HISTORIAURREA

Historiaurrea eta HistoriaHominizazioaPaleolitoaNeolitoaMetal aroa

1 gaia Historiaurrea

HISTORIAURREA ETA HISTORIA

HOMINIZAZIOA

Historiaurrea eta HistoriaHominizazioaPaleolitoaNeolitoaMetal aroa

1 gaia Historiaurrea

HISTORIAURREA ETA HISTORIA

HOMINIZAZIOA

HISTORIAURREA ETA HISTORIA

HOMINIZAZIOA

HOMINIZAZIOA

ARamidus

150000

200000

300000

500000

800000

1 milioi

12milioi

18 milioi

25milioi

35 milioi

4 milioi

45 milioi

6 milioiAToumai

Toumai ldquoBizi-itxaropenardquo(Urtaro lehorrean jaioa)Duela 6-7 milioi urteAurkitutako fosil zaharrenaHominidoen eta primateen arteko eslaboia(Azken primate eta lehen hominido)

Toumai ldquoBizi-itxaropenardquo(Urtaro lehorrean jaioa)Duela 6-7 milioi urteAurkitutako fosil zaharrenaHominidoen eta primateen arteko eslaboia(Azken primate eta lehen hominido)

Ardipithecus RamidusbullArdi=lurrabullPithecus=SimioabullRami=Sustraia

Duela 55 milioi urte

Bipedo Basoan bizi Belarjalea

Australopithecus AnamensisbullAustral=HegoabullPithecus=SimioabullAnam=Lakua

Duela 4 milioi urte

Dimorfismo sexuala Belarjalea eta haratusteljalea

Australopithecus Afarensis (Afar= Etiopiako tribu baten izena)

Duela 35 milioi urte

Dimorfismo sexuala Belarjalea

Lucy

Australopithecus AnamensisbullAustral=HegoabullPithecus=SimioabullAnam=Lakua

Duela 4 milioi urte

Dimorfismo sexuala Belarjalea eta haratusteljalea

Australopithecus Afarensis (Afar= Etiopiako tribu baten izena)

Duela 35 milioi urte

Dimorfismo sexuala Belarjalea

Lucy

Australopithecus Afarensis (Afar= Etiopiako tribu baten izena)

Duela 35 milioi urte

Dimorfismo sexuala Belarjalea

Lucy

Australopithecus Garhi (Garhi=Ezustea)

Duela 2500000 milioi urte

Harrizko tresnak erabiltzen lehen espeziea (haragia zatitzeko tuetanoa ateratzeko larrutzeko)

Austrolopithecus Afarensis eta Homo Habilis arteko kate-maila

Homo Habilis (Homo = Gizakia -- Habilis = Trebea)

Duela 18 milioi urte

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea australopithecus baino handiagoa

(600 zm3)2 Bipedoa altuera txikikoa (16-12) dimorfismo sexuala3 Industria litikoa (Choppers)4 Lehendabiziko ldquoHomordquo5 Orojalea (Ehiztaria )

Homo Habilis (Homo = Gizakia -- Habilis = Trebea)

Duela 18 milioi urte

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea australopithecus baino handiagoa

(600 zm3)2 Bipedoa altuera txikikoa (16-12) dimorfismo sexuala3 Industria litikoa (Choppers)4 Lehendabiziko ldquoHomordquo5 Orojalea (Ehiztaria )

Homo Ergaster (Ergaster = Langile)

Duela 180000-1500000 urte

Ergaster izan zen lehen Homo Afrika utzita Europa eta Asian zehar zabaltzen

Ezaugarriak1 Habilis baino altuagoa eta garezur- kapazitatea handiagoa (800

zm3)

2 Ehiztaria eta orojalea3 Tresneria hobeagoa (Aurpegibikoa)4 Aurrerapen esanguratsuak giza-antolaketan eta hizkuntza)

Homo Erectus (Erectus = Zutik)

Duela 1800000- 1200000 urte (azken aztarnak duela 150000bat urte)

Banaketa HErectus Asian HErgaster Afrikan HAntecessor Europan)

Ezaugarriak

1 Afrikan Europan eta Asian hedatuta (Azken honetan HSapiensekin batera bizi zen)2 Garezur-kapazitate handia (900-1200 zm3) eta altuera 150-170 m3 Tresneria Aurpegibikoa4 Sua kontrolatzen zuen baina ez zekien sortzen5 Ehiztari trebea6 Hizkuntza

Homo Antecessor (Antecessor = Exploratzailea)

Duela 800000 urte

Habitat Europa

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea=1200 zm

3

2 Tresneria choppers3 Elikadura Orojalea eta gizajalea4 Eskuina5 Txotxa modukoak erabiltzen zituen hortzak garbitzeko6 Ez zuen sua ezagutzen

Homo Heidelbergensis

Duela 500000 urte

Habitat Europa Asia Afrika

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea 1200 zm3

2 Tresneria Antecessorrena baino espezializatuagoa (Aurpegibikoa)3 Ehiztaria4 Sua egiten bazekien5 Hildakoak lurperatzen zituen

Homo Neanderthalis

Duela 230000 urte Duela 28000 urte desagertu zen (5000 bat urte bitartean HSapiensekin partekatu zuen bizilekua)

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea 1550 zm32 Klanetan bizi zen3 Sua menderatzen zuen4 Tresneria Espezializatua (Musteriense)5 Ehiztari trebea6 Klanekide ahulen zaintza7 Hildakoak lurperatzen zituzten (Ajuarra)8 Artearen sorrera9 Homo Sapiensekin hibridatu

Homo Heidelbergensis

Duela 500000 urte

Habitat Europa Asia Afrika

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea 1200 zm3

2 Tresneria Antecessorrena baino espezializatuagoa (Aurpegibikoa)3 Ehiztaria4 Sua egiten bazekien5 Hildakoak lurperatzen zituen

Homo Neanderthalis

Duela 230000 urte Duela 28000 urte desagertu zen (5000 bat urte bitartean HSapiensekin partekatu zuen bizilekua)

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea 1550 zm32 Klanetan bizi zen3 Sua menderatzen zuen4 Tresneria Espezializatua (Musteriense)5 Ehiztari trebea6 Klanekide ahulen zaintza7 Hildakoak lurperatzen zituzten (Ajuarra)8 Artearen sorrera9 Homo Sapiensekin hibridatu

Homo Neanderthalis

Duela 230000 urte Duela 28000 urte desagertu zen (5000 bat urte bitartean HSapiensekin partekatu zuen bizilekua)

Ezaugarriak1 Garezur-kapazitatea 1550 zm32 Klanetan bizi zen3 Sua menderatzen zuen4 Tresneria Espezializatua (Musteriense)5 Ehiztari trebea6 Klanekide ahulen zaintza7 Hildakoak lurperatzen zituzten (Ajuarra)8 Artearen sorrera9 Homo Sapiensekin hibridatu

Homo Rodhesiensis

Duela 200000 urte AfrikanHomo Sapiens zaharra

Ezaugarriak1 Garezur kapazitate handia 1300 zm3

2 Tresneria Espezializatua (Musteriense)3 Ehiztari trebea4 Kobazuloetan eta etxoletan bizi5 Hizlaria

Homo Sapiens Sapiens

Duela 150000 Afrikan (Europan Cromagnon gizakia)Mundu osoa kolonizatu zuen

Ezaugarriak

1 Garezur kapazitate handia (1350 zm3)2 Mintzoduna3 Tresneria aberatsa (Aurignactarra Gravetiarra Solutrearra Magdalendarra)4 Artea (Lascaux Altamirahellip)5 Sinesmenak6 Giza-antolakuntza

Homo Sapiens Sapiens

Duela 150000 Afrikan (Europan Cromagnon gizakia)Mundu osoa kolonizatu zuen

Ezaugarriak

1 Garezur kapazitate handia (1350 zm3)2 Mintzoduna3 Tresneria aberatsa (Aurignactarra Gravetiarra Solutrearra Magdalendarra)4 Artea (Lascaux Altamirahellip)5 Sinesmenak6 Giza-antolakuntza

PALEOLITOS

1 Behe-paleolitos2 Erdi-paleolitos3 Goi-paleolitos

BEHE-PALEOLITOS

Iraupena Industria litika sortu zenetik duela 125000 urte arte

Gizaki motabullAustralopithecus Garhi (Afrika)bullHomo Habilis (Afrika)bullHomo Ergaster (Afrika)bullHomo Erectus (Afrika Europa Asia)bullHomo Antecessor (Europa)bullHomo Heidelbergensis

Habitat a) Afrikan

a) Kanpolibreanb) Zuhaitz-adarrekin egindako etxolak

b) Europa (Hotza)a) Haitzuloak (Sua eta arropa hotzaren kontra)b) Etxolak

Elikaduraa) Belar-jaleakb) Haratusteljaleac) Ehiztaria (HHabilis H Ergaster HErectus)

CHOPPER(Olduvaitarra)

AURPEGIBIKOA(Achelense)

ERDI PALEOLITOS(125000-40000

Gizaki mota Homo NeanderthalisHabitat Europa (Asia Homo Erectus Afrikan HSapiens arkaicoa)Klima Izotzaldiak

KulturaMusteriense (Nukleo eta Laskak)Komunitatearen garrantziaPentsamolde sinbolikoa (Sinesmenak lurperaketak artea)Kobazuloak eta etxolakIbiltaria

GOI-PALEOLITOS

Iraupena 40000 ndash 10000

Gizaki-mota 1 H Sapiens Afrikan sortua2 Gainerako giza espeziak desagertu ziren3 Mundu osoa kolonizatu (Izoztzaldiak probestuz)

Industria litikoaren garapenaArtearen agerpena (Altamira Lascaux Venusakhellip)

IRAULTZA NEOLITIKOA

Nekazal Iraultza eta ondorioakMetal AroaArtearen bilakaera

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

BEHE-PALEOLITOS

Iraupena Industria litika sortu zenetik duela 125000 urte arte

Gizaki motabullAustralopithecus Garhi (Afrika)bullHomo Habilis (Afrika)bullHomo Ergaster (Afrika)bullHomo Erectus (Afrika Europa Asia)bullHomo Antecessor (Europa)bullHomo Heidelbergensis

Habitat a) Afrikan

a) Kanpolibreanb) Zuhaitz-adarrekin egindako etxolak

b) Europa (Hotza)a) Haitzuloak (Sua eta arropa hotzaren kontra)b) Etxolak

Elikaduraa) Belar-jaleakb) Haratusteljaleac) Ehiztaria (HHabilis H Ergaster HErectus)

CHOPPER(Olduvaitarra)

AURPEGIBIKOA(Achelense)

ERDI PALEOLITOS(125000-40000

Gizaki mota Homo NeanderthalisHabitat Europa (Asia Homo Erectus Afrikan HSapiens arkaicoa)Klima Izotzaldiak

KulturaMusteriense (Nukleo eta Laskak)Komunitatearen garrantziaPentsamolde sinbolikoa (Sinesmenak lurperaketak artea)Kobazuloak eta etxolakIbiltaria

GOI-PALEOLITOS

Iraupena 40000 ndash 10000

Gizaki-mota 1 H Sapiens Afrikan sortua2 Gainerako giza espeziak desagertu ziren3 Mundu osoa kolonizatu (Izoztzaldiak probestuz)

Industria litikoaren garapenaArtearen agerpena (Altamira Lascaux Venusakhellip)

IRAULTZA NEOLITIKOA

Nekazal Iraultza eta ondorioakMetal AroaArtearen bilakaera

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

CHOPPER(Olduvaitarra)

AURPEGIBIKOA(Achelense)

ERDI PALEOLITOS(125000-40000

Gizaki mota Homo NeanderthalisHabitat Europa (Asia Homo Erectus Afrikan HSapiens arkaicoa)Klima Izotzaldiak

KulturaMusteriense (Nukleo eta Laskak)Komunitatearen garrantziaPentsamolde sinbolikoa (Sinesmenak lurperaketak artea)Kobazuloak eta etxolakIbiltaria

GOI-PALEOLITOS

Iraupena 40000 ndash 10000

Gizaki-mota 1 H Sapiens Afrikan sortua2 Gainerako giza espeziak desagertu ziren3 Mundu osoa kolonizatu (Izoztzaldiak probestuz)

Industria litikoaren garapenaArtearen agerpena (Altamira Lascaux Venusakhellip)

IRAULTZA NEOLITIKOA

Nekazal Iraultza eta ondorioakMetal AroaArtearen bilakaera

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

ERDI PALEOLITOS(125000-40000

Gizaki mota Homo NeanderthalisHabitat Europa (Asia Homo Erectus Afrikan HSapiens arkaicoa)Klima Izotzaldiak

KulturaMusteriense (Nukleo eta Laskak)Komunitatearen garrantziaPentsamolde sinbolikoa (Sinesmenak lurperaketak artea)Kobazuloak eta etxolakIbiltaria

GOI-PALEOLITOS

Iraupena 40000 ndash 10000

Gizaki-mota 1 H Sapiens Afrikan sortua2 Gainerako giza espeziak desagertu ziren3 Mundu osoa kolonizatu (Izoztzaldiak probestuz)

Industria litikoaren garapenaArtearen agerpena (Altamira Lascaux Venusakhellip)

IRAULTZA NEOLITIKOA

Nekazal Iraultza eta ondorioakMetal AroaArtearen bilakaera

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

GOI-PALEOLITOS

Iraupena 40000 ndash 10000

Gizaki-mota 1 H Sapiens Afrikan sortua2 Gainerako giza espeziak desagertu ziren3 Mundu osoa kolonizatu (Izoztzaldiak probestuz)

Industria litikoaren garapenaArtearen agerpena (Altamira Lascaux Venusakhellip)

IRAULTZA NEOLITIKOA

Nekazal Iraultza eta ondorioakMetal AroaArtearen bilakaera

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

IRAULTZA NEOLITIKOA

Nekazal Iraultza eta ondorioakMetal AroaArtearen bilakaera

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

Nekazal-iraultza

Egoera Azken izoztaldia bukaturik tenperaturek gora egin zuten Klima hotzera egokitutako faunak emigratu behar izan zuen edo desagertu egin zen hainbat lur eremuetan (Ekialde Hurbila) Animalien faltak aldaketak ekarri zituena) Abeltzantzaren agerpenab) Nekazaritzarren agerpena

Ondorioak1 Populazioak gora egin zuen2 Herriak agertu ziren3 Sedentarizazioa

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

NEKAZAL-IRAULTZA

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

ldquoGiza ekonomia eraldatu zuen lehen iraultzari esker gizakiak bereelikadura-horniduraren gaineko kontrola eskuratu zuen Gizakia zenbait belarsustrai eta zuhaixka jangarri ereiten landatzen eta hobetzen hasi zen Halaberzenbait animalia espezie etxekotzea lortu zuen

Elikagaiak ekoizten hasteak aukera eman zuen biztanleria hazteko Horilortu aurretik ahaleginak ahalegin eta magia-konjuruk konjuru gizakiak ezin zuenezer egin elikagaien hornidura handitzeko Laborantzak aurreko mugak apurtuzituen Elikagai gehiago ekoizteko hazi gehiago erein eta lur gehiago landatu bainoez zuen egin behar gizakiakrdquo

V GORDON CHILDE Zibilizazioaren hastapenak

NEKAZAL-IRAULTZA (II)

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

BIZIMODUAREN ALDAKETAK

1 Eraikuntza berriak1 Biltegiak2 Ukuiluak3 Harresiak4 Txabola iraunkorrak

2 Tresneria berriak1 Aitzurrak2 Igitaiak3 Errotak (Eskukoak)

3 Teknika berriak harria lantzeko (Harri leundua)4 Ehungintzaren agerpena5 Zeramikaren agerpena (Eskuz moldeaturik)6 Lanaren espezializazioa

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

Lanaren espezializazioa

Aldaketak bizimoduan

Berrikuntza teknikoak

Aldaketak janaria eskuratzeko moduan

Iraultza neolitikoan

hauek gertatu ziren

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

Metal Aroak

ldquoHarri bitxien bilaketan zebilela harri horien ezaugarriei erreparatzean gizakiak metalak aurkitu zituen Hasieran urrea zilarra kobrea eta burdina beste hainbat harri arrunt bezala erabili zituen Geroago metal horien xaflagarritasuna eta fusio-ahalmena aurkitu zituen Urrea eta zilarra apaingarrietarako eta luxuzko baxerak eta objektuak egiteko erabili zituen batez ere Kobrez berriz mota guztietako tresnak eta armak egin zituen Metal puruen erreserbak agortzean sortutako eskari handia asetzeko metalak mineraletatik lortu behar izan zituen

Metalen ekoizpenean zenbait teknika garatu zituen forja-lana (burdina) mailukaketa (urrea zilarra eta kobrea) eta molde-galdaketa (kobrea eta geroago brontzea)rdquo

L PERICOT eta J MALUQUER DE MOTES La humanidad prehistoacuterica )

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

Aldaketak

bullMetalen aurkikuntza (Kuprea brontzea burdinahellip)

bullGurpilaren agerpena

bullGarraioak

bullErrota

bullZeramika

bullHaize-ohialak (Nabigazioa)

bullGoldea

bullUreztatzeko lanak (Kanalak)

ONDORIOAK

1 Hirien agerpena

2 Merkataritzaren garapena

3 Lanbide berrien agerpena

4 Gizartearen zatiketa eta mailaketa

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

ARTEA

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan

MEGALITOS

Megalitoak (grezierazko mega handi eta litos harri hitzetatik) berezikiNeolitikotik eta Brontze Arora arte harlauza eta beste harri handiekin eginiko monumentuakdira Megalitoen kulturak izendatzeko megalitismo terminoa erabiltzen da Mota askotakoeraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan besteak beste

bulltrikuharriak edo dolmenakbulltumulubullharrespilak edo cromlechakbullzutarriak edo menhirrak

Megalitoen helburuei buruzko eztabaida dago trikuharrien kasuan garbi dago hileta-monumentuak zirela eta hildakoak lurperatzeko baliatzen zirela beste kasu batzuetan ordeaez dago batere garbi zein zen megalitoen funtzioa zutarri eta harrespilen kasuan esaterakoeta funtzio astronomikoak erlijiosoak edo geografikoak adierazi badira hipotesi moduan