7.9 Antanom Pahlawan Anak Rimba Berjiwa Besar
Antanom Pahlawan Anak Rimba Berjiwa Besar1. Antanom ialah ketua
kaum Murut di Rundum.(a) Nama sebenar beliau ialah Ontoros anak
lelaki Antanom. (b) Dilahirkan pada tahun 1875. (c) Antanom telah
memimpin orang Murut menentang SBUB yang menindas kaumnya ketika
berusia 30 tahun.
2. Penentangan yang dipimpin Antanom juga dikenali sebagai
Kebangkitan Rundum.
Tindakan SBUB yang Menyebabkan Penentangan Antanom & Orang
Murut
Melarang membuka tanah melayu Tindakan SBUB melarang mereka
membuka tanah baru dianggap menceroboh hak orang murut. Akibat :
kekurangan beras
Menjadi Buruh Paksa Orang Murut dipaksa membina jalan di
pedalaman. Dipaksa memasang kawat telegraf antara Tenom dengan
Rundum.
Mengenakan cukai yang tinggi Cukai kepala 1 dolar setiap orang.
Cukai tanaman pindah 50 sen setiap ekar. Cukai sebatang pokok
kelapa untuk minuman tuak 25 sen. Cukai tangkapan ikan besar &
memelihara anjing 1 dolar seekor.
Tindakan SBUB yang Menyebabkan Penentangan Antanom & Orang
Murut
Menzalimi keluarga Suami isteri kaum Murut dikehendaki tinggal
berasingan di sebelah-menyebelah tebing sungai. Dikenakan 1 dolar
bagi setiap kali berkunjung. Jika mereka mempuyai dua orang anak,
salah seorang daripadanya akan diambil oleh SBUB untuk dijadikan
buruh paksa.
Menceroboh kawasan hutan Kawasan hutan diceroboh SBUB untuk
tujuan membina jalan. Tindakan ini dibantah kaum Murut kerana
mengikut kepercayaan mereka, tindakan ini akan menggangu roh nenek
moyang mereka.
Antanom menyatukan orang murut untukmenentang SBUB. Pada bulan
Februari 1915 -Antanom menyerang Pensiangan. -Membakar bangunan
kerajaan di situ. Pada bulan Mac 1915 -Antanom memimpin kira-kira
600 orang murut menyerang Rundum -Pejabat pentadbiran SBUB di
Rundum telah dimusnahkan. -Pengikut Antanom meningkat menjadi lebih
kurang 900 orang.
Antanom membina kubu pertahanan di Sungai Selangit yang
mengandugi 7 buah rumah bawah tanah.
Pada bulan April 1915 - SBUB menghantar 400 orang tentera
menyerang kubu Antanom - Pertempuran berlaku selama 6 minggu
Antanom dan 400 orang murut terkorban dalam mempertahankan Rundum
Penentangan itu dikenali sebagai Kebangkitan Rundum
SBUB mengenakan tindakan tegas terhadap pengikut Antanom.
8 orang kanannya dibuang daerah ke Kudat. Sementara yang lain
menjadi buruh paksa memasang kawat telegraf dari Kimanis hingga ke
Keningau . SBUB mengarahkan orang murut bersumpah setia bagi
mengelakkan kebangkitan seterusnya. Orang Murut telah berpindah ke
pedalaman Kalimantan
