16
ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับชาระหนี้ตามคาพิพากษาของศาล กรณีโรงเรียนตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ดวงพร บุบผาสุวรรณ รองศาสตราจารย์ พินิจ ทิพย์มณี บทคัดย่อ พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 มาตรา 35 ได้กาหนดให้ สถานศึกษาที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐานตามมาตรา 34 ( 2 ) เฉพาะที่เป็นโรงเรียนมีฐานะเป็นนิติบุคคล ได้แก่ โรงเรียนในสังกัดเขตพื้นที่การศึกษา สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ส่งผลให้โรงเรียน มีความสามารถในการจัดทานิติกรรมสัญญาและเป็นคู่ความในคดีแพ่งได้ด้วยตนเอง แต่เมื ่อได้มีการถ่าย โอนภารกิจด้านการศึกษาหรือโรงเรียนในสังกัดเขตพื ้นที่การศึกษาไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ ่น ตามพระราชบัญญัติกาหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 แล้ว ส่งผลให้เกิดความเปลี่ยนแปลงหลายประการ เช่น หน่วยงานต้นสังกัดของโรงเรียน และสถานะความ เป็นนิติบุคคลของโรงเรียน เป็นต้น และส่งผลกระทบต่อการบังคับชาระหนี้ตามคาพิพากษาของศาล ซึ่งหาก ปราศจากการควบคุมและจัดการโดยกฎหมายที่มีประสิทธิภาพ คู่สัญญาทั้งฝ่ายหน่วยงานของรัฐและเอกชน ย่อมได้รับความเสียหายจากการถ่ายโอนภารกิจโรงเรียนดังกล่าว จากการศึกษาพบว่า บทบัญญัติของกฎหมายที ่เกี่ยวกับการบังคับชาระหนี้ตามคาพิพากษา ของศาลกรณีโรงเรียนตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 เป็นผู้ซื้อ สินค้าซึ่งผิดสัญญาซื้อขายทางแพ่งและภายหลังได้ถ่ายโอนภารกิจไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งหมด ในปัจจุบัน โดยเฉพาะประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เรื่อง หลักเกณฑ์และขั้นตอนการดาเนินการและการดาเนินคดีตามภารกิจที่ส่วนราชการถ่ายโอนให้แก่องค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่นในระยะเริ่มแรก ยังไม่สามารถควบคุมการบังคับชาระหนี้ตามคาพิพากษาของศาลไดอย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับขอบเขตความรับผิดของหน่วยงานของรัฐซึ่งมีหน้าที่ชาระ นักศึกษาหลักสูตรนิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขานิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก 384

ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

1

ปญหาทางกฎหมายในการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาล กรณโรงเรยนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ

พ.ศ. 2546

ดวงพร บบผาสวรรณ

รองศาสตราจารย พนจ ทพยมณ

บทคดยอ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มาตรา 35 ไดก าหนดให

สถานศกษาทจดการศกษาขนพนฐานตามมาตรา 34 (2) เฉพาะทเปนโรงเรยนมฐานะเปนนตบคคล ไดแก โรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สงผลใหโรงเรยนมความสามารถในการจดท านตกรรมสญญาและเปนคความในคดแพงไดดวยตนเอง แตเมอไดมการถายโอนภารกจดานการศกษาหรอโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาไปยงองคกรปกครองสวนทองถนตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 แลว สงผลใหเกดความเปลยนแปลงหลายประการ เชน หนวยงานตนสงกดของโรงเรยน และสถานะความเปนนตบคคลของโรงเรยน เปนตน และสงผลกระทบตอการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาล ซงหากปราศจากการควบคมและจดการโดยกฎหมายทมประสทธภาพ คสญญาทงฝายหนวยงานของรฐและเอกชนยอมไดรบความเสยหายจากการถายโอนภารกจโรงเรยนดงกลาว

จากการศกษาพบวา บทบญญตของกฎหมายทเกยวกบการบงคบช าระหน ตามค าพพากษาของศาลกรณโรงเรยนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 เปนผซอสนคาซงผดสญญาซอขายทางแพงและภายหลงไดถายโอนภารกจไปยงองคกรปกครองสวนทองถนทงหมดในปจจบน โดยเฉพาะประกาศคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เรอง หลกเกณฑและขนตอนการด าเนนการและการด าเนนคดตามภารกจทสวนราชการถายโอนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในระยะเรมแรก ยงไมสามารถควบคมการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาลไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหเกดปญหาเกยวกบขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระ

นกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขานตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ทปรกษาวทยานพนธหลก

384

Page 2: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

2

หน หนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนตามค าพพากษาของศาล การขอใหชดใชหน และการเรยกทรพยสนคน

ดงนน เพอใหกฎหมายทเกยวของกบการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาลในกรณดงกลาวเกดความเหมาะสมและมประสทธภาพ ผศกษาจงเสนอแนะใหมการแกไขเพมเตมบทบญญตของกฎหมายทเก ยวของ โดยก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถ นผ รบโอนเปนผท มหนาทรบผดชอบด าเนนคดและช าระหนตามค าพพากษาของศาลเพอใหเกดความชดเจนและเปนธรรม โดยสมควรก าหนดขอบเขตความรบผดชอบใหอยในกรอบของความชอบดวยกฎหมาย โดยหากเปนมลหนทเกดจากการจดซอจดจางโดยปราศจากอ านาจหรอนอกเหนอขอบอ านาจทกฎหมายก าหนดของผอ านวยการโรงเรยน การใหสตยาบนอนจะมผลผกพนโรงเรยนและอยในขอบเขตความรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนตองกระท าในลกษณะเดยวกบแบบของการตงตวแทน และสมควรก าหนดวาในกรณทโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนไมช าระหนตามค าพพากษาของศาลไมวาทงหมดหรอบางสวนภายในระยะเวลาทก าหนดไวในค าพพากษา เจาหนตามค าพพากษาสามารถรองขอตอกรมบญชกลางเพอขอใหช าระหนตามค าพพากษาใหแกตนโดยตรงได รวมทงมสทธบงคบคดแกทรพยสนของโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนนนได เวนแตทเปนสาธารณสมบตของแผนดน

1. บทน า พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เปนกฎหมายแมบทในการบรหารและจด

การศกษาอบรมใหสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 1 โดยมบทบญญตก าหนดใหการจดระบบ โครงสราง และกระบวนการจดการศกษา ยดหลกการกระจายอ านาจไปสเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน และไดมพระราชบญญตส าคญ 2 ฉบบทออกมาสอดรบกบพระราชบญญตดงกลาว คอ พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ทไดก าหนดใหเทศบาล เมองพทยา องคการบรหารสวนต าบล องคการบรหารสวนจงหวด กรงเทพมหานคร และองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายก าหนดใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษไมเตมพนทจงหวด มอ านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตน ซ งรวมถงการจดการศกษาดวย 2 และพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 ไดก าหนดใหโรงเรยนทจด

1 เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 2 พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 มาตรา 16 มาตรา 17 มาตรา 18 และมาตรา 19

385

Page 3: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

3

การศกษาขนพนฐานมฐานะเปนนตบคคล (มาตรา 35) ไดแก โรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอเปนการรองรบการกระจายอ านาจใหโรงเรยนมอสระ เขมแขง คลองตว รวดเรว ซงผลของการเปนนตบคคลดงกลาวกอใหเกดผลทางกฎหมายประการส าคญ คอ การมความสามารถในการจดท านตกรรมสญญาและเปนคความในคดแพงไดดวยตนเอง อยางไรกด ตอมาไดมการถายโอนภารกจดานการศกษาหรอโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาไปยงองคกรปกครองสวนทองถน สงผลใหเกดความเปลยนแปลงหลายประการ เชน หนวยงานตนสงกดของโรงเรยน และสถานะความเปนนตบคคลของโรงเรยน เปนตน และสงผลกระทบตอการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาล เนองจากบทบญญตของกฎหมายทเกยวกบการบงคบช าระหนกรณโรงเรยนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 เปนผซอสนคาซงผดสญญาซอขายทางแพงและภายหลงไดถายโอนภารกจไปยงองคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะประกาศคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เรอง หลกเกณฑและขนตอนการด าเนนการและการด าเนนคดตามภารกจทสวนราชการถายโอนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในระยะเรมแรก ยงไมสามารถควบคมการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาลในกรณดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหเกดปญหาเกยวกบขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหน หนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนตามค าพพากษาของศาล การขอใหชดใชหน รวมทงการเรยกทรพยสนคนดวย

2. หลกกฎหมายทเกยวของกบการบงคบช าระหน เมอพจารณาหลกกฎหมายทเกยวของกบการบงคบช าระหน กรณโรงเรยนในสงกดเขตพนท

การศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงมสถานะเปนนตบคคลตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มาตรา 35 เปนผซอสนคาซงผดสญญาซอขายทางแพงและภายหลงไดถายโอนภารกจไปยงองคกรปกครองสวนทองถนในปจจบน พบวา เมอผอ านวยการโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาในฐานะผแทนนตบคคลไดท าสญญาซอขายในราชการของโรงเรยนแลวยอมผกพนโรงเรยน หากโรงเรยนไมช าระหน คสญญายอมมสทธฟองคดตอศาลขอใหโรงเรยนช าระหนดงกลาว โดยเมอมการถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาไปยงองคกรปกครองสวนทองถนสงผลใหโรงเรยนสนสถานะความเปนนตบคคล ตองมหนวยงานของรฐเขามาด าเนนคดแทน รวมทงช าระหนตามค าพพากษาของศาล หากไมมการช าระหนตามค าพพากษาของศาล เจาหนตามค าพพากษายอมชอบทจะรองขอใหมการบงคบคดตามค าพพากษาของศาลได3 ซงกฎหมายทเกยวของกบการบงคบช าระหนในกรณดงกลาว มดงน 3 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 271

386

Page 4: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

4

2.1 กรณขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหน เมอผอ านวยการโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาในฐานะผแทนนตบคคลไดท าสญญาซอ

ขายในราชการของโรงเรยนแลวยอมผกพนโรงเรยน รวมทงอยในขอบเขตทหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนตองช าระหนตามสญญาซอขายดงกลาว เนองจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 70 ไดก าหนดใหนตบคคลตองมผแทนนตบคคลเปนผแสดงออกความประสงคของนตบคคล ซงพระราช บญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 และระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการบรหารจดการและขอบเขตการปฏบตหนาทของสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคลในสงกดเขตพนทการศกษา พ.ศ. 2546 ขอ 5 ไดก าหนดใหผอ านวยการสถานศกษา (ผอ านวยการโรงเรยน) เปนผแทนโรงเรยนนตบคคลในกจการทวไปของโรงเรยนท เกยวกบบคคลภายนอก รวมทงการจดท านตกรรมสญญาในราชการของสถานศกษาตามวงเงนงบประมาณทสถานศกษาไดรบตามทไดรบมอบอ านาจ ดงนน เมอผอ านวยการโรงเรยนไดแสดงเจตนาจดท านตกรรมสญญาในราชการของโรงเรยนภายในขอบแหงอ านาจหนาทหรอวตถประสงคดงทไดก าหนดไวในกฎหมายแลว ยอมถอเปนการแสดงออกความประสงคของบคคลทกฎหมายสมมตขนตามทกฎหมายไดใหอ านาจไว ผลของนตกรรมทเกดขนสมบรณแลวจงตกแกโรงเรยนโดยตรงทนท4 กอใหเกดการเกด การเปลยนแปลง หรอการโอนสทธเรยกรองทางหน กลาวคอ ความผกพนทคสญญาจะตองปฏบตการช าระหนใหกนตอไป 5 รวมทงอยภายในขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหน

แตกรณท ผ อ านวยการโรงเรยนจดท านตกรรมสญญาโดยไมปฏบตตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 การจดซอและจดจางสนคาไมไดรบอนมต เงนงบประมาณโดยชอบอนเปนการกระท านอกเหนอขอบอ านาจทผอ านวยการโรงเรยนมอยตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มาตรา 39 (3) และเปนการกอหนผกพนฝาฝนตอพระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 มาตรา 23 นน แมวาโรงเรยนไมตองรบผด แตกรณความเกยวพนระหวางนตบคคลกบผแทนนตบคคล และระหวางนตบคคลหรอผแทนนตบคคลกบบคคลภายนอกนน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 77 ไดก าหนดใหน าบทบญญตวาดวยตวแทนมาใชบงคบโดยอนโลม ซงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 823 ไดบญญตวา “ถาตวแทนกระท าการอนใดอนหนงโดยปราศจากอ านาจกด หรอท านอกท าเหนอขอบอ านาจกด ทานวายอมไมผกพนตวการ เวนแตตวการจะใหสตยาบนแกการนน” ดงนน ผอ านวยการโรงเรยนในฐานะของผแทนโรงเรยนนตบคคล (ตวการ) จงมอ านาจใหสตยาบนแกการจดซอจดจางโดยปราศจากอ านาจหรอนอก เหนอขอบอ านาจทกฎหมาย

4 ศนนทกรณ (จ าป) โสตถพนธ, ค าอธบายนตกรรม-สญญา, (กรงเทพมหานคร:วญญชน, 2555), น. 261. 5 อางแลว เชงอรรถท 4, น. 318.

387

Page 5: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

5

ก าหนดได สงผลใหโรงเรยนมหนาทช าระหนตามสญญาดงกลาว รวมทงอยในขอบเขตทหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนตองช าระหนตามสญญาซอขายดงกลาวดวยเชนกน

2.2 กรณการด าเนนคดทมความเกยวเนองจากการถายโอนภารกจ โรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไปยงองคกรปกครองสวนทองถน

พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ไดก าหนดใหเทศบาล เมองพทยา องคการบรหารสวนต าบล องคการบรหารสวนจงหวด กรงเทพมหานคร และองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมายก าหนดใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษไมเตมพนทจงหวด มอ านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตน และตอมาไดมการก าหนดแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน6 ซงในกรณการด าเนนคดทมความเกยวเนองจากการถายโอนภารกจน คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ไดออกประกาศ เรอง หลกเกณฑและขนตอนการด าเนนการและการด าเนนคดตามภารกจทสวนราชการถายโอนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในระยะเรมแรก ซงขอ 3 แหงประกาศฉบบดงกลาวไดบญญตวา “ในกรณทสวนราชการหรอหนวยงานของรฐตกเปนจ าเลยในคดแพงตามภารกจหรอกจการทถายโอนกอนวนทมการถายโอน ใหสวนราชการหรอหนวยงานของรฐนนเปนคความในคดนนตอไปจนกวาคดจะแลวเสรจ ในการน หากการถายโอนภารกจหรอกจการนนเปนเหตใหสวนราชการหรอหนวยงานของรฐดงกลาวยบเลกไป ใหกระทรวงเจาสงกดของสวนราชการหรอหนวยงานของรฐนนเขารบมรดกความแทน” ซงคณะอนกรรมการวนจฉยกฎหมายทเกยวกบการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเคยมความเหนวา กรณขอพจารณาถงสวนราชการหรอหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนตามค าพพากษาของศาลกรณทมการถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถนนน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเปนหนวยงานของรฐทมหนาทตองช าระหนตามค าพพากษาของศาลตามนยประกาศคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนฉบบดงกลาว

2.3 กรณทรพยสนทไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด หากคสญญาฝายใดฝายหนงผดนดช าระหนหรอไมปฏบตตามขอตกลงแหงสญญา ยอมถอเปน

การโตแยงสทธคสญญาอกฝายหนง ซงตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 55 ไดบญญตวา “เมอมขอโตแยงเกดขน เกยวกบสทธหรอหนาทของบคคลใดตามกฎหมายแพง หรอบคคลใดจะตองใชสทธทางศาล บคคลนนชอบทจะเสนอคดของตนตอศาลสวนแพงทมเขตอ านาจได ตามบทบญญตแหง

6 ประกาศคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เรอง แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2543

388

Page 6: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

6

กฎหมายแพงและประมวลกฎหมายน” ซงหากศาลมค าพพากษาใหโรงเรยนช าระหนแลว หากโรงเรยนไมช าระหนตามค าพพากษาของศาล เจาหนตามค าพพากษายอมชอบทจะรองขอใหบงคบคดไดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาตรา 271 ซงไดบญญตวา “ถาคความหรอบคคลซงเปนฝายแพคด (ลกหนตามค าพพากษา) มไดปฏบตตามค าพพากษาหรอค าสงของศาลทงหมดหรอบางสวน คความหรอบคคลซงเปนฝายชนะ (เจาหนตามค าพพากษา) ชอบทจะรองขอใหบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงนนไดภายในสบปนบแตวนมค าพพากษาหรอค าสง โดยอาศยและตามค าบงคบทออกตามค าพพากษาหรอค าสงนน” อยางไรกด เพอไมใหลกหนตามค าพพากษาถงกบเปนคนสนเนอประดาตวและสามารถด ารงชวตอยในสงคมตอไปได จงไดมการก าหนดใหทรพยสนบางประเภทไมอยในความรบผดแหงการบงคบคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 285 ไดแก เครองนงหมหลบนอนหรอเครองใชในครวเรอนหรอเครองใชสอยสวนตวโดยประมาณรวมกนราคาไมเกนหาหมนบาท เครองมอหรอเครองใชทจ าเปนในการเลยงชพหรอประกอบวชาชพโดยประมาณรวมราคากนไมเกนหนงแสนบาท วตถ เครองใช และอปกรณทจ าเปนตองใชท าหนาทแทนหรอชวยอวยวะของลกหนตามค าพพากษา รวมตลอดถงทรพยสนอยางใดทโอนกนไมไดตามกฎหมายหรอตามกฎหมายยอมไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด ซงทรพยสนของโรงเรยนหรอหนวยงานของรฐทมหนาทรบผดชอบถอเปนทรพยสนของแผนดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1307 ซงไดบญญตไววา “ทานหามมใหยดทรพยสนของแผนดนไมวาทรพยสนนนจะเปนสาธารณสมบตของแผนดนหรอไม” จงไมอยในความรบผดแหงการบงคบคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 285 (4)

3. ปญหาและวเคราะหปญหา การถายโอนภารกจดานการศกษาหรอโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถ น ไดสงผลใหเกดความเปล ยนแปลงหลายประการ เชน หนวยงานตนสงกดของโรงเรยน และสถานะความเปนนตบคคลของโรงเรยน เปนตน ซงไดสงผลกระทบตอการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาล โดยกฎหมายทเกยวของไมมบทบญญตเกยวกบการด าเนนคดและการบงคบช าระหนตามภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาทไดถายโอนไปยงองคกรปกครองสวนทองถนทชดเจนและมประสทธภาพ สงผลใหเกดปญหาทางกฎหมายหลายประการ ดงน

3.1 ปญหาขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหน ผอ านวยการโรงเรยนเปนผแทนโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาในกจการทวไปของ

โรงเรยนทเกยวกบบคคลภายนอก รวมทงการจดท านตกรรมสญญาในราชการของสถานศกษาตามวงเงน

389

Page 7: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

7

งบประมาณทสถานศกษาไดรบตามทไดรบมอบอ านาจ7 โดยตองด าเนนการตามหลกเกณฑและวธการเกยวกบการจดซอจดจางตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 ซงการจดท านตกรรมสญญาของผอ านวยการโรงเรยนยอมผกพนโรงเรยนนตบคคล รวมทงอยภายในขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหน แตโรงเรยนไมตองรบผดในการกระท าทปราศจากอ านาจหรอนอกเหนอขอบอ านาจทกฎหมายก าหนดของผอ านวยการโรงเรยน แตเนองจากกฎหมายก าหนดใหน าบทบญญตวาดวยตวแทนมาใชบงคบกบกรณความเกยวพนระหวางนตบคคลกบผแทนนตบคคล และระหวางนตบคคลหรอผแทนนตบคคลกบบคคลภายนอกโดยอนโลม แตไมมการก าหนดแบบของการใหสตยาบนไว มเพยงการก าหนดแบบของการแตงตงตวแทนเทานน8 ดงนน ผอ านวยการโรงเรยนจงสามารถใชอ านาจของความเปนผแทนโรงเรยนในการใหสตยาบนแกการจดซอจดจางโดยปราศจากอ านาจหรอนอกเหนอขอบอ านาจทกฎหมายก าหนดของตนเองดวยการแสดงเจตนาใหสตยาบนโดยชดแจงหรอปรยายไดในทกกรณและพนความรบผดจากการกระท าอนฝาฝนระเบยบของทางราชการโดยไมสจรตของตนเองได เวนแตกรณทเปนโมฆะเทานน9 เมอมการใหสตยาบนแลวนตกรรมสญญาดงกลาวยอมผกพนโรงเรยนตวการและอยภายในขอบเขตความรบผดของหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนโดยไมเปนธรรม สวนหลกกฎหมายองกฤษไมไดก าหนดแบบการเกดขนของสญญาตวแทนและแบบของการใหสตยาบน โดยอาจใหสตยาบนแกการกระท าซงไมไดรบมอบอ านาจของตวแทนโดยชดแจงหรอโดยปรยายกได ซงอาจเปนการใหสตยาบนดวยวาจา หรอโดยการกระท า หรอการงดเวนการกระท าของตวการทเขารบเอากจการทตวแทนท าไปเปนของตน10 แตไมใหตวการใหสตยาบนแกกจการซงเปนโมฆะเชนเดยวกน11 แตแมวาหลกกฎหมายองกฤษนน ตวแทนอาจไดรบการแตงตงดวยวาจาหรอลายลกษณอกษรไดโดยไมมแบบพธของการแตงตง แตในสญญาทเรยกวา Contract under seal หรอ Deed หรอ specialty contract ทสญญาตองท าเปนลายลกษณอกษรลงชอคสญญา ประทบตรา และสงมอบนน การมอบอ านาจจะตองกระท าภายใตการประทบตรา (Under seal) ทเรยกวา ใบมอบอ านาจ (Power of attorney) ใบมอบอ านาจนอยภายใต Powers of Attorneey Act 197112 กรณนคด Hunter V. Parker, (1840) 7 M. & W. 322. และคด Oxford V. Crow, (1893) 3 Ch. 535, 69 L. T. 228, 42 7 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มาตรา 39 8 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 798 9 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 172 10 Richard stone, Law of Agency, London : Cavendish Publishing Limited. (1996) p. 30-31. อางถงใน ไผทชต เอกจรยกร, ตวแทน-นายหนา, (กรงเทพมหานคร:วญญชน, 2559), น. 93. 11 คด Ashbury Carriage Co. V. Riche (1875) L.R. 7 H.L. 653. 44 L.J. Ex.185 , 33 L.T. 450, H.L. 12 Clive M, Schimtthoff, David A.G. Sarre, Charlesworth’s Mercantile law, fourtheenth edition, London : EL/BS, 1986 p. 228. อางถงใน ไผทชต เอกจรยากร, อางแลว เชงอรรถท 10, น. 99.

390

Page 8: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

8

W. R. 200.13 ศาลไดวางหลกวา ถาการกระท าทตวแทนไดกระท านนถามการท าเปนตราสาร (Deed) การใหสตยาบนตองท าเปนตราสารดวยจงจะมผลเปนการใหสตยาบน หลกกฎหมายองกฤษจงถอเปนกรณทมการก าหนดแบบของการใหสตยาบนโดยตองกระท าในลกษณะเดยวกบแบบการเกดขนของสญญาตวแทน เพยงแตในกฎหมายองกฤษนนมการก าหนดแบบการเกดขนของสญญาตวแทนไวเพยงกรณ เดยวคอกรณทเปนสญญาอนมลกษณะเปนตราสารดงกลาว

3.2 ปญหาหนวยงานของรฐทมหนาทช าระหนตามค าพพากษาของศาล เมอมการถายโอนภารกจโรงเรยนจากสงกดเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐานใหแกองคกรปกครองสวนทองถนแลว สงผลใหโรงเรยนสนสถานะความเปนนตบคคลและไมสามารถเปนคความในคดแพงไดตอไป ตองมหนวยงานเขามาด า เนนคดแทน ซ งคณะอนกรรมการวนจฉยกฎหมายทเกยวกบการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เคยมความเหนวากรณขอพจารณาถงสวนราชการหรอหนวยงานของรฐซงมหนาทช าระหนตามค าพพากษาของศาลกรณทมการถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถนนน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเปนหนวยงานของรฐทมหนาทตองช าระหนตามค าพพากษาของศาลตามนยประกาศคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนดงกลาว แตเนองจากการถายโอนภารกจของโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เปนกรณทมลกษณะแตกตางไปจากการถายโอนภารกจในกรณอน โดยเหตทโรงเรยนทถกถายโอนไปนนเปนหนวยงานทมสถานะเปนนตบคคลในตนเอง และมความสามารถในการกอหนของตนเอง ไมใชหนของหนวยงานตนสงกด และเมอไมมบทบญญตของกฎหมายใดก าหนดใหหนวยงานทเกยวของตองปฏบตตามความเหนของคณะอนกรรมการวนจฉยกฎหมายทเกยวกบการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน หรอรบรองใหค าวนจฉยของคณะอนกรรมการวนจฉยกฎหมายทเกยวกบการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนถอเปนทสด ประกอบกบมลกษณะเปนการขดหรอแยงกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 145 เนองจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไมใชจ าเลยในคดแพงดงกลาว ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจงยงคงปฏเสธการช าระหนตลอดมา สงผลใหเกดความเสยหายแกทางราชการทตองถกค านวณดอกเบยส าหรบหนตามค าพพากษาตลอดระยะเวลาทยงช าระหนไมครบถวน

จากการศกษาเปรยบเทยบกบการจดการทรพยสนและหนสนกรณการถายโอนภารกจของหนวยงานของรฐในกรณอน ๆ และการควบรวมกจการของบรษทจ ากดและบรษทมหาชนจ ากด พบวา หนวยงานทมการถายโอนภารกจไปยงองคกรปกครองสวนทองถนกรณอนลวนแตเปนการถายโอนภารกจ

13 Bowstead .W., A Digest of the Law of agency.,(Clack, New Jersey: The Lawbook Exchange Ltd., 2007), p 44 .

391

Page 9: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

9

บางสวนของหนวยงานของรฐซงมสถานะเปนนตบคคลไปยงองคกรปกครองสวนทองถน โดยภารกจทมการถายโอนนนไมไดมฐานะเปนนตบคคลแยกจากหนวยงานของรฐผโอน แตกตางจากการถายโอนภารกจโรงเรยน14 โดยหากเปนกรณการถายโอนภารกจหนวยงานของรฐทเปนนตบคคลจะมการตราเปนกฎหมาย และกฎหมายหลายฉบบกไดก าหนดใหหนวยงานของรฐผรบโอนเปนผรบผดชอบทรพยสนและหนสนของหนวยงานของรฐผโอน สวนกรณการควบรวมกจการของบรษทจ ากดและบรษทมหาชนจ ากดพบวา หลกกฎหมายไทย15 กฎหมายเวยดนาม16 และกฎหมายอนเดย17 มบทบญญตเกยวกบการจดการทรพยสนและหนสนในกรณทมการควบรวมกจการบรษทจ ากดและบรษทมหาชนจ ากดอนมลกษณะเปนการโอนภารกจของหนวยงานทเปนนตบคคลแลวสนสถานะนตบคคลนไวในท านองเดยวกนคอ ทรพยสน หนสน และความรบผดของนตบคคลทเลกกจการหรอสนสถานะนตบคคล เปนอนโอนไปเปนทรพยสน หนสน และความรบผดของนตบคคลใหมทงสน การวนจฉยตามนยประกาศคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนดงกลาวจงไมสอดคลองกบหลกกฎหมายทวไปเกยวกบการจดการทรพยสนและหนสนและการด าเนนคดในกรณทนตบคคลสนสภาพไปเปนหนวยงานในอกนตบคคลหนงอกดวย

3.3 ปญหาการขอใหชดใชหน กรณทโรงเรยนผดนดช าระหนหรอไมปฏบตตามขอตกลงแหงสญญา ยอมถอเปนการโตแยง

สทธคสญญาอกฝายหนง คสญญาอกฝายหนงนนชอบทจะฟองรองโรงเรยนเปนจ าเลยตอศาล เพอขอใหศาลมค าพพากษาใหโรงเรยนช าระหนได และหากศาลไดมค าพพากษาใหโรงเรยนช าระหนแลว โรงเรยนยงคงเพกเฉยไมช าระหนตามค าพพากษาหรอค าสงของศาลทงหมดหรอบางสวน เจาหนตามค าพพากษายอมชอบทจะรองขอใหบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงนนไดภายในสบปนบแตวนมค าพพากษาหรอค าสง โดยอาศยและตามค าบงคบทออกตามค าพพากษาหรอค าสงนนตามนยประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 271 อยางไรกด ตามทประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 285 ไดก าหนดใหทรพยสนบางประเภทไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด ซงโรงเรยนมทรพยสนทไมอยในความรบผดแหงการบงคบคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 285 (4) คอ ทรพยสนทโอนไมไดตามกฎหมายหรอตามกฎหมายยอมไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด ไดแก ทรพยสนของแผนดน เนองจากประมวล

14 สรปจาก ส านกงานคณะกรรมการมาตรฐานการบรหารงานบคคลสวนทองถน. สรปรายละเอยดแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ภารกจทถายโอนแลว. สบคนเมอวนท 15 ตลาคม 2559 จาก : http://www.local.moi.go.th/tranfer%20plan8.pdf 15 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1243 และ พระราชบญญตบรษทมหาชนจ ากด พ.ศ. 2535 มาตรา 153 16 Enterprise Law (Vietnam) Article 152, 153 17 Income Tax Act Sections 2 (1B)

392

Page 10: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

10

กฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1307 ไดก าหนดหามมใหยดทรพยสนดงกลาวไมวาทรพยสนนนจะเปนสาธารณสมบตของแผนดนหรอไมกตาม แตในการถายโอนภารกจซงไมมขอยตวาหนวยงานของรฐใดมหนาทรบผดชอบด าเนนคดและช าระหนตามค าพพากษาดงกลาว รวมทงการทกฎหมายไมไดก าหนดแนวทางในการบงคบช าระหนในกรณดงกลาวไว เจาหนตามค าพพากษาจงไมสามารถน ายดทรพยสนของโรงเรยนเพอการช าระหนตามค าพพากษาและไมสามารถบงคบคดใหมการปฏบตตามค าพพากษาของศาลได

จากการศกษาพบวา กรณทรพยสนของแผนดนซงไมอยในความรบผดแหงการบงคบคดเชนเดยวกบสาธารณสมบตของแผนดนนน ทรพยสนของแผนดนดงกลาวยงสามารถจ าหนายจายโอนไดดงเชนทรพยสนของเอกชน และประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1306 กไดก าหนดหามมใหยกอายความขนเปนขอตอสกบทรพยสนของแผนดนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนเทานน ไมไดใหความคมครองไปถงทรพยสนของแผนดนธรรมดา รวมทงนกกฎหมายหลายทานกไดใหความเหนวา ทรพยสนของแผนดนธรรมดานนเปนกรณทอาจถกครอบครองปรปกษไดดวย18 ในขณะทกฎหมายฝรงเศสนน แมวาไมมการก าหนดใหเจาหนตามค าพพากษาสามารถบงคบคดแกทรพยสนของแผนดนทไมใชสาธารณสมบตของแผนดนไวโดยชดแจง แตกรณทหนวยงานของรฐเปนลกหนตามค าพพากษาอนถงทสดของศาลแพงหรอศาลปกครองนน รฐบญญตหมายเลขท 80 - 539 ลงวนท 16 กรกฎาคม 1980 ไดก าหนดใหฝายปกครองผมหนาทตามค าพพากษาตองช าระหนดงกลาวใหแลวเสรจภายในก าหนดเวลา 4 เดอน นบแตศาลมค าพพากษา หากผดนดไมช าระเงนภายในก าหนดเวลาดงกลาว เจาหนตามค าพพากษาหรอผชนะคดสามารถด าเนนการบงคบช าระหนได19 โดยในกรณผถกฟองคดซงถกตดสนใหช าระเงนเปนหนวยงานทอยภายใตการก ากบดแลของรฐ เจาหนตามค าพพากษาหรอผชนะคดสามารถรองขอตอเจาหนาทบญชของรฐใหมการช าระเงนตามค าพพากษาจากบญชของกระทรวงการคลงซงเปนบญชของรฐไดโดยตรงตามมาตรา 1 แหงรฐบญญต ลงวนท 16 กรกฎาคม 1980 20 ซงกระทรวงการคลงทเปนผช าระเงนดงกลาว เทยบเคยงไดกบกรมบญชกลางของประเทศไทยเนองจากเปนหนวยงานก ากบดแลและบรหารการใชจายเงนของแผนดนให 18 มานตย จมปา, ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยทรพยสน, (กรงเทพมหานคร:ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2556), น.49 19 L. Neville Brown and John S. Bell, French Administrative Law, (Oxford:Clarendon Press, 1998) p. 115. อางถงใน รพ แพงสภา, ปญหาการบงคบคดทอยในเขตอ านาจศาลปกครองไทย, (วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543), น. 17. 20 Jean Massot et Thierry Girardot, Le Conseil d’Etat, La documentation francaise (Paris, 1999) p. 202. ; Michel Fromont, “L’ execution des decisions du juge adminstratif en droit francais et allemand,” L’ Actualite Juridique – Droit Administratif. 20 (avril 1988) p. 246., เพงอาง, น. 18.

393

Page 11: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

11

เกดประโยชนสงสด นอกจากนศาลปกครองในแตละชนศาลของฝรงเศสยงมอ านาจสงใหฝายปกครองช าระคาปรบเปนจ านวนเงนแนนอนทกวนจนกวาจะมการปฏบตตามค าพพากษาไดดวย 21 อนเปนการก าหนดแนวทางแกเจาหนตามค าพพากษาใหไดรบช าระหนในกรณทหนวยงานของรฐเปนลกหนตามค าพพากษาดงกลาว

3.4 ปญหาการเรยกทรพยสนคน สญญาซอขายซงเปนสญญาทผขายตกลงโอนกรรมสทธแหงทรพยสนตามสญญาใหแกผซอ

และผซอตกลงใชราคาทรพยสนตามสญญาใหแกผขาย ผซอและผขายมหนาทตองปฏบตตามขอตกลงดงกลาวระหวางกนตามหลกของสญญาตางตอบแทนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 369 หากคสญญาฝายใดฝายหนงผดนดช าระหนหรอไมปฏบตตามขอตกลงแหงสญญา คสญญาอกฝายหนงยอมมสทธฟองคดตอศาลขอใหมการปฏบตตามขอตกลงแหงสญญาได หรอในกรณทผซอไมช าระคาสนคาตามสญญาใหแกผขาย ผขายยอมมสทธบอกกลาวใหผซอช าระคาสนคาภายในระยะเวลาพอสมควรทไดก าหนด หากผซอยงคงไมช าระคาสนคาภายในระยะเวลาทก าหนด ผขายยอมมสทธบอกเลกสญญาไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 387 โดยการแสดงเจตนาบอกเลกสญญาแกผซอตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 386 วรรคแรก โดยผลของการบอกเลกสญญาเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงมาตรา 391 วรรคแรกซงบญญตไววา “เมอคสญญาฝายหนงไดใชสทธเลกสญญาแลว คสญญาแตละฝายจ าตองใหอกฝายหนงไดกลบคนสฐานะดงทเปนอยเดม แตทงนจะใหเปนทเสอมเสยแกสทธของบคคลภายนอกหาไดไม” ดงนน เมอโรงเรยนไมช าระหนคาสนคาใหแกผขาย ผขายยอมมสทธบอกกลาวใหโรงเรยนช าระคาสนคาภายในระยะเวลาพอสมควรทไดก าหนด หากโรงเรยนยงคงไมช าระคาสนคาภายในระยะเวลาทก าหนด ผขายยอมมสทธบอกเลกสญญา คสญญาตองกลบคนสฐานะดงเดมโดยโรงเรยนตองคนทรพยสนดงกลาวใหแกผขาย แตเนองจากมการถายโอนภารกจโรงเรยนจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไปยงองคกรปกครองสวนทองถน ซงไมมขอยตวาหนวยงานของรฐใดมหนาทรบผดชอบด าเนนคดและช าระหนตามค าพพากษาของศาลดงกลาว รวมทงหากมการคนทรพยสนดงกลาวยอมถอเปนการจ าหนายทรพยสนของแผนดน ซงมความขดของทางกฎหมายและระเบยบของทางราชการในการกลบสฐานะเดมตามหลกของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เมอผขายถกโตแยงสทธจงตองฟองรองเปนคดตอศาลเพอขอใหโรงเรยนคนทรพยสนตามสญญาซอขายใหแกตน แตเมอมการด าเนนกระบวนพจารณาคดจนกระทงศาลมค าพพากษาแลว การทศาลไดก าหนดใหคนทรพยสน หากคนไมไดใหใชราคานนยงสงผลใหเกดขอโตแยงในชนบงคบคดเกยวกบสภาพของทรพยสนทศาลสงใหคน รวมทง

21 รพ แพงสภา, อางแลว เชงอรรถท 19, น. 19.

394

Page 12: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

12

ราคาทตองชดใชแทน ตลอดถงเมอโรงเรยนยงคงเพกเฉยไมปฏบตตามค าพพากษาหรอค าสงของศาลทงหมดหรอบางสวน ซงเจาหนตามค าพพากษาชอบทจะรองขอใหบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงไดนนแตกไมสามารถน ายดทรพยสนของโรงเรยนเพอการช าระหนตามค าพพากษาได เนองจากทรพยสนของโรงเรยนถอเปนทรพยสนของแผนดนซงไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด สงผลใหไมสามารถบงคบคดใหมการปฏบตตามค าพพากษาของศาล ในขณะทรฐบญญต หมายเลขท 80 - 539 ลงวนท 16 กรกฎาคม 1980 ของฝรงเศสไดก าหนดใหฝายปกครองผมหนาทตามค าพพากษาตองช าระหนดงกลาวใหแลวเสรจภายในก าหนดเวลา 4 เดอน นบแตศาลมค าพพากษา หากผดนดไมช าระเงนภายในก าหนดเวลาดงกลาว เจาหนตามค าพพากษาหรอผชนะคดสามารถด าเนนการบงคบช าระหนได22 โดยสามารถรองขอตอเจาหนาทบญชของรฐใหมการช าระเงนตามค าพพากษาจากบญชของกระทรวงการคลงซงเปนบญชของรฐไดโดยตรงในกรณผถกฟองคดซงถกตดสนใหช าระเงนเปนหนวยงานทอยภายใตการก ากบดแลของรฐ อนเปนการก าหนดแนวทางแกเจาหนตามค าพพากษาใหไดรบช าระหนในกรณทหนวยงานของรฐเปนลกหนตามค าพพากษาของศาล

4. ขอเสนอแนะ จากการศกษาและวเคราะหปญหาทางกฎหมายในการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาล

กรณโรงเรยนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 ดงกลาว พบวา พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 รวมทงกฎหมายทเกยวของยงไมมบทบญญตทชดเจนและเปนธรรมเพยงพอในเรองการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาลดงกลาว ดงนน ผศกษาจงเหนควรเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาดงกลาว ดงน

4.1 เพมบทบญญตในพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 หรอออกระเบยบวาดวยหลกเกณฑการด าเนนคดกรณถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนมหนาทรบผดชอบด าเนนคดและช าระหนทถกกอใหเกดขนโดยชอบดวยกฎหมายซงรวมถงการจดซอจดจางโดยชอบดวยระเบยบของทางราชการเทานน ซงในกรณทผอ านวยการโรงเรยนจดซอจดจางโดยปราศจากอ านาจหรอนอกเหนอขอบอ านาจทกฎหมายก าหนดยอมไมสามารถใหสตยาบนแกการกระท าของตนเองได มฉะนนถอเปนการกระท าทไมชอบดวยระเบยบของทางราชการ การใหสตยาบนโดยชอบดวยระเบยบกฎหมายของทางราชการอนจะท าใหโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนมหนาทรบผดชอบด าเนนคดและช าระหนควรก าหนดใหมลกษณะดงน

22 L. Neville Brown and John S. Bell, French Administrative Law, (Oxford:Clarendon Press, 1998) p. 115. อางถงใน รพ แพงสภา, อางแลว เชงอรรถท 19, น. 17.

395

Page 13: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

13

4.1.1 การใหสตยาบนตองกระท าในลกษณะเดยวกบแบบของการเกดขนของสญญาตวแทน กลาวคอ หากการแตงตงตวแทนใหเขาท าสญญาในเรองทกฎหมายก าหนดใหตองจดท าเปนลายลกษณอกษร การใหสตยาบนกตองท าเปนลายลกษณอกษรดวยจงจะมผลเปนการใหสตยาบน ทงน โดยน าหลกกฎหมายตวแทนองกฤษเกยวกบแบบการใหสตยาบนซงตองกระท าในลกษณะเดยวกบแบบการเกดขนของสญญาตวแทนมาปรบใช

4.1.2 การสตยาบนตองกระท าโดยผบงคบบญชาเหนอขนไปชนหนง อนเปนไปตามหลกการตรวจสอบจากผบงคบบญชา เพอความเปนธรรมแกผทเกยวของ โดยเฉพาะกรณทตวการเปนนตบคคล

4.2 เพมบทบญญตในพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 หรอออกระเบยบวาดวยหลกเกณฑการด าเนนคดกรณถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนไดไปซงสทธ หนาท ทรพยสน และความรบผดชอบในการด าเนนคดตามภารกจโรงเรยนทไดรบโอนมารวมทงมหนาทช าระหนตามค าพพากษาของศาลในกรณมการถายโอนภารกจโรงเรยนดงกลาว ทงน โดยน าหลกการจดการทรพยสนและหนสนกรณการถายโอนภารกจของรฐทมสถานะเปนนตบคคลในกรณอน ๆ และหลกกฎหมายเกยวกบการควบรวมกจการของบรษทจ ากด บรษทมหาชนจ ากด อนมลกษณะเปนการโอนภารกจจากนตบคคลหนงซงสนสถานะความเปนนตบคคลไปเปนสวนหนงของอกนตบคคลหนงมาปรบใช ซงไมวาจะเปนกฎหมายไทย กฎหมายเวยดนาม และกฎหมายอนเดย ลวนมบทบญญตในท านองเดยวกนคอก าหนดใหทรพยสน หนสน และความรบผด โอนไปเปนของนตบคคลใหมทงสน

4.3 เพมบทบญญตในพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 หรอออกระเบยบวาดวยหลกเกณฑการด าเนนคดกรณถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถน วา ในกรณทโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนไมช าระหนตามค าพพากษาของศาลไมวาทงหมดหรอบางสวน เจาหนตามค าพพากษามสทธดงน

4.3.1 รองขอตอกรมบญชกลางเพอขอใหช าระหนตามค าพพากษาใหแกตนไดโดยตรง หากโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนไมช าระหนใหครบถวนภายในระยะเวลาทก าหนดไวในค าพพากษา อนเปนการน าหลกกฎหมายฝรงเศสเกยวกบการบงคบคดแพงและคดปกครองในกรณทหนวยงานของรฐเปนลกหนตามค าพพากษาซงผดนดช าระหนทไดก าหนดใหเจาหนตามค าพพากษาหรอผชนะคดสามารถรองขอใหมการช าระหนไดโดยตรงตอบญชกระทรวงการคลงซงเปนบญชของรฐมาปรบใช

396

Page 14: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

14

4.3.2 บงคบคดแกทรพยสนของโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนได เวนแตสาธารณสมบตของแผนดน เนองจากทรพยสนของแผนดนธรรมดานนโอนใหแกกนไดและอาจถกครอบครองปรปกษไดเชนเดยวกบทรพยสนของเอกชน ดงนน เมอหนวยงานของรฐในฐานะลกหนตามค าพพากษาไมช าระหนตามค าพพากษาของศาล เจาหนตามค าพพากษากควรไดมอ านาจบงคบคดเอากบทรพยสนดงกลาวได เพอความศกดสทธของค าพพากษาและเกดความเปนธรรมแกเจาหนตามค าพพากษา

4.4 เพมบทบญญตในพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 หรอออกระเบยบวาดวยหลกเกณฑการด าเนนคดกรณถายโอนภารกจโรงเรยนในสงกดเขตพนทการศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถน วา ในกรณทโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนไมช าระหนตามค าพพากษาของศาลไมวาทงหมดหรอบางสวน เจาหนตามค าพพากษามสทธดงน

4.4.1 รองขอตอกรมบญชกลางเพอขอใหช าระหนตามค าพพากษาใหแกตนไดโดยตรง ซงรวมถงการขอใหใชราคาแทนในกรณทศาลมค าสงใหคนทรพยสน หากโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนไมช าระหนใหครบถวนภายในระยะเวลาทก าหนดไวในค าพพากษา อนเปนการน าหลกกฎหมายฝรงเศสเกยวกบการบงคบคดแพงและคดปกครองในกรณทหนวยงานของรฐเปนลกหนตามค าพพากษาซงผดนดช าระหนทไดก าหนดใหเจาหนตามค าพพากษาหรอผชนะคดสามารถรองขอใหมการช าระหนไดโดยตรงตอบญชกระทรวงการคลงซงเปนบญชของรฐมาปรบใช

4.4.2 บงคบคดแกทรพยสนของโรงเรยนหรอองคกรปกครองสวนทองถนผรบโอนได เวนแตสาธารณสมบตของแผนดน เนองจากทรพยสนของแผนดนธรรมดานนโอนใหแกกนไดและอาจถกครอบครองปรปกษไดเชนเดยวกบทรพยสนของเอกชน ดงนน เมอหนวยงานของรฐในฐานะลกหนตามค าพพากษาไมช าระหนตามค าพพากษาของศาล เจาหนตามค าพพากษากควรไดมอ านาจบงคบคดเอากบทรพยสนดงกลาวได เพอความศกดสทธของค าพพากษาและเกดความเปนธรรมแกเจาหนตามค าพพากษา

หากมการแกไขปญหาการบงคบช าระหนตามค าพพากษาของศาลตามแนวทางท ผศกษาไดน าเสนอไวขางตน จกสามารถยตปญหาทเกดขนและน าไปสหลกการบงคบช าระหนทมความชดเจนและมประสทธภาพยงขนได

397

Page 15: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

15

บรรณานกรม จกรพงษ เลกสกลไชย. ค าอธบายแพงและพาณชยวาดวยตวแทน นายหนา จางท าของ รบขน.

กรงเทพมหานคร:นตธรรม, 2553. จด เศรษฐบตร. หลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหน.กรงเทพมหานคร:เอราวณการพมพ. 2522. ไชยยศ เหมะรชตะ. กฎหมายวาดวยสญญา.กรงเทพมหานคร:จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2547. นคร เศรษฐภรวจน. “ทรพยสนทเจาพนกงานบงคบคดขายทอดตลาด.” วารสารรามค าแหง ปท 24 ฉบบท 1.

(น. 305-313). นนทวฒน บรมานนท. สญญาทางปกครอง. กรงเทพมหานคร:วญญชน. 2546. นดา แสงโชตชวงชย. “การใหสตยาบนของตวการ” วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555. บญญต สชวะ. กฎหมายลกษณะทรพย. กรงเทพมหานคร: กรงสยาม. 2559. ไผทชต เอกจรยกร. ตวแทน-นายหนา. กรงเทพมหานคร:วญญชน. 2559. พชญา เทดขวญชย. การบงคบคดแพงทพนระยะเวลาบงคบคดแลวของทรพยจ านองและทรพยทจ านองยดแลว

ขายทอดตลาดยงไมได จะยดทรพยสนเพมไดหรอไม, ( กรงเทพมหานคร : กรมบงคบคด, ปท 19 ฉบบท 99 เดอนพฤศจกายน – ธนวาคม 2558), (น. 3-4)

เพชรา จารสกล. “ครอบครองปรปกษทสาธารณสมบตของแผนดน.” วารสารกฎหมายสโขทยธรรมาธราช. (น. 80-91).

มานตย จมปา. ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยทรพยสน. กรงเทพมหานคร:ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2557.

รพ แพงสภา. “ปญหาการบงคบคดทอยในเขตอ านาจศาลปกครองไทย” วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543.

ศนนทกรณ (จ าป) โสตถพนธ. ค าอธบาย นตกรรม-สญญา. กรงเทพมหานคร: วญญชน. 2552. ศกด สนองชาต. ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย นตกรรมสญญา. กรงเทพมหานคร:นตบรรณ

การ. 2557. สมเดช สแสง.คมอบรหารโรงเรยน สถานศกษาขนพนฐาน ตาม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต. ชยนาท : ชมรม

พฒนาความรดานระเบยบกฎหมาย พฒนามาตรฐานวชาชพคร. 2554. ส านกงานคณะกรรมการมาตรฐานการบรหารงานบคคลสวนทองถน. สรปรายละเอยดแผนปฏบตการ

ก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ภารกจทถายโอนแลว. สบคนเมอวนท 15 ตลาคม 2559 จากhttp://www.local.moi.go.th/tranfer%20plan8.pdf

398

Page 16: ปัญหาทางกฎหมายในการบังคับช า ...¸›ี...2 หน หน วยงานของร ฐซ งม หน าท ช าระหน

16

Bowstead .W. A Digest of the Law of agency.,Clack, New Jersey: The Lawbook Exchange Ltd. 2007. Clive M, Schimtthoff, David A.G. Sarre. Charlesworth’s Mercantile law. fourtheenth edition, London :

EL/BS, 1986. L. Neville Brown and John S. Bell. French Administrative Law. Oxford:Clarendon Press. 1998. Nicholas,B. French Law of Contract. London : Butterworths. 1982. Richard stone. Law of Agency. London : Cavendish Publishing Limited. 1996.

399