl er mogelijk al wel bijwerkingen
optreden.
Het is belangrijk dat de patiënt dat weet.
Bewustwording is een cruciale schakel als het
gaat om therapietrouw, en daarom zetten wij
met Mijnpijncoach sterk in op het verstrekken
van informatie. Vanwege de grote bezoekers-
aantallen op onze website ‘Stop de pijn’ weten
we dat juist bij zenuwpijn een enorme behoefte
aan informatie bestaat, gezien de grote impact
op de kwaliteit van leven. Mensen willen alles
proberen om de pijn te ‘managen’ en er beter
mee om te gaan.
Realistische verwachtingen kunnen daarbij
helpen. Door patiënten in een vroeg stadium
beter voor te lichten over wat ze kunnen
verwachten en tijd te nemen voor informatie
en motivatie, kunnen we de therapietrouw
positief beïnvloeden. Als mensen weten dat
het enige tijd kan duren voordat het medicijn
werkt, is het makkelijker om die tijd door te
komen. Daar willen wij graag ons steentje aan
bijdragen.
Pfizer:
Realistische verwachtingen scheppen
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw40
ontmoetingDe zorg kan zó veel beter:
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 41
Als je ziek bent, heb je medicijnen nodig. Maar wat nu als
een kenmerk van je ziekte is dat je niet beseft dat je ziek
bent, zoals bij mensen met schizofrenie vaak het geval is?
Dan is iets extra’s nodig om je over de drempel te helpen
bij de inname van de medicatie. De Brunchpoli is een mooi
voorbeeld van zo’n laagdrempelig initiatief: hier kunnen
mensen in een gastvrije sfeer hun langwerkende medicatie
halen onder het genot van een broodje en een kopje koffie.
Huiskamer
Cliënten die in een prettige omgeving hun injectie
kunnen komen halen, zijn sneller geneigd om trouw te
blijven komen. Dat is de gedachte achter de instelling van
de Brunchpoli bij GGZ-instelling Arkin in Amsterdam. In
plaats van wachten in een wachtkamer kunnen cliënten
direct terecht in een gezellige huiskamer met gedimd
licht, kaarsjes op tafel, wat vrolijke lijstjes aan de muur
en levensliederen op de radio. Ze worden opgevangen
door een gastvrouw en kunnen een praatje maken met
lotgenoten, waarna ze zich op een afgesproken tijdstip
melden bij de verpleegkundige voor de noodzakelijk prik.
De gastvrouw schenkt koffie en thee met wat lekkers en
zorgt dat alle gasten zich op hun gemak voelen.
Ontmoetingsplek
Doordat het bezoek plaatsvindt in een sfeer van gastvrij-
heid en gezelligheid, komen de mensen graag. De hele
omgeving helpt zo mee om de benodigde medicijnen in
te nemen en te blijven nemen. Juist omdat de medicatie
onderdeel is van een groter geheel, is het makkelijker vol
te houden. Sterker nog: de Brunchpoli is populair. Ook
mensen die niet wekelijks een injectie hoeven te halen,
komen toch elke week even langs voor een bakje koffie
en een praatje. Het beste bewijs dat het werkt.
En omdat goed voorbeeld doet volgen: inmiddels zijn op
twee andere plekken in Amsterdam Brunchpoli’s opgericht.
Initiatief: BrunchpoliGericht op: patiënten met chronische psychotische stoornis, met name schizofrenieBedrijf: Janssen, in samenwerking met Arkin
Gastvrijheid om prik te verzachten
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw42
Ik gebruikte heel lang hasj en wiet. Daar-door moest ik op een gegeven moment medicijnen gaan gebruiken tegen psychoses. Sinds negen maanden ben ik gestopt met hasj en wiet, waardoor ik nu ook mijn medicijnen aan het afbouwen ben. Ik wil er graag helemaal vanaf, vandaar dat ik naar de Brunchpoli ga. Daar heb ik een afspraak met de psychiatrisch verpleeg- kundige en krijg ik mijn injectie. We praten dan over hoe het gaat en hoe ik het beste kan stoppen met de medicatie.”
“Die gesprekken zijn wel belangrijk. Ik heb best een heftig
leven achter de rug, en dan heb je hulp zoals je die hier
krijgt, hard nodig. Zonder de begeleiding had ik het niet
gered en was ik zeker niet zo ver gekomen. Ik ben echt
bezig om iets van m’n leven te maken. Zo ben ik lid
geweest van de Cliëntenraad van Arkin, heb ik meege-
werkt aan twee boekjes en ben ik kunstenaar. Ik maak
pointillistische schilderijen: met streepjes en stipjes. Er hangt
er hier eentje in de wachtkamer van de Brunchpoli.
Inmiddels heb ik een nieuw huis, een partner en huis-
dieren. Mijn basis is op orde.”
“Dat je hier voor je injectie kunt komen en tegelijk een kopje
koffie kunt drinken en een lekker broodje krijgt aangeboden,
is wel effectief. Je moet je medicatie nu eenmaal nemen,
en op deze manier wordt dat wat makkelijker, omdat
het hier leuk en gezellig is. Je hebt mooie ontmoetingen
en je krijgt altijd iets lekkers dat gemaakt is door Ria, de
gastvrouw. Zij is een belangrijke reden dat ik hier kom. Zij
weet echt een gezellige sfeer te creëren. Dan drinken we
lekker een bakkie koffie en roken we samen een sigaretje.
Het is heel belangrijk in een instelling dat er een gastvrouw
aanwezig is die een sfeer weet te scheppen waarin je je
thuisvoelt. Dat is hier absoluut het geval. Het is echt een
warme plek.”
“Nu krijg ik nog een keer per maand een injectie, maar
binnenkort hoeft dat niet meer. Na 23 jaar gebruiken is
stoppen echt ‘een feessie’. Dan hoef ik eigenlijk ook niet
meer naar de Brunchpoli, maar ik weet nu al dat ik blijf
komen. Voor Ria. Hoewel samen een sigaretje roken er
straks niet meer bij is, want ik hoop in de toekomst ook te
stoppen met roken. Maar ik kan niet alles tegelijk!
Johan Klidas, cliënt op de Brunchpoli
‘Dit is echt een warme plek’
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 43
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw44
bij gelijkgestemden, en dat werkt. Soms komen ze niet
voor de medicatie, maar gewoon voor een broodje of
een praatje. Vaak zijn ze zo enthousiast dat ze ook weer
anderen meeslepen.”
Afleiding
“Het mooie van de Brunchpoli vind ik dat de focus niet ligt
op de prik die mensen moeten krijgen, maar op de gezel-
ligheid en de ontmoeting. Het is al vervelend genoeg als
je een psychiatrische aandoening hebt en geregeld een in-
jectie moet halen, dus alles wat voor afleiding kan zorgen
is welkom. En afleiding is hier genoeg. Mensen worden
hartelijk ontvangen door Ria, de enthousiaste gastvrouw.
Zij is een fenomeen op zich en doet er echt alles aan om te
zorgen dat mensen zich hier op hun gemak voelen.
Op de Brunchpoli krijgen mensen één keer per twee
of vier weken een injectie met antipsychotica toe-
gediend. Het is van groot belang dat ze die injectie
komen halen, anders lopen ze kans om psychotisch
te worden. Het probleem is echter dat ze door hun
stoornis meestal niet beseffen dat ze ziek zijn en dus
ook het nut van hun medicatie niet inzien. Ze weten
wel dat het nodig is, maar ze voelen het niet zo.
Daarom hebben we met de Brunchpoli alles in het
werk gesteld om de negatieve lading van de prik af
te halen, en het leuk en gezellig te maken, zodat ze
sneller geneigd zijn om te komen en zich beter aan
hun behandeling houden.”
“De grote kracht van de Brunchpoli zit hem vooral in de
afleiding en de gezellige sfeer. Het sociale contact is een
belangrijke succesfactor. Onze cliënten hebben vaak
meer moeite met het onderhouden van sociale contacten
dan andere mensen, en juist daarom is de Brunchpoli zo
belangrijk voor hen. Mensen kunnen hier gewoon zichzelf
zijn en in een ontspannen sfeer hun injectie halen. Ze worden
hier echt hartelijk ontvangen en kunnen hun verhaal kwijt
‘ Mensen zijn sneller geneigd om zich aan hun behandeling te houden’
Sam Smakman, sociaal-psychiatrisch verpleegkundige, Arkin
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 45
Mensen met schizofrenie zijn voor farmaceu-
tische bedrijven moeilijk te bereiken omdat
ze meestal niet beseffen dat ze hulp nodig
hebben. En als je de overtuiging hebt dat je
niet ziek bent, waarom zou je dan medicijnen
innemen? Dat is voor ons een grote uitdaging.
Als je weet dat er goede medicijnen tegen
deze aandoening bestaan, wil je ook dat die
medicijnen terechtkomen bij de mensen die het
nodig hebben om hun kwaliteit van leven te
verbeteren.
Daarom waren we enthousiast over de
Brunchpoli. Dat is een creatieve manier om met
relatief lage kosten een grote verbetering in de
zorg door te voeren.
Het is mooi om te zien dat je door samenwer-
king daadwerkelijk meer voor elkaar krijgt.
Dankzij het enthousiasme van de mensen die
er beroepsmatig of als vrijwilliger bij betrokken
zijn, is dit een groot succes. Cliënten ervaren
het als een warm bad. Ze komen graag, en ook
voor ons werkt het motiverend, omdat je ziet
dat je iets doet wat echt een positief verschil
maakt. Dat geeft voldoening.
Janssen:
Positief verschil maken geeft voldoening
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw46
controleDe zorg kan zó veel beter:
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 47
Initiatief: Richtlijn Check Astma (RCA) & COPD Controle Check (CCC) Gericht op: patiënten met astma en COPDBedrijf: GlaxoSmithKline
Het bevorderen van doelmatig geneesmiddelengebruik,
het nastreven van behandeldoelen volgens de richtlijnen
en standaarden, het verbeteren van de therapietrouw en
het juist gebruik van inhalatoren. Dat is zijn de doelen van
de Richtlijn Check Astma (RCA) en COPD Controle Check
(CCC), twee projecten met toegevoegde waarde voor
respectievelijk astma- en COPD-patiënten, en met een
sleutelrol voor apothekers.
Zorg verbeteren
GlaxoSmithKline heeft in samenwerking met de Koninklijke
Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
(KNMP) en Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) een
computerprogramma ontworpen om de farmacothera-
peutische zorg aan astma- en COPD-patiënten te verbeteren.
Apothekers kunnen met dit programma makkelijk allerlei
extra controles uitvoeren op juist en effectief medicijn-
gebruik, bijvoorbeeld door patiënten op longmedicatie te
selecteren. Vervolgens kijkt de apotheker of hij vreemde
dingen ziet: of een patiënt bijvoorbeeld erg vaak of juist te
weinig medicijnen haalt, of dat hij medicijnen gebruikt die
slecht samengaan met zijn longmedicatie.
Als dat zo is, geeft het programma suggesties om het
probleem aan te pakken. Dat kan zijn dat extra uitleg
nodig is over het juiste gebruik van de medicatie of dat
een patiënt moet worden doorgestuurd naar de huisarts of
andere zorgverleners, zoals fysiotherapeuten of diëtisten.
Het mooie van deze projecten is dat ze niet alleen de
therapietrouw vergroten, maar dat het medicijngebruik in
zijn totaliteit wordt bekeken. Alle relevante dingen worden
in het plaatje meegenomen: van de wisselwerking tussen
medicijnen tot de overstap naar een ander medicijn. Dat
vergemakkelijkt de communicatie tussen de verschillende
zorgverleners en het nemen van afgewogen beslissingen.
Medicijngebruik in totaliteit bekijken
Met de COPD Controle Check selecteert de apotheker
voor ons mensen die op grond van hun medicijngebruik
in aanmerking komen voor een gesprek op de huisartsen-
praktijk. Het kan bijvoorbeeld aangeven dat patiënten last
hebben van toenemende benauwdheid of dat ze in korte
tijd veel ‘rescue medicijnen’ hebben besteld (medicijnen
die snel verlichting moeten geven, red). Dat zijn indicaties
dat er iets aan de hand kan zijn dat om aandacht vraagt.
Zijn mensen al bij een specialist onder behandeling, dan
hoeven wij geen actie te ondernemen. Als de huisarts de
hoofdbehandelaar is, dan bel ik op om te vragen hoe het
gaat en of ze langs willen komen voor een afspraak.”
“Tijdens zo’n gesprek hebben we het uitgebreid over de
gezondheid en het medicijngebruik van de patiënt. Daar
kunnen allerlei dingen uitkomen. Het kan bijvoorbeeld
zijn dat ze teveel of te weinig medicijnen gebruiken, dat
mensen niet op de juiste manier inhaleren of zonder over-
leg met een arts tussentijds gestopt zijn met de medicatie.
Ook leefstijl komt aan de orde: gezond eten, voldoende
bewegen en niet roken. Zo’n gesprek kan mensen
confronteren met het feit dat ze hun medicatie niet goed
gebruiken of dat ze misschien toch niet zo gezond leven.
Dat kan dan net het duwtje zijn dat patiënten nodig heb-
ben om het anders te gaan doen. Indien mogelijk maak ik
een vervolgafspraak om mensen in de toekomst beter in
beeld te houden.”
“De meeste patiënten reageren heel positief op dit
initiatief. Zeker de ouderen vinden het prettig om te weten
dat er iemand meekijkt, dat er naar hen wordt geluisterd
en dat er belangstelling is voor hun gezondheid en hun
medicijngebruik. De grote winst van de COPD Controle
Check is dat we eventuele problemen in een vroeg
stadium op kunnen sporen. Mensen met COPD krijgen
meestal pas klachten als de schade al groot is. Dat maakt
behandeling moeilijk. Deze service stelt ons in staat deze
groep patiënten eerder in beeld te krijgen, waardoor we
de achteruitgang beter kunnen tegengaan en problemen
in de toekomst kunnen voorkomen.
Sippie de Vries, praktijkondersteuner bij huisartsenpraktijk Smink
‘We kunnen problemen in vroeg stadium opsporen’
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw50
Wij doen als apotheek mee aan de COPD Controle
Check, omdat we zo beter in de gaten kunnen houden
of de medicatie van bepaalde groepen patiënten wel
optimaal is of dat er dingen anders en beter kunnen.”
“Zo kunnen we bijvoorbeeld heel eenvoudig zien of sprake
is van overmatig antibioticumgebruik, waaruit afgeleid
kan worden dat COPD-patiënten hun behandeldoelen niet
halen. Het is nog te vroeg om harde conclusies te trekken
over de resultaten, maar ik verwacht dat we binnenkort
kunnen constateren dat patiënten de therapie beter
volgen en dat er betere zorg geleverd wordt tegen lagere
kosten.”
Samenwerken
“De COPD Controle Check biedt ons ook de mogelijkheid
om ervaring op te doen in het samenwerken met andere
zorgdisciplines voor de zorg van specifieke patiënten-
groepen. Die vorm van samenwerken heeft de toekomst,
dus daar willen we graag aan meewerken. In de praktijk
zijn het de praktijkondersteuners, doktersassistentes en
een farmaceutisch consulent die het project uitvoeren. De
huisarts en de apotheker begeleiden het op de achtergrond.
De intensieve samenwerking zorgt ervoor dat schotjes
tussen de verschillende beroepsgroepen verdwijnen en
we meer gebruikmaken van elkaars expertise. Dat leidt
tot meer effectiviteit en een betere inzet van de financiële
middelen op het niveau van de zorggroep.”
Krachten bundelen
“De multidisciplinaire insteek spreekt mij zeer aan. Ik vind
het een mooi voorbeeld van wat je kunt bereiken als je
de krachten bundelt en bereid bent om breder en ruimer
te denken. Met dit project is een platform ontstaan, waarin
zorgverleners op een eenvoudige manier gegevens uit
kunnen wisselen. Dat is zeer waardevol, omdat het leidt
tot eigentijdse, integrale zorg. Dit is echt een praktisch stuk
gereedschap, dat in allerlei overlegsituaties is te gebruiken
en waar ik als apotheker zeer tevreden over ben.
‘ Betere zorg tegen lagere kosten’
Henk-Jan Buunk,apotheker, Apotheek Stellendam
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 51
Van een zorgstelsel dat wordt aangestuurd
door te betalen voor verrichtingen, gaan we
toe naar een stelsel, waarin wordt betaald voor
geleverde waarde uitgedrukt in meer kwaliteit
voor de patiënt. Dat is een goede zaak en daar
wil GlaxoSmithKline (GSK) graag aan bijdragen.
Dat doen we op verschillende manieren.
Onze verantwoordelijkheid houdt niet op als
mensen onze medicijnen bij de apotheek heb-
ben opgehaald. Er is ook nazorg nodig. Het is
namelijk ook belangrijk dat mensen medicijnen
op de juiste wijze gebruiken en blijven ge-
bruiken. Zeker voor inhalatiegeneesmiddelen
geldt dat de werking sterk afhankelijk is van
een goede inhalatietechniek. Daarom ontwik-
kelt GSK in samenwerking met zorgpartners
zelfmanagementprogramma’s voor patiënten
en innovatieve zorgprojecten, die helpen om
een juiste instelling op en juist gebruik van de
medicatie te monitoren en te optimaliseren.
De COPD Controle Check en de Richtlijn Check
Astma passen prima in dat streven, omdat ze
de multidisciplinaire samenwerking tussen de
patiënt, apotheek, huisarts en praktijkonder-
steuner stimuleren, wat aantoonbaar leidt tot
meer therapietrouw.
GlaxoSmithKline:
Zorg betekent ook: nazorg
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw52
bewustwordingDe zorg kan zó veel beter:
Mijnmedicijncoach is een patiëntenportal waar van alles
te vinden is over medicatie en het juiste gebruik daarvan.
De portal biedt mensen grip op hun medicijngebruik door
ze expert te maken over hun eigen medicijnen. Dat is
‘patient empowerment’ bij uitstek.
Weten waarom je medicijnen gebruikt, blijkt een belangrijke
voorwaarde voor therapietrouw. Daar zet Mijnmedicijnoach
op in. De werking van de portal is gebaseerd op drie pijlers:
informeren, begeleiden en verbinden.
Mensen moeten zich om te beginnen bewust worden van
de noodzaak en de werking van hun medicijnen. Dat staat
of valt met goede informatie. Daarbij spelen apothekers een
sleutelrol. Via een link met apotheek.nl krijgt de patiënt
onafhankelijke informatie, terwijl via de eigen apotheek een
actueel overzicht van de medicatie steeds beschikbaar is.
Daarnaast biedt de portal ook begeleiding. Met een speciale
motivatiemodule wordt de gebruiker uitgenodigd om zelf
dingen op een rijtje te zetten en afwegingen te maken over
de therapie. Via vragenlijsten kunnen de verwachtingen die
gebruikers hebben over medicijngebruik in kaart worden
gebracht. Bij problemen worden ze doorverwezen naar de
juiste zorgverlener.
Verder zorgt een koppeling met de informatiesystemen van
huisarts en apotheker voor de noodzakelijke professionele
ondersteuning. Zij houden een vinger aan de pols en kun-
nen direct op vragen of problemen inspelen. Ook kunnen
patiënten via een forum in contact komen met lotgenoten
en kunnen ze desgewenst de hulp van een buddy inroepen.
Tot slot bevat de portal een slimme en efficiënte herhaal-
module, waarmee de patiënt automatisch medicijnen kan
bestellen bij de eigen apotheek. Daarbij wordt optimaal
gebruik gemaakt van de communicatiemogelijkheden binnen
Mijnmedicijncoach. Zo kan een gebruiker bijvoorbeeld
aangeven dat de medicatie nog niet op is, waarna direct
enkele vragen worden gesteld om vast te stellen waarom
dat het geval is. Daarmee is de herhaalmodule niet alleen
een logistiek instrument, maar ook een zorgmodule
geworden.
Dat alles resulteert in 35 procent meer therapietrouw, zo is
onderzocht. En het mooie is: het is nauwelijks meer werk
voor de apotheker, omdat het systeem de meeste dingen
automatisch afhandelt. Naar verwachting zijn eind 2012
zo’n honderdduizend patiënten aangesloten op Mijnmedi-
cijncoach en doet eenderde van de apotheken mee.
Programma: MijnmedicijncoachGericht op: mensen die chronisch medicijnen gebruikenBedrijf: 2Comply in samenwerking met AstraZeneca, Boehringer-Ingelheim, GlaxoSmithKline, PfizerZie ook: www.mijnmedicijncoach.nl
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 53
Patiënten informeren, begeleiden en verbinden met zorgverleners
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 55
‘Medicatie aangepast dankzij Mijnmedicijncoach’
“Ik heb al jaren last van migraine. Ik gebruik Mijnmedicijn-
coach omdat ik het een mooi programma vind dat mij op
een makkelijke manier precies die informatie geeft waar ik
behoefte aan heb. Als patiënt ben je afhankelijk van wat
artsen je voorschrijven, maar ik wil er wel graag zoveel
mogelijk over weten, want het gaat wel om mijn eigen
gezondheid. Mijnmedicijncoach bevordert het bewustzijn
rondom mijn eigen medicijngebruik en fungeert als handvat
om er grip op te houden. Ik heb wel wat opstartproblemen
gehad, maar de met hulp van de helpdesk is dat snel
opgelost en nu loopt het allemaal prima.”
“Het belangrijkste voordeel is voor mij: gemak. Ik kan in
een oogopslag zien wat ik gebruik en krijg automatisch
een signaal dat ik nieuwe voorraad moet halen. Omdat ik
niet elke dag slik, maar afhankelijk van de klachten, gaan
mijn medicijnen niet altijd even hard. Vroeger haalde ik op
vaste tijden een nieuwe voorraad, waardoor ik vaak met
veel te veel medicijnen zat. Mijnmedicijncoach kijkt echt
naar mijn persoonlijke gebruik en geeft pas een signaal als
het echt noodzakelijk is. Het is ook prettig dat ik voor mijn
chronische medicijnen niet meer langs de huisarts hoef,
want dat was nogal omslachtig en tijdrovend. Dankzij
Mijnmedicijncoach verloopt alles digitaal en hoef ik ze
alleen maar op te halen. Dat scheelt tijd.”
“Daarnaast vind ik het een prettig idee dat de apotheker
meekijkt en het medicijngebruik goed in de gaten houdt.
Dat is niet voor niets, want toen ik in het begin mijn medi-
catiegebruik invulde, nam de apotheker direct contact met
mij op. Hij vertelde dat ik een bepaald medicijn gebruikte
als preventie dat daar niet geschikt voor was, omdat een
van de bijwerkingen juist was dat je er hoofdpijn van
kreeg. Dus na overleg met mijn arts heb ik het preventieve
gebruik van dat medicijn afgebouwd. Ik gebruik het nu
alleen nog als ik echt een migraineaanval heb - precies
zoals het bedoeld is.”
“Ook het feit dat je altijd makkelijk toegang hebt tot je
eigen gegevens is een groot voordeel. Als ik op vakantie
naar het buitenland ga hoef ik nooit meer een medicijn-
paspoort aan te vragen of bang te zijn voor gedoe met
apothekers die geen Engels spreken. Dankzij Mijnme-
dicijncoach kan ik altijd een actuele status van mijn
medicijnen uitprinten, zodat ik altijd en overal het juiste
medicijn krijg.
Mijnmedicijncoach bevordert het bewustzijn rondom mijn eigen medicijngebruik en fungeert als handvat om er grip op te houden.”
An van Cuijk
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw56
Als apothekers zien wij vaak dat mensen hun medicij-
nen vergeten op te halen of het niet zo nauw nemen
met therapietrouw. Dat geldt zeker voor patiënten
die preventief medicijnen gebruiken, omdat zij zich
niet ziek voelen. Daarom besteden wij bij de uitgifte
van medicijnen altijd aandacht aan het belang van de
medicatie, maar de tijd die je daar aan de balie in kunt
stoppen, is natuurlijk beperkt.”
“Daarom ben ik erg blij met Mijnmedicijncoach. Voor
therapietrouw geldt: hoe meer instrumenten je hebt om
patiënten te herinneren aan het belang van de juiste
medicatie, hoe groter de kans dat ze hun medicijnen
daadwerkelijk innemen. Mijnmedicijncoach is een extra
instrument dat gericht inzet op informatieverstrekking en
bewustwording en dat patiënten helpt om actief bezig
te zijn met hun medicatie. Als mensen interesse hebben
voor Mijnmedicijncoach, zorgen wij voor de registratie.
Daarna kunnen ze zelf aan de slag.”
Totaalconcept
“Het mooie van Mijnmedicijncoach is dat ze in hun eigen
tijd in hun eigen omgeving precies die informatie tot zich
kunnen nemen die zij belangrijk vinden, waardoor die
beter blijft hangen. Het is een totaalpakket dat de infor-
matie van alle relevante partijen bundelt en up-to-date
houdt. Krijgt iemand bijvoorbeeld een nieuw recept van
de specialist, dan staat dat de volgende morgen al in het
medicatieoverzicht. De patiënt heeft dus altijd een actueel
overzicht van zijn medicijnen. Dat vergemakkelijkt de com-
municatie met zorgverleners en schept duidelijkheid over
het medicijngebruik.”
Nooit meer zonder medicijnen
“Zelf ben ik erg enthousiast over de herhaalmodule. Dit
systeem geeft patiënten drie weken voordat hun medicijnen
op zijn, automatisch een seintje per e-mail, om ze te laten
weten dat er binnenkort nieuwe medicijnen voor hen
klaarliggen in de apotheek. Het voordeel voor de patiënten
is dat ze nooit meer de huisarts hoeven te bellen voor een
herhaalrecept en dat ze nooit meer zonder medicijnen zitten
omdat ze vergeten zijn die te bestellen. En ook de huisarts
heeft er baat bij, want die wordt aanzienlijk minder gebeld.
Met Mijnmedicijncoach gaat het allemaal vanzelf.
‘ Met Mijn- medicijncoach gaat het alle- maal vanzelf’
Frank Wijffels, apotheker kringapotheek Laarhoeve, Lieshout
De zorg kan zó veel beter | Therapietrouw 57
Farmaceutische bedrijven hebben een gezamelijke
verantwoordelijkheid en agenda die verder
gaat dan het produceren en distribueren van
geneesmiddelen. Naast productie en levering
van farmaceutische producten, ontwikkelen en
bieden we in toenemende mate ook onder-
steunende programma’s of farmaceutische
zorgconcepten, bijvoorbeeld voor de groeiende
groep patiënten met chronische aandoeningen.
Mijnmedicijncoach past in dat streven. Het is een
manier om onze toegevoegde waarde verder
vorm te geven, de waarde van onze medicijnen
nog beter meetbaar te maken en als sector
onze maatschappelijke verantwoordelijkheid te
nemen. Door te investeren in instrumenten die
zelfmanagement en therapietrouw bevorderen,
werken we aan een optimalisering van de zorg
voor de patiënt, aan een beter behandelresultaat
en aan het beheersbaar houden van de kosten
van de gezondheidszorg.
We doen dat als farmaceutische bedrijven
heel bewust met elkaar en met zorgverleners,
omdat het bundelen van onze krachten voor
alle partijen voordeel oplevert. Het delen van
onze expertise en wetenschappelijke kennis,
bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een
astma-COPD-module voor Mijnmedicijncoach,
laat duidelijk zien dat de farmaceutische be-
drijfstak echt gedreven wordt door het streven
naar gezondheidswinst in de volle breedte.
AstraZeneca, Boehringer-Ingelheim, GlaxoSmithKline, Pfizer:
Productoverstijgende zorg
‘Therapietrouw’ is deel 2 uit de serie ‘De zorg kan zó veel
beter’, tot stand gekomen in opdracht van Nefarma en
met medewerking van de lidbedrijven.
Uitgave: Nefarma, afdeling communicatie
Tekst: Arcuatura Tekst (Petra Pronk) en Nefarma
Fotografie: Bart Versteeg
Vormgeving: zonder boter
Druk: Drukkerij Brummelkamp
© Nefarma, najaar 2012
Meer informatie op: www.dezorgkanzoveelbeter.nl
makkelijk op maat zelfredzaam bereikbaar vertrouwd geïnformeerd ontmoeting bewustwordingt zelfredzaam gemakkelijk controle motivatie begeleiding regelmaat voorlichting afstemming zelfredzaam
Recommended