HISTORIAURREATatiana

dbh1

Historia eta historiaurreaZer da historiaurrea ¿noiz hasten da?Gizadiaren iraganeko lehen etapa da.Duela 5 milioi urte hasi zen.zer da historia? ¿noiz hasten da? Zein gertaerak markatzen du hasieran?Idazkera hasi zen, 5.000 mila urte.Zeintzuk dira hasiaren aroa?Paleolitoa,Neolitoa,Metal AroaPaleolitoa noiz hasten da? Zer egiten zuten?Duela 5 milioi urte, ehizatik eta ibilketatik egiten zuten.Neolitoa noiz hasten da? Zer asmatzen zuten?11.000 urte hasi zen eta nekazaritza eta abeltzaintza asmatu zuten.Metal aroa noiz hasten da? ¿ zer egiten zuten ?7.000 urte pertsonak metalezko lehen objetuak egiten hasi ziren.

Paleolitoa:noiz eta non gertatu zen

Paleolitoak (duel 5 milioi urte nekazaritza eta abeltzaintza asmatu zituzten arte (duela 11.000 urte inguru)Paleolitoan gizakiak tributan antolatzen ziren; ehizaren eta bilketaren bidez lortutakoak jaten zituzten; eta zura harriak eta hezurrak erailtzen zituzten lanabesak egiteko.

Hominizazio prozezua  Noiz agertzen

danon hedatzen da

Zeintzuk dira esaugarriak

Zer asmatu zuten

Australopitecos

Duela 5 milioi urte

afrikan Bi hanketan hibiltzen du eskuekin arte ahaldu tresnakharriak

 

Homo habilisa

Duela 2 milioi urte

afrikan Lanabek egiten zituzten

 

Homo erectusa

2 milioi urte Afrikan europan eta asian

Tente ibiltzen zen

Hildakoa ehortzen

Neanderthal Duela 150.000 urte

Kontinente guztietan

Gure hantza zeukaten txikiagoa ziren

 

Homo sapiens Duela 130.00 urte

 kontinente guztietan

Neanderthal baino altuagoa oso adimentsuak ziren lanabes desberdin egiten.

 hizkuntza modernoa Artea asmatu

Paleolitoa noiz eta non gertatu zen

Paleolitoak:(duela 5 milioi urte) nekazaritza abeltzaintza

asmatu zituzten arte (duela 11.000 urte inguru )

Paleolitoan gizakiak tributan antolatzen ziren ehizaren eta

bilketaren bidez lortutakoak jaten zituzten; eta zura harriak

eta hezurrrak erabiltzen zituzten lanabesak

Bizimodua eremuu beroetan

Af rikan 4 milioi urtean (kontinente) klima beroko

eremuetan bizi izan ziren.

Paisaia gaur egungo sabanaren antzeko zen.belardi handiaketa

zuhaitz sakabanatuak gizakiak oso animalia arriskitzuetan

batera bizi ziren: lehoiekin, hipopotamoekin, elef anteekin eta

krokodiloekin.

Bizimodua Eremu Beroetan

Bizimodua eremu hotzetan

Europan, Asiaren, eta I par Amerikan oso klima hotzeko

guneetan bizitzeari: aldiluzee horiei glaziazioak*

Gizakiak hain bizi baldintza gogorretaro egokitu ziren eta

bizirik irautzea lortu zuten. Babestutako haranak eta

haitzuloan bilatzen zituzten hotzari eta elurrari aurregiteko

sua erabiltzen zuten berotzeko janariak prestatzekoeta

animaliak uxateko: mamutekin, elur – oreinekin, oreinekin,

hartzak eta bisonteekin.

Paleolitoko lanabesak

Paleolitoko hitzak <<harri zaharrak>> esan nahi du eta aldi

horretan gizakien eginiko harrisko lanabes eta aurpegi bikoei.

Veste tresna batzuk egiteko (esterako, orratzak, arpoiak eta

amuak) hezurrak eta zura erabiltzen zituzten.

Komunitate bizitza

Paleolitoko gizakiak f amilia gutxi batzuez osaturiko hogei eta

berrogei kide inguruko tributan bizi ziren.

Tribuko kideek elkar lagundu eta babesten zuten maitasun eta

elkartasun sentimenduak zituzten.

Pertson haurtzaroa luzea da; zaharrak ziren tribuko

jakintsuenak.

Beste tribu batzuekiko harremanak

Tribuek harremanak izaten zituzten elkarren artean. Horrela

gizon - emakumeek beste gizon – emakumee batzuek ezagutu

haiekin elkartu eta seme – alabak edukitzen zituzten.

bizitokia

Paleolitoan pertsonak nomadak ziren; hau da ez ziren leju

fi nko batean bizi baizik eta alde batetik bestera ibiltzen ziren

janari bila.

Oro har aintzinari inguruan eta ibaiertzan kokatzen.

Elikadura: ehiza eta bilketa

Paleolito gizakiak bilketatik ehizatik eta arrantzatik bizi ziren.

Batez ere f ruituak landareak eta animaliak txikiak. Makila

zorrotzak erabiliz.

Animali handiak (koreinak, bisonteak, hartzak, mamuak) ez

zituzten oso sarritan ehizaten.

Beste batzuetan tranpak eta hezurrezko arpoi txikiak

erabiltzen zituzten.

jantziak

Lehen gizakiak eremu beroetan bizi ziren; baina europara,

asiara eta amerikara joan zirenean babestu behar izan

zituzten hezurrezko orratzez josten zituzten eta animalia

tendoiak erabiltzen zituzten harritsuak.

Osasuna eta gaitaxuna

Paleolitoa bizi modua oso gogorra zen. Animalia baten erasoak

edo edozein gaixotazunek herriotsa eragin zezakeen.

Zenbait landareen sendatzen – ahalmena esagutzen zuten.

Baina hala ere haur txiki asko hiltzen ziren eta gutxek lortzen

zuten hogei urtetik gara bizitzea.

SINESMENAK ETA ERRITUAK

Gure arbasoek hainbat espiritu bazirela sinesten zuten: ehizan laguntzen zieten ugalkortasuna errazten zuten eta gaitaxunak eta heriotza eragiten zituzten espirituak.

ARTEA

35.000 urte inguru gizakien lehen arte lanak egin zituzten .

Lehen pinturak Polikromoak dira, errealistak, animalien

irudiak zituzten.

ESKULTURA ETA GRABATUAK

Emakumeen eskultura txikiak egin zituzten: venusak esaten zaie;

Emakumeen nabarmen handituta dituzte sexu – organoak.