KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU TRỊ ĐAU Ở NGƯỜI CAO TUỔI

KHAI QUAT VÊ ĐIÊU TRI

ĐAU Ơ NGƢƠI CAO TUÔI

TS.BS Lê Sy Sâm

Bênh viên Thông Nhât

NÔI DUNG

1. Khai quat vê đau va ngươi cao tuôi

2. Anh hương cua lao hoa va cam nhân đau

3. Phân loai đau

4. Chân đoan đau

5. Điêu tri đau

NÔI DUNG

1. Khai quat vê đau va ngƣơi cao tuôi


3. Phân loai đau

4. Chân đoan đau

5. Điêu tri đau

Khai quat vê đau va ngƣơi cao tuôi

Đinh nghia

• Đau rât phô biên ơ ngươi cao tuôi.

• BN đên phong kham ngoai tru chu yêu la do đau.

• Cương đô va thơi gian cua cơn đau tương quan

mưc đô cua tôn thương.

• Anh hương đên thê chât va tinh thân.

Khai quat vê đau va ngƣơi cao tuôi

Dich tê hoc

Đau trong công đông ngươi gia 25 – 56%.

Ty lê cac loai đau thay đôi rât lơn qua cac nghiên

cưu, trong nhom trên 65 tuôi:

• Đau lưng: 21 – 49%

• Đau khơp 20 – 71%

• Đau đâu 1,2 – 50%

• Trong nha dương lao, đau co thê tư 45 – 80%. Đau co thêm

môt sô nguyên nhân đăc thu hơn do trâm cam, giam giao

tiêp xa hôi, xao trôn giâc ngư, tac dung phu cua thuôc

Đau la nguyên nhân phô biên nhât ơ ngươi cao tuôi

la đau xương va khơp, ung thư

NÔI DUNG


2. Anh hƣơng cua lao hoa va cam nhân đau

3. Phân loai đau

4. Chân đoan đau

5. Điêu tri đau

Sư lao hoa va cam nhân đau

1. Môt sô thay đôi cua

hê thân kinh theo tuôi

co thê anh hƣơng

đên cam nhân đau

Hâu hêt cac nha nghiên

cưu đa kêt luân rằng

nhưng thay đôi tuôi tac

thực tê trong nhân biêt

đau la tinh tê va co lẽ

không co ý nghĩa lâm

sàng.


1. Môt sô thay đôi

cua hê thân

kinh theo tuôi

co thê anh

hƣơng đên

cam nhân đau

Hâu hêt cac nha

nghiên cưu đa

kêt luân rằng

nhưng thay đôi

tuôi tac thực tê

trong nhân biêt

đau la tinh tê va

co lẽ không co ý

nghĩa lâm sang.


1. Môt sô thay

đôi cua hê

thân kinh theo

tuôi co thê

anh hƣơng

đên cam nhân

đau

Hâu hêt cac nha

nghiên cưu đa

kêt luân rằng

nhưng thay đôi

tuôi tac thực tê

trong nhân biêt

đau la tinh tê va

co lẽ không co

ý nghĩa lâm

sàng.

NÔI DUNG



3. Phân loai đau

4. Chân đoan đau

5. Điêu tri đau

Phân loai đau

1. Theo cơ chê gây đau

2. Theo thơi gian xuât hiên đau

3. Theo vi tri gây đau

4. Nguyên nhân tâm ly

Phân loai đau theo cơ chê gây đau

1. Đau cam thụ (nociceptive pain): La đau do kích thích cac thu thê đau

gây ra do tôn thương tô chưc (cơ, da, nôi tang…), co 2 loai:

• Đau thân thê (somatic pain) la đau do tôn thương mô da, cơ, khơp…

• Đau nôi tang (visceral pain) la đau do tôn thương nôi tang.

2. Đau thân kinh (neuropathic pain): La đau do thương tôn nguyên phat

hoăc nhưng rôi loan chưc năng trong hê thân kinh gây nên, co 2 loai:

• Đau thân kinh ngoai vi (peripheral neuropathic pain) do tôn thương cac

dây hoăc rễ thân kinh (đau dây V, đau sau herpes, sau phẫu thuât, sau

chân thương, do đai thao đương, …).

• Đau thân kinh trung ương (central neuropathic pain) do t/thương ơ nao,

tuy sông (đau sau đôt quỵ nao, xơ nao tuy rai rac, u nao, chèn ép tuy)

3. Đau hỗn hợp (mixed pain): gôm ca 2 cơ chê đau cam thu va đau thân

kinh, như bênh lý rễ thân kinh gây đau thắt lưng, đau cô, đau do ung thư,

hôi chưng ông cô tay…

4. Đau do căn nguyên tâm ly (psychogenic pain)

Đau cam thụ (nociceptive pain)

1. Đau cam thu co thê phat sinh tư mô tôn thương như viêm, hoăc

biên dang cơ học (chân thương, bỏng, nhiễm trung, viêm khơp,

thiêu mau cuc bô, va biên dang mô.

2. Đau cam thu thương đap ưng tôt vơi cac thuôc giam đau thông

thương.

3. Kêt qua đau do thân kinh tư cac qua trình sinh lý ma phat sinh

trong hê thông thân kinh ngoai biên hoăc trung ương (đau thân

kinh ngoai vi do tiêu đương, herpes, sau chân thương, “chi ma".

4. Ngược lai vơi đau cam thu, hôi chưng đau do thân kinh thương

kéo dài và kho điêu tri.

5. Đap ưng không hằng đinh vơi cac thuôc giam đau 3 vong va

thuôc chông co giât..

Ba loai thụ thê đau

1. Cơ hoc: Áp suât cơ học la nguyên nhân phô biên nhât gây đau.

• Khi khơp hoăc dây chằng bi kéo căng kích hoat thu thê

cơ học.

2. Nhiêt đô: Nhiêt đô qua cao la môt nguyên nhân gây đau

• Khi cham vao vât nóng kích hoat thu thê nhiêt đô, chúng

sẽ bao hiêu đau (trươc khi co tôn thương bỏng)

3. Hoa hoc: Cac chât hoa học cũng co thê kích hoat thu thê.

• Khi mô bi tôn thương Môt sô hoa chât liên quan cũng anh

hương đên sự đau theo nhiêu cach, do kích hoat cac thu thê

va gây đau.

Đăc điêm khac

• Co trương hợp kích hoat thu thê đau ma không gây

đau (chơi thể thao).

• Ngược lai, co trương hợp đau ma không co kích

thích thu thê đau.

• Thu cam đau va đau không phai la môt.

– Thu cam đau đơn thuân la tín hiêu thu cam bao hiêu tôn

thương co thê xay ra.

– Đau la môt trai nghiêm co ý thưc va viêc thu cam đau dẫn

đên cam nhân đau phu thuôc vao nhiêu yêu tô.

Phân loai đau theo thơi gian

1. Đau câp tinh (acute pain): la đau mơi xuât hiên, co cương đô

manh mẽ, co thê được coi la môt dâu hiêu bao đông hưu ích.

Thơi gian đau dươi 3 tháng.

2. Đau man tinh (chronic pain) la chưng đau dai dẳng tai đi tai lai

nhiêu lân.

Đau câp tính Đau cam thu

Muc đích sinh học Co ích – Bao vê Vô ích – gây tôn thương

Cơ chê gây đau Đơn yêu tô Đa yêu tô

Phan ưng cua cơ thê Phan ưng lai Thích nghi dân

Yêu tô cam xuc Lo lắng Trâm cam

Muc đích điêu tri Chưa khỏi Giam tam thơi

Bang 1: Đăc điêm đau câp tính va đau man tính

Phân loai theo vi tru khu tru đau

1. Đau cuc bô (local pain): la cam nhân vi trí đau trung vơi vi trí tôn

thương.

2. Đau tham chiêu (referred pain): la cam nhân vi trí đau ơ vi trí

khac vơi vi trí tôn thương.

• Tai sưng sau tuy sông, co nhưng neuron đau không đăc hiêu gọi la

neuron hôi tu,

• Hôi tu nhưng đương cam giac đau hương tâm xuât phat tư da, cơ

xương va vung nôi tang

• Khi nao tiêp nhân thông tin tư dươi lên sẽ không phân biêt được

nguôn gôc đau ơ đâu, va thương được cho la đau xuât phat tư

vung da tương ưng.

3. Đau lan xiên: la cam giac đau gây ra do sự lan tỏa tư nhanh dây

TK nay sang môt nhanh TK khac.

• Như khi kích thích đau ơ môt trong ba nhanh cua dây thân kinh sinh

ba (dây V) co thê đau lan sang vung phân bô cua hai nhanh kia.

Đau do nguyên nhân tâm ly

• Đau do những cam giac ban thê hay nôi tai,

• Đau do bi am anh nhiêu hơn la đau thân thê.

• Đau không điên hình, không co vi tri rõ rêt, thƣơng

đau lan toa.

• Đau thƣơng găp ơ những bênh nhân bi trâm cam,

tư kỷ am thi vê bênh tât, tâm thân phân liêt.

• Điêu tri bằng cac loai thuôc an thân, tri liêu tâm ly

thƣơng co hiêu qua.

LÂM SANG ĐAU

NÔI DUNG



3. Phân loai đau

4. Lâm sang va chân đoan đau

5. Điêu tri đau

ĐANH GIA LÂM SANG ĐAU

1. Tiên sư đau

2. Kham lâm sang vê cơn đau

3. Cac công cu đanh gia đau

Tiên sư đau

• Đanh gia đau nên bắt đâu vơi hỏi ky vê bênh sư va kham LS

• Tiên sư đau:

• Thơi điêm khơi phat đau: khi cơn đau bắt đâu,

• Nhưng sự kiên, bênh liên quan thơi điêm khơi đâu,

• Vi trí đau

• Đăc điêm cơn đau

• Tiên sư phâu thuât: đê xac đinh bênh cung tôn tai

• Tiên sư chân thƣơng: phô biên trong nhom tuôi nay

• Điêu tra ky lương vì té nga, gay xương kín, va thương tích khac.

• Tiên sư dung thuôc: Kinh nghiêm trươc đo vê sư dung thuôc

giam đau cua BN

LÂM SANG CHÂN ĐOAN ĐAU

Cac chu y khi kham lâm sang

Ƣu tiên kham ơ ngƣơi cao tuôi nên tâp trung vao:

• Hê cơ, xương, khơp

• Hê thân kinh

Cân kham cân thân đê tranh viêc:

• Nhâm giưa đau câp tính vơi đau tôn tai tư trươc

• Nhâm cơn đau khơi phat tư đau mãn tính.

Các tôn thƣơng câp tinh dê bi bỏ qua nhƣ:

• Bênh gut,

• Lắng đọng tinh thê calcium pyrophosphate trong khơp.

Cuôi cung, nhiêu ngƣơi cao tuôi không hiêu rõ cach sư dụng

từ "đau", "tôn thƣơng", "đau đơn", hoăc mô ta khac.


Kham lâm sang

Quan sát:

• Tư thê bât thương, dang đi,

• Nhưng han chê vân đông, cac vân đông co thê gây đau.

• Bằng chưng gu, vẹo côt sông.

• Kham hê thông thân kinh cũng rât quan trọng đê xac đinh

cac nguôn gôc cua đau thân kinh.

• Yêu cơ, teo cơ khu tru, phan xa bât thương,

• Cac khiêm khuyêt giác quan do tôn thương hê thân kinh

ngoai biên hoăc trung ương.

• Rôi loan chưc năng hê thông thân kinh tự chu.


Cac dâu hiêu chưc năng

Đanh gia tình trang chưc năng ngƣơi cao tuôi

• La cân thiêt đê xac đinh sự tự chăm soc ban thân

• Đê lâp kê hoach điêu tri tôi ưu

• Tình trang chưc năng cũng co thê giup đanh gia tông thê

• Tình trang chưc năng co thê được dựa vao bênh sư.

Đánh giá tình trang tâm lý, xa hôi la rât quan trong.

• Trâm cam, lo lắng, cô đơn, tât ca đêu phô biên ơ bênh nhân

đau dai dẳng.


CHÂN ĐOAN ĐAU Chân đoan đau cân cac thông tin cơ ban sau

• Vi tri đau:

• Tinh chât đau: Như kim châm, âm ươt, bỏng rat).

• Mưc đô đau: chiu được, không chiu được.

• Thơi gian đau: câp tính, man tính, tai phat, kéo dai.

• Tình trang đau: âm i, liên tuc, khi thay đôi tư thê.

• Triêu chưng đi kèm vơi đau: chong măt, nhip tim.

• Thông tin khác: tuôi, nghê nghiêp, thoi quen trong

sinh hoat…


ĐAU CAM THU

Triêu chưng đau thân thê

– Co vai tro nhân cam thu cua cac thu cam thê,

– La cơ chê thương găp nhât trong đau câp tính va man tính.

– Kích thích gây cam giac đau rõ rang.

– Đau khu tru ơ môt vi trí rõ rêt phu hợp vơi vi trí tôn thương

– Cơn đau giam khi dung thuôc giam đau va phong bê vô cam.

Triêu chưng đau nôi tang:

– Đau liên quan tơi tôn thương cơ quan nôi tang (da day, gan…).

– Vi trí khu tru không rõ rang như đau thân thê.

– Co thê gây đau xuât ra vung da tương ưng.


CƠ CHÊ ĐAU CAM THU


ĐAU THÂN KINH Triêu chưng đau thân kinh

• Vi tri khu tru đau không rõ rang

• Thƣơng đau man tinh

• Trên cung môt vung chi phôi thân kinh, đan xen giữa cac biêu hiên:

– Triêu chưng đau: giam cam giac đau, loan cam đau, va

– Rôi loan TK thực vât: thay đôi mau da, day mong, ra mô hôi lanh,…

• Cƣơng đô đau: thương đau rât dư dôi

• Tinh chât: Cam giac đau bỏng chay, như dao đâm, điên giât, giằng xé…

• Khơi phat đau:

– Đau tự phat (stimulus – independent pain) hoăc

– Đau do kích thích (stimulus evoked pain). Cac kích thích thông thương

không gây đau ơ ngươi bình thương lai co thê gây bung phat đau ơ

bênh nhân đau thân kinh.

• Cac loai thuôc giam đau truyên thông (thuôc không steroid, corticoid…)

không co tac dung giam đau


Đau do nguyên nhân tâm ly

• Đau do những cam giac ban thê hay nôi tai,

• Đau do bi am anh nhiêu hơn la đau thân thê.

• Đau không điên hình, không co vi tri rõ rêt, thƣơng

đau lan toa.

• Đau thƣơng găp ơ những bênh nhân bi trâm cam,

tư kỷ am thi vê bênh tât, tâm thân phân liêt.

• Điêu tri bằng cac loai thuôc an thân, tri liêu tâm ly

thƣơng co hiêu qua.


CHÂN ĐOAN ĐAU Đau liên quan nhiêu đên cam giac chu quan cua ngƣơi bênh

Do đo chân đoan đau rât phưc tap va kho thông nhât.

Co nhiêu thang điêm chân đoan, lượng gia đau.

• Thang điêm đau (pain scale): gôm 10 muc đanh gia

• Thang điêm cƣơng đô đau dang nhìn (Visual Analog Scale - VAS)

• Thang điêm cƣơng đô đau dang sô (Numerical rating scale - NRS)

• Thang điêm đau theo vẻ măt cua Wong-Baker (Wong-Baker faces

rating scale – FRS)

• Thang điêm S-LANNSS (Leeds Assessment of Neuropathic Symptoms

and Signs) cua Bennet.

• Bang câu hỏi đau McGill (McGill pain questionaire – MPQ) đanh gia vê

đau. MPQ không co tính đăc hiêu đê chân đoan đau thân kinh.

• Bang câu hỏi đau thân kinh (Neuropathic pain questionnaire – NPQ)

gôm 12 câu hỏi. Phân biêt giưa đau thân kinh vơi cac loai đau khac.

• Thang điêm DN4 (Douleur Neuropathique en 4 questions) nêu ra 10 triêu

chưng. Chân đoan đau thân kinh nêu co ≥ 4/10 triêu chưng.


CAC THANG ĐIÊM ĐANH GIA

Thang điêm đau (pain scale) Gồm 10 mục đanh gia

1. Đau rât nhẹ, hâu như không cam nhân va nghĩ đên no, thinh thoang đau

2. Đau nhẹ, thinh thoang đau nhoi manh

3. Đau lam ngươi bênh chu ý, mât tâp trung trong công viêc, vẫn thê thích

ưng vơi no.

4. Đau vưa phai, bênh nhân co thê quên đi cơn đau nêu đang lam viêc

5. Đau nhiêu, BN không thê quên đau sau nhiêu phut, BN vẫn co thê lam viêc.

6. Đau nhiêu hơn, anh hương đên cac sinh hoat hang ngay, kho tâp trung

7. Đau năng, anh hương đên cac giac quan va han chê nhiêu đên sinh hoat

hang ngay cua bênh nhân. Anh hương đên giâc ngu.

8. Đau dư dôi, han chê nhiêu hoat đông, cân phai nỗ lực rât nhiêu

9. Đau kinh khung, kêu khoc, rên ri không kiêm soat được

10. Đau không thê noi chuyên được, nằm liêt giương va co thê mê sang.


Tiêu chuân chân đoan đau thân kinh

Nhom nghiên cưu đau liên hiêp Anh (2002): chân đoan

đau thân kinh khi co ít nhât 2/5 triêu chưng

1) Tăng cam đau (hyperalgesia)

2) Loan cam đau (allodynia)

3) Đau chay(burning pain)

4) Đau như đâm (shooting pain)

5) Bênh nhân dễ bi đau, đau như xuyên, như đâm, như

điên giât, chay bỏng, rat…

Thang điêm DN4 (Douleur Neuropathique en 4 question)

nêu ra 10 triêu chưng. Chân đoan đau thân kinh nêu co ≥

4/10 triêu chưng.


NÔI DUNG



3. Phân loai đau

4. Lâm sang va chân đoan đau

5. Điêu tri đau

ĐIÊU TRI ĐAU Mục tiêu điêu tri đau

1. Lam giam đau:

• Điêu tri nguyên nhân.

• Sư dung tôi ưu thuôc giam đau.

2. Điêu tri cac triêu chưng kèm theo (mât ngu, rôi

loan cam xuc).

3. Phục hồi chưc năng, cho phép bênh nhân trơ lai

vơi cac hoat đông trong cuôc sông hang ngay

Điêu tri đau theo bâc thang

Năm 1986, Tô chưc y tê Thê giơi (WHO): đê xuât 3 bâc điêu tri

giam đau do ung thư. Sau đo công thưc nay được ưng dung

rông rai đê điêu tri đau do nhiêu nguyên nhân khac.

Đau nhẹ

• Thuôc không opioid (acetaminophen, non-steroid NSAID)

• +/- thuôc hỗ trợ (gabapentin, chông trâm cam 3 vòng,

corticosteroid, gian cơ)

Đau trung bình hoăc đau dai dẳng/tăng lên

• Opioid nhẹ +/- thuôc không opioid

• +/- thuôc hỗ trợ

Đau năng hoăc đau dai dẳng/tăng lên

• Opioid manh

• +/- thuôc không opioid

• +/- thuôc hỗ trợ

“Dung thuôc giam đau đinh kỳ theo giơ”: đôi vơi đau man tinh hoăc đau

năng nên dung thuôc giam đau đinh kỳ sau môt khoang thơi gian nhât đinh

đê duy trì tac dụng liên tục.

1. Thuôc chông trâm cam 3 vòng

• Thuôc: AmitriptylineNortriptyline, Desipramine, Imipramine

2. Thuôc ưc chê tai hâp thu serotonin va noradrenalin

• Venlafaxine , Duloxetine

3. Chông co giât

• Gabapentin, Pregabalin, Carbamazepin

4. opioid

• Morphine, Oxcodone.

5. Thuôc khac

• Tramadol, Lidocaine

Thuôc điêu tri đau

Thuôc:

Amitriptyline, Nortriptyline, Desipramine, Imipramine

Tac dụng phụ:

Lu lẫn, u am,

Ha huyêt ap thê đưng, loan nhip, bênh tim mach

Rôi loan tiêu tiên, phì đai tuyên tiên liêt, tăng cân,

Glaucoma,,

Thân trong

Giam liêu ơ bênh nhân suy thân

Thuôc chông trâm cam 3 vòng

THUÔC ĐIÊU TRI ĐAU

Thuôc:

Venlafaxine, Duloxetine

Tac dụng phụ:

Buôn nôn, chong măt, khô miêng,

Tinh thân lu lẫn, u am, thât điêu

Tăng huyêt ap, tao bon

Thân trong


Thuôc ưc chê tai hâp thu

serotonin và noradrenalin


Thuôc:

Gabapentin, Pregabalin, Carbamazepin

Tac dụng phụ:

Di ưng, nhìn mơ, thât điêu, đau đâu.

U am, nhìn mơ, phu.

Thân trong

Theo dõi công thưc mau va chưc năng gan


Thuôc Chông co giât


Thuôc:

Morphine, Oxcodone

Tac dụng phụ:

Buồn nôn, nôn, tao bon rôi loan tiêu tiên.

Thân trong

Thuôc opioid


Thuôc:

Tramadol, Lidocaine

Tac dụng phụ:

Thât điêu, tao bon, ha huyêt ap thê đưng

Thân trong

Thân trong ơ bênh nhân tiên sư co giât

Thuôc khac


Lưa chon thuôc điêu tri đau

Nguyên nhân Lưa chon sô 1 Lưa chon sô 2 va 3

Bênh đa dây thân kinh

do đai thao đƣơng

Duloxetin, Gabapentin

Pregabalin

TCA*

Venlafaxin phong thích châm

Các OpioidTramadol**

Đau thân kinh sau

Herpes

GabapentinPregabalin

TCA*

Miêng dan lidocain***

CapsaicinCác Opioid

Đau dây V Carbamazepin,

Oxcarbamazepin Phẫu thuât

Đau trung ƣơng GabapentinPregabalin

TCA*

Cannabioids (xơ nao tuy rai

rác), Lamotrigine

Các Opioid

Tramadol (tôn thương tuy)

* – TCA: thuôc chông trâm cam 3 vòng (amitriptyline, clomipramine, nortriptyline,

imipramine). ** – Tramadol co thê la lựa chọn sô 1 vơi bênh nhân đau dư dôi, đăc

biêt la dang kêt hợp tramadol/acetaminophen. *** – Ưu tiên dung miêng dan

lidocain cho bênh nhân cao tuôi

Hƣơng dân lưa chon thuôc cua Liên hôi Thân kinh châu Âu

(EFNS) 2010 va Hiêp hôi nghiên cưu đau quôc tê (IASP) 2010


Lưa chon thuôc điêu tri đau

* TCA: thuôc chông trâm cam 3 vòng (amitriptyline,

clomipramine, nortriptyline, imipramine).

** Tramadol co thê la lưa chon sô 1 vơi bênh nhân đau dữ dôi,

đăc biêt la dang kêt hợp : Tramadol/acetaminophen.

*** – Ƣu tiên dung miêng dan lidocain cho bênh nhân cao tuôi

Hƣơng dân lưa chon thuôc cua Liên hôi Thân kinh châu Âu

(EFNS) 2010 va Hiêp hôi nghiên cưu đau quôc tê (IASP) 2010


Cac phƣơng phap điêu tri đau

không dung thuôc Kich thich thân kinh (neurostimulation therapy)

• Kich thich điên thân kinh qua da tân sô cao (High-frequency

transcutaneous electrical nerve stimulation – TENS):

• Kich thich tuy sông (Spinal cord stimulation – SCS):

• Kích thích não sâu (Deep brain stimulation – DBS):

• Kich thich từ trƣơng xuyên so lăp lai (Repetitive transcranial

magnetic stimulation – rTMS):

Chăn dân truyên thân kinh (nerve block)

• Đƣa thuôc vao tuy sông: Cây catheter tuy sông (Implanted

Intrathecal Catheter), gây tê tuy sông…

• Phong bê dây/ rê thân kinh, đam rôi thân kinh, thân kinh giao cam,

Tiêm ngoai mang cưng


Tai liêu tham khao 1. Nguyên Văn Chƣơng (2006), “Cac hôi chưng rôi loan cam giac”, Thực hanh lâm sang thân kinh

học Tâp 2, NXBYH, tr: 196-204

2. Nguyên Văn Chƣơng (2006), “Đau thân kinh”, Thực hanh lâm sang thân kinh học Tâp 2, NXBYH,

tr: 223-230

3. Nguyên Văn Chƣơng (2010), Đau thân kinh: cơ chê bênh sinh, lâm sang va điêu tri, Hôi nghi thân

kinh khu vực Ha Nôi, 2010

4. Centre for Clinical Practice at NICE (2010), Neuropathic pain: The pharmacological management

of neuropathic pain in adults in non-specialist settings, © National Institute for Health and Clinical

Excellence, March 2010

5. Charles E Argoff (2008), The pathophysiology of pain: focus on central sensitization, Pain medicine

news, Jully/August 2008, PP: 16-17

6. Clifford J Woolf, Richard J Mannion (1999), Neuropathic pain: aetiology, symptoms, mechanisms,

and management, THE LANCET • Vol 353, pp: 1959-1964

7. D Bridges, S W N Thompson, A S C Rice (2001), Mechanism of neuropathic pain, Br Annsth: 87:

12-26

8. DE Moulin, Aj Clark, I Gilron (2007), Pharmacological management of chronic neuropathic pain –

Consensus statement and guidelines from the Canadian Pain society, Vol. XVIII, Issue 9, pp: 13-21

9. G. Cruccu, T. Z. Aziz, L. Garcia-Larrea et al (2007), EFNS guidelines on neurostimulation therapy

for neuropathic pain, European Journal of Neurology 2007, 14: 952–970

10. G. Cruccu, C. Sommer, P. Anand (2010), EFNS guidelines on neuropathic pain assessment:

revised 2009, European Journal of Neurology 2010, 17: 1010–1018

Cam ơn đa chu y

Health & Medicine

KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU TRỊ ĐAU Ở NGƯỜI CAO TUỔI