24
magazine sba maakt werk van de apotheek 2 zomer 2015 Inclusief SBA STUDIEGIDS met het cursusaanbod najaar 2015 SBA Magazine is een uitgave van Stichting Bedrijfsfonds Apotheken. Eenentwintigste jaargang. Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek Arbeidsmarkt- monitor 2015 Lichte stijging aantal vacatures in 2014 Motiverende gespreksvoering: de techniek om je cliënten te motiveren Apotheek Koning bereikt positieve resul- taten met telefonische uitgiftebegeleiding Therapietrouw Thema

Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

magazinesba maakt werk van de apotheek

2zomer 2015

magazineInclusief

SBA STUDIEGIDS met het

cursusaanbod najaar 2015

SBA Magazine is een uitgave van Stichting Bedrijfsfonds Apotheken. Eenentwintigste jaargang.

Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek

Arbeidsmarkt -monitor 2015 Lichte stijging aantal vacatures in 2014

Motiverende gespreksvoering:de techniek om je cliënten te motiveren

Apotheek Koning bereikt positieve resul-taten met telefonische uitgifte begeleiding

Therapietrouw Thema

Page 2: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

SBA Regionieuws Meld je aan!Wil je op de hoogte blijven van de producten en diensten van de SBA en welke activiteiten we specifiek in jouw regio organiseren? Dan is het SBA Regionieuws echt iets voor jou. SBA Regio nieuws is een digitale nieuwsbrief die vier keer per jaar verschijnt. In de nieuws brief lees je over nieuwe diensten of producten die je bij je dagelijkse werk kunnen helpen. Ook informeren we je over themabijeenkomsten en workshops die in je regio ge geven worden. Het bevat een samenvatting van het regionale cursusaanbod en verschillende regionale vacatures.Het SBA Regionieuws verschijnt voor vijf verschillende regio’s. Blijf op de hoogte en meld je nu aan op www.sbaweb.nl. |

sba magazine | zomer 2015 | pagina 2

Inspiratie voor samenwerken in de eerste lijnSamenwerken met andere zorgverleners in de eerste lijn, wie doet het eigenlijk niet? En het is te verwachten dat er in de toekomst alleen maar meer samengewerkt gaat worden. Hoe kun je de samen­werking met POH’ers, wijkverpleging en andere disciplines starten of intensiveren? Laat je inspireren op de speciaal ontwikkelde thema­ pagina ‘Samen werken in de eerste lijn’ op www.sbaweb.nl. Je vindt er informatie, praktijkvoorbeelden en hulpmiddelen om samenwerking te bevorderen. Ben je benieuwd wat jouw temperatuur is als het gaat om samenwerken in de eerste lijn? Doe dan de test ‘Samenwerkings­ thermometer’. Ontdek op welke samenwerkingstemperatuur je zit en ontvang tips en handvatten om de temperatuur naar het gewenste niveau te brengen! |

UiB: behoefteroosternu live!Uren in Balans (UiB) heeft een geheel nieuwe functie: het behoefte ­rooster. Met behulp van deze functie maak je eenvoudig een per soneels planning. Het geeft je een goed overzicht en met behulp van het behoefterooster kun je snel je bezetting aanpassen aan de behoefte.Je kunt in het behoefterooster per dag, per dagdeel of zelfs per uur aangeven wat de wenselijke bezetting van de apotheek is. Je kunt hierbij de functies of de taken in de apotheek als uitgangspunt nemen. Het systeem geeft aan in hoeverre het gemaakte werkrooster op dat moment aansluit op de gewenste personeelsbezetting. Het laat bijvoorbeeld zien of er te weinig personeel staat ingepland. Is dat het geval, dan toont UiB ook welke medewerkers eventueel beschik baar zijn. Benieuwd? Kijk op www.sbaweb.nl/uren­in­balans voor meer informatie. |

Service Document Apothekersassistent in de maakVoor de beroepsopleiding Apothekersassistent is een nieuw Kwali­ficatiedossier ontwikkeld waarin verschillende keuzedelen zijn op­genomen zoals het keuzedeel bereiden en aseptisch handelen. Het wordt schooljaar 2016/2017 van kracht. Het kwalificatiedossier om­schrijft de kerntaken waaraan het onderwijs moet voldoen en geeft inzicht in de kennis en vaardigheden die een apothekersassistent moet bezitten als ze van school komt. Het nieuwe kwalificatiedossier geeft ROC’s richting bij het scholen en toetsen van leerlingen en wat apotheken mogen verwachten van een startende apothekers­assistent. Maar de omschrijvingen zijn breed geformuleerd. Daarom laat de SBA nu een Service Document ontwikkelen. In het Service Document werken het werkveld en het onderwijs uit wat bepaalde kerntaken, kennis en vaardigheden concreet inhouden en wat het verwachte niveau is. Met het Service Document hebben de ROC’s straks een mooie en duidelijke leidraad in handen om het wat algemenere kwalificatiedossier te vertalen naar een onderwijs­programma wat goed aansluit bij de praktijk. |

KORT

Wil je op de hoogte blijven van de producten en diensten van Wil je op de hoogte blijven van de producten en diensten van de SBA en welke activiteiten we specifiek in jouw regio organiseren? Dan is het SBA Regionieuws echt iets voor jou. SBA Regio nieuws is een digitale nieuwsbrief die vier keer per jaar verschijnt. In de nieuws brief lees je over nieuwe diensten of producten die je bij je dagelijkse werk kunnen helpen. Ook informeren we je over themabijeenkomsten en workshops die in je regio ge geven worden. Het bevat

Het SBA Regionieuws verschijnt voor vijf verschillende regio’s. Blijf op de hoogte en meld je nu aan op www.sbaweb.nl. |

de SBA en welke activiteiten we specifiek in jouw regio organiseren? Dan is het SBA Regionieuws echt iets voor jou. SBA Regio nieuws is een digitale nieuwsbrief die vier keer per jaar verschijnt. In de nieuws brief lees je over nieuwe diensten of producten die je bij je dagelijkse werk kunnen helpen. Ook informeren we je over themabijeenkomsten en workshops die in je regio ge geven worden. Het bevat

Het SBA Regionieuws verschijnt voor vijf verschillende regio’s. Blijf op de hoogte en

Page 3: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 3 pagina 3

Mariella Maarschalkerweerd Hoofdredacteur SBA [email protected]

Trouw…of ontrouw? In de meivakantie was ik met mijn familie en schoonouders een weekje op vakantie in Frankrijk. Bleek mijn schoonmoeder bij aankomst haar cholesterolmedicatie te zijn vergeten. Een hele week geen medicatie slikken, dacht ik toen, zou dat nou therapieontrouw zijn? Hoe dat precies zit, weet ik inmiddels. Ook dat gemiddeld 10% van de mensen die cholesterolmedicatie gebruiken, niet therapietrouw zijn (pagina 8). En daar zijn legio redenen voor. Soms zijn het praktische belemme­ringen. Net zoals mijn schoonmoeder. Ze wil de medicatie wel slikken, maar vergeet het door omstandigheden gewoon. Voor belemmeringen van praktische aard hebben apotheken al veel mooie oplossingen gevonden (pagina 4). Therapietrouw wordt ook beïnvloed door de uitleg in de apotheek en of die informatie goed begrepen en ont­houden wordt. Denk maar eens aan je eigen uitgiftegesprekken. Een patiënt heeft niet altijd aandacht voor wat je te vertellen hebt. Digitale zorgplatformoplossingen, zoals Umenz, kunnen een uitkomst zijn. Je patiënten kunnen thuis alle informatie nog eens rustig nalezen, instructiefilmpjes kijken en uitleg over hun aandoening bekijken op het moment dat het voor hen uitkomt.

Wat ook helpt, is de patiënt nog eens bellen als een uitgiftegesprek aan de balie niet helemaal goed is verlopen. Bij Apotheek Koning passen ze deze tactiek met succes toe (pagina 18). Ze verbeteren de therapietrouw en als bijkomstigheid ook de gespreksvaardigheden van de assistenten aan de balie. Vaardigheden die je hard nodig hebt als je patiënten, die bewust hun medicatie niet volgens voorschrift gebruiken, wilt moti veren. De een leert deze vaardig ­heden in de praktijk. Anderen hebben een steuntje in de rug nodig, zoals Fiona Duraku (pagina 16). Zij volgde de cursus Motiverende gesprekken en merkt nu dagelijks in de praktijk hoe de vaardigheden, die ze opdeed, haar in staat stellen een bijdrage te leveren aan het bevorderen van therapietrouw bij patiënten.

Mijn schoonmoeder slikt inmiddels weer stipt op tijd en trouw haar medicatie. Bij haar valt weinig eer meer te behalen in het kader van therapietrouwbevordering. Bij gemiddeld 30% tot 40% van de patiënten valt hier echter nog een wereld in te winnen. |

KIJK OP…

FarmacogeneticaPatiënten reageren soms heel anders op hetzelfde medicijn. Waarom dat zo is, kan met behulp van farmacogenetica verklaard worden. Een ontwikkeling waar je ook in de openbare apotheek mee te maken kunt krijgen.

Telefonische uitgiftebegeleiding werkt!Apotheek Koning bevordert de therapie­trouw bij patiënten op een heel een­voudige manier. Ze bellen patiënten die starten met hun medicatie na. Goed voor de patiënt, de assistent en de apotheek.

Therapietrouw: de cijfers Wanneer is iemand eigenlijk therapie­trouw? Hoeveel mensen nemen hun medicijnen niet goed in? Welke patiënten moet je het meest stimuleren? De cijfers over therapietrouw op een rij.

Motiverende gesprekkenHoe je een gesprek zo voert dat je de patiënt motiveert zijn medicijnen goed in te nemen, leer je in de cursus Moti verende gesprekken. Apothekers assistent Fiona Duraku volgde de cursus en vertelt.

In de spotlight: Therapietrouw, fases en acties Bevorderen van therapietrouw is complex. Een artikel over de verschillende fases van therapietrouw en wat je als apothekers­assistent op verschillende momenten kunt bijdragen.

4

8

16

17

18

SBA StudiegidsOverzicht SBA-cursussen, per onderwerp Gepland cursusaanbod najaar 2015, per regio KennismakersEen kennismaking met de nieuwe cursussen Hormonen bij vrouwen, Allergie en Mannenklachten.

9101214

INHOUD

En verder KortVan de Servicedesk: Zorgverlof wetgeving. Wat is er veranderd?Arbeidsmarktmonitor 2015: Aantal vacatures in apotheken licht gestegenSBA­regioadviseursHet Vak en ik: Longassistent Anja Dekema Kennisquiz over Hormonen bij vrouwenKort

267

20212223

Anja Dekema

Therapietrouw Thema

KIJK OP…

Page 4: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | lente 2015 | pagina 4

Tekst | Mariella Maarschalkerweerd • Beeld | SBAIN DE SPOTLIGHT

Duizend en één wegen om therapietrouw te bevorderenWaarom zijn mensen therapieontrouw? Een makkelijke vraag waarop geen makkelijk antwoord te geven is.

Er zijn enorm veel aspecten die hierbij een rol spelen. De apotheker en apothekersassistent hebben als taak om

de therapietrouw bij patiënten zo veel mogelijk te bevorderen. Waar begin je en welke middelen heb je tot je

beschikking om die ingewikkelde taak uit te voeren?

Bij chronisch gebruik van medicijnen kun je eigenlijk drie verschillende fases van therapietrouw onderscheiden: • De acceptatiefase; dit is de fase waarin een patiënt te horen krijgt

dat hij een chronische aandoening heeft. Hij start met het gebruik van een medicijn en leert het inpassen in zijn dagelijkse ritme.

• De uitvoeringsfase; dit is de fase waarin een patiënt het medicijn gebruikt. Dit gebeurt al dan niet volgens voorschrift.

• De discontinuatiefase; dit is de fase waarin de patiënt gewenst of ongewenst stopt met het gebruiken van een medicijn.

In elke fase ­ maar vooral in de eerste twee ­ kan jij een steentje bij­dragen om de therapietrouw bij patiënten te bevorderen. Het gesprek met de patiënt is daarbij het belangrijkste middel.

AcceptatieIn de acceptatiefase is de patiënt bezig zijn chronische aandoening te accepteren. Het innemen van medicijnen is nog geen gewoonte geworden. Denk bijvoorbeeld eens aan de keren dat jezelf een nieuw medicijn hebt gekregen. Je moet jezelf er echt aan helpen herinneren. Als een patiënt last heeft van bijwerkingen dan kan dat ook zorgen dat hij stopt met het medicijn of minder vaak inneemt. De informatie die jij hierover verstrekt in een eerste uitgiftegesprek en eventueel de extra begeleiding in deze fase vanuit de apotheek, stimuleert de therapietrouw. Belangrijk daarbij is het gesprek zo te voeren dat een patiënt zich begrepen voelt, je begrijpt en zelf meedenkt. Het mee­geven van schriftelijke uitleg, uitleg met pictogrammen en/of het verwijzen naar online informatie­ en instructiefilmpjes helpt daarbij. Je kunt als apotheek extra begeleiding bieden. Bijvoorbeeld door patiënten die een eerste uitgifte gesprek hebben gehad voor een chronische aandoening, na te bellen (zie teamverhaal pagina 18) of een vragenlijst per mail te sturen (zie kader).

UitvoeringIn de uitvoeringsfase gaat het er om hoe goed een patiënt de medi­catie inneemt. Bijna elk apotheekinformatiesysteem (AIS) kan een signaal geven wanneer een patiënt zijn herhaalmedicatie te laat bestelt of ophaalt. Het wil niet direct zeggen dat een patiënt therapieontrouw is. Het is wel een moment om het gesprek over het gebruik en hoe dat verloopt aan te gaan. En alleen al het praten over therapietrouw bevordert het ook weer.Ook een tweede en vervolguitgifte gesprek is een goed moment om te vragen hoe het gebruik bevalt, of er bijwerkingen zijn of andere belemmeringen die het gebruik in de weg staan. Je komt er dan achter of iemand bewust of onbewust therapieontrouw is. Bij onbewuste therapieontrouw wil een patiënt de medicatie wel innemen, maar weet hij niet meer wanneer of hoe, of vergeet hij het door de hectiek van de dag. Deze patiënten kun je met instrumenten of extra informatie op allerlei manieren ondersteunen. Je kunt de toedienings­ en verpakkingsvorm beter op de gebruiker afstemmen. Doseerschema’s vereenvoudigen, baxterrollen, weekdozen, medicatiesynchronisatie of herhaalservice aanbieden. Of patiënten wijzen op instrumenten als SMS­service, medicijnwekkers of apps die je attenderen op een innamemoment.

Bij patiënten die bewust therapieontrouw zijn, bijvoorbeeld omdat ze zich al beter voelen of uit angst voor bijwerkingen, kun je het gesprek aangaan. In zo’n gesprek kun je er samen met de cliënt achter komen welke redenen hij of zij heeft om de medicatie wel of niet (goed) te gebruiken. En met het doorvragen bij weerstand

’Soms is een patiënt nog zoekende

in hoe hij zijn medicatie het best

kan gebruiken. Duidelijke en relevante

informatie geven helpt dan echt.’

Page 5: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | lente 2015 | pagina 5

‘Een herinnering per sms kan voor

vergeetachtige patiënten een echte

uitkomst zijn. Simpel maar effectief.’

‘Patiënten die hun medicatie niet

ophalen, bellen we. De reden kan

soms heel verrassend zijn.’

en problemen kun je met goede uitleg angst voor bijwerkingen wegnemen. Hierbij is een aantal communicatieve vaardigheden van belang zoals luisteren, samenvatten, doorvragen (LSD­techniek) en motiverende gesprekstechnieken (red.: lees hier meer over op pagina 17). Het is een intensieve vorm van therapietrouw bevorderen en als apotheek kun je niet met alle patiënten zo’n gesprek voeren. Kies met welke groep cliënten je dit soort gesprekken wilt voeren. Bij­voorbeeld op basis van aandoening of mate van therapieontrouw.

StoppenIn de discontinuatiefase stopt een patiënt gewenst of ongewenst met het nemen van zijn medicatie. Er zijn apotheken die uit het AIS de patiënten filteren die zijn gestopt met hun medicatie. Vooral bij chronische aandoeningen als astma/COPD, diabetes, hart en vaataan­doeningen is het aannemelijk dat dit niet gewenst is. Als apotheek kun je de mensen die hun (herhaal)medicatie niet hebben opgehaald bellen om de reden van stoppen of niet ophalen te bevragen. Je kunt dan eventueel alternatieven aanbieden en in ieder geval de reden van stoppen in het patiëntendossier verwerken. |

Umenz-zorgplatformHet zorgplatform van Umenz heeft in maart de zorginnovatieprijs van de KNMP gewonnen. Umenz is een platform dat apotheken de mogelijkheid biedt schriftelijke en audiovisuele medische en farma­ceutische informatie op maat te leveren voor iedere patiënt, onge­acht opleidingsniveau en taalvaardigheid. Het zorgplatform geeft informatie op maat. En een cliënt die goed is geïnformeerd en de informatie ook goed begrijpt, wordt therapietrouwer. Het zorgplat ­form draagt hiertoe bij met duidelijke informatie, die meer aansluit bij de vraag of het probleem van de cliënt. Gebruikt de patiënt nieuwe medicatie, dan stuur je een week na de eerste of tweede uitgifte een e­mail met daarin een vragenlijst. Aan de hand van de antwoorden kun je snel achter halen of het medicijngebruik goed gaat of aanpassing behoeft.

Naast Umenz bestaan er soortgelijke zorgplatforms zoals Mijn medi­cijncoach en 2comply. Hoe je in de apotheek werkt met dit soort zorgplatformen kun je leren in onze nieuwste e­learningcursus Aan de slag met een digitaal zorgplatform. Lees meer op pagina 12.

MeMo-trajectMeMo staat voor Medicatie Monitoring en optimalisatie en is een traject van Stichting Health Base en PharmaPartners. Het stelt je in staat om chronische patiënten gestructureerde begeleiding van eerste en tweede uitgifte te bieden en aansluitend actief te monitoren op therapietrouw. Er zijn MeMo­trajecten voor bijvoorbeeld osteoporose­ medicatie, astma/COPD­medicatie en cardiovasculaire­ medicatie.Met behulp van de Eerste Uitgifte begeleiding uit het AIS (red.: alleen Pharmacom) herken je een nieuwe patiënt. Je registreert het contact in het EPD en het AIS maakt een actie aan die controleert op Tweede en vervolguitgifte. Vindt die uitgifte niet plaats, is er mogelijk sprake van therapieontrouw. Je kunt dan actie onder­nemen en vastleggen. Je screent elke maand het medicijngebruik van patiënten en onderneemt actie daar waar wenselijk of nodig. In een pilot wordt nu gekeken of het traject beschikbaar te maken is voor alle apotheekinformatiesystemen.

Er zijn veel producten beschikbaar voor een apotheek om de therapietrouw te bevorderen. We lichten er twee uit die extra in het nieuws zijn of waren.

Meer weten over deze projecten? Kijk op www.sbaweb.nl.

Page 6: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 6

Veranderingen in Wet arbeid en zorg

VAN DE SBA SERVICEDESK

Begin dit jaar is er een aantal wijzigingen doorgevoerd in de Wet arbeid en zorg. Dit heeft invloed op

verschillende soorten zorgverlof, met name het bevallingsverlof en ouderschapsverlof. Wij praten je bij

over de belangrijkste veranderingen en wat ze in de praktijk betekenen.

Bevallingsverlof in delen opnemenDe duur van het zwangerschapsverlof (4­6 weken) en bevallingsverlof (10­12 weken) is gelijk gebleven (totaal minimaal 16 weken). Sinds 1 januari kun je dit verlof wel anders opnemen. Vanaf de zesde week na je bevalling kun je er voor kiezen om gedeeltelijk aan het werk te gaan en de resterende verlofdagen uit te smeren over een langere periode. De ‘uitsmeer’ periode mag maximaal 30 weken duren. Wil je je verlof anders opnemen? Dien dan hiervoor uiterlijk drie weken na je bevalling een verzoek in bij je werkgever.

Verlenging bij ziekenhuisopname babyEen andere belangrijke verandering is als je baby tijdens je bevallings­verlof langer dan een week in het ziekenhuis ligt. Het bevallings­verlof wordt dan verlengd met het aantal dagen dat je baby langer in het ziekenhuis ligt dan zeven dagen (dus vanaf de achtste dag), met een maximum van tien weken. Het uitgangspunt is namelijk dat een moeder de gelegenheid moet hebben om thuis tijd door te brengen met haar baby. Ligt je pasgeborene langere tijd in het ziekenhuis, dan is de verlenging toch niet langer dan deze tien weken. Om voor de verlenging in aanmerking te komen, meld je de start­ en de einddatum van de ziekenhuisopname bij je werkgever. En overhandig je een verklaring van het ziekenhuis waarin staat welke periode je kindje opgenomen is geweest.

UitzonderingAls je bevallingsverlof al is verlengd omdat je kindje te vroeg geboren is, dan geldt de verlenging door ziekenhuisopname (vanaf de achtste dag) alleen als die langer duurt dan de verlenging door de vroegge­boorte. Dus stel, je kindje is twee weken te vroeg geboren en na de

bevalling ligt hij of zij drie weken in het ziekenhuis, dan wordt je bevallingsverlof niet verlengd. Ligt je kindje vier weken in het zieken­huis, dan wordt je bevallingsverlof met één week verlengd.

Direct ouderschapsverlofOm ouderschapsverlof aan te kunnen vragen, moest je minimaal één jaar bij een werkgever in dienst zijn. Deze voorwaarde is komen te vervallen. Dat betekent dat je in principe altijd het recht hebt om je (resterende) ouderschapsverlof aan te vragen. Ook als je net geswitcht bent van baan. Daarnaast kan je in principe je ouderschaps verlof opnemen op elke door jou gewenste manier, tenzij jouw werk gever kan aantonen dat er zwaarwegende bedrijfs­ of dienstbelangen zijn. Belangrijk blijft om dit in goed overleg met je werkgever te doen.

Aanpassing arbeidsduur Vanaf 1 januari 2015 mag je eenmaal per jaar een verzoek indienen voor het aanpassen van je contractuele arbeidsuren. Voorheen was deze periode langer. Zijn er onvoorziene omstandigheden, dan mag je zelfs binnen een jaar een nieuw verzoek indienen. Ook heb je nu het recht om je werkgever te vragen om je arbeidsuren tijdelijk aan te passen. Hierbij blijft de werkgever het laatste woord houden. |

VRAGEN? Neem contact op met de SBA Servicedesk. Mail naar [email protected] of bel 0900 ­ 722 26 67 (1 ct p.m.; maandag t/m vrijdag 9.00 ­ 17.00 uur). Volg de SBA Servicedesk ook op Facebook: www.facebook.com/SBAservicedesk.

Tekst | Mariella Maarschalkerweerd • Beeld | SBA

Page 7: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 7

INZICHT IN DUURZAME INZETBAARHEID

SBA Arbeidsmarktmonitor 2015:

Thermometer van de apotheekbranche Hoe staat het met de werkgelegenheid voor apotheek-

medewerkers? Hoe is het gesteld met de werkdruk?

En wat doen medewerkers om hun deskundigheid te

bevorderen? Die gegevens vind je in de SBA Arbeids-

marktmonitor.

De SBA registreert in de SBA Arbeidsmarktmonitor de arbeidsmarkt­situatie in de branche openbare apotheken. 'Hiermee laten wij de trends en ontwikkelingen in onze branche zien. Leuk en nuttig om de gegevens te vergelijken met die van jouw apotheek, jouw collega’s en met je eigen werksituatie. Daarnaast geeft deze monitor hand­vatten om onze dienstverlening goed af te stemmen op de arbeids­situatie en behoeften in apotheken', aldus Claudia van Paridon, projectleider Arbeidsmarktmonitor. Wat valt op in de SBA Arbeidsmarktmonitor 2015?

Weinig doorgroei ‘Wat opvalt is dat er van de veertien functieniveaus die we onder­scheiden binnen de apotheek er in de praktijk bij de meeste apotheken maar tot maximaal vijf niveaus gebruikt worden’, vertelt Claudia van Paridon. ‘Medewerkers blijven meestal steken op de functie waarop zij binnenkomen. Bovendien zitten de meeste medewerkers ouder dan dertig jaar op de top van hun salarisschaal. Er is weinig door­groei naar andere en hogere functies binnen de apotheek. Hoe dat komt, willen we verder onderzoeken. Het is belangrijk om te zorgen dat medewerkers plezier houden in hun werk. Want uit onderzoek blijkt: hoe langer medewerkers bij een apotheek werken, hoe meer betrokken zij zich voelen.’

Minder BBL’ers Een trend die de laatste jaren doorzet is de terugloop van BBL­studenten (Beroepsbegeleidende leerweg) in de apotheek. ‘De sub sidie hiervoor vanuit de SBA is in 2011 vervallen’, aldus Claudia. ‘Daarnaast geven veel apotheken aan dat hen de tijd ontbreekt om BBL’ers goed te begeleiden. Hoe goed stageplaatsen ingevuld worden, is sterk afhankelijk van de regio. Dit blijkt mede afhankelijk van de regionale overlegstructuren tussen apotheken en ROC's’ (zie Kort nieuws, pagina 23).

Werk en nascholingMet de werkgelegenheid in apotheken is het redelijk goed gesteld. In 2014 is het aantal vacatures iets toegenomen. ‘De meeste vacatures vind je nog steeds in de Randstad, waar de meeste apotheken zijn. Ook zien we dat apotheekmedewerkers weer meer tijd besteden aan nascholing. Er is veel belangstelling voor e­learning. Daarnaast zijn speciale themabijeenkomsten zeer in trek. Vooral korte cursussen na werktijd, met actuele thema’s. De bijeenkomst Eerste Uitgifte werd in 2014 bijvoorbeeld heel druk bezocht. Een goede zaak, want jezelf ontwikkelen blijft belangrijk. Zeker in een tijd waarin de veranderingen razendsnel gaan!’ |

Tekst | Marie-Jeanne Bisscheroux • Beeld | SBA

Vinger aan de pols De SBA Arbeidsmarktmonitor is de ‘thermometer’ van de arbeidsmarkt van de openbare apotheekbranche. De vorige Arbeidsmarktmonitor verscheen in 2012. Voorheen voerde een onderzoeksbureau de monitor uit met vragenlijsten. Om beter de vinger aan de pols te houden, voert de SBA het onderzoek voortaan jaarlijks zelf uit. ‘We beschikken al over veel data uit onderzoeken die wij regelmatig doen’, licht projectleider Claudia van Paridon toe. ‘Daarnaast doen we een beroep op diverse databronnen. Door deze aan pak kunnen we de ontwikkelingen beter volgen en samen met de branche verklaren, en zo de apotheken beter ondersteunen.’

Kijk op www.sbaweb.nl voor het volledige rapport van de SBA Arbeidsmarktmonitor 2015.

Claudia van Paridon,

projectleider Arbeidsmarktmonitor

Page 8: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 8

Cijfers en tips

Therapietrouw onder de loepBert van Ochten is tijdens het autorijden een paar keer duizelig geworden. Hij denkt dat het van de ACE-remmers

komt. Omdat hij geen ongeluk wil veroorzaken, stopt hij met de medicatie. Hoe kun jij als apothekersassistent

er voor zorgen dat Bert therapietrouw wordt en blijft?

Therapietrouw is de mate waarin het gebruik van met name genees­middelen overeenkomt met wat de behandelaar heeft aanbevolen. Helaas zijn er mensen die afwijken van het advies. Gevolg? De ziekte kan onnodig langer duren of de patiënt wordt niet beter. Soms is het verkeerd innemen van medicijnen zelfs gevaarlijk en kan dit leiden tot ziekenhuisopname of overlijden.

Ziektes en cijfersHet niet trouw zijn aan de therapie is al meerdere decennia onderwerp van zorg. Sommige mensen vergeten het. Anderen willen liever geen geneesmiddelen gebruiken, omdat de bijwerkingen hen afschrikken. Soms is er gebrek aan kennis en/of onvoldoende ondersteuning van zorgprofessionals. Een internationale overzichtstudie over de periode 1948 en 1998 laat zien dat gemiddeld 25% de afgesproken therapie niet volgt. In Nederland liggen de cijfers zelfs rond de 30 ­ 40%.De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) heeft een aantal cijfers op een rij gezet (zie tabel), gebaseerd op input van 95% van de aan­gesloten openbare apotheken. Gekeken is naar aflevergegevens van apotheken; haalt een patiënt minder dan 80% op van zijn benodigde medicatie, dan wordt dit als ontrouw aan de therapie gezien.

Meer cijfersDe cijfers zeggen dat er geen verschil in therapietrouw is tussen mannen en vrouwen. Leeftijd heeft wel effect. Patiënten die jonger zijn dan 45 jaar zijn minder therapietrouw. Opvallend is het verschil in therapie­

trouw per regio en zelfs per apotheek. De regionale verschillen (zie tabel) zijn het grootst voor ADHD­middelen en astma/COPD­onder­houds medicatie. Zo ligt het therapietrouwpercentage voor ADHD­middelen in Amsterdam op 52,4% en in regio Epe, Raalte op 71,3%. Benieuwd naar de cijfers voor jouw regio en voor de verschillen tussen apotheken? Kijk op www.therapietrouwmonitor.nl bij menu­optie Therapietrouw­Ophalen medicatie.

Tips voor meer therapietrouwInformeer de patiënt over de (bij)werking van geneesmiddelen, alsook over de wijze en tijdstip van inname. Blijf hem ook na de start vragen stellen over zijn behandeling. Wijs de patiënt op hulpmiddelen, zoals het gebruik van apps. Print een overzicht uit met daarop welke medi­catie hij wanneer in moet nemen. Of, biedt een online medicatie­overzicht aan met herinneringssignalen. Wat te denken van het organiseren van een voorlichtingsdag rondom dit onderwerp? Tot slot, toon de patiënt – en dus ook Bert van Ochten – dat je er vertrouwen in hebt dat hij je advies wil en kan uitvoeren. |

WERKEN IN DE APOTHEEK

MEER INFORMATIE? Ga naar www.therapietrouwmonitor.nl voor meer cijfers en informatie over dit onderwerp. Een andere site met informatie over therapietrouw is www.knmp.nl, tik ‘therapietrouw’ in het zoekvenster.

ZiektenDiabetes

Hart­ en vaatziekten

Astma/COPD

Depressie

ADHD

GeneesmiddelenOrale Antidiabetica

Bloedverdunners

Diuretica

Bètablokkers

Calciumantagonisten

ACE­remmers / All­antagonisten

Cholesterolverlagers

Onderhoudsmedicatie astma/COPD

Antidepressiva

Middelen ADHD

% Therapietrouw93%

93%

92%

92%

93%

93%

90%

64%

81%

60%

Verschil hoogste/laagste % therapietrouw per regio

7%

6%

8%

6%

7%

6%

6%

21%

11%

23%

Bron: www.therapietrouwmonitor.nl

Tekst | Betty Rombout • Beeld | SBA

Page 9: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

Incompany cursussenDe SBA organiseert ook incompany cursussen en trainingen op aan vraag. Gewoon bij jou in de apotheek, met je hele team! In principe zijn alle klassikale SBA-cursussen geschikt om incompany te organiseren. Heb jeinteresse om een incompany cursus in je apotheek te organiseren, neem dan contact op met jouw regioadviseur of een cursuscoördinator van de SBA (telefoon 030 600 85 20 of via de mail, [email protected]). Zij spreken de mogelijkheden, de data en de voorwaarden met je door.

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 9

AanmeldingAanmelden voor de SBA­cursussen kan op www.sbaweb.nl. Aanmelden voor de cursussen van SBA E­studie gaat via www.sbaestudie.nl.

Docenten/trainersDe docenten/trainers die de klassikale cursussen verzorgen, zijn ervaren en deskundig op het gebied van het cursusonderwerp en bekend met de praktijk van de apotheek.

CursusmateriaalMeestal wordt het cursusmateriaal voor klassikale cursussen, dat de SBA heeft samengesteld, voorafgaand aan de cursus thuisgestuurd; vaak is enige voorbereiding gewenst. Dit kan ook een online voor­bereiding zijn. In dat geval ontvang je per mail een link. Bij sommige cursussen ontvang je het materiaal tijdens de eerste bijeenkomst.

LocatiesAlle locaties voor klassikale cursussen zijn met zorg uitgekozen. Wij streven ernaar locaties te selecteren die voor iedereen binnen rede­lijke tijd te bereizen zijn.

KostenDe kosten van de cursussen vind je in het overzicht ‘Gepland cursus­aanbod voorjaar 2015 per regio’. De vermelde prijzen gelden voor

medewerkers en apothekers uit apotheken die de Cao Apotheken of de Cao Gezondheidscentra hanteren. Voor overige geïnteresseerden geldt een afwijkende prijsstelling.

Meer informatieWil je meer informatie? Neem dan contact op met de SBA, telefoon 030 600 85 20, of stuur een e­mail naar [email protected].

De SBA organiseert door het hele land cursussen,

work shops en team trainingen, onder meer over

farmaceutisch inhoudelijke onderwerpen, kwaliteits-

zorg en communicatie. In deze SBA Studiegids vind

je het ‘Gepland cursusaanbod voor het najaar 2015

per regio’, en het overzicht van alle klassikale SBA-

cursussen en e-learningcursussen die je kunt volgen

via SBA E-studie. Bovendien belichten we de cursussen

Allergie, Mannenklachten en Hormomen bij vrouwen,

zodat je daar alvast mee kunt kennismaken. Wij hopen

je te verwel komen bij een van de cursussen!

SBA Studiegidsnajaar 2015

SANA en KAOFDe cursussen van de SBA zijn met zorg ontwikkeld voor de apotheek, in samenwerking met apothekers en apothekersassistenten. Hierdoor bieden wij kwalitatief hoogwaardige, praktijkgerichte cursussen. Met de opgedane kennis en/of ontwikkelde vaardig heden kun je je vak nog beter uitoefenen en zal je in veel gevallen met meer zelfvertrouwen je cliënt te woord staan. Omdat wij het belangrijk vinden dat de kwaliteit van onze cursussen on afhankelijk wordt beoordeeld, vragen wij voor alle cursussen het SANA-keurmerk aan. Cursussen met het SANA-keurmerk tellen mee voor het kwaliteitsregister KAOF; de behaalde punten worden automatisch inje portfolio opgenomen.

Wil je weten hoeveel KAOF-punten er aan een cursus zijn toegekend door SANA? Bekijk dan het overzicht op de volgende pagina of ga naar www.sbaweb.nl voor uitgebreide cursusinformatie.

SBA (Stichting Bedrijfsfonds Apotheken)Postbus 219

3430 AE Nieuwegein

Fultonbaan 22

3439 NE Nieuwegein

T 030 600 85 20

F 030 600 85 30

E nascholing [email protected]

algemeen [email protected]

I www.sbaweb.nl

@sbaapotheek

www.facebook.com/sbaapotheek

http://www.linkedin.com/company/

stichting­bedrijfsfonds­apotheken

CONTACTGEGEVENS SBA

Page 10: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 10

Kijk voor uitgebreide cursusinformatie en het meest actuele

cursusaanbod op www.sbaweb.nl en www.sbaestudie.nl

Hieronder vind je een overzicht van alle klassikale­ en SBA E­studie­cursussen. Daarin staat ook het aantal KAOF­punten vermeld dat je krijgt als je een cursus succesvol afrondt. Ben je geregistreerd in het kwaliteitsregister voor apothekersassistenten in de openbare farmacie (KAOF)? Dan tellen de KAOF­punten mee voor de honderd punten die je maximaal vijf jaar na je registratie moet hebben behaald om te voldoen aan de status ‘kwaliteitsgeregistreerd’.

Als je wilt dat een bepaalde cursus binnenkort bij jou in de regio of in je eigen apotheek (incompany) wordt georganiseerd, neem dan contact op met de SBA, telefoon 030 600 85 20.

Overzicht SBA-cursussen, per onderwerp

SBA STUDIEGIDS

Farmaceutisch inhoudelijke SBA cursussen E = SBA E­studie K = klassikaal

* SANA­keurmerk vervalt in juli 2015.

5

6

2

2

2

• Allergie

• Diabetes: uitgiftebegeleiding

• Diabetes

• Overgangsklachten

• Schildklieraandoeningen

E

E

E

K

K

Stofwisseling en hormonen KAOF-punten

2

2

4

4

• Antistolling en trombose

• Cholesterol

• Cholesterol en hoge bloeddruk

• Hypertensie

E

E

E

K

Hart en bloedvaten KAOF-punten

5

4

• Osteoporose

• Reuma * E

K

Botten, spieren en gewrichten (bewegingsapparaat)

KAOF-punten

4

4

3

2

2

2

2

2

• Antibiotica

• Bijwerkingen

• Omgaan met interactie *

• Polyfarmacie

• Rijgevaarlijke geneesmiddelen

• Slaapmiddelen

• Therapietrouw

• Voeding en geneesmiddelen

E

E

E

E

E

E

E

K

Geneesmiddelengebruik KAOF-punten

2

2

• Oogmedicatie

• Psoriasis

E

E

Huid en zintuigen KAOF-punten

3

6

2

• Astma en COPD

• Astma en COPD: inhalatie­instructie en

uitgiftebegeleiding

• Keel­, neus­ en ooraandoeningen

E

E

K

Luchtwegen KAOF-punten

9

2

• Darmaandoeningen

• Maagklachten E

K

Maag en darm (spijsvertering) KAOF-punten

2

10

7

• Hoofdpijn

• Neurologische aandoeningen

• Pijnbestrijding in de openbare apotheek

K

K

Neurologische aandoeningen KAOF-punten

E

3• Borstkanker E

Oncologie KAOF-punten

12,5

12,5

• Bipolaire stoornissen en schizofrenie

• Depressie, angst­ en eetstoornissen

K

K

Psychische aandoeningen KAOF-punten

5

2

2

• Mannenklachten

• Nieren en geneesmiddelen

• Urineweginfecties

E

E

K

Urinewegen KAOF-punten

2

2

2

2

• Anticonceptiepil

• Morning­after pil *

• Soa’s en geneesmiddelen

• Zwangerschap, borstvoeding en geneesmiddelen

E

E

E

E

Seksualiteit en zwangerschap KAOF-punten

2

2

2

2

2

• Aambeien en fissuren

• Hoofdluis

• Obstipatie

• Wormen

• Zelfzorg

E

E

E

E

E

Zelfzorg KAOF-punten

Page 11: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 11

SBA E-studie: voor professionele zorg in de apotheekSBA E­studie is dé online leeromgeving van de SBA. De cursussen van SBA E­studie geven je de mogelijkheid om achter je eigen pc, in je eigen tijd en in je eigen tempo gericht te werken aan vaardig­heden en kennis die voor jouw functie belangrijk zijn. De cursussen zijn zo opgezet dat ze afwisselend, leuk en inspirerend zijn om te volgen. Dat zorgt ervoor dat je de lesstof beter onthoudt en je het geleerde meteen kunt toepassen in je werk.

Wil je graag online cursussen volgen en gebruikmaken van het uitgebreide aanbod van SBA E-studie? Sluit dan het voordelige abonnement voor SBA E-studie af. Voor maar € 49,- per jaar kun je zelf of via je apotheek het abonnement afsluiten en alle SBA E-studiecursussen doen die jij interessant vindt. Kijk op www.sbaestudie.nl voor meer informatie.

SBA STUDIEGIDS

Niet farmaceutisch inhoudelijke SBA cursussen E = SBA E­studie K = klassikaal

15

20

15

• Leerlingbegeleiding in de apotheek

(basismodule)

• Leerlingbegeleiding in de apotheek:

coachend begeleiden

• Assessorentraining

K

K

K

Leerlingbegeleiding KAOF-punten

2

10

3

3

3

1

1

12,5

2

8

• Aan de slag met een digitaal zorgplatform

• Advies en verkoopvaardigheden

• Agressie in de apotheek: de basisprincipes

• Agressie in de apotheek: de praktijk

• Begeleidingsgesprek nieuw geneesmiddel

• Een goed gesprek

• Goed contact

• In gesprek met de cliënt

• LSP (Landelijk Schakelpunt)

• Motiverende gesprekken

K

K

K

K

K

K

K

Communicatie aan de balie KAOF-punten

E

E

E

Weer aan het werk in de apotheek KAOF-punten

0• Speciale SBA E­studiecursus bestemd voor

herintreders, inclusief boeken

E

1

23

• Feedback geven

• Operationeel management K

Communicatie in het apotheekteam KAOF-punten

E

Page 12: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 12

SBA STUDIEGIDS

Gepland cursusaanbod najaar 2015, per regio

ADHD ma. 28/09 19.30 ­ 22.00 Hengelo 70,­ *) oktober Heerenveen 70,­Allergie do. 17/09 19.30 ­ 22.00 Enschede 70,­ Antibiotica ma. 05/10 19.30 ­ 22.00 Almelo 70,­ do. 12/11 19.30 ­ 22.00 Zwolle 70,­Cholesterol do. 17/09 19.30 ­ 22.00 Hengelo 70,­ ma. 21/09 19.30 ­ 22.00 Drachten 70,­ di. 13/10 19.30 ­ 22.00 Kampen 70,­ *) oktober Assen 70,­ ma. 09/11 19.30 ­ 22.00 Nijverdal 70,­ di. 08/12 19.30 ­ 22.00 Enschede 70,­Darmaandoeningen ma. 12/10 19.30 ­ 22.00 Almelo 70,­ di. 10/11 19.30 ­ 22.00 Hoogeveen 70,­Depressie en bipolaire stoornissen do. 26/11 19.30 ­ 22.00 Enschede 70,­Diabetes. Uitgiftebegeleiding wo. 30/09 19.00 ­ 22.00 Kampen 70,­ di. 13/10 19.00 ­ 22.00 Nijverdal 70,­ do. 29/10 19.00 ­ 22.00 Heerenveen 70,­Hormonen bij vrouwen ma. 05/10 19.00 ­ 22.00 Heerenveen 70,­ di. 27/10 19.00 ­ 22.00 Hengelo 70,­ di. 10/11 19.00 ­ 22.00 Zwolle 70,­ ma. 23/11 19.00 ­ 22.00 Assen 70,­ di. 01/12 19.00 ­ 22.00 Leeuwarden 70,­LSP Landelijk Schakelpunt wo. 30/09 10.00 ­ 12.30 Hengelo 70,­ wo. 25/11 10.00 ­ 12.30 Zwolle 70,­Mannenklachten ma. 19/10 19.00 ­ 22.00 Sneek 70,­ ma. 02/11 19.00 ­ 22.00 Assen 70,­Osteoporose *) oktober Sneek 70,­ *) december Hoogeveen 70,­Pijnbestrijding do. 10/09 | 24/09 19.30 ­ 22.00 Almelo 110,­Polyfarmacie voor Farmaceutisch Consulenten do. 01/10 19.00 ­ 22.00 Zwolle 70,­ *) november Drachten 70,­Psychotische aandoeningen *) november Leeuwarden 70,­

Antibiotica wo. 30/09 19.30 ­ 22.00 Doetinchem 70,­ ma. 12/10 19.30 ­ 22.00 Arnhem 70,­ *) oktober Amersfoort 70,­Astma en COPD. Inhalatie-instructie en uitgiftebegeleiding ma. 05/10 19.00 ­ 22.00 Amersfoort 70,­Cholesterol en hoge bloeddruk di. 29/09 19.30 ­ 22.00 Hilversum 70,­Continu verbeteren met Lean di. 17/11 | 24/11 19.00 ­ 22.00 Utrecht 110,­ wo. 02/12 | 09/12 19,00 ­ 22.00 Apeldoorn 110,­Diabetes. Uitgiftebegeleiding do. 24/09 19.00 ­ 22.00 Apeldoorn 70,­ di. 03/11 19.00 ­ 22.00 Harderwijk 70,­Hormonen bij vrouwen ma. 19/10 19.00 ­ 22.00 Nijmegen 70,­ *) oktober Veenendaal 70,­ *) november Utrecht 70,­ di. 24/11 19.00 ­ 22.00 Hilversum 70,­Leerlingbegeleiding: de basis di. 29/09 | 13/10 09.30 ­ 16.30 Utrecht ­­­ di. 10/11 | 24/11 09.30 ­ 16.30 Arnhem ­­­Osteoporose *) oktober Harderwijk 70,­ wo. 25/11 19.30 ­ 22.00 Veenendaal 70,­Pijnbestrijding *) september Apeldoorn 110,­ di. 15/09 | 29/09 19.30 ­ 22.00 Amersfoort 110,­Polyfarmacie voor Farmaceutisch Consulenten *) oktober Hilversum 70,­ *) november Utrecht 70,­Psychotische aandoeningen di. 10/11 19.30 ­ 22.00 Nijmegen 70,­

Advies en verkoopvaardigheden *) oktober Breda 110,­Angst, stress en paniek do. 12/11 19.30 ­ 22.00 Valkenburg 70,­Antibiotica *) oktober Goes 70,­ di. 27/10 19.30 ­ 22.00 Venray 70,­

Cursus Lesdag + data Lestijden Locatie Prijs €Noordoost Aanmelden via www.sbaweb.nl

Cursus Lesdag + data Lestijden Locatie Prijs €Middenoost Aanmelden via www.sbaweb.nl

Cursus Lesdag + data Lestijden Locatie Prijs €Zuid Aanmelden via www.sbaweb.nl

*) De exacte datum en tijd waren tijdens de productie van dit magazine nog niet bekend. Kijk op www.sbaweb.nl voor de meest actuele cursusinformatie.

Page 13: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 13

Cholesterol en hoge bloeddruk wo. 16/09 19.30 ­ 22.00 Rosmalen 70,­ *) oktober Bergen op Zoom 70,­Darmaandoeningen *) november Bergen op Zoom 70,­Diabetes. Uitgiftebegeleiding di. 08/12 19.00 ­ 22.00 Breda 70,­Epilepsie di. 24/11 19.30 ­ 22.00 Goes 70,­Hormonen bij vrouwen ma. 09/11 19.00 ­ 22.00 Eindhoven 70,­ ma. 16/11 19.00 ­ 22.00 Breda 70,­Leerlingbegeleiding. Coachend begeleiden do. 01/10 | 08/10 | 15/10 09.30 ­ 16.30 Breda ­­­Leerlingbegeleiding: de basis di. 03/11 | 17/11 09.30 ­ 16.30 Rosmalen ­­­LSP Landelijk Schakelpunt wo. 21/10 10.00 ­ 12.30 Eindhoven 70,­Mannenklachten di. 20/10 19.00 ­ 22.00 Vlissingen 70,­ di. 10/11 19.00 ­ 22.00 Terneuzen 70,­Parkinson en Huntington wo. 14/10 19.30 ­ 22.00 Eindhoven 70,­ ma. 30/11 19.30 ­ 22.00 Tilburg 70,­Pijnbestrijding di. 22/09 | 06/10 19.30 ­ 22.00 Tilburg 110,­ wo. 14/10 | 21/10 19.30 ­ 22.00 Valkenburg 110,­ do. 15/10 | 29/10 19.30 ­ 22.00 Venray 110,­ di. 03/11 19.30 ­ 22.00 Middelburg 70,­Polyfarmacie voor Farmaceutisch Consulenten do. 01/10 19.00 ­ 22.00 Rosmalen 70,­Psychotische aandoeningen *) oktober Tilburg 70,­ ma. 07/12 19.30 ­ 22.00 Rosmalen 70,­

Cursus Lesdag + data Lestijden Locatie Prijs €vervolg Zuid Aanmelden via www.sbaweb.nl

Cursus Lesdag + data Lestijden Locatie Prijs €West Aanmelden via www.sbaweb.nl

Cursus Lesdag + data Lestijden Locatie Prijs €Noordwest Aanmelden via www.sbaweb.nl

SBA STUDIEGIDS

ADHD *) oktober Hoofddorp 70,­Advies en verkoopvaardigheden *) november Nieuwerkerk a/d IJssel 110,­Antibiotica do. 01/10 19.30 ­ 22.00 Lisse 70,­ wo. 07/10 19.30 ­ 22.00 Naaldwijk 70,­ *) oktober Hellevoetsluis 70,­ *) november Hoofddorp 70,­Astma en COPD. Inhalatie-instructie en uitgiftebegeleiding di. 24/11 19.00 ­ 22.00 Rotterdam 70,­Borderline en persoonlijkheidsstoornis di. 10/11 19.30 ­ 22.00 Lisse 70,­Cholesterol en hoge bloeddruk di. 29/09 19.30 ­ 22.00 Zoetermeer 70,­ di. 13/10 19.30 ­ 22.00 Rijswijk 70,­ do. 19/11 19.30 ­ 22.00 Gorinchem 70,­ di. 01/12 19.00 ­ 21.30 Leiden 70,­Darmaandoeningen *) november Hellevoetsluis 70,­Diabetes. Uitgiftebegeleiding *) november Rijswijk 70,­Hormonen bij vrouwen *) oktober Zoetermeer 70,­ *) oktober Leiden 70,­ *) oktober Rotterdam 70,­ *) november Dordrecht 70,­ do. 10/12 13.30 ­ 16.30 Bodegraven 70,­Leerlingbegeleiding. Coachend begeleiden ma. 09/11 | 16/11 | 23/11 09.30 ­ 16.30 Rijswijk ­­­Osteoporose *) september / oktober Ridderkerk 70,­Parkinson en Huntington wo. 04/11 19.30 ­ 22.00 Bodegraven 70,­Pijnbestrijding *) oktober Gorinchem 110,­ *) oktober Ridderkerk 110,­Polyfarmacie voor Farmaceutisch Consulenten do. 08/10 19.00 ­ 22.00 Leiden 70,­ *) november Ridderkerk 70,­Psychotische aandoeningen *) oktober Dordrecht 70,­ *) november Rotterdam 70,­ *) november Naaldwijk 70,­ wo. 25/11 19.30 ­ 22.00 Zoetermeer 70,­

*) De exacte datum en tijd waren tijdens de productie van dit magazine nog niet bekend. Kijk op www.sbaweb.nl voor de meest actuele cursusinformatie.

Cholesterol en hoge bloeddruk *) oktober Heerhugowaard 70,­Darmaandoeningen *) november Alkmaar 70,­Hormonen bij vrouwen *) november Amsterdam 70,­ di. 01/12 19.00 ­ 22.00 Alkmaar 70,­ *) december Zaandam 70,­Pijnbestrijding di. 06/10 | 20/10 19.30 ­ 22.00 Amsterdam 110,­Polyfarmacie voor Farmaceutisch Consulenten *) november Amsterdam 70,­Psychotische aandoeningen *) oktober Haarlem 70,­

Page 14: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

Kennisquiz

Ben je benieuwd naar wat je al weet over hormonen bij vrouwen? Doe dan de

Kennisquiz op pagina 22.

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 14

Kennismakers We hebben een drietal nieuwe cursussen toegevoegd aan ons klassikale aanbod: Hormonen bij vrouwen,

Mannen klachten en Allergie. Ook laten we je graag kennismaken met twee nieuwe SBA E­studiecursussen:

Een goed contact en Aan de slag met een digitaal zorgplatform. Wat kun je van deze cursussen verwachten?

Je leest het hier.

Hormonen bij vrouwen(klassikaal)

Hormonen beïnvloeden het leven van een vrouw soms behoorlijk. Ze hebben effect op de menstruatiecyclus en zwangerschap, maar kunnen ook voor diverse klachten zorgen. Hormonen worden daar­naast gebruikt in bepaalde geneesmiddelen en bij de bestrijding van sommige vormen van kanker. Hoe het allemaal precies zit, ontdek je in deze cursus. Met behulp van een online voorbereiding verdiep je je in een breed scala aan onderwerpen zoals:• Hormonen algemeen en vrouwelijke geslachtshormonen• Hormonen in geneesmiddelen en anticonceptiva• Klachten rondom de cyclus zoals PMS, menstruatiepijn, endometriose en de overgang• Hormoon gerelateerde zwangerschapsklachten en hormonen bij kinderwens• Hormonentherapie bij kanker

Tijdens de bijeenkomst wissel je ervaringen uit met medecursisten en maak je praktijkgerichte opdrachten. Met behulp van deze cursus begrijp je welke rol deze hormonen spelen. Je kunt voor vrouwen die met hormoon gerelateerde vragen in de apotheek komen een professionele gesprekspartner zijn en je kunt ze helpen met een goed advies. |

Zijn allergieën eigenlijk altijd aangeboren of kun je deze ook later in je leven ontwikkelen? Waarom kan de ene cliënt in levensgevaar komen door zijn allergie, terwijl de ander alleen maar uitslag krijgt? In deze cursus leer je wat allergieën zijn, hoe ze ontstaan en hoe ze behandeld worden.

Ook leer je deze kennis gebruiken in de praktijk, als je cliënten met allergie adviseert. In de klassikale bijeenkomst ga je samen met andere cursisten aan de slag met verschillende casussen en leer je de adrenaline auto­injector te gebruiken.

Na afloop van de cursus Allergie kun je cliënten: • informeren over allergieën en de bijbehorende therapieën;• adviseren over zelfzorgmiddelen tegen allergische klachten;• adviseren over de verschillende manieren om allergenen te vermijden;• met acute ernstige allergische klachten behandelen met een adrenaline auto­injector. |

Tekst | SBA • Beeld | SBASBA STUDIEGIDS

Allergie(klassikaal)

Page 15: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba studiegids | najaar 2015 | pagina 15

Als mannen een geneesmiddel krijgen voorgeschreven voor prostaat­kanker, plasproblemen of erectiestoornissen, wil je hen als apothekers­assistent goed kunnen informeren. Dat is in het geval van deze mannen­klachten niet altijd gemakkelijk. Vaak vinden mannen het zelf vervelend om over de klacht te spreken en soms weet je als apothekersassistent niet precies hoever je kunt gaan bij het informeren van de cliënt.

In deze cursus leer je op een deskundige en cliëntgerichte wijze zorg verlenen aan mannen die in verband met prostaatkanker, plasklachten of erectiestoornissen in de apotheek komen. En je leert ze uitleg geven over de werking en bijwerkingen van relevante geneesmiddelen. Met behulp van een online voorbereiding neem je de theorie door. Op de bijeenkomst neem je die aan de hand van een quiz en interactieve presentatie nog even kort met elkaar door. Vervolgens bespreken we en wisselen we ervaringen uit over welke voorlichting je geeft bij de uitgiften van verschillende geneesmiddelen die worden voorgeschreven aan mannen met prostaatproblemen, plasproblemen en erectiestoor­nissen.

Vervolgens werk je in kleine groepjes uit wat de apotheek kan be tekenen voor een cliëntengroep met een van deze aandoeningen. |

Mannenklachten(klassikaal)

Kijk op op www.sbaweb.nl voor meer informatie over deze klassikale en SBA E­studie cursussen of om je aan te melden!

In de apotheek voer je veel gesprekken. Vaak voer je deze gesprekken op gevoel. Toch is het goed eens stil te staan bij wat je dan precies doet. Hoe voer je nu eigenlijk een goed gesprek? Deze cursus geeft je hand­vatten voor het voeren van een goed gesprek, zodat de cliënt tevreden naar huis gaat en jij het beste uit jezelf haalt.

Na afloop van de cursus kun je:• het gesprek goed voorbereiden;• verschillende gesprekstechnieken inzetten: luisteren, samenvatten en doorvragen;• het non­verbale gedrag van je gesprekspartner aflezen en benoemen;• je communicatiestijl afstemmen op die van je gesprekspartner. |

Een belangrijk deel van je werk is het informeren van cliënten van de apotheek over de door hen gebruikte geneesmiddelen. Dat is vaak een intensieve en tijdrovende activiteit onder niet ideale omstandigheden. Denk maar aan die volle apotheek en een weinig privacy biedende balie. Je apotheek gaat nu gebruikmaken van een digitaal zorgplatform of gaat daar mogelijk binnenkort gebruik van maken. Het platform is een hulpmiddel om jou en de cliënt te helpen met het informatieproces.

In deze cursus leer je wat de mogelijkheden van het platform zijn en krijg je tips hoe je het werken met een digitaal platform praktisch organiseert in de apotheek. Ook leer je hoe je cliënten continu kunt begeleiden door bijvoorbeeld vanuit een platform de benodigde informatie en instructies te mailen naar cliënten en je cliënten weg­wijs te maken in het platform zodat ze het zelf zo optimaal mogelijk kunnen gebruiken.

Nu tijdelijk gratis toegankelijk! Voor meer informatie kijk op sbaweb.nl. |

Een goed contact (SBA E­studie)

Aan de slag met een digitaal zorgplatform (SBA E­studie)

Page 16: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 16

Fiona Duraku: ‘Op open vragen krijg je een veel beter antwoord’Hoe ervaren deelnemers de cursussen van de SBA? We vroegen het apothekersassistent Fiona Duraku.

Zij volgde eind vorig jaar de cursus Motiverende gesprekken.

Tekst | Liesbeth Kuipers • Beeld | FFUNASCHOLING

Fiona kijkt met veel plezier terug op de cursus, die zij met twaalf mededeelnemers volgde. ‘Het was heel leerzaam, vooral door de vele rollenspellen. De docent leerde ons daarmee te denken vanuit de patiënt. Want je kunt als apothekersassistent wel vinden dat de patiënt zijn medicijnen gewoon moet innemen, maar misschien is dat wel heel moeilijk voor hem. Bijvoorbeeld omdat hij last heeft van bijwerkingen. De docent zette dat heel aansprekend neer en daagde ons uit daarop te reageren. In het begin was dat wel moeilijk, maar naarmate we meer oefenden – en dat deden we vaak, in kleine groepjes – ging dat telkens beter.’

Open vragenDe grootste eye­opener vond Fiona wat je met het stellen van open vragen kunt bereiken. ‘Eerder vroeg ik bijvoorbeeld: ‘Neemt u het medicijn wel twee keer per dag in?’ Nu vraag ik: ‘Hoe vaak neemt u het middel in per dag?’ Op open vragen krijg je een veel beter antwoord. En daarop kun je als assistent dan beter inspelen. Dat was precies de reden dat ik deze cursus wilde volgen. Voorheen probeerde ik direct een oplossing te zoeken en belde ik al snel de huisarts om te overleggen over een ander middel. Ik vroeg me af of dat niet anders kon. Door de cursus weet ik nu dat het anders kan.

Behalve open vragen stellen, leerde ik in de cursus wat de waarde is van goed luisteren, doorvragen en samenvatten. Ook leerde ik de mensen zelf de voor­ en nadelen van geneesmiddelen te laten af­wegen, hun eigen keuze te maken en daardoor de middelen beter te gebruiken. Dus stel, een patiënt vergeet telkens zijn geneesmid­delen te slikken. Mijn doel is met hem zo’n gesprek te hebben dat de patiënt daardoor zelf denkt dat hij het anders moet doen, omdat dat zijn gezondheid verbetert. Eén sheet van de docent is mij wat dat betreft echt bijgebleven. Daarop stond: ‘Je moet een rups zelf een vlinder laten worden’. Met alleen al de basis­gesprekstechnieken is het mogelijk bij te dragen aan een betere therapietrouw. Dat merk ik nu dagelijks in de praktijk!’

OefenenOp beide cursusdagen krijg je goede uitleg, maar ook heel veel uitleg, zegt Fiona. ‘Het is dus wel opletten geblazen en van belang veel op te schrijven. Want tussen beide cursusdagen door moet je ook oefenen in de praktijk. Dat valt in het begin niet mee; het is dan fijn aantekeningen te hebben waarop je kunt terugvallen. Maar uiteindelijk leer je een goed gesprek te voeren door het te blijven oefenen. En inmiddels zou ik niet meer anders kunnen!’ |

Kijk voor meer informatie over de cursus Motiverende gesprekken en voor cursusdata op www.sbaweb.nl

Page 17: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 17

Tekst | Betty Rombout • Beeld | SBA

Over farmacogenetica:

Wat moet ik als apothekersassistent weten?Op 17 maart vond het KNMP Voorjaarscongres plaats met als thema ‘farmacogenetica’. Dit onderzoeksgebied

houdt zich bezig met de relatie tussen variatie in ons DNA en de reactie op medicijnen. In dit artikel gaan we

nader in op de ins en outs van farmacogenetica.

DE BRANCHE

Veel medicijnen worden in de lever afgebroken door enzymen. De activiteit van deze enzymen verschilt tussen individuen, is erfelijk bepaald en beïnvloedt de manier waarop de lever medicijnen af­breekt. Jesse Swen, ziekenhuisapotheker LUMC (Leids Universitaire Medisch Centrum): ‘De farmacogenetica kijkt naar de verschillen in het DNA en linkt dit aan het verschil in respons op een geneesmiddel. Doel is om mensen in één keer goed te behandelen met het juiste middel én dosis.’

Diverse medicatieVoor meer dan tachtig medicijnen voor een variëteit aan ziektebeelden zijn adviezen opgesteld. Swen noemt een aantal voorbeelden. ’Denk aan capecitabine, een veel gebruikt geneesmiddel bij de be­handeling van darm­, borst­ en maagkanker. Een deel van de mensen ervaart ernstige bijwerkingen. Door vooraf te testen op bepaalde varianten in het DPYD­gen, kun je ernstige klachten voorkomen. Abacavir, toegepast bij de behandeling van HIV, is een ander voor­beeld. Van antidepressiva weten we dat er enorme verschillen zijn in hoe snel mensen deze middelen afbreken en dat heeft effect op de werking.’

In de apotheekDe ziekenhuisapotheek krijgt steeds meer te maken met farmaco­genetica, maar inmiddels ook de openbare apotheek. Jesse Swen: ‘Als de gegevens van een patiënt met een DNA­paspoort ingevoerd zijn in het medicatiebewakingssysteem, dan krijgt de assistent bij aflevering van medicatie waarvoor een advies beschikbaar is, een pop­up in het scherm. Middel of dosis kan dan aangepast worden aan

het DNA van de patiënt. Heeft de patiënt nog geen DNA­paspoort, dan kan de assistent in bepaalde gevallen een DNA­test in het zieken­huis adviseren. Denk aan een patiënt die nortriptyline gebruikt en problemen ervaart bij een normale dosis.’

Voor een test is meestal verwijzing door huisarts, specialist of apotheker nodig. Enkele ziekenhuislabs bieden de test rechtstreeks aan.

ToekomstDe kennis over de relatie tussen variatie in het DNA en de respons op geneesmiddelen neemt snel toe. Eventuele bijwerkingen bij de patiënt zijn te verklaren waarop we dosis of middel aanpassen. Maar wanneer zetten we farmacogenetica in als screening vooraf? Wie betaalt dit? De toekomst zal het leren. Een toekomst waarin voor de apotheek een grote rol is weggelegd. Jesse Swen: ‘De kennis van geneesmiddelen, geneesmiddeleninteracties en farmacologie is immers in de apotheek volop aanwezig.’ |

Meer weten over het DNA­paspoort?Lees de rest van het artikel op www.sbaweb.nl!

MEER INFORMATIE? Op www.knmp.nl vind je veel informatie over farmacogenetica. Ook in medicijn bijsluiters tref je hier steeds vaker informatie over aan. De G­standaard geeft daarnaast ook veel inzicht: www.z­index.nl.

Page 18: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 18

‘Telefonische uitgifte goed voor therapietrouw’ De eerste en tweede uitgiftegesprekken verlopen niet altijd optimaal. Hoe zorg je er

dan voor dat de patiënt toch alle uitgifte-informatie krijgt? Service Apotheek Koning in

Amsterdam-Nieuw-West heeft besloten hen dan te bellen. ‘Nabellen bevordert goed

geneesmiddelengebruik en patiënten zijn meer tevreden over de apotheek.’

Minder zorgenAlle antwoorden van de gebelde patiënten werden geregistreerd. Met al die gegevens startte Marcel Kooy zijn promotieonderzoek naar de invloed van telefonische begeleiding op de therapietrouw. Met de uitkomsten hoopt hij in september te promoveren aan de Universiteit Utrecht. ‘De conclusie is positief: nabellen draagt inderdaad bij aan een beter gebruik van geneesmiddelen. Zeker bij de RAS­remmers en statines. Mensen die gebeld zijn, hebben minder zorgen over het genees­middel. Ze zijn minder bang voor bijwer­kingen. Ze hebben een minder negatieve houding tegenover het gebruik en zien het nut van het geneesmiddel in. En daardoor zijn mensen meer therapietrouw: ze blijven langer het geneesmiddel gebruiken.’ Ook zijn gebelde patiënten tevredener over de apotheek, merkte Kooy. ‘Het is prettig om als apotheek je zorgverlenende rol te kunnen laten zien. En de patiënten waarderen het. Ik merk dat sommige patiënten zelfs na een jaar nog weten dat ik ze gebeld heb. Ze weten me dan ook beter te vinden. Door het bellen, bouw je een band met ze op.’

APOTHEEKTEAM

In 2009 startte Service Apotheek Koning met het bellen van mensen die het reumamiddel methotrexaat van de apotheek hadden mee­gekregen, vertelt apotheker Marcel Kooy. ‘Om te horen hoe het ermee ging. En of ze het middel volgens de voorschriften innamen. Want methotrexaat mag je maar eens per week innemen; het is bekend dat sommige patiënten het dagelijks innemen, met ernstige bijwerkingen tot gevolg.’ De telefonische gesprekken leidden tot positieve reacties van patiënten. In 2010 werd het ‘belproject’ daarom uitgebreid naar 29 Service Apotheken. Samen belden zij ongeveer 1.200 patiënten die statines, RAS­remmers, bisfosfonaten of antidepressiva gebruikten. Kooy: ‘Bijvoorbeeld de bijwerkingen bij antidepressiva zijn voor veel mensen reden om alweer snel te stoppen. Ook bij de andere medicatie, die je de rest van je leven moet slikken, is de therapie­trouw laag. We vroegen hen daarom of ze al gestart waren met het middel en zo niet, waarom niet. Verder informeerden we naar de kennis over het middel, hun ervaringen, de inname, de gebruiksduur en de eventuele moeilijkheden.’

Tekst | Liesbeth Kuipers • Beeld | Olivier Middendorp

Service Apotheek Koning

Apotheek in het kortService Apotheek Koning is gevestigd in de

wijk Slotermeer/Geuzenveld in Amsterdam.

De apotheek maakt onderdeel uit van een

gezondheidscentrum met huisartsen, een

fysiotherapeut en een tandartspraktijk. Er

werken zestien mensen: twee apothekers,

een farmaceutisch consulent, acht apo-

thekers assistenten, vier ondersteunend

mede werkers en een bezorger. Als erkend

leerbedrijf staat de apotheek open voor

stagiairs.

Van links naar rechts: Anam Sheikh,

Marcel Kooy en Inge van de Hoek

Page 19: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 19

VragenvuurBehalve Marcel Kooy deed ook farmaceutisch consulent Inge van de Hoek de telefonische uitgifte. Zij belde mensen die antidepressiva en bisfosfonaten gebruiken. Van tevoren had ze een gespreksprotocol gekregen met de te bespreken onderwerpen. ‘Ik stelde ze open vragen en liet ze zelf vertellen wat hen tegenhoudt om een middel te gebruiken. Voor hen was het prettig om dat in alle privacy te kunnen vertellen. Ik legde ver­volgens uit wat de voor­ en nadelen zijn van zo’n middel en dat de bijwerkingen van tijdelijke aard zijn. Soms gaf ik ook tips, zoals over de inname op een ander tijdstip.’ Het viel haar op dat patiënten door de tele­foon veel sneller met vragen komen over hun geneesmiddel. ‘Er komt ineens een heel vragenvuur. En als het gesprek eenmaal is geopend, dan kaarten ze de volgende keer ook eerder een ander probleem aan.’

ErvaringInmiddels is Inge van de Hoek niet langer de enige apotheekmedewerker die patiënten belt. Marcel Kooy: ‘Door de telefoontjes kreeg Inge veel kennis en ervaring in het voeren van een uitgiftegesprek. Ze weet beter dan voorheen wat er speelt bij patiënten, waar patiënten tegenaan kunnen lopen en hoe je daarop het beste kan reageren. Een telefoon­gesprek is dus voor assistenten een goede

manier om te leren wat je moet vragen en vertellen tijdens een uitgifte. Daarom hebben we nu ingevoerd dat alle assistenten patiënten bellen. Eén assistent belt nu twee maanden lang alle patiënten die gestart zijn met een bètablokker, een andere belt alle patiënten die starten met een cholesterolverlager enzo­voort. En na twee maanden rouleren we dat: dan gaat elke assistent mensen die een andere geneesmiddelengroep gebruiken, bellen. Zo krijgen alle assistenten ervaring in het voeren van uitgiftegesprekken bij alle belangrijke geneesmiddelengroepen. Dat leidt ook tot een betere uitgifte aan de balie.’

StandaardzorgDe telefonische uitgiftebegeleiding wordt nu langzamerhand onderdeel van de standaard­zorg door Service Apotheek Koning, vertelt hij. ‘We bellen nu standaard als de uitgifte niet optimaal is gegaan. Bijvoorbeeld als de patiënt te weinig tijd had voor de uitgifte, omdat het te druk was aan de balie of om­dat hij te ziek was om naar de apotheek te komen. Dat noteren we op een briefje. Die briefjes worden aan het eind van de dag verzameld en verdeeld onder de assistenten, die de patiënten alsnog bellen. We zitten hier in een wijk met veel niet­westerse allochtonen. Een aantal van ons spreekt Turks, Arabisch en Berbers. Dus als één van ons een Turks­sprekende man aan de balie krijgt die slecht

Nederlands spreekt, dan wordt de man later nog gebeld door een Turkssprekende assistent. Daarmee brengen we de zorg op een hoger plan.’

ZinApothekersassistent Anam Sheikh belde een paar maanden gebruikers van bètablokkers. ‘Het viel me op dat er mensen bijzaten die nog helemaal niet gestart waren, terwijl ze het middel al een maand geleden hadden meegekregen. De een was bang voor bij­werkingen. De ander was bang dat zij door het gebruik van het middel niet zwanger kon worden. Na mijn uitleg zijn ze alsnog met de middelen begonnen.’ Door de ervaring die zij opdeed met het bellen, voert zij uit­giftegesprekken anders dan voorheen, vertelt ze. ‘Ik heb meer kennis over de geneesmid­delen gekregen en weet beter hoe ik zo’n gesprek moet voeren. Ik stel nu automatisch veel meer open vragen. En dat heeft tot gevolg dat mensen mij ook meer vragen stellen. Dat vind ik prettig, want daardoor heb ik het gevoel dat mensen de informatie goed begrijpen, dat ik ze goed geholpen heb en dat het geven van informatie zin heeft.’ |

Team Apotheek Koning: ‘Met telefonische

uitgifte laten wij onze zorgverlenende rol

zien. Patiënten waarderen dat!'

Page 20: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 20

SBA-REGIOADVISEURS Tekst | SBA • Beeld | SBA

SBA in de regio De vijf regioadviseurs van de SBA zijn een belangrijke schakel tussen de SBA en de dage lijkse praktijk in de apotheek. Zij informeren, adviseren en ondersteunen apothekers en hun team over nascholing, cao, HRM en arbeidsomstandigheden. Zij promoten SBA­producten

en ­diensten. Ook zorgen zij ervoor dat SBA­collega's op het kantoor weten waaraan apotheekmedewerkers behoefte hebben. De SBA­regioadviseurs werken samen met regionale partners, zoals de KNMP en de ROC’s.

Pauline HoogerwerfO 06 3066 7775@ [email protected] @PHoogerwerf

Regio Noordwest (Noord­Holland, Amsterdam, Haarlem)

Ik wil apotheken helpen om de SBA-producten en -diensten strategisch in te zetten zodat het voor de apotheek gewenste resultaat wordt bereikt met beperkte inspanningen en investeringen.

Saskia MeereO 06 1090 7034@ [email protected]

Regio West (Leiden, Gouda, Rotterdam, Dordrecht, Den Haag)

Werkdruk is een issue. Mijn speerpunt is apotheken het SBA Werkdrukonder-zoek te laten invullen. Het geeft concreet inzicht in werkdruk voor medewerker, apotheek, branche en andere partijen.

Saskia GarciaO 06 2293 2852@ [email protected]

Regio Zuid(ZO­Brabant, NO­Brabant, Limburg, Zeeland, West­Brabant, Hart van Brabant)

Het voor apotheekmedewerkers mak-kelijk en plezierig maken om hun werk te doen, dat is waar ik met goed advies en ondersteunende producten of diensten aan wil bijdragen.

Leonie ZugerO 06 1090 7036@ [email protected] @lzuger

Regio Middenoost (Stedendriehoek, Midden­Gelderland, Rijk van Nijmegen, Utrecht, 't Gooi)

Mijn speerpunt is om het belang van je blijven ontwik kelen over het voetlicht te krijgen ondanks de toenemendedrukte.

Ik wil samen met het apotheekteam wensen en behoeften boven water halen zodat we daar als SBA snel nuttige en praktijk gerichte producten en diensten voor kunnen ont wikkelen.

Monique BomersO 06 1090 7035@ [email protected] @MoniqueBomers1

Regio Noordoost(Groningen, Friesland, Drenthe­Hanzeland, Groot Twente)

Page 21: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 21

HET VAK EN IKTekst | Netty Roersma • Beeld | FFU

‘Onze tips helpen om inhalatietechniek te verbeteren’

Als je op de website van Zorggroep Almere de teampagina

van apotheek Waterwijk bekijkt, dan zie je bij Anja Dekema

de specialisatie astma en COPD staan. Denkt zij dat haar werk

als longassistent bijdraagt aan therapietrouw en aan een goed

gebruik van de longmedicatie?

Bij problemen met het gebruik van longmedicatie komt de longassistent in beeld. Daarnaast doet ze longchecks. Dit is een gesprek waarin ze samen met de cliënt bekijkt hoe het met hun longmedicatie gaat. Anja: ‘Dit jaar hebben we mensen voor een longcheck uitgenodigd die volgens ons systeem niet therapietrouw zijn.’

Longcheck‘Omdat we nauw samenwerken met huisartsen en praktijkondersteuners vragen we altijd of de cliënt het goed vindt dat we onze bevindingen met hen delen. We beginnen de longcheck met het bespreken van het gebruik, waarbij de cliënt voordoet hoe het inhaleren gaat. Dit is heel zinvol omdat vrijwel iedereen in de loop van de tijd een eigen techniek ontwikkelt. Vaak houden ze de inhalator verkeerd vast, of buigen iets voorover terwijl het belangrijk is om rechtop te zitten. Met onze tips kunnen ze hun inhalatietechniek verbeteren. Dit keer wilden we ook de reden voor ondergebruik achterhalen. Bij de vraag hoe het genees­middel bevalt, ontdekken we bijvoorbeeld dat een vervelende bijwerking de reden is voor therapieontrouw. Dan zoeken we naar een op lossing. Mensen met COPD vragen we of ze roken, en we kijken naar hun gewicht en BMI. Als we hierin iets voor ze kunnen betekenen dan doen we dat meestal in samen­spraak met de huisarts en de praktijkondersteuner.’

Interesse‘Mijn collega’s Saskia en Silvia zijn net als ik longassistent. De zorggroep organiseert regelmatig bijeenkomsten voor alle longassistenten. Daar wisselen we ervaringen uit. E­learningcursussen doen we vaak tegelijk zodat we het er samen over kunnen hebben. Het is belangrijk dat je geïnteresseerd bent en het ziet als een leuke verdieping van je vak. De eerste uitgifte doet in principe iedereen, maar zodra er iets bijzonders is, roepen ze een van ons erbij. Sommige apparaatjes zijn bij­voorbeeld moeilijker te gebruiken door oudere mensen omdat je veel kracht moet zetten bij het inhaleren of er capsules in moet plaatsen. Dan denken wij mee, stellen eventueel een soortgelijk geneesmiddel aan de huisarts voor met een eenvoudiger apparaatje. Het is heel stimulerend om mensen aan de balie te horen zeggen dat het nu een stuk beter gaat. Dat wijst er toch op dat ons werk bijdraagt aan een goed gebruik van de medicatie én aan het welzijn van de cliënt.’

Kernteam‘Eén keer per kwartaal komt het kernteam astma COPD bijeen, daarin zit ik, samen met een huisarts en een praktijkondersteuner. We bespreken de resultaten van de longchecks en spreken af wie wat gaat doen om een probleem dat we ontdekt hebben op te lossen.’ |

Lees meer over het kernteam en de rol van Anja op www.sbaweb.nl.

Page 22: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 22

KENNISQUIZ

Veel vrouwen zullen dit herkennen. De hormoonhuishouding heeft een grote invloed in en op het leven van de vrouw. Test met deze quiz je kennis over hormonen bij vrouwen.

Over Hormonen bij vrouwen

1 Geslachtshormonen spelen een rol bij de ontwikkeling van geslachts- kenmerken en de vruchtbaarheid. Welke geslachtshormonen spelen een rol bij de vrouw?

ProgestagenenOestrogenenOestrogenen en progestagenenOestrogenen, progestagenen en testosteron

2 Tijdens de cyclus van de vrouw spelen geslachtshormonen een grote rol. Deze hormonen hebben ook invloed op de stemming en het gedrag. Welke van onderstaande beweringen is juist?

Progesteron is een stimulerend hormoon en maakt je optimistisch en vol energie.Oestradiol is een kalmerend hormoon en speelt een grote rol tijdens de zwangerschap.Testosteron is een stimulerend hormoon en zorgt voor meer zin in seks rond de eisprong.

3 Bekijk het plaatje van de maandelijkse cyclus. Welk begrip hoort bij de pijl?

MenstruatieOvulatieZwangerschap

4 Joke vraagt advies. Ze heeft elke maand zo’n last van pijn tijdens haar menstruatie. Wat kan ze nou het beste doen? Ze zegt dat ze zelf al een warm bad neemt en een kruik mee naar bed.

Je adviseert paracetamol. Dat is het eerste­keuzemiddel bij menstruatiepijn.Je adviseert diclofenac of ibuprofen, dat zijn eerste­keuzemiddelen bij menstruatiepijn.Je adviseert contact op te nemen met de huisarts.

5 Lisanne (42) heeft last van PMS. Ze heeft vroeger altijd de pil gebruikt en had toen minder last. Het lijkt nu, nadat ze kinderen heeft gekregen, wel erger te zijn geworden. Ze wil liever niet meer aan de pil. Zou een andere vorm van anticonceptie een optie zijn?

Nee, bij PMS heeft dit geen enkele invloed.Ja. Een hormoonspiraal of prikpil bijvoorbeeld.Ja, maar alleen een pil zonder oestrogeen.Ja, maar alleen een koperspiraal.

6 Anneke heeft endometriose. Ze krijgt van haar arts een progestageen (bijvoorbeeld dydrogestaron of lynestrenol) voorgeschreven. Waarom?

Progestagenen verminderen de hoeveelheid baar­moederslijmvlies op endometrioseplekken, dus heeft ze minder pijn.Progestagenen laten het lichaam denken dat het zwanger is, dus wordt er geen baarmoederslijmvliesafgebroken.Progestagenen zorgen ervoor dat de cyclus stil komt te liggen. Het lichaam denkt dat het in de overgang zit.

7 De hormonen oestriol, hCG, progesteron en HPL spelen allemaal een rol tijdens de zwangerschap. Weet jij welke hormonen, zwangerschaps - moeheid veroorzaken tijdens de eerste drie maanden?

Oestriol en progesteronProgesteron en hCGHPL en hCGAlle vier de genoemde hormonen.

8 Bij sommige hormoongevoelige vormen van kanker, zoals borstkanker, is hormoontherapie een optie. Hoe komt dat?

Hormoontherapie remt de aanmaak van geslachts­hormonen die de tumor doen groeien. Hormoontherapie bevat synthetische hormonen die de tumor afbreken.Hormoontherapie zorgt voor een toename in hormonen die de tumor of tumoren aanvallen.

A B C D

A

B

C

A B C

A

B

C

A B

C

A B

C

A B C D

A B C D

Hormonen tijdens de menstruele cyclus

Progesteron

Oestradiol

LH

FSH

1 4 8 12 16 20 24 28

ANTWOORDEN? Kijk voor de antwoorden en extra uitleg op www.sbaweb.nl. Meer informatie over deze en andere cursussen vind je op www.sbaweb.nl.

Page 23: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

Toekomstvisie SBA: veel mensen denken mee!De SBA werkt aan het ontwikkelen van een nieuwe toekomstvisie. Hierbij wordt de branche nadrukkelijk betrokken. Veel mensen hebben via een enquête of bijeenkomst hun mening gedeeld en dat stellen we zeer op prijs. Het vormt de basis voor het SBA­bestuur om in de zomer te komen tot een breed gedragen toekomstvisie voor de SBA. Kijk op www.sbaweb.nl voor meer informatie. |

sba magazine | zomer 2015 | pagina 23

De Stichting Bedrijfsfonds Apotheken (SBA) bevor dert de kwaliteit en continuïteit van het apotheek team. Dit doen wij door de ontwikke­ling van medewerkers te stimuleren en faciliteren, zodat zij krachtig in hun werk en loopbaan staan. Samen met onze klanten ontwikkelen wij hiervoor passende producten en diensten die aansluiten op de dagelijkse praktijk. o.a. voor nascholing, personeelsbeleid, arbeidsomstandigheden en de arbeidsmarkt. De SBA wordt gefinancierd door alle openbare apotheken en bestuurd door sociale partners.

Stichting Bedrijfsfonds ApothekenBezoekadres Fultonbaan 22 3439 NE NieuwegeinPostadres Postbus 219 3430 AE NieuwegeinTelefoon 030 600 85 20Fax 030 600 85 30E-mail [email protected] www.sbaweb.nl

Openingstijden SBA-bureauMaandag t/m vrijdag van 08.30 ­ 17.00 uur.

SBA ServicedeskE-mail [email protected] 0900 ­ 722 26 67 (1 ct p.m.; maandag t/m vrijdag 09.00 ­ 17.00 uur)

UitgeverSBA Magazine is een uitgave van de SBA en verschijnt vier keer per jaar. De uitgave verschijnt onder verant woordelijk heid van het bestuur van de SBA. Dat betekent niet dat de SBA altijd de standpunten van de geïnterviewden deelt.

RedactieMarleen Bergmans Remco van BrinkMariella MaarschalkerweerdClaudia van ParidonLex Voitus van Hamme

Contact redactieTelefoon 030 600 85 20E-mail [email protected]

Basisontwerp en drukwerkbegeleidingKopArt | AmstelveenVormgevingHEINkoppen | AmstelveenDrukMediacenter Rotterdam

SBA Magazine wordt in een oplage van 4500 exemplaren in tweevoud toegestuurd aan elke apotheek. Wil je het SBA Magazine op persoonlijke titel ontvangen? Meld je dan via www.sbaweb.nl onder de menu­optie Nieuws/SBA Magazine aan voor de digitale versie van SBA Magazine. Je ontvangt dan elk kwartaal automatisch het magazine in je mailbox.

Informatieovername uit SBA Magazine is alleen toegestaan met bronvermelding en na uitdruk­kelijke toestemming van de SBA. De SBA stelt toezending van bewijsnummers op prijs.Aan de in deze uitgave opgenomen informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De Stichting Bedrijfsfonds Apotheken aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden van de in deze uitgave opge­nomen informatie en/of voor de gevolgen daarvan. Het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie komt voor eigen risico van de gebruiker.

COLOFONKORT

SBA ondersteunt bij opstarten samenwerking apotheek en schoolDe samenwerking en afspraken tussen school en apotheek zijn niet altijd even duidelijk. Uit het stageonderzoek van eind vorig jaar blijkt dat goede regionale samenwerkingsverbanden een positief effect hebben op de tevredenheid over en kwaliteit van startende apothekers­assistenten. Verschillende regio’s gaven aan behoefte te hebben aan ondersteuning om die samenwerking goed vorm te geven. De SBA gaf Rolf Latour begin juni de opdracht om namens de SBA regio’s te gaan ondersteunen. Er wordt eerst een handreiking voor goede samenwerking ontwikkeld. Een document waarin staat aan welke voorwaarden een structuur voor goede samenwerking zou moeten voldoen, welke partijen kunnen aansluiten en wat de frequentie en agenda onderwerpen zijn. De handreiking wordt gebaseerd op eerder uitgevoerde onderzoeken en good practices. Latour, die naast zijn activiteiten voor de SBA ook districtsadviseur voor de KNMP is, gaat met deze handreiking in vier tot zes regio’s de overleggen helpen opstarten. Duurzame samen­werking tussen werkveld en ROC’s, een middel om de kwaliteit van de startende apothekers­assistent positief te beïnvloeden. |

Nog te weinig voor AOM’ersBegin dit jaar onderzocht de SBA de behoefte aan nascholing voor AOM'ers, bezorgers, farma ceutisch consulenten en operationeel managers. Voor deze groepen medewerkers is er

momenteel een beperkt nascholingsaanbod voor handen. Uit de resultaten bleek dat deze mede werkers, vooral AOM’ers, wel specifieke scholingswensen hebben. De resultaten zijn opgepakt en de SBA breidt daarom in het najaar haar aanbod uit met nascholing voor algemeen ondersteunende medewerkers. |

Ronnie Gonesh, medewerker van de apotheek

Ganzenhoef, won als deelnemer aan het onder-

zoek een slipcursus.

Minder zieken in de apotheek in 2014Landelijk is het ziekteverzuim in 2014 gedaald. Een trend die zich ook aftekent in de apotheekbranche en die terug te zien is in de jaarcijfers van het Brancheloket Apotheken. Het Brancheloket Apotheken is hét aanspreekpunt voor apothekers en apotheekmede­werkers over preventie, verzuim en re­integratie. Voor de ongeveer 600 aangesloten apotheken is het netto ziekteverzuimpercentage ten opzichte van 2013 met 0,2% gedaald naar 3,1%. Het percentage langdurig verzuim is iets gedaald. Bij frequent verzuim (vier of meer keer per jaar ziek) bleef het percentage in 2014 gelijk aan 2013. Het aantal ziek­meldingen per persoon per jaar is in 2014 heel licht gedaald. De aangesloten apotheken zijn, zo blijkt uit de klanttevredenheidsonderzoeken, zeer tevreden met de dienstverlening van het Brancheloket en beoordelen deze met een 7,7 (werkgevers) en een 8,0 (werk­nemers). Meer informatie vind je op www.brancheloketapotheken.nl. |

Page 24: Bevorderen therapietrouw: Het belangrijkste middel is het gesprek · 2015-06-30 · magazine sba maakt werk van de apotheek zomer 20152 f S t d 5 SBA Magazine is een uitgave van Stichting

sba magazine | zomer 2015 | pagina 24

Doe mee aan het werkdrukonderzoek (WDO) voor de branche openbare apotheken!

• Je krijgt inzicht in de werkdruk

in je eigen apotheek.

• Elke deelnemer (mede werker)

ontvangt een eigen rapport met

aanbevelingen

• Je werkt mee aan een onderzoek

voor de gehele branche openbare

apotheken. De uitkomst hiervan

kan gebruikt worden voor en

door de branche.

• De eerste 50 apotheken die het

onderzoek hebben afgerond

bieden we (kosteloos) de team­

training ‘Van werkdruk naar

werkgeluk’ aan.

• Ga naar www.sbaweb.nl/WDO

voor meer informatie en aan­

melding.