Upload
ali-osman-oencel
View
203
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
ĠSTANBUL’DA DEPREM AFET RĠSKĠ VE
YEREL YÖNETĠMLER
Prof.Dr.O.Metin ĠlkıĢık
Anadolu Yerbilimleri Ltd.ġti.
Arama Kurtarma ve Acil Yardım Derneği
8000 yıllık geçmiĢi olan Ġstanbul son 50 yılda çok hızlı bir Ģekilde büyümüĢtür. Nüfus 1950’lerde 1 milyon iken bugün 13 milyona yükselmiĢtir.
Önemli bir sosyal, ekonomik ve jeopolitik merkez olarak Ġstanbul kırsal alanlardan yoğun göç almıĢ, sonuçta da bina ve diğer altyapı hizmetlerine ihtiyaç hızla artmıĢtır.
2010 itibariyle Ġstanbul’da yaklaĢık 1,450,000 bina vardır.
Ġstanbul çevresinde son 2000 yılda yıkıcı ölçekte 120 deprem gerçekleĢmiĢtir.
Ġstanbul yaklaĢık olarak her yüzyılda bir yıkıcı bir deprem yaĢamaktadır.
Ġstanbul için Mw=7.5 senaryo depremi
(T=0.2 s) ivme tepki spektrumu dağılımı (T=1 s)
Ao =0.50Ao =0.70
Ao =0.35 Ao =0.25
Seismic
Gap ?
1912
19421939
7.8
1992
6.8
1943
7.3
1957
19441951
7.3
7.47.2
1999a,b
1967
Seismic
Gap ?
1912
19421939
7.8
1992
6.8
1943
7.3
1957
19441951
7.3
7.47.2
1999a,b
1967
Seismic
Gap ?
19121912
194219421939
7.8
19391939
7.8
1992
6.8
1992
6.8
19921992
6.8
1943
7.3
19431943
7.3
195719571957
1944194419441951
7.3
195119511951
7.3
7.47.2
1999a,b
7.47.2
1999a,b
7.47.2
1999a,b
196719671967
İstanbul’a 20 km uzakta 7.5 büyüklüğünde bir deprem olursa
40,000 ölü (%0.4)
4,000 bina tamamen çökecek
40,000 ağır hasarlı bina
100,000 den fazla ağır yaralı
2,000,000 geçici evsiz
100 ± 30 milyar TL kayıp
İSKİ; 7,568 km boruda, 1600 noktada hasar
480 köprüden 20 sinde ağır hasar olasılığı
İGDAŞ; 4670 km boruda, 13 hasar
300,000 den fazla servis kutusunun %16 sında hasar
...! ...! ...! ...!
Hasar Görebilirlik
Ġnsan Ölü ve ağır yaralı
Binalar Çökme ve Ağır hasar Hastane, Okul Kamu binaları
Altyapı Elektrik, su, doğal gaz HaberleĢme, internet Yollar, köprüler UlaĢım, araçlar
Endüstri Yıkım, hasar Enerji Personel Pazar kaybı
Hasar görebilirliğin belirlenmesi için
Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi + Ġlçe Belediyeleri
tarafından yapılan bazı çalıĢmalar;
Zemin ve Deprem Ġnceleme Müdürlüğü
ĠBB-JICA Projesi
AKOM
Ġstanbul Deprem Master Planı
Zeytinburnu Pilot Projesi
Fatih, Küçükçekmece +… Pilot Projeleri
ĠSMEP GörüĢmeleri
Kentsel DönüĢüm Yasa Tasarısı
O.M.İLKIŞIK I. ULUSAL YALOVA AFET YÖNETİMİ EĞİTİM PROGRAMI (10 - 14 Mart 2008)Yolların kapanması sonucu ulaĢılamayacak alanlar (JICA,2002)
O.M.İLKIŞIK I. ULUSAL YALOVA AFET YÖNETİMİ EĞİTİM PROGRAMI (10 - 14 Mart 2008)
Maksimum Yer Hızı (cm/sn)
Boru Hattı Uzunluğu
(km)
Kilometre BaĢına Kırılma Sayısı
(Düktil Malzeme)
Boru Hattı Boyunca Toplam Kırılma Sayısı
(Düktil Malzeme)
10 - 20 61 0.01 1
20 - 30 171 0.04 7
30 - 50 414 0.12 50
50 - 70 56 0.3 17
70 - 90 23 0.57 13
Toplam 725 1.04 88
Doğalgaz boru hatlarının Maksimum Yer Hızlarına bağlı performansları (Erdik,2007)
Maksimum Yer Hızı (cm/sn)
Boru Hattı Uzunluğu (km)
Kilometre BaĢına Kırılma Sayısı
(Kırılgan Malzeme)
Kilometre BaĢına Kırılma Sayısı
(Düktil Malzeme)
Boru Hattı Boyunca Toplam Kırılma Sayısı
(Kırılgan Malzeme)
Boru Hattı Boyunca Toplam Kırılma Sayısı
(Düktil Malzeme)
10 - 20 182 0.04 0.01 7 2
20 - 30 354 0.14 0.04 49 14
30 - 50 578 0.4 0.12 231 69
50 - 70 120 1 0.3 120 36
70 - 90 31 1.9 0.57 58 18
Toplam 1265 3.48 1.04 465 139
Ġçme suyu boru hatlarının Maksimum Yer Hızlarına bağlı performansları (Erdik,2007)
Afet öncesi, sırası, sonrası için
Kısa, orta ve uzun dönemli projeler
Riskin önlenmesi veya paylaĢılması
Merkezi-Yerel yönetim iliĢkileri
Kurumsal ve toplumsal eğitimler
… … …
O.M.İLKIŞIK I. ULUSAL YALOVA AFET YÖNETİMİ EĞİTİM PROGRAMI (10 - 14 Mart 2008)
DEPREM MASTER PLANI
VALĠLĠK
ĠLÇEBELEDĠYELERĠ
ÖZEL TEġEBBÜSLER
KAMU KURUMLARI
STK
BÜYÜKġEHĠRBELEDĠYESĠ
arasında sorumlulukları, kararları ve yöntemleri belirleyen sosyal bir kontrattır.
Zarar Azaltma ÇalıĢmalarıKısa Dönem (0-2 yıl)
ĠtfaiyeHaberleĢmeArama-Kurtarma Su, Doğal GazUlaĢım
Orta Dönem (1-4 yıl)Jeolojik-Jeofizik veri tabanlarıKöprü, viyadük vb güçlendirmePersonel EğitimiEnkaz
Uzun Dönem (3-10 yıl)Kentsel dönüĢüm – TOKĠ Ġmar planlarıOkul ve HastanelerAltyapı yenileme
Toplumsal eğitim
ĠSMEP
Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi - AKOMDeprem Öncesi için hazırlıkları
Bina kontrol ve güçlendirmeAltyapı kontrol ve güçlendirmeĠmar planlarında düzenlemelerPersonel ve Halk eğitimi
Deprem Sırası için hazırlıklarUlaĢımĠtfaiyeHaberleĢmeArama-Kurtarma
Deprem Sonrası için hazırlıklarSuGıdaBarınma, SağlıkDoğal GazEnkaz
İBB ACİL DURUM EYLEM PLANI
STRATEJİK KARARLAR
TAKTİK KARARLAR
IBB nin Olay Komuta Sistemi
Istanbul Valiliği ile Koordineli Olarak Çalışmaktadır.
O.M.İLKIŞIK I. ULUSAL YALOVA AFET YÖNETİMİ EĞİTİM PROGRAMI (10 - 14 Mart 2008)
BETONARME BİNALAR
0200400600800
10001200140016001800
0-1
0
10
20
.20
-25
25
-30
30
-35
35
-40
40
-45
45
-50
50
-55
55
-60
60
-65
65
-70
70
-75
75
-80
80
-85
85
-90
90
-95
95
-10
0
Deprem PuaniB
ina
Sa
yıs
ı
YIGMA_KARMA BİNALARIN DEPREM PUANLARI
0
200
400
600
800
0-10 10 20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90 90-100 100-110 110-120 120-130 130-140 140-150
Deprem Puanı
Bin
a S
ayıs
ı
78
2
6
1
3
4
5
9
10
11
12
78
2
6
1
3
4
5
9
10
11
12
ZPP
Binalar: 2295-16,030 Konut: 15,019-69,739Ticari: 6,486-13,574
Zeytinburnu, Fatih, Küçükçekmece + …Ġlçelerinde
200,000 kadar bina tek tek incelendi
Riskli olanlar belirlendi
Resmen iĢleme konulamadı (?+!)
Kentsel DönüĢüm yasa tasarısı hazırlandı
Günümüzde ülke sınırları içindeki bina sayısı 19 milyon kadar olup Bunun 5 milyon kadarı 2000 yılı sonrasında yapılmıĢtır.
Bu binaların 6.5 milyon kadarının depreme güvenli olup olmadığının incelenmesi gündemdedir. Bu sorun nasıl çözülebilir.
Risk AlanlarıKentsel Zarar Azaltma Planı (sakınım planı) kapsamında, farklı iliĢkilerle
ortaya çıkan risklerin incelendiği alt çalıĢmalardır; kentsel risk yönetimi uygulamaları arasında;
Üretim kaybı (sanayi, sabit ve hareketli altyapı, işgücü);
Yapı stoku ve kentsel altyapı sistemleri;
Doku riskleri (yapılaşma türü, arsa, yol, otopark, yoğunluk);
Özel alanlar (vadiler, yamaçlar, kıyılar, baraj altı havzalar);
Kültür mirası özel yapılar (tarihi ve anıtsal yapılar ve çevreler);
Tehlikeli kullanımlar (yanıcı, patlayıcı, kimyasal, radyasyon yayan
kullanımlar, vb. depo, donanım alanları);
Acil durum tesisleri (hastane, itfaiye, okul, haberleşme
merkezi, vb.)
Yönetimsel yeterlik (uzman personel, temrin-eğitim, kurumsal
kapasite yetersizlikleri);
Dışsal etkenler (kaza, sabotaj, terörizm)
gibi risk alanları bulunur. 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu
Afet Riski
BĠLĠMSEL VE TEKNĠK Projeler, Geoteknik, Deprem Mühendisliği, HaberleĢme …
YASAL VE ĠDARĠAFAD, CSB, HiyerarĢi, Yönetmelikler, Merkezi/Yerel Yönetimler
EKONOMĠKDASK,
EĞĠTĠMTatbikatlar, ĠĢ Güvenliği,
TOPLUMSALSosyal Duyarlık, STK lar
KENTSEL DÖNÜġÜM … …. ….
Afet Risk Yönetimi,• Ġnsan (kaynakları)• Veri tabanları• ĠletiĢim • Araç Gereç• Lojistik• Finans • Sigorta• Medya• Yasal durum• Merkezi - Yerel yönetim• Liderlik• Uluslararası iliĢkiler
konularında birçok ayrıntı ve daha da önemlisi bunlar arasında güçlü bir koordinasyon gerektirir.
… Hükümet ve toplum yetkililerinin genel söylemi;afet riskinin son derece karmaĢık olduğu ve
çözüm üretmenin zorluklarıdır …?!
AFET RĠSK YÖNETĠMĠNDEKĠ SORUNLAR
1-Yasal Çerçeve• KurumsallaĢma• Bilgi• Risk yönetim planı• Politik kararlılık• Liderlik• Risk azaltma ve koruma uygulamaları
2-Uygulama Politikaları• Kurumsal koordinasyon • Acil durum planlaması• Müdahale ve kurtarma kapasitesi• Toplumsal eğitim ve bilgilendirme• Toplumsal katılım • Özel sektör ve STK katılımı• Eğitim ve kapasite oluĢturma
ÖZET
… … …
ve… … …
olup, sonuçta;
Afet Riskini iyi yönetebilenler doğal olarak, kentleri de iyi yönetirler
Marmara da Mw=7.4 büyüklüğünde deprem için ÜSKÜDAR’da
En Büyük Ġvme’nin (PGA) 0.2-0.5g (! Deprem Yönt. 0.4)Deprem etkisinin ortalama olarak 7-8 ġiddetinde
olacağı tahmin edilmektedir.kötü zemin koĢullarında ve kötü kaliteli yapılarda
daha kötü sonuçlar beklenmelidir (ĠBB-JICA, 2002).
ÜSKÜDAR’DA DEPREME DUYARLIK EĞĠTĠMLERĠ
Afet Eğitimi
Üsküdar da yaĢayanların, özellikle öğrencilerin Deprem ve Afetler konusunda bilgilendirilmesi amacıyla
yapılan çeĢitli seminer ve paneller dıĢında Üsküdar Belediyesi ve Milli Eğitim Müdürlüğü iĢbirliği ile 2007 yılında uzun süreli bir eğitim programı baĢlatılmıĢtır
Bu program 2008 ve sonrasında da –gündüz okullarda,gece yazlık sinamada- devam etmiĢtir.
Afet Eğitimi herhangi bir kiĢi veya kurum tarafından sahiplenilemez.
Konunun, belli bir süre kiĢiler arasında farklı yönleri ile tartıĢılması gerekir. Afet Eğitimi’nin içeriğinde davranıĢların değiĢimi vardır ve davranıĢların değiĢimi zaman alır. Ġnsanların gereğine inanmadıkları bir değiĢime ikna edilmesi ise çok zordur.
Afet Eğitimi nin tek bir basit yolu yoktur. Kendisine yazılı bir belge verilen birisinin onu okuyup anladığı ve önerilenleri yapacağı kabul edilemez.
Eğitim çabaları ise en iyi; uyulması gereken mesajlarda ısrarlı olarak tekrarlar ve birlikte yapılan tatbikatlarla sonuç verir.