คํานําits-2.au.edu/download_files/risk_manage/manual_risk.pdf · 4...

คานา

การบรหารความเสยง เปนการดาเนนการขนเพอใหสอดคลองกบยทธศาสตรและกลยทธการ

บรหารมหาวทยาลยอสสมชญ มแนวคดของการพฒนาระบบประกนคณภาพ โดยเนนการตรวจสอบและ

พฒนาระบบ เพอเสรมสรางคณคาในเนองานตามพนธกจของมหาวทยาลย ซงอาจมปจจยเสยงททาใหไม

บรรลผลตามพนธกจ จงตองมการพฒนาระบบการควบคมภายใน ตามตวชวดการประกนคณภาพการศกษา

ภายในสถานศกษาระดบอดมศกษา ป พ.ศ. 2550 ของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

ดงนนมหาวทยาลยอสสมชญ จงไดรวบรวมและเรยบเรยง แนวทางการบรหารความเสยง มาจดทา

เปนคมอทใชกบคณะและหนวยงาน โดยมวตถประสงค ดงน

1. เพอใหฝายบรหาร/ฝายปฏบตการเขาใจหลกการและกระบวนการบรหารความเสยงของ

มหาวทยาลย

2. เพอใหฝายปฏบตงานไดรบทราบขนตอนและกระบวนการในการวางแผนบรหารความเสยง

3. เพอใหมการปฏบตตามกระบวนการบรหารความเสยงอยางเปนระบบและตอเนอง

4. เพอเปนเครองมอในการสอสารและสรางความเขาใจ ตลอดจนเชอมโยงการบรหารความเสยงกบ

กลยทธของมหาวทยาลย

5. เพอใชเปนเครองมอในการบรหารความเสยงในหนวยงานทกระดบของมหาวทยาลย

คมอนจะเปนเครองมอในการทางานการบรหารความเสยงดานตางๆใหบรรลเปาหมายตามท

มหาวทยาลยกาหนดไวไดงาย คณะกรรมการบรหารความเสยงขอขอบคณ สานกงานผตรวจสอบภายในท

ไดรวบรวมและยกรางคมอนขนมาดวยความอตสาหะ วรยะ

คณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

สงหาคม 2554

3

สารบญ

หนาท

คานา

สารบญ

บทท 1 ความสาคญของการบรหารความเสยง 7

1.1 ทมาและความสาคญ 7

1.2 วตถประสงคการบรหารความเสยง 8

1.3 คาจากดความของการบรหารความเสยง 8

บทท 2 นโยบายการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ 13

2.1 นโยบายการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ 13

2.2 วตถประสงคการบรหารความเสยง 13

2.3 โครงสรางการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ 13

2.4 แนวทางการดาเนนงานบรหารความเสยง 16

2.5 แนวทางปฏบตทดของการบรหารความเสยง 17

บทท 3 ความสมพนธของการควบคมภายในการบรหารความเสยงและการตรวจสอบภายใน 24

3.1 การควบคมภายใน 24

3.2 การบรหารความเสยง 25

3.3 การตรวจสอบภายใน 26

บทท 4 กระบวนการบรหารความเสยง 27

4.1 การกาหนดวตถประสงค ( Set Objective) 28

4.2 การระบความเสยง (Identify Risks) 32

4.3 การประเมนความเสยง (Risk Assessment) 34

4.4 การประเมนมาตรการควบคม 39

4.5 การบรหาร/จดการความเสยง 41

4.6 การรายงาน 44

4.7 การตดตามผลและทบทวน 51

ภาคผนวก 53

บรรณานกรม

4

สารบญตาราง

หนาท

ตารางท 2.1 หนาทและความรบผดชอบตามโครงสรางการบรหารความเสยง 15

ของมหาวทยาลยอสสมชญ

ตารางท 2.2 เกณฑการประเมน 19

ตารางท 4.1 แบบฟอรมการกาหนดวตถประสงคของโครงการและวตถประสงค 31

ของแตละขนตอนหลก

ตารางท 4.2 ตวอยางการกาหนดวตถประสงคของโครงการและวตถประสงค 31

ของแตละขนตอนหลก

ตารางท 4.3 แบบฟอรมการระบความเสยงและปจจยเสยง 33

ตารางท 4.4 ตวอยางการระบความเสยงและปจจยเสยง 34

ตารางท 4.5 แสดงเกณฑในการคดระดบโอกาสทจะเกด กาหนดเกณฑไว 5 ระดบ 35

ตารางท 4.6 แสดงเกณฑในการคดระดบความรนแรงและผลกระทบของความเสยงกาหนด 36

เกณฑไว 5 ระดบ

ตารางท 4.7 เกณฑความสามารถในการยอมรบความเสยง 37

ตารางท 4.8 แบบฟอรมการประเมนความเสยง 38

ตารางท 4.9 ตวอยาง การประเมนความเสยง 39

ตารางท 4.10 แบบฟอรมการประเมนมาตรฐานการควบคม 40

ตารางท 4.11 ตวอยาง การประเมนมาตรการควบคม 41

ตารางท 4.12 แบบฟอรมแผนบรหารความเสยง 43

ตารางท 4.13 ตวอยางแผนบรหารความเสยง 43

5

สารบญแผนภาพ

หนาท

แผนภาพท 2.1 โครงสรางการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ 15

แผนภาพท 2.2 แนวทางปฏบตการบรหารความเสยง 22

แผนภาพท 2.3 ขนตอนการดาเนนการบรหารความเสยง 23

แผนภาพท 3.1 ความสมพนธระหวางองคประกอบการควบคมภายใน 25

แผนภาพท 4.1 การแสดงกระบวนและขนตอนการบรหารความเสยง 28

แผนภาพท 4.2 ความสมพนธของวตถประสงคระดบองคกร หนวยงาน โครงการ 30

และกระบวนการหรอขนตอนหลก

แผนภาพท 4.3 ตวอยางตารางระดบความเสยง (Degree of Risk) 36

แผนภาพท 4.4 แสดงวธการบรหาร/จดการความเสยงตามแนวคด 4 T 42

7

บทท 1 ความสาคญของการบรหารความเสยง

1.1 ทมาและความสาคญ

การบรหารความเสยงเปนสวนหนงของการบรหารจดการองคกร ถอไดวาเปนกลไกทสาคญอยางยง

ในการผลกดนองคกรใหมผลการดาเนนงานทเปนเลศ (High performance Organization ) และเปน

องคประกอบทสาคญททาใหเกดการปรบเปลยนองคกรเพอใหเปนรปแบบองคกรแหงการเรยนร (Learning

Organization) ซงเปนเรองสวนรวมททกคนในองคกร ตงแตคณะกรรมการ ผบรหารระดบสง จนถง

พนกงานทกคนควรไดมสวนรวมในการ วเคราะหในเชงลกเชงบรณาการ และเชอมโยงสมพนธกบการ

กาหนดกลยทธ นโยบาย แผนงาน แผนปฏบตการ กจกรรมขององคกร ซงจะเปนการวดความสามารถและ

การดาเนนงานของบคลากรภายในองคกร ซงการนากระบวนการบรหารความเสยงมาใชในองคกรจะชวย

เปนหลกประกนในระดบหนงวาการดาเนนการ ตาง ๆ ขององคกรจะบรรลเปาหมายทวางไว เนองจาก

การบรหารความเสยงเปนการทานายอนาคตอยางมเหตมผล มหลกการและหาทางลดหรอปองกนความ

เสยหายในการทางานแตละขนตอนไวลวงหนา ดงนนการนากระบวนการบรหารความเสยงมาชวยเสรม

รวมกบการทางาน จะชวยใหภาระงานทปฏบตการอยเปนไปตามเปาหมายทกาหนดไว และปองกนโอกาสท

จะเกดความเสยงและปญหาทจะเปนอปสรรคตอการดาเนนงาน ซงประโยชนของการบรหารความเสยง คอ

เปนเครองมอสาคญในการบรหารงาน ของผบรหารสามารถมนใจไดวาความเสยงไดรบการจดการ

อยางเหมาะสมและทนเวลา และสามารถสรางมลคาเพมใหแกองคกร

เปนการสรางฐานขอมลความรทมประโยชนตอการบรหารและการปฏบตงานในองคกร ในการ

ตดสนใจดานตาง ๆ เชน การวางแผน การกาหนดกลยทธ การตดตามควบคมและวดผลการ

ปฏบตงาน ซงจะสงผลใหการดาเนนงานเปนไปตามเปาหมาย

ชวยสะทอนใหเหนภาพรวมของความเสยงตาง ๆ ทสาคญไดทงหมด จะทาใหพนกงานภายใน

องคกรมความเขาใจถงเปาหมายและภารกจหลกขององคกร และตระหนกถงความเสยงสาคญท

สงผลกระทบในเชงลบตอองคกรไดอยางครบถวน ซงครอบคลมความเสยงทมเหตทงจากปจจย

ภายในองคกร และจากปจจยภายนอกองคกร

ชวยใหการพฒนาองคกรเปนไปในทศทางเดยวกน ทาใหรปแบบการตดสนใจในการปฏบตงาน

ขององคกรมการพฒนาไปในทศทางเดยวกนดวย

ชวยในการจดสรรทรพยากรเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยพจารณาถงระดบ

ความเสยงในแตละกจกรรมและการเลอกใชมาตรการในการบรหารความเสยงการดาเนนงาน

บรหารความเสยง

8

ดาเนนการขนเพอใหสอดคลองกบยทธศาสตรและกลยทธการบรหาร มหาวทยาลยในปจจบน

มหาวทยาลยมแนวคดของการพฒนาระบบประกนคณภาพโดยเนนการตรวจสอบและพฒนาระบบ เพอ

เสรมสรางคณคาในเนองานตามพนธกจขององคกร ซงอาจมปจจยเสยงททาใหไมบรรลผลตามพนธกจ

ประกอบกบ สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) มหนงสอชแจง เรองแนวทางการตรวจสอบ

การดาเนนงานของสถาบนอดมศกษา โดยใหสถาบนอดมศกษาทงของภาครฐและเอกชนทกแหงจดใหม

คณะกรรมการตรวจสอบประจาสถาบนขน มหนาทรบผดชอบในการจดวางระบบและการดาเนนการ

ปองกนความเสยง ใหมระบบการตรวจสอบภายใน การควบคมภายใน และการบรหารความเสยง เพอให

สถาบนใชเปนแนวทางในการกากบดแลเชงนโยบายตามบทบาทและภารกจทเหมาะสมกบสภาพการณ

ปจจบนและอนาคต รวมถงตวชวดการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษาระดบอดมศกษา

ป พ.ศ. 2550 ของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ดงนน มหาวทยาลยอสสมชญ จงตองมเครองมอ

ทใชในการกากบดแลตามภาระงานทมหาวทยาลยตองรบผดชอบและดาเนนการ คอ การประกนคณภาพ

การศกษา จดทาระบบบรหารความเสยงตามเกณฑท สกอ. กาหนดไปใชในเชงปฏบตเพอจดทารายงานการ

ควบคมภายใน เพอใหบรรลเปาหมายของมหาวทยาลยเปนสาคญ

เพอใหแนวทางดงกลาวสมฤทธผลมหาวทยาลยอสมชญ จงไดจดทาคมอการบรหารความเสยง

ฉบบน ขนเพอใชเปนแนวทางการดาเนนงานเพอการพฒนามหาวทยาลยสอดคลองกบแนวทางของระบบ

การประกนคณภาพการศกษา สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) สานกงานรบรองมาตรฐาน

และประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.)

1.2 วตถประสงคของคมอการบรหารความเสยง

1. เพอใหผบรหารทกระดบและบคลากรผปฏบตงานของหนวยงานภายในมหาวทยาลยอสสมชญ

รบทราบนโยบายหลกการและกระบวนการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

2. เพอเปนเครองมอในการสอสารและสรางความเขาใจแกบคลากรทกระดบเกยวกบการบรหาร

ความเสยงของมหาวทยาลย

3. เพอใหมการปฏบตตามกระบวนการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอยางเปนระบบและ

ตอเนองในทศทางเดยวกนทวทงองคกร

1.3 คาจากดความของการบรหารความเสยง

เพอใหผบรหาร ผปฏบตงานและบคลากรทวไปมความเขาใจเกยวกบการบรหารความเสยงในทศทาง

เดยวกนทวทงองคกรนน จงนยามคาจากดความการบรหารความเสยงมดงน

1. ความเสยง (Risk) หมายถง โอกาสทจะเกดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล ความสญ-

เปลา หรอเหตการณทไมพงประสงค ซงอาจเกดขนในอนาคต และมผลกระทบ หรอทาใหการดาเนนงาน

ไมประสบความสาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายขององคกร ทงในดานกลยทธ การปฏบตงาน การเงน

9

และการบรหาร โดยความเสยงนจะถกวดดวยผลกระทบ (Impact) ทไดรบและโอกาสทจะเกด (Likelihood)

ของเหตการณ ซงเปนความเสยงตามความหมายทวไป สาหรบความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ นน

หมายถงเหตการณหรอการกระทาใดๆ ทอาจเกดขนภายใตสถานการณทไมแนนอน และจะสงผลกระทบ

หรอสรางความเสยหาย (อาจเปนตวเงนหรอไมเปนตวเงน) หรอกอใหเกดความลมเหลว หรอลดโอกาสทจะ

บรรลเปาหมายตามแผนพฒนามหาวทยาลย 5 ป (พ.ศ. 2552 - 2556) ของมหาวทยาลยฯ ทงในระดบองคกร

ระดบหนวยงานและโครงการ / กจกรรม สามารถจาแนกความเสยงไดเปน 7 ลกษณะ ตามตวบงชและ

เกณฑการประเมนคณภาพในคมอการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษาระดบอดมศกษาพ.ศ.

2553 (ฉบบเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2553) ของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา องคประกอบท 7

การบรหารและการจดการ ตวบงช 7.4 ระบบบรหารความเสยง ทงนสามารถจดหมวดหมความเสยงตาม

แนวทางการตรวจสอบการดาเนนงานของสถาบนอดมศกษา ไดเปน 4 ลกษณะ ดงน

1. Strategic Risk ความเสยงทเกยวของในระดบยทธศาสตร และนโยบายการบรหารงาน

เชน การเมอง เศรษฐกจ กฎหมาย ตลาด ภาพลกษณ ผนา ชอเสยง ลกคา เปนตน

2. Operational Risk ความเสยงทเกยวของในระดบปฏบตการ ทเกดจากการปฏบตงาน

ทก ๆ ขนตอน โดยคลอบคลมถงปจจยทเกยวของ เชน กระบวนการ อปกรณ เทคโนโลย

และคนในองคกร เปนตน

3. Financial Risk ความเสยงทเกยวของกบดานการเงน ทเกดจากความไมพรอมในเรอง

งบประมาณ การเงน การควบคมรายจายตาง ๆ ทเกนความจาเปน เชน การผนผวนทาง

การเงน สภาพคลอง อตราดอกเบย ขอมลเอกสารหลกฐานทางการเงนและการรายงาน

ทางการเงนบญช เปนตน

4. Compliance Risk ความเสยงทเกยวของกบดานการปฏบตตามกฎระเบยบอนเกดจากการ

ไมสามารถปฏบตตามกฎระเบยบหรอกฎหมายทเกยวของไดหรอกฎระเบยบทมอยไม

เหมาะสมหรอ เปนอปสรรคตอการปฏบตงาน และอาจมผลการลงโทษตามกฎหมายท

เกยวของ เชน การไมปฏบตตามกฎระเบยบ วธปฏบตงาน

2. ปจจยความเสยง (Risk Factor) หมายถง ตนเหตหรอสาเหตทมาของความเสยง ทจะทาใหไม

บรรลวตถประสงคทกาหนดไวโดยตองระบไดดวยวาเหตการณจะเกดทไหน เมอไหร และเกดขนไดอยางไร

และทาไม ทงนสาเหตของความเสยงทระบควรเปนสาเหตทแทจรง เพอจะไดวเคราะหและกาหนดมาตรการ

ลดความเสยงในภายหลงไดอยางถกตอง ปจจยทมผลตอความเสยง แบงเปน 2 ดาน ดงน

1) ปจจยภายในองคกร ประกอบดวย

วฒนธรรมและจรรยาบรรณขององคกร ซงรวมถงการซอสตยและจรยธรรมของ

ผบรหาร

การบรหารงานทรพยากรบคคล ซงรวมถงคณภาพของบคลากรทวาจาง

10

ความสลบซบซอนในระบบการปฏบตงาน หากซบซอนมากโอกาสในการเกด

ความผดพลาดกจะสงดวย

โครงสรางองคกรและขนาดของหนวยงาน

การเปลยนแปลงระบบประมวลผลขอมลซงทาใหระบบการควบคมแตกตางไป

จากเดม

การเตบโตอยางรวดเรวขององคกร ทาใหผบรหารมงจดการดานการปฏบตงาน

ตามแผนมากกวาการจดวางระบบงานใหด

การเปลยนแปลงตวบคคลทงระดบบรหารและระดบปฏบตงาน ทาใหระดบการ

ใหความสาคญตอการควบคมภายในของบคคลเปลยนไป

ระยะทางของสานกงานหางไกลกน ทาใหการกากบดแลไมทวถง

2) ปจจยภายนอกองคกร ประกอบดวย

การเปลยนแปลงทสาคญทางเศรษฐกจ การเปดการคาเสรอาเซยน

ความเสยงจากการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย

การเปลยนแปลงทางดานการเมองการปกครอง ซงมผลตอแนวนโยบายของรฐ

กฎหมาย ระเบยบขอบงคบตาง ๆ

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมและสงคม ทาใหเกดการเปลยนแปลงในดาน

ความตองการและความคาดหวง

จานวนคแขงเพมมากขน

ความเสยงจากสถานการณตางๆ เชน สงคราม แผนดนไหว อทกภย ไฟไหม

สภาวการณของการแขงขน ตลาดเงน ตลาดทนฯลฯ

ตวอยางปจจยเสยง/ตนเหต/สาเหตความเสยง

บรรยากาศทางจรยธรรม

ความกดดนจากฝายบรหาร

ความร ความสามารถของบคลากร

ราคา/มลคาของทรพยสน

ความสามารถในการเปลยนเปนตวเงนของทรพยสน

ปรมาณการบนทกรายการและจานวนเอกสาร

สภาพความเปนจรงทางการเงนและเศรษฐกจ

สภาพความเปนจรงในการแขงขน

กจกรรมทซบซอนหรอมการเปลยนแปลงไดงาย

11

ระเบยบตาง ๆ ของทางราชการ

ระบบขอมลสารสนเทศทประมวลผลดวยคอมพวเตอร

การกระจายของสถานทในการปฏบตงาน

ความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายใน

การเปลยนแปลงองคกร การปฏบตงาน เทคโนโลย

การตดสนใจของฝายบรหาร

3. การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง กระบวนการระบความเสยงการวเคราะห

ความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยงาน รวมทงการกาหนด แนวทางทจาเปนตอง

ใชในการควบคมความเสยงหรอการบรหารความเสยงโดยตองประเมนความเสยงทงจากปจจยภายในและ

ภายนอกทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยงาน และจดลาดบความเสยงโดยการประเมน

จากโอกาสทจะเกด (Likelihood) และผลกระทบ (Impact)

โอกาสทจะเกด (Likelihood) หมายถง ความถหรอโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยง

ผลกระทบ (Impact) หมายถง ขนาดความรนแรงของความเสยหายทจะเกดขนหากเกด

เหตการณความเสยง

ระดบของความเสยง (Degree of Risk) หมายถง สถานะของความเสยงทไดจากประเมน

โอกาสและผลกระทบของแตละปจจยเสยง แบงเปน 4 ระดบคอ สงมาก สง ปานกลาง

และนอย

4. การบรหารความเสยง (Risk Management) หมายถง กระบวนการทใชในการบรหารจดการให

โอกาสทจะเกดเหตการณความเสยงลดลงหรอผลกระทบของความเสยหายจากเหตการณความเสยงลดลงอย

ในระดบทองคกรยอมรบได ซงการจดการความเสยงมหลายวธ ดงน

4.1 การยอมรบความเสยง (Risk Acceptance หรอ Take) เปนการยอมรบความเสยงท

เกดขนเนองจากไมคมคาในการจดการควบคมหรอปองกนความเสยง

4.2 การลด/การควบคมความเสยง (Risk Reduction หรอ Treat) เปนการปรบปรงระบบ

การทางานหรอออกแบบวธการทางานใหม เพอลดโอกาสทจะเกด หรอลด

ผลกระทบ ใหอยในระดบทองคกรยอมรบได

4.3 การกระจายความเสยง หรอการโอนความเสยง (Risk Sharing หรอ Transfer)

เปนการกระจายหรอถายโอนความเสยงใหผอนชวยแบงความรบผดชอบไป

5. การบรหารความเสยงทวทงองคกร (Enterprise Risk Management) หมายถง การบรหารปจจย

และควบคมกจกรรม รวมทงกระบวนการดาเนนงานตาง ๆ เพอลดมลเหตของแตละโอกาสทองคกรจะเกด

ความเสยหาย ใหระดบของความเสยงและผลกระทบทจะเกดขนในอนาคตอยในระดบทองคกรยอมรบได

ประเมนได ควบคมได และตรวจสอบไดอยางมระบบ โดยคานงถงการบรรลเปาหมาย ทงในดานกลยทธ

12

การปฏบตตามกฎระเบยบการเงน และชอเสยงเกยรตภมขององคกรเปนสาคญ โดยไดรบการสนบสนนและ

การมสวนรวมในการบรหารความเสยงจากหนวยงานทกระดบทวทงองคกร

6. การควบคม (Control) หมายถง นโยบาย แนวทาง หรอขนตอนปฏบตตางๆ ซงกระทาเพอลด

ความเสยงและทาใหการดาเนนการบรรลวตถประสงค แบงได 5 ประเภท การควบคมแบบปองกน

(Preventive Controls) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอปองกนไมใหเกดความเสยงและขอผดพลาด

ตงแตแรก

6.1 การควบคมแบบคนหา (Detective Controls) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอ

คนหาขอผดพลาดทเกดขนแลว

6.2 การควบคมแบบแกไข (Corrective Controls)เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอ

แกไขขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธการแกไขไมใหเกดขอผดพลาด

ซาอกในอนาคต

6.3 การควบคมแบบสงการ (Directive Controls) เปนวธการควบคมทเพอใหไดผลซง

เปนทตองการของฝายบรหาร

6.4 การควบคมแบบทดแทน (Compensating Controls) เปนวธการควบคมทมอยเพอชวย

ลดระดบความเสยงจากการทไมมการควบคมบางอยางอยในกจกรรมนน

ทงนวธบรหารจดการความเสยงของแตละหนวยงานอาจมความแตกตางกน ขนอยกบสภาพ

แวดลอมของหนวยงานบางหนวยงานอาจเลอกการควบคมเพยงอยางเดยวทสามารถปองกนความเสยงได

หลายความเสยง หรออาจเลอกการควบคมหลายอยางเพอปองกนความเสยงเพยงเรองเดยว

13

บทท 2 นโยบายการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ

2.1 นโยบายการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ

เพอใหมหาวทยาลยอสสมชญ มระบบในการบรหารความเสยง โดยการบรหารปจจย และการ

ควบคมกจกรรม รวมทงกระบวนการดาเนนงานตางๆ ลดมลเหตของแตละโอกาสทจะเกดความเสยหาย

(ทงในรปของตวเงน และไมใชตวเงน เชน ชอเสยง การฟองรองจากการไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบ ประสทธภาพ ประสทธผล ความคมคา และคณคา) ใหระดบความเสยง และขนาดของความ

เสยหายทจะเกดขนในอนาคต อยในระดบทยอมรบไดโดยคานงถงการบรรลเปาหมายของมหาวทยาลย

ตามพนธกจ จงกาหนดนโยบายการบรหารความเสยง ดงน

1. ใหมการบรหารความเสยงแบบบรณาการ มงสงเสรมและพฒนาองคความรในเรองการบรหาร

ความเสยงทวทงองคกร โดยมการจดการอยางเปนระบบและตอเนองสอดคลองกบเปาหมาย

พนธกจหลกของมหาวทยาลย และสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลง

2. ใหมการกาหนดกระบวนการบรหารความเสยงทเปนระบบมาตรฐานเดยวกนทวทง

มหาวทยาลย ผบรหารและบคลากรทกระดบมความรบผดชอบและมสวนรวม โดยผบรหาร

ระดบสงตองเปนผมบทบาทสาคญในการผลกดนใหเกดการบรหารความเสยงภายในองคกร

3. ใหการบรหารความเสยงเปนสวนหนงในการวางแผนกลยทธและแผนการปฏบตงานภายใน

มหาวทยาลย และเปนสวนหนงของการดาเนนงานตามปกต

4. ใหมการตดตามและประเมนผลการบรหารความเสยง ทบทวนและปรบปรงแผนการบรหาร

ความเสยงอยางสมาเสมอ รวมทงจดทารายงานการตดตามประเมนผล เสนอตอคณะ

กรรมการบรหารความเสยง

2.2 วตถประสงคการบรหารความเสยง

1. เพอใหมหาวทยาลยอสสมชญสามารถลดมลเหตของโอกาสทจะเกดความเสยหายและลดขนาด

ของความเสยหายทจะเกดขนในอนาคตใหอยในระดบความเสยงทยอมรบได ควบคมไดและ

ตรวจสอบได

2. เพอใหมหาวทยาลยอสมชญมผลการดาเนนงานบรรลเปาหมายตามยทธศาสตร

2.3 โครงสรางการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ

มหาวทยาลยอสสมชญ เหนถงความสาคญของการนาแนวทางการตรวจสอบการดาเนนงานมาใช

เปนแนวทางตามหลกธรรมาภบาล อนจะนาไปสการบรรลผลตามเจตนารมณ รวมทงเพอเสรมสรางความ

14

นาเชอถอ โดยเฉพาะผมสวนเกยวของกบมหาวทยาลยตอการดาเนนการตามนโยบาย ยทธศาสตร และ

ผลงานวาไดมการตรวจสอบและกากบดแลอยางรอบคอบถงความมประสทธภาพ ประสทธผล ความ

โปรงใส (Transparency) ตรวจสอบได (Accountability) มความรบผดชอบตอสาธารณชนและสงคม

(Responsibility) และการมสวนรวมของบคลากร (Participation) จงกาหนดใหมกลไกและผรบผดชอบ

การบรหารความเสยงทวทงองคกรไว 2 ระดบ คอ

1. ระดบมหาวทยาลย ไดแก คณะกรรมการบรหารความเสยงมหาวทยาลยอสสมชญ

แตงตงโดย อธการบด

ประกอบดวย รองอธการบดฝายบรหารเปนประธาน

รองอธการบดฝายวชาการเปนรองประธาน ผชวยอธการบด /

คณบด / ผชวยรองอธการบด ผอานวยการ เปนกรรมการ

ดาเนนงานภายใต นโยบายและการกากบดแลของสภามหาวทยาลย

2. ระดบคณะ/หนวยงาน ไดแก คณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน

สายงานวชาการ สายงานบณฑตวทยาลย สายงานสนบสนน

วชาการ ซงมหนาทรบผดชอบการบรหารความเสยงดวย

แตงตงโดย อธการบด ตามทคณะหรอหนวยงานนนๆ เสนอ

ประกอบดวย คณบด หรอ ผอานวยการ เปนประธาน

รอง/ผชวยคณบด รอง/ผชวยผอานวยการ หวหนาสาขา

หวหนาฝาย เปนกรรมการ

ดาเนนงานภายใต การกากบดแลของอธการบด

15

แผนภาพท 2.1 โครงสรางการบรหารความเสยง ของมหาวทยาลยอสสมชญ

ตารางท 2.1 หนาทและความรบผดชอบตามโครงสรางการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยอสสมชญ

ของผทเกยวของในระดบตางๆ มดงน

ผเกยวของ หนาทและความรบผดชอบ

สภามหาวทยาลย 1) สงเสรมใหมการบรหารความเสยง

2) กากบนโยบาย ใหขอเสนอแนะนา แผนการบรหารความเสยง

อธการบด 1) ตดตามความเสยงทสาคญและกากบการบรหารความเสยง

2) ใหความเหนชอบแผนการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

คณะกรรมการบรหารความเสยง

ของมหาวทยาลย

สภามหาวทยาลย

อธการบด

คณะกรรมการดาเนนงานการประกน

คณภาพสายงานวชาการ

คณะกรรมการดาเนนงานการประกน

คณภาพสายงานบณฑตวทยาลย

คณะกรรมการดาเนนงานการประกน

คณภาพสายงานสนบสนนวชาการ

ผตรวจสอบภายใน

คณะกรรมการตรวจสอบประจา

มหาวทยาลยอสสมชญ

16

ผเกยวของ หนาทและความรบผดชอบ

คณะกรรมการ

ตรวจสอบประจา

มหาวทยาลย

1) ตดตามและประเมนผลการดาเนนงานการบรหารความเสยง

ตามทสภามหาวทยาลยมอบหมาย

คณะกรรมการบรหาร

ความเสยงของ

มหาวทยาลย

1) กาหนดนโยบายและแนวทางการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

2) วเคราะห ระบปจจยเสยง จดลาดบความสาคญของปจจยเสยงและวาง

ระบบบรหารความเสยงดานตางๆ ตามยทธศาสตรและพนธกจหลกของ

มหาวทยาลยทสงผลกระทบตอการบรรลเปาหมายของมหาวทยาลย

3) จดทาคมอบรหารความเสยงทวทงองคกรของมหาวทยาลย

4) รวบรวม/ ระบ / วเคราะห และประเมนความเสยงระดบมหาวทยาลย

5) กาหนดมาตรการการจดการความเสยง และจดทาแผนการบรหารความ

เสยงของมหาวทยาลย

6) ตดตาม ประเมนผล และสรปผลการดาเนนงาน พรอมทงกาหนด

มาตรการหรอแผนการปฏบตการ เพอดาเนนการแกไข/ลด/ปองกน

ความเสยง

7) รายงานผลการบรหารความเสยง เสนอตออธการบด อยางนอย

ปการศกษาละครง

8) รายงานผลการบรหารความเสยงตอสภามหาวทยาลยอยางนอย

ปการศกษาละครง

คณะกรรมการ

ดาเนนงานการประกน

คณภาพภายใน

สายงานวชาการ สายงาน

บณฑตวทยาลย และ

สายงานสนบสนนวชาการ

1) นานโยบายการบรหารความเสยงสการปฏบต

2) รวบรวม/ ระบ / วเคราะห และประเมนความเสยงระดบหนวยงาน

3) กาหนดมาตรการและจดทาแผนการบรหารความเสยง

4) ตดตาม ประเมนผล และสรปผลการดาเนนงาน รวมทงกาหนด

มาตรการหรอแผนการปฏบตการ เพอดาเนนการแกไข/ลด/ปองกน

5) รายงานผลการบรหารความเสยงตอประธานคณะกรรมการบรหารความ

เสยงของมหาวทยาลย

ผตรวจสอบภายใน 1) สอบทานและประเมนประสทธผลของกระบวนการบรหารความเสยง

2.4 แนวทางการดาเนนการบรหารความเสยง

เพอใหมหาวทยาลยมระบบในการบรหารความเสยงดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ สามารถ

ปฏบตตามขนตอน ดงน

17

1. การสรางความมสวนรวมของคนในองคกร เพอใหคนในองคกรวาเขาเปนหนงในองคกร การท

เขาจะทาอะไรไมดจะสงผลกระทบตอความเสยงขององคกร หรอผอนทาอะไรไมดสงผลกระทบ ตอความ

เสยงขององคกร

2. การคนหาความเสยงและระบความเสยง ตองอาศยการศกษารวมกน เพราะคนทอยในองคกรเอง

เปนคนทรมากทสดวามความเสยงอะไรบางในองคกร คนภายนอกไมสามารถไปบอกได อยางถกตอง ตองม

การศกษารวมกนชวยกนมองในแตละเรอง ในแตละประเดน

3. การประเมนความเสยง บางสงบางอยางเราอาจจะมองขามไป แตหารไมวานนคอความเสยงท

เกดขน และทาใหตองสญเสยมลคา เชน กรณพนกงานขบรถยนตไปรบอาจารยผสอน ณ จดนดหมายไมตรง

เวลา ทาใหอาจารยผสอนตองเขาหองเรยนสาย ผทไดรบความเสยหายกคอนสตนกศกษา ไดรบการสอนท

ไมเตมเวลา หากคานวณเปนจานวนเงนกจะเหนมลคาของการสญเสยมาก เปนตน

4. เลอกวธการจดการกบความเสยง เมอเราสามารถรไดวาความสญเสยและความเสยงมอะไรบาง

เราจะมาเลอกวธการทคมทสดและทสาคญ คอ สอดคลองกบวฒนธรรม และสภาวะแวดลอมขององคกร

ของเรา และสอดคลองกบความเปนจรงในสงคมดวยเพราะฉะนนในขนตอนน เราจะตองใชความรหลาย

ดานในการทจะเลอกวธการทเหมาะกบความเสยงในแตละดานทเราจะบรหาร

5. การประเมนผลการกากบดแล (Performance monitoring) เมอได Implement ไปแลว มปญหา

อะไรเกดขน ตองมการปรบแก (Fine tune) ทเราเลอกใชหรอไม เราอาจจะเลอกวธการนไปแลวปรากฏวาพอ

ลองใชไปแลวไมสอดคลองกบสงคมเรา กบวฒนธรรมองคกรเรา เชนนนกใชไมได จงตองมาปรบแกตางๆ

เหลานเปนตน ในขนตอนของการประเมนตองใชหลกทางสถต โดยอางองหลกความนาจะเปนทางสถตดวา

ความสญเสยมการแจกแจงอยางไรถาเปนความเสยงทไมขนกบกรณทกาลงพจารณา มนจะมการแจกแจงท

เราสามารถจะดไดวามลกษณะอยางไร ลกษณะตวอยางของการแจกแจง

2.5 แนวทางปฏบตทดของการบรหารความเสยง

มหาวทยาลยอสมชญยดแนวทางการดาเนนงานตามมาตรฐานการประกนคณภาพการศกษาตามตว

บงชและเกณฑการประเมนคณภาพในคมอการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษาระดบอดมศกษา

พ.ศ. 2553 (ฉบบเดอนกรกฎาคมพ.ศ. 2553) ของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา องคประกอบท 7

การบรหารและการจดการตวบงช 7.4 ระบบบรหารความเสยงเปนแนวทางการดาเนนการบรหาร

ความเสยงดงน

ตวบงชท 7.4 ระบบบรหารความเสยง

คาอธบาย

เพอใหสถาบนอดมศกษามระบบบรหารความเสยง โดยการบรหารและควบคมปจจยกจกรรม และ

กระบวนการดาเนนงาน ทอาจเปนมลเหตของความเสยหาย (ทงในรปของตวเงนหรอไมใชตวเงน เชน

18

ชอเสยงและการฟองรอง จากการไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ ประสทธภาพ ประสทธผล

หรอ ความค มคา) เพอใหระดบความเสยงและขนาดของความเสยหายทจะเกดขนในอนาคตอยในระดบท

ยอมรบและควบคมได โดยคานงถงการเรยนรวธการปองกนจากการคาดการณปญหาลวงหนาและโอกาส

ในการเกด เพอปองกนหรอบรรเทาความรนแรงของปญหา รวมทงการมแผนสารองตอภาวะฉกเฉนเพอ

ใหมนใจวาระบบงานตางๆ มความพรอมใชงานมการปรบปรงระบบอยางตอเนอง และทนตอการ

เปลยนแปลง เพอการบรรลเปาหมายของสถาบนตามยทธศาสตรหรอกลยทธเปนสาคญ

เกณฑมาตรฐาน

1. มการแตงตงคณะกรรมการหรอคณะทางานบรหารความเสยงโดยมผบรหารระดบสงและ

ตวแทนทรบผดชอบพนธกจหลกของสถาบนรวมเปนคณะกรรมการหรอคณะทางาน

2. มการวเคราะหและระบความเสยงและปจจยทกอใหเกดความเสยงอยางนอย 3 ดานตามบรบท

ของสถาบน ทงนสามารถจดหมวดหมความเสยงตามแนวทางการตรวจสอบการดาเนนงานของ

สถาบนอดมศกษา ไดเปน 4 ลกษณะ ดงน

1. Strategic Risk ความเสยงทเกยวของในระดบยทธศาสตร และนโยบายการบรหารงาน

เชน การเมอง เศรษฐกจ กฎหมาย ตลาด ภาพลกษณ ผนา ชอเสยง ลกคา เปนตน

2. Operational Risk ความเสยงทเกยวของในระดบปฏบตการ ทเกดจากการปฏบตงาน

ทก ๆ ขนตอน โดยคลอบคลมถงปจจยทเกยวของ เชน กระบวนการ อปกรณ เทคโนโลย

และคนในองคกร เปนตน

3. Financial Risk ความเสยงทเกยวของกบดานการเงน ทเกดจากความไมพรอมในเรอง

งบประมาณ การเงน การควบคมรายจายตาง ๆ ทเกนความจาเปน เชน การผนผวนทาง

การเงน สภาพคลอง อตราดอกเบย ขอมลเอกสารหลกฐานทางการเงนและการรายงาน

ทางการเงนบญช เปนตน

4. Compliance Risk ความเสยงทเกยวของกบดานการปฏบตตามกฎระเบยบอนเกดจากการ

ไมสามารถปฏบตตามกฎระเบยบหรอกฎหมายทเกยวของไดหรอกฎระเบยบทมอยไม

เหมาะสมหรอ เปนอปสรรคตอการปฏบตงาน และอาจมผลการลงโทษตามกฎหมายท

เกยวของ เชน การไมปฏบตตามกฎระเบยบ วธปฏบตงาน

3. มการประเมนโอกาสและผลกระทบของความเสยงและจดลาดบความเสยงทไดจากการ

วเคราะหในขอ 2

4. มการจดทาแผนบรหารความเสยงทมระดบความเสยงสงและดาเนนการตามแผน

5. มการตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตามแผนและรายงานตอสภาสถาบน เพอพจารณา

อยางนอยป ละ 1 ครง

19

6. มการนาผลการประเมนและขอเสนอแนะจากสภาสถาบนไปใชในการปรบแผนหรอวเคราะห

ความเสยงในรอบปถดไป

เกณฑการประเมน

ตารางท 2.2 เกณฑการประเมน

คะแนนท 1 คะแนนท 2 คะแนนท 3 คะแนนท 4 คะแนนท 5

มการดาเนนการ

1 ขอ

มการดาเนนการ

2 ขอ

มการดาเนนการ

3 หรอ 4 ขอ

มการดาเนนการ

5 ขอ

มการดาเนนการ

6 ขอ

หมายเหต: คะแนนการประเมนจะเทากบ 0 หากพบวาเกดเหตการณรายแรงขนภายในคณะ/สถาบน

ในรอบป การประเมนทสงผลกระทบตอชวตและความปลอดภยของนกศกษา คณาจารย บคลากร หรอ

ตอชอเสยงภาพลกษณ หรอตอความมนคงทางการเงนของคณะ/สถาบน อนเนองมาจากความบกพรอง

ของคณะ/สถาบน ในการควบคมหรอจดการกบความเสยงหรอปจจยเสยงทไมมประสทธภาพเพยงพอโดย

มหลกฐานประกอบทชดเจน

ตวอยาง ความเสยงรายแรงทใหผลประเมนเปนศนย (0) คะแนน เชน

1. มการเสยชวตและถกทารายรางกายหรอจตใจอยางรนแรงของนกศกษาคณาจารย บคลากร

ภายในสถาบน ทงๆ ทอยในวสยทสถาบนสามารถปองกนหรอลดผลกระทบในเหตการณท

เกดขนไดแตไมพบแผนการจดการความเสยงหรอไมพบความพยายามของสถาบนในการระงบ

เหตการณดงกลาว

2. สถาบนหรอหนวยงานเสอมเสยชอเสยงหรอมภาพลกษณทไมด อนเนองมาจากปจจยตางๆ เชน

คณาจารย นกวจย หรอบคลากร ขาดจรยธรรมจรรยาบรรณการไมปฏบตตามมาตรฐานหรอ

กฎกระทรวงและเกดเปนขาวปรากฏใหเหนตามสอตางๆ เชน หนงสอพมพ ขาวOnline เปนตน

3. สถาบนหรอหนวยงานขาดสภาพคลองในดานการเงน จนทาใหตองปดหลกสตรหรอไม

สามารถปฏบตตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบอดมศกษาของสานกงานคณะกรรมการการ

อดมศกษาไดสงผลกระทบตอนกศกษาปจจบนทเรยนอยอยางรนแรง

***หากมคณะใดคณะหนงไดคะแนนการประเมนเปนศนย (0) แลวสถาบนกจะไดคะแนนการ

ประเมนเปนศนย (0) ดวยเชนกนหากเปนไปตามเงอนไขทกลาวไวขางตน

การไมเขาขายททาใหผลการประเมนไดคะแนนเปนศนย (0) ไดแก

1. สถาบนมการวเคราะหและจดทาแผนบรหารความเสยงเชงปองกน หรอมแผนรองรบเพอลด

ผลกระทบสาหรบความเสยงททาใหเกดเรองรายแรงดงกลาวไวลวงหนาและดาเนนการ

ตามแผน

20

2. เปนเหตสดวสยอยนอกเหนอการบรหารจดการ (การควบคมหรอการปองกน) ของสถาบน

3. เหตการณรายแรงดงกลาวมความรนแรงทลดนอยลงมากจากแผนรองรบผลกระทบทได

กาหนดไวลวงหนา

แนวปฏบตเพอใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน :

1. มการแตงตงคณะกรรมการหรอคณะทางานบรหารความเสยงโดยมผบรหารระดบสงและ

ตวแทนทรบผดชอบพนธกจหลกของสถาบนรวมเปนคณะกรรมการหรอคณะทางาน

1.1) มการแตงตงคณะกรรมการหรอคณะทางานประกอบดวยผบรหารระดบสง

และตวแทนทรบผดชอบในแตละพนธกจหลกของสถาบน

1.2) มการระบรายละเอยดการทางานของคณะกรรมการหรอคณะทางาน เชน

นโยบายหรอแนวทางในการดาเนนงาน หนาทความรบผดชอบ กาหนด

ระยะเวลาใหมการประชมของคณะกรรมการ หรอคณะทางานอยางสมาเสมอ

2. มการวเคราะหและระบความเสยงและปจจยทกอใหเกดความเสยงอยางนอย 3 ดาน ตาม

บรบทของคณะ/สถาบน

ปจจยทกอใหเกดความเสยงในประเดนตางๆ เชน

o Strategic Risk ความเสยงทเกยวของในระดบยทธศาสตร และนโยบาย

การบรหารงานเชน การเมอง เศรษฐกจ กฎหมาย ตลาด ภาพลกษณ ผนา

ชอเสยง ลกคา เปนตน

o Operational Risk ความเสยงทเกยวของในระดบปฏบตการ ทเกดจาก

การปฏบตงาน ทก ๆ ขนตอน โดยคลอบคลมถงปจจยทเกยวของ เชน

กระบวนการ อปกรณ เทคโนโลย และคนในองคกร เปนตน

o Financial Risk ความเสยงทเกยวของกบดานการเงน ทเกดจากความไม

พรอมในเรองงบประมาณ การเงน การควบคมรายจายตาง ๆ ทเกนความ

จาเปน เชน การผนผวนทางการเงน สภาพคลอง อตราดอกเบย ขอมล

เอกสารหลกฐานทางการเงนและการรายงานทางการเงนบญช เปนตน

o Compliance Risk ความเสยงทเกยวของกบดานการปฏบตตาม

กฎระเบยบอนเกดจากการไมสามารถปฏบตตามกฎระเบยบหรอกฎหมาย

ทเกยวของไดหรอกฎระเบยบทมอยไมเหมาะสมหรอ เปนอปสรรคตอ

การปฏบตงาน และอาจมผลการลงโทษตามกฎหมายทเกยวของ เชน การ

ไมปฏบตตามกฎระเบยบ วธปฏบตงาน

21

2.1) วเคราะหและระบความเสยงพรอมปจจยทกอใหเกดความเสยงทสงผล

กระทบหรอสรางความเสยหายหรอความลมเหลว หรอลดโอกาสทจะบรรล

เปาหมายในการบรหารการศกษา

2.2) ประเดนความเสยงทนามาพจารณาควรมองถงเหตการณในอนาคตทมโอกาส

เกดขนและสงผลกระทบตอสถาบนดานชอเสยงคณภาพการศกษารวมถง

ความสญเสยทางดานชวตบคลากรและทรพยสนเปนสาคญ

2.3) ปจจยเสยงหรอปจจยทกอใหเกดความเสยงอาจใชกรอบแนวคดในเรองท

เกยวของกบคน อาคารสถานท อปกรณ วธการปฏบตงาน สภาพแวดลอม

ทงภายในและภายนอก เปนตน

2.4) จดลาดบความสาคญของปจจยเสยงโดยพจารณาจากมตของโอกาสและ

ผลกระทบจากความเสยง

3. มการประเมนโอกาสและผลกระทบของความเสยงและจดลาดบความเสยงทไดจากการ

วเคราะหในขอ 2

3.1) ระดบความเสยงอาจกาหนดเปนเชงปรมาณหรอเชงคณภาพทสะทอนถงความ

เสยงระดบสงกลางตาได

3.2) ควรมการกาหนดเกณฑการประเมนความเสยงทงในดานของโอกาสและ

ผลกระทบ

3.3) การประเมนโอกาสในการเกดความเสยงใหประเมนจากความถทเคยเกด

เหตการณเสยงใน อดตหรอความนาจะเปนทจะเกดเหตการณในอนาคตโดย

คาดการณจากขอมลในอดตรวมถงสภาพแวดลอมทเกยวของกบการควบคม

ปจจยเสยงในปจจบน

3.4) การประเมนผลกระทบของความเสยงใหประเมนจากความรนแรงถาม

เหตการณเสยง ดงกลาวเกดขน โดยจะมความรนแรงมาก ถากระทบตอความ

เชอมนตอคณภาพทางการศกษาของคณะ/ สถาบน ฐานะการเงน ขวญกาลงใจ

และความปลอดภยของบคลากร เปนตน

4. มการจดทาแผนบรหารความเสยงทมระดบความเสยงสงและดาเนนการตามแผน

4.1) จดทาแผนบรหารความเสยงเพอการบรรลเปาหมายโดยตองกาหนดมาตรการ

หรอแผนปฏบตการทจะสรางความรความเขาใจใหกบบคลากรในสถาบน

และดาเนนการแกไขลดหรอปองกนความเสยงทจะเกดขนอยางเปนรปธรรม

4.2) สรางมาตรการควบคมความเสยงโดยใชเทคนค 4 T คอ Take การยอมรบ

ความเสยง Treat การลดหรอควบคมความเสยง Transfer การโอนหรอ

กระจายความเสยงและ Terminate การหยดหรอหลกเลยงความเสยงเพอลด

22

มลเหตของแตละโอกาสทสถาบนจะเกดความเสยหาย (ทงในรปแบบของตว

เงน และไมใชตวเงน เชน ชอเสยง การฟองรองจากการไมปฏบตตาม

กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ประสทธภาพ ประสทธผลหรอความค มคา)

5. มการตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตามแผนและรายงานตอผบรหารสงสดทสงกด

เพอพจารณาอยางนอยปการศกษาละครง

5.1) มการรายงานความกาวหนาหรอผลการดาเนนงานตามแผนตอผบรหารสงสด

ทสงกด

5.2) มการรายงานสรปผลการดาเนนงานและประเมนผลความสาเรจของการ

ดาเนนงานปญหา อปสรรคและแนวทางการแกไขพรอมขอเสนอแนะในการ

ปรบปรงแผนการดาเนนงานตอผบรหารสงสดทสงกด

6. มการนาผลการประเมนและขอเสนอแนะจากผบรหารสงสดทสงกดไปใชในการปรบแผน

หรอวเคราะหความเสยงในรอบป ถดไป

แผนบรหารความเสยงในรอบป ถดไปควรพจารณาระดบความเสยงทเหลออยหลงการจดการ

ความเสยงและขอเสนอแนะจากผบรหารสงสดทสงกด รวมทงความเสยงใหมจากนโยบายหรอ

สภาพแวดลอมทางการศกษาทเปลยนแปลงไปทงภายในคณะ/สถาบนและจากหนวยงานกากบ

แผนภาพท 2.2 แนวทางปฏบตการบรหารความเสยง

คนหาความเสยง - ศกษาจากอดต - สารวจในปจจบน - เฝาระวงไปขางหนา

ควบคมความเสยง - ยอมรบ

- ลด/ควบคม

- โอน/กระจาย

- หยด/หลกเลยง

ประเมนความเสยง

ประเมนผลกระทบ

23

แผนภาพท 2.3 ขนตอนการดาเนนการบรหารความเสยง

คณะกรรมการดาเนนงานการประกน

คณภาพระดบคณะวชา/หนวยงาน

คณะกรรมการบรหาร

ความเสยงระดบมหาวทยาลย อธการบดและคณะกรรมการ

สภามหาวทยาลย

ทาความเขาใจกบวตถประสงค

มหาวทยาลย แผนยทธศาสตร

คมอบรหารความเสยง

ระบปจจยเสยงระดบคณะวชา/

หนวยงาน

ประเมนความเสยงและ

จดลาดบความเสยง

จดทาแผนบรหารความเสยงและ

ดาเนนงานตามแผน

ประเมนผลการบรหารความเสยงและ

จดทารายงานเสนอคณะกรรมการ

บรหารความเสยงของมหาวทยาลย

พจารณารายงานสรปผลการ

ดาเนนงานและประเมนผลสาเรจ

พรอมใหขอเสนอแนะในการปรบปรง

แผนบรหารความเสยง

นาผลประเมนแผนบรหารความเสยง

และขอเสนอแนะจากคณะ

กรรมการบรหารความเสยงระดบ

มหาวทยาลย อธการบด และ

คณะกรรมการสภามหาวทยาลยมา

ปรบแผนหรอวเคราะหความเสยงใน

รอบปถดไป

ทาความเขาใจกบวตถประสงค

มหาวทยาลย แผนยทธศาสตร

คมอบรหารความเสยง

ระบปจจยเสยงระดบ

มหาวทยาลย

ประเมนความเสยงและ

จดลาดบความเสยง

จดทาแผนบรหารความเสยง และ

ดาเนนงานตามแผน

รวบรวมขอมลการบรหารความเสยง

จากแตละหนวยงาน

ประเมนผลการบรหารความเสยงและ

จดทารายงานเสนออธการบดและ

คณะกรรมการสภามหาวทยาลย

นาผลประเมนแผนบรหารความเสยง

และขอเสนอแนะจากคณะ

กรรมการบรหารความเสยงระดบ

มหาวทยาลย อธการบด และ

คณะกรรมการสภามหาวทยาลยมา

ปรบแผนหรอวเคราะหความเสยงใน

รอบปถดไป

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการ

ประกนคณภาพการศกษาภายใน

คณะวชา/หนวยงานนาขอมลเสนอท

ประชมกรรมการบรหารความเสยง

ระดบมหาวทยาลย

24

บทท 3 ความสมพนธของการควบคมภายใน การบรหารความเสยง

และการตรวจสอบภายใน

วตถประสงคหลกของการบรหารองคกรทด คอการตดตาม กากบ ควบคม และดแล ใหมการจด

กระบวนการเพอใชทรพยากรใหมประสทธภาพ ตรงเปาหมายคมคาและประหยด เพอใหเกดประโยชน

สงสดตอผมสวนเกยวของ ดงนนสงทเปนรากฐานทจะชวยใหมการกากบดแลองคกรทดนนประกอบดวย

การควบคมภายใน

การบรหารความเสยง

การตรวจสอบภายใน

2.1 การควบคมภายใน

การควบคมภายใน คอ กระบวนการ (Process) ปฏบตงานทฝายบรหารและบคลากรขององคกรจดให

มขน เพอใหสามารถมนใจไดอยางสมเหตสมผลวา หากไดมการปฏบตตามกระบวนการเหลานแลว องคกรจะ

สามารถบรรลวตถประสงคได โดยวตถประสงคขององคกรไดแก

1. ความมประสทธผลและประสทธภาพในการดาเนนงาน

2. ความนาเชอถอของรายงานทางการเงน

3. การปฏบตตามกฎหมายและขอบงคบทเกยวของ

มาตรฐานการควบคมภายใน ประกอบดวย 5 องคประกอบทมความเชอมโยงและเกอกล

1) สภาพแวดลอมการควบคม (Control Environment)

2) การประเมนความเสยง (Risk Assessment)

3) กจกรรมการควบคม (Control Activities)

4) สารสนเทศและการสอสาร (Information and Communication)

5) การตดตามประเมนผล (Monitoring)

องคประกอบทง 5 ประกอบ มความเกยวเนองสมพนธกนโดยมสภาพแวดลอมของการควบคมเปน

รากฐานทจาเปนทาใหองคประกอบอนๆ ดารงอยไดอยางมนคง รวมทงเปนพนฐานสาคญทาใหมการปฏบต

ตามองคประกอบอนๆ ทง 5 นจะถอวาเปนมาตรฐานการควบคมภายใน เนองจากเปนสงจาเปนในการ

ดาเนนงานตามภารกจขององคกรใหบรรลตามวตถประสงค และเปาหมายทกาหนด

ดงนนองคกรจะตองมระบบการควบคมภายในทเหมาะสม การจดวางระบบการควบคมภายในเปน

หนาทของผบรหารหนวยงาน ซงเปนผทราบดวางานจดใดของตนมความเสยงจากนนกจะประเมนความ

เสยงและสรางระบบการควบคมขน เพอปองกนแกไข หรอตรวจหาความเสยงเหลานน โดยการควบคม

25

ภายในมกจะถกกาหนดออกมาในรปของระเบยบขอบงคบ หรอคมอการปฏบตงานตางๆ การควบคม

ภายในจะชวยเพมประสทธภาพในการทางานขององคกร ปองกนการรวไหล ชวยใหองคกรเหนฐานะทาง

การเงนถกตองเชอถอได ในทสดองคกรกเจรญเตบโตอยางมนคง

แผนภาพท 3.1 ความสมพนธระหวางองคประกอบการควบคมภายใน

2.2 การบรหารความเสยง

ความเสยง คอ เหตการณทเกดขนทไมเปนไปตามความคาดหวง หรอความไมแนนอน มโอกาสท

จะประสบกบความสญเสยหรอสงทไมพงประสงค ไดแก ภยธรรมชาต การทจรต การลกขโมย ความ

เสยหายของระบบเทคโนโลยสารสนเทศ การถกดาเนนการทางกฎหมาย การบาดเจบ ความเสยหาย

เหตราย การเกดอนตราย สญเสยทรพยสน สญเสยชอเสยง ภาพลบขององคกร และบคลากร เกดความไม

แนนอน การไมพทกษสทธ หรอศกดศร หรอเกดความสญเสยจนตองมการชดใชคาเสยหาย

การบรหารความเสยง (Risk management) คอ กระบวนการทปฏบตโดยคณะกรรมการบรหาร

ผบรหาร และบคลากรทกคนในองคกรเพอชวยในการกาหนดกลยทธและดาเนนงาน โดยกระบวนการ

บรหารความเสยงไดรบการออกแบบเพอใหสามารถบงชเหตการณทอาจเกดขน และมผลกระทบตอองคกร

และสามารถจดการความเสยงใหอยในระดบทองคกรยอมรบได เพอใหไดรบความมนใจอยาสมเหตสมผล

ในการบรรลวตถประสงคทองคกรกาหนดไว

สภาพแวดลอม

ของ

การควบคม

สารสนเทศ

การสอสาร

และ และ

การประเมนความเสยง

การตดตาม

ประเมนผล

กจกรรม

การ

ควบคม

26

2.3 การตรวจสอบภายใน

การตรวจสอบภายใน คอ การใหความเชอมนและการใหคาปรกษาอยางเทยงธรรมและเปน

อสระ เพอเพมคณคาและปรบปรงการดาเนนงานขององคกร การตรวจสอบภายในชวยใหองคกรบรรล

เปาหมาย ดวยการประเมนและปรบปรงประสทธผลของกระบวนการบรหารความเสยง การควบคม และ

การกากบดแลอยางเปนระบบและเปนระเบยบ โดยผตรวจสอบภายในขององคกรจะเปนผททาหนาทวเคราะห

และเสนอแนะ และใหคาปรกษาจากกระบวนการตรวจสอบภายใน

27

บทท 4 กระบวนการบรหารความเสยง

กระบวนการบรหารความเสยง เปนกระบวนการทใชในการระบ วเคราะห ประเมน และจดระดบ

ความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของกระบวนการทางานของหนวยงาน หรอขององคกร

รวมทงการบรหาร/จดการความเสยง โดยกาหนดแนวทางการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงใหอยใน

ระดบทยอมรบได ซงกระบวนการดงกลาวนจะสาเรจไดตองมการสอสารใหคนในองคกรมความรความ

เขาใจในเรองการบรหารความเสยงในทศทางเดยวกน ตลอดจนควรมการจดทาระบบสารสนเทศเพอใชใน

การวเคราะหประเมนความเสยง ทงน มหาวทยาลยฯมกระบวนการและขนตอนการบรหารความเสยง

ประกอบ ดวย 7 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การกาหนดวตถประสงค เปนการกาหนดวตถประสงคและกลยทธทชดเจนของงาน/

โครงการตามแผนงานและงบประมาณประจาปการศกษาของมหาวทยาลย คณะ/สานก/สานกงาน

ขนตอนท 2 การระบความเสยง เปนการระบเหตการณใดๆ ทงทมผลด และผลเสยตอการบรรล

วตถประสงค โดยตองระบไวดวยวาเหตการณนนจะเกดทไหน เมอใด และเกดขนอยางไร และทาไม

ขนตอนท 3 การประเมนความเสยง เปนการวเคราะห และจดลาดบความเสยง โดยพจารณาจากการ

ประเมนโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) และความรนแรงของผลกระทบจากเหตการณความ

เสยง (Impact) โดยอาศยเกณฑมาตรฐานทไดกาหนดไว ทาใหการตดสนใจจดการความเสยงเปนไป

อยางเหมาะสม

ขนตอนท 4 การประเมนมาตรการควบคม เปนการประเมนกจกรรมการควบคมทควรจะมหรอทมอย

แลววาสามารถชวยควบคมความเสยง หรอปจจยความเสยงไดอยางเพยงพอหรอไม หรอเกด

ประสทธผลตามวตถประสงคของการควบคมเพยงใด เพอใหมนใจไดวาสามารถควบคมความเสยงทม

ผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกรไดอยางมประสทธภาพ

ขนตอนท 5 การบรหาร/จดการความเสยง เปนการนากลยทธ มาตรการ หรอแผนงานมาใชปฏบตใน

มหาวทยาลยฯ หรอคณะ/สานก/สานกงาน เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยงหรอลดความเสยหายของ

ผลกระทบในการดาเนนงานตามแผนงาน และโครงการทยงไมมกจกรรมควบคมความเสยงหรอทมอย

แตยงไมเพยงพอ

ขนตอนท 6 การรายงาน เปนการรายงานผลการบรหารจดการความเสยงทไดดาเนนการทงหมด

ตาม ลาดบใหฝายบรหารรบทราบ และใหความเหนชอบดาเนนการตามแผนบรหารความเสยง

28

ขนตอนท 7 การตดตามผลและทบทวน เปนการตดตามผลของการดาเนนการตามแผนการบรหารความ

เสยงวามความเหมาะสมกบสถานการณทมความเปลยนแปลงหรอไม รวมถงเปนการทบทวน

ประสทธภาพของแนวทางบรหารความเสยงในทกขนตอนเพอพฒนาระบบใหดขน

แผนภาพท 4.1 การแสดงกระบวนและขนตอนการบรหารความเสยง

4.1 การกาหนดวตถประสงค (Set Objectives)

วตถประสงค หมายถง สงทตองการทาใหสาเรจหรอผลลพธของการดาเนนการการกาหนด

วตถประสงคในมหาวทยาลยฯ มหลายระดบ ตงแตระดบมหาวทยาลย ลดหลนมาเปนลาดบจนถงระดบ

กจกรรมและระดบบคคล

การกาหนดวตถประสงคภายในองคกรเดยวกน ตองมความสอดคลองและเปนไปในทศทาง

เดยวกน เพอใหวตถประสงคในภาพรวมบรรลตามกลยทธ เปาประสงคของมหาวทยาลย และยทธศาสตร

ของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา เชน มหาวทยาลยฯ ตองมวตถประสงคทสอดคลองกบวสยทศน

พนธกจ สวนทศทางการดาเนนงานเพอบรรลวสยทศนและพนธกจนน มหาวทยาลยและหนวยงานภายใน

4. การประเมนมาตรการควบคม

1.กาหนดวตถประสงค

2. การระบความเสยง

3. การประเมนความเสยง

5. การบรหาร / จดการความเสยง

6. กา

รราย

งาน

7.กา

รตดต

ามผล

และท

บทวน

8. ระบบสารสนเทศ

9. การสอสาร

29

ตองมการดาเนน งานตามแผนปฏบตงานประจาป และแผนพฒนามหาวทยาลย 5 ป ทสอดคลองเกยวโยง

กนไปจนถงระดบหนวยงานยอย ระดบแผนงาน/โครงการ/กจกรรมจนถงระดบบคคล ดงแสดงใน

แผนภาพท 4.2

ดงนนในคมอการบรหารความเสยงฉบบนจะกาหนดวตถประสงคไว 3 ระดบ คอ

1. วตถประสงคระดบมหาวทยาลย หรอองคกร (Corporate Objective) เปนวตถประสงคของ

การดาเนนงานในภาพรวมของมหาวทยาลย ตามแผนงานและงบประมาณประจาปและ

แผนพฒนามหาวทยาลย 5 ป

2. วตถประสงคระดบคณะ/สถาบน/สานก/สานกงาน/ศนย (Activities Objective) เปน

วตถประสงคของการดาเนนงานตามพนธกจหลกของแตละหนวยงาน หรอวตถประสงค

ของแตละโครงการ/กจกรรม ซงตองสอดคลองและสนบสนนกบวตถประสงคในแตละ

ระดบทสงขน

3. วตถประสงคระดบกระบวนการ (Key Process Objective) เปนวตถประสงคของแตละ

ขนตอนหลกทสาคญทตอบสนองใหการดาเนนงานของแตละโครงการ/กจกรรม บรรลผล

สาเรจตามวตถประสงค

การกาหนดวตถประสงคทชดเจนชวยใหการระบ และการวเคราะหความเสยงทจะเกดขนไดอยาง

ครบถวน โดยเทคนคการกาหนดวตถประสงคมหลายเทคนควธ เชน อาจคานงถงหลก SMART ไดแก

S - Specific : มการกาหนดเปาหมายทชดเจน

M - Measurable : สามารถวดผลหรอประเมนผลได

A - Achievable : สามารถปฏบตใหบรรลผลได

R - Reasonable : สมเหตผล

T - Time constrained : มกรอบเวลาทชดเจนและเหมาะสม

วตถประสงคของแตละขนตอนหลกทสาคญ สามารถเขยนเปนตารางและแผนภาพได ดงแสดงในแผนภาพ

ท 4.2 แผนผง Objective Map และตารางท 4.1

30

แผนภาพท 4.2 ความสมพนธของวตถประสงคระดบองคกร หนวยงาน โครงการ และ

กระบวนการหรอขนตอนหลก

เปาประสงคของ

มหาวทยาลยอสสมชญ

ยทธศาสตรของสานกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา

กลยทธของ

มหาวทยาลยอสสมชญ

ตวชวด / เปาหมายของ

มหาวทยาลยอสสมชญ

โครงการ / กจกรรม 1

- วตถประสงค

- เปาหมาย

วตถประสงค

ขนตอน

ท 1

โครงการ / กจกรรม 2 โครงการ / กจกรรม 3

ขนตอน

ท 5

ขนตอน

ท 3

ขนตอน

ท 4

ขนตอน

ท 2

วตถประสงค

วตถประสงค

วตถประสงค

วตถประสงค

31

ตารางท 4.1 แบบฟอรมการกาหนดวตถประสงคของโครงการและวตถประสงคของแตละขนตอนหลก

งาน /โครงการ วตถประสงคของ

งาน /โครงการ

ขนตอนหลก วตถประสงคของขนตอนหลก

1. ...................... 1. ......................... 1. ................................ 1. ...............................................

2. ...............................................

3. ...............................................

2. ................................ 1. ...............................................

2. ...............................................

3. ...............................................

ตารางท 4.2 ตวอยางการกาหนดวตถประสงคของโครงการและวตถประสงคของแตละขนตอนหลก

งาน /โครงการ วตถประสงคของ

งาน /โครงการ

ขนตอนหลก วตถประสงคของขนตอนหลก

1. ศกษาความตองการ

ของ ประเทศ /ตลาด

1. เพอใหทราบถงจดออนและจดแขงของ

หลกสตรเดมทมอยแลว

2. เพอเปนฐานขอมลสนบสนนการไดมา

ซงหลกสตรทมคณภาพ

2. สรางและพฒนา

หลกสตร

3. เพอใหไดมาซงหลกสตรทตรงกบความ

ตองการของสงคม

3. เตรยมทรพยากรเพอ

ดาเนนงาน

4. เพอใหทราบถงความพรอมทางดาน

ทรพยากร

5. เพอใหทราบถงปญหาและอปสรรค

ตาง ๆ ทางดานทรพยากรของหนวยงาน

6. เพอไดทราบถงแนวทางในการปองกน

หรอแกปญหาทอาจจะเกดขน

7. เพอจะไดทรพยากรทมคณภาพ

เพยงพอเหมาะสม

1.โครงการจด

การศกษาดาน

บรหารธรกจ สาขา

ธรกจการบน

1.เพอใหบณฑต

สาเรจการศกษาตาม

หลกสตรอยางม

คณธรรมจรยธรรม

เปนจานวน.........คน

ในปการศกษา 2553

4. ประชาสมพนธ

หลกสตร

8. เพอใหขอมลขาวสารหลกสตรตางๆ

ของหนวยงานไปสกลมเปาหมาย อยาง

ครบถวน

9. เพอเปนการสรางโอกาสและทางเลอก

ทางดานการศกษา

10. เพอใหไดรบนสตทมคณภาพและ

จานวนทเหมาะสม

32

งาน /โครงการ วตถประสงคของ

งาน /โครงการ

ขนตอนหลก วตถประสงคของขนตอนหลก

5. การจดการเรยนการ

สอน

11. เพอใหมการจดการดานการเงนและ

ทรพยสนสาหรบการเรยนการสอนท

เหมาะสม

6. การจดการดานการเงน

และทรพยสน

12. เพอสนบสนนการเงนและทรพยสน

สาหรบพฒนาหลกสตรใหม

ประสทธภาพสงสด

13. เพอใหทราบผลสมฤทธทแทจรง

7. การตดตามประเมนผล

14. เพอเปนขอมลในการพฒนาและ

ปรบปรงหลกสตรและการจดการ

หลกสตร

4.2 การระบความเสยง (Identify Risks)

ในการระบความเสยง ควรทาความเขาใจกบความหมายของ “ความเสยง (Risk)” และ “ปจจยความ

เสยง (Risk Factor)” ดงนนการระบความเสยง (Identify Risk) จงเปนกระบวนการทผบรหาร และ

ผปฏบตงานรวมกนระบความเสยงและปจจยความเสยงทเกยวของกบโครงการ/กจกรรม เพอใหทราบถง

เหตการณทเปนความเสยง ทอาจมผลกระทบตอการบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคโดยตองคานงถง

1) สภาพแวดลอมภายนอกหนวยงานและมหาวทยาลยฯ ซงเปนสงทไมอยในความรบผดชอบ

ของหนวยงานและมหาวทยาลยฯ เชน นโยบายภาครฐ กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ ภย

ธรรมชาต/สงแวดลอม เศรษฐกจ/สงคม สงคราม/การกอการราย

2) สภาพแวดลอมภายในหนวยงาน และมหาวทยาลยฯ เชน รปแบบการบรหารสงการ

การมอบหมายอานาจหนาทความรบผดชอบ โครงสรางองคกร ระเบยบขอบงคบภายใน

วฒนธรรมองคกร ความรความสามารถของบคลากร ขอมลสารสนเทศ

วธการและเทคนคในการระบความเสยงมหลายวธ ซงแตละหนวยงานอาจเลอกใชไดตามความ

เหมาะสม ดงน

1) การระบความเสยงโดยการรวมกลมระดมสมอง เพอใหไดความเสยงทหลากหลาย

2) การระบความเสยงโดยการใช checklist ในกรณทมขอจากดดานงบประมาณและทรพยากร

3) การระบความเสยงโดยการวเคราะหสถานการณจากการตงคาถาม “What if”

4) การระบความเสยงโดยการวเคราะหขนตอนการปฏบตงาน ในแตละขนตอนทสาคญ

33

ตารางท 4.3 แบบฟอรมการระบความเสยง และปจจยเสยง

โครงการ: ...................( จากตาราง 4.1)................

วตถประสงคโครงการ ........................... ( จากตาราง 4.1 )……………………..

ขนตอนหลก วตถประสงคของขนตอน

(จากตารางท 4.1) ความเสยง ปจจยเสยง

1.......................... 1.........................................

2.........................................

1..................................

2..................................

1.1..............................

1.2..............................

1.3..............................

2.............................. 1........................................

2.........................................

1..................................

2..................................

2.1..............................

2.2..............................

2.3..............................

34

ตารางท 4.4 ตวอยางการระบความเสยงและปจจยเสยง

โครงการ: จดการศกษาดานบรหารธรกจ สาขาธรกจการบน ( จากตาราง 4.1)

วตถประสงคโครงการ เพอใหบณฑตสาเรจการศกษาตามหลกสตรอยางมคณธรรมและจรยธรรมจานวน.......คน

ตามปการศกษา 2553 ( จากตาราง 4.1 )

ขนตอน วตถประสงคและขนตอน ความเสยง ปจจยเสยง

1. ศกษาความตองการ

ของประเทศ /ตลาด

1. เพอใหทราบถงจดออนและ

จดแขงของหลกสตรเดม

ทมอย

1. ไมทราบถงจดออนและ

จดแขงของหลกสตรเดมท

มอย

1.1 ไมมการศกษาถงจดออน /

จดแขงหลกสตรเดมทม

อยแลว

........(จากตาราง 4.1 )......

2. เพอเปนฐานขอมล

สนบสนนการใหไดมา

………( จากตาราง 4.1 ).........

2. ไมมฐานสนบสนนการ

ใหไดมาซงหลกสตรทม

คณภาพตรงตามความ

ตองการของตลาดแรงงาน

และสอดคลองกบนโยบาย

ของรฐบาล

2.1 ขาดขอมลในดานตาง ๆ

ของบณฑต

2.2 ขาดการตดตอและ

ประเมนผลบณฑต

2.3 ขาดการวเคราะหวจยและ

สรปผลขอมลดานตาง ๆ

ของบณฑต

2.4 ขาดการวเคราะหและ

ประเมนสภาวะ ความ

ตองการแรงงานของ

ตลาดแรงงาน

2.5 ขาดการประเมนความพง

พอใจของนายจางของ

บณฑต

4.3 การประเมนความเสยง (Risk Assessment)

การประเมนความเสยง (Risk Assessment) เปนขนตอนทสาคญในการบรหารความเสยง ซงขน

ตอนนจะเนนการประเมนโอกาสและความรนแรง (ผลกระทบ) ของเหตการณทอาจเกดขนตอวตถประสงค

ขณะทการเกดเหตการณใดเหตการณหนงอาจสงผลกระทบในระดบตา แตบางเหตการณ ทเกดขนอาจม

ผลกระทบในระดบสงตอวตถประสงค

การประเมนความเสยงสามารถทาไดทงการประเมนเชงคณภาพและเชงปรมาณ โดยพจารณาทง

เหตการณทเกดขนจากภายนอก และภายในองคกร นอกจากนการประเมนความเสยงควรดาเนนการทงกอน

จดการความเสยง (Inherent Risk) และหลงจากทมการจดการความเสยงแลว (Residual Risk)

การประเมนความเสยง หมายถง การประเมนความเสยงเปนกระบวนการทประกอบดวยการ

วเคราะห การประเมน และการจดระดบความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของกระบวนการ

ทางานของหนวยงานหรอของมหาวทยาลย มประโยชนดงน

35

1. เพอใหทราบถงความสาคญของความเสยงทแตกตางกน

2. เพอใชในการพจารณากาหนดจดการควบคมความเสยงทมนยสาคญ

3. เพอใชในการประเมนประสทธภาพของการควบคมภายใน โดยการเปรยบเทยบมลคาความ

เสยหายกบคาใชจายในการควบคม

4. เพอใชประโยชนในการประเมนผลการดาเนนงานของมหาวทยาลย

การประเมนความเสยงประกอบดวย 4 ขนตอน คอ

1) การกาหนดเกณฑการประเมนมาตรฐาน เปนการกาหนดเกณฑทจะใชในการประเมนความเสยง

ไดแก ระดบโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) ระดบความรนแรงของผล กระทบ (Impact)

และระดบของความเสยง (Degree of Risk) โดยคณะกรรมการบรหารความเสยงของแตละ

หนวยงานจะตองกาหนดเกณฑของหนวยงานขน ซงสามารถกาหนดเกณฑไดทงเกณฑในเชง

ปรมาณและเชงคณภาพ ทงนขนอยกบขอมลสภาพแวดลอมในหนวย งานและดลยพนจการ

ตดสนใจของคณะกรรมการฯ และฝายบรหารของหนวยงานโดยเกณฑในเชงปรมาณจะเหมาะกบ

หนวยงานทมขอมลตวเลข หรอจานวนเงนมาใชในการวเคราะหอยางพอเพยง สาหรบหนวยงานทม

ขอมลเชงพรรณนาไมสามารถระบเปนตวเลขหรอจานวนเงนทชดเจนได กใหกาหนดเกณฑใน

เชงคณภาพ ดงตวอยาง

ตารางท 4.5 แสดงเกณฑในการคดระดบโอกาสทจะเกด กาหนดเกณฑไว 5 ระดบ ดงน

ตวอยาง ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตาง ๆ ( Likelihood ) เชงปรมาณ

ระดบ โอกาสทจะเกด คาอธบาย

5 สงมาก 1 เดอนตอครงหรอมากกวา

4 สง 1-6 เดอนตอครงแตไมเกน 5 ครง

3 ปานกลาง 1 ป ตอครง

2 นอย 2-3 ป ตอครง

1 นอยมาก 5 ป ตอครง

ตวอยาง ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตาง ๆ ( Likelihood ) เชงคณภาพ

ระดบ โอกาสทจะเกด คาอธบาย

5 สงมาก มโอกาสในการเกดเกอบทกครง

4 สง มโอกาสในการเกดคอนขางสงหรอบอย ๆ

3 ปานกลาง มโอกาสเกดบางครง

2 นอย มโอกาสเกดแตนาน ๆครง

1 นอยมาก มโอกาสเกดในกรณยกเวน

36

ตารางท 4.6 แสดงเกณฑในการคดระดบความรนแรงและผลกระทบของความเสยงกาหนด

เกณฑไว 5 ระดบ ดงน

ตวอยาง ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยง ( Impact ) เชงปรมาณ

ระดบ ผลกระทบ คาอธบาย

5 สงมาก > 10 ลานบาท

4 สง > 250,000 บาท – 10 ลานบาท

3 ปานกลาง > 50,000 บาท – 250,000 บาท

2 นอย > 10,000 บาท – 50,000 บาท

1 นอยมาก ไมเกน 10,000 บาท

ตวอยาง ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยง ( Impact ) เชงคณภาพ

ระดบ ผลกระทบ คาอธบาย

5 รนแรงทสด มการสญเสยทรพยสนอยางมหนต มการบาดเจบถงชวต

4 คอนขางรนแรง มการสญเสยทรพยสนอยางมหนต มการบาดเจบสาหสถงขนพกงาน

3 ปานกลาง มการสญเสยทรพยสนอยางมหนต มการบาดเจบสาหสถงขนหยดงาน

2 นอย มการสญเสยทรพยสนพอสมควรมการบาดเจบรนแรง

1 นอยมาก มการสญเสยทรพยสนเลกนอย ไมมการบาดเจบรนแรง

แผนภาพท 4.3 ตวอยาง ตารางระดบความเสยง (Degree of Risk)

5

4

3

2

2

1 2 3 4 5

คาระดบความเสยงสามารถคานวณไดตามสตรดงตอไปน

คาระดบความเสยง = คาคะเเนนของโอกาสทจะเกดความเสยง X คาคะแนนของผลกระทบจากความเสยงทเกดขน

ผลกร

ะทบข

องคว

ามเส

ยง

โอกาสทจะเกดความเสยง

สงมาก

สง

ปานกลาง

นอย

37

ตารางท 4.7 เกณฑความสามารถในการยอมรบความเสยง

ระดบ

ความเสยง

ระดบ

คะแนน

แถบส ความหมาย

สงมาก 16-25 เปนระดบทไมสามารถยอมรบความเสยงได จาเปนตองเรงจดการความเสยง

เพอใหอยในระดบทสามารถยอมรบไดทนท

สง 11-15 เปนระดบทไมสามารถยอมรบความเสยงไดจาเปนตองเรงจดการความเสยง

เพอใหอยในระดบทสามารถยอมรบไดตอไป

ปานกลาง 6-10

เปนระดบทพอยอมรบความเสยงได แตตองมการควบคมเพอปองกนไมให

ความเสยงเคลอนยายไปอยในระดบทไมสามารถยอมรบได

นอย 1-5 เปนระดบทสามารถยอมรบความเสยงได ไมตองมการควบคมหรอจดการ

เพมเตม

2) การประเมนโอกาสและผลกระทบความเสยง เปนการนาความเสยงและปจจยเสยงทระบมาประเมน

โอกาส (Likelihood) ทเกดเหตการณเสยงตางๆ มาประเมนระดบความรนแรงหรอมลคาความ

เสยหาย (Impact) จากความเสยง เพอใหเหนถงระดบความเสยงทแตกตางกน ทาใหสามารถ

กาหนดการควบคมความเสยงไดอยางเหมาะสม ซงจะชวยใหหนวยงานสามารถวางแผนและ

จดสรรทรพยากรไดอยางถกตองภายใตงบประมาณ กาลงคน หรอเวลาทจากด โดยอาศยเกณฑ

มาตรฐานทกาหนดไวขางตน ทงนมขนตอนการดาเนนการดงน

1. พจารณาโอกาส/ความถในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) วามโอกาส/ ความถท

จะเกดขนมากนอยเพยงใด ตามเกณฑมาตรฐานทกาหนด(ใสผลการประเมนในตารางท

4.8 ชองโอกาส)

2. พจารณาความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) วามระดบความรนแรง

หรอความเสยหายเพยงใด ตามเกณฑมาตรฐานทกาหนด(ใสผลการประเมนในตารางท

4.8 ชองผลกระทบ)

3) การวเคราะหความเสยง เมอหนวยงานพจารณาโอกาส/ความถทจะเกดเหตการณ (Likelihood) และ

ความรนแรงของผลกระทบ (Impact) ของแตละปจจยเสยงแลว ใหนาผลทไดมาพจารณา

ความสมพนธระหวางโอกาสทจะเกดความเสยง และผลกระทบของความเสยงตอมหาวทยาลย/

หนวยงาน วากอใหเกดระดบของความเสยงในระดบใดในตารางระดบความเสยง (Degree of Risk)

(ใสผลการประเมนในตารางท 4.8 ชองระดบความเสยง)

38

4) การจดลาดบความเสยง เมอไดคาระดบความเสยงแลวจะนามาจดลาดบความรนแรงของความเสยง

ทมผลตอมหาวทยาลย/หนวยงาน เพอพจารณากาหนดกจกรรมการควบคมในแตละสาเหตของ

ความเสยงทสาคญใหเหมาะสมโดยพจารณาจากระดบของความเสยงทเกดจากความสมพนธ

ระหวางโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood)และผลกระทบของความเสยง (Impact)ทประเมน

ได โดยจดเรยงตามลาดบจากระดบสงมาก สง ปานกลาง นอย (ใสผลการประเมนในตารางท 4.8

ชองลาดบความเสยง) จากนนเลอกความเสยงทมระดบสงมากและหรอสง มาจดทาแผนการบรหาร/

จดการความเสยงในขนตอนตอไป

ตารางท 4.8 แบบฟอรมการประเมนความเสยง

การประเมนความเสยง ขนตอน

หลก

วตถประสงค

ของขนตอน ความเสยง ปจจยเสยง

(จากตารางท4.3) โอกาส ผลกระทบ

ระดบ

ความเสยง

ลาดบ

ความเสยง

1................ 1……………

2……………

3……………

1………….

2………….

3………….

1.1………...

1.2………...

2.1………...

3.1………...

3.2………...

39

ตารางท 4.9 ตวอยาง การประเมนความเสยง

โครงการ จดการศกษาดานบรหารธรกจ สาขาธรกจการบน

วตถประสงคโครงการ เพอใหบณฑตสาเรจการศกษาตามหลกสตรอยางมคณธรรมและจรยธรรมจานวน.......คน ตามปการศกษา 2553

การประเมนความเสยง

ขนตอน วตถประสงค

ขนตอน ความเสยง ปจจยเสยง

โอกาส ผล

กระทบ

ระดบ

ความ

เสยง

ลาดบ

ความ

เสยง

1. ศกษาความ

ตองการของ

ประเทศ/ ตลาด

1. เพอใหทราบถง

จดออนจดแขง

หลกสตรเดมทม

อยแลว

1. ไมทราบถงจดออน

จดแขงของหลกสตร

เดมทมอยแลว

1.1 ไมมการศกษาถง

จดออนและจดแขงของ

หลกสตรเดมทม

อยแลว

3

5

สง 1

2. เพอเปน

ฐานขอมล

สนบสนนการไดมา

ซงหลกสตรทม

คณภาพ

2. ไมมฐานขอมล

สนบสนนการไดมาซง

หลกสตรทมคณภาพ

2.1 ขาดขอมลในดานตางๆ

ของบณฑต

2.2 ขาดการตดตอ

ประเมนผลบณฑต

2.3 ขาดการวเคราะหวจย

สรปผลขอมลดาน

ตางๆ ของบณฑต

2.4 ขาดการวเคราะห

ประเมนสภาวะความ

ตองการแรงงานของ

ตลาดแรงงาน

2.5 ขาดการประเมนความ

พงพอใจของนายจาง

บณฑต

2

1

1

2

2

4

5

4

5

5

ปาน

กลาง

นอย

นอย

ปาน

กลาง

ปาน

กลาง

2

3

3

2

2

4.4 การประเมนมาตรการควบคม

เปนการประเมนกจกรรมทกาหนดขน เพอเปนเครองมอชวยควบคมความเสยงหรอปจจยเสยงทม

ผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกร ซงกจกรรมการควบคมดงกลาว หมายถง กระบวนการ

วธการปฏบตงานตางๆ ทจะทาใหมนใจไดวาผรบผดชอบแตละกจกรรมไดดาเนนการสอดคลองกบทศทาง

ทตองการ สามารถชวยปองกนและชใหเหนความเสยงทมผลกระทบตอวตถประสงคไดโดยทวไป การ

ปฏบตงานจะตองมการควบคมโดยธรรมชาต เปนสวนหนงของการดาเนนงานอยแลว เชน การอนมต การ

ลงความเหน การตรวจสอบ การทบทวนประสทธภาพของการดาเนนงาน การจดการทรพยากร และการแบง

หนาทของบคลากร เปนตน

40

ประเภทของการควบคมแบงได 5 ประเภท

1. การควบคมแบบปองกน (Preventive Controls) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอ

ปองกนไมใหเกดความเสยงและขอผดพลาดตงแตแรก

2. การควบคมแบบคนหา (Detective Controls) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอคนหา

ขอผดพลาดทเกดขนแลว

3. การควบคมแบบแกไข (Corrective Controls)เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอแกไข

ขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธการแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซาอก

ในอนาคต

4. การควบคมแบบสงการ (Directive Controls) เปนวธการควบคมทเพอใหไดผลซงเปนท

ตองการของฝายบรหาร

5. การควบคมแบบทดแทน (Compensating Controls) เปนวธการควบคมทมอยเพอชวยลด

ระดบความเสยงจากการทไมมการควบคมบางอยางอยในกจกรรมนน

การประเมนมาตรการควบคม มขนตอนดงน

1. นาเอาปจจยเสยงทอยในระดบความเสยงสงมาก และหรอสง (ใสในตารางท 4.10

ชอง “1”) มากาหนดวธการควบคมทควรจะม เพอปองกนหรอลดความเสยงหรอปจจยเสยง

เหลานน (ใสในตารางท 4.10 ชอง “2”)

2. พจารณาหรอประเมนวาในปจจบนความเสยงหรอปจจยเสยงเหลานน มการควบคมอยแลว

หรอไม (ใสในตารางท 4.10 ชอง “3”)

3. ถามการควบคมอยแลว ใหประเมนตอไปวาการควบคมนนไดผลตามความตองการอย

หรอไม (ใสในตารางท 4.10 ชอง “4”)

ตารางท 4.10 แบบฟอรมการประเมนมาตรฐานการควบคม

ขนตอนหลก / ปจจยเสยง

(จากตารางท 4.8 เฉพาะปจจยเสยงท

อยในระดบสงมาก และหรอสง

(1)

การควบคมทควรจะม

(2)

การควบคม

ทมอยแลว

(3)

ผลการประเมน

การควบคมทมอย

แลววาไดผลหรอไม

(4)

1. ....(ขนตอนหลก).........

1.1 ……(ปจจยเสยง).............

1.2 ……(ปจจยเสยง).............

1.3 ……(ปจจยเสยง).............

1.1 …………………………………

1.2 ………………………………….

1.3 …………………………………

เครองหมายทระบในชอง (3)√ = ม × = ไมม ? = มแตไมสมบรณ

เครองหมายทระบในชอง (4)√ = ไดผลตามทคาดหมาย × = ไมไดผลตามทคาดหมาย ? = ไดผลบางแตไมสมบรณ

41

ตารางท 4.11 ตวอยาง การประเมนมาตรการควบคม

โครงการ จดการศกษาดานบรหารธรกจ สาขาธรกจการบน

วตถประสงคโครงการ เพอใหบณฑตสาเรจการศกษาตามหลกสตรอยางมคณธรรมและจรยธรรมจานวน.......คน ตามปการศกษา 2553

สาเหตของความเสยง ( Risk factors )

(1)

การควบคมทควรจะม(2)

การควบคม

ทมอยแลว(3)

ผลการประเมนการควบคม

ทมอยแลววาไดผลหรอไม

(4)

1. ศกษาความตองการของประเทศ/

ตลาด

1. ไมมการศกษาถงจดออนและจด

แขงของหลกสตรเดมทมอยแลว

2. ขาดขอมลในดานตางๆของ

บณฑต

3. ขาดการตดตามและประเมนผล

บณฑต

1. แตงตงคณะกรรมการพจารณาความ

ตองการ ของหลกสตรศกษาวเคราะห

SWOT Analysis หาจดออน -จดแขงของ

หลกสตรเดม

2. จดการสารวจและจดเกบขอมลของ

บณฑตอยางตอเนอง

3. จดการตดตามและประเมนผลบณฑตทก

ปการศกษา

?

√

√

?

√

√

เครองหมายทระบในชอง (3) √ = ม × = ไมม ? = มแตไมสมบรณ

เครองหมายทระบในชอง (4) √ = ไดผลตามทคาดหมาย × = ไมไดผลตามทคาดหมาย ? = ไดผลบางแตไมสมบรณ

4.5 การบรหาร / จดการความเสยง

การบรหาร/จดการความเสยง เปนการนากลยทธ มาตรการ หรอแผนงานมาใชปฏบตใน

มหาวทยาลยหรอคณะ/สถาบน/สานก เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยง หรอลดความเสยหายของผลกระทบ

ทอาจเกดขนจากความเสยงในการดาเนนงานตามงาน/โครงการ/กจกรรมทยงไมมกจกรรมควบคมความ

เสยง หรอทมอยแตยงไมเพยงพอ แลวนามาวางแผนจดการความเสยง

ทางเลอกในการจดการความเสยง การจดการความเสยงมหลายวธ และสามารถปรบเปลยนหรอ

นามาผสมผสานใหเหมาะสมกบสถานการณได ทงน ขนอยกบดลยพนจของฝายบรหารผรบผดชอบ โดย

สามารถจดแบงวธจดการไดหลายวธ ตามแนวคด 4 T ดงน

1. การยอมรบความเสยง (Risk Acceptance) เปนการตกลงกนทจะยอมรบความเสยงทเกดขน

เนองจากไมคมคาในการจดการหรอปองกนความเสยงทตองเสยคาใชจายในการสรางระบบ

ควบคม แตอยางไรกตามหากหนวยงานเลอกทจะบรหารความเสยงดวยวธนกจะตองมการ

ตดตามเฝาระวงความเสยงอยางสมาเสมอ

2. การลด/การควบคมความเสยง (Risk Reduction) เปนการปรบปรงระบบการทางาน หรอ

การออกแบบวธการทางานใหม เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยหายหรอลดผลกระทบทอาจ

เกดขนจากความเสยงใหอยในระดบทหนวยงานยอมรบได เชน การจดอบรมเพมทกษะใน

การทางานใหกบพนกงาน การจดทาคมอการปฏบตงาน เปนตน

42

3. การกระจายความเสยง หรอการโอนความเสยง (Risk Sharing) เปนการกระจายหรอถาย

โอนความเสยงใหหนวยงานอนชวยแบงความรบผดชอบไป เชน การทาประกนภย/ประกน

ทรพยสนกบบรษทประกน หรอการจางบรษทภายนอกมาจดการในงานบางอยางแทน เชน

งานรกษาความปลอดภย เปนตน

4. การหลกเลยงความเสยง (Risk Avoidance) เปนการจดการกบความเสยงทอยในระดบ สง

มากและหนวยงานไมอาจยอมรบความเสยงได จงตองตดสนใจยกเลกงาน/โครงการ/

กจกรรม ทจะกอใหเกดความเสยงนนไป วธการจดการความเสยงของแตละหนวยงานอาจม

ความแตกตางกนขนอยกบสภาพแวดลอมของหนวยงานนนๆ เชน บางหนวยงานอาจเลอก

การควบคมอยางเดยวแตสามารถควบคมไดหลายความเสยง หรอบางหนวยงานอาจเลอกการ

ควบคมหลายวธรวมกนเพอควบคมความเสยงสาคญเพยงเรองเดยว เปนตน

แผนภาพท 4.4 แสดงวธการบรหาร/จดการความเสยงตามแนวคด 4 T

หลกเลยงความเสยง

AVOID

ลดความเสยงREDUCE

แบงปนความเสยงSHARE

ยอมรบความเสยง

ACCEPT

TAKE

TREAT

TERMINATE

TRANSFER

ดงนนเมอหนวยงานทราบความเสยงทยงเหลออยจากการประเมนความเสยง และการประเมนการ

ควบคมแลว ใหพจารณาความเปนไปไดและคาใชจายของแตละทางเลอกเพอการตดสนใจเลอกมาตรการลด

ความเสยงอยางเปนระบบ โดยพจารณาจาก

1. พจารณาวาจะยอมรบความเสยง หรอจะกาหนดกจกรรมควบคมเพอลดความเสยงใหอยใน

ระดบทยอมรบได ซงผบรหารจะเปนผกาหนดระดบความเสยงทหนวยงานยอมรบได

2. พจารณาเปรยบเทยบคาใชจายหรอตนทน (Cost) ในการจดการใหมมาตรการควบคม กบ

ผลประโยชน (Benefit) ทจะไดรบจากประสทธผลของมาตรการดงกลาววาคมคาหรอไม

3. กรณทหนวยงานเลอกกาหนดกจกรรมควบคมเพอลดความเสยง ใหกาหนดวธการควบคมใน

แผนบรหารความเสยง

43

4. สาหรบในรอบปถดไป ใหพจารณาผลการตดตามการบรหารความเสยงในงวดกอนทยง

ดาเนนการไมแลวเสรจ หรอไมไดดาเนนการมาบรหารความเสยงตามกระบวนการดงกลาว

ขางตน หากพบวายงมความเสยงทมนยสาคญ ซงอาจมผลตอการบรรลวตถประสงคและ

เปาหมายตามแผนปฏบตการของหนวยงานใหนามาระบการควบคมในแผนบรหารความเสยง

ตารางท 4.12 แบบฟอรมแผนบรหารความเสยง

ขนตอนและ

วตถประสงค (1)

ความเสยงทยง

เหลออย (2) ปจจยเสยง ( 3)

การจดการความเสยง

(4)(ระบวธยอมรบ /ลด

/ กระจาย /หลกเลยง)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(5)

หมายเหต

(6)

(จากตารางท 4.10 เฉพาะทมเครองหมาย × และ ? )

1. (ขนตอนหลก)….

วตถประสงค

1. .........................

2. ………………..

1. ....................

2. ……………

1. ....................

2. ……………

1. วธ.........โดย...........

2. วธ.........โดย...........

...(วน เดอน ป)…

....ผรบผดชอบ…

ตารางท 4.13 ตวอยางแผนบรหารความเสยง

โครงการ จดการศกษาดานบรหารธรกจ สาขาธรกจการบน

วตถประสงคโครงการ เพอใหบณฑตสาเรจการศกษาตามหลกสตรอยางมคณธรรมและจรยธรรมจานวน.......คน ตามปการศกษา 2553

ขนตอนและวตถประสงค

(1)

ความเสยงทยง

เหลออย (2) ปจจยเสยง (3)

การจดการความเสยง (4)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ (5) หมายเหต (6)

1. ศกษาความตองการ

ของประเทศ /ตลาด

วตถประสงค

1. เพอใหทราบถง

จดออน และจดแขง

ขอหลกสตรเดมทม

อยแลว

1. ไมทราบถง

จดออน และ จด

แขงของหลกสตร

เดมทมอยแลว

1.1 ไมมการ

ศกษาถงจดออน /

จดแขงของ

หลกสตรเดม

ทมอยแลว

1.1 วธลดความเสยงโดย

ใหมการแตงตง

คณะกรรมการเพอ

วเคราะห Swot Analysis

หาจดออนจดแขงของ

หลกสตรเดมและนา

ขอมลไปพจารณา

ปรบปรงหลกสตร

การศกษา

31ม.ค. 52

คณบด

44

4.6 การรายงาน

เปนการรายงานผลการวเคราะห ประเมน และบรหารจดการความเสยงวามความเสยงทยงเหลออย

หรอไม ถายงมเหลออย มอยในระดบความเสยงสงมากเพยงใด และมวธจดการความเสยงนนอยางไร เสนอ

ตอผบรหารเพอใหทราบและพจารณาสงการ รวมถงการจดสรรงบประมาณสนบสนน ซงหลงจาก

หนวยงานทราบผลการประเมนความเสยง และนาความเสยงทยงเหลออยในระดบสงมากและหรอสงมา

กาหนดวธการจดการความเสยง แลวใหจดทารายงานผลการบรหารความเสยงเสนอขอความเหนชอบจาก

คณบด/ผอานวยการ และจดสงคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยเพอรายงานตออธการบด

และสภามหาวทยาลยอยางนอยภาคการศกษาละครง ทงนการบรหารความเสยงจะเกดผลสาเรจไดตอง

ไดรบการสนบสนนอยางจรงจงจากผบรหาร ซงจากการทหนวยงานทราบผลการประเมนความเสยงและนา

ความเสยงทยงเหลออยในระดบสงมากและสงมากาหนดวธการจดการความเสยงแลวจะตอง จดทารายงาน

ดงน

1. การจดทารายงานผลการบรหารความเสยง ไดแก ระดบมหาวทยาลย จดทารายงานสรปผลการ

ดาเนนงานตามแผนการบรหารความเสยงมหาวทยาลยอสสมชญ และรายงานตออธการบดและสภา

มหาวทยาลยอยางนอยปการศกษาละครง

แบบ R-ERM-U1 รายงานผลการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

แบบ R-ERM-U2 แผนการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

แบบ R-ERM-U2.1 แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน มหาวทยาลยอสสมชญ

2.ระดบคณะ/สถาบน/ สานก /สานกงาน/ศนย ใหจดทารายงานผลการบรหารความเสยง และ

รายงานตอเสนอตอคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย ทกสนปการศกษา

แบบ R-ERM . C1 รายงานผลการบรหารความเสยงหนวยงาน

แบบ R-ERM . C2 แผนบรหารความเสยงหนวยงาน โดยคณะกรรมการดาเนนงาน

ประกนคณภาพของหนวยงาน

แบบ R-ERM . C2.1 แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน โดยคณะกรรมการ

ดาเนนงานประกนคณภาพของหนวยงาน

45

R-ERM.U1

รายงานผลการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

ประจาปการศกษา 25.........

เรยน อธการบดและคณะกรรมการสภามหาวทยาลย

มหาวทยาลยอสสมชญ ไดดาเนนการวเคราะหและประเมนความเสยง แผนงาน /โครงการ

ในความรบผดชอบ เพอใหผลการดาเนนงานของมหาวทยาลย ฯ บรรลเปาหมายตามแผนงานและ

งบประมาณประจาปการศกษา 25.... นน

จากผลการวเคราะหและประเมนผลความเสยงดงกลาว มหาวทยาลย ฯ มความเสยงทสาคญ /

ไมมความเสยงทสาคญ ( ใหเลอกขอความ) ซงอาจมผลตอการบรรลวตถประสงคและเปาหมายตาม

แผนงานและงบประมาณของมหาวทยาลย จงไดกาหนด / ไมกาหนดวธจดการความเสยง ผรบผดชอบ

และระยะเวลาแลวเสรจไว ตามแผนบรหารความเสยงทแนบ

จงเรยนมาเพอโปรดทราบ

ลงชอ.......................................................

( )

ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

วนท.........เดอน.....................พ.ศ.............

หมายเหต : แบบฟอรมรายงานผลการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ (R-ERM.U1)

ใชในการนาเสนอตอทานอธการบดและคณะกรรมการสภามหาวทยาลย

46

R-ERM.U2

แผนบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

ประจาปการศกษา 25..........

โครงการ/งาน

และวตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

( 2 )

ความเสยงท

ยงเหลออย

( 3)

ปจจย

ความเสยง

( 4 )

การจดการ

ความเสยง

( 5 )

กาหนดเสรจ

/ผรบผดชอบ

( 6 )

หมายเหต

( 7 )

ชอผจดทา......................................

ตาแหนง ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงฯ

วนท......../...................../...............

47

R-ERM.U2.1

แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน

มหาวทยาลยอสสมชญ

ณ วนท ...................เดอน.........................พ.ศ. ..................................

โครงการ/งาน

และ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

(2)

ความเสยงท

ยงเหลออย

(3)

การจดการ

ความเสยง

(4)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(5)

สถานะการ

ดาเนนงาน

(6)

วธการ

ตดตาม

และปญหา

อปสรรค

(7)

ชอผจดทา ...............................................

( )

ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

วนท......../...................../.........

* สถานะการดาเนนงาน :

= ดาเนนการแลวเสรจตามกาหนด

= ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

X = ยงไมไดเรมดาเนนการ

0 = อยระหวางดาเนนการ

48

R-ERM.C1

รายงานผลการบรหารความเสยง

หนวยงาน.............................................. ( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )........................................

งวดระยะเวลา.............................................ถง.................................................................

เรยน ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

ตามทคณะ...../สถาบน...../ สานก........./สานกงาน.......ศนย...... ไดวเคราะหและประเมนความเสยง

แผนงาน / โครงการ ในความรบผดชอบ เพอใหผลการดาเนนงานของคณะ...../สถาบน...../ สานก........./

สานกงาน.......ศนย...... บรรลเปาหมายตามแผนงานและงบประมาณประจาปการศกษา 25....... โดยได

ดาเนนการตามนโยบายและแนวทางการบรหารความเสยงทมหาวทยาลย ฯ กาหนด นน

จากผลการวเคราะหและประเมนผลความเสยงดงกลาว หนวยงาน.......(ใหเลอกขอความ)......

กรณท 1 ผลการประเมน ฯ ไมมความเสยงทสาคญ

“ หนวยงานยงคงมความเสยงเหลออยบางสวน ซงเปนความเสยงทสามารถยอมรบได และไมมผลตอการ

บรรลวตถประสงคและเปาหมายตามแผนการปฏบตงานของหนวยงาน”

กรณท 2 ผลการประเมน ฯ มความเสยงทสาคญจาเปนตองจดทาแผนการบรหารความเสยง

“ หนวยงานยงคงมความเสยงทมนยสาคญ ซงอาจมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคและเปาหมายตาม

แผนการปฏบตงานของหนวยงาน จานวน ...... เรอง / ประเดน จงไดกาหนดวธจดการความเสยง กาหนด

ผรบผดชอบและระยะเวลาแลวเสรจไวแลว ตามแผนบรหารความเสยงทแนบ”

จงเรยนมาเพอโปรดทราบและพจารณาดาเนนการตอไป

ลงชอ.......................................................

( )

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน...

( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )

วนท.........เดอน.....................พ.ศ. ...........

49

R-ERM.C2

แผนบรหารความเสยง

หนวยงาน.............................. ( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )..........................

ณ วนท ...................เดอน.........................พ.ศ. ..................................

โครงการ/งาน

และ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

(2)

ความเสยงท

ยงเหลออย

(3)

ปจจยเสยง

(4)

การจดการ

ความเสยง

(5)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(6)

หมายเหต

(7)

ชอผจดทา ...............................................

( )

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน...

( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )

วนท......../...................../............................

50

R-ERM.C2.1

แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน

หนวยงาน…………….( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )…………………….

ณ วนท ...................เดอน.........................พ.ศ. ..................................

โครงการ/งาน

และ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

(2)

ความเสยงท

ยงเหลออย

(3)

การจดการ

ความเสยง

(4)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(5)

สถานะการ

ดาเนนงาน

(6)

วธการ

ตดตาม

และปญหา

อปสรรค

(7)

ชอผจดทา ...............................................

( )

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน...

( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )

วนท......../...................../...............

* สถานะการดาเนนงาน :

= ดาเนนการแลวเสรจตามกาหนด

= ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

X = ยงไมไดเรมดาเนนการ

0 = อยระหวางดาเนนการ

51

4.7 การตดตามผล และทบทวน

การตดตามผล เปนการตดตามผลภายหลงจากไดดาเนนการตามแผนบรหารความเสยงแลว เพอให

มนใจวาแผนการบรหารความเสยงนนมประสทธภาพ ทงสาเหตของความเสยงทมผลตอความสาเรจ

ความรนแรงของผลกระทบ วธการบรหารจดการความเสยง รวมถงคาใชจายของการควบคม มความ

เหมาะสมกบสถานการณทเปลยนแปลง โดยมเปาหมายในการตดตามผล คอ

1. เปนการประเมนคณภาพและความเหมาะสมของวธการจดการความเสยง รวมทงตดตามผล

การจดการความเสยงทไดมการดาเนนการไปแลววาบรรลตามวตถประสงคของการบรหาร

ความเสยงหรอไม

2. เปนการตรวจสอบความคบหนาของมาตรการควบคมทมการทาเพมเตมวาแลวเสรจตาม

กาหนดหรอไมสามารถลดโอกาสหรอผลกระทบความเสยงใหอยในระดบทยอบรบไดหรอไม

โดยหนวยงานตองสอบทานดวาวธการบรหารจดการความเสยงใดมประสทธภาพดกให

ดาเนนการตอไปหรอวธการบรหารจดการความเสยงใดควรปรบเปลยนและนาผลการตดตามไปรายงานให

ฝายบรหารทราบตามแบบรายงานทไดกลาวแลวขางตน ทงนกระบวนการสอบทานหนวยงานอาจกาหนด

ขอมลทตองตดตามตามแบบรายงานทไดกลาวไวขางตน ทงนกระบวนการสอบทานหนวยงานอาจกาหนด

ขอมลทตองตดตามหรออาจทาให Check List การตดตาม พรอมทงกาหนดความถในการตดตามผล โดย

สามารถตดตามผลไดใน 2 ลกษณะ คอ

1. การตดตามผลเปนรายครง (Separate Monitoring) เปนการตดตามตามรอบระยะ เวลาท

กาหนด อยางนอยปการศกษาละ ครง

2. การตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน (Ongoing Monitoring) เปนการตดตามทรวมอยใน

การดาเนนงานตาง ๆ ตามปกตของหนวยงาน โดยมากมกอยในรปกจกรรม การบรหารและ

การกากบดแลตามหนาทประจาของบคลากร เชน การเปรยบเทยบ การสอบยน การสอบทาน

งานตามสายการบงคบบญชา เปนตน

การทบทวน เปนการทบทวนประสทธภาพของแนวทางการบรหารความเสยงในทกขนตอน เพอ

พฒนาระบบใหทนสมยและเหมาะสมกบการปฏบตงานจรงเปนประจาทกป

บทสรป

ระบบบรหารความเสยงนอกจากจะชวยใหการบรหารงานในองคกรเกดประสทธผลมากขนแลว

ยงสามารถประยกตใชกบงานไดทกอยางไดตงแตโครงการใหญไปจนถงงานขนาดเลกในชวตประจาวน

การตระหนกถงความผดพลาด และเตรยมแผนรองรบกอนทจะเกดขนยอมดกวาการแกปญหาทปลายเหต

ซงอาจจะตดสนใจผดพลาดและไมทนเหตการณ ทาใหประสบความลมเหลวหรออาจทาใหเสยคาใชจาย

และทรพยากรโดยไมจาเปน

52

สาหรบปจจยแหงความสาเรจของการจดทาระบบการบรหารความเสยงนน ประกอบดวย

1. การสนบสนนอยางจรงจงและแขงขนจากผบรหารระดบสง

2. การทมทมงานทเขาใจระบบและไมยอทอตออปสรรคในการขบเคลอนระบบใหทวทงองคกร

3. การเชอมโยงการบรหารความเสยงเขากบโครงสรางระบบเดม

4. การนาบรหารความเสยงไปใชเปนตวชใหเหนถงโอกาสและการปรบปรงระบบงาน

5. สรางตวชวดทชดเจนและเชอมโยงกบยทธศาสตรองคกร

6. การสอสารถงผลสมฤทธและประสทธผลใหทวทงองคกร

แตทงนในองคกรกอาจมขอจากด ซงสงผลใหการดาเนนการบรหารความเสยงทวทงองคกร

ไมบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค เชน

1. การตดสนใจของฝายบรหาร โดยใชดลยพนจทผดพลาด

2. การปฏบตงานของบคลากรทไมปฏบตตามระบบการบรหารความเสยงทวทงองคกรท

กาหนดไว

3. เหตการณทอยนอกเหนอการควบคมอนเนองมาจากปจจยภายนอกหรอเหตการณพเศษ

ทไมไดคาดมากอน

4. การทจรตในหนวยงาน ในกรณบคลากร

53

ภาคผนวก

54

ขนตอนการดาเนนการบรหารความเสยง

คณะกรรมการดาเนนงานการประกน

คณภาพระดบคณะวชา/หนวยงาน

คณะกรรมการบรหาร

ความเสยงระดบมหาวทยาลย อธการบดและคณะกรรมการ

สภามหาวทยาลย

ทาความเขาใจกบวตถประสงค

มหาวทยาลย แผนยทธศาสตร

คมอบรหารความเสยง

ระบปจจยเสยงระดบคณะวชา/

หนวยงาน

ประเมนความเสยงและ

จดลาดบความเสยง

จดทาแผนบรหารความเสยงและ

ดาเนนงานตามแผน

ประเมนผลการบรหารความเสยงและ

จดทารายงานเสนอคณะกรรมการ

บรหารความเสยงของมหาวทยาลย

พจารณารายงานสรปผลการ

ดาเนนงานและประเมนผลสาเรจ

พรอมใหขอเสนอแนะในการปรบปรง

แผนบรหารความเสยง

นาผลประเมนแผนบรหารความเสยง

และขอเสนอแนะจากคณะ

กรรมการบรหารความเสยงระดบ

มหาวทยาลย อธการบด และ

คณะกรรมการสภามหาวทยาลยมา

ปรบแผนหรอวเคราะหความเสยงใน

รอบปถดไป

ทาความเขาใจกบวตถประสงค

มหาวทยาลย แผนยทธศาสตร

คมอบรหารความเสยง

ระบปจจยเสยงระดบ

มหาวทยาลย

ประเมนความเสยงและ

จดลาดบความเสยง

จดทาแผนบรหารความเสยง และ

ดาเนนงานตามแผน

รวบรวมขอมลการบรหารความเสยง

จากแตละหนวยงาน

ประเมนผลการบรหารความเสยงและ

จดทารายงานเสนออธการบดและ

คณะกรรมการสภามหาวทยาลย

นาผลประเมนแผนบรหารความเสยง

และขอเสนอแนะจากคณะ

กรรมการบรหารความเสยงระดบ

มหาวทยาลย อธการบด และ

คณะกรรมการสภามหาวทยาลยมา

ปรบแผนหรอวเคราะหความเสยงใน

รอบปถดไป

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการ

ประกนคณภาพการศกษาภายใน

คณะวชา/หนวยงานนาขอมลเสนอท

ประชมกรรมการบรหารความเสยง

ระดบมหาวทยาลย

55

สรปขนตอนการปฏบตตามกระบวนการบรหารความเสยงและแบบฟอรมทเกยวของ

ขนตอนท 1 การกาหนดวตถประสงคงาน/โครงการ

ขนตอนท 2 การระบความเสยง และปจจยเสยงแผนงาน/ งาน/โครงการ/กจกรรม

ขนตอนท 3 การประเมนความเสยง ประกอบดวย

3.1 การกาหนดเกณฑการประเมนมาตรฐาน ใชแบบฟอรม

AU-ERM. 1 เกณฑมาตรฐานระดบโอกาสทจะเกดความเสยงและ

เกณฑมาตรฐานระดบความรนแรงของผลกระทบ

AU-ERM. 2 เกณฑมาตรฐานระดบความเสยง

3.2 การประเมนโอกาสและผลกระทบความเสยง ใชแบบฟอรม

AU-ERM. 3 การประเมนความเสยง ชอง 5 และ 6

3.3 การความเสยง ใชแบบฟอรม

AU-ERM. 3 การประเมนความเสยง ชอง 7

3.4 การจดลาดบความเสยง ใชแบบฟอรม

AU-ERM. 3 การประเมนความเสยง ชอง 8

ขนตอนท 4 การประเมนมาตรการควบคม ใชแบบฟอรม

AU-ERM. 4 การประเมนมาตรฐานการควบคม

ขนตอนท 5 การบรหารจดการความเสยง ใชแบบฟอรม

AU-ERM. 5 แผนบรหารความเสยงแตละงาน/โครงการ

ขนตอนท 6 การรายงานผลการบรหารความเสยง ใชแบบฟอรม

6.1 การจดทารายงานระดบมหาวทยาลย

R-ERM-U1 รายงานผลการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

R-ERM-U2 แผนการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

R-ERM-U2.1 แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน

มหาวทยาลยอสสมชญ

6.2 ระดบคณะ/สถาบน/ สานก /สานกงาน/ศนย

R-ERM . C1 รายงานผลการบรหารความเสยงหนวยงาน

R-ERM . C2 แผนบรหารความเสยงหนวยงาน โดยคณะกรรมการดาเนนงาน

ประกนคณภาพของหนวยงาน

R-ERM . C2.1 แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน

โดยคณะกรรมการดาเนนงานประกนคณภาพของหนวยงาน

ขนตอนท 7 การตดตามผลและทบทวน

56

AU-ERM. 1

เกณฑมาตรฐานระดบโอกาสทเกดจากความเสยง

ระดบ โอกาสทจะเกด คาอธบาย

5 สงมาก

4 สง

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยมาก

เกณฑมาตรฐานระดบความรนแรงของผลกระทบ

ระดบ ผลกระทบ คาอธบาย

5 สงมาก

4 สง

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยมาก

57

AU-ERM. 2

เกณฑมาตรฐานระดบความเสยง (Degree of Risk)

5

4

3

2

2

1 2 3 4 5

คาระดบความเสยงสามารถคานวณไดตามสตรดงตอไปน

คาระดบความเสยง = คาคะแนนของโอกาสทจะเกดความเสยง X คาคะแนนของผลกระทบจากความเสยงทเกดขน

เกณฑความสามารถในการยอมรบความเสยง

ระดบ

ความเสยง

ระดบ

คะแนน

แถบส ความหมาย

สงมาก 16-25 เปนระดบทไมสามารถยอมรบความเสยงได จาเปนตองเรงจดการความเสยง

เพอใหอยในระดบทสามารถยอมรบไดทนท

สง 11-15 เปนระดบทไมสามารถยอมรบความเสยงไดจาเปนตองเรงจดการความเสยง

เพอใหอยในระดบทสามารถยอมรบไดตอไป

ปานกลาง 6-10

เปนระดบทพอยอมรบความเสยงได แตตองมการควบคมเพอปองกนไมให

ความเสยงเคลอนยายไปอยในระดบทไมสามารถยอมรบได

นอย 1-5 เปนระดบทสามารถยอมรบความเสยงได ไมตองมการควบคมหรอจดการ

เพมเตม

ผลกร

ะทบข

องคว

ามเส

ยง

โอกาสทจะเกดความเสยง

สงมาก

สง

ปานกลาง

นอย

การประเมนความเสยง

คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย...........................................................

โครงการ/งาน

วตถประสงคโครงการ/งาน

การประเมนความเสยง

ขนตอนหลก

(1)

วตถประสงคของขนตอน

(2)

ความเสยง

(3)

ปจจยเสยง

(4)

โอกาส

(5)

ผล

กระทบ

(6)

ระดบ

ความเสยง

(7)

ลาดบ

ความเสยง

(8)

58

AU-ERM.3

การประเมนมาตรฐานการควบคม

คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย...........................................................

โครงการ .............................................................................................................................................................................................................................................................................

วตถประสงคโครงการ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................

สาเหตของความเสยง ( Risk factors )

(1)

การควบคมทควรจะม

(2)

การควบคม

ทมอยแลว

(3)

ผลการประเมนการ

ควบคม ทมอยแลว

วาไดผลหรอไม

(4)

เครองหมายทระบในชอง (3) √ = ม × = ไมม ? = มแตไมสมบรณ

เครองหมายทระบในชอง (4) √ = ไดผลตามทคาดหมาย × = ไมไดผลตามทคาดหมาย ? = ไดผลบางแตไมสมบรณ

AU-ERM.4

59

แผนบรหารความเสยง

คณะ/สถาบน/สานก/สานกงาน/ศนย...........................................................

โครงการ/ งาน..........................................................................................................................................................................................................................................................

วตถประสงค โครงการ/งาน......................................................................................................................................................................................................................................

ขนตอนและวตถประสงค (1) ความเสยงทยงเหลออย (2) ปจจยเสยง ( 3)

การจดการความเสยง (4)

(ระบวธยอมรบ /ลด / กระจาย /

หลกเลยง)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(5)

หมายเหต

(6)

1. (ขนตอนหลก)…………………..

วตถประสงค

1………………………………..

2. ………………………………

1. ............................................

2. ……………………………

1. .................................................

2. ……………………………….

1. วธ..................โดย................

2. วธ..................โดย................

...(วน เดอน ป)…

....ผรบผดชอบ…

AU-ERM.5

60

R-ERM.U1

รายงานผลการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

ประจาปการศกษา 25.........

เรยน อธการบดและ คณะกรรมการสภามหาวทยาลย

มหาวทยาลยอสสมชญ ไดดาเนนการวเคราะหและประเมนความเสยง แผนงาน /โครงการ

ในความรบผดชอบ เพอใหผลการดาเนนงานของมหาวทยาลย ฯ บรรลเปาหมายตามแผนงานและ

งบประมาณประจาปการศกษา 25.... นน

จากผลการวเคราะหและประเมนผลความเสยงดงกลาว มหาวทยาลย ฯ มความเสยงทสาคญ /

ไมมความเสยงทสาคญ ( ใหเลอกขอความ) ซงอาจมผลตอการบรรลวตถประสงคและเปาหมายตาม

แผนงานและงบประมาณของมหาวทยาลย จงไดกาหนด / ไมกาหนดวธจดการความเสยง ผรบผดชอบ

และระยะเวลาแลวเสรจไว ตามแผนบรหารความเสยงทแนบ

จงเรยนมาเพอโปรดทราบ

ลงชอ.......................................................

( )

ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

วนท.........เดอน.....................พ.ศ.............

หมายเหต : แบบฟอรมรายงานผลการบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ (R-ERM.U1)

ใชในการนาเสนอตอทานอธการบดและคณะกรรมการสภามหาวทยาลย

61

R-ERM.U2

แผนบรหารความเสยง มหาวทยาลยอสสมชญ

ประจาปการศกษา 25..........

โครงการ/งานและ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

( 2 )

ความเสยงท

ยงเหลออย

( 3)

ปจจย

ความเสยง

( 4 )

การจดการ

ความเสยง

( 5 )

กาหนดเสรจ

/ผรบผดชอบ

( 6 )

หมายเหต

( 7 )

ชอผจดทา......................................

ตาแหนง ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงฯ

วนท......../...................../...............

62

R-ERM.U2.1

แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน

มหาวทยาลยอสสมชญ

ณ วนท ...................เดอน.........................พ.ศ. ..................................

โครงการ/งาน

และ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

(2)

ความเสยงท

ยงเหลออย

(3)

การจดการ

ความเสยง

(4)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(5)

สถานะการ

ดาเนนงาน

(6)

วธการ

ตดตาม

และปญหา

อปสรรค

(7)

ชอผจดทา ...............................................

( )

ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

วนท......../...................../.........

* สถานะการดาเนนงาน :

= ดาเนนการแลวเสรจตามกาหนด

= ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

X = ยงไมไดเรมดาเนนการ

0 = อยระหวางดาเนนการ

63

R-ERM.C1

รายงานผลการบรหารความเสยง

หนวยงาน.............................................. ( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )........................................

งวดระยะเวลา.............................................ถง.................................................................

เรยน ประธานคณะกรรมการบรหารความเสยงของมหาวทยาลย

ตามทคณะ.../สถาบน.../ สานก.../สานกงาน.../ศนย… ไดวเคราะหและประเมนความเสยง แผนงาน /

โครงการ ในความรบผดชอบ เพอใหผลการดาเนนงานของคณะ.../สถาบน.../ สานก.../สานกงาน.../ศนย…

บรรลเปาหมายตามแผนงานและงบประมาณประจาปการศกษา 25....... โดยไดดาเนนการตามนโยบายและ

แนวทางการบรหารความเสยงทมหาวทยาลย ฯ กาหนด นน

จากผลการวเคราะหและประเมนผลความเสยงดงกลาว หนวยงาน.......(ใหเลอกขอความ)......

กรณท 1 ผลการประเมน ฯ ไมมความเสยงทสาคญ

“ หนวยงานยงคงมความเสยงเหลออยบางสวน ซงเปนความเสยงทสามารถยอมรบได และไมมผลตอการ

บรรลวตถประสงคและเปาหมายตามแผนการปฏบตงานของหนวยงาน”

กรณท 2 ผลการประเมน ฯ มความเสยงทสาคญจาเปนตองจดทาแผนการบรหารความเสยง

“ หนวยงานยงคงมความเสยงทมนยสาคญ ซงอาจมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคและเปาหมายตาม

แผนการปฏบตงานของหนวยงาน จานวน ...... เรอง / ประเดน จงไดกาหนดวธจดการความเสยง กาหนด

ผรบผดชอบและระยะเวลาแลวเสรจไวแลว ตามแผนบรหารความเสยงทแนบ”

จงเรยนมาเพอโปรดทราบและพจารณาดาเนนการตอไป

ลงชอ.......................................................

( )

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน...

( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )

วนท.........เดอน.....................พ.ศ. ...........

64

R-ERM.C2

แผนบรหารความเสยง

หนวยงาน.............................. ( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )..........................

ณ วนท ...................เดอน.........................พ.ศ. ..................................

โครงการ/งาน

และ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

(2)

ความเสยงท

ยงเหลออย

(3)

ปจจยเสยง

(4)

การจดการ

ความเสยง

(5)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(6)

หมายเหต

(7)

ชอผจดทา ...............................................

( )

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน...

( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )

วนท......../...................../............................

65

R-ERM.C2.1

แบบตดตามผลการบรหารความเสยงในงวดกอน

หนวยงาน…………….( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )…………………….

ณ วนท ...................เดอน.........................พ.ศ. ..................................

โครงการ/งาน

และ

วตถประสงค

โครงการ/งาน

(1)

ขนตอนหลก

และ

วตถประสงค

(2)

ความเสยงท

ยงเหลออย

(3)

การจดการ

ความเสยง

(4)

กาหนดเสรจ/

ผรบผดชอบ

(5)

สถานะการ

ดาเนนงาน

(6)

วธการ

ตดตาม

และปญหา

อปสรรค

(7)

ชอผจดทา ...............................................

( )

ประธานคณะกรรมการดาเนนงานการประกนคณภาพภายใน...

( คณะ/สถาบน/ สานก/สานกงาน/ศนย )

วนท......../...................../...............

* สถานะการดาเนนงาน :

= ดาเนนการแลวเสรจตามกาหนด

= ดาเนนการแลว เสรจลาชากวากาหนด

X = ยงไมไดเรมดาเนนการ

0 = อยระหวางดาเนนการ

66

บรรณานกรม

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.(2550). คมอการบรหารจดการและการวางระบบการควบคมภายใน.

กรงเทพมหานคร: ผแตง.

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, สมาคมผตรวจสอบภายในแหงประเทศไทย. (2549ก). แนวทางการ

ควบคมภายในทด. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงพบลชซง จากด(มหาชน).

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ,สมาคมผตรวจสอบภายในแหงประเทศไทย. ) 254 8ก(. แนวทางการ-

ตรวจสอบภายใน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: ดมายเบส จากด.

บรษท ไพรวอเตอรเอาสคเปอร อนเตอรเนชนแนล จากด. (2547). แนวทางการบรหารความเสยง. คนเมอ

วนท 30 พฤศจกายน 2552, จาก http://www.canb-ed-thai.com/images/1209485445/20.pdf.

มหาวทยาลยนเรศวร. (2553). คมอบรหารความเสยง. พษณโลก: ผแตง.

มหาวทยาลยสงขลานครนทร. (2553). คมอบรหารความเสยงและการควบคมภายในทวทงองคกร.

สงขลา: ผแตง.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. (2552). คมอบรหารความเสยงทวทงองคกร. กรงเทพมหานคร: โกลบอล –

กราฟค จากด.

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2550). คมอบรหารความเสยง. กรงเทพมหานคร: ผแตง.

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2553). คมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน

สถานการศกษา ระดบอดมศกษา. กรงเทพมหานคร: ผแตง.

สานกงานการตรวจเงนแผนดน. (2552). การจดวางระบบควบคมภายใน. คนเมอวนท 30 พฤศจกายน 2552,

จาก http://www.noph.go.th/manager/control/system.ppt.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. (2551ก). แนวทางการจดทาระบบบรหารความเสยง.

คนเมอวนท 30 พฤศจกายน 2552, จาก

http://www.opdc.go.th/special.php?spc_id=4&content_id=1164.

สานกงานการตรวจเงนแผนดน. แนวทางการวางระบบการควบคมภายในและการประเมนผลการควบคม-

ภายใน. กรงเทพมหานคร: ซสเตม โพร กราฟฟคส จากด.

67