Sikolohiyang Pilipino

REVIEW

Ano ang Sikolohiyang Pilipino?

• Sikolohiyang bunga ng karanasan, kaisipan, at oryentasyong Pilipino.

• Higit na mauunawaan ng isang Pilipino ang kanyang sarili upang sa gayon ay mapaunlad niya ang kanyang buhay.

• Isang alternatibong perspektibo kung paano

ipapaliwanag ng pag-iisip, pagkilos at damdaming Pilipino, na malaki ang kaibahan sa mga pananaw ng iba pang anyo ng sikolohiya sa Pilipinas.

Ano ang iba pang anyo ng sikolohiya sa Pilipinas?

• Sikolohiya sa Pilipinas

– Kabuuang anyo sapagkat bunga ito ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayaring may kinalaman sa sikolohiya ng ating bayan.

• Sikolohiya ng mga Pilipino

– Tumutukoy sa bawat teorya ng sinumang nais mag-aral tungkol sa kalikasang sikolohiyal ng mga Pilipinong naninirahan sa Pilipinas at maging sa ibang bansa.

Bakit kailangan ang SP?

• Dahil marami sa ating napag-aralan ukol sa sikolohiya ang hindi angkop sa mga karanasan at kultura natin bilang Pilipino. At kadalasan, ang mga kaalamang ito ay ang siyang ginagamit upang unawain ang mga Pilipino. Nakita ng mga tagapagtaguyod ng SP na ang sitwasyong ito ay nakakasamasa atin.

• Ang pagkakaiba ng oryentasyon ay nagdudulot ng hindi pagkakaunawaan (bahala na -> fatalism)

Sa anong paraan iba ang sikolohiyang itinuturo ngayon?

• Napaka-kanluranin ng oryentasyon ng pagtuturo ng sikolohiya ngayon, sa teorya at maging sa metodo.

– Halimbawa, kung may research ka, ang iisipin mo agad--experiments, questionnaires at psychological tests na gagamitin mo.

Ano ngayon kung ganito?• Walang problema, pero ang nananaig na paniniwala ay unibersal ang

mga teoryang Kanluranin. Ibig sabihin, totoo ang mga ito para sa lahat ng tao sa mundo.

Halimbawa:

– May hidden desires (libog) ang mga batan gPilipino sa kanilang mga magulang.

– Mag-aaral ang isang bata kung sa bawat mataas na grado ay gagantimpalaan siya.

• Totoo ang mga ito para sa mga Kanluranin. Totoo ba ito para sa atin?

Anong problema sa mga metodong kanluranin?

• Hindi mali ang mga metodong ito, pero dapat ilagay sa tamang konteksto.

• Dapat nating piliin ang mga metodong angkop sa karanasan at kultura natin.

Halimbawa:

– Huwag gagamitin ang mga psychological o intelligence tests na may tanong tungkol sa American history-- kapag mababa ang nakuhang score, ibig sabihin ba'y bobo ang mga Pilipino?

– Rorshach test sa mga taga-baryo-- maaaring ang nakikita lamang nila ay isang papel na may tinta. Mas marami pang matutunan sa pagtambay sa tindahan o barberya.

Bakit isang protesta ang SP?

• Sumasalungat ang SP sa tatlong asampsyong nananaig sa Kanluraning sikolohiya.

Ano ang tatlong asampsyon ng kanluraning sikolohiya?

1. Ang tao ay hiwalay sa kanyang lipunan.

– Mas maraming sikolohista ang mas gusto pang magkulong sa kanilang mga laboratoryo at gumawa ng mga eksperimento. Nakakalimuta nnila na ang tao ay nabibilang sa isang mas malaking komunidad. Anuman ang nakakaapekto sa kanya ay nakakaapekto rin sa nakararami.

– Hindi maaaring gumawa ng paglalahat batay lang sa mga eksperimento kung saan wala ang tao sa kanyang likas na kapaligiran.

– Sa SP, ang tao ay produkto ng kanyang kapaligiran.

– Umuunlad ang tao hindi lamang sa mga biological o genetic factors, kundi dahil na rin sa impluwensya ng mga sosyal, pulitikal at ekonomikong kalagayan na umiiral sa paligid.

– Habang hinububog ng tao ang lipunan, hinuhubog din siya nito.

Ano ang tatlong asampsyon ng kanluraning sikolohiya?

2. Ang mga tao ay magkakasintulad. Hindi gaanong mahalagaang bansa at panahong pinanggalingan kaya't maaaring gamitin ang anumang teorya o eksamen sa pag-unawa sa kanila. Sa ibang salita, ang ang sikolohiya ay unibersal.

– Tendensiya tuloy ng mga sikolohista natin na mag-angkat ng mga teoryang kanluranin at sabihing dapat ilapat ito sa atin.

– Pilit tuloy ikinukumpara ang mga Pilipino sa mga banyaga na may ibang karanasan, kaisipan at oryentasyon kaysa sa atin.

Ano ang tatlong asampsyon ng kanluraning sikolohiya?

3. Ang sikolohiya ay hindi kumikilala sa anumang sistema ng pagpapahalaga (ito ay value-free) o sa isang partikular na uri ng lipunan (ito ay class-bias free)

– Ang mga sikolohikal na pananaliksik ay ginagamit ng mga malalaking korporasyon upang isulong ang kanilang interes. (Halimbawa, pinag-aaralan kung saan maaaring maging mabenta ang isang produkto.)

– Ang pagpili pa lang ng paksa, may value nang pinapataw.

– May pagpapahalaga rin sa pagsala ng variable na pag-aaralan sa metodong gagamitin, atbp.

Ano ang tatlong uri ng protesta ng SP?

1. Bilang sikolohiyang malaya, sumasalungat ang SP sa isang sikolohiyang nagpapalaganap ng kolonyal na isipan.

2. Bilang isang sikolohiyang mapagpalaya, ito ay tutol sa sikolohiyang nagpapalaganap ng opresyon at eksploytasyon mula sa dominanteng uri.

3. At bilang isang sikolohiya ng pagbabagong-isip, ito ay isang hakbang tungo sa paggising ng diwang Pilipino mula sa kanilang kolonyal nakaranasan-- ito ay laban sa sikolohiyang lumago sa mga industrialized countries na piliti nilalapat sa isang Third World na bansa gaya ng Pilipinas.

Ano ba talaga ang SP?

• Ang SP ay hindi isang reaksyunaryong disiplinang inimbentong mga anti-Kano.

• Ang SP ay naka-ugat sa ating kasaysayan. Bago pa dumating ang mga Kastila ay may sikolohiya na tayo. Nasa anyo ito ng mga alamat, salawikain, atbp. Nakikita sa mga ito ang pandaigdigang pananaw (worldview) ng ating mga ninuno.

• Ang ating kinagisnang sikolohiya ay isang batayan ng SP.

Saan-saan makikita ang SP sa pagbabago ng panahon?

• May SP rin sa mga akda nina Rizal, Jacinto, Luna, atbp. Sa panahon ng pagbabagong-isip, isinulong nila ang interes ng mga Pilipino at itinuwid ang mga maling pag-aakala.

• Sa mga pag-aaral na ginawa noong panahon ng mga Amerikano.

• Pakikilahok ng mga sikolohista sa paglutas ng suliranin ng lipunan sa panahon ng sigalot.

• Makikita rin sa wika, kultura at pananaw ng mga Pilipino.

Hindi ba bago ang SP?

• Sa karanasan natin, hindi.

• Sa pormal na akademya, masasabing sanggol pa ang SP.

Paano na ang ibang teorya (Kanluranin)?

• Huwag ibasura ang mga ito, may silbi pa rin sila sa pagpapaliwanag ng pagkilos ng tao.

• Maging kritikal pagdating sa pagtanggap ng mga teoryang Kanluranin. Masusi munang suriin bago gamitin.

• "Critical rejection is as dangerous at uncritical

acceptance."

Ang SP ba ay isang agham?• Oo, dahil ito ay kaalamang tagapagtanda, tagapaliwanag at minsa'y tagalutas ng

mga suliranin nating mga Pilipino.

• Scientific ang SP dahil meron din itong sistematikong prosesong sinusunod sa pagkalap ng mga datos.

• Ito ay sikolohiyal na teorya, metodo at aplikasyong pinauunlad sa pamamagitan

ng kulturang Pilipino bilang batayan. • Tunguhin pa rin ng SP ang makahanap ng mga unibersal na teorya ukol sa

pagkatao. Ang pokus nga lamang ay sapagkataong Pilipino. • Mula sa pagbubuklod ng mga sikolohiyang batay sa bawat kultura, mas

makatotohanan ang unibersal na sikolohiyang matatamo.

Ano ang maaari mong gawin para sa ikauunlad ng SP?

• Pagiging kritikal.

• Pakikilahok sa mga isyung kinakaharap ng mga Pilipino

– Hinihikayat ang mga sikolohistang lumabas sa kanilang mga laboratoryo at makibahagi nang makita nila ang kalagayan ng mas nakararaming Pilipino-- pagbaba mula sa toreng garing.

– Paano ka gagawa ng pag-aaral kung hindi mo naiintindihan o nararanasan ang kanilang kalagayan?

• Gumawa ng pananaliksik ukol sa mga katutubong konsepto tulad ng tampo, lambing,saling-pusa, atbp.

• Sa paggawa ng pananaliksik, huwag kalimutan na ang mga taong kinukunan ng impormasyon ay dilamang subjects kundi dapat kalahok sa inyon gpag-aaral

• Makibuklod sa iba pang naniniwala sa SP at sama-samangisulong ang diwangPilipino at maka-Pilipino

Anu-ano ang mga batayan ng SP sa kultura at kasaysayan?

1. Kinagisnang sikolohiya – Mga aral, ritwal ng mga babaylan at katalonan,mga

dalangin, kuwentong-bayan, alamat, epiko

– Literatura ng mga Pilipino, pasalita man o pasulat

– Mga kaugaliang minana ng mga Pilipino

– Mga ugali at paniniwala tungkol sa pag-aaruga ng bata

Anu-ano ang mga batayan ng SP sa kultura at kasaysayan?

2. Ang tao at ang kanyang diwa

– Nagtatagpo sa batayang ito ang SP at ang Sikolohiya sa Pilipinas

– Ang SP ay bahagi at kabahagi ng sikolohiya sa daigdig

– Ang teorya ng dalawang kaluluwa na pinaniniwalaan ng katutubo sa Pilipinas ayon kay Salazar (1974) ay binubuo ng diwa at ng kakambal nito

– Ang pag-uugat ng sikolohiya bilang disiplinang akademiko ay may mahabang kasaysayan sa Unibersidad ng San Carlos na kung saan ang sikolohiyang teoretikal ay binigyan ng pagpapahalaga ni Goertz (1965)

– Layunin dito ang makabuo ng isang pangkalahatang larawan ng mga kaalaman a tbatas pangkaisipan

– Narito ang impluwensiyang Aleman na nag-ugatsa pananaliksik ni Wundt, nagdaan sa kamay niKulpe, at nanulay sa pagtuturo ni Johannes Lindwursky hanggang sa mga kasalukuyang pag-aaral ni Goertz

– Ang sistemang ito ng sikolohiya na may malaking impluwensya sa kalagitaang Pilipinas ay kilala rin sa taguring sikolohia ng "tanso at pompyang.“

Anu-ano ang mga batayan ng SP sa kultura at kasaysayan?

3. Ang panahon ng pagbabagong-isip

– Hindi dapat mangiming hanapin ang ugat ngsikolohiya ng wika sa leksikograpiya ni PerdoSerrano Laktaw o sa mga ginawa ng pokloristangsi Isabelo de los Reyes

– Maraming mabubuong kaalamang sikolohikal mulasa mga akda ng mga Pilipinong tumatalakay samga paksang makabuluhan para sa mgasikolohista, tulad ng pag-ibig sa kalikasan (delPilar, 1988) o mga saloobin tungkol sa kamatayan(del Pilar, 1907).

Anu-ano ang mga batayan ng SP sa kultura at kasaysayan?

4. Ang panahon ng pagpapahalaga sa kilos at kakayahan ng tao

– Agustin Alonzo-- ang kauna-unahang Pilipinongnagtapos ng Masterado sa Sining ng Sikolohiya sa UP

– Kapanahon niya si Hartendorp na isa sa mgaunang Amerikanong nagpakita ng interes sasikolohiya dito sa atin

– Teorya ni Osias (1940) tungkol sa kaugnayan ngwika sa lipunan ay isang halimbawa ng pag-uugnay sa kaalamang panglinggwistika sa kilos ngtao.

– Mga gawain nina Isidoro Panlaigui (1952),Sinforoso Padilla (1961, 1963) at Alfredo Lagmay(1964) na pawang nagpapahalaga sa kilos atkalagayan ng tao.

Anu-ano ang mga batayan ng SP sa kultura at kasaysayan?

5. Ang panahon ng pagpapahalaga sa suliranin ng lipunan natumatalakay sapagpapanaog ng mga sikolohistang Pilipino mula sa kanilangtoreng garing

– Bukod-tangi ang pagpapahalagang ibinigay niAldaba-Lim (1938,

1957m 1963, 1966b, 1969) samga suliranin sa lipunan. Siya ang pinakamadalashumikayat ssa mga sikolohistang bumaba sakanilang toreng garing at makinig sa mgasuliranin ng bayan.

– Ang pagpapahalaga sa mga suliranin ng lipunan ayhabang-buhay na uukilkil sa isipan ng bawatsikolohistang nais magtago sa katahimikan ngkanyang pagsuri ng datos (data processing) orpag-eeksperimento (lab control).

Anu-ano ang mga batayan ng SP sa kultura at kasaysayan?

• Ang wika, kultura at pananaw ng mga Pilipino na siyangpinakapundamental nasaligan ng iba pang batayang nabanggit.

– Pinakapundamental na saligan ng mga batayangito ay ang pagpapahalaga sa wika, kultura atpananaw ng mga Pilipino

– Napakahalagang batayan ng SP ang wikangkatutubo sa Pilipinas dahil "ang kasaysayan ngsikolohiya sa Pilipinas ay ssaksi sa napakaramingpag-aaral na isinagawa sa mga wikang dayuhan. Ito ay mapanganib kung kabaligtaran ngkatotohanan ang makitang resulta ng pananaliksiksa isang kultura na isinasagawa ayon sa pananawat wika ng ibang kultura.“

– Ang wika ay isang mahalagang daluyang maaaringbaguhin bilang saligan ng pananaliksik.

Ano ang Iskala ng Mananaliksik?• Mga metodong ginagamit ng isang mananaliksik sasikolohiya sa pagtatarok ng diwa ng kalahok.

• Ito'y mga metodong subok na ang kakayahang lumikom ngimpormasyon sa kulturang Pilipino, at angkol sa pag-uugaliat pang araw-araw na pamumuhay ng mga Pilipino.

• Inayos ito ayon sa antas ng pagkamasalimuot ng mga paraan(mula sa pinakasimple hanggang sa

pinakamasalimuot)

– Pagmamasid (malayo, mababaw)– Pakikiramdam– Pagtatanung-tanong– Pagsubok– Pagdalaw-dalaw– Pagmamatyag– Pagsubaybay– Pakikialam– Pakikilahok– Pakikisangkot (very participatory, malalim,malapit)

Ano ang Iskala ng Pagtutunguhan ng Mananaliksik at Kalahok?

• Mga metodong iminumungkahing dapat gamitin ngmananaliksik sa kanyang pag-aaral ng diwang Pilipino sapamamagitan ng kalahok

• Ang antas ng pagtutunguhan ay siaya ring antas ngimpormasyong makukuha • Sa sikolohisya, iminumungkahing ang pagtutunguhan ayparatingin sa antas ng pakikipagpalagayang-loob, sapagkatsa

ganitong paraan lamang matatarok ang tunay nakalooban ng kalahok • Antas ng pakikipag-ugnayan/ pakikipagkapwa

– Ibang tao:

• Pakikitungo - ibang tao• Pakikisalamuha - madalas nang makita• Pakikilahok - active participation• Pakikibagay - adjustment with others• Pakikisama - natural relation

– Hindi ibang tao:

• Pakikipagpalagayang-loob - palagay ang loob• Pakikisangkot - may kinalaman/empathy• Pakikiisa - pagiisang dibdib

Ano ang iba't-ibang aspeto/dimensyon ng pakikipagkapwa?

1. Level of comfort2. Shared experiences3. Level of Disclosure4. Concern5. Physical Distance

Ano ang mga katangian ng isang maka-Pilipinong pananaliksik?

• Mahalaga ang ugnayan ng mananaliksik at kalahok

• Pantay ang kalahok at mananaliksik (o mas una pa angkalahok)

Ano ang mga batayan ng para masabing ang isang bagay ay maka-Pilipino?

• Nakaugat sa kaisipan at karanasang Pilipino

• May pagpapahalaga sa kulturang Pilipino

• Naglalayong gisingin ang diwang Pilipino

Sa anong mga aspeto naisa-Pilipino ang SP?

• Teyorya-metodo• Nilalaman• Praktis at gamit

Ano ang apat na tradisyon ng Sikolohiya?

1. Akademiko-siyentipiko2. Akademiko-pilosopiko3. Taal na sikolohiya4. Sikolohiyang siko-medikal

Ano ang core concept sa SP?

• Kapwa (mula sa mga salitang kaluluwa + katuwang)

Ano ang tatlong uri ng dibisyong panlipunan?

1. Economic2. Political3. Cultural --> Great Cultural Divide o GCD

Anu-ano ang mga uri ng pagtulong?

1. Kawanggawa - temporaryo, nauubos (halimbawa: cannedgoods, pera)

2. Technological transfer - walang follow through (halimbawa:bahay para sa mga nasalanta ng lahar); maaaring hindiangkop sa sitwasyon (halimbawa: pagtuturong magbasa samga bata, ngunit hindi ng komprehensyon at hindi namanpala nila naiintindihan ang kanilang binabasa.)

3. Empowerment - pinakamataas na uri ng pagtulong; angklasikong halimbawa: huwag bigyan ng isda ang isang taongnagugutom, bagkus ay turuan siya kung paano mangisda

Ano ang mga problema sa paggamit ng banyagang wika?

1. Marginalization - pagkukulang sa pagunawa2. Distortion - hindi angkop na pagbibigay

kahulugan3. Alienation - masyadong napapalayo ang

konsepto paramaunawaan

Anu-ano ang mga karanasang Pilipino sa wika?

• Katutubong konsepto• Pag-aandukha• Pagbibinyag• Pagtatakda ng kahulugan• Banyagang konsepto• Impluwensyang ligaw

Buod ng pagkakaiba ng Kanluraning Sikolohiya at SP

• Sino ang nakikinabang? – Mananaliksik at kalahok

• Saan nakabatay ang tagumpay husay ng mananaliksikrelasyon ngng mananaliksik? – mananaliksik at kalahok

• Ano ang mahalaga? – Resulta at proseso

• Sino ang may kapangyarihan? – Mananaliksik at kalahok

• Wikang ginagamit? – Mananaliksik at kalahok

• Kalikasan ng papel na ginagampanan– clearly defined interchangeable

Metodolohiyang maka-Pilipino: Lapit / Metodo

• Pakikipagkuwentuhan

• Panunuluyan • Pagdadalaw-dalaw • Pagtatanung-tanong • Pakikiramdam • Pakapa-kapa • Pakikipagpalagayang-loob • Pakikisama • Pakikipanayam

Metodolohiyang maka-Pilipino: mainstream methods ("tools")

• Pagtatanung-tanong

• Pagmamasid • Ginabayang Talakayan • Pakikipagkuwentuhan