Uwarunkowania prawne energetyki 2016

Uwarunkowania prawne energetyki

Leszek Karski

2016 Politechnika Warszawska

ITC

zagadnienia organizacyjne

►Miejsce i czas – ITC 12.00-14.00

►Liczba godzin – 30 h

►Zakres tematyczny

►Źródła

Zakres tematyczny1. Wprowadzenie do prawa 2. Prawo energetyczne i jego znaczenie 3. Prawo międzynarodowe i energetyka 4. Dorobek Wspólnot i Unii Europejskiej 5. Prawo pierwotne 6. Euratom 7. Elektroenergetyka i gaz w prawie UE 8. Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w prawie UE 10. Poziom Polski – aspekt konstytucyjny i polskie akty prawa energetycznego 11. Nowe projekty aktów prawnych dotyczące energetyki 12. Polska polityka energetyczna i planowanie

Zakres tematyczny

13. Organy administracji publicznej właściwe do spraw energii 14. Przedsiębiorstwo energetyczne 15. Instrumenty o charakterze władczym 16. Przyłączanie do sieci 17. Umowy energetyczne 18. Paliwa, ich jakość i zapasy 19. Odnawiane źródła energii 20. Efektywność energetyczna 21. Wpływ prawa ochrony środowiska na energetykę 22. Pomoc publiczna i partnerstwo publiczno-prywatne w sektorze energetycznym

ŹródłaAkty prawa Literatura podstawowa:

► K. Ziemski i P. Lissoń (red.), Inwestycje infrastrukturalne i ochrona środowiska w prawie

energetycznym, Poznań 2014

► A. Walaszek-Pyzioł, T. Długosz (red.), Nowe typy usług w działalności gospodarczej,

Warszawa 2014

► A. Walaszek-Pyzioł (red.), Reugulacja -innowacja w sektorze energetycznym, Warszawa

2013

► M. Rudnicki, K. Sobieraj (red.), Nowe prawo energetyczne, Lublin 2013

► P. Korzeniowski, L. Karski (red.), Model prawny regulacji odnawialnych źródeł energii, Łódź 2012

► M. Czarnecka, T. Ogłódek, Prawo energetyczne. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2012

► A. Walaszek-Pyzioł, Wybrane węzłowe zagadnienia współczesnego prawa energetycznego, Kraków 2012

ŹródłaLiteratura dodatkowa

▪ M. Pawełczyk (red.), Prawo energetyczne. Komentarz,Iuris , Poznań 2012

▪ M. Swora, Niezależne organy regulacyjne, PWE, Warszawa 2012

▪ A. Walaszek-Pyzioł (red.), Wybrane węzłowe zagadnienia współczesnego prawa energetycznego, Kraków 2012

▪ M. Swora, Z. Muras (red.), Prawo energetyczne. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2010

▪ L. Karski, System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Komentarz do ustawy, Warszawa 2012

ŹródłaLiteratura uzupełniająca: ▪ M. Roggenkamp, C. Redgwell, A. Rønne, I. del Guayo (red.), Energy Law in

Europe, OUP 2008, II wydanie ▪ M. Nowacki, Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE,

Warszawa 2010, ▪ M. Wierzbowski, R. Stankiewicz (red.), Współczesne problemy prawa

energetycznego, Warszawa 2010 ▪ Kim Talus, EU energy law and policy : a critical account, Oxford University

Press, 2013 ▪ Bram Delvaux, EU Law and the Development of a Sustainable, Competitive and

Secure Energy Policy : Opportunities and Shortcomings, Cambridge, Intersentia, 2013

▪ L. Karski, Podsystem wsparcia odnawialnych źródeł ciepła w ramach systemów ciepłowniczych, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów pośrednich – aspekty prawne, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Nr 3/2012

Źródła

Strony internetowe ➢prawolokalne.pl ➢ure.gov.pl ➢mg.gov.pl ➢europa.gov.pl ➢ iea.org ➢ iaea.org ➢ irena.org

1. Wprowadzenie do prawa– Pojęcie prawa, państwa – Norma, przepis – Stosunek prawny – Fakt prawny – System prawa – Podział prawa – poziomy – Podział systemu prawa polskiego – Prawo konstytucyjne – Źródła prawa polskiego – Podstawowe zasady państwa polskiego – Prawa człowieka i obywatela

Pojęcie prawa

• Prawo jest to zespół reguł ustanowionych lub uznanych przez odpowiednie organy państwa, wobec których posłuch bywa zapewniony poprze przymus państwa

• Prawo jako zjawisko społeczne: relacje pomiędzy jednostkami ludzkimi, prawo nie dotyczy stosunku człowieka do siebie samego do bóstw, prawo wyraża wartości o szerszym zasięgu społecznym, prawo jest produktem procesu decyzyjnego, prawo jest formułowane i bronione przez społeczeństwo, uzależnione od społecznego przyzwolenia

• Normatywny charakter – prawem są normy, reguły postępowania – wzory zachowań, nie stwierdzamy faktu, lecz wskazujemy na powinność

Pojęcie państwa

▪ Prawo jest instrumentem państwa a zarazem ramą w jakiej porusza się państwo

▪ Państwo – organizacja społeczna sformalizowana, wyposażona w organy władztwa publicznego, i oparta na sformalizowanym członkostwie – obywatelstwie

▪ Obejmuje terytorium, ludność, organizacja polityczna, hierarchiczna, przymusowa

Norma, przepisNorma prawna – reguła postępowania zachowania, wypowiedź normatywna – pewien zakaz , nakaz, lub dozwolenia - wzór zachowania Norma jest treścią a przepis formą prawa

Elementy norm prawnych

□ Hipoteza – określa adresata oraz warunki, w których stosuje się dyspozycję

□ Dyspozycja – określa zachowanie dozwolone, nakazane, zakazane

□ Sankcja – rodzaj dolegliwości w przypadku nie wypełnienia dyspozycji

Stosunek prawny◆ Jest to jeden z rodzajów stosunków

społecznych, czyli takich relacji pomiędzy przynajmniej dwiema osobami, w których zachowanie jednej strony ( działania lub zaniechania powodują reakcję innej strony ( działanie lub zaniechanie ) i podlegają kontroli norm prawnych

Stosunek prawny

• Stosunek prawny jest wykorzystywany przede wszystkim w naukach prawnych dla opisania zależności pomiędzy podmiotami prawa. Stanowi zatem cześć języka prawniczego, zarazem jest elementem języka prawnego

• Podstawę stosunku prawnego stanowi norma prawna – jeżeli normy prawa spotykają się z posłuchem ich adresatów, to kształtują one faktycznie realizowane stosunki społeczne pomiędzy podmiotami prawa

Stosunek prawny➢ Stosunki prawne są złożone z różnych

stosunków podstawowych i stosunków pochodnych

➢ Ze względu na metodę regulacji możemy podzielić stosunki na:

- cywilnoprawne - prawnoadministracyjne - prawnokarne

Stosunek prawny

Treścią są korelatywnie rozłożone prawa i obowiązki ►Zindywidualizowane są już strony stosunku

prawnego oraz jego przedmiot - dochodzi do skutku roszczenie materialne

► Jeżeli podmiot stosunku nie zachowa się zgodnie z treścią obowiązku, może powstać roszczenie procesowe, a podmiot uprawniony może domagać się ochrony prawnej ze strony państwa

Fakt prawny

►Powstanie zmianę i wygaśnięcie stosunku prawnego powodują fakty prawne

►O charakterze prawnym danego faktu decydują normy prawne

►Charakteru faktu prawnego nie mają fakty obojętne prawnie

Podział▪ zdarzenia prawne – niezależne od woli ludzi ▪ zachowania się ludzi: a) czynności faktyczne b) czynności konwencjonalne. - czynności prawne jednostronne i dwustronne - czynności konwencjonalne organów państwa –

- akty tworzenia prawa - akty stosowania prawa - akty o charakterze

konstytutywnym -akty o charakterze

deklaratoryjnym

System prawaZbiór w pewien sposób ze sobą powiązanych i uporządkowanych generalnych i abstrakcyjnych norm wyrażonych w tekście aktów normatywnych – zawartych w przepisach i obowiązujących w danej organizacji publicznej, takiej jak państwo i w określonym czasie System prawa jest zupełny, niesprzeczny i pozbawiony luk

System prawa

▪ W systemie prawa możemy wyróżnić związki, które łączą normy prawne jako elementy systemu prawnego. Są to związki treściowe, hierarchiczne i formalne

▪ Związki treściowe polegają na: ▪ istnieniu logicznych powiązań między normami ▪ istnieniu wspólnej podstawy aksjologicznej norm

należących do systemu ▪ jednolitości pojęć języka prawnego, a co najmniej

konieczność nadawania terminom używanym w tekstach prawnych tych samych znaczeń

Podział prawa – poziomy

Międzynarodowy Regionalny – UE Narodowy Samorządowy

2. Prawo energetyczne i jego znaczenie

■ Dlaczego zajmujemy się prawem energetycznym

■ Cel prawa energetycznego ■ Czym jest prawo energetyczne ■ Poziomy prawa energetycznego ■ Interes publiczny ■ Wartości i zasady ■ Prawo człowieka do energii

Dlaczego zajmujemy się prawem energetycznym□ Waga zagadnień energetycznych □ Uzależnienie od energii współczesnego

człowieka □ Nowe publiczne zadania stawiane przed

sektorem energetycznym □ Prawo jest centralnym ogniwem

gospodarowania energią □ Duża liczba aktów prawa energetycznego □ Komplikacje □ Wzrost liczby sporów i rozstrzygnięć sądowych

Cel

• Celem prawa energetycznego jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego na pewnych poziomach np. na poziomie państwa – art. 1 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne

• Podstawowym celem prawa energetycznego jest określenie ram stabilnego i trwałego rozwoju oraz jego wdrażanie

• Bezpieczeństwo energetyczne jako instrument zrównoważonego rozwoju

• Na pierwszy plan wysuwają się aspekty społeczne, gospodarcze i środowiskowe

Bezpieczeństwo energetyczne• Bezpieczeństwo energetyczne – współcześnie

podstawowy element instytucji bezpieczeństwa państwa • Bez bezpieczeństwa energetycznego nie może istnieć

współczesna cywilizacja • Kryzysy energetyczne w latach siedemdziesiątych XX

wieku spowodowały, iż zaczęto brać pod uwagę nowy element bezpieczeństwa a mianowicie bezpieczeństwo energetyczne

• Podkreśla się rangę zasobów energetycznych, będących podstawową siłą napędową gospodarek, które decydują o egzystencji państw, przedsiębiorców i każdego człowieka

• Aktualnie zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego stanowi podstawowe wyzwanie

Bezpieczeństwo energetyczne

Bezpieczeństwo energetyczne należy rozumieć jako stan, który umożliwia pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska

Tradycyjna perspektywa polska

• Dział publicznego prawa gospodarczego normujący zasady gospodarki energetycznej

• Dział jest zaliczany do prawa publicznego, jednak zawiera coraz więcej norm prywatnoprawnych

• Zadania związane z dostarczaniem energii i paliw należy zaliczyć do zadań publicznoprawnych z silnym podkreśleniem przeplatania się interesu publicznego z interesem prywatnym.

Tradycyjna perspektywa polska• Wraz z wprowadzaniem zasad wolnej konkurencji

oraz coraz większym zakresem norm prywatnoprawnych następuję przesunięcie prawa energetycznego z prawa publicznego w kierunku prawa prywatnego. Chociaż właściwsze byłoby mówienie o wykorzystywaniu pewnych instrumentów prywatnoprawnych dla celów publicznoprawnych

Perspektywa przedmiotowa• Zbiór norm regulujących zasady gospodarki

energetycznej • Ważny interes publiczny • Różne warstwy prawa energetycznego

Warstwy prawa energetycznego• Na energetykę wpływają regulacje tworzone na różnych poziomach

stanowienia prawa. Można wspomnieć o trzech poziomach: - międzynarodowym globalnym - ponadnarodowym regionalnym – unijnym i międzynarodowym

regionalnym - narodowym • Można mówić o istnieniu prawa energetycznego na poziomie unijnym

i krajowym, natomiast za wcześnie jest, aby mówić o międzynarodowym prawie energetycznym

• Na poziom krajowy w przeważającym zakresie wpływa poziom unijny

Interes publiczny

• Rola organizacji publicznych, w tym państw • Rozwój • Solidaryzm • Ochrona słabszych

Wartości• Wartość – pewien stan rzeczy,

postępowanie, cecha – aprobowana z pewnego punktu widzenia

• Inaczej przekonania – indywidualne lub społeczne o tym co jest ważne w życiu i o tym jakie cele powinny kształtować politykę energetyczną i prawo energetyczne

Wartości

• Ryzyko • Bezpieczeństwo

• Perspektywa naukowa • Perspektywa ekonomiczna • Perspektywa środowiskowa • Perspektywa społeczna

• Rola prawa

Zasady

• Zrównoważony rozwój • Równoważenie interesów przedsiębiorstw i

odbiorców • Przezorność

Prawo człowieka do energii• Prawa człowieka • Odkrywanie kolejnych praw • Czy uzależnienie jest tak duże, iż brak energii

prowadzi do naruszenia godności człowieka? • Propozycje z Konstytucją

3. Prawo międzynarodowe i energetyka

• Charakter norm • Źródła norm • Organizacje międzynarodowe • Reżim ochrony powietrza i klimatu • Reżim jądrowy • Reżim handlowy

Stosunek prawa polskiego do prawa międzynarodowego

○ Konstytucja RP ○ Art. 91 ○ 1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej

ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

○ 2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

○ 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Charakter norm

► Prawo międzynarodowe – pomiędzy polityką, prawem aa stosunkami międzynarodowymi

► Prawo międzynarodowe odnoszące się do energetyki to przede wszystkim publiczne prawo międzynarodowe

► Prawo prywatne ma również znaczenie w przypadku stosunków z dużymi inwestorami energetycznymi

► Na dzień dzisiejszy nie istnieje prawo międzynarodowe energetyczne, a jedynie akty prawa międzynarodowego, które odnoszą się do sektora energetycznego

Obszary

• Prawo międzynarodowe, które odnosi się do kwestii energetyki możemy podzielić na:

• Ogólnoświatowy - umowy, które są uznawane przez większość państw np. Prawo Morza, Konwencja Nowojorska

• Regionalny - region Europa, szereg umów o charakterze regionalnym np. Traktat Karty energetycznej, Akty NAFTA i Akty UE

• Bilateralny - umowy między 2-3 państwami np. Umowa Polska- Ukraina budowa rurociąg Odessa-Brody, Umowa Słowacja- Węgry w sprawie zmiany koryta rzeki Dunaj na potrzeby budowy elektrowni

Źródła prawa międzynarodowego

■ Źródła dotyczące energetyki określone są w Statucie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości

■ Art. 38 ■ Umowy międzynarodowe ■ Zwyczaj międzynarodowy, który ma charakter

prawa (prawo zwyczajowe). ■ Zasady ogólne ■ Orzeczenie i doktryna ■ Uchwały organów organizacji

międzynarodowych ?

Umowa międzynarodowa● Umowa międzynarodowa (traktat) jest to porozumienie zawierane

pomiędzy państwami albo państwem i organizacjami międzynarodowymi. Nie ma istotnego znaczenia nazwa

● Ważna jest treść ● Umowy międzynarodowe wiążą państwa. Podstawą wiążącej umowy

jest zgoda państw ● Umowa tworzy prawa i obowiązki podmiotów prawa

międzynarodowego. ● Dwie Konwencje Wiedeńskie ● Pierwsza została podpisana w 1969 .r prawo traktatów (reguluje

problematykę umów zawieranych pomiędzy państwami) ● Druga konwencja 1986 r. – o prawie traktatów zawieranych pomiędzy

państwami i organizacjami międzynarodowymi

Prawo zwyczajowe■ Prawo zwyczajowe polega na przyznaniu

waloru prawnego zwyczajowi ale tylko wtedy, gdy proces ma zgodną praktykę w postępowaniu i jest nieprzerwalny

■ Najpierw zwyczaj ■ Następnie tworzenie prawa zwyczajowego

Zasady narodów cywilizowanych □ Zasady ogólne □ Odnoszą się do wszystkich działów prawa międzynarodowego

Wynikają z karty ONZ □ Zostały rozwinięte i omówione w deklaracji zasad prawa

międzynarodowego z 1970 r. □ powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub jej użycia □ załatwianie sporów międzynarodowych środkami pokojowymi □ nieingerowanie w sprawy wewnętrzne innych państw □ obowiązek współdziałania państw w różnych dziedzinach bez

względu na różnice ustrojów politycznych, gospodarczych i społecznych

□ równouprawnienie i samostanowienie narodów □ suwerenna równość państw □ obowiązek wypełniania zobowiązań w dobrej wierze

Szczegółowe zasady dotyczące energetyki□ Obowiązek współpracy państw w dziedzinie bezpieczeństwa

energetycznego □ Obowiązek informowania i konsultacji z państwami, z

którymi dzielone są zasoby □ Racjonalność i słuszność stosowana zasobów do użytkowania

i podziału korzyści □ Zasada zawierania umów w przedmiocie ochrony i

eksploatacji zasobów □ Zasada wolności badań naukowych w obszarze

energetycznym □ Obowiązek ostrzegania i informowania o sytuacjach

niebezpiecznych □ Odpowiedzialność międzynarodowa za zniszczenia i szkody □ Obowiązek pokojowego wykorzystania zasobów naturalnych

Podmioty stosunków

■ Państwa ■ Organizacje międzynarodowe ■ Koncerny globalne ■ Osoby indywidualne

Organizacje międzynarodowe

● Tylko i wyłącznie zajmują się energetyką ● Nie są poświęcone tylko energetyce, np.

Organizacja państw Ameryki Łacińskiej, NAFTA, WTO

MAE

● Międzynarodowa Agencja Energii jest organizacją międzynarodową, która zasadniczo działa jako polityczny doradca państw dla swoich członków.

● 29 członków ● Od 2008 r. Polska jest również członkiem ● Skupia ona państwa, które podejmują aktywną politykę energetyczną

Została utworzona podczas kryzysu paliwowego (1973-74) ● Wtedy otrzymała formę agencji, która miała koordynować zaopatrzenie w

ropę w sytuacjach kryzysowych ● Z chwilą gdy rynek świadomie zaczął się zmieniać zmieniła się rola

agencji Teraz agencja opiera się na 3 filarach: ● - bezpieczeństwo dostaw ● - rozwój gospodarczy ● - ochrona środowiska ● W tej chwili podstawowymi problemami agencji jest reforma rynku,

współpraca technologiczna, kontakty z innymi państwami (Chiny, Indie, kraje OPEC)

● www.iea.org

http://www.iea.org/

MAEA • Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej

International Atomic Energy Agency (IAEA) • Powstała jako autonomiczna organizacja 1957 r. • Podstawowe zagadnienie - bezpieczne i pokojowe

wykorzystania energii jądrowej • MAEA jest specjalistyczną agencją ONZ • Liczy 168 członków • Siedziba w Wiedniu • Dodatkowo posiada dwa biura ochrony regionalnej

w Toronto i Tokio • Laboratoria w: Seibersdorfie, Wiedniu, Monako i

Trieście • http://www.iaea.org

http://www.iaea.org/

http://www.iaea.org/

IRENA

■ Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (International Renewable Energy Agency, IRENA)

■ Cel - promowanie wykorzystywania energetyki odnawialnej. Założona przez 75 państw, w tym Polskę, na konferencji międzyrządowej w Bonn 2009 r.

■ Liczy 148 członków ■ 28 państwa podpisały i są w trakcie ratyfikacji ■ Organizacja ma siedzibę w mieście Abu Dabi, które 5

kwietnia 2011 zostało wyznaczone jako stała siedziba agencji

Rozwiązywanie sporów

■ W kwestii energetycznej: spory między państwami najczęściej sprawa trafia do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości

■ www.icj-cij.org ■ Spory między państwami oraz podmiotami indywidualnymi –

szczególnie inwestycyjne prawo energetyczne ■ W przypadku tego typu sporów mamy Międzynarodowe

Centrum Sporów Inwestycyjnych ■ Działa ono w ramach konwencji o rozwiązywaniu sporów

inwestycyjnych ■ Centrum stanowi podstawę rozwiązywania sporów poprzez

koncyliację i arbitraż ■ International Center for the Settlment of Intvestment Disputes

www.icsid.worldbank.org

Reżim ochrony powietrza i klimatu

● Konwencja Genewska 1979 ● Konwencja genewska nie ma charakteru globalnego ● Głównie członkami są państwa Europy - 51 ● Jest ona odpowiedzią na problemy kwaśnych deszczy, eutrofizacji jezior, zanieczyszczenia w

środowisku człowieka ● Podstawowymi celem konwencji jest ograniczenie oraz redukcja zanieczyszczeń, w tym

zanieczyszczeń powietrza, które przemieszczają się na dalekie odległości ● Konwencja została przygotowana w ramach Europejskiej Komisji Gospodarczej Narodów

Zjednoczonych ● Polska odegrała ogromną rolę. Polska obok krajów skandynawskich była ofiarą

zanieczyszczenia powietrza ● Mamy 8 protokołów, takie jak: ● - 1999, w sprawie unikania zakwaszenia, eutrofizacji i ozonu przyziemnego ● - 1998, w sprawie stałych zanieczyszczeń organicznych ● - 1998, w sprawie metali ciężkich ● - 1994, w sprawie dalszej redukcji emisji siarki ● - 1988, w sprawie kontroli NOx ● - 1984, monitorowanie ● unece.org/env/lrtap

http://www.unece.org/env/lrtap





Reżim ochrony klimatu

● Konwencja Nowojorska 1992 ● Protokoł z Kioto 1997 ● unfccc.org

Reżimy bezpieczeństwa jądrowego□ Reżim parysko 1960 brukselski 1963 OECD ( 5, 175,

300 mln SDRs odpowiedzialności) Nuclear Energy Tribunal

□ Reżim wiedeński 1963 IAEA - Standards □ Próba powiązania reżimów – Joint Protocol 1988 □ 1997 Konwencja o dodatkowej kompensacji za

szkody nuklearne □ 1986 – Konwencja o wczesnej notyfikacji i

Konwencja o pomocy

Prawo handlowe

►WTO ►Traktat Karty energetycznej

Globalny handel a energetyka

• WTO posiada coraz istotniejsze znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego. W rundzie urugwajskiej energia nie została określona jako oddzielny obszar. Większość zagadnień energetycznych znalazło się w usługach. Skupiono się na usługach w zakresie wydobywania kopalin, usługach dystrybucji energii i przesyle paliw

• W rundzie negocjacyjnej (Doha) podstawowymi tematami są usługi energetyczne, zobowiązania w sektorze gazu i ropy, zapewnienie dostępu do energii, pewność dostaw, ochrona konsumenta i środowiska

Traktat Karty Energetycznej• Traktat Karty Energetycznej – otwarty do podpisu od 17 grudnia 1994

r. – umowa międzynarodowa, która stanowi przede wszystkim prawo inwestycyjne. Zawiera ochronę inwestycji zagranicznych, które powinny być traktowane zgodnie regułą najwyższego uprzywilejowania podmiotów krajowych, zakaz dyskryminacji handlu materiałami, produktami i sprzętem energetycznym, umożliwienie tranzytu energii, procedurę rozwiązywania sporów pomiędzy państwami i inwestorami, promocję efektywności energetycznej

• http://www.encharter.org

http://www.encharter.org/

Inwestycje międzynarodowe w energetyce

• Jest to jedyna tego typu umowa, która zajmuje się całym energetycznym cyklem życia – od wydobycia do użycia końcowego i dotyczy wszystkich produktów energetycznych oraz sprzętu energetycznego

• 21 stycznia 2010 r. weszła w życie poprawka dotycząca handlu – odnosi się do handlu sprzętem oraz ustanowienia mechanizmu pozwalającego na utrzymanie stabilności w zakresie ceł i opłat nakładanych na eksport i import dotyczących energetyki

Stosunek prawa polskiego do prawa UE

◆ Konstytucja RP ◆ Art. 91 ◆ 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami

◆ Zasada prymatu prawa UE

Dorobek Wspólnot i Unii Europejskiej w zakresie polityki

• Pierwsza Wspólnota EWWiS • Traktaty rzymskie – EUROATOM i EWG • Wygaśniecie traktatu paryskiego 2002 i przejęcie

kwestii energetycznych przez WE

Poziom unijny – Traktat o FUE

• 1 grudnia 2009 r. wszedł w życie Traktat Lizboński z 13 grudnia 2007 r. • Zgodnie z art. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej energia lit i oraz

transport lit g należą do kompetencji dzielonych □ Państwa Członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia

nie wykonała swojej kompetencji. Państwa Członkowskie ponownie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia postanowiła zaprzestać wykonywania swojej kompetencji – art. 2 ust. 2

• Oprócz lit. i i g do energii będą się odnosiły pośrednio postanowienia dotyczące: unii celnej i ustanawiania reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz rynku wewnętrznego, polityki społecznej, spójności gospodarczej, środowiska naturalnego, sieci transeuropejskich

Polityka gospodarcza• Artykuł 122 (dawny artykuł 100 TWE) • Bez uszczerbku dla innych procedur przewidzianych w Traktatach,

Rada, na wniosek Komisji, może postanowić, w duchu solidarności między Państwami Członkowskimi, o środkach stosownych w sytuacji gospodarczej, w szczególności w przypadku wystąpienia poważnych trudności w zaopatrzeniu w niektóre produkty, zwłaszcza w obszarze energii

Sieci transeuropejskie• Artykuł 170 (dawny artykuł 154 TWE) • Aby pomóc osiągnąć cele określone w artykułach 26 i 174 oraz

umożliwić obywatelom Unii, podmiotom gospodarczym, wspólnotom regionalnym i lokalnym pełne czerpanie korzyści z ustanowienia obszaru bez granic wewnętrznych, Unia przyczynia się do ustanowienia i rozwoju sieci transeuropejskich w infrastrukturach transportu, telekomunikacji i energetyki

• W ramach systemu wolnych i konkurencyjnych rynków działanie Unii zmierza do sprzyjania wzajemnym połączeniom oraz interoperacyjności sieci krajowych, jak również dostępowi do tych sieci. Uwzględnia ona w szczególności potrzebę łączenia wysp, regionów zamkniętych i peryferyjnych z centralnymi regionami Unii

Ochrona środowiska► Artykuł 191 (dawny artykuł 174 TWE) ust. 1 Polityka Unii w dziedzinie

środowiska naturalnego przyczynia się do osiągania następujących celów: — zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego — ochrony zdrowia ludzkiego — ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych — promowania na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających

do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego, w szczególności zwalczania zmian klimatu

Ochrona środowiska➢ Artykuł 192 (dawny artykuł 175 TWE) ➢ 2. Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą

prawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, uchwala:

a) przepisy przede wszystkim o charakterze fiskalnym c) środki wpływające znacząco na wybór Państwa Członkowskiego

między różnymi źródłami energii i ogólną strukturę jego zaopatrzenia w energię

➢ Wyrok z 7 marca 2013 r. Case T-370/11

Tytuł XXI Energetyka

■ Artykuł 194 ■ 1. W ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz z

uwzględnieniem potrzeby zachowania i poprawy środowiska naturalnego, polityka Unii w dziedzinie energetyki ma na celu, w duchu solidarności między Państwami Członkowskimi:

a) zapewnienie funkcjonowania rynku energii b) zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii c) wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności energii, jak

również rozwoju nowych i odnawialnych form energii d) wspieranie wzajemnych połączeń między sieciami energii

Tytuł XXI Energetyka• Art. 194 ➢ 2. Bez uszczerbku dla stosowania innych postanowień Traktatów, Parlament

Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają środki niezbędne do osiągnięcia celów, o których mowa w ustępie 1. Środki te są przyjmowane po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów. Nie naruszają one prawa Państwa Członkowskiego do określania warunków wykorzystania jego zasobów energetycznych, wyboru między różnymi źródłami energii i ogólnej struktury jego zaopatrzenia w energię, bez uszczerbku dla artykułu 192 ustęp 2 litera c)

➢ 3. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, jednomyślnie i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ustanawia środki, o których mowa w tym ustępie, jeżeli mają one głównie charakter fiskalny

Traktat o Euroatomie 1957 r.

• Ustalenie w Messynie powstania Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej – 1955 r. • Traktat rzymski - 25 marca 1957 r. • Podstawowym celem jest wzrost jakości życia obywateli UE poprzez stworzenie warunków

niezbędnych dla szybkiego ustanowienia i wzrostu przemysłu nuklearnego • Od 1960 r. zaczęła działać Agencja Dostaw • Europejska Grupa Regulatorów Bezpieczeństwa Nuklearnego • Traktat nadal obowiązuję • W 2007 r. dokonano przeglądu – zasadność kontynuacji

■ ec.europa.eu/energy/nuclear/euratom/euratom_en.htm ■ http://www.ensreg.eu

http://www.ensreg.eu/

Obszary działań Euroatomu

■ wspiera badania naukowe i zapewnia rozpowszechnianie wiedzy technicznej ■ tworzy jednolite normy bezpieczeństwa mające chronić zdrowie pracowników i ludności oraz zapewnia

ich stosowanie ■ ułatwia inwestycje i zapewnia, w szczególności stymulując działania ze strony przedsiębiorstw,

tworzenie podstawowych instalacji niezbędnych do rozwoju energetyki jądrowej we Wspólnocie ■ gwarantuje wszystkim użytkownikom Wspólnoty regularne i sprawiedliwe dostawy rud i paliw

jądrowych ■ zapewnia, poprzez odpowiedni nadzór, niestosowanie materiałów jądrowych do celów innych niż

planowane ■ wykonuje przyznane jej prawo własności specjalnych materiałów rozszczepialnych ■ zapewnia powszechną możliwość zbytu i dostęp do najlepszych rozwiązań technicznych poprzez

tworzenie wspólnego rynku specjalistycznych materiałów i sprzętu, swobodny przepływ kapitału do celów inwestycji w sferze energetyki jądrowej oraz swobodę zatrudnienia specjalistów we Wspólnocie

■ nawiązuje z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi stosunki umożliwiające postęp w pokojowym wykorzystaniu energii jądrowej

Elektroenergetyka - historia

• 1978 – Rezolucja Rady w sprawie wymiany informacji o umiejscowieniu elektrowni

• I pakiet - Dyrektywa 96/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 1996 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej

• II pakiet - Dyrektywa 2003/54/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 96/92/WE

Elektroenergetyka - dzisiaj◆ Dyrektywa 2005/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z

dnia 18 stycznia 2006 r. dotycząca działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych (Tekst mający znaczenie dla EOG)

◆ III pakiet Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG)

◆ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 714/2009 z dnia 13 lipca w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 713/2009 z dnia 13 lipca ustanawiające Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki ( ACER)

Elektroenergetyka - dzisiaj

■ Sprawa C-6/64, Wyrok Trybunału z dnia 15 lipca 1964 r. wyrok prejudycjalny, Flaminio Costa v E.N.E.L.

Ropa i gaz - historiaDecyzja Rady z dnia 7 listopada 1977 r. w sprawie ustanowienia celu wspólnotowego dla zmniejszenia zużycia pierwotnych źródeł energii w przypadku trudności w dostawach ropy naftowej i produktów ropopochodnych I pakiet - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 98/30/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. dotycząca wspólnych zasad w odniesieniu do rynku wewnętrznego gazu ziemnego II pakiet - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/55/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 98/30/WE

Ropa i gaz

▪ Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunków udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów

▪ Dyrektywa Rady 2009/119/WE z dnia 14 września 2009 r. nakładająca na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych

▪ 2009/73/WE

▪ III pakiet - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE

▪ III pakiet - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1775/2005

Ropa i gaz

○ Sprawa C-555/10, wyrok Sądu z 28 lutego 2013 r.,European Commission v Republic of Austria

Efektywność - historia• 1973 -1974 kryzys paliwowy • Decyzja 91/565/EWG Rada w sprawie programu SAVE, mający na celu promocję

efektywności energetycznej we Wspólnocie • Dyrektywa Rady 92/42/EWG z dnia 21 maja 1992 r.w sprawie wymagań dotyczących

efektywności energetycznej nowych wodnych kotłów grzewczych opalanych paliwami ciekłymi lub gazowymi

• Dyrektywa Rady 93/76/EWG z dnia 13 września 1993r. w celu ograniczenia emisji ditlenku węgla poprzez poprawienie efektywności energetycznej (SAVE)

• 1995 – Parlament Europejski wezwał Komisje do przygotowania komunikatu o kogeneracji

• 1997 – Komunikat Komisji • 1998 – Rezolucja Rady - Wspólnotowa strategia promowania kogeneracji • Dyrektywa 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

• Dyrektywa 2004/8/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnetrznym energii oraz zmieniajaca dyrektywe 92/42/EWG

• Dyrektywa 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych

Efektywność

■ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

■ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dania 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej

Efektywność

● Sprawa C-394/11, wyrok Sądu z dnia 31 stycznia 2013 – wyrok prejudycjalny Valeri Hariev Belov v CHEZ Elektro Balgaria AD and Others

OZE - historia■ Rezolucja Rady z 16 września 1986 w sprawie nowej polityki

energetycznej Wspólnoty – znaczący udział oze w zastąpieniu tradycyjnych paliw

■ Rekomendacja z 9 lipca 1988 w sprawie rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii we Wspólnocie

■ Decyzja Rady 93/500/EC z dnia 13 września 1993 r. w sprawie promocji odnawialnych źródeł energii (Altener)

■ Dyrektywa 2001/77/WE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych

■ Dyrektywa 2003/30/WE z dnia 8 maja 2003 roku w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych

OZE ■ Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23

kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE

■ Wiążący cel 20 % całkowitej konsumpcji energii z oze w 2020 r.

■ Transpozycja do 5 grudnia 2010 r.

OZE

►Sprawa C-2/10, wyrok Sądu z dnia 21 lipiec 2011 – wyrok prejudycjalny, Azienda Agro-Zootecnica Franchini Sarl, Eolica di Altamura Srl v Regione Puglia

►Sprawa C-26/11 wyrok Sądu z dnia of 31 stycznia 2013 – wyrok prejudycjalny, Belgische Petroleum Unie VZW and Others v Belgische Staat

III Pakiet energetyczny

►2 dyrektywy rynkowe - do dnia 3 marca 2011 r. należało transponować

►2 rozporządzenia przesyłowe – wejście w życie 3 marca 2011 r.

►Rozporządzenie ustanawiające Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki

Prawo polskie

Podział systemu prawa polskiego - tradycja

►Publiczne ►Konstytucyjne ►Administracyjne ►Karne ► Finansowe ►Gospodarcze publiczne ►Prywatne ►Cywilne ►Rodzinne

Podział systemu prawa polskiego -przedmiotowo

► prawo autorskie ► prawo bankowe ► prawo budowlane ► prawo energetyczne ► prawo konstytucyjne ► prawo klimatyczne ► prawo lotnicze ► prawo medyczne ► prawo nauki ► prawo o ruchu drogowym ► prawo ochrony środowiska ► prawo podatkowe ► prawo rolne ► prawo upadłościowe

Prawo konstytucyjne

► Obejmuje normy prawne, które wyznaczają najważniejsze zasady ustroju politycznego, społecznego i prawnego charakteryzujące dany kraj. Określają strukturę i zasady działania systemu organów państwowych, wolności i prawa oraz obowiązki człowieka i obywatela, jak również środki ich ochrony

► Nie wszystkie państwa mają konstytucje ► W skład polskiego prawa konstytucyjnego wchodzi

Konstytucja z dnia 2 kwietnia 1997 r., ale nie tylko, np. ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym

Konstytucjajest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Polska

ustawa zasadnicza normuje: ► ogóle zasady ustrojowe państwa polskiego ► Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatel ► źródła prawa ► ustrój i kompetencje organów państwa, np. sejmu, senatu,

prezydent RP, rada ministrów i administracja rządowa, samorząd terytorialny

► kwestie wymiaru sprawiedliwości ► organy kontroli państwowej i ochrony prawa ► finanse publiczne ► stany nadzwyczajne ► zmiany Konstytucji

Źródła prawa polskiego

►Akty prawotwórcze inaczej możemy nazwać aktami normatywnymi

- akty prawa powszechnie obowiązującego art. 87 Konstytucji

- akty kierownictwa wewnętrznego art. 93 Konstytucji np. polityka energetyczna państwa

Źródła – Konstytucja RP

►Art. 87 ►1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa

Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

►2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Ogłoszenie aktów► Art. 88 Konstytucji ► 1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa

miejscowego jest ich ogłoszenie ► Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i

niektórych innych aktów prawnych ► Art. 1. ► 1. Ustawa określa zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych

innych aktów prawnych oraz zasady i tryb wydawania dzienników urzędowych ► 2. Zasady i tryb ogłaszania umów międzynarodowych, a także układów

zbiorowychpracy określają odrębne ustawy ► 3 Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych

Unii Europejskiej oraz zasady i tryb wydawania Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, zwanego dalej „Dziennikiem UE”, określają przepisy Unii Europejskiej

Moc

►Moc obowiązująca wszystkich nieuchylonych aktów prawodawczych jest w Polsce jednakowa – akty te wdanym czasie obowiązują.

►Natomiast moc prawna aktów prawodawczych jest różna i zależy od pozycji danego aktu w hierarchii ustanowionej w najważniejszym polskim akcie prawa – Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U.97.78.483

Zasady państwa polskiego a energetyka

● Art. 1. ● Rzeczpospolita Polska jest dobrem

wspólnym wszystkich obywateli ● Art. 2. ● Rzeczpospolita Polska jest

demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

Zrównoważony rozwój

►Art. 5. ►Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i

nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju

Samorząd terytorialny

► Art. 16. ► 1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału

terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową

► 2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

Działalność gospodarcza

► Art. 20. ► Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności

działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej

► Art. 22. ► Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest

dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny

Własność

►Art. 21. ► 1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo

dziedziczenia.

► 2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo jest podstawowym filarem Konstytucji RP z 1997 r. – art. 5, art. 74 i art. 146

Bezpieczeństwo energetyczne należy rozumieć jako stan gospodarki, który umożliwia pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska - art. 3 pkt 16 ustawy z 10.04.1997 r. Prawo energetyczne

Prawo energetyczne

►Prawo energetyczne – część prawa publicznego gospodarczego, z elementami prawa prywatnego, którego przedmiotem regulacji jest gospodarka energetyczna

Interes

►Interes publiczny – bezpieczeństwo energetyczne - zaspokojenie potrzeb energetycznych po przystępnej cenie i przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska

Prawo energetyczne

►Zrównoważony rozwój w sektorze energetycznym

- aspekt społeczny - aspekt środowiskowy - aspekt gospodarczy

Ustawa Prawo energetyczne

▪ Ramową ustawą prawa energetycznego jest ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne

▪ Określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa

▪ Określa zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych

▪ Określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią

▪ Zawiera podstawowe definicje

Cel prawa energetycznego● Art. 1 UPE ● Celem ustawy jest tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju

kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii

● …czyli bezpieczeństwo energetyczne rozumiane jako zrównoważony rozwój sektora energetycznego

Inne ustawy

• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej • Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i

remontów • Ustawa z dnia 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie

informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię

• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych

• Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym

Inne ustawy

■ Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego

■ Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców

■ Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych

Inne ustawy

■ Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej

■ Ustawa z dnia 18 marca 2010 r. o szczególnych uprawnieniach ministra właściwego do spraw skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w niektórych spółkach kapitałowych lub grupach kapitałowych prowadzących działalność w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych

■ Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o ratyfikacji Statutu Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), przyjętego w Bonn dnia 26 stycznia 2009 r.

Inne ustawy

■ Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

■ Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska ■ Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji

gazów cieplarnianych ■ Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach ■ Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych ■ Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych ■ Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich

naprawie ■ Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku

i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

http://lponline.lexpolonica.pl/plweb-cgi/lp.pl

Definicje

Art. 3 pkt 1 energię przetworzoną w dowolnej postaci pkt 9 urządzenia – urządzenia techniczne stosowane w procesach energetycznych; pkt 10 instalacje – urządzenia z układami połączeń między nimi pkt 11 sieci – instalacje połączone i współpracujące ze sobą, służące do przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, należące do przedsiębiorstwa energetycznego

Użytkownik systemu▪ Art. 3 pkt 12b UPE ▪ Użytkownik systemu – podmiot dostarczający paliwa

gazowe do systemu gazowego lub zaopatrywany z tego systemu albo podmiot dostarczający energię elektryczną do systemu elektroenergetycznego lub zaopatrywany z tego systemu

▪ Tylko systemy ▪ Tylko elektroenergetyka i gaz

Przedsiębiorstwo energetyczne► Art. 3 pkt 12 UPE ► Przedsiębiorstwo energetyczne – podmiot prowadzący

działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi

► Przedsiębiorca z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

► Przedsiębiorstwo z ustawy Kodeks cywilny

Odbiorca► Art. 3 pkt 13 UPE ► Odbiorca – każdy, kto otrzymuje lub pobiera paliwa lub

energię na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym

► Art. 3 pkt 13a odbiorca końcowy – odbiorca dokonujący zakupu paliw lub energii na własny użytek; do własnego użytku nie zalicza się energii elektrycznej zakupionej w celu jej zużycia na potrzeby wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;

► Art. 3 pkt 13b odbiorca paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowym – odbiorca końcowy dokonujący zakupu paliw gazowych lub energii elektrycznej wyłącznie w celu ich zużycia w gospodarstwie domowym;

Rola polityki► Polityka energetyczna jest wszechobecna w wielu sferach życia gospodarczego, sferach

życia społecznego i ochrony środowiska ► Charakteryzuje się wielopostaciowością i istotną złożonością relacji oraz

coraz większą grupą osób ją tworzących ► W języku potocznym termin polityka oznacza wszystkie działania ludzkie, które mają na

celu osiągnięcie pożądanego stanu rzeczy albo jego zmianę ► Wg słownika PWN polityka jest to: - ogół spraw państwowych, działalność rządu dotycząca spraw wewnętrznych lub zewnętrznych Państwa.

Możemy mówić np. o polityce wewnętrznej i polityce zagranicznej, polityce gospodarczej, rolnej, kulturalnej itd.

- działalność grupy społecznej, partii ukierunkowana określonymi celami i interesami, mająca na celu zdobycie i utrzymanie władzy państwowej, także cele i zadania takiej działalności

- jest to przemyślane działanie mające doprowadzić do osiągnięcia określonych zamierzeń

Szczeble polityki energetycznej

• Międzynarodowy – globalny

• Międzynarodowy - regionalny • Unijny – ponadnarodowy

• Krajowy • Samorządowy

• Przedsiębiorstwa • Odbiorcy

Polityka energetyczna w nowym ujęciu

• Politykę energetyczną wg teorii postbehawioralnej – należałoby rozumieć jako rozwiązanie problemów społecznych, wynikających z deficytu dóbr w postaci paliw i energii. Stanowi swoistą służbę społeczną dążącą do usuwania ograniczeń w zaspokajaniu potrzeb ludzi

• Polityka energetyczna może być prowadzona w sposób:

- bardziej sformalizowany, np. aktywność Państwa

- mniej sformalizowany, np. aktywność odbiorcy w gospodarstwie domowym

Sformalizowany dokument polityki energetycznej

• Kierunki, w których zmierza demokratyczne Państwo prawa, nie powinny stanowić dla jego obywateli tajemnicy – zasada dostępu do informacji publicznej - Polityka powinna być wyrażona w postaci sformalizowanego dokumentu i przybierać wymiar strategii bądź planu bądź programu

• W pełni uzasadnione wydaję się być konkretyzacja polityki Państwa poprzez wyznaczenie celów, zadań i działań oraz ujmowanie ich w dokumentach planistyczno-strategicznych

• W Polsce obowiązującym dokumentem o charakterze politycznym jest Polityka energetyczna Polski do 2030 r., która stanowi załącznik do uchwały Rady Ministrów nr 202/2009 z 10 listopada 2009 r.

Otoczenie

• Poziom globalny – prawo zmian klimatu i transformacja gospodarki na niskoemisyjną, Traktat Karty Energetycznej

• Zbieżność z celami Odnowionej Strategii Lizbońskiej i Odnowionej Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE

• Zbieżność z celami polityki klimatycznej, polityki energetycznej i polityki środowiskowej UE

• Zintegrowanie z krajową polityką rozwoju art. 9 pkt 3 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju - zgodność z priorytetami „Strategii rozwoju kraju 2007-2015” przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku.

• Zintegrowanie z krajową polityką ekologiczną art. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska – strategiczna ocena

Wpływ prawa energetycznego na Politykę energetyczną

• Określenie celu polityki energetycznej art. 13 UPE • Określenie zakresu polityki energetycznej art. 14 UPE • Określenie struktury polityki energetycznej oraz zakresu czasowego i

oparcie na zasadzie zrównoważonego rozwoju art. 15 ust. 1 UPE • Określenie terminu przygotowania art. 15 ust. 2 UPE ► Określenie kompetencji ministra właściwego do spraw energii jako

naczelnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach polityki energetycznej art. 12 UPE

► Przyjęcie Polityki przez Radę Ministrów i publikacja w Monitorze Polskim art. 15 a UPE

► Sprawozdania art. 15 b i art. 15 c

Cel Polityki energetycznej

• Celem polityki energetycznej Państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, wzrostu konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej, a także ochrony środowiska – art. 13 UPE

• Polityka energetyczna stanowi element polityki rozwoju będącej zespołem wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy

• Cel polityki energetycznej jest częścią składową zrównoważonego rozwoju – podstawowej zasady ustrojowej polskiego rozwoju – art. 5 Konstytucji

• Podstawowym celem polityki energetycznej jest określenie ram stabilnego i trwałego rozwoju oraz jego wdrażanie. Na pierwszy plan wysuwają się aspekty społeczne, gospodarcze i środowiskowe

Zakres Polityki energetycznej

Polityka energetyczna państwa określa w szczególności:

1) bilans paliwowo-energetyczny kraju; 2) zdolności wytwórcze krajowych źródeł paliw i energii;

3) zdolności przesyłowe, w tym połączenia transgraniczne; 4) efektywność energetyczną gospodarki;

5) działania w zakresie ochrony środowiska; 6) rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii;

7) wielkości i rodzaje zapasów paliw; 8) kierunki restrukturyzacji i przekształceń własnościowych sektora paliwowo-energetycznego;

9) kierunki prac naukowo-badawczych;

10) współpracę międzynarodową (art. 14 )

Struktura

• Polityka energetyczna Państwa jest opracowywana zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju kraju i zawiera:

- ocenę realizacji polityki energetycznej Państwa za poprzedni okres; - część prognostyczną obejmującą okres nie krótszy niż 20 lat; - program działań wykonawczych na okres 4 lat zawierający instrumenty jego

realizacji (art. 15. ust. 1 UPE)

• Zintegrowanie z polityką rozwoju i polityką ekologiczną art. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska

• Ponadto Polityka jest obowiązkowo poddawana strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko (art. 46 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko)

Opracowanie, przyjęcie, publikacja i sprawozdanie

• Minister właściwy do spraw energii przygotowuje projekt polityki energetycznej Państwa i koordynuje jej realizacje art. 12

• Politykę energetyczną Państwa opracowuje się co 4 lata (art. 15. ust. 2)

• Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw energii, przyjmuje politykę energetyczną Państwa (art. 15a. ust. 1)

• Minister właściwy do spraw energii ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, przyjętą przez Radę Ministrów politykę energetyczną Państwa

• Minister właściwy do spraw energii opracowuje, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku, sprawozdania z wyników nadzoru nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w gaz ziemny i energię elektryczną (art. 15b) – brak ciepła

Wdrażanie Polityki

► Odpowiedzialny organ – Minister Energii ► Współpraca wszystkich graczy (chociaż zapomniano o odbiorcach) ► Międzyresortowy zespół, którego zadaniem będzie przygotowanie

rozwiązań prawnych i organizacyjnych wdrażających politykę energetyczną ► Szczegółowe zadania zostały określone w załączniku 3 pt. Program

działań wykonawczych na lata 2009 – 2012 ► Informacje Ministra we współpracy z właściwymi ministrami będzie

przedkładane Radzie Ministrów w terminie do dnia 31 marca każdego roku o realizacji polityki energetycznej wraz z propozycjami modyfikacji

► Wskaźniki monitorowania realizacji

Przykładowe wskaźniki monitorowania

Nazwa wskaźnika Wartość Wartość bazowa 2007 r.

Wartość oczekiwana do 2030 r.

Źródło danych

Średnioroczna zmiana wielkości zużycia energii

2,7 Poniżej 1

GUS

Maksymalny udział importu gazu ziemnego i ropy naftowej łącznie (w przeliczeniu na toe) z jednego kierunku do wielkości krajowego zużycia obu surowców (%)

85 Poniżej 73

MG

Udział energii jądrowej w produkcji energii elektrycznej (%)

0 Powyżej 10

MG

Udział energii ze źródeł odnawialnych w finalnym zużyciu energii

7,7 15 MG

Roczna wielkość emisji CO2 w elektroenergetyce zawodowej w stosunku do krajowej produkcji energii elektrycznej (tony/MWh)

0,95 Poniżej 0,70

MG

Organy właściwe w sprawie gospodarki energetycznej

• Z mocy ustawy organami odpowiedzialnymi za utrzymywanie gospodarki w stanie zapewniającym bezpieczeństwo energetyczne są: Rada Ministrów, minister właściwy do spraw energii, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, wojewodowie, organy samorządów wojewódzkich i gminnych

• Również na przedsiębiorstwa sieciowe oraz na przedsiębiorstwa wytwarzające zostały nałożone pewne obowiązki zawiązane z bezpieczeństwem energetycznym i może się zdarzyć, iż będą one również organami administracji, lecz w znaczeniu funkcjonalnym

• Organy te współtworzą założenia polityki energetycznej państwa, wdrażają ją oraz egzekwują

Minister właściwy do spraw energii

• Minister Energii jest naczelnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach polityki energetycznej.

• Zadania ministra właściwego do spraw energii w zakresie polityki energetycznej obejmują: ▪ przygotowanie projektu polityki energetycznej państwa i koordynowanie jej realizacji ▪ określanie szczegółowych warunków planowania i funkcjonowania systemów

zaopatrzenia w paliwa i energię, w trybie i zakresie ustalonych w ustawie; ▪ nadzór nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię elektryczną

oraz nadzór nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych w zakresie określonym ustawą;

▪ współdziałanie z wojewodami i samorządami terytorialnymi w sprawach planowania i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię;

▪ koordynowanie współpracy z międzynarodowymi organizacjami rządowymi w zakresie określonym ustawą

Prezes URE

• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, będąc centralnym organem administracji rządowej, zgodnie z art. 21 ust.1 zobowiązany jest do realizacji zadań z zakresu spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji. Zgodnie z art.3 pkt 15 tejże ustawy określenie „regulacja” rozumiane jest jako: stosowanie określonych ustawą środków prawnych, włącznie z koncesjonowaniem, służących do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, prawidłowej gospodarki paliwami i energią oraz ochrony interesów odbiorców

• Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii (art. 23. ust. 1)

• Prezes URE jest odpowiedzialny za egzekucję polityki energetycznej i prawa energetycznego

Zakres aktywności Prezesa • udzielanie i cofanie koncesji • zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf, w tym analizowanie i weryfikowanie

kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach

• ustalanie: a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności

funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,

b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,

c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,

d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców;

► udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, magazynowania gazu, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego

• rozstrzyganie sporów – art. 8

Zakres aktywności Prezesa c.d.• kontrolowanie wykonania obowiązków związanych z oze i kogeneracją, wydawanie

świadectw pochodzenia • nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie • współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw

energetycznych ograniczającym konkurencję • ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności

przedsiębiorstw energetycznych • określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu

kształtowania taryf • zadania informacyjne – m. in. publikowanie informacji służących zwiększeniu

efektywności użytkowania paliw i energii • zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych • wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych

Prezes URE wykonuje zadania przy pomocy URE

Planowanie na poziomie samorządu

• Dwa poziomy kompetencji: • Samorząd wojewódzki • Samorząd gminny • Brak samorządu powiatowego

Samorząd województwa

• uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia w energię i paliwa na obszarze województwa w zakresie:

• opiniuje projekt założeń pod kątem koordynacji współpracy z innymi gminami oraz pod kątem zgodności z polityką energetyczną państwa ( art. 19 ust. 5)

• badania zgodności planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczną państwa – art. 17

• wydaje opinie zarząd samorządu województwa przy udzielaniu i cofaniu koncesji (art. 23)

• wydaje opinie zarząd samorządu województwa przy uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16 (art. 23)

Gmina

Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy: planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy;

► planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy;

► finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy;

► planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy

Gmina

Gmina realizuje zadania zgodnie z: ► miejscowym planem zagospodarowania

przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;

► odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska

Założenia

• Organ wykonawczy gminy opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe

• Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy lub jej części • Projekt zawiera aspekt publiczny i właścicielski

Założenia

Projekt założeń powinien określać: • ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe • przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw

gazowych • możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,

z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych

• możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej

• zakres współpracy z innymi gminami

Założenia

• Obowiązki informacyjne - sieciowe przedsiębiorstwa energetyczne mają obowiązek udostępnienia nieodpłatnie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) swoich planów, w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń

• Obowiązki informacyjne i konsultacyjne - Projekt założeń wykłada się do publicznego wglądu na okres 21 dni, powiadamiając o tym w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości . Osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy mają prawo składać wnioski, zastrzeżenia i uwagi do projektu założeń

• Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu ( art. 19)

Plany gminne• Gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji

założeń organ wykonawczy gminy opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy lub jej części. Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez radę tej gminy założeń i winien być z nim zgodny

Plany gminneProjekt planu powinien zawierać: ► propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów

zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, wraz z uzasadnieniem ekonomicznym

► propozycje w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji

► propozycje stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej

► harmonogram realizacji zadań ► przewidywane koszty realizacji proponowanych przedsięwzięć oraz źródło

ich finansowania

Plany gminne• Rada gminy uchwala plan zaopatrzenia • Środek niewładczy - w celu realizacji planu gmina może zawierać

umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi • W przypadku gdy nie jest możliwa realizacja planu na podstawie

umów, rada gminy - dla zapewnienia zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - może wskazać w drodze uchwały tę część planu, z którą prowadzone na obszarze gminy działania muszą być zgodne

Przedsiębiorstwo i przedsiębiorca

• Art. 3 pkt 12 UPE przedsiębiorstwo energetyczne - podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi;

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej • Art. 4. 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i

jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą

• 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

• Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

Przedsiębiorca, przedsiębiorstwo

Kodeks cywilny • Art. 431. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o

której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

• Art. 432. § 1. Przedsiębiorca działa pod firmą. • Art. 551. Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i

materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. • Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa

przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz

inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do

korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

Planowanie na poziomie przedsiębiorstwa

• Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii sporządzają dla obszaru swojego działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy - art. 16. ust.1

• Przedsiębiorstwa sieciowe, sporządzają plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe, energię elektryczną lub ciepło na okresy nie krótsze niż trzy lata - art. 16. ust.2

Zakres planów• przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub

ciepła • przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz

ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych

• przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami gazowymi albo z systemami elektroenergetycznymi innych państw

• przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców • przewidywany sposób finansowania inwestycji • przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów • przewidywany harmonogram realizacji inwestycji


► Plany powinny zapewniać minimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo energetyczne, tak aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego wzrostu cen i stawek opłat, przy zapewnieniu ciągłości, niezawodności i jakości dostaw

► Projekty planów podlegają uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki, z wyłączeniem planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji:

1) paliw gazowych, dla mniej niż 50 odbiorców, którym przedsiębiorstwo to dostarcza rocznie mniej niż 50 mln m3 tych paliw

2) energii elektrycznej, dla mniej niż 100 odbiorców, którym przedsiębiorstwo to dostarcza rocznie mniej niż 50 GWh tej energii

3) ciepła


► W celu racjonalizacji przedsięwzięć inwestycyjnych, przy sporządzaniu planów przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii są obowiązane współpracować z przyłączonymi podmiotami oraz gminami, na których obszarze przedsiębiorstwa te wykonują działalność gospodarczą.

► Współpraca powinna polegać w szczególności na: 1) przekazywaniu przyłączonym podmiotom informacji o planowanych

przedsięwzięciach w takim zakresie, w jakim przedsięwzięcia te będą miały wpływ na pracę urządzeń przyłączonych do sieci albo na zmianę warunków przyłączenia lub dostawy energii;

2) zapewnieniu spójności między planami przedsiębiorstw energetycznych a założeniami i planami gminy

Instrumenty o charakterze władczym

►Koncesja ►Zatwierdzanie taryf ►Rozstrzyganie sporów

Koncesja - charakter

• Koncesja jest to akt wyrażenia przez Państwo zgody na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej zastrzeżonej prawnie dla państwa lub mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa Państwa i obywateli

• Koncesja jest decyzją administracyjną wydawaną na podstawie przepisów zawartych w ustawie indywidualnie oznaczonemu podmiotowi, który spełnia określone wymagania zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe wykonywania określonego rodzaju działalności gospodarczej

• Ponadto zgodnie z postanowieniami zarówno ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jak i ustawy Prawo energetyczne koncesja jest wydawana na wniosek i zapewnia ochronę trwałości uprawnień i obowiązków otrzymującego koncesję - koncesjonariusza

Koncesja - charakter• Jak zauważył NSA w wyroku z dnia 6 lutego 1995 r. koncesja zawiera

uprawnienie ze sfery prawa administracyjnego do prowadzenia działalności gospodarczej. Jest ściśle związana z koncesjonariuszem i nie podlega obrotowi cywilnoprawnemu

• Należy zauważyć, iż zarówno prawodawca w uosdg jak i przedstawiciele nauki prawa wyraźnie odróżniają koncesję od zezwolenia. Są to dwie odrębne instytucje, których nie należy mylić

• Jednak obecnie obowiązujące postanowienia kodeksu cywilnego mogą sugerować , iż koncesja energetyczna może być przedmiotem obrotu wraz z przedsiębiorstwem

► Uzyskanie koncesji energetycznej nie zwalnia z obowiązku uzyskania innych koncesji lub zezwoleń wymaganych na podstawie odrębnych przepisów

Cel i kompetencje

• Realizacja szczególnie ważnych zadań przez podmiot inny niż Państwo i osiąganie z tego tytułu przychodów przez Skarb Państwa – ogólne cele

• Koncesja energetyczna jako instrument polityki energetycznej państwa powinna być mechanizmem zapewniającym osiągnięcie wartości zakładanych przez prawodawcę w art. 1 ust. 2 UPE. Podstawowy cel - bezpieczeństwo energetyczne

• Koncesja będzie ukierunkowywana na prawidłową gospodarkę paliwami i energią, ochronę środowiska oraz równoważenie interesów odbiorców i przedsiębiorstw energetycznych

• Wymienione powyżej wartości powinny mieć zasadniczy wpływ na używanie omawianego instrumentu przez uprawniony i zarazem zobowiązany organ administracji publicznej

• Postanowienia prawa energetycznego przekazały właściwość w zakresie wydawania, kontrolowania, cofania i przedłużania koncesji energetycznej oraz wydawani promesy Prezesowi URE – głównie na nim ciąży stosowanie tego instrumentu zgodnie z prawem i wyrażonymi w nim wartościami publicznymi

Przedmiot• Przedmiotem koncesji jest taki rodzaj aktywności ludzkiej, który ma

charakter działalności gospodarczej • Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza,

budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły – art. 2 uosdg

• Nie ma znaczenia czy działalności takiej towarzyszy zysk. Brak zysku nie wyłącza bowiem zarobkowego charakteru działalności, jeśli jest ona prowadzona wyłącznie w celu ekonomicznym. Przykładowo taki też charakter ma sprzedaż energii cieplnej odbiorcom nie będącym spółdzielcami

• Wytwarzanie energii na własne potrzeby oraz pośrednictwo w obrocie energią, nie wymaga koncesji

Zakresie koncesjonowanej działalności - art. 32 - zasady

• wytwarzania paliw lub energii z wyjątkami, • magazynowania paliw gazowych w

instalacjach magazynowych, skraplania gazu ziemnego i regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w instalacjach skroplonego gazu ziemnego, jak również magazynowania paliw ciekłych z wyjątkami

Zakresie koncesjonowanej działalności - art. 32 -

zasady► przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii ► obrotu paliwami lub energią ► przesyłania dwutlenku węgla

► wyjątki

Zakres działalności koncesjonowanej

► Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z roku 2006 XVII Amz 62/2006

Obowiązek uzyskania koncesji na produkcję energii z odnawialnych źródeł wynika z art. 32 prawa energetycznego - wszyscy producenci zielonej energii muszą mieć taką koncesję niezależnie od tego, jaką moc ma zainstalowane źródło albo jaką ilość energii to źródło produkuje. URE nie ma prawa natomiast zmienić listy źródeł energii kwalifikowanych jako odnawialne. Kompetencje w tej mierze ma tylko minister gospodarki, który może rozszerzyć ten katalog, nowelizując rozporządzenie

► Wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 17 czerwca 2002 r. XVII Ame 74/2001 – częściowo nieaktualny

Wchodzi w grę możliwość udzielenia spółdzielni mieszkaniowej, wbrew jej woli, koncesji na wytwarzanie ciepła, z urzędu przez Prezesa URE, w sytuacji gdy spółdzielnia wytwarza ciepło i sprzedaje tę energię podmiotom nie będącym jej członkami, jeżeli wymóg uzyskania takiej koncesji wynika z przepisów ustawy - Prawo energetyczne. Statut spółdzielni, wiążący jedynie organy spółdzielni i jej członków, nie jest miarodajny dla oceny, czy spółdzielnia podjęła działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży energii cieplnej osobom trzecim

http://f1.lexpolonica.pl/plweb-cgi/showAutAnnotation.pl?auto_annotation=&inwindow=0&numer=1&file=47&dok_nr=1272875&qmd5=_240b484086aaafddb45d7aa3dfc41e69&calyAktPrz=0&listatez=

http://f1.lexpolonica.pl/plweb-cgi/showAutAnnotation.pl?auto_annotation=&inwindow=0&numer=1&file=43&dok_nr=365853&qmd5=_bd611d6df9b1e63b702e29bb3084a381&calyAktPrz=0&listatez=

Uznaniowość czy decyzja związana

• Dla celów związanych z gospodarką energetyczną właściwsze jest przyjęcie tezy o tym, iż Prezes URE dysponuje w kwestii wydawania koncesji luzem decyzyjnym. Dzięki takiej interpretacji charakteru koncesji energetycznej w ręku organu publicznego znalazłby się znaczący instrument realizacji celów ustawy Prawo energetyczne

• Jak zauważył Eugeniusz Smoktunowicz uznanie administracyjne nie może się cechować dowolnością. Tak więc można powiedzieć, iż uznaniowość Prezesa URE jest „związana” powierzonymi mu zadaniami, które są określone w prawie. Za takim spojrzeniem przemawiają zarówno zasady konstytucyjnego państwa prawa, jaki i orzecznictwo - wyrok NSA z 3 października 1995, sygn. akt II S.A. 882/94, Wokanda Nr 12/1995

• Spojrzenie na omawianą sprawę od strony bezpieczeństwa energetycznego, wzrostu konkurencji oraz ochrony środowiska, czyli zrównoważonego rozwoju wymaga pewnego zakresu uznaniowości

• Prezes URE odmawia udzielenia koncesji, gdy wnioskodawca nie spełnia wymaganych przepisami warunków – art. 35 ust 3

Odmowa udzielenia koncesji – art. 33 ust. 3

• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2007 r. VI ACa 187/2007

Odmowa wydania koncesji z powodu jednorazowego wprowadzenia do obrotu paliwa niespełniającego norm w sytuacji, gdy inni przedsiębiorcy posiadający koncesję, karani są za to samo karą grzywny, a nie cofnięciem koncesji jest oczywistym naruszeniem zasady równego traktowania podmiotów

• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2007 r. VI ACa 1019/2007

Nie daje rękojmi prawidłowego wykonywania działalności gospodarczej w dziedzinie energetyki przedsiębiorca, który wprowadza do obrotu paliwo niespełniające wymagań jakościowych

Treść• Koncesja jako decyzja administracyjna musi odpowiadać wymaganiom

stawianym tego rodzaju aktom przez przepisy k.p.a.- art. 107 § 1 ustawy kodeks postępowania administracyjnego. Przepisy szczególne mogą określać również inne składniki

• W art. 37 UPE określono, iż omawiany akt stosowania prawa powinien zawierać między innymi dane koncesjonariusza, przedmiot oraz zakres działalności objętej koncesją, zabezpieczenie ochrony środowiska w trakcie oraz po zaprzestaniu koncesjonowanej działalności

• Treść koncesji energetycznej jest określana przez przepisy k.p.a., UPE i uosdg

Opłaty, okres, promesa• Art. 34 ust. 1 Przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja,

wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty ich działalności • Art. 36 Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 10 lat i nie

dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na czas krótszy

• Art. 39 Przedsiębiorstwo energetyczne może złożyć wniosek o przedłużenie ważności koncesji, nie później niż na 18 miesięcy przed jej wygaśnięciem

• Art. 40 ust. 1 Prezes URE może nakazać przedsiębiorstwu energetycznemu, pomimo wygaśnięcia koncesji, dalsze prowadzenie działalności objętej koncesją przez okres nie dłuższy niż 2 lata, jeżeli wymaga tego interes społeczny

• Art. 43 Promesę wydaje Prezes URE w drodze decyzji administracyjnej. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na działalność określoną w promesie, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o wydanie promesy

Taryfowanie• Taryfa - zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich

stosowania, opracowany przez przedsiębiorstwo energetyczne i wprowadzany jako obowiązujący dla określonych w nim odbiorców w trybie określonym ustawą – zgodnie z art. 3 pkt 17 UPE

• Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej – art. 45

► Przedsiębiorstwo energetyczne na podstawie cen i stawek opłat zawartych w taryfie lub cen i stawek opłat ustalanych na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1, wylicza opłaty za dostarczane do odbiorcy paliwa gazowe, energię elektryczną lub ciepło - art. 45a. ust 1

► Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2006 r.VI ACa 282/2006

Wspólnota mieszkaniowa ma prawo zaciągać zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej, wiążące dla właścicieli, bez ich pełnomocnictwa. Umowa sprzedaży ciepła z przedsiębiorstwem energetycznym nie może być zawarta z poszczególnymi właścicielami lokali, bez względu na to, kogo upoważnią do reprezentacji. Stroną takiej umowy winna zostać wspólnota mieszkaniowa, działająca w ramach szeroko rozumianego zarządu nieruchomością wspólną

Kalkulowanie taryfTaryfy należy kalkulować w sposób zapewniający: ► pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw

energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność

► pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budo-wy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%

► pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań

► ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat

Kalkulowanie taryf

► Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 września 2000 r. P. 11/99 OTK ZU 2000/6 poz. 187

► Prezes URE analizuje i weryfikuje koszty uzasadnione, o których mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1 i 2, w zakresie ich zgodności z przepisami ustawy, na podstawie sprawozdań finansowych i planów rzeczowo-finansowych przedsiębiorstw energetycznych, biorąc pod uwagę tworzenie warunków do konkurencji i promocji efektywności wykonywanej działalności gospodarczej, a w szczególności stosując metody porównawcze oceny efektywności przedsiębiorstw energetycznych wykonujących w zbliżonych warunkach działalność gospodarczą tego samego rodzaju – art. 47 ust. 2e

Taryfowanie• Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą

uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci

• Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii

• Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE – art. 45

Zatwierdzanie taryf• Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesje

ustalają taryfy dla paliw gazowych i energii, które zasadniczo podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE

• Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesje przedkładają Prezesowi URE taryfy z własnej inicjatywy lub na żądanie Prezesa URE - art. 47

• Instytucja zatwierdzania taryf dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła służy pokryciu kosztów uzasadnionych działalności przedsiębiorstw energetycznych oraz ochronie interesów odbiorców

Zatwierdzanie taryf• Zatwierdzanie taryf stanowi bardzo ważny instrument równoważenia

interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii. Tak znacząca interwencja Państwa wynika z niedoskonałości w funkcjonowaniu konkurencji w sektorze energetycznym.

• Stosowanie tego instrumentu powierzono Prezesowi URE, który rozstrzyga w drodze postępowania administracyjnego

• Organ wydaję decyzję albo pozytywną albo negatywną • Nie może on ingerować w treść przedstawionej do zatwierdzenia taryfy • Postępowanie jest prowadzone wg k.p.a. a odwołanie służy do sądu

antymonopolowego i jest rozpatrywane w trybie k.p.c. • Jeżeli przedsiębiorstwo przedstawiło po raz pierwszy taryfę do zatwierdzenia

to albo przygotowuje poprawioną wersję albo odwołuje się od decyzji. Jednak przedsiębiorstwo nie może podjąć działalności w zakresie objętym taryfą. Ponadto jeżeli Prezes URE nie wyda decyzji w ciągu terminie przewidzianym w k.p.a., czyli 30 dni, obowiązuje stara taryfa – W. SN z dnia 12 kwietnia 2002, UN I CKN 1465/99

Taryfowanie► W przypadku upływu okresu, na jaki została

ustalona taryfa, do dnia wejścia w życie nowej taryfy stosuje się taryfę dotychczasową, jeżeli:

► 1) decyzja Prezesa URE nie została wydana albo ► 2) toczy się postępowanie odwoławcze od decyzji

Prezesa URE – art. 47 ust. 2 c • Taryfy dotychczasowej nie stosuje się, jeżeli decyzja Prezesa URE odmawiająca zatwierdzenia taryfy jest uzasadniona

koniecznością obniżenia cen i stawek opłat poniżej cen i stawek opłat zawartych w dotychczasowej taryfie i wynika z udokumentowanych i opisanych zmian zewnętrznych warunków wykonywania przez przedsiębiorstwo energetyczne działalności gospodarczej – art. 47 ust. 2 d

• Postanowienie Sądu Antymonopolowegoz dnia 26 sierpnia 1999 r. XVII Ama 43/99

Odbiorca energii nie jest stroną postępowania o zatwierdzenie taryfy toczącego się przed Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki w trybie art. 47 Prawa energetycznego. Odbiorca energii nie ma zatem legitymacji procesowej w świetle art. 479[28] § 1 i art. 479[31] § 2 kpc do złożenia do Sądu Antymonopolowego odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdzającej taryfę. Odwołanie odbiorcy, jako niedopuszczalne, podlega odrzuceniu

• Jak zauważył Igor Muszyński w postępowaniu o zatwierdzenie taryf mogą uczestniczyć na prawach strony również organizacje społeczne w myśl art. 31 k.p.a.

http://f1.lexpolonica.pl/plweb-cgi/showAutAnnotation.pl?auto_annotation=&inwindow=0&numer=1&file=152&dok_nr=350406&qmd5=_c6713e8c4137bc9c29a5a96bebfa9682&calyAktPrz=0&listatez=

Taryfowanie

• Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej

• Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 9 marca 2004 r. III SK 18/2004 OSNP 2004/24 poz. 4291

„Koszty realizacji świadczenia” oraz „standardy jakościowe usługi” stanowią dwa usprawiedliwione, niedyskryminujące odbiorców, kryteria dyferencjacji stawek opłat za przesyłanie energii elektrycznej

Istota zatwierdzania► Istota zatwierdzania taryfowania polega na tym, iż istnieje zakaz

prowadzenia działalności w postaci sprzedaży paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, jeżeli taryfa nie została zatwierdzana – Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z roku 2004 XVII Ame 78/2004

• Ponadto wynika z tego nakaz stosowania zatwierdzonej przez Prezesa URE taryfy

• W przypadku udokumentowanej zmiany zewnętrznych warunków wykonywania przez przedsiębiorstwo energetyczne działalności gospodarczej Prezes URE może ustalić z urzędu, w drodze decyzji, współczynniki korekcyjne, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 3 lit. a, wynikające wyłącznie ze zmiany warunków zewnętrznych, które przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane stosować w odniesieniu do cen i stawek opłat określonych w taryfie, o której mowa w ust. 2a, do czasu

wejścia w życie nowej taryfy wprowadzonej w trybie określonym w ust. 2. – art. 47 ust. 2b

Zwolnienie z zatwierdzania• W sytuacji, w której Prezes URE stwierdzi, iż przedsiębiorstwo energetyczne

działa na rynku konkurencyjnym może zezwolić na samodzielne ustalanie cen i stawek opłat. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, może dotyczyć określonej części działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, w zakresie, w jakim działalność ta prowadzona jest na rynku konkurencyjnym

• Zawieszenie zatwierdzenia taryf może być jednak uchylone w przypadku, kiedy dane przedsiębiorstwo przestało działać na rynku konkurencyjnym. Może to być spowodowane np. zaprzestaniem działalności przez konkurentów lub połączeniem przedsiębiorstw

• Art. 49 UPE świadczy o tym, iż omawiana instytucja ma charakter przejściowy. Należy mięć na względzie, iż Prezes URE zachowuje prawo kontroli taryf stosowanych przez zwolnione przedsiębiorstwo poprzez żądanie wglądu do taryfy

• Przy podejmowaniu decyzji o zwolnieniu Prezes URE bierze pod uwagę takie cechy rynku paliw lub energii, jak: liczba uczestników i wielkości ich udziałów w rynku, przejrzystość struktury i zasad funkcjonowania rynku, istnienie barier dostępu do rynku, równoprawne traktowanie uczestników rynku, dostęp do informacji rynkowej, skuteczność kontroli i zabezpieczeń przed wykorzystywaniem pozycji ograniczającej konkurencję, dostępność do wysoko wydajnych technologii

Wprowadzenie taryfyDecyzja pozytywna uprawnia i zobowiązuje przedsiębiorstwo do stosowania

zatwierdzonej taryfy. Jednak moc wiążącą taryfa nabiera dopiero po opublikowaniu w biuletynie lub we właściwym wojewódzkim dzienniku urzędowym

Należy pamiętać, iż wszelkie decyzje odnoszące się do taryf podlegają publikacji

Prezes URE ogłasza w Biuletynie URE, na koszt przedsiębiorstwa energetycznego, zatwierdzone taryfy dla paliw gazowych i energii elektrycznej – w terminie 14 dni od dnia zatwierdzenia taryfy

Prezes URE kieruje do ogłoszenia, na koszt przedsiębiorstwa energetycznego, we właściwym miejscowo wojewódzkim dzienniku urzędowym zatwierdzone taryfy dla ciepła - w terminie 7 dni od dnia zatwierdzenia taryfy - art. 47 ust. 3

Przedsiębiorstwo energetyczne wprowadza taryfę do stosowania nie wcześniej niż po upływie 14 dni i nie później niż do 45 dnia od dnia jej opublikowania - art. 47 ust. 4

Wprowadzenie taryfy► Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy,

Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 15 czerwca 2004 r. III SZP 2/2004

Wzrost kosztów zakupu energii elektrycznej i usług przesyłowych od Przedsiębiorstwa Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA, wynikający z wydanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki decyzji o zatwierdzeniu dla tego przedsiębiorstwa nowej taryfy wyższych stawek opłat na dany rok, może - na podstawie art. 155 kpa - stanowić okoliczność uzasadniającą zmianę lub uchylenie wydanej wcześniej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdzającej na ten sam rok taryfę opłat pobieranych przez przedsiębiorstwo energetyczne, które zakupuje energię elektryczną i usługi przesyłowe od PSE SA

► Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 25 maja 2004 r. III SK 48/2004

Ceny i stawki opłat taryfy ustalonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, obowiązujące w wyniku ich zatwierdzenia decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a następnie prawidłowego ogłoszenia (art. 47 w związku z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne) nie mogą być przedmiotem kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji Konsumentów w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów

http://f1.lexpolonica.pl/plweb-cgi/showAutAnnotation.pl?auto_annotation=&inwindow=0&numer=1&file=140&dok_nr=377778&qmd5=_306f825adaa468612c1a242d4c81a15d&calyAktPrz=0&listatez=

Prywatnoprawna cześć prawa energetycznego

• Prawo energetyczne jako cześć prawa publicznego w pewnym momencie zaczęło powoli ewoluować z zakresu prawa publicznego w kierunku gałęzi prawa prywatnego. Ostatnie nowelizacje i uściślenia dowodzą, iż prawodawca nie zamierza zmieniać podstawowych zasad rządzących prawem energetycznym. Obecnie raczej zmierza w kierunku wykorzystania niektórych instrumentów prawa prywatnego.

• Stosując postanowienia prawa energetycznego należy zwracać baczną uwagę na to, czy dana kwestia nie jest odpowiednio modyfikowana przez inne działy prawa. Tak właśnie jest w przypadku materii umów dotyczących dostarczania paliw i energii

• Charakter umów – wykorzystanie instytucji prywatnoprawnych do osiągnięcia celów publicznych i realizacji zadań publicznych

• Umowy nie są czystymi umowami zobowiązaniowymi. Są specyficznymi umowami cywilnoprawnymi z istotną regulacją publicznoprawną

Dostarczanie energii i paliw gazowych

• Zgodnie z postanowieniami UPE dostarczanie energii elektrycznej, ciepła albo paliw gazowych odbywa się na podstawie umów specyficznych umów cywilnoprawnych.

• Oznacza to, iż podstawę zaopatrzenia w energię i paliwa gazowe będą stanowiły szczególne rodzaje umów określone w ustawie Prawo energetyczne. Ich specyfika polega na tym, iż powinny one uwzględniać zasady określone w prawie energetycznym oraz warunki ustalone w koncesjach, a nie tylko opierać się na postanowieniach kodeksu cywilnego

Rodzaje umów

• Rodzaje umów sektora energetycznego: • Umowa przyłączeniowa • Umowa sprzedaży • Umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji • Umowa kompleksowa • umowy o świadczenie usług magazynowania paliw

gazowych lub umowy o świadczenie usług skraplania gazu

Podmioty• Z jednej strony partnerem będzie przedsiębiorstwo energetyczne. Przedsiębiorstwo

energetyczne w znaczeniu ustawy Prawo energetyczne jest podmiotem a zatem należy je rozumieć jako specyficznego przedsiębiorcę w znaczeniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie ze wspomnianym aktem przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. W konsekwencji przedsiębiorstwa energetyczne zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej mogą posiadać dowolną formę organizacyjno-prawną ( przykładowo spółki handlowej, spółdzielni, zakładów budżetowych, wspólników spółki cywilnej, osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Warto również pamiętać, iż za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

• Pod terminem przedsiębiorstwo energetyczne 9 art. 3 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne ) prawodawca nakazuje rozumieć podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi. Wydaje się zasadnym, iż stroną mogą być również przedsiębiorcy, którzy, na mocy 32 ustawy Prawo energetyczne, nie są zobowiązani do uzyskania koncesji

Podmioty

• Drugą stroną umowy są odbiorcy. Odbiorcą jest każdy podmiot, który otrzymuje lub pobiera paliwa lub energię lub ciepło na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym. Zatem status odbiorcy uzyskuje się z chwilą podpisania umowy o dostarczanie paliw lub energii. W omawianym przypadku nie jest istotna forma prawna podmiotu. Niezbędną cechą odbiorcy jest zdolność do czynności prawnych. Kontrahentem omawianych umów będzie zarówno odbiorca końcowy, w tym odbiorca w gospodarstwie domowym, jak i przedsiębiorstwo zakupujące energię, ciepło lub paliwa gazowe w celu dalszej ich odsprzedaży

• Następnym rodzajem podmiotu występującym w stosunku z przedsiębiorstwem energetycznym będzie potencjalny odbiorca. Omawiany podmiot w chwili ubiegania się o przyłączenie nie otrzymuje, ani nie pobiera jeszcze energii na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym a zatem nie można go utożsamiać z odbiorcą

Swoboda wyboru

• W art. 4j ustawodawca spełnił postulowany w dyrektywach unijnych wymóg zapewnienia swobodnego wyboru sprzedawcy

• Odbiorca paliw gazowych lub energii ma prawo zakupu tych paliw lub energii od wybranego przez siebie sprzedawcy.

• O jego wadze świadczy stwierdzenie w preambule do dyr. 2003/55/WE, oraz 2009/72/WE że swobody gwarantowane obywatelom UE są możliwe do zrealizowania jedynie w warunkach otwartego rynku, który umożliwia wszystkim odbiorcom swobodny wybór dostawców

Umowy adhezyjne• Ustawa z 24 lipca 2002 r. zmieniająca Prawo energetyczne wprowadziła odpowiednie

zapisy, które pozwalają przedsiębiorstwom energetycznym ustalać ogólne warunki umów sprzedaży lub umów przesyłowych, w rozumieniu art. 384 § 1 Kodeksu cywilnego. Zatem przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w zakresie swojej działalności, mogą stosować wzorce umów, których postanowienia nie podlegają negocjacjom

• Wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym, a z takim najczęściej będziemy mieli do czynienia w przypadku dostarczania ciepła, energii elektrycznej albo paliw gazowych, wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384 kodeksu cywilnego. Należy jednak pamiętać o tym iż odbiorca może nie wyrazić zgody na zmiany i wypowiedzieć umowę w najbliższym terminie wypowiedzenia

Umowy adhezyjne• Omawiając kwestie wzorców umów w energetyce należy podkreślić dość istotną

różnicę pomiędzy odbiorcami będącymi konsumentami oraz odbiorcami, którzy zawierają umowę w celu bezpośrednio związanym z działalnością gospodarczą. Odbiorcy – konsumenci są uznawani za stronę słabszą umów. Z tego też względu prawodawca przyznał im szereg uprawnień zawartych między innymi w Kodeksie cywilnym, które nie odnoszą się do pozostałych odbiorców. Szczególne znaczenie posiada instytucja niedozwolonych postanowień umownych ( art. 385 ze znaczkiem 1 Kodeksu cywilnego ) albo tłumaczenie niejednoznacznych postanowień na korzyść konsumenta ( art. 385 Kodeksu cywilnego )

• Odbiorca, który nie jest konsumentem, musi pamiętać o tym, iż ustalony przez przedsiębiorstwo energetyczne wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzory umów, regulaminy wiążą drugą stronę, jeżeli zostały jej doręczone przy zawarciu umowy sprzedaży albo umowy przesyłowej. Ponadto, jak stanowi § 2 art. 384 kodeksu cywilnego w przypadku, kiedy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy odbiorca, bezpośrednio związany z działalnością gospodarczą , mógł się z łatwością dowiedzieć o treści danego wzorca

PrzyłączeniePrzedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii jest

obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania

Warunki łączne: ► istnieją techniczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania energii, ► istnieją ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania energii, ► żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru Jeżeli przedsiębiorstwo energetyczne odmówi zawarcia umowy o przyłączenie do sieci,

jest obowiązane niezwłocznie pisemnie powiadomić o odmowie jej zawarcia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i zainteresowany podmiot, podając przyczyny odmowy – art. 7 ust. 1

Przedsiębiorstwu pozostawiono swobodę w sprawie zawarcia umowy przyłączenia, jeżeli ubiegający się o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci nie ma tytułu prawnego do korzystania z obiektu, do którego paliwa gazowe lub energia mają być dostarczane – art. 7 ust. 3

Treść umowy przyłączeniowejKlauzule niezbędne: ► termin realizacji przyłączenia, ► wysokość opłaty za przyłączenie, ► miejsce rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego i instalacji ► podmiotu przyłączanego, ► zakres robót niezbędnych przy realizacji przyłączenia, ► wymagania dotyczące lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego i jego parametrów, ► warunki udostępnienia przedsiębiorstwu energetycznemu nieruchomości należącej do

podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia,

► przewidywany termin zawarcia umowy, na podstawie której nastąpi dostarczanie energii, ► ilości energii przewidzianych do odbioru, moc przyłączeniową, ► odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, a w szczególności za

opóźnienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie, ► okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania

Obowiązki przedsiębiorstwa sieciowego

• Spełnianie technicznych warunków dostarczania paliw gazowych lub energii określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1–4, 7 i 8 oraz w odrębnych przepisach i koncesji – art. 7 ust. 4,

• Zapewnienie realizacji i finansowania budowy i rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączania podmiotów ubiegających się o przyłączenie, na warunkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1–4, 7 i 8 i art. 46 oraz w założeniach lub planach, o których mowa w art. 19 i 20 – art. 7 ust. 5,

• Zapewnienie przez przedsiębiorstwo sieciowe budowy i rozbudowy odcinków sieci służących do przyłączenia instalacji należących do podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci, przy umożliwieniu ich wykonania zgodnie z zasadami konkurencji także innym przedsiębiorcom zatrudniającym pracowników o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu w tym zakresie – art. 7 ust. 6

Kolejne obowiązki

• Przyłączany podmiot jest obowiązany umożliwić przedsiębiorstwu, w obrębie swojej nieruchomości budowę i rozbudowę sieci w zakresie niezbędnym do realizacji przyłączenia oraz udostępnić pomieszczenia lub miejsca na zainstalowanie układów pomiarowych, na warunkach określonych w umowie o świadczenie usługi przyłączenia do sieci (ust. 12)

• Przedsiębiorstwo sieciowe jest obowiązane powiadomić przyłączany podmiot o planowanych terminach prac wymienionych powyżej z wyprzedzeniem umożliwiającym przyłączanemu podmiotowi przygotowanie nieruchomości lub pomieszczeń do przeprowadzenia i odbioru tych prac (ust. 13)

• Przedsiębiorstwo energetyczne ma obowiązek wydać, na wniosek zainteresowanego, oświadczenie, o którym mowa w przepisach prawa budowlanego, o zapewnieniu dostaw paliw gazowych lub energii oraz warunkach przyłączenia obiektu budowlanego do sieci (ust. 14)

Warunki technicznePrzyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o

przyłączenie muszą spełniać wymagania techniczne i eksploatacyjne zapewniające: ► bezpieczeństwo funkcjonowania systemu gazowego, systemu elektroenergetycznego albo sieci

ciepłowniczej oraz współpracujących z tą siecią urządzeń lub instalacji służących do wytwarzania lub odbioru ciepła, zwanych dalej „systemem ciepłowniczym”

► zabezpieczenie systemu gazowego, systemu elektroenergetycznego albo systemu ciepłowniczego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewłaściwą pracą przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci;

► zabezpieczenie przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci przed uszkodzeniami w przypadku awarii lub wprowadzenia ograniczeń w poborze lub dostarczaniu paliw gazowych lub energii

► dotrzymanie w miejscu przyłączenia urządzeń, instalacji i sieci parametrów jakościowych paliw gazowych i energii

► spełnianie wymagań w zakresie ochrony środowiska, określonych w odrębnych przepisach ► możliwość dokonywania pomiarów wielkości i parametrów niezbędnych do prowadzenia ruchu sieci oraz

rozliczeń za pobrane paliwa lub energię

Warunki techniczne

► Urządzenia, instalacje i sieci muszą spełniać także wymagania określone w odrębnych przepisach, w szczególności: przepisach prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o systemie oceny zgodności oraz w przepisach dotyczących technologii wytwarzania paliw gazowych lub energii i rodzaju stosowanego paliwa - art. 7a

Umowy o dostarczanie energii

• Dostarczanie energii odbywa się na podstawie: - umowy sprzedaży - umowy o świadczenie usług przesyłania lub

dystrybucji - umowy kompleksowej • Podmioty • Wzorce umów

Umowa kupna sprzedażyPrzez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność

rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę – art. 535 kodeksu cywilnego

Energia nie jest rzeczą jednak - art. 555 kodeksu cywilnego stanowi, iż przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw

Dodatkowo w art. 5 ustawy Prawo energetyczne określono, jakie postanowienia umowa sprzedaży powinna zawierać:

► miejsce dostarczenia energii do odbiorcy i ilość energii w podziale na okresy umowne, ► moc umowną oraz warunki wprowadzania jej zmian, ► cenę lub grupę taryfową stosowane w rozliczeniach i warunki wprowadzania zmian tej ceny i grupy taryfowej, ► sposób prowadzenia rozliczeń, ► wysokość bonifikaty za niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorców, ► odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, ► okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania

Umowa usługowa

Umowa o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii jest umową nazwaną ( - Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 9 marca 2004 r. III SK 18/2004 OSNP 2004/24 poz. 4291 Umowa o usługi przesyłowe jest umową nazwaną, regulowaną „innymi przepisami” w rozumieniu art. 750 kc. Przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne wyznaczają zakres swobody kontraktowania tej umowy przed przepisami Kodeksu

cywilnego-), która zawiera postanowienia określające: • Moc umowną i warunki wprowadzenia jej zmian, • ilość przesyłanych energii w podziale na okresy umowne, • miejsca dostarczania energii do sieci i ich odbioru z sieci, • standardy jakościowe, warunki zapewnienia niezawodności i ciągłości dostarczania energii, • stawki opłat lub grupę • taryfową stosowane w rozliczeniach oraz warunki wprowadzania zmian tych stawek i grupy taryfowej, sposób

prowadzenia rozliczeń, parametry techniczne paliw gazowych lub energii oraz wysokość bonifikaty za niedotrzymanie tych parametrów oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców,

• odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy • okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania (art. 5 ust. 2 pkt 2 UPE)

W przypadkach nieuregulowanych przez UPE stosuje się postanowienia kodeksu cywilnego dotyczące umowy zlecenia – art. 750 kodeksu cywilnego ( Orzeczenie SN z 9 marca 2004 r., sygn. Akt III 18/04)

http://f1.lexpolonica.pl/plweb-cgi/showAutAnnotation.pl?auto_annotation=&inwindow=0&numer=1&file=112&dok_nr=370926&qmd5=_8a4f0529eab7c68b161a56bde8823f86&calyAktPrz=0&listatez=

Umowa kompleksowa

• Przez umowę kompleksową rozumie się umowę, na podstawie której następuje dostarczanie paliw gazowych lub energii i która zawiera postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii

• Umowa kompleksowa dotycząca ciepła, powinna także określać warunki stosowania cen i stawek opłat obowiązujących w tych przedsiębiorstwach, od których jest kupowane – art. 5 ust 3 UPE

• Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją ciepła jest obowiązane do zawarcia umowy kompleksowej z odbiorcą końcowym przyłączonym do sieci ciepłowniczej tego przedsiębiorstwa na wniosek tego odbiorcy – art. 5a ust. 3 ( faktyczne zaliczenie wszystkich sieciowych przedsiębiorstw ciepłowniczych do kategorii sprzedawców z urzędu)

Sprawy sporne

• W sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii oraz umowy kompleksowej, a także w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania energii rozstrzyga Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na wniosek strony

• We wspomnianych sprawach, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może wydać na wniosek jednej ze stron postanowienie, w którym określa warunki podjęcia bądź kontynuowania dostaw do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu (art. 8 UPE)

Rozwój Energetyki – krok po kroku

► Efektywność energetyczna ► Gaz – czy polski gaz łupkowy? ► Odnawialne źródła energii ► Handel uprawnieniami do emisji ► Energetyka jądrowa?

► Hierarchia postępowań

Efektywność energetyczna► reżim wsparcia dla przedsięwzięć termomodernizacyjnych - ustawa z

dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów ► reżim przewidziany w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo

energetyczne, w szczególności instrumenty: taryfowania, koncesjonowania, wsparcia kogeneracji, wsparcia scentralizowanego ciepłownictwa

► reżim wsparcia efektywności energetycznej - ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej

► ustawy prawa ochrony środowiska, m.in.: ustawa Prawo ochrony środowiska, ustawa o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz ustawa o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

► reżim ochrony kopalin – ustawa Prawo geologiczne i górnicze ► reżim prawa budowlanego – ustawa Prawo budowlane

Ustawa o efektywności energetycznej

► Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r.:

► - określa krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią wyznaczający uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niż 9% średniego krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie obejmuje lata 2001–2005

► - ustanawia wiodącą rolę sektora publicznego i zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej

► - zawiera mechanizm wsparcia w postaci systemu świadectw efektywności energetycznej

► - obejmuje system monitorowania oraz system gromadzenia danych

Świadectwa ee

► System świadectw efektywności energetycznej jest instrumentem opartym na działaniu rynku

► stanowi kombinację instrumentu w postaci świadectw pochodzenia oraz systemu przetargowego

► prowadzi do uzyskania wymiernych oszczędności energii w trzech obszarach tj.:

► zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych

► zwiększenia oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych

► zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego w przesyle i dystrybucji

Energetyka odnawialna

►Instrumenty wsparcia można podzielić na: ►wsparcie w zakresie kreowania popytu wśród

konsumentów – wsparcie społeczeństwa zaangażowanego

►wsparcie technologii ►wsparcie inwestycyjne ►wsparcie funkcjonowania podmiotu i

eksploatacji instalacji

Wsparcie społeczeństwa zaangażowanego

► atrybuty energii – ustawa Prawo energetyczne ► edukacja środowiskowa – ustawa Prawo ochrony środowiska

► dostęp do informacji o środowisku - ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

► edukacja zdrowotna – ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

► system oświaty – ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

Poziom technologiczny

►wsparcie badań, rozwoju i zastosowania – ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju

►Gekon – ustawa Prawo ochrony środowiska i ustawa o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju

Wsparcie inwestycyjne

►przyłączenie – niższa opłata ►obowiązek przyłączenia do sieci ►instrumenty samorządowe zarówno w

zakresie planowania, programów oraz polityki rozwoju – zarówno gminy, jak i samorządy województw

►ulga inwestycyjna – podatek rolny ►środki NFOŚiGW oraz WFOŚiGW

Funkcjonowanie► system świadectw pochodzenia ► koncesja – zwolnienie z opłaty przedsiębiorstw energetycznych

wytwarzających energię elektryczną w odnawialnych źródłach energii o mocy nieprzekraczającej 5 MW

► obowiązek zakupu energii elektrycznej z OZE – sprzedawca z urzędu ► obowiązek zakupu ciepła z OZE ► instrument z ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i

biopaliwach ciekłych ► obowiązek zapewnienia pierwszeństwa w świadczeniu usług przesyłania

lub dystrybucji energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii

► taryfowanie ► zwolnienie z obowiązku sposobu sprzedaży energii elektrycznej zwolnienie z podatku akcyzowego w zakresie energii elektrycznej

wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii

Prawo ochrony środowiska

►Wspólny cel – zrównoważony rozwój ►Odrębne punkty wyjścia ►Wpływ prawa ochrony środowiska na prawo

energetyczne – potężny ►Interakcja ►Przeplatanie się obu reżimów

Pomoc publiczna

►Zasadniczo zakazana ►Wyjątki ►EE ►OZE ►Ochrona środowiska – szeroko rozumiana ►Mali i Średni Przedsiębiorcy

Partnerstwo publiczno-prywatne

►Ważna przyszłość ►Współpraca samorządu terytorialnego ►Realizacja ważnych zadań publicznych przy

pomocy inicjatywy prywatnej

Dziękuję za uwagę

Leszek Karski [email protected] prawolokalne.pl

mailto:[email protected]

Education

Uwarunkowania prawne energetyki 2016