Embed Size (px)
Citation preview
PARAMYXOVIRUSES
PGS. TS. Cao Minh Nga
Goàm:
1. Virus AÙ cuùm (human parainfluenza virus - HPIV)
2. Virus hoâ haáp hôïp baøo (respiratory syncytial virus - RSV)
3. Virus sôûi (measles (rubeola) virus)
4. Virus quai bò (mumps virus)
Hoï PARAMYXOVIRUS
Gioáng (genus) Thaønh vieân (member) Glycoprotein
Paramyxovirus
HPIV 1
HN, F
HPIV 3
Rubulavirus
HPIV 4
HN, F
Mumps virus
Morbillivirus
Measles virus
H, F
Pneumovirus
Human RSV
G, F
PARAMYXOVIRUSES: Sô ñoà caáu truùc
0102030405060708090
1st
Qtr
4th
Qtr
East
West
North
* Hình thaùi hoïc
* Glycoproteins ‟ khoâng taïo gai nhoâ cao nhö virus cuùm:
* HN: hoaït tính NKHC + neuraminidase;
Virus sôûi ‟ chæ coù protein H,
RSV - coù protein G, caû 2 hoaït tính.
- F (goàm F1 + F2): hoøa maøng, NKHC
* Caùc protein :
- M (ñeäm): lieân keát maët trong MBN.
- NP: nucleoprotein.
- L & P: hoaït tính polymerase.
* Taêng tröôûng: trong baøo töông TB
(Parainfluenza viruses)
Gaây nhieãm hh caáp tính / ngöôøi:
- Beänh caûm cuùm / ngöôøi lôùn
- VPQ
- Vieâm taéc thanh quaûn (croup)/ treû em
- Vieâm phoåi (VP) / treû em
* Tính chaát virus
(Parainfluenza virus)
- Hình caàu, 2R 100 - 300 nm
- RNA & nucleocapsid: paramyxovirus
- MBN:
+ 2 loaïi gai: H, N
+ F: protein lieân keát TB khoång loà ña nhaân
- KN:
+ bieán ñoåi
+ 4 type (1-4): tính KN, CPE, tính gaây beänh
- KT cuûa H & F: trung hoøa tính nhieãm virus
„
* Dòch teã hoïc
(Parainfluenza virus)
- Laây truyeàn: ñöôøng hh
- KyÙ chuû: + ngöôøi, ÑV;
+ caùc doøng virus ÑV: khoâng nhieãm cho ngöôøi.
- Caû 4 type:
+ lan roäng khaép TG,
+ löu haønh suoát naêm.
* Sinh beänh hoïc
(Parainfluenza virus)
- Ñöôøng hh treân & döôùi, viremia (-)
- Phaàn lôùn: nhieãm tieàm aån
- Type 1 & 2: vieâm taéc thanh quaûn, vieâm hoïng
- Type 3: thöôøng khoâng gaây beänh
- Type 4: hieám khi gaây beänh, tröø caûm laïnh
* Laâm saøng
(Parainfluenza virus)
- Laø taùc nhaân chính gaây vieâm taéc thanh quaûn
(vieâm thanh - khí - pheá quaûn caáp) / TE < 5 t.
TC ñieån hình: ho khan döõ doäi
- Gaây beänh hh :
+ caûm laïnh,
+ vieâm hoïng,
+ VPQ & VP.
* Chaån ñoaùn ()
(Parainfluenza virus)
- LS: chuû yeáu
- PTN:
+ phaân laäp virus / nuoâi caáy TB (10 ngaøy).
+ MDH: hieäu giaù KT 4 laàn.
* Phoøng & ñieàu trò
(Parainfluenza virus)
Khoâng coù thuoác choáng virus + vaêcxin
hieäu quaû.
(RSV - Respiratory Syncytial Virus)
Gaây beänh:
- VP, VPQ/ treû em.
- Vieâm nhieãm ñöôøng hh treân/ ngöôøi lôùn.
* Tính chaát virus (RSV)
- Hình caàu, 2R 100 - 150 nm
- RNA & nucleocapsid: paramyxovirus
- MBN: gai coù protein F lieân keát vôùi TB (F: fusion)
TB hoøa nhaäp laïi hôïp baøo
Teân virus: "hôïp baøo"
- KN: 1 loaïi
- KT khaùng F proteins: trung hoøa tính nhieãm virus
- Ñeà khaùng (-): t, ether, > 50C
(+): baûo quaûn toát ôû -70C
* Sinh beänh hoïc (RSV)
- Nhieãm virus: khu truù taïi ñöôøng hh, viremia (-)
- Treû lôùn + ngöôøi lôùn:
vieâm nhieãm nheï / ñöôøng hh giöõa
- Treû nhoû:
+ vieâm nhieãm naëng hôn / ñöôøng hh döôùi
+ cô cheá beänh sinh: MD beänh lyù
- IgG (töø meï) + RSV ( IgE + histamin)
toån thöông TB hh
* Mieãn dòch hoïc (RSV)
- Tính sinh MD: khoâng hoaøn toaøn
(nhieãm nhieàu laàn)
chöa roõ nguyeân nhaân
(duø khoâng do bieán ñoåi KN)
- IgA daàn theo löùa tuoåi
* Daáu hieäu laâm saøng (RSV)
- Treû nhoû: VP, VPQ
(beänh ñöôøng hh döôùi)
- Treû lôùn + ngöôøi lôùn: caûm laïnh
(nhieãm ñöôøng hh treân)
* Chaån ñoaùn PTN (RSV)
- MDHQ: pheát nhuoäm BM hh
- IgG: hieäu giaù KT 4 laàn
- Phaân laäp virus:
+ caáy beänh phaåm: caøng nhanh caøng toát
+ TB phoâi ngöôøi, thaän khæ
+ CPE: hôïp baøo
(TB bò huûy hoaïi lieân keát caùc khoâng baøo laïi)
* Dòch teã hoïc (RSV)
* Laây truyeàn: ñöôøng hh
tieáp xuùc tröïc tieáp: tay muõi, mieäng
- Dòch moãi muøa ñoâng / toaøn TG
- Haàu nhö moãi ngöôøi bò nhieãm moãi ba naêm
- Gaây dòch nhieãm virus hh / caùc beänh nhi
* Phoøng ngöøa (RSV)
- BP chung: röûa tay saïch seõ, mang gaêng
giaùn ñoaïn laây truyeàn
traùnh dòch / BV
- Interferon
- BP ñaëc hieäu: vaêcxin (ñang NC)
(mumps virus)
“to mump”
* Tính chaát virus (mumps virus)
Caáu truùc:
+ RNA & nucleocapsid: paramyxovirus
+ MBN: 2 loaïi gai H + N
lieân keát vôùi TB, tieâu huyeát
- 1 serotype
- KT trung hoøa N
- KN KHBT: + "S" (soluble)/nucleoprotein ,
+ “V” (viral)/envelope nhieãm laâu.
* Sinh beänh hoïc (mumps virus)
- virus ñöôøng hh treân, döôùi
moâ lympho viremia
tuyeán (mang tai, tinh hoaøn,
buoàng tröùng, tuïy, giaùp), cô
quan (maøng naõo (moät soá ca)
- (): virus/ nieâm maïc mieäng
oáng Stenon tuyeán mang tai
- virus baøi tieát / nöôùc tieåu
NT () laø nguoàn nhieãm
* Mieãn dòch hoïc (mumps virus)
- MD suoát ñôøi / ngöôøi ñaõ bò beänh
- KT meï nhau
con: ñöôïc baûo veä 6 thaùng
* TC laâm saøng (mumps virus)
- UÛ beänh: 18 -21 ngaøy
- Tieàn trieäu: soát, meät moûi, bieáng aên, ñau cô
- TC:
(-): 20%,
chæ coù TC hh: 50%,
TC ñieån hình (# 1 tuaàn): 30-40%
+ söng tuyeán mang tai (1 hoaëc 2 beân),
+ ñaëc bieät: ñau tuyeán mang tai khi uoáng
nöôùc chanh.
* Bieán chöùng (mumps virus)
1. Vieâm tinh hoaøn sau daäy thì:
2 beân voâ sinh (Sterility)
1 beân (-) voâ sinh
2. VMN voâ truøng: laønh tính, töï giôùi haïn, di chöùng (-)
(): VN (hieám)
(3 taùc nhaân chính / VMN voâ truøng: virus quai
bò, coxackievirus, echovirus)
3. Vieâm tuyeán (buoàng tröùng, tuïy, giaùp, vuù): hieám
4. Vieâm cô quan (thaän, cô tim, khôùp): -”-
* Chaån ñoaùn PTN (mumps virus)
1. Phaân laäp virus:
töø tuyeán nöôùc boït, DNT, nöôùc tieåu, maùu
2. HTH: - IgG: hieäu giaù KT 4 laàn (HI, CF)
- CF: tìm KT S & V (viral)
+ KT S (+) (+)
+ KT V (+) ñaõ nhieãm virus töø tröôùc
3. Test maãn caûm ôû da
* Dòch teã hoïc (mumps virus)
* Laây truyeàn: ñöôøng hh
- Kyù chuû töï nhieân: ngöôøi
- Dòch/ toaøn TG, cao ñieåm: muøa ñoâng,
- 30% TE nhieãm tieàm aån coù ñaùp öùng MD.
* Phoøng ngöøa (mumps virus)
- Chuû ñoäng: vaêcxin soáng ñoäc löïc (1967)
vaêcxin tam lieân (MRM /ROR): ngöøa sôûi, quai bò, rubella
hieäu quaû laâu naêm + t/d phuï
ID cho treû 15 thaùng, nhaéc laïi: 4 – 6t
Choáng chæ ñònh: suy giaûm MD, phuï nöõ mang thai
- Thuï ñoäng: - globulin khoâng ngaên ngöøa hoaëc
nheï vieâm tinh hoaøn.
* Ñieàu trò (mumps virus)
- Khoâng coù thuoác ñaëc hieäu
- Khaùng sinh: khi boäi nhieãm VK
(MEASLES (Rubeola) VIRUS)
“measles” (tieáng Ñöùc): noát boûng roäp, phoàng da
BEÄNH SÔÛI (measles ):
- Beänh phaùt ban phoå bieán / daân soá - Möùc laây lan
- Hoa kyø: + tröôùc 1963 (vaccin): 500.000 ca maéc/naêm
+ naêm 2000: 86 ca (ngöôøi nhaäp cö)
- Caùc nöôùc PT (naêm 2000): 30 trieäu maéc, 770.000 cheát
* Tính chaát virus (measles virus)
* Caáu truùc:
- Hình caàu, 2R 140 nm (: hình sôïi)
- RNA & nucleocapsid: paramyxovirus
- MBN: gai H: NKHC khæ
F: lieân keát vôùi TB + tieâu huyeát
* Ñeà khaùng (+): 56C/ 30', 36C/ nhieàu ngaøy,
22C/ 2 tuaàn
(-): UV, formalin 1/4.000 / 37C / 4 ngaøy
* Tính chaát virus (measles virus) - 2
- 1 serotype duy nhaát
- KN NKHC
- Tính ñoät bieán: (-)
- Nuoâi caáy : TB thai ngöôøi + gaø, Hela, Hep-2,
TB thaän choù
- Gaây beänh thöïc nghieäm: khæ
Typical cytopathic effects (CPE) of syncytium formation
associated with measles virus replication in
(A) Vero cells
(B) lung tissue of a monkey with giant cell
pneumonia.
Measles virus-induced syncytia.
Vero cells infected with the Edmonston strain of MV
and stained with a fluorescently labeled antibody to MV.
* Sinh beänh hoïc (measles virus)
- Virus TB BM hh treân/döôùi moâ lympho
viremia TB noäi moâ: sinh (Koplik)
viremia da (phaùt ban)
- Phaùt ban: do vieâm maïch (phöùc hôïp KN-KT),
hoaïi töû TB BM / tónh maïch nhoû.
- TB khoång loà ña nhaân:
do protein lieân keát TB / caùc gai
* Mieãn dòch hoïc (measles virus)
- MD suoát ñôøi / ngöôøi ñaõ maéc beänh
- IgG: trung hoøa virus/ viremia
- MD qua trung gian TB: quan troïng
- KT meï em beù < 6 thaùng: maéc beänh
* TC laâm saøng (measles virus)
- UÛ beänh: 10 - 14 ngaøy
- Tieàn trieäu (3-5 ngaøy): soát, VKM (sôï aùnh saùng),
soå muõi, ho.
- Toaøn phaùt / BN:
+ noát Koplick (ñieåm traéng giöõa neàn hoàng)/
NM mieäng
+ ban saàn: maët toaøn thaân töù chi
+ caùc noát ban maøu naâu nhaït
* TC laâm saøng (measles virus) – 2
Child with a rash due to measles virus infection
* TC laâm saøng (measles virus) – 3
* Sôûi khoâng ñieån hình:
+ ôû ngöôøi lôùn, hieám gaëp: ngöôøi duøng vaccin cheát
ñaõ laâu bò nhieãm virus sôûi.
+ phaùt ban khoâng ñieån hình, noát Koplick (-)
* Möùc ñoä beänh:
: ngöôøi lôùn, treû nhoû < 5t,
: treû lôùn & thieáu nieân
* Bieán chöùng (measles virus)
Neáu BN khieám khuyeát ÑÖ MD TB, () naëng
1. Vieâm phoåi: do virus sôûi hoaëc VK (60% cheát do sôûi)
2. Vieâm muõi haàu, vieâm tai giöõa do VK: thöôøng gaëp
3. Vieâm naõo (1/1.000 ): + töû vong: 10%,
+ di chöùng vónh vieãn (ñieác, RL taâm thaàn): 40%
4. Vieâm toaøn naõo xô cöùng baùn caáp:
sau 1-15 naêm töû vong: raát hieám (1 phaàn trieäu).
Bieán chöùng thaàn kinh
(measles virus)
* Chaån ñoaùn (measles virus)
LS: chuû yeáu/ cas ñieån hình
PTN: cas khoù, nghi ngôø
- phaân laäp virus
- HTH (ELISA, HI, …):
+ IgM
+IgG: hieäu giaù KT.
* Dòch teã hoïc (measles virus)
* Laây truyeàn: ngöôøi – ngöôøi: qua ñöôøng hh
„ (th/k tieàn trieäu vaøi ngaøy sau phaùt ban)
- Kyù chuû töï nhieân: ngöôøi
- Gaây dòch / 2-3 naêm / toaøn TG
- Möùc ñoä laây lan - Cao nhaát: 2 – 3 ngaøy tröôùc phaùt ban.
- Tæ leä : TE > 6 thaùng, SDD
* Phoøng ngöøa (measles virus)
- BP chung: + caùch ly BN
+ khöû truøng ñoà duøng nhieãm chaát xuaát tieát
- BP ñaëc hieäu:
+ vaccin soáng ñoäc löïc (MRM /ROR):
+ vaccin cheát: khoâng duøng
+ -globulin: cho ngöôøi chöa chích ngöøa / uû beänh
* Ñieàu trò (measles virus)
- Khoâng coù thuoác ñaëc hieäu
- Khaùng sinh: khi boäi nhieãm
PARAMYXOVIRUSES gaây beänh khaùc
- Nipah virus
- Hendra virus
Laø taùc nhaân gaây beänh môùi xuaát hieän ôû
Malaysia, Australia/nhöõng naêm gaàn ñaây.
