ABDOMİNAL TRAVMALAR AzDHTİ-Ümumi cərrahiyyə kafedrası – Ass. T.ƏLİYEV - 2010 -

ABDOMİNAL TRAVMALARABDOMİNAL TRAVMALAR

AzDHTİ-Ümumi cərrahiyyəkafedrası – Ass. T.ƏLİYEV

- 2010 -

TRAUMA = yara / yaralanmaTRAUMA = multisistem kompleks bir xəstəlikdir.

1- Qapalı Küt Abdominal Travmalar

yol-nəqliyyat qəzalarıhündürlükdən yıxılmaidman travması vs...

2- Açıq Penetran Abdominal Travmalar

Kəsici dəlici alət yaralanmalarıodlu silah yaralanmalarıvs...

Yaralanma səbəbləri;

Küt (%) Penetran (%)

Avto-Moto 44 Odlu Silah 69Zərbə 18 Kəsici Dəlici 31Yıxılma 16Digər 22

Presley Trauma Center 1992-1998

Organ Yaralanma Göstəriciləri;

Küt (%) Penetran (%)

Qaraciyər 51 28Dalak 47 7Nazik Bağırsak 7 29Pankreas 6 6Kolon 5 23Duodenum 4 4Mədə 2 13

Presley Trauma Center 1992-1998

Organ Yaralanma Mexanizmi;

Küt travma;Qopma, Əzilmə, Partlama

Açıq Penetran travma;Kəsici- Dəlici:

keçdiyi yol boyunca Odlu Silah:

Kinetik Enerji (KE)=kütle/2xV2

MÜAYİNƏLƏR;

- Fiziki baxış- Yaranın təftişi- Laborator- Diagnostik Periton Lavajı (DPL)- Radyoloji müayinələr:

. X-ray (rentgen)

. Ultrason

. Tomografiya (CT)

. Angioqrafiya- Diagnostik Laparoskopiya (DL)

- Fiziki Muayinə

Baxış, Palpasiya, Perküssiya, Auskültasiya

• Vital göstəricilər• Peritonun qıcıqlanma əlamətləri• Kəllə travması• Gövde travması• Çanaq sınıqları• Onurğa yaralanması (servikal sınıqlar)• Penetran yaraların şekli, yeri• Perineal muayine (Rektal, vaginal)

- Yaranın təftişi;

Açıq Penetran yaralanmalarda ;Yaranın

. Şəkli, uzunluğu, çapı

. Dəri altında yara kanalı

. peritona nüfuz etdiyi

. Çevrəsində barıt izləri

Deşici alət yaralanması

Kəsici dəlici alət yaralanması

- Diagnostik Periton Lavajı (DPL);

.10 cc ve ya qan aspirasiya edilmesi

.1000 cc lavaj sonrası;100.000 eritrosit/mm3

500 leykosit/mm3

. Küt abdominal travmalarda daha dəyerlihəssaslıq %59-96doğruluk %78-98

* leykosit səviyəsi travmadan 6 saat sonra tekrarlanmalı.

DPL= +

- Ultrasonoqrafiya;

. Ucuz, noninvaziv, portable

. Peritondaxili solid organ yaralanmalarında-həssaslıq %80-95-spesifiklik %92-99

. Küt abdominal travmalarda daha dəyərli

. Boşluqlu organ yaralanmalarında yardımcı deyil

. Kök və dərialtı emfizemi olanlarda sensitivliyi azdır

- FAST (Focused Assessment with Sonography for the Trauma

patient);

1- Prekardial sahə2- Sağ üst kvadrant3- Sol üst kvadrant4- Pelvis

Tso ve ark. 1992

USM ile peritoniçi sərbəst maye aşkarlanması(Huang ve ark.) ;Lokalizasya Maye qalınlığı Xal

Morison boşluğu >2 cm 2

<2 cm 1

Douglas boşluğu >2 cm 2

<2 cm 1

Perisplenik sahə + 1

Parakolik sahə + 1

Bağırsaklar arası sahə + 2

* 3 və ya daha çox xal periton içində ən az 1000 ml maye olduğunu göstərir.

- Tomografiya (CT);

. Bahalı, mobil olmaması

. Noninvaziv

. Kəllə ve gövdə yaralanmalarını birlikdə dəyərləndirə bilməsi

. Parenximal organların yaralanma derecelerini dəyərləndirə bilməsi

. Retroperitoneal sahəni daha yaxşı dəyərləndirə bilməsi

. Peritoniçi ve ya toxumalaraarası sərbəst havanın varlığını bilməsi

CT ilə peritondaxili sərbəst maye ölçümü (Federle ve ark.) ;

Dərəcə Miqdarı

Bir boşluqda maye Az 100-200 ml

İki veya çox boşluqda mayeOrta 250-500 ml

Bütün boşluqlarda maye Böyük > 500 ml

Perihepatik sahə

Morison cibi

Perisplenik sahə

Sol Parakolik sahə

Pelvis boşluğu

Dəyərləndirilən sahələr

- Angiografi;

. İnvaziv

. Qeyri-operativ müalicə seçilmişsə

. Xüsusilə çanaq sınıqları ilə bağlı qanaxmalarda

. Gelfoam, Ivalon, vs. İlə embolizasiya

- Diagnostik Laparoskopi (DL);

. 1937 Ruddock

. 1980 Berci ve ark. minilaparoskopinin üstünlüklərini göstərdi.

. Diagnostik və müalicəvi ola bilir.

Küt Abdominal Travma(Kentucky Trauma Protocol - 1999)

Cerrahi Abdomen

UltrasonMüşahidə Müşahidə

CT veya Takip

Müşahidə

DPL veya US tekrarı

Stabil

StabilUnstabil

Unstabil

Pozitif

Şübhəli

Pozitif Negatif

Negatif

Hayır

Torakoabdominal KDAY(Kentucky Trauma Protocol - 1999)

sərbəst mayesərbəst maye yox

Şübhəli

OP DPL Laparoskopi

> 10.000 < 10.000

OP Takip

Qaraciyər yaralanması

I Hematom Subkapsüler, <%10 yüzeyelYara Kapsüler, <1 cm derinlik

II Hematom Subkapsüler, %10-50 yüzeyel, <10 cm çapYara 1-3 cm derinlik, <10 cm uzunluk

III Hematom Subkapsüler, >%50 yüzeyel veya derin,>10 cm intraparankimal hematom

Yara >3 cm derinlikIV Yara Parankimal %25-75 veya

bir lobda 1-3 segmentV Yara Parankimal >%75 veya

bir lobda >3 segmentVasküler Hepatik venlerde yaralanma

VI Vasküler Hepatik avulsiyon

(AAST Organ Injury Score)

Qaraciyer Yaralanması (Gr III) intra parenximal

Qaraciyer Yaralanması (Gr III) odlu silah giriş

Qaraciyer Yaralanması (Gr III) odlu silah çıxış

Qaraciyer Yaralanması (Gr IV) Küt Travma

Dalaq yaralanması

I Hematom Subkapsüler, <%10 yüzeyelYara Kapsüler, <1 cm derinlik

II Hematom Subkapsüler, %10-50 yüzeyelYara 1-3 cm derinlik

III Hematom Subkapsüler, >%50 yüzeyel veya derin,>5 cm intraparankimal hematom

IV Yara SegmentalVasküler Hilus damar yaralanması

V Vasküler Splenik qopma

Dalaq Yaralanması (Gr II) 32y avto-qəza

Dalak Yaralanması (Gr II) 32y avto-qəza

Odlu silah ile dalaq yaralanması (Gr III)

Dalaq Yaralanması (Gr III) 25y avto-qəza

Dalaq Yaralanması (Gr IV)

Duodenum yaralanması

I Hematom Duodenum bir bölümündə məhdud Yara Parsiyal kəsik

II Hematom Duodenum bir bölümü əhatə edənYara <%50 diametrik

III Yara %50-75 diametrik D2%50-100 diametrikD1, D3, D4

IV Yara >%75 diametrik D2Ampulla ve distal öd yollarını əhatə edən

V Yara Duodenopankreatik kompleksin pozulmasıDuodenumun devaskülarizə olması

Pankreas yaralanması

I Kontuziya Kiçik ve ya Yara Duktal yaralanma yox

II Kontuziya Böyük və yaYara Duktal yaralanma var

III Yara Distal transeksiyon və yaParenximal yaralanma

IV Yara Proksimal transeksiyon və yaAmpulla və duktal yaralanma

V Yara Pankreas başında massiv qopma

Pankreas Yaralanması (Gr III) 17y kişi futbol maçı

PankreatikTranseksiyon

Pankreas Yaralanması (Gr IV) 38y avto-qəza

Pankreas Yaralanması (Gr IV)Uipple əməliyyatı

Uipple əməliyyatı

Böyrək yaralanması

I Kontuziya Mikroskopik hematuriyaHematom Subkapsular, böyüməyən

II Hematom böyüməyən, retroperitoneal sahədəYara <1 cm parenximal

III Yara >1 cm parenximal,Kollektör sisteme açılmamış

IV Yara Renal korteks boyunca,Kollektör sistem açılmış,

Vasküler Renal arteriya və/veya venada yaralanmaV Vasküler Renal qopma

Diafraqma yaralanması

I KontuziyaII Yara <2 cmIII Yara 2-10 cm IV Yara >10 cm veya

<25 cm2 toxuma defisitiV Yara <25 cm2 toxuma defisiti

Diafraqma yaralanması

Solid organ yaralanmalarında qeyri-operativ müalicəXəstə seçimi;

- Hemodinamik stabillik- CT ile yaralanmanın

derecelendirilmesi- Enterik yaralanmanın olmaması- Kəskin peritoneal əlamətlərın

olmaması- Sürətli qan transfüzyonu ile

hemodinamikanin sabitliyinin qorunması

Hemodinami

Stabil

NonoperatifTedavi

Grade I -III

Unstabil Laparotomi

Nonoperatif ted.kriterler yok

Grade IV - V

Ht düşme

CT tekrarıYaralanma

Stabil

NonoperatifTedavi devam

Yaralanmaartmış

stabil unstabil

Anjiografikembolizasyon

başarısız Laparotomi

Klinik değişikliklerateş, sarılık vs.

CT tekrarı

(Küt hepatik travmada algoritm)

NƏTİCƏ;

- Travma : Sağlam bir insanın qəflətən

rastlaşdığı, ölümlə və ya şikəstliklə

nəticələnən multisistem bir xəstəlikdir.

ABDOMİNAL TRAVMALAR

ABDOMİNAL TRAVMALAR AzDHTİ-Ümumi cərrahiyyə kafedrası – Ass. T.ƏLİYEV - 2010 -

Documents

AVTOMATİK İDARƏETMƏ SİSTEMLƏRİNİN · Web viewAZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ MÜHƏNDİSLİK fakültəsi ELEKTRİK MÜHƏNDİSLİYİ kafedrası Mühazirəçi: T.E.N.,

ÜMUMİ TARİX FƏNNİNDƏN AÇIQ DƏRS

Geriatrik travmalar

ÜMUMİ MENECMENT

Ümumi kimya texnologiyası

ÜRƏYİN İŞEMİK XƏSTƏLİYİNƏ ÜMUMİ BAXIŞ

Beynəlxalq iqtisadiyyat kafedrası Hazırladı: Rövşən Camalov · Beynəlxalq İqtisadiyyat kafedrası ... Yerləşmə faktorlarına əmək, torpaq, kapital və idarəetmə daxildir

Polimerlərin ümumi xarakteristikastikası

Çiçəkli bitkilərlə ümumi tanışlıq

Statistik biznes-prosesin ümumi modeli

ALİ TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİNİN İNNOVASİYADA ROLUpubdocs.worldbank.org/en/624591547022805486/AZE-2nd... · Təqdimata ümumi baxış Ümumi məlumat və xülasə 1. Ali təhsil

Azərbaycan Respublikasında Regional ümumi daxili məhsulun

Atmosferin ümumi sirkulyasiyası

Beynəlxalq iqtisadiyyat kafedrası Hazırladı Əliəkbər Salmanov · Beynəlxalq İqtisadiyyat kafedrası “THE WORLD ECONOMY: Geography, Business, Development” Frederick P

ÜMUMİ QABİLİYYƏT

“İnformasiya texnologiyaları və proqramlaşdırma” kafedrası · · 2018-03-11İnformasiyatexnologiyalari (microsoft office sistemi) multimediatexnologiyalari (multimediatechnologies)

Azərbaycan Texniki Universiteti Texniki Mexanika kafedrası

PEDİATRİK OKULER TRAVMALAR - gazigozcanlicerrahi.orggazigozcanlicerrahi.org/files/file/sunumlar/14.pdf · Epidemiyoloji Göz yaralanmaları çocuklardaki tüm yaralanmaların %

Beynəlxalq iqtisadiyyat kafedrası Hazırladı: Təhmasib Əlizadə · Beynəlxalq İqtisadiyyat kafedrası ... də, bu anlayışı vahid elmi tərifini verə bilməmişdi. Tarixçilər

Hüceyrənin ümumi quruluşu