Walka z mitami o Otwartych Zasobach Edukacyjnych

Otwarte Zasoby Edukacyjne w Polsce - walka z mitamiWarszawa, 27-28 września 2012 r.

wykładowcy:dr Justyna Hofmokl

Centrum Cyfrowe Projekt: PolskaKamil Śliwowski

Koalicja Otwartej Edukacji

WIEDZA PRAKTYKA INTEGRACJA

Otwarte Zasoby Edukacyjne w Polsce - walka z mitami

65% dzisiejszych uczniów szkół podstawowych będzie w

przyszłości zajmować stanowiska, które dziś jeszcze nie istnieją

Źródło: United States Department of Labor: Futurework - Trends and Challenges for Work in the 21 st Century


W jakim stopniu dzisiejszy system edukacji jest w stanie ich do wykonywania tych zawodów przygotować?

● W Polsce garstka szkół eksperymentuje z technologiami cyfrowymi

● Uczniowie uczą się z podręczników, których treści są zbyt rzadko aktualizowane

● Polscy uczniowie nie korzystają z kursów online ani źródeł stale aktualizowanych

● Na lekcjach informatyki uczymy ich obsługi pakietów biurowych a nie umiejętności wyszukiwania informacji w internecie i programowania

● Mimo panującego powszechnie przekonania, że ludzie młodzi to pokolenie “digital natives” (cyfrowych tubylców) uczniowie nie umieją korzystać z technologii w celach szkolnych/naukowych


Treści cyfrowe są elastyczne

● Łatwa aktualizacja bez dodatkowych kosztów (dodruk, redystrybucja)

● Dostępność na wszystkich platformach, offline i online, w miejscach gdzie nauczyciel i uczeń tego potrzebują

● Dają możliwość personalizacji, dostosowania do potrzeb indywidualnych ucznia I nauczyciela

● Treści cyfrowe są bardziej atrakcyjne ze względu na możliwość dołączenia do nich materiałów graficznych, filmów i dźwięku


Te cechy najpełniej realizują Otwarte Zasoby Edukacyjne


Otwarte Zasoby Edukacyjne

Otwarte Zasoby Edukacyjne to powszechnie dostępne zasoby (podręczniki, kursy, scenariusze lekcji i inne), udostępniane swobodnie, za darmo wraz z prawem do ich dalszego wykorzystywania i adaptacji.

Termin Otwarte Zasoby Edukacyjne (angielski termin Open Educational Resources – w skrócie OER) po raz pierwszy został użyty podczas Forum on the Impact of Open Courseware for Higher Education in Developing Countries przy UNESCO w roku 2002. W 2012 r. UNESCO przyjęło Deklarację Paryską na rzecz wspierania rządów w tworzeniu i promowaniu Otwartych Zasobów Edukacyjnych.


W Polsce od 5 lat działa Koalicja Otwartej Edukacji, porozumienie organizacji pozarządowych i instytucji działających w obszarze edukacji, nauki i kultury. Celem jej działania jest budowanie, promocja i aktywizm na rzecz otwartych zasobów edukacyjnych rozumianych jako materiały, które są udostępnione w sposób otwarty i gwarantujący ich odbiorcom wolność wykorzystywania i odtwarzania utworu, wolność poznawania dzieła oraz stosowania zawartych w nim informacji, wolność redystrybucji i wolność dystrybucji dzieł pochodnych.


Mythbusting otwartych e-podręczników


1. Otwarte Zasoby Edukacyjne nie zastąpią profesjonalnych i komercyjnych modeli wydawniczych.

Otwarte Zasoby Edukacyjne są już nie tylko co raz powszechniej stosowane na całym świecie, ale zyskały uznanie UNESCO*, Banku Światowego, rządów USA, Holandii, Australii i wielu innych. Dla UNESCO jest to konieczna droga, jaką powinny obierać rządy finansujące zasoby edukacyjne w swoich krajach. OZE są powszechnie używane i wspierane przez najlepsze uczelnie na świecie jak MIT i Harvard, innowacyjne firmy jak Google czy Coursera, ogromne fundacje takie jak Open Society Foundations, Fundację Billa i Melindy Gatesów, Fundacje Hewlett'ów i Saylor Foundation.



WikiWijs – korzysta z niego 70% procent nauczycieli z Holandii

Kursy MIT OpenCourseWare odwiedziło 1,25 miliarda osób, a 125 milionów skorzystało z ich otwartych kursów.

90 podręczników fundacji CK-12 jest kluczowym zasobem dla stanu Kalifornia, który rozwija model otwartych podręczników tworzonych przez komercyjnych wydawców i organizacje pozarządowe.


2. Przygotowanie e-podręcznika jest drogie, po co wydawać publiczne pieniądze?

Co roku państwo dokłada kilkaset milionów złotych do tradycyjnych podręczników – w formie pomocy ubogim rodzinom, grantów do opracowania podręczników itp. E-podręcznik to jednorazowy koszt, który wyeliminuje znaczną część bieżących wydatków. Zaoszczędzone pieniądze można przeznaczyć na dofinansowanie sprzętu dla uczniów i szkół.


Wg. szacunków rynek podręczników jest wart 1 mld. złotych

Około 15% podręczników jest finansowanych przez Państwo w programach wyprawek dla najuboższych uczniów.

Wydawcy masowo korzystają również z finansowania unijnegoNa badania i rozwój.


3. E-podręcznik to nieuczciwa konkurencja, ponieważ będzie dostępny za darmo, na co nie mogą sobie pozwolić prywatni wydawcy. Do tego doprowadzi to do monopolizacji rynku przez jedną, rządową, pozycję.

E-podręcznik to forma zapewnienia darmowej edukacji przez państwo. Państwo nie jest uczestnikiem rynku i ma obowiązek zapewniać obywatelom niezbędne im do rozwoju materiały, wyrównywać szanse w dostępie do edukacji.

Strategia rozwoju, zwłaszcza w zakresie edukacji, to nie część ryku i nie jest przedmiotem konkurencji. Podręczniki będą dostępne na otwartych licencjach, co pozwala wydawcom czerpać z nich korzyści finansowe.

Otwarte Zasoby Edukacyjne to konieczna, podstawowa infrastruktura w erze cyfrowej (jak publiczny transport), na bazie której można tworzyć dodatkową wartość komercyjną (usługi premium, komunikacja prywatna etc.).


Otwarte zasoby publiczne współwystępują z ofertą komercyjną – dodatkowo umożliwiając generowanie wartości dodanej na ich podstawie.

Potencjał ekonomiczny wykorzystania OZERaport Vickery’ego: Publiczne zasoby edukacyjne, naukowe i kulturowe, udostępnione publicznie, posiadają potencjał wykorzystania rynkowego i nie-rynkowego, i służą produkcji produktów komercyjnych.

Już dziś istnieją wydawnictwa publikujące i sprzedające drukowane otwarte podręczniki lub sprzedające materiały metodyczne do nich.


Potencjał zasobów będących dobrem wspólnym:

Tim Berners- Lee i sieć World Wide Web (wyobraźmy sobie rozwój Sieci w warunkach płacenia opłat za każde wykorzystanie HTML).Mintel – komercyjna sieć internetowa nigdy nie zdobyła popularności, ludzie potrzebowali darmowej infrastruktury na której mogli stworzyć wartość dodaną.


4. Do przetargów na podręcznik nie stanęło dużo instytucji, nie było wyboru – efektem będzie słaba jakość.

Wydawcy sami zrezygnowali z uczestnictwa w programie bojkotując go. Do programu przystąpiły czołowe polskie uczelnie, na przykładzie amerykańskich uczelni, które rewolucjonizują właśnie kursami online rynek edukacyjny warto sprawdzić podobny model w Polsce. Poza tym, podręczniki będą musiały przejść taki sam proces oceny jakości jak każdy podręcznik komercyjny, nie więc mowy o jakości niższej niż minimum wymagane przez MEN.


5. E-podręcznik to koszt dla uczniów – internet mobilny, dodatkowy komputer, telefon, tablet.

Należy oddzielić w takich programach argumenty dot. sprzętu od zasobów. Otwarte podręczniki można również drukować i modyfikować do różnych urządzeń dzięki dostępności na wolnych licencjach

Poza tym koszty sprzętu są jednorazowe, jego zakup i tak jest niezbędnym krokiem, jeśli łączymy zasoby z reformą technologiczną w edukacji.

Lepiej, żeby państwo subsydiowało jednorazowy zakup elektroniki dla najuboższych, niż corocznie płaciło im za papier, który i tak pójdzie do śmieci po roku.


W USA Stany Indiana, Iowa i Georgia redefiniują rynek za pomocą specjalnych funduszy „podręcznikowych”, które uwzględniają możliwość finansowania sprzętu komputerowego i mobilnego zamiast lub jako uzupełnienie podręczników; Utah i Kalifornia przestawiają się coraz bardziej na Otwarte Zasoby Edukacyjne.

W sumie 22 stany wprowadziły już politykę edukacyjną nastawioną na różnego rodzaju produkcję i wsparcie cyfrowych podręczników oraz sprzętu mobilnego, bardzo często łącząc to z tworzeniem otwartych zasobów edukacyjnych.


6. Aktualizacja podręczników służy uczniom, bo pozwala im uczyć się o najnowszych osiągnięciach nauki.

Aktualizacja materiałów cyfrowych będzie jeszcze szybsza i dokładniejsza, ponadto uczniowie korzystając z otwartych zasobów mogą również uczyć się weryfikować dane z różnych źródeł i rozróżniać różne modele dostępności treści (treści chronionych prawem autorskim, dostępnych na wolnych licencjach etc.).


7. Rewolucje w informatyce były inicjatywami prywatnymi. Projekt rządowy nie gwarantuje jakości i wyklucza innowatorów, którzy konkurują na wolnym rynku.

E-podręcznik to nie rewolucja techniczna, a systemowa, służy zmianie sposobu, w jaki działa edukacja w kraju. Rząd musi, a dzięki nowym technologiom może wdrażać zmiany, które maja na celu wypełnianie jego konstytucyjnego obowiązku zapewniania powszechnej i bezpłatnej edukacji.

Równocześnie powstaje nowa infrastruktura dla wszystkich, w tym prywatnych podmiotów, aby rozwijać kolejne innowacje na jej bazie.




8. Wprowadzanie cyfrowych podręczników nie udało się w Peru, Korei czy Norwegii.

Programy w tych krajach miały inny charakter, niż w Polsce i nie sposób je porównywać... Mimo to, Peru kontynuuje program cyfryzacji udowadniając, że mitem byłe liczenie na poprawę wyników nauczania (poprawiły się za to kompetencje komunikacyjne uczniów). Korea nie odrzuciła e-podręczników, a raczej zwiodła się na ich bardzo podstawowej wersji (PDF) które nie spełniły swej roli.

Jest też wiele przykładów sukcesów, jak holenderskie WikiWijs, stany Californii i Utah i inn. Ważne jest aby nie próbować mierzyć różnych programów tymi samymi kryteriami, a badać i szukać takich rozwiązań, które będą najlepiej pasować do charakteru systemu edukacyjnego danego państwa.


9. E-podręczniki mogą doprowadzić do uzależnienia dzieci od komputera.

Nie jest to zarzut wobec otwartości zasobów, a wobec nadużywania określonej technologii. Dlatego KOED rekomenduje, aby otwarte e-podręczniki były łatwe do druku, tak aby można było z nich korzystać zależnie od potrzeb zarówno w formie cyfrowej jak i analogowej.


10. Otwarte Zasoby Edukacyjne nie mogą gwarantować wysokiej jakości bo są współtworzone przez wolontariuszy i będą modyfikowane przez inne osoby niż profesjonalni autorzy.

Po pierwsze należy jasno odróżnić sytuację gdy zasoby edukacyjne są tworzone przez lub na zlecenie państwa, podlegają procesowi oceny jakości i akredytacji do użycie w szkole, od zasobów tworzonych w modelach wolontariackich, które takich procesów nie przechodzą.

Po drugie, gdy otwarte podręczniki zaczną być modyfikowane muszą być zgodnie z licencją, opisywane pod kątem tego jakie zmiany zostały dokonane względem oryginału. Użytkownik dzięki temu świadomie może wybrać wersje oryginalną lub zmodyfikowaną. Nauczyciele już dziś modyfikują treści edukacyjne do potrzeb swoich uczniów, teraz będą mogli robić to legalnie dzieląc się nimi z innymi nauczycielami.


Dziękujemy za uwagę!

www.creativecommons.plwww.centrumcyfrowe.plwww.centrumcyfrowe.pl