Phoi thai dai cuong

PHÔI THAI HỌC ĐẠI CƯƠNG

BM Mô phôi – Khoa Y cơ sở – ĐH Y khoa Vinh

MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Trình bày được quá trình thụ tinh và kết quả thụ tinh.

2. Trình bày được quá trình phân chia trứng thụ tinh đến giai

đoạn tạo phôi dâu.

3. Trình bày được sự hình thành và phát triển của phôi nang.

4. Trình bày được sự hình thành và phát triển của phôi vị.

5. Nêu được nguồn gốc các mô và cơ quan.

6. Mô tả được sự hình thành và phát triển của các bộ phận

phụ của phôi thai.

7. Phân biệt được các trường hợp đa thai cùng trứng và

khác trứng. Nguyễn Xuân Khoa [email protected]

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Langman’s Medical Embryology, T.W. Sadler,2012.

2. Larsen’s Human Embryology, Gary C. Schoenwolf

3. Bài giảng Mô phôi, Đại học Y khoa Vinh, 2014.

Nguyễn Xuân Khoa [email protected]

1. ĐẠI CƯƠNG

Phôi thai học là một ngành khoa

học chịu trách nhiệm nghiên cứu

các quá trình phát sinh và phát

triển cá thể người và động vật.

1.1. Giới thiệu về phôi thai học (Embryology)

1.1.1. Phôi thai học

1.1.2. Nhiệm vụ của phôi thai học

Nghiên cứu quá trình phát triển cá

thể người và động vật trong giai

đoạn phôi và thai.

Nghiên cứu sự phát sinh & phát

triển bình thường & bất thường

của cá thể sinh vật. Nguyễn Xuân Khoa [email protected]

1. ĐẠI CƯƠNG

+ PTH hình thái học: N/c sự biến đổi hình thái qua

các gia đoạn khác nhau.

+ PTH sinh lý học: N/c các biến đổi sinh lý trong quá

trình phát triển phôi thai.

+ PTH phân tử: Nc cơ chế lên lạc giữa các tế bào

trong quá trình phát triển.

+ PTH nguyên nhân

+ PT bệnh học

+ PTH so sánh

1.2. Các hướng nghiên cứu phôi thai học



1. ĐẠI CƯƠNG

+ Đối với y học:

- Giải thích cơ chế hình thành các dị tật bẩm sinh: tật

thông liên nhĩ, túi thừa Merkel …

- Dân số và kế hoạch hóa dân số.

- Liệu pháp gen…

+ Đối với sinh học:

- Tìm ra các quy luật của quá trình tiến hóa lớn.

- Xác định mối quan hệ họ hàng giữa các đơn vị phân

loại.

1.3. Vai trò phôi thai học


1. ĐẠI CƯƠNG

1.4. Mặt phẳng phôi thai học



2. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁ THỂ LOÀI NGƯỜI TRONG TUẦN THỨ 1

- Thụ tinh là 1 quá trình trong đó có sự phối hợp giữa

noãn chín với tinh trùng để tạo ra hợp tử (trứng thụ

tinh).

- Sự thụ tinh có tính đặc hiệu.

- Nơi thụ tinh: thường ở 1/3 ngoài vòi trứng.

- Ở 1 số động vật: nhiều tinh trùng chui vào noãn

đa thụ tinh.

- Ở người & động vật có vú: chỉ có 1 tinh trùng chui

vào noãn đơn thụ tinh.

- Trường hợp nhiều noãn được phóng thích & được

thụ tinh bởi nhiều tinh trùng Bội thụ tinh.

2.1. Sự thụ tinh



a. Noãn trước khi thụ tinh

- Khi thoát nang, noãn được bọc bởi màng trong suốt

& lớp tb nang.

- Noãn ở kỳ giữa lần phân chia thứ 2 & tiếp tục phân

chia. Cực cầu 1 cũng đang phân chia.

- Noãn được loa vòi trứng hứng lấy, di chuyển về

phía tử cung nhờ:

+ Sự cuốn theo dòng nước màng bụng.

+ Sự chuyển động của các lông ở tế bào biểu mô

vòi trứng.

+ Sự co bóp của tầng cơ vòi trứng.

2.1. Sự thụ tinh2.1.1. Noãn và tinh trùng trước khi thụ tinh




b. Tinh trùng trước khi thụ tinh

- Khi mới phóng thích vào âm đạo, tinh trùng chưa có

khả năng thụ tinh.

Về sau, tinh trùng có những biến đổi cấu tạo và chức

năng ở đầu giúp cho tinh trùng có khả năng thụ tinh

(quá trình năng lực hoá tinh trùng).

- Tinh trùng di chuyển trong đường sinh dục nữ:

+Tự di chuyển.

+ Sự co bóp của tầng cơ đường sinh

dục nữ.

2.1. Sự thụ tinh2.1.1. Noãn và tinh trùng trước khi thụ tinh



1. Tinh trùng vượt qua lớp

tế bào nang

- Tinh trùng tiết

hyaluronidase để phá huỷ

acid hyaluronic (gắn các tế

bào nang) phân tán các

tb nang Tinh trùng tiến

vào màng trong suốt.

- Trong tinh dịch chứa

Protein có tính chất như

hyaluronidase.

2.1. Sự thụ tinh2.1.1. Quá trình thụ tinh




2. Sự kết dính tinh trùng với noãn: Có 2 giải thuyết về sự

dính tinh trùng với noãn (GT Fertilysin & kháng Fertilisin

và GT receptor tinh trùng)

Sau khi gắn vào màng trong suốt, tinh trùng chịu phản

ứng cực đầu, noãn chịu phản ứng vỏ Tạo ra phản ứng

màng trong suốt (trơ, không cho tinh trùng khác dính

vào).

Tinh trïng Tói

lai

H¹t váNo·n

Mµng trong suèt



3. Tinh trùng vượt qua màng trong suốt

Proacrosin (trong túi cực đầu) acrosin: tiêu huỷ màng

trong suốt đường hầm nhỏ Tinh trùng lọt qua màng

trong suốt


4. Tinh trùng lọt vào bào tương

của noãn

Tinh trùng tới tiếp xúc với noãn,

màng tinh trùng sát nhập với

màng noãn, nhân & bào tương

tinh trùng lọt vào bào tương của

noãn, màng tinh trùng nằm lại

bên ngoài.

A

B

C

D



5. Kết hợp noãn và tinh trùng

- Bào tương của tinh trùng & noãn

hoà lẫn nhau.

- Noãn bào 2 giảm phân lần II

noãn chín & cực cầu 2.

- Nhân tinh trùng = tiền nhân đực.

Nhân noãn = tiền nhân cái.

- Màng nhân biến mất, TNS xoắn

lại, ngắn đi, dày lên, thoi không

màu xuất hiện trứng thụ tinh

phân làm 2 phôi bào.




6. Kết quả của quá trình thụ tinh

- Sự kết hợp 2 tế bào biệt hoá cao độ (tinh trùng & noãn) 1 tế bào

kém biệt hoá, có khả năng phân chia tích cực.

- Sự thụ tinh khôi phục lại bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội đặc trưng cho

loài.

- Giới tính di truyền được quyết định ngay sau khi thụ tinh:

♀ (X) + ♂(Y) ♂(XY)

♀(X) + ♂ (X) ♀ (XX)

- Cá thể mới sinh mang đặc tính di truyền của cả cha lẫn mẹ.

- Kích thích noãn hoạt động và phân chia.

- Sự thụ tinh khơi mào cho hàng loạt quá trình gián phân nối tiếp nhau.



Thể ba NST13Thể ba NST18

TurnerMất đoạn ngắn 15



+ Yếu tố thời gian

Trong đường sinh dục nữ, tinh trùng có khả năng sống và

duy trì chức năng thụ tinh trong vòng 3- 4 ngày. Trứng khi vào

vòi trứng thường có khả năng thụ tinh trong vòng 24 giờ.

+ Chất lượng và số lượng tinh trùng: Số lượng tinh trùng đủ

lớn, tỷ lệ tinh trùng bất thường thấp.

+ Sức sống tinh trùng: Số lượng tinh trùng khỏe chiếm tỉ lệ

lớn.

+ Chất lượng trứng: Lượng bào tương tế bào noãn đủ lớn,

noãn không bất thường về bộ máy di truyền

2.1. Sự thụ tinh2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thụ tinh



-Trứng thụ tinh gián phân liên tục.

- Khoảng đầu ngày thứ 4 sau thụ tinh, trứng thụ tinh gồm 12-16

phôi bào, mặt ngoài xù xì như quả dâu Phôi dâu.

- Phôi dâu có sự tách tế bào:

+ Lớp tế bào bên ngoài (lá nuôi) tạo Rau & các bộ phận phụ.+ Khối TB bên trong (mầm phôi) tạo Phôi.

2.2. Sự phân chia trứng thụ tinh

2.2.1. Giai đoạn phôi dâu

Mµng trong suèt

L¸ nu«i

MÇm

ph«i


Sự phát triển phôi giai đoạn phôi dâu – phôi nang invitro



- 4 ngày sau thụ tinh,

trứng đã lọt vào khoang

tử cung, vùi trong chất

dịch (NMTC tiết ra).

- Xuất hiện 1 cái khoang

xen giữa các lớp phôi

bào.

- Khoang này lớn lên,

chứa dịch Khoang phôi

nang


2.2.2. Giai đoạn phôi nang

Ph«i nang

Cóc ph«i

Khoang

ph«i nang



- Khối tế bào trung tâm =

cúc phôi (lồi vào khoang

dưới mầm).

- Cúc phôi bị đẩy dần về 1

cực của trứng cực phôi,

cực đối lập cực đối phôi.

- Lớp tế bào ngoài dẹt lại

tạo thành khoang phôi nang.

- Trứng thụ tinh = phôi nang.

Giai đoạn này = giai đoạn

phôi nang.


2.2.2. Giai đoạn phôi nang

Ph«i nang

Cóc ph«i

Khoang

ph«i nang



- Trứng lọt vào NMTC rồi bám

vào đó để phát triển Trứng

làm tổ trong NMTC (ngày thứ

6 sau thụ tinh).(khi đó, trứng

đang ở giai đoạn phôi nang).

- Lá nuôi có 2 lớp: Lá nuôi

hợp bào (ngoài) & lá nuôi tế

bào (trong).

Lớp lá nuôi hợp bào phát

triển mạnh, bám chặt vào

NMTC, tiết ra men tiêu huỷ

NMTC tạo thành một cái hố

Trứng lọt dần vào NMTC.

3.1. Sự làm tổ của trứng

Khoang èi

L¸ nu«i tÕ bµoL¸ nu«i hîp bµo

Thượng bì phôi

H¹ b× ph«i

Mao m¹ch

Khoang ph«i nang



- Bình thường trứng làm tổ ở thành trước hoặc thành sau tử

cung.

- Có thể làm tổ ở gần lỗ trong cổ tử cung Rau tiền đạo.

Có thể làm tổ trong khoang bụng (hay gặp ở túi cùng

Douglas), trên mặt buồng trứng hay trong vòi trứng (thường

gặp nhất) Chửa ngoài tử cung (Phôi chết & mẹ bị xuất huyết

nghiêm trọng).

3.1. Sự làm tổ của trứng



1.Sự tạo ra thượng bì & hạ bì phôi

Mầm phôi biệt hoá thành 2 lớp:

- Lớp hướng về khoang phôi nang

Lá hạ bì phôi.

- Lớp kia Lá thượng bì phôi.

2. Sự tạo khoang ối (ngày thứ 8)

Trong lá thượng bì xuất hiện các

khe chứa dịch rồi hợp nhất

Khoang ối.

Hàng tế bào phủ trần khoang ối

Màng ối, (từ cúc phôi).

3.2. Sự tạo đĩa phôi lưỡng bì



3. Sự tạo ra túi noãn hoàng

nguyên phát (ngày thứ 9)

- Phôi nang lọt sâu vào NMTC, bị

bịt kín bởi 1 cục sợi huyết.

- ở cực phôi, lá nuôi phát triển

mạnh, trong lớp lá nuôi hợp bào

xuất hiện những không bào nội

bào rồi họp với nhau thành

những hốc lớn Giai đoạn hốc.

- Từ hạ bì phát sinh những tế

bào dẹt màng mỏng = màng

Heuser lót trong lá nuôi

Khoang phôi nang Túi noãn

hoàng nguyên phát.


Khoang èi

Tói no·n hoµng nguyªn ph¸t

Mµng Heuser

Mµng èi

Thîng b×ph«i

H¹ b×ph«i

Hèc l¸ nu«i



4. Sự tạo ra trung mô ngoài phôi và

khoang ngoài phôi(ngày thứ 11-12)

- Phôi nang được vây quanh bởi lớp

đệm của NMTC.

- Cục sợi huyết tạo sẹo.

- Cực phôi:

+ Lớp lá nuôi hợp bào có những

khoảng trống thông với nhau hệ

thống lỗ lưới.

+ Lá nuôi phá huỷ nội mô các mao

mạch máu & giãn mạch mao mạch

kiểu xoang, hốc lá nuôi thông với mao

mạch & chứa đầy máu mẹ hệ thống

tuần hoàn rau thời kỳ máu dưỡng.

Cực đối phôi, lá nuôi = lá nuôi tế bào.


Khoang èi


Mµng Heuser

Mµng èi

Thîng b× ph«i

H¹ b×ph«i

Hèc l¸ nu«i



4. Sự tạo ra trung mô ngoài phôi và

khoang ngoài phôi(ngày thứ 11-12)

- Một dạng tb mới xuất hiện xen giữa

mặt trong lá nuôi & mặt ngoài túi noãn

hoàng nguyên phát, giữa lá nuôi &

màng ối trung mô ngoài phôi:

+ Lợp mặt trong lá nuôi & mặt ngoài

màng ối lá thành trung bì ngoài phôi

+ Lợp mặt ngoài túi noãn hoàng lá

tạng trung bì ngoài phôi

- Trong trung mô ngoài phôi xuất hiện

những hốc lớn họp với nhau khoang

ngoài phôi.


Khoang èi


Mµng Heuser

Mµng èi

Thîng b× ph«i

H¹ b×ph«i

Hèc l¸ nu«i



4. Sự tạo ra túi noãn hoàng

thứ phát, trung bì màng đệm,

trung bì túi noãn hoàng, trung

bì màng ối và cuống phôi.

(ngày thứ 13)

- Nơi trứng lọt vào, BM tử cung

đã phủ kín cái sẹo.

- Hạ bì sinh ra những tế bào

mới, phủ mặt trong trung bì

ngoài phôi Túi noãn hoàng

thứ phát

Túi noãn hoàng nguyên phát bị

đẩy lùi, teo nhỏ Túi noãn

hoàng thứ phát.

- Khoang ngoài phôi (khoang

màng đệm) khoang lớn.


Tói no·n hoµng thø ph¸t

Khoang ngoµi ph«i

TÊm tríc d©y sèng



4. Sự tạo ra túi noãn hoàng thứ

phát, trung bì màng đệm, trung

bì túi noãn hoàng, trung bì màng

ối và cuống phôi. (ngày thứ 13)

- Trung bì ngoài phôi lót mặt

trong lá nuôi trung bì màng

đệm (cùng lá nuôi tạo thành

màng đệm).

Lót mặt ngoài màng ối trung

bì màng ối.

Lót mặt ngoài túi noãn hoàng

trung bì túi noãn hoàng.

ở đuôi phôi, trung bì túi noãn

hoàng & trung bì màng ối nối với

trung bì màng đệm cuống

phôi.


Tói no·n

hoµng

thø ph¸t

Khoang

ngoµi

ph«i

Trung b×

mµng

®Öm

Trung b× Trung b×

tói no·n hoµng mµng èi

Cuèng

ph«i



Như vậy:

Cuối tuần thứ 2, phôi là 1 tấm phẳng hình đĩa dẹt, gồm 2 lá :

Thượng bì phôi ở mặt lưng & hạ bì phôi ở mặt bụng đĩa phôi

lưỡng bì

Thượng bì phôi sàn khoang ối & tiếp với màng ối.

Hạ bì phôi trần túi noãn hoàng.

ở phía đầu, nội bì phôi hơi dày lên tấm trước dây sống.



Quá trình tạo phôi vị là quá trình trong đó xảy ra mọi sự vận

chuyển tế bào sinh ra từ các lá phôi mà kết quả là những

mầm các cơ quan tạo ra từ các lá phôi ấy được xếp đặt vào

những vị trí nhất định, ở đó chúng sẽ tiếp tục phát triển.

Giai đoạn phôi vị bắt đầu từ ngày thứ 13.



- Mặt thượng bì trông vào khoang

ối (mặt lưng phôi), phía đuôi phôi

xuất hiện một rãnh hẹp, dài

đường nguyên thuỷ, ở phía đầu

lõm xuống & được vây quanh bởi 1

gờ hình vành khuyên nút

Hensen.

4.1. Sự xuất hiện đường nguyên thủy

Đường nguyên thuỷ

Mµng èi Nót Hensen



- 2 bên đường nguyên

thuỷ, các TB thượng bì

phôi tách ra, di cư xen giữa

thượng bì & hạ bì 2 lớp

TB mới:

+ Nội bì trong phôi (thay

thế hạ bì)

+Trung bì trong phôi

- Những TB còn lại của

thượng bì = Ngoại bì

3.1. Sự xuất hiện nội bì, trung bì và ngoại bì

Néi b× §êng nguyªn thuû

Mµng èi Nót Hensen

Ngo¹i b×

Trung b×



- ở phía đầu phôi, trung bì

lan ở 2 bên tấm trước dây

sống, vòng ra phía trước,

sát nhập với nhau ở đường

giữa diện tim (diện

mạch).

Nội bì tấm trước dây sống

dán chặt với ngoại bì

màng họng.

- Ở phía đuôi phôi, ngay

đầu sau đường nguyên

thuỷ cũng có 1 vùng không

có trung bì màng nhớp.

4.1. Sự xuất hiện nội bì, trung bì và ngoại bì

Néi b× §êng nguyªn thuû

Mµng Mµng Nóthäng èi Hensen

Ngo¹i b×

Trung b×

Mµngnhíp



- Những tế bào từ nút

Hensen thụt xuống di cư

theo đường giữa về phía

đầu phôi 1 ống kín ở

đầu trước = ống dây sống.

- Vào khoảng ngày thứ 17,

trung bì & ống dây sống

tách rời nội & ngoại bì,

lòng ống dây sống thông

với khoang ối.

4.2. Sự tạo dây sốngMµng häng

NiÖu

nang

Cuèng

ph«ièng d©y

sèng

Néi b×

Mµng Nót

èi

Hensen

Ngo¹i

b×Trung

b×

DiÖn tim

Khoang èi



- Dây sống gây sự cảm

ứng tạo các cơ quan khác

(trong đó có cột sống, khi

cột sống hình thành, nó

tiêu đi).

- ở phía đuôi phôi, nội bì

phát triển vào cuống phôi

1 túi = niệu nang, về sau

nó sẽ teo đi & di tích là dây

chằng rốn - bàng quang.

4.2. Sự tạo dây sống

NiÖu nang

Cuèng

ph«i

èng d©y

sèng



- Đầu tuần 3, xuất hiện những nhung mao lá nuôi nguyên

phát: gồm trục lá nuôi tế bào & lá nuôi hợp bào.

- Sau đó, trung mô màng đệm xâm nhập vào trục nhung

mao Nhung mao đệm thứ phát.

- Cuối tuần 3, tạo ra những mạch máu trong trục liên kết

Nhung mao đệm vĩnh viễn.

4.3. Sự phát triển của lá nuôi

Kho¶ng

gian

nhung

mao

Mµng

èi

L¸

nu«i

hîp

bµo

L¸

nu«i

tÕ bµo



- Trong tuần 3, khi trung bì được tạo ra tạo phôi vị bắt

đầu (tạo các mầm mô & cơ quan).

Các mầm này di chuyển bằng cách di cư, tăng sinh, tách ra,

gấp lại, lồi lên, lõm xuống mầm nguyên phát phân chia

mầm thứ phát biệt hoá mô tế bào đảm nhiệm những

chức năng đặc biệt.

Các mầm phát sinh trực tiếp từ các lá phôi.

Sự tạo mầm bắt đầu từ đầu tuần 4. Kết thúc các cơ quan

chính được đặt vào những vị trí nhất định.



- Dây sống cảm ứng phần ngoại bì

nằm ngay trên nó tấm thần

kinh. Phần còn lại ngoại bì da.

Tấm thần kinh toàn bộ hệ

thần kinh.

- Cuối tuần thứ 3, tấm thần kinh

lõm xuống theo đường giữa

máng thần kinh, hai bờ máng tiến

gần và khép lại ống thần kinh:

+ Ở đầu phôi phình to những túi

não não bộ.

+ Ở đuôi phôi ống tuỷ tuỷ

sống

5.1. Sự biệt hóa ngoại bìM¸ng TK

èng thÇn

kinh

D©y

sèng



- Từ bờ máng, các tb di cư sang 2 bên mào thần kinh

Hạch thần kinh, phó hạch, tuyến tuỷ thượng thận.

- Sàn não trước lồi sang hai bên 2 túi thị giác lõm

Chén thị giác Võng mạc.

- Ngoại bì dày lên tạo thành:

+ Tấm khứu giác Biểu mô khứu giác.

+ Tấm thị giác lõm Túi nhân mắt Nhân mắt.

+ Tấm thính giác lõm Hố thính giác Túi thính giác

Tai trong.

- Não trung gian lõm Phễu tuyến yên Tuyến yên,

phía sau trần não trung gian lồi lên Tuyến tùng

Ngoại bì da Biểu bì & các bộ phận phụ thuộc

5.1. Sự biệt hóa ngoại bì



- Tóm lại: Ngoại bì là nguồn gốc của:

- Toàn bộ hệ thần kinh.

- Biểu mô cảm giác của các cơ quan thính giác, khứu giác.

- Võng mạc, nhân mắt.

- Biểu mô khoang miệng, khoang mũi, các xoang, các tuyến

phụ thuộc.

- Men răng.

- Biểu mô đoạn tận cùng ống tiêu hoá, hệ tiết niệu & sinh dục.

- Tuyến yên & thượng thận tuỷ.

- Biểu bì & các bộ phận phụ thuộc da

5.1. Sự biệt hóa ngoại bì



1. Trung bì cận trục

- Cuối tuần 3, trung bì cận trục phân đốt khúc nguyên thuỷ

(42- 44 đôi).

- Khúc nguyên thuỷ = 1 khối vuông rỗng, 4 thành (trong,

ngoài, lưng, bụng).

- Đầu tuần 4, thành ngoài & bụng mất dạng biểu mô, thành

trong áp vào thành lưng Đốt da- cơ Mô liên kết dưới da

& cơ vân.

5.2. Sự biệt hóa trung bì (trung bì cận trục, gian, bên)



2. Trung bì trung gian

- Đầu phôi Đốt thận, đuôi phôi

Dải sinh thận Hệ tiết niệu.

- Nguồn gốc hệ sinh dục & tuyến vỏ

thượng thận.


2. Trung bì bên

Tách làm 2 lá:

Lá thành dán vào ngoại bì & tiếp

với lá thành trung bì ngoài phôi.

Lá tạng dán vào nội bì & tiếp với

lá tạng trung bì ngoài phôi.

L¸

Thµnh

L¸

t¹ng



Tóm lại:

Trung bì là nguồn gốc của:

- Mô liên kết.

- Mô cơ.

- Thận, các tuyến sinh dục nam & nữ, đường bài xuất của hệ

tiết niệu - sinh dục (trừ đoạn cuối).

- Tuyến vỏ thượng thận

- Các cơ quan tạo huyết & các huyết cầu.




Nội bì biệt hoá thành:

- Biểu mô tai giữa, xoang mặt, vòi Eustache.

- BM tuyến giáp, cận giáp, ức.

- BM đường hô hấp (từ họng phế nang).

- BM ống tiêu hoá (trừ miệng, hậu môn).

- BM tuyến thành ống tiêu hoá, gan, tụy, tuyến nước bọt (trừ

tuyến mang tai)

- BM bàng quang, 1 phần âm đạo, toàn bộ niệu đạo nữ giới,

niệu đạo nam giới (trừ niệu đạo dương vật)

5.3. Sự biệt hóa nội bì


6. SỰ ĐỊNH RANH GIỚI PHÔI

- Hiện tượng khép mình chủ yếu là do sự vồng lên ở giữa của bản

phôi, sự gập của đầu & đuôi phôi, ở 2 bên bờ bản phôi cũng cuộn lại.

- Do sự gập của phôi nên khoang ối ngày càng to ra, chuyển động về

phía dưới & về giữa, kết quả phôi nằm gọn trong khoang ối.

- Cũng do phôi gấp mình nên giữa túi noãn hoàng & niệu nang xuất

hiện một nếp gấp gọi là cựa niệu nang.

Khoang

ngoµi ph«i

L¸ t¹ng

trung b× ngoµi ph«i

L¸ thµnh

trung b× ngoµi ph«i

Khóc nguyªn thñy §èt da c¬

èng tk §m chñ lng


6. SỰ ĐỊNH RANH GIỚI PHÔI

- Túi noãn hoàng dài ra & thắt lại

ở phía trên cuống noãn hoàng.

- Cựa niệu nang ngày càng tiến

vào trong phôi vách niệu - trực

tràng.

- Trung bì cuống phôi sát nhập với

trung bì noãn hoàng dây rốn.

- Tới cuối tháng thứ nhất, mọi lối

thông giữa khoang cơ thể với

khoang ngoài phôi đều đã bị bịt

kín Phôi đã khép mình và

ranh giới phôi đã được xác định

Tói no·n

hoµng

Mµng

®Öm

Cuèng

ph«i

Khoang

ngoµi ph«i

Khoang èi

Mµng èi


7. SỰ PHÁT TRIỂN CÁC PHẦN PHỤ PHÔI

Màng ối lợp trần khoang ối, khoang ối có chứa nước ối (có thể từ

huyết thanh mẹ, tế bào biểu mô màng ối).

Quá trình sản sinh & hấp thu nước ối là không đổi. Nước ối được trao

đổi với cơ thể mẹ qua tuần hoàn rau nên nước ối luôn luôn được đổi

mới.

Chức năng:

- Chức năng cơ học:

+ Che chở cho phôi thai chống những sốc

phát sinh từ môi trường ngoài.

+ Cho phép thai cử động tự do.

+ Làm cho thai không dính vào màng ối.

- Chống khô ráo cho thai.

- Giữ cân bằng lượng nước trong phôi thai.

7.1. Màng ối và khoang ối



1. Túi noãn hoàng

Phát sinh từ nội bì & được phủ ngoài bởi trung bì túi noãn hoàng.

- Khoang ối phát triển Nó dài ra & thông với ruột nguyên thuỷ =

cuống noãn hoàng.

- Tạo huyết & tạo mạch, sau thoái triển & biến đi

2. Niệu nang

- Phát sinh từ nội bì, phát triển vào cuống phôi.

- Không phát triển, tham gia tạo bàng quang & dây chằng rốn - bàng

quang.

5.2. Túi noãn hoàng, niệu nang, dây rốn



3. Dây rốn

- Cuống phôi sát nhập với cuống noãn hoàng

dây rốn.

- Cấu tạo: Khi trẻ ra đời dây rốn có = 2 cm, l = 50

cm.

+ Bọc ngoài là màng ối.

+ Bên trong là một mô nhầy Chất đông

Wharton.

+ 2 ĐM rốn & 1 TM rốn.

+ Túi noãn hoàng & niệu nang thoái hoá sớm.

7.2. Túi noãn hoàng, niệu nang, dây rốn

BiÓu m«

§M rèn

TM rèn

ChÊt ®«ng Wharton



1. Sự hình thành rau thai

Rau được hình thành từ:

Mô phôi thai: Màng đệm có nhung

mao.

Mô của mẹ: Màng rụng rau.

7.3. Rau




a. Sự phát triển của màng đệm và sựtạo ra phần rau thuộc phôi thai

- Trung bì lá nuôi đội lá nuôi lên

những nhung mao đệm.

- Lúc đầu có trên khắp mặt trứng, sau

chỉ phát triển nơi trông về màng rụng

rau phần rau thuộc con.

- Lá nuôi có 2 lớp: lá nuôi tế bào &

hợp bào. Đến cuối tháng thứ 4 lá nuôi

tế bào biến mất.

- Lá nuôi hợp bào phát triển sâu vào

niêm mạc tử cung những hốc xung

quanh nhung mao = khoảng gian

nhung mao (chứa máu mẹ).

7.3. Rau

L¸ nu«i L¸ nu«i Trôc RAu

tÕ bµo hîp bµo liªn kÕt thai

Kho¶ng gian Líp Líp RAU

nhung mao ®Æc xèp mÑNguyễn Xuân Khoa [email protected]



b. Sự phát triển của nội mạc tửcung và sự tạo ra phần rau thuộcmẹ

Khi có thai, NMTTC = màng rụng,

chia 3 phần:

- Màng rụng rau: Xen giữa

trứng & cơ TC.

- Màng rụng trứng: Xen

giữa trứng & khoang TC.

- Màng rụng tử cung: Phần

còn lại.

5.3. Rau

Mµng

rông

tö

cung

Mµng

rông

rau

Mµng

rông

trøng



2. Cấu tạo rau phát triển đúng kỳ

hạn

- Sau 4 tháng, rau đã hoàn thành

cấu tạo.

- Hình đĩa, 20 cm, nặng 500g.

- Mỗi nhung mao đệm gồm:

+ 1 trục liên kết chứa những

nhánh động mạch đệm, tĩnh mạch

đệm & lưới mao mạch đệm.

+ Phủ ngoài = lá nuôi hợp

bào, trên mặt có nhiều vi nhung mao

- Nhung mao đệm chia nhánh nhiều

lần tăng diện tích trao đổi chất.

7.3. RauL¸ nu«i L¸ nu«i Trôc RAu

tÕ bµo hîp bµo liªn kÕt thai

Kho¶ng gian Líp Líp RAU

nhung mao ®Æc xèp MÑ



3. Chức năng của rau

- Trao đổi chất: được thực hiện bằng nhiều cơ chế khác nhau.

+ Từ mẹ sang thai: chất dinh dưỡng, nước, oxy, kháng

thể, hormon...

+ Từ con sang mẹ: các chất dị hoá, nước, carbonic...

- Bài tiết hormon: các hormon hướng sinh dục, estrogen &

progesteron... do lá nuôi hợp bào tiết ra.

- Miễn dịch: Thai miễn dịch thụ động do kháng thể từ máu mẹ

qua hàng rào rau sang thai.

5.3. Rau



3. Chức năng của rau

- Rau thường bám ở 1/3 trên tử cung

(thành trước hoặc sau).

- Nếu bám gần lỗ trong cổ tử

cung rau tiền đạo, 3 loại:

+ Rau tiền đạo trung tâm: bịt

hoàn toàn lỗ trong ống cổ tử cung.

+ Rau tiền đạo bên: bịt 1 phần

lỗ trong ống cổ tử cung.

+ Rau tiền đạo bờ : bám ở bờ

cuả lỗ trong ống cổ tử cung.

7.3. Rau


8. ĐA THAI

- Hai hay nhiều thai được sinh ra từ 1 trứng thụ tinh bởi tinh

trùng.

- Nếu phân đôi ở giai đoạn 2 phôi bào mỗi phôi bào phát

triển độc lập thành 1 thai. Mỗi thai có màng ối riêng, màng

đệm riêng & rau riêng.

- Nếu phân đôi ở giai đoạn phôi nang, cúc phôi tách làm 2

khối riêng biệt. Mỗi thai có màng ối riêng, nhưng chung nhau

1 màng đệm, 1 khoang ngoài phôi, 1 rau.

- Sinh đôi cùng trứng: 2 cá thể giống nhau về giới tính, hình

thái, sinh lý, tâm lý, đặc tính di truyền.

8.1. Đa thai cùng trứng




8. ĐA THAI

- Hai (hay nhiều) trứng thụ tinh bởi 2 (hay nhiều) tinh trùng.

- Mỗi phôi có màng ối riêng, màng đệm riêng, rau riêng.

- Thường khác giới tính.

8.2. Đa thai khác trứng



Health & Medicine

Phoi thai dai cuong