Modelowanie procesów logistycznych w przedsiębiorstwie ......została zaprezentowana analiza SWOT...

KRZYSZTOF MAŁECKI,

MARTA SZARAFI�SKA

Politechnika Szczeci�ska

MODELOWANIE PROCESÓW LOGISTYCZNYCH W PRZEDSI�BIORSTWIE WIRTUALNYM

Streszczenie

Modelowanie procesów jest obecnie najskuteczniejszym narz�dziem słu��cym

poznaniu i obrazowaniu zjawisk gospodarczych. Nowe kierunki w zarz�dzaniu na-

kierowane obecnie s� na zarz�dzanie logistyczne, które to stało si� najlepsz� form�

zarz�dzania procesowego. Wła�ciwe zrozumienie znaczenia procesów logistycznych

oraz ich modelowanie słu�y maksymalnemu wykorzystaniu dotychczasowych teorii

zarz�dzania, których obecnym trendem jest zwi�kszanie stopnia satysfakcji klienta.

Artykuł traktuje o logistyce w aspekcie wirtualizacji jej procesów. Przedstawiony

zostanie równie� autorski model Wirtualnego Centrum Logistycznego (WCL). Kon-

sekwencj� analizy metod modelowania b�dzie budowa modelu procesów gospodar-

czych dla WCL.

Słowa kluczowe: Wirtualna Organizacja, wirtualna logistyka, technologie informatyczne stosowa-

ne w obsłudze logistyki, Wirtualne Centrum Logistyczne (WCL), modelowanie

procesów gospodarczych

1. Wprowadzenie

Obecnie to nie firmy konkuruj� pomi�dzy sob� w dost�pie do rynków zbytu. Przy ci�gle

zmieniaj�cych si� wymaganiach klientów, dotycz�cych skracaniu terminów dostaw

i oczekiwaniach najwy�szej jako�ci produktów, firmy zmuszone s� by coraz bardziej efektywne

na swoich rynkach. Zjawisko to powoduje, �e konkurencja przenosi si� na ła�cuchy logistyczne.

Ich efektywno� umo�liwia nie tylko produkcj� Just in Time, ale równie� mo�liwo� lepszego,

ta�szego i szybszego zaspokajaj� rosn�cych wymaga� rynku.

Sukces współczesnych przedsi�biorstw nie zale�y w tak du�ym stopniu od innych czynników

jak od sprawnej logistyki przedsi�biorstwa. W czasach, kiedy wszystkie produkty s� zbli�one do

siebie jako�ciowo i cenowo, liczy si� czas i szybko� reagowania na popyt zgłaszany przez rynek.

Popularno� terminu logistyki, staj� si� by coraz bardziej po��dana nie tylko w teorii, ale przede

wszystkim w praktyce. Obecnie logistyk� traktuj� si� jako nieodzown� cz�� strategii firmy. Aby

sprawnie realizowa polityk� logistyczn� w przedsi�biorstwie a efektywno� ła�cuchów

logistycznych rzeczywi�cie dawała warto� nie tylko dla klientów, ale równie� dla

przedsi�biorstwa i jego partnerów konieczna jest sprawna komunikacja. Tylko stosowanie

wydajnych systemów informacyjnych umo�liwia realizacj� strategii logistycznej, która to prowadzi

do lepszej komunikacji w całym ła�cuchu dostaw. Obecnie najbardziej popularnym no�nikiem

przekazu sprawnej informacji s� komputery a w szczególno�ci Internet i Intranet. Owe media s�wyznacznikami przenoszenia działalno�ci do przestrzeni wirtualnej. Wirtualizacja usług

logistycznych za po�rednictwem technologii takich jak Internet nie tylko usprawnia komunikacj�,

Krzysztof Małecki, Marta Szarafi�ska

Modelowanie procesów logistycznych w przedsi�biorstwie wirtualnym

102

ale równie� tworzy sieci powi�za� i wi�zi pomi�dzy dostawcami, partnerami a klientami, czyli

jednostkami najbardziej zaanga�owanymi w tworzenie warto�ci dla organizacji. Funkcjonowanie

przedsi�biorstw w przestrzeni wirtualnej poci�ga za sob� stosowanie si� do �ci�le okre�lonych

wymogów i metod działania zakładaj�c przy tym pełn� elastyczno� w stosunku do otoczenia

i wymaga� klientów. Rozwój koncepcji logistyki oraz zarz�dzania procesowego obecnie stanowi

okre�lone wymagania jakim musz� sprosta nowoczesne organizacje w warunkach gospodarki

rynkowej.

2. Analiza i zarz�dzanie przedsi�biorstwem w aspekcie wirtualizacji procesów logistycznych

W literaturze przedmiotu spotyka si� wiele odmiennych spojrze� na t� form� działalno�ci

przedsi�biorstw. Pod��aj�c w kierunku zdefiniowania organizacji wirtualnej W. Grudzewski

twierdzi, �e organizacja wirtualna jest dynamicznym narz�dziem zarz�dzania. Opiera si� na

sieciach komputerowych i mo�liwo�ci korzystania z banków informacyjnych takich jak Internet,

który jest idealnym �rodkiem ułatwiaj�cym osi�gniecie przewagi konkurencyjnej na rynku

globalnym. [2]

Zmiany w funkcjonowaniu przedsi�biorstw post�puj�ca globalizacja, były bodcem do

zainteresowania si� mened�erów szeroko poj�t� logistyk�. Nowoczesna logistyka jest coraz

cz��ciej obecna w wi�kszo�ci przedsi�biorstw. Według J.K. Grabary obecnie bacznie zwraca si�uwag� na logistyk�, jako funkcj� przekrojow�, a tak�e przejaw procesów dostosowawczych,

wymaganych do zrealizowania w przedsi�biorstwach chc�cych podj� wyzwania

mi�dzynarodowe.[3] Identyfikacja zintegrowanych systemów logistycznych w przedsi�biorstwach

na tle globalizacji całej gospodarki zdaniem Cz. Skowronka i Z. Sarjusza-Wolskiego jest

koncepcj� systemowego, zintegrowanego zarz�dzania procesami fizycznego przepływu produktów,

zorientowan� na odbiorc� - klienta, a przez to umo�liwiaj�cego umocnienie pozycji

przedsi�biorstwa na rynku, dzi�ki zwi�kszaniu jego sprawno�ci, redukcji kosztów i wzrostowi

produktywno�ci. [6]

Bez w�tpienia organizacja wirtualna jest jedn� z najwa�niejszych i najbardziej nowatorskich

form działalno�ci przedsi�biorstw, która pojawiła si� na przestrzeniu ostatnich kilku lat. Jej

najwa�niejsze aspekty mo�na zawdzi�cza rozwojowi nowych technologii informacyjnych, w tym

przede wszystkim Internetowi. Jednocze�nie M. Chaberek podkre�la, �e koncepcja zarz�dzania

logistycznego, nie tylko, �e nie neguje wcze�niejszych paradygmatów, takich jak zarz�dzanie

marketingowe czy te� zarz�dzanie przez jako�, lecz tak�e je wzmacnia, nadaj�c pełniejszy

wymiar, zarówno w sferze skuteczno�ci, gospodarno�ci jak i efektywno�ci funkcjonowania

podmiotów gospodarczych globalizuj�cej si� gospodarki. [5]

3. Stosowane technologie informatyczne w obsłudze logistyki

Ogromy przepływ ró�nych ilo�ci danych m.in. o produktach, niezb�dnych surowcach,

dostawcach, producentach, klientach i zamówieniach cz�sto jest du�ym wyzwaniem dla działów

logistyki. Według wielu ekspertów z bran�y systemów IT to wła�nie aplikacje magazynowe

i logistyczne s� jedn� z najszybciej rozwijaj�cych si� dziedzin informatyzacji w biznesie. Według

specjalistów z bran�y logistycznej w praktyce do najbardziej znanych i stosowanych systemów

wspomagania zarz�dzania logistycznego zalicza si�:

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�

Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008

103

System planowania potrzeb materiałowych (MRP - Material Requirement Planning);

1. System planowania zasobów produkcyjnych (MRP II - Manufacturing Resources

Planning);

2. System sterowania produkcj� KANBAN;

3. System Just-in-Time (J i T);

4. System efektywnej obsługi konsumenta (ECR - Efficient Consumer Resource);

5. System komputerowo zintegrowanej produkcji (CIM - Computer Integrated Manufac-

turing);

6. System planowania zasobów dystrybucji (DRP - Distribution Resource Planning);

7. System planowania zasobów logistycznych (LRP - Logistics Resources Planning);

8. System zarz�dzania zasobami przedsi�biorstwa (ERP - Enterprise Resources Plan-

ning);

9. System zarz�dzania ła�cuchem dostaw (SCM - Supply Chain Management);

10. System zarz�dzania procesami magazynowymi (WMS - Warehouse Management Sys-

tem);

11. System partnerskiego marketingu (PRM - Partner Relationship Management). [4]

Logistyka jest dziedzin�, która stwarza olbrzymie mo�liwo�ci dla wprowadzania nowych

technologii z zakresu systemów informacyjnych. W tej bran�y nic nie liczy si� tak bardzo jak

u�yteczno� czasu i miejsca, a za pomoc� odpowiedniego oprogramowania informatycznego oraz

wła�ciwych systemów mo�liwe jest usprawnienie dotychczasowych działa� w całym ła�cuchu

logistycznym. Je�li rozpatruje si� firm� w uj�ciu wirtualnym wraz z szeregiem powi�za�partnerskich tradycyjne metody zarz�dzania wydaj� si� by nieefektywne. W takiej sytuacji

wdro�enie systemów informatycznych wspomagaj�cych niemal wszystkie procesy jest si�konieczno�ci�.

4. Analiza porównawcza i wybór metody modelowania procesów gospodarczych

Analizuj�c procesy gospodarcze, które za maj� za zadanie przetworzenie odpowiednich

czynno�ci wej�cia w odpowiednie rezultaty na wyj�ciu tworz�c w ten sposób warto� dla klienta

nale�y wspomnie o metodach zapisu i przedstawienia owych procesów. W zwi�zku z tym, �e

istnieje szereg ró�norodnych rozwi�za� i metod modelowania procesów biznesowych, poni�ej

została zaprezentowana analiza SWOT jako metoda stosowana do porz�dkowania informacji na

podstawie istniej�cej wiedzy na temat danego zjawiska. Liczne opracowania wskazuj� na

wykształcenie si� trzech kierunków w zakresie modelowania procesów gospodarczych, a

mianowicie: rodzina technik modelowania funkcji i informacji IDEF (ang. Integration Definition

for Function Modeling), metody EPC bazuj�ce na ła�cuchach procesów sterowanych zdarzeniami

(ang. Event-driven Process Chains), a w tym eEPC (ang. Extended Event-driven Process Chains)

oraz modelowanie przy u�yciu otwartego formatu UML (ang. Unified Modeling Language).

Krzysztof Małecki, Marta Szarafi�ska

Modelowanie procesów logistycznych w przedsi�biorstwie wirtualnym

104

Tabela 1. Analiza SWOT dla metod modelowania procesów gospodarczych – EPC, UML, IDEF

ANALIZA SWOT

EPC UML IDEF

MOCNE STRONY

− łatwo� i intuicyjno� metody,

− mo�liwo� rozpatrzenia modelowa-

nia z 4 perspektyw (funkcji, organiza-

cji, procesów, danych),

− zachowana �cisła hierarchia czyn-

no�ci,

− logiczne powi�zania pomi�dzy

czynno�ciami w modelowanym proce-

sie,

− eliminuje powtarzaj�ce si� czynno-

�ci,

− sekwencyjno� zdarze� i funkcji

umo�liwia intuicyjne i zrozumiałe

modelowanie,

− dokładne okre�lenie, co jest przed-

miotem modelowania, co powinno bywykonane w jego trakcie, kto jest

odpowiedzialny i jakie warunki infor-

macje s� niezb�dne w procesie mode-

lowania,

− w ramach narz�dzia istnieje jego

rozbudowana wersja eEPC posiadaj�ca

wiele dodatków funkcjonalnych,

− umo�liwia graficzne przedstawienia

takich procesów jak: produkcyjne,

administracyjne, biurowe, przemysło-

we po skomplikowane procesy bizne-

sowe,

− mo�liwo� okre�lenia warunków

wst�pnych i ko�cowych,

− mo�liwo� modelowania w kolum-

nach z przyporz�dkowaniem odpo-

wiedniej jednostki organizacyjnej

odpowiedzialnej za realizacj� odpo-

wiedniej funkcji,

− du�a liczba ró�norodnych diagra-

mów i rozbudowana grafika umo�li-wiaj�ca przedstawienie ró�norodnych

zasobów organizacyjnych takich jak

zasoby ludzkie, techniczne, sprz�t, oprogramowanie, komputery, materia-

ły itp.,

− przyjazna metoda umo�liwiaj�ca

wizualizacj�, − wiele poziomów modelowania – od

bardzo ogólnych po bardzo szczegó-

łowe,

− mo�liwo� ł�czenia i rozł�czania

subprocesów

− uszczegółowienie procesu nast�puje

poprzez diagram alokacji funkcji,

− charakter dynamiczny modelowania

− graficzna notacja,

− diagramy logicznie powi�-zane ze sob� tworz� spójna

cało�, − modelowanie od ogółu do

szczegółu,

− zachowana �cisła hierarchia

czynno�ci,

− słu�y do wspomagania

procesu tworzenia oprogra-

mowania systemowego,

− słu�y do modelowania

procesów biznesowych nie

zwi�zanych z oprogramowa-

niem,

− w obr�bie narz�dzia istnieje

du�a ilo� diagramów- 13

diagramów umo�liwiaj�ca

ró�ne podej�cia do modelowa-

nych procesów oraz mo�liwo�zamodelowanie tych samych

procesów z ró�nej perspekty-

wy,

− istnieje du�a ilo� narz�dzi

wspomagaj�cy funkcjonalno�uml (enterprise architect

(sparx systems), magicdraw

(no magic), rational software

modeler ( ibm rational softwa-

re), tau g2 (telelogic), rhapsody

(telelogic), poseidon for uml

(gentleware),

− umo�liwia generacj� kodu

ródłowego html,

− argo uml jest narz�dziem

typu open source i obsługuje

c/c++, java, visual basic,

delphi, jscript,

− podział na instancje –

pojedyncze, wielokrotne,

− dynamiczno� narz�dzia,

− jest wyrazisty i jednoznacz-

ny - pozwala na uwzgl�dnie-

nie wielu punktów widzenia

jednego systemu, procesu,

− jest j�zykiem znormalizo-

wanym,

− graficzna notacja- przedstawie-

nie procesów w postaci diagra-

mów,

− przejrzyste ukazanie procesów

przepływu pracy,

− zachowana �cisła hierarchia

czynno�ci,

− wyszukuje i eliminuje powta-

rzaj�ce si� czynno�ci,

− eliminuje niepotrzebne działa-

nia i procesy

− jest narz�dziem pomocnym

programistom w tworzeniu opro-

gramowania komputerowego,

− posiada standard SUA - fed-

eral information processing

standards,

− umo�liwia modelowanie z

perspektywy funkcji - idef0 (fips

publication 183) oraz z perspek-

tywy informacji -idef1x (fips

publication 184),

− w modelowaniu logistycznym

uwzgl�dnia i rozdziela przepływy

materiałowe i informacyjne,

− umo�liwia dokładno i nieza-

kłócona komunikacj� pomi�dzy

modelatorem a analitykiem

procesu,

− umo�liwia okre�lenie zakresu

modelowanego procesu dla

dalszej przyszło�ciowej analizy

− mo�liwo� ustalenia ogranicze�przed rozpocz�ciem modelowa-

nia,

− opracowanie map procesów

przy wykorzystaniu narz�dzia

serii IDEF pozwala na zwi�ksze-

nie dokładno�ci i wiarygodno�ci

informacji o przebiegu pracy,

− mapy procesów przekazuj�konkretne informacje jak w

rzeczywisto�ci funkcjonuje

przedsi�biorstwo,

− diagramy IDEF opracowamo�na w edytorze tekstu wyko-

rzystuj�c czysty formularz, który

udost�pniony jest na stronach

internetowych dotycz�cych IDEF.

Obecnie oferowane s� tak�e

narz�dzia programowe, wspoma-

gaj�ce wykorzystywanie technik:

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�

Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008

105

ANALIZA SWOT

EPC UML IDEF

procesów,

− jedna funkcja mo�e by wykonana

przez wiele ró�nych podmiotów, bez

ograniczenia przejrzysto�ci modelu,

− notacje graficzne dla modelowania

procesów biurowych i przemysłowych,

− mo�liwo� modelowania wiedzy,

− mo�liwo� zamodelowania struktu-

ry organizacyjnej za pomoc� organi-

gramu,

IDEF0, IDEF1X, IDEF3.

SŁABE

STRONY

− brak ustalenia warunków poprze-

dzaj�cych dany proces,

− brak okre�lenia priorytetów w

modelowanym procesie,

− brak okre�lenia harmonogramowa-

nia procesu,

− zbyt du�a liczba diagramów

– 13, wi�kszo�ci z nich nie

u�ywa si� w praktyce,

− niewystarczaj�ce rozró�nie-

nie pomi�dzy przepływem

danych a sterowaniem prze-

pływem danych w diagramach

aktywno�ci,

− w diagramie aktywno�ci

brak operatorów obsługuj�cych

zdarzenia, nast�pnie niedobór

obiektów dla modelowania

zasobów oraz ich relacji z

czynno�ciami.

− poszczególne wersje uml

nie s� ze sob� zgodne, co

powodowa mo�e niepotrzeb-

ne problemy wynikaj�ce np. z

powtarzania si� czynno�ci,

− brak mo�liwo�ci modelo-

wanie interfejsów u�ytkowni-

ków,

− brak okre�lenia warunków

wst�pnych w modelowanym

procesie,

− brak okre�lenia priorytetów

w modelowanym procesie,

− niekiedy wyst�puje powta-

rzalno� czynno�ci,

− mał� liczba diagramów i nie

efektowna grafiki nie umo�li-wiaj�ca przedstawienia zaso-

bów organizacyjnych takich

jak zasoby ludzkie, techniczne,

sprz�t, oprogramowanie,

komputery, materiału itp.,

− brak bezpo�redniego wyod-

r�bnienia jednostek organiza-

cyjnych w postaci graficznej,

− mała przejrzysto� modelo-

wanych procesów za du�o

elementów, strzałek, powi�za�

itp. aby w pełni odda sens i

funkcjonalno� modelowanego

procesu,

− podstawowe elementy graficz-

ne to prostok�t i strzałki, które

nie oddaj� funkcjonalno�ci wielu

modelowanych procesów,

− stosowane s� do prostych

schematów, przekształcaj�cych

podstawowe dane wej�ciowe w

wyj�ciowe rezultaty,

− dwuznaczno�, przykładowo

nie jest mo�liwe dokładne okre-

�lenie semantyki podziałów lub

zł�cze� przepływów oraz sprecy-

zowanie logicznych relacji po-

mi�dzy wej�ciami / wyj�ciami

czynno�ci,

− zauwa�alny brak logicznych

zwi�zków pomi�dzy modelowa-

nymi podczynno�ciami,

− brak okre�lenia warunków

uprzednich i ko�cowych dla

modelowanego systemu czy

procesu,

− brak okre�lenie i zdefiniowania

czasu i harmonogramowania,

− brak okre�lenia priorytetów w

modelowanym procesie,

− jeden diagram i przedstawienia

zasobów organizacyjnych takich

jak zasoby ludzkie, techniczne,

sprz�t, oprogramowanie, kompu-

tery, materiału itp.,

− istnieje ograniczona ilo�ci

funkcji w obr�bie szczegółowego

modelu – nie mo�e by ich wi�cej

ni� sze�, − brak zdefiniowania jednostek

organizacyjnych i odpowiedzial-

no�ci (kto jest za co odpowie-

dzialny),

− brak sekwencyjno�ci modelo-

wanych czynno�ci - nie wiadomo

w jakiej kolejno�ci dane czynno-

�ci powinny po sobie nast�powa, − niew�tpliw� wad� IDEF jest

jego statyczny charakter,

Krzysztof Małecki, Marta Szarafi�ska

Modelowanie procesów logistycznych w przedsi�biorstwie wirtualnym

106

ANALIZA

SWOT EPC UML IDEF

− brak mo�liwo�ci modelo-

wania interfejsów u�ytkowni-

ka,

− nie nadaje si� do systemów

rozproszonych: m.in. nie ma

mo�liwo�ci opisania serializa-

cji obiektów,

− nieprecyzyjna semantyka

modelu prowadzi to do mno-

�enia uwag do diagramów,

− dwuznaczno�, przykładowo

nie jest mo�liwe dokładne okre-

�lenie semantyki podziałów lub

zł�cze� przepływów oraz sprecy-

zowanie logicznych relacji po-

mi�dzy wej�ciami / wyj�ciami

czynno�ci,

SZANSE

− na metodyce EPC opiera si� kon-

cepcja modelowania procesów bizne-

sowych firmy SAP R/3,

− ze wzgl�du bogata grafik� i du��liczb� diagramów, jest ch�tnie stoso-

wana do przedstawiania i opisów

procesów biznesowych w formie

wizualizacji i prezentacji,

− metodyka bardzo efektowna ze

wzgl�du na przyjazn� dla oka grafik�, − ze wzgl�du na intuicyjno� i ela-

styczno� metody ma szanse by jedn�z najcz��ciej stosowanych sposobów

prezentacji i projektowania procesów

dla biznesu,

− metoda modelowania procesów

biznesowych uznana za najlepsz� w

1997 przez Gartner Group,

− ci�gł� ewolucja tego narz�-dzia pozwala stwierdzi, �e

mo�e on nadawa si� do

rozwi�zywania i modelowania

wielu procesów,

− du�a popularno� tego

narz�dzia zapowiada jeszcze

wi�ksze jego wykorzystanie

funkcjonalne,

− wykorzystuj� go programi-

�ci, wdro�eniowcy, analitycy,

mened�erowie i zwykli komer-

cyjni u�ytkownicy - w przy-

szło�ci ma szanse na stosowa-

nie go przez specjalistów

niemal wszystkich bran�, − specjali�ci oceniaj�, �e ok.

80% zada� da si� wykonau�ywaj�c 20% UML,

− podstawie diagnozy procesów

za pomoc� IDEF mo�liwa jest

dalsza praca nad usprawnieniem

systemu logistycznego, tak by

przedsi�biorstwo mogło koncen-

trowa si� na istotnych i dodaj�-cych warto� działaniach,

− IDEF zapewnia dodatkowo

eliminacj� niepotrzebnych nakła-

dów np. personel, zapasy, czas,

kapitał,

ZAGRO-

ENIA

− Jako metoda modelowania proce-

sów gospodarczych przedstawia

jedynie sekwencyjno� czynno�ci nie

jest metod� stosowan� do szczegóło-

wych zachowa� procesów bizneso-

wych w modelowaniu,

− Jej ogólny charakter sprawia, �e nie

jest wykorzystywana do modelowania

skomplikowanych procesów,

− Do� prymitywny i nieskompliko-

wany charakter metody, która polega

na przemiennym przeplataniu si�zdarze� i funkcji nie jest wyszukanym

i profesjonalnym narz�dziem,

− Brak zdefiniowania wymaga�dotycz�cych modelowanego systemu

sprawia, �e osoba postronna nie wiem

jaki jest sens modelowanego procesu,

− jezyk uml za mocno oparty

jest na orientacji graficznej

przez co nie jest odpowiedni w

sytuacjach, gdzie modeluj�cy

pod��aj� za bardziej tradycyj-

nym podej�ciem do modelo-

wania,

− zagro�enia wynikaj�ce z

głównych zało�e� twórców

narz�dzia, którzy zakładali ze

narz�dzie to b�dzie przede

wszystkim narz�dziem pomoc-

nym programistom z tworzeniu

oprogramowania, a nie jako

narz�dzie modelowania skom-

plikowanych modeli bizneso-

wych w celu reorganizacyj-

nym,

− Jest głównie j�zykiem

modelowania na potrzeby

systemów informatycznych,

− ich głównym celem nie jest

modelowanie szczegółowych

procesów gospodarczych Techni-

ki IDEF słu�� przede wszystkim

do usystematyzowania wiedzy na

temat przepływu pracy w przed-

si�biorstwie dostarczaj�c metod

wyszukiwania i eliminacji działa�niepotrzebnych czy dubluj�cych

si�, − metoda prosta i nieskompliko-

wana nawet dla pocz�tkuj�cych;

jej powszechno� u�ytkowa

raczej nie b�dzie si� poszerzaw�ród specjalistów z zakresu

modelownia procesów bizneso-

wych.

�ródło: Opracowanie własne.

Powy�sza analiza SWOT jako metoda heurystyczna stosowana do porz�dkowania informacji

jednoznacznie wskazała na metod� EPC – jako najbardziej odpowiedni� pod wzgl�dem

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�

Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008

107

funkcjonalnym dla modelowania procesów w Wirtualnym Centrum Logistycznym. Jednocze�nie

analiza SWOT pozwoliła na w pełni uzasadniony wybór jednej metody odpowiedniej dla realizacji

i projektowania modelu procesów gospodarczych w przedsi�biorstwie wirtualnym.

5. Weryfikacja wybranej metody modelowania procesów gospodarczych poprzez budow�modelu dla wirtualnego Centrum Logistycznego

Obecne powszechnie przyjmuje si�, �e to nie poszczególne podmioty gospodarcze konkuruj�pomi�dzy sob�, ale zaostrzaj�ca konkurencja coraz bardziej przenosi si� na konkurowanie

pomi�dzy ła�cuchami dostaw. W globalizuj�cym si� rynku centra logistyczne s� spoiwem, który na

zasadzie efektów synergicznych realizuje wszelkie funkcje maj�ce na celu maksymalizacj�zadowolenia klienta. Owe działania centrów logistycznych realizuj� wielokierunkow� wizj�logistyczn� opart� o współprac� z partnerami i kooperantami. Rys. 1 przedstawia model

Wirtualnego Centrum Logistycznego. Głównym celem modelowanego WCL jest koordynacja

obsługi logistycznej, monitorowanie oraz nadzór w całym ła�cuchu dostaw oraz tworzenie

sprawnego systemu informatycznego wpieranego technologiami informatycznymi.

�

�

DOSTAWCY/ PARNERZY

KLIENCI

��������������� ��������

SER

WE

R G

ŁÓW

NY

BAZ

A D

AN

YC

H

DO

STAW

CÓ

W/

PAR

TN

ER

ÓW

BAZ

A D

AN

YC

H

KLI

EN

TÓ

W

DROG

A PR

ZEPŁ

YWU

MAT

ERIA

ŁOW

EGO

(PRO

DUKT

ÓW/U

SŁUG

)

PR

OC

ES

ZA

OP

AT

RZ

EN

IA I

RE

ALI

ZA

CJI

ZA

MÓ

WIE

PR

OC

ES

Y W

EW

NE

TR

ZN

E

PLA

NO

WA

NIA

RE

ALI

ZA

CJI

KO

OR

DY

NA

CJI

PR

OC

ES

FIZ

YC

ZN

EJ

DY

ST

RY

BU

CJI

I O

BS

ŁUG

A

KLI

EN

TA

TA

NS

PO

RT

SP

ED

YC

JA

MA

RK

ET

ING

KS

IG

OW

O��

OB

SŁU

GA

KLI

EN

TA

KO

NT

RO

LIN

G

TE

CH

NIC

ZN

Y

INN

E U

SŁU

GI

OU

TS

OU

RC

ING

OW

E

OTOC

ZENI

E ZW

N�TR

ZNE

OTOC

ZENI

E ZE

WNE

TRZN

EOT

OCZE

NIE

WEW

NETR

ZNE

WY

KO

RZ

YS

TY

WA

NE

TE

CH

NO

LOG

IE

INF

OR

MA

TY

CZ

NE

DROG

A RE

ALIZ

ACJI

ZAM

ÓWIE

NIA

ERP

MRP

MRP

II

E-BI

ZNES

SCM

ERP

JiT

CRM

WYS

ŁAN

IE Z

APYT

AN

IA O

FER

TO

WE

GO

BAZA DANYCH ZGŁASZANYCH PRZETAGRÓW NA REALIZACJE KONKTETNEGO ZLECENIA

ZG

ŁOSZ

ENIE

ZA

PYTA

NIA

OF

ERT

OW

EG

O D

O

PRZ

ETAR

GU

WY

SŁAN

IE Z

APYA

TA

DO

T. Z

LEC

EN

IA D

O

POTE

NC

JAN

YCH

DO

STA

WC

ÓW

ZGŁO

SZEN

IA D

OS

TAW

CÓ

W N

A

REA

LIZ

ACJ

OKR

E�LO

NEG

O Z

LEC

ENIA

WY

BÓR

NAJ

LEP

SZE

J

OFE

RTY

RE

ALIZ

AC

JA Z

AM

ÓW

IEN

IA

EDI

EDI

EDI

EDI

EDI

EDI

PŁA

TN

O�C

IP

ŁAT

NO�C

I

Stro

na in

tern

etow

a

INTR

ANET

RE

ALI

ZO

WA

NE

PR

OC

ES

Y

POT

WIE

RD

ZE

NIE

MO�L

IWO�C

I RE

ALIZ

ACJI

ZA

MÓ

WIE

NIA

ZŁO�E

NIE

ZAM

ÓW

IEN

IA

EDI

EDI

12

3 45

6 7 8

DZ

IAŁ

ZA

MÓ

WIE

�

Rys. 1. Schemat koncepcji wirtualnego centrum logistycznego.

�ródło: Opracowanie własne.

Krzysztof Małecki, Marta Szarafi�ska

Modelowanie procesów logistycznych w przedsi�biorstwie wirtualnym

108

Powy�szy schemat jest zarysem obrazuj�cym funkcjonowanie wirtualnego centrum

logistycznego. Trzonem jest baza danych klientów i dostawców oraz technologie informatyczne

i komunikacyjne. Tak zaprojektowane WCL Podstawowe wyposa�enie to wysokiej klasy sprz�t komputerowy i wydajne serwery przechowuj�ce olbrzymie ilo�ci danych. Wyposa�eniem

technicznym s� równie� sieci telefoniczne i satelitarne (obsługuj�ce GPS) faksy, skanery i inne

urz�dzenia biurowe. Cech� charakterystyczn� wirtualizacji usług logistycznych jest szybko�reagowania na ��danie klienta. System szybkiego reagowania na otoczenie i zmieniaj�cy si� popyt

oznacza w praktyce skrócenie czasu i kosztów w całym ła�cuchu dostaw do minimum.

6. Model procesu zapytanie – odpowied� – zamówienie (ZOZ) w WCL

Dla lepszego zobrazowania procesów wyst�puj�cych w wirtualnym centrum logistycznym

na rysunku 2 A oraz 2 B został zamodelowany proces drogi realizacji zamówienia od klienta z

wykorzystaniem notacji eEPC.

Proces ZOZ, czyli zapytanie ofertowe - odpowied (oferta) - zamówienie jest procesem

zewn�trznym. Zainicjowany jest przez klienta a odbywa si� pomi�dzy wirtualnym CL

a dostawcami/partnerami. W procesie wyboru dostawcy brane s� pod uwag� takie elementy jak

zdolno�ci produkcyjne, rzetelno� dostawcy, terminowo� dostaw, lojalno� (cz�sto wsparta

programem lojalno�ciowym) oraz cena. Proces ZOZ ko�czy si� na przekazaniu/wysłaniu klientowi

potwierdzenia gotowo�ci do realizacji zgłoszonego zamówienia. Proces ten wsparty jest

technologicznie poprzez takie technologie jak ERP, MRP, MRPII, SCM, JiT.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�

Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008

109

�

Rys. 2 A. Proces ZOZ zapytanie – odpowied� – zamówienie

�ródło: Opracowanie własne.

Krzysztof Małecki, Marta Szarafi�ska

Modelowanie procesów logistycznych w przedsi�biorstwie wirtualnym

110

�

Rys. 2 B. Proces ZOZ zapytanie – odpowied� – zamówienie

�ródło: Opracowanie własne.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ�DZANIA WIEDZ�

Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008

111

6. Uwagi ko�cowe

Naprzeciw rosn�cym wymaganiom rynku i problemom jakie niesie za sob� funkcjonowanie

w obliczu globalizuj�cej si� gospodarki jest zarz�dzanie procesowe i szeroko rozumiany

reengineering procesów biznesowych. Modelowanie procesów biznesowych słu�y analizie

i wiernemu zobrazowanie rzeczywistych problemów, które maj� za zadanie by tematem analiz,

usprawnie� i optymalizacji owych procesów.

Liczba dost�pnych na rynku metod i narz�dzi modelowania procesów biznesowych jest

znaczna. Do modelowania powy�szych procesów dla WCL została wykorzystana metoda eEPC.

Metoda ze wzgl�du na du�a funkcjonalno� oraz przejrzysto� jest odpowiednia do modelowania

wieloaspektowych procesów gospodarczych. W uj�ciu procesowym za pomoc� metodyki eEPC

zostały przedstawione takie elementy jak zdarzenia, funkcje, operatory logiczne oraz elementy

dodatkowe takie jak jednostki/działy odpowiedzialne za realizacj� odpowiednich funkcji, no�niki

informacji (np. telefon, fax, EDI, Internet), typy aplikacji i symbole wiedzy. eEPC jako technika

modelowania procesów gospodarczych umo�liwia stworzenie szczegółowego

modelu, a sekwencyjno� i naprzemienno� zdarze� i funkcji sprawia, �e model jest przejrzysty

i zrozumiały. Analiza SWOT wskazała u�yt� notacj� EPC i eEPC jako odpowiedni� do prezentacji

modelowanego procesu gospodarczego, co zweryfikowano empirycznie tworz�c model procesów

gospodarczych ZOZ dla Wirtualnego Centrum Logistycznego.

Bibliografia

1. Brzezi�ski M. „ Logistyka w przedsi�biorstwie”, Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa

2007, s.11.

2. Grudzewski W. M., Hejduk I. K., „Przedsi�biorstwo wirtualne, Difin, Warszawa 2002,

s.40.

3. „Informatyczne wspomaganie procesów logistycznych”, pod red. J.K. Grabary, Wydaw-

nictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004, s.63.

4. Józefowska J., „Elastyczne systemy produkcyjne”, Logistyka, nr 4, 1994.

5. „Modelowanie procesów i systemów logistycznych”, pod red. M. Chaberka, Wydawnic-

two Uniwersytetu Gda�skiego, Gda�sk 2001, s.8.

6. Skowronek Cz., Sarjusz– Wolski Z., „Logistyka w przedsi�biorstwie”, PWE, Warszawa

2008, s. 337.

Krzysztof Małecki, Marta Szarafi�ska

Modelowanie procesów logistycznych w przedsi�biorstwie wirtualnym

112

MODELING OF LOGISTICAL PROCESS IN VIRTUAL ENTERPRISE

Summary

Business processes modelling is the most forceful instrument knowledge for pic-

turing of economic phenomenon. New directions are strictly directed into a logistical

management, which presently has become fairest form of process management.

Proper and suitable apprehension of meaning of logistical process and modelling

serve a maximum utilization of theory of hitherto existing management, which esca-

late of degree of satisfaction of client is a present trend. In this article logistics will

be presented in a virtual aspect. The structure of model of economic process will be

consequence of analysis of method of modelling for model of Virtual Logistical Cen-

ter – (WCL).

Keywords: Virtual organization, virtual logistics, information technologies in logistics applicable,

Virtual Logistical Center - WCL, business process modeling

Krzysztof Małecki

Marta Szarafi�ska

Wydział Informatyki

Politechnika Szczeci�ska

Szczecin, ul. �ołnierska 49

e-mail: kmalecki@wi.ps.pl

e-mail:martasz.sz@wp.pl