R E F E RA N S KA R İ Y E R M E R K E Z İ / YAĞ M U R U RA L

EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ

EĞİTİMİ KOLAYLAŞTIRAN İLETİŞİM BECERİLERİ

Göz teması : Konuşurken insanların yüzüne bakanlar, bakmayanlardan daha çok hoşa gider. insanlarla onları rahatsız etmeyecek ölçüde, ancak mümkün olduğu kadar çok göz teması kurulmalıdır. Yüz ifadesi: Mümkün olduğu kadar sıcak ve dostça tebessüm edip gülümseyerek, yüzle çevreye olan ilgi yansıtılmalıdır. Enerji dolu olup, donuk ve ifadesiz gözükmekten kaçınılmalıdır. Baş hareketleri: Karşısındaki konuşurken sık sık başı hafifçe aşağı yukarı hareket ettirerek onu dinlediğini, anladığını hissettirme etkili iletişimde özellikle önemlidir. Dinlerken, söylenenleri kabul edip etmeme söz konusu değildir, önemli olan konuşana “anlaşıldım” duygusunu yaşatmadır. Jestler: Çok aşırıya kaçmadan kullanılmalıdır. Eğitimcilerin elleri cepte tutmak, konuşurken kolları kavuşturmak ve eller ile ağzı örtmekten kaçınmaları yerinde olur. Açık ve anlaşılır jestler tercih edilmelidir. Beden duruşu: Ayakta duruş dik olmalıdır. Oturma halinde sandalye ve koltuğu tam olarak doldurarak arkaya yaslanmak, birisiyle konuşurken ona doğru yönlenerek ilgiyi göstermek uygun olan beden duruşlarıdır.

OLUMSUZ İLETİLER

1- Sandalyenin ucunda oturmak aşırı çekingenliğin ve kendini rahatsız hissetmenin en belirgin göstergesidir.

2- işaret parmağını karşısındakinin yüzüne doğru kaldırarak konuşmak kendini üstün görmeyi ve saldırganlığı yansıtır.

3- Karşıdaki insana göre hafif yana dönük oturmak, kendinden yeterince emin olmamayı ve bir an önce gitmek istemeyi gösterir. 4- Kalem ya da çakmak gibi şeylerle oynamak asabiyete, iç huzursuzluğuna ya da ilgisizliğe işaret eder. 5- Zayıf bir şekilde el sıkmak kendinden emin olmamayı; aşırı sıkmak ise göstermelik bir kendine güveni çağrıştırır. 6- Utangaç bir şekilde kapıya yaslanmak kişinin yardıma ihtiyacı olduğunun bir işaretidir. 7- Sürekli saçlarla ya da yüzde herhangi bir nokta ile oynamak kişinin aşırı mahcup olduğuna işaret eder. 8- Ayakları yere sürüyerek ve hafif eğik yürümek dinamik ve enerjik olunmadığını gösterir. 9- Sürekli elle çeneye destek yapmak söylenmek istenilenin tam olarak bilinmediği anlamına gelir. 10- Çantayı ya da evrakları otururken dizlerinin üstünde tutmak kişinin kendine görünmeyen bir duvar ördüğünü simgeler. 11- Başka bir insanla konuşurken ellerle onun masasına yaslanmak insanların özel alanlarına saygı duyulmadığına işaret eder. 12- Otururken bacakları sandalyeye dolamak kişinin kendini bir şeylere karşı emniyete alması gerektiğini düşündüğünü gösterir.

ETKİLİ İLETİŞİM

Sunum sırasında sözlü becerileri kullanmak için, bir eğitmen: Etkin bir dinleyici olmalı Anlaşılır konuşmalı, konuşma hızını düzenlemeli Ses tonunu, vurgusunu, yüksekliğini ayarlamalı Açık, sade, net bir anlatım kullanmalı Konuları anlamlı bir akış içinde bağlantılı olarak sunmalı Gereksiz tekrarlardan kaçınmalı Karşısındakinin sözlerini anladığından emin olmak için algıladığını yansıtmalı, tekrarlamalı Katılımcıları soru sormaya cesaretlendirmeli (etkileşimli olmalı)

ETKİLİ İLETİŞİM

Sunum sırasında sözsüz becerileri kullanmak için, bir eğitmen: Göz teması kurmalı (katılımcıların yüzlerine bakmalı) Güler yüzlü olmalı Yüzü katılımcılara dönük olmalı Söylenenleri dinlediğini mimikleri ile göstermeli Beden duruşu açık olmalı, jestlerini uygun şekilde kullanmalı Yerinde sallanmak, devamlı kımıldamak ya da elinde bir şey ile oynamaktan kaçınmalı Kürsüden hitap yerine katılımcılarla aynı düzeyde durarak konuşmalı Toplantılarda oturma düzenini yüz yüze anlaşmayı kolaylaştıracak şekilde dairesel ya da U biçiminde oluşturmalı

İLETİŞİM ENGELLERİ

Ör:“derste önemli bir konu anlatırken cep telefonu ile mesaj yazan bir öğrenci olduğunda” öğretmen ne yapmalı? Eğitim ortamında karşılaşılabilecek bu örnek üzerinde iletişim engellerinin aşağıdaki durumlara neden olabileceği söylenebilir:1- Emir vermek, yönlendirmek; “Telefonu derhal kapat ve çantana koy”. Korku ya da aktif direnç yaratabilir. Kişiyi söylenenin tersini yapmaya yöneltebilir. İsyankar davranışa ya da misillemeye yol açabilir. Kişiye kendini önemsiz hissettirir. 2- Tehdit etmek, gözdağı vermek; “Telefonu kapatmazsan elinden alırım”. Korku, boyun eğme, gücenme ya da kızgınlık duygularına neden olabilir. Söylenilen tepkinin gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini denemeye, yani isyana yol açar. Kişi kendine saygı duyulmadığını düşünebilir.

İLETİŞİM ENGELLERİ

3- Ahlak dersi vermek; “Bir üniversite öğrencisi derste ne yapılıp yapılmayacağını bilir”. Zorunluluk ya da suçluluk duygusu yaratır. Kişinin durumunu daha şiddetli savunmasına yol açabilir (“Kim demiş?”). Kişinin sorumluluk duygusuna güvenilmediği ve değerlerinin önemli olmadığı hissi verir. 4- Öğüt vermek, çözüm getirmek; “Dersin düzenini bozmaya hakkın yok, yerinde olsam o telefonu kaldırırdım”. Bağımlılık ya da direnme duygusu yaratır. Kişinin kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu düşündüğümüzü gösterir. Kendi başına düşünüp, çözüm üretmesine ve seçenekleri denemesine engel olur.

İLETİŞİM ENGELLERİ

5- Öğretmek, nutuk çekmek, mantık yürütmek; “Telefon dikkat dağıtmak için icad edilmedi”. Bıkkınlık ve nefret duygusu yaratır. Çoğunlukla iletişimin kesilmesine yol açar. Kişinin kendini beceriksiz ve yetersiz hissetmesine neden olur, savunucu tutumları ve karı koymayı kışkırtır. 6- Yargılamak, eleştirmek, suçlamak; “ Her derste sorun yaratıyorsun”. Benlik saygısını zedeleyebilir. Genellikle kişi yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar (“Ben kötüyüm”) ya da karşılık verir (“Sen de benden mükemmel değilsin”).7- Ad takmak, alay etmek; “Sınıfın yaramazı olmak zorunda mısın?”. Kişinin kendisini değersiz hissetmesine, sevilmediği kanısına varmasına yol açabilir. Genellikle kişiyi karşılık vermeye zorlar.

İLETİŞİM ENGELLERİ

8- Yorumlamak, analiz etmek; “Bu hareketi dikkat çekmek için yapıyorsun” Tehdit ve tedirgin edici bir yanı vardır ve başarısızlık duygusu uyandırabilir. Kişi kendini korumasız, kıstırılmış hisseder. Kendisine inanılmadığı kanısına varabilir. Yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser. Eğer bu yorum doğru ise, kişi bu kadar ortaya çıkarıldığı için utanabilir.

…

Kişiler arası ilişkilerde sorun olduğunda, etkili bir iletişim için SEN DİLİ kullanmak yerine kendi duygu ve düşüncelerimizi ifade etmemize yarayan özel bir yaklaşım, ben dili kullanmak gereklidir. Kendimizi BEN DiLİ ile ifade ederken;• Karşımızdaki kişinin sorun olarak algılanan davranışını• u davranışın bize olan etkisini• Bu davranışın bizde yarattığı etkileri ya da duyguyu belirtmeliyiz.• Ders sırasında cep telefonuyla mesaj yazan öğrenci örneğinde;

öğretmen, “ben ders anlatırken cep telefonu ile ilgilenmen beni ve anlattıklarımı önemsemediğini düşündürdüğünden kızıyorum” ya da “ben ders anlatırken cep telefonu ile ilgilendiğinde dikkatim dağılıyor ve rahatsız oluyorum” sözleri ile BEN DİLİ kullanarak durumu ifade edebilir ve iletişim yolunu açarak sorunu ortadan kaldırmayı kolaylaştırabilir.

…