This project was financed with the support of the European Commission. This publication is the sole responsibility of the author and the Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein.

Adaptowanie i publikowanie OZE. Kwestie prawne i praktyczne - webinar

19 maja 2015 r. Prowadzenie: Karolina Grodecka, Centrum e-Learningu AGH

Spotkaliśmy się, aby

zdobyć umiejętności dostosowywania otwartych zasobów edukacyjnych do własnego kontekstu i potrzeb wynikających ze specyfiki nauczanego przedmiotu.

W rezultacie webinaru uczestnicy będą:• rozumieli różnicę między wykorzystaniem OZE i zasobów objętych

tradycyjnym prawem autorskim,• potrafili wykorzystywać OZE zgodnie z warunkami licencji,• znali sposoby efektywnej lokalizacji otwartych treści,• znali serwisy do publikacji własnych materiałów w sieci w otwarty sposób.

W sieci mamy dostęp do ogromnej ilości materiałów graficznych, zdjęć czy muzyki.

ALE nie zawsze z materiałów tych można korzystać dowolnie. Istnieje szereg ograniczeń i warunków jakie musimy spełnić, aby móc wykorzystywać te zasoby legalnie.

Treści w sieci

dozwolony użytek prywatnego dozwolony użytek publiczny prawo cytatu

rodzaj (ograniczonej) swobody korzystania z publikacji autorstwa innych osób

Treści w sieci a prawo autorskie

1994 r.

POWSZECHNY DOSTĘP DO INTERNETU WSZYSTKO ZMIENIŁ

> 100% zgodności

Korzystanie z OZE

lokalizacja

(Koalicja  Otwartej  Edukacji,  2012)

Piramida  otwartości  prawnej  publikacji  

Źródło: State of the Commons. Report, https://stateof.creativecommons.org/report/, 2014

Aż 76% dostępnych w 2014 r. zasobów można modyfikować, a 58% wykorzystywać także do celów komercyjnych

Zasoby na licencjach CC

Które z licencji CC umożliwiają adaptację?

Adaptacja OZE

Na zajęciach z Automatyzacji i robotyzacji procesów produkcyjnych mogę wykorzystać: http://ocw.mit.edu/courses/electrical-engineering-and-computer-science/6-002-circuits-and-electronics-spring-2007/video-lectures/6002_l2.pdf Jako materiał dodatkowy do ćwiczeń. Zatem, utwór zależny na pewno udostępnię jako mniej więcej 30% treści utworuoryginalnego, ponadto będzie w wersji polskiej (tłum. moje) i w innym układzie graficznym(comic sans-owi mówimy zdecydowane „nie!”)

Zasób: http://otworzksiazke.pl/images/ksiazki/media_aktywni/media_aktywni.pdf

Zasób dostępny jest na licencji CC BY. Wykorzystam podrozdział 3B: Propozycje tematów lekcji w kursie e-learningowym poświęconym dydaktyce akademickiej. Uczestnicy kursu z tematów przytoczonych przez autora ułożonych alfabetycznie, będą układali autorskie programy zajęć.

Rysunek neuronu na stronie otwartego zasobu: http://www.clker.com/clipart-neuron.html# Przechodząc do strony: http://www.clker.com/inc/svgedit/svg-editor.html?paramurl=/inc/clean.html?id=18262 pozwalającej na edycję, dzięki udostępnionych narzędziom mogę dodać tekstowe opisy różnych części neuronu lub inne teksty odnoszące się do mojego przekazu. Rysunek mogę następnie zachować, eksportować itp.

Dozwolony użytek a licencje CC

Grafika: The 1709 blog, http://the1709blog.blogspot.com/2013/03/copyright-hub-gets-150000-government.html, CC BY

Czy w ramach dozwolonego użytku można korzystać z zasobów na licencjach CC tak samo

jak z każdego innego zasobu dostępnego w sieci?

Licencje Creative Commons, na których dostępne do otwarte zasoby edukacyjne wyraźnie zastrzegają, że nie wpływają na możliwość korzystania z utworu na zasadzie dozwolonego użytku osobistego/edukacyjnego.

Oznacza to, że z otwartych zasobów można korzystać tak samo jak z każdego innego zasobu (np. modyfikować nawet jeśli licencja CC na to nie zezwala) o ile nie będziemy ich publicznie rozpowszechniać.

Dozwolony użytek a licencje CC

Opis wykorzystanych OZE

Wykorzystując utwór dostępny na licencji Creative Commons, musimy dochować warunków określonych w licencji oraz opisać utwór tak, by każdy wiedział kto jest jego autorem i jak może z niego skorzystać.

Schemat takiego opisu powinny wyglądać następująco:

© [Lista autorów], Źródło – tytuł zasobu: link do źródła, nazwa licencji: CC-BY 3.0 (link do: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/deed.pl)

Opis wykorzystanych i zaadaptowanych OZE

Jeśli zaś tworzymy nowy utwór na bazie czyjegoś (np. remiks kawałka muzycznego czy kolaż zdjęć) i chcemy nasz utwór opublikować na innej licencji taki opis będzie wyglądać następująco:

© [Lista autorów], Źródło – tytuł zasobu: link do materiału oryginalnego, licencja źródła: [CC -BY 3.0] (link do licencji: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/deed.pl), licencja: (dowolna wg wyboru autora utworu zależnego)

Zapis można modyfikować, pamiętając o konieczności umieszczenia wszystkich trzech podstawowych elementów:

autora/listy autorów linku do źródła

nazwy licencji i linku

Opisywanie OZE – kluczowe elementy

Problemy z identyfikacją elementów do opisu

„Wszystkie wpisy na blogu dostępne są na licencji Creative Commons”

W stopce bloga znajduje się ikona informująca o licencji CC BY-SA.

PROBLEM 1

PROBLEM 2

Peniny jesienią, źródło: http://bolo12.wordpress.pl/?p=21, licencja: Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska (http:// creativecommons.org/licenses/by/3.0pl/).

Pociąg na stacji Warszawa Śródmieście WKD, fot. Antoni Zażyła, źródło: http://blox.pl/?p=732, licencja: Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska (http:// creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/).

Czy opisy są prawidłowe?

Książki, czasopisma i magazyny

Informacja o licencji obok wykorzystywanego utworu (zdjęcia, tekstu) lub w stopce na stronie, na której został on wykorzystany.

Ewentualnie istnieje możliwość wyliczenia wszystkich wykorzystanych utworów wraz z zasadami, na jakich zostały udostępnione, na końcowych stronach wydawnictwa.

Źródło: Fundacja Nowoczesna Polska, Krótki kurs własności intelektualnej. Materiały dla uczelni, http://prawokultury.pl/kurs/creative-commons, CC BY-SA

Jak opisać licencjonowany utwór w różnych mediach?

Fotografie i grafiki

Informacja na lub tuż przy wykorzystywanej grafice lub zdjęciu.

Informacja ta znaleźć się też może w stopce strony, jeśli inne formy atrybucji będą niepotrzebnie ingerować w treść materiału graficznego.

Źródło: Fundacja Nowoczesna Polska, Krótki kurs własności intelektualnej. Materiały dla uczelni, http://prawokultury.pl/kurs/creative-commons, CC BY-SA

Jak opisać licencjonowany utwór w różnych mediach?

Prezentacja (slajdy)

Informacje o wykorzystywanym materiale bezpośrednio na slajdzie, na którym jest on rozpowszechniony — lub na ostatniej stronie całej prezentacji.

Źródło: Fundacja Nowoczesna Polska, Krótki kurs własności intelektualnej. Materiały dla uczelni, http://prawokultury.pl/kurs/creative-commons, CC BY-SA

Jak opisać licencjonowany utwór w różnych mediach?

Jak opisać licencjonowany utwór w różnych mediach?

Film

Informacja o wykorzystywanym materiale bezpośrednio w treści filmu w czasie, w którym jest on wyświetlany — lub w napisach końcowych z zaznaczeniem, w jakiej części filmu dany fragment jest rozpowszechniony.

Źródło: Fundacja Nowoczesna Polska, Krótki kurs własności intelektualnej. Materiały dla uczelni, http://prawokultury.pl/kurs/creative-commons, CC BY-SA

Jak opisać licencjonowany utwór w różnych mediach?

Podcast, nagranie audio

Informacja do słuchaczy o wykorzystywaniu materiałów objętych wolną licencją w trakcie audycji, na jej początku, na końcu lub tuż przed emisją rozpowszechnionego materiału dźwiękowego.

Źródło: Fundacja Nowoczesna Polska, Krótki kurs własności intelektualnej. Materiały dla uczelni, http://prawokultury.pl/kurs/creative-commons, CC BY-SA

Łączenie OZE na różnych licencjach CC

Uznanie Autorstwa Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach

Uznanie Autorstwa – Na Warunkach Niekomercyjnych Uznanie Autorstwa – Na Warunkach

Niekomercyjnych – Na Tych Samych Warunkach

Uznanie Autorstwa – Bez Utworów Zależnych

Uznanie Autorstwa – Na Warunkach Niekomercyjnych – Bez Utworów Zależnych

Łączenie OZE na różnych licencjach CC

Uznanie Autorstwa Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach

Uznanie Autorstwa – Na Warunkach Niekomercyjnych Uznanie Autorstwa – Na Warunkach

Niekomercyjnych – Na Tych Samych Warunkach

Uznanie Autorstwa – Bez Utworów Zależnych

Uznanie Autorstwa – Na Warunkach Niekomercyjnych – Bez Utworów Zależnych

Łączenie OZE na różnych licencjach CC

https://www.youtube.com/watch?v=bvnkBZdK7LA - cz. 2 (od 4:25)

Przypadek: Andrea

Tabelka CC BY + Diagram CC BY-NC

nowy utwór może być opublikowany na licencjach:

Przypadek: Charles

Zdjęcie CC BY-SA + zestaw ćwiczeń CC BY-NC

chce opublikować nowy utwór na licencji

Nowe zdjęcie CC BY + zestaw ćwiczeń CC BY-NC

chce opublikować nowy utwór na licencji

Zestawienie - zgodność licencji

kompatybilna ze wszystkimi licencjami

zasoby tylko na tej samej licencji

Studenci w ramach zajęć z animacji chcą przygotować krótki film na temat międzynarodowej współpracy twojej katedry i projektów jakie powstały w ciągu ostatniego roku. Wszystkie materiały w postaci zdjęć i opisów przygotowywaliście razem ze studentami. Szukacie jedynie ścieżki dźwiękowej, którą możecie podłożyć do filmu, aby był bardziej atrakcyjny. Z kilku przykładów wspólnie wybraliście utwór na licencji CC BY grupy Bellevue https://www.jamendo.com/pl/track/1181019/gates dostępny w serwisie Jamendo.

Film chcecie opublikować na stronie katedry oraz na profilu na Facebooku i dzielić się w mediach społecznościowych. Jednak z uwagi na zdjęcia studentów nie chcecie, aby film był modyfikowany.

Na jakich z powyższych warunkach możecie opublikować film?

Ćwiczenie

Na ćwiczeń z historii literatury studenci mają za zadanie w grupach opracować interaktywną oś czasu dotyczącą wydarzeń ze świata kultury i literatury w okresie międzywojennym. Na osi czasu mogą znaleźć się zdjęcia, obrazy, filmy oraz linki do tekstów dzieł literackich.

Prace studentów zostaną opublikowane jako plakat na sesji kół naukowych oraz opublikowane w na stronie konferencji na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach.

Z jakich serwisów mogą korzystać?

Wikipedia CC BY-SA Flickr różne licencje TED.com CC BY-NC-NDEdukacja medialna CC BY-SA POLONA: różne licencje + domena publiczna Europeana: różne licencje + domena publicznaWikiźródła CC BY-SASlideshare różne licencje

Ćwiczenie

Publikowanie własnych / zmodyfikowanychOZE w sieci

Publikowanie tekstów i prezentacji na licencjach CC

Wg raportu State of the Commons w 2014 r. w serwisie Scribd zostało opublikowanych 50 mln dokumentów na licencjach CC.

Instrukcja Jak publikować materiały tekstowe i prezentacje w sieci przy użyciu licencji CC (Scribd i Slideshare) http://creativecommons.pl/instrukcja-dokument/

Wsparcie dla wszystkich licencji Creative Commons

Publikowanie grafiki na licencjach CC

Wg raportu State of the Commons w 2014 r. w serwisie Flickr zostało opublikowanych 307 mln zdjęć na licencjach CC.

Instrukcja Jak publikować materiały graficzne w sieci przy użyciu licencji CC (Flickr) http://creativecommons.pl/instrukcja-foto/

Publikowanie zasobów wideo na licencjach CC

Wg raportu State of the Commons w 2014 r. w serwisie YouTube zostało opublikowanych 10 mln filmów na licencjach CC BY.

Instrukcja Jak publikować materiały wideo w sieci przy użyciu licencji CC (YouTube i Vimeo) http://creativecommons.pl/instrukcja-wideo/

Wsparcie dla wszystkich licencji Creative Commons

Wsparcie tylko dla licencji Creative Commons Uznanie autorstwa

Wg raportu 5 Pathways to Openness: Building Understanding of Open Education zasoby wideo są najczęściej wykorzystywanymi zasobami otwartymi.

Zasoby wideo – najczęściej wykorzystywane

Publikowanie zasobów audio na licencjach CC

Instrukcja Jak publikować materiały audio w sieci przy użyciu licencji CC (Soundcloud) http://creativecommons.pl/instrukcja-audio/

Wsparcie dla wszystkich licencji Creative Commons

Własne repozytorium uczelniane

http://agregator.ceon.pl/

Bardziej dostępne zasoby filmowe

Tłumaczenie = adaptacja

Automatyczne napisy w j. ang - przykład

Często możemy spotkać się z automatycznie generowanymi napisami w j. angielskim. Dzięki temu, jeśli tłumaczymy napisy na j. polski, nie musimy robić tego ze słuchu. Możemy wspomóc się wygenerowanymi automatycznie napisami w j. ang.

RSA Animate - Changing Education Paradigms, Ken Robinson, https://www.youtube.com/watch?v=zDZFcDGpL4U

Włączenie napisów

Jeśli masz konto na serwisie YouTube, możesz skorzystać z narzędzi do tłumaczenia zintegrowanych z tymi serwisami. > AUTORSTWO FILMU

Możliwość ściągnięcia z YouTube filmu, wgrania go na własne konto i dodania napisów.

Dodawanie napisów do filmu na YouTube/Vimeo

Narzędziae Amara (http://www.amara.org/pl) pozwala w prosty sposób dodać napisy i zsynchronizować je z dźwiękiem. Aby rozpocząć tłumaczenie wymagane jest założenie konta i zalogowanie się.

Pobieranie napisów w wielu formatach - także tym wspieranym przez YouTube (SBV).

Dodawanie napisów do filmu - Amara

Jeśli chcesz przetłumaczyć wystąpienia w serwisie TED.com musisz dołączyć do grupy tłumaczy-wolontariuszy, aby twoje tłumaczenie było dodane do filmów w serwisie.

TED.com korzysta z narzędzia Amara, które jest zintegrowane z serwisem.

Jak wybrać licencję dla swojego zasobu?

https://creativecommons.org/choose/

https://creativecommons.org/choose/

Dodatkowe metadane

PRACA  DOMOWA  -­‐  do  24.05

Upewnij się raz jeszcze czy wyszukany po ostatnim webinarze zasób pozwala na adaptację. Jeśli tak, dokonaj jego modyfikacji według pomysłów/planów o jakich pisałeś/łaś w ostatniej pracy domowej. Następnie opublikuj zasób w Internecie. Możesz skorzystać z serwisów omówionych podczas spotkania (Slideshare, YouTube, Scribd, etc.), własnego repozytorium uczelnianego, osobistego bloga lub strony WWW. Pamiętaj o wyraźnym oznaczeniu licencji. Link do opublikowanego zasobu wyślij przez poniższy formularz.

http://goo.gl/forms/pG5LEkpAJt

Nagrania webinarów

Nagrania pierwszych dwóch webinarów na kanale Centrum Cyfrowego w serwisie YouTube:

https://www.youtube.com/playlist?list=PLQTFcCXGEe55xrxteSgtyRDWeZDgOeF7_

Następny  webinar:   25  maja  2015  g.  17:00  

Omówienie  i  podsumowanie  prac  domowych  :)  

Prezentacja  dostępna  na  licencji  CC  BY  3.0  PL  hKp://creaMvecommons.org/licenses/by/3.0/pl/