Afet Bilgi Sisteminde

Analitik Hiyerarşi Süreci

(Analytic Hierarchy Process - AHP)

Kullanılan

Karar Destek Sistemleri

Levent SABAH

Bilgisayar Mühendisi

31 Mayıs 2012

ESİNKAP Beşinci Ar-Ge Proje Pazarı (Bilişim-Yazılım) etkinliği

AHP Nedir?

• 1970’li yılların başında,

Thomas L. Saaty tarafından

geliştirilen AHP tekniği, problemin

önceden tanımlanan

kriterlerinin, karar verici (uzman)

tarafından göreceli önemlerinin

belirlenmesine ve daha sonra her bir

kritere göre karar alternatifleri

arasında seçim yapılabilmesine

olanak tanımaktadır.

AHP Avantajları

AHP tekniğinin en önemli avantajı,

sayısal olarak belirlenebilecek objektif

yargılar ile, sübjektif nitelikli yargıları bir

arada bulundurabilmesidir.

Ayrıca kullanım kolaylığı da tekniğin bir

diğer önemli avantajıdır.

Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi

*Belirlenen amaç ve ölçütler doğrultusunda en

uygun seçimi belirlemek,

*Alternatif ve kriter sayılarının fazla olması

durumunda kolay ve hızlı karar vermek,

*Çeşitli bilgileri değerlendirmede kontrolü

sağlamak için.

*Problemin amacı

*Kriterler….

Litoloji - Fay Uzunlukları – Magn. >4 Deprem Nokta

Sayıları

*Alternatifler…. ilçeler

Kriter 1 : Riskli Litoloji Haritası

Kriter 2 : Aktif Fay Haritası

Kriter 3 : Deprem Noktaları Haritası (Büyüklüğü 4. üzerinde olan depremlerin noktaları)

Riskli Katmanların Birlikte Görünümü

Afet Bilgi Sisteminde AHP

Kullanımı

Afet Bilgi Sisteminde

AHP Kullanımı

Afet Bilgi Sisteminde

AHP Kullanımı

Afet Bilgi Sisteminde

AHP Kullanımı

Afet Bilgi Sisteminde

AHP Kullanımı

• Her alternatif (ilçe) için belirlenen 3 kriterin

değerleri programa eklenir ve hesapla tuşu ile

her ilçenin diğer ilçelere göre doğal nedenlerle

olası deprem riski hesaplanır.

• Doğal nedenlerle hesaplanacak sonuçlara 8

adete kadar içinde insan faktörü olan (hastane

sayısı, personel sayısı, yatak kapasitesi vs) ek

kriter eklenerek, doğal nedenlerle oluşan riski

azaltmaya yönelik işlemler yapılabilir.

Kriterlerin Önem Derecesi Belirlenir…

Kriterler önem derecelerine göre

1 ile 9 arasında puanlanır…

Alternatiflere (İlçelere) veriler eklenir

ve

hesaplama işlemleri yapılır

Litoloji İçin…

Fay uzunlukları için…

Büyüklüğü 4 ve üzerinde olan

deprem noktaları için…

Belirlenen 3 kritere göre her ilçe için

hesaplanan olası Deprem Riski sonucu

Ek Kriter İşlemleri

• Örnek çalışmada ek kriter olarak 7 madde

ele alınmıştır. • Hastane Sayısı (Kriter 1)

• Yataklı Kurum Sayısı (Kriter 2)

• Medikal Sayısı (Kriter 3)

• Eczane Sayısı (Kriter 4)

• Laboratuvar Sayısı (Kriter 5)

• Spor Salonu Sayısı (Kriter 6)

• Barınak sayısı (Kriter 7)

... devam

• Şekilde ek kriter olarak hastane sayısı

gösterilmektedir.

• Her ilçe için ilgili kriterlerin verileri eklenip

hesapla tuşuna basıldıktan sonra insan faktörlü

ek kriterlerin sonucu hesaplanmakta ve bu

sonuç ile doğal nedenlerle oluşabilecek sonuçlar

ile bir birleşik sonuç hesaplanmaktadır.

• Bu sonuca göre ilçelerin maddi imkanları arttıkça

olası deprem risklerinin düştüğü görülmektedir.

İlçelerin hastane sayıları…

Doğal – Maddi – Bileşik Sonuçlar…

Hesaplama ile İlgili Bir Örnek

• Örnek çalışmada için Kriter 2 ele alınmıştır.

• Kriter 2 Yataklı Kurum Sayısına karşılık

gelmektedir.

• Merkez ilçede yataklı kurum sayısı 56 iken, bu

durumda risk puanı 78.3 olmaktadır.

• Yataklı Kurum sayı değerini 5 adet olarak

azaltılmasıyla risk puanı değerinin 80.8

olmasına neden olmaktadır.

... devam

Sonuç

• Birleşik deprem risk oranının % 4.61’den

%5.22’e yükseldiği anlaşılmıştır.

Teşekkürler..

levent.sabah@cvm.com.tr