ROZWÓJ PRENATALNY

od zapłodnienia do narodzin

Pierwszy trymestr rozwoju prenatalnego

• Około 18 (ok. 2,5 tyg.) dnia od poczęcia kształtuje się struktura serca

zarodka, około 3 tygodnia w sercu zaczynają występować skurcze mięśni,

• Pod koniec 1 miesiąca życia zaczyna rozwijać się centralny układ nerwowy

(mózg i rdzeń kręgowy)

• Zaczynają się rozwijać wszystkie wewnętrzne organy: płuca, wątroba, nerki,

gruczoły dokrewne i system trawienny

• Pod koniec 1 miesiąca zarodek ma około 5 mm długości

• Pod koniec 8 tygodnia zarodek ma ponad 2,5 cm długości i waży prawie 28

gramów

Pierwszy trymestr rozwoju prenatalnego

• W 6 tygodniu pojawiają się uszy

• Pod koniec 8 tygodnia twarz zarodka ma

już „ludzkie” rysy

• Z końcem 12 tygodnia płód może już

kopać, zginać palce rąk i nóg, poruszać

kciukiem, a nawet robić zeza, rozwijają

się nawet paznokcie

Drugi trymestr rozwoju prenatalnego

Czwarty miesiąc

• Gwałtowne przyspieszenie wzrostu

• 4 miesiąc płód ma ponad 12 cm długości i waży około 300 gramów

• Głowa nieproporcjonalnie wielka w stosunku do reszty ciała

• Płód jest dość aktywny (zamyka i otwiera usta)

Piąty miesiąc

• Wewnętrzne organy gwałtownie się rozwijają z wyjątkiem płuc, które rozwijają

się z opóźnieniem

• Między 16 a 18 tygodniem matka zwykle odczuwa pierwsze ruchy płodu

• Płód ma okresy snu i czuwania

• Podczas czuwania płód płacze, ssie palec, ma czkawkę, fika koziołki

Drugi trymestr rozwoju prenatalnego

Szósty miesiąc

• Zaczyna gromadzenie substancji tłuszczowych, jego waga sięga 800

gramów

• Rozpoczyna się twardnienie kości

• Mimo tych sygnałów dojrzałości płód miałby niewielkie szanse na

przeżycie, gdyby urodził siew tym momencie trwania ciąży

Trzeci trymestr rozwoju prenatalnego

• Przez ostatnie dwa miesiące płód przybiera

średnio około 250 gramów na tydzień

• Dojrzewają korowe obszary mózgu

odpowiedzialne za zachowania motoryczne

i sensoryczne (rozwijają się odruchy,

które ujawniają się w chwili urodzenia, np.

odruch ssania)

Porównanie masy ciała i wielkości dziecka w poszczególnych okresach rozwoju prenatalnego

Okres rozwoju Wielkość ciała Masa ciała

Pierwszy miesiąc 5 mm

Drugi miesiąc 2,5 cm 28 gramów

Trzeci miesiąc 7,5 cm 45 gramów

Czwarty miesiąc 12 cm 130 gramów

Piąty miesiąc 20 cm 500 gramów

Szósty miesiąc 30 cm 800 gramów

Siódmy, ósmy Zwiększenie o około 50%

250 gramów na tydzień

Dziewiąty miesiąc Średnio 52 cm Średnio 3200 gramów

Czynniki zaburzające rozwój prenatalny

Szkodliwość danego czynnika dla rozwijającego się organizmu zależy od:

1. Właściwości matki oraz łożyska,

2. Właściwości konstytucyjnych dziecka, które czynią go mniej lub

bardziej podatnym na szkodliwe czynniki,

3. Okresu rozwojowego, w którym dany czynnik zadziałał

4. Innych czynników, działających uprzednio lub w tym samym czasie,

co zwiększa działanie głównego czynnika negatywnego,

5. Rodzaju, siły i długości czasu działania bodźca uszkadzającego.

Teratogeny – narkotyki

Narkotyki Możliwy skutek

Kokaina i „crack”zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość

noworodka, syndrom głodu narkotycznego

Heroina i metadon

zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość

noworodka, syndrom głodu narkotycznego, syndrom nagłej

śmierci

LSD i marihuana

Przy znacznych ilościach – prawdopodobny powód

przedwczesnych porodów i zahamowań wzrostu, uważane za

przyczynę odrywania się kawałków chromosomów, ale efekt ten

nie jest pewny

Teratogeny – warunki związane z matkąWarunki

związane z matką

Możliwy skutek

Wieknastoletnie matki oraz kobiety powyżej 35 roku życia mają dzieci z niższa wagą urodzeniową niż matki w optymalnym wieku rozrodczym, prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z syndromem Downa rośnie wraz z wiekiem

Alkohol uszkodzenia mózgu, serca, zahamowanie wzrostu, opóźnienie umysłowe, płodowy zespół alkoholowy

Cukrzycatrzykrotny wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia wszystkich typów wad wrodzonych, nie wyłączając takich jak: bezmózgowie, rozszczepienie kręgosłupa, wady wrodzone serca

Niedoży-wienie

wzrost prawdopodobieństwa zahamowania wzrostu, wcześniactwo, kłopoty z koncentracja uwagi, małe zdolności społeczne, szczególnie wtedy gdy matka była niedożywiona w okresie poprzedzającym ciążę

Palenie papierosów

zahamowanie wzrostu, wcześniactwo

Teratogeny – infekcje

Infekcje Możliwy skutek

AIDS wrodzone deformacje, dziecko bezbronne wobec infekcji

Cytomegalowirus głuchota, ślepota, anomalie rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe

Liszaje opóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu, śmierć

Różyczka opóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu, głuchota, wady wrodzone

Syfilis opóźnienie umysłowe, poronienie, ślepota, głuchota, śmierć

Toksoplazmoza anomalie rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe

Ocena funkcji noworodka

Skala Virginii Apgar

Zabarwienie skóry 0 1 2

Czynność serca 0 1 2

Odruchy 0 1 2

Napięcie mięśniowe 0 1 2

Czynność oddychania

0 1 2

Skala ocen: 7 - 10 Dobry stan

4 - 6 Średni stan (tlen)

0 - 3Ciężki stan – konieczne wspomaganie akcji oddechowej

Odruchy noworodka

Odruchy wspólne dla

noworodka

i dorosłego

Mruganie zamykanie powiek przy próbie dotknięcia rogówki

Odruch źrenicowy zwężanie się źrenicy pod wpływem światła

Ssania

Połykania

Wydalania moczu i kału

Odruch kolanowyStuknięcie w ścięgno, poniżej rzepki pod kolanem

powoduje szybki wyprost kolana

Występujące tylko

u noworodka

i/lub niemowlęcia

a zanikające lub

patologiczne

u człowieka

dorosłego

Odruch Babińskiego unoszenie dużego palca przy podrażnieniu stóp

Odruch toniczno-szyjnywraz z odwróceniem głowy wyprostowują się kończyny po

tej samej stronie, a kurczą po przeciwnej

Odruch Morounoszenie kończyn i przyciąganie ich do ciała w geście

obejmowania

Odruch chwytny Zaciskanie dłoni na przedmiocie i mocne trzymanie

Odruch marszu

automatycznego

Przy dotknięciu stóp z podłożem dziecko wykonuje

rytmiczne ruchy chodzenia

Odruch poszukiwania piersiDziecko odwraca głowę w tę stronę, po której dotkniemy

jego policzka/okolic ust

DZIĘKUJĘ