Projekt BiologjieGrupi 2

Ne vijim jane trajtuar temat :

• Teoria qelizore – Qeliza dhe pjeset perberese

• Difuzioni – osmoza

• Transporti aktiv – transporti specifik

• Endocitoza-Fagocitoza-Pinocitoza :Ekzocitoza

• Muskujt dhe ndertimi I tyre

(1839)Theodor Schwann &

Matthias Schleiden

“ Te gjithe gjallesat jane te

ndertuara nga qelizat’’

(50 vite me vone) Rudolf

Virchow

“Te gjithe qelizat vijne nga

qeliza te tjera ”

Ndryshimi midis qelizes shtazore dhe bimore

qendron tek

1. Muri Qelizor

2. Kloroplastet

3. Vakuola ka madhesi te madhe

I gjendur ne bime , kerpudha

Rrethon membranen qelizore

Funksioni:

I jep formë

qëndrueshmëri

dhe mbrojtje qelizës bimore

Gjenden vetëm në qelizat bimore. Kanë formë ovale ose sferike

Kryejnë fotosintezën. Proçes që çon në shndërrimin e energjisë dritorenë energjikimike e nevojshme për sintezën e substancave të pasura me energji ( glukoza, amidoni) duke u nisur nga substanca të varfra nëenergji ( uji dhe dioksidi i karbonit)

CITOPLAZMA

Ndahet në:

Citosol (lëngu

brendaqelizor)

Organelet (të cilat

kryejnë funksione

specifike për qelizën)

Citoplazma esh pjesa ‘’punetore’’ e qelizes

Përbëhet nga: membrana

bërthamore,,

nukleolat,kromozomet.

Bërthama është qëndra e

kontrollit të aktivitetit.Bërthama

ka formë sferike ose

ovale..Mbështillet nga

membrana bërthamore Në të

gjenden disa trupa sferikë që

quhen nukleola dhe fije të holla

kromatine: kromozomet.Nukleol

at përmbajnë ARN që merr pjesë

në sintezën e

proteinave. Kromozomet përbë

hen nga ADN e molekula

proteinash.

Ndërtohen nga:

Membrana e jashtme

Membrana e brëndshme

Kreshtat (të formuara nga rrudhosjet dhe

palosjet e membranës së brëndshme)

Matriksi (përmbajtja e lëngët që gjendet në

qëndër të mitokondrisë dhe ka përmbajtje të

lartë enzimatike)

Funksioni : Prodhues të energjisë së

nevojshme për veprimtarinë qelizore.95% e

energjisë që i nevojitet qelizës prodhohet në

mitokondri

Rrjeti endoplazmatik kokrrizor (përmban ribozome dhe

merrr pjesë në ndryshimet kimike të proteinave dhe

pakeimin e tyre për në organelet e qelizës)

Transportues: nëpërmjet sistemit të gypave dhe kanaleve

lëndët mund të lëvizin në pjesë të ndryshme të qelizës

Nuk ka ribozome

Ka enzima qe ndihmojne molekulat

› Karbohidratet

› Lipids

Përbëhet ngatrasta membranoreqë quhen sakule. Një qelizë mund tëketë më shumë se një aparatGolxhi.Vendosenafër bërthamës.

Funksioni:

Sintetizon lëndë të ndryshme që shërbejnë si

sekrecione

Paketon sekrecionet dhe enzimat e ndryshme

që përdoren në citoplazmën e qelizës

Janë fshikëza që përmbajnë enzima me funksion tretës. Formohen nga aparati i Golxhit.Funksioni:Tretës

Ushqyes

Shkatërrues dhe mbrojtës

Pjesa ‘’rezerve’’ e qelizes

Gjendet me shume ne qelize bimore

Permban

› Uje

› Ushqim

› Mbetje

Transport pasiv

Transport aktiv

Endocitoza

(fagocitoza & pinocitoza)

Ekzocitoza

1. Difuzioni

2. Osmoza

3. Turgori

Proçesi me anë të të cilit molekulat zhvendosen nëhapsirë derisa përqëndrimi i tyre në çdo pjesë të kësajhapësire të jetë i njëjtë quhet difuzion ose shpërhapje

Nje lloj I vecant I difuzionit

Levizja e ujit nga nje zone me perqendrim te

larte ne nje zone me perqendrim te ulet ,

nepermjet membranes me pershkueshmeri

perzgjedhese.

Lloj I transportit aktiv

Nje transportues ndihmon ne percjelljene nje lende te caktuar.

Molekula kalon nepermjet membranes ne qelize

Nje menyre qe molekulat e medha te

pershkojne poret e membranes

qelizore eshte endocitoza. Citoplazma

e qelizes shtrihet perreth tyre duke

formuar nje gracke si qeske ,qe vjen

dhe I mbyll nga brenda.Ato ‘’futen ne

kurth’’ me ane te qeses ose vakuoles

qe formohet

Fagocitoza- kur lenda eshte e ngurte

Pinocitoza – kur lenda eshte e lenget

Krijohet ne te njejten menyre vakuola

ekskretuese ne kufirin e membranes

qelizore te cilat nxjerrin jashte molekula

te medha te panevojshme psh lende

helmuese.Kjo dukuri quhet ekzocitoze

Miofibrilat janë të përbëra nga proteinat tkurrëse, që shtrihen nga një skaj në skajin tjetër të qelizës muskulore. Çdo miofibrilë ndahet në segmente – sarkomerët – nga ndarje të errëta – linjat Z apo telofragma. Linjat Z të miofibrilave fqinje janë paralele me njëra-tjetrën dhe organizmi i tyre i rregullt i jep muskulit skeletik, vijëzimin karakteristik që mund të vëzhgohet me mikroskopi optike dhe elektronike.

Sarkomerët janë të përbërë nga filamente proteinike të holla dhe të trasha. Filamentet proteinike të trasha përbëhen nga miozina dhe disa proteina shtesë, si proteina M dhe proteina C. Filamentët e hollë janë të përbërë nga aktina, edhe kjo një proteinë. Molekula e aktinës është e përbër nga dy vargje G aktine të polimerizuara, që rrotullohen njëra me tjetrën për të formuar një varg helikoidal. Në miofibrila janë gjetur edhe proteina të tjera rregullatore si troponina, tropomiozina dhe me rol mekanik si distrofina (Distrofia muskulore).

Miofibrilat janë të rrethuara nga sarkoplazma. Sarkoplazma është e përbërë nga kanale të rrjetit sakroplazmatik të lëmuar të quajtur sarkotubuj. Përveç sarkotubujve miofibrilat rrethohen edhe nga një tjetër sistem tubujsh të quajtur tubuj T. Tubujt T formohen nga thellimi i zgjatimeve të sarkolemës nëpër miofibrila. Në brendësi të miofibrilave, përkrah çdo tubuli T qëndrojnë dy cisterna të formuara nga zgjerime të sarkotubujve. Cisternat së bashku me tubulin T formojnë një triadë.

Muskujt shërbejnë për tkurrje. Tkurrja muskulore

është një proces komplek që kërkon energji. Kur

stimulohet një fibër muskulore, gjatësia e fibrës

muskulore në fjalë zvogëlohet për shkak të

rrëshkitjes sëë filamenteve të aktinës dhe miozinës.

Kështu, sarkomerët reduktohen dhe fibrat

muskulore tkurren.

Stimulimi i fibrave muskulore i detyrohet një sinjali

elektrik që vjen përmes fibrave nervore nga sistemi

nervor qëndror dhe përcillet në brendësi që

qelizave muskulore përmes tubujve T, të cilët, siç

thamë, futen në brendësi të qelizave.