Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 1
Dagvlinders in ’t Gooi 2008 t/m 2016
Rapportage van tellingen op monitorroutes
Samengesteld door Egbert Leijdekker
Inhoudsopgave
1. Voorwoord .................................................................................................................................... 2
2. Route overzicht en aantal bezoeken ............................................................................................. 3
3. Beheeradvies ................................................................................................................................. 5
4. Het weer in 2016 ........................................................................................................................... 6
5. Tellingen 2016 per route – absolute aantallen ............................................................................. 7
6. Tellingen 2016 per route – geïndexeerd op 25 bezoeken ............................................................ 9
7. Totalen per jaar (herberekening/herweging) ............................................................................. 11
8. Top 10 waargenomen soorten op basis van herberekening ...................................................... 13
9. Trendontwikkeling ...................................................................................................................... 14
10. Aardjesberg ................................................................................................................................. 16
11. Ankeveen-1 ................................................................................................................................. 17
12. Ankeveen-2 ................................................................................................................................. 18
13. Blukheide..................................................................................................................................... 19
14. Groene Long ................................................................................................................................ 20
15. Heksenwei ................................................................................................................................... 21
16. Laegieskamp ................................................................................................................................ 22
17. Limitische Heide .......................................................................................................................... 23
18. Verbindingspad ........................................................................................................................... 24
19. Warandepark .............................................................................................................................. 25
20. Zanderij Crailo ............................................................................................................................. 26
21. Latijnse namen ............................................................................................................................ 28
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 2
1. Voorwoord
Gedurende enkele jaren werd de periodieke rapportage opgesteld door Pascal Huybers, maar door zijn
drukke werkzaamheden is dat de laatste jaren niet meer gelukt en dateert de laatste rapportage van
2013. Enerzijds is dat natuurlijk vervelend richting Gooisch Natuurreservaat (GNR) die onder andere
de vergunningen afgeeft, maar anderzijds ook vervelend richting alle vrijwilligers die trouw de routes
monitoren. Het is voor hun leuk als ze inzage krijgen in de ontwikkelingen.
Voor de Libellenwerkgroep stel ik de laatste jaren het rapport op en om de Vlinderwerkgroep te
assisteren heb ik voorgesteld de jaarlijkse rapportage samen te stellen.
Het is niet mijn streven om de gehele rapportage te gaan veranderen, want het format dat er ligt, is
op zich uitstekend. Alleen zal ik de rapportage op onderdelen wat aanvullen, zoals ik gewend ben met
de Libellenwerkgroep. Denk aan bijvoorbeeld een trendontwikkeling, top 10 van waargenomen
vlinders en verder nog enige aanvullende informatie. Onder dankzegging aan de Vlinderstichting
worden er ook jaarlijks enkele vlinders besproken. De betreffende informatie is van die website
gehaald. Dat geldt ook voor de jaarlijkse weerbespreking van het KNMI.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 3
2. Route overzicht en aantal bezoeken
nr Routes 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
1 Aardjesberg 24 31 24 28 22 20 25 21 22
2 Blukheide 27 36 33 43 31 32 28 23 39
3 Groene Long 17 31 27 29 27 25 25 25 26
4 Laegieskamp 34 22 21 28 17 18 17 7 7
5 Natuurbrug 24 29 24 25 19 21 23
6 Limitische Heide 27 22 22 21 29 22 15 17
7 Zanderij Crailo 32 25 28 21 20 24 20 22
8 Ankeveen-1 22 21 17 23 20 22
9 Ankeveen-2 22 20 18 23 20 22
10 Heksenwei 14 24 18 19
11 Warandepark 11 24 19 18
12 Verbindingspad 23 21 23
Totaal 126 208 176 247 199 225 281 209 237
routes 5 7 7 9 9 11 12 11 11 gem. 9
Het aantal routes is de afgelopen jaren toegenomen, maar blijft nu wel stabiel rond 11 routes. Helaas
is er in de laatste twee jaren wel een route afgevallen en dat is de Natuurbrug. GNR laat bewust de
begroeiing haar eigen gang en daardoor is deze dermate dicht geworden zodat er nauwelijks nog
vlinders vliegen. Het is dus gewoon niet meer de moeite waard om de Natuurbrug te monitoren.
In voorgaande jaren is er een indexering van de totaaltabel toegepast, om daarmee een consistent
beeld te krijgen van de waarnemingen. Er is toen uitgegaan van een herberekening over 8 routes,
terwijl het gemiddeld op 9 routes ligt. Vooralsnog passen we dat niet aan.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 4
Tellers (monitors) & routes in 2016
An
keve
en-
1
An
keve
en-
2
Laeg
iesk
amp
Blu
khei
de
War
and
epar
k
Lim
itis
che
Hei
de
H
ekse
nw
ei
Gro
ene
Lon
g
Zan
der
ij C
railo
Aar
dje
sber
g
Ver
bin
din
gsp
ad
Adriaan van Doorn
Yvonne Ris
Els Rademaker
Elja en Pascal Huybers
Maartje Hogenboom
Saskia Mostard
Jacques en Nelleke Groen
Maaike van Lidth
Monique Slootbeek
Rob Lips
Conny Leijdekker
Anja Schuitema
Michel Vlaanderen
Miranda van Rijn
Wouter Rohde
Zonder de tomeloze inzet van onze vrijwilligers (monitors) kan de Vlinderwerkgroep niet bestaan. Alle
dank gaat dus uit naar hen die zich hebben ingezet om deze gegevens te verzamelen. Opnieuw een
mooie prestatie.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 5
3. Beheeradvies
Het beste beheeradvies is maatwerk en bij elk gebied verschillend. De beste deskundigen ter plaatse
zijn de monitors, zij denken tijdens het lopen mee en kunnen input geven voor deze rubriek.
(Conny) Vorig jaar is op de route Aardjesberg, Verbindingspad en Zanderij Crailo op de route
Verbindingspad Crailo het hele pad en een stuk daarnaast half september op grove manier
gemaaid/gerooid. Alle bloemen, stukken van bramenstruiken en bomen waren helaas
omgeduwd/gemaaid. Dit had tot gevolg dat wij bijna geen vlinders meer op onze route zagen,
ze waren allemaal dieper het gebied in waar wij niet tellen.
Na telefonisch contact met GNR bleek dat dit moest van de hulpdiensten en dat zij niet wisten
dat wij dit stuk van de Zanderij ook op vlinders monitorden. Ze zouden proberen om de
volgende keer het alleen maar met een maaier te doen, en toen werd mij ook verteld dat het
niet zo vaak zou gebeuren. Helaas bleek dat er geen verbetering was, want ook in 2017 is het
stuk wéér gemaaid nu midden mei. Weer alle bloemen weg die op het pad opkwamen en waar
alweer behoorlijk wat vlinders zaten, weg dus.
De maaier aangesproken en hij vertelden dat ze twee keer per jaar hier gaan maaien en
gevraagd of ze de tweede keer na 1 oktober kunnen doen nadat wij klaar zijn met tellen.
De vraag is waarom GNR hier geen rekening mee kan houden. Misschien is het mogelijk dat
zij maar 1x per jaar maaien.
(Saskia) De ontwikkelingen in het gebied Warandepark Huizen (tellers Jacques Groen, Maartje
Hogenboom en ondergetekende) zijn van mij betreft negatief te noemen door o.a. vergrassing en
oprukkende vogelkers waardoor bijvoorbeeld het kleine plukje heide wordt overwoekerd. Deze trend
zet zich ook dit jaar voort. We hebben daarom nauwelijks vlinders gezien. Het is elk jaar minder. Er is
ook weinig te vinden voor ze. Beheersmaatregelen beperken zich tot maximaal 1x per 2 jaar het pad
maaien. Als er verder niets gebeurt, groeit het gebied gewoon dicht.
(Pascal) Op veel plaatsen langs heidegebieden eindigt het bos abrupt aan de heide. Dat levert mooie
doorkijkjes op voor recreanten, maar is voor de natuur niet optimaal. Het zou veel beter zijn als hier
inheemse planten, struiken, heesters en kleine loofbomen de overgang van bos naar heide vormen.
Goede voorbeelden zijn Brem, Braam, Meidoorn, inheemse Vogelkers en Vuilboom. Het verzoek aan
GNR is deze op die plaatsen in elk geval niet te verwijderen en indien mogelijk zelfs aan te planten.
Exoten als de Krentenboompjes en Amerikaanse vogelkers deze worden ook door vlinders bezocht.
We zouden graag zien dat deze pas verwijderd wordt als andere begroeiing het in de bosrand al
overneemt. Hiervan zouden de routes Aardjesberg, Blukheide en Limitische heide het meeste resultaat
moeten kunnen opleveren.
De oprukkende dode kraaiheide plek naast sectie 10 bij de Blukheide is gelukkig tot stilstand gekomen.
Dit was het werk van de larven van het heide haantje. De plek is door GNR gemaaid en er komt nu
vooral dopheide, schraal graas en jonge kraaiheide op. Dat is interessanter dan de monocultuur die
heide soms kan zijn.
Begin 2016 zagen we tot onze schrik op onze route Blukheide dat er veel struiken en loofboompjes in
de bosrand gekapt waren. Die twee secties waren juist onze meest vlinderrijke deel en we maakten
ons al zorgen of we de groentjes nog zouden zien. Gelukkig zagen we er bij één telling 9 tegelijk in een
bloeiende inheemse vogelkers.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 6
4. Het weer in 2016
Wereldwijd was 2016 het warmste jaar ooit gemeten. Bij ons was het zeer warm, zeer zonnig en
aan de droge kant.
April was vrij koud, zelfs bijna een graad kouder dan de voorgaande decembermaand. De eerste helft
van de maand was het wisselvallig weer, maar lag de temperatuur meestal boven normaal. Op 3 april
werd in de zuidoostelijke helft van het land voor het eerst dit jaar een warme dag geregistreerd. In De
Bilt was het ook de enige warme dag van de maand. In de tweede helft van de maand was het koel.
Van de 24ste tot en met de 26ste kwam de temperatuur vrijwel nergens meer boven de 10 graden uit.
Mei eindigde op een gedeelde achtste plaats in de rij van warmste meimaanden sinds 1901. Van 6 tot
en met 12 mei was het regionaal zomers warm. In De Bilt werd op 7 mei de eerste zomerse dag van
het seizoen genoteerd. Vanaf de 14e werd de stroming noord en koel. In totaal werden in De Bilt 13
warme en 5 zomerse dagen genoteerd tegen 10, respectievelijk 3 normaal. Ook qua zon was er een
groot contrast tussen de eerste en tweede helft van de maand. De eerste helft verliep zeer zonnig met
landelijk gemiddeld 164 zonuren, de tweede met 68 uren juist somber.
In het zuidoosten van ons land viel in juni op veel plaatsen meer dan 200 mm neerslag, in het Limburgse
Ysselsteyn zelfs 277 mm. Sinds het begin van de metingen in 1906 is in juni nog nooit zoveel neerslag
gemeten. Meest opvallend waren de buien op 23 juni in het zuidoosten. Hagelstenen van 5-10 cm
doorsnede veroorzaakten lokaal grote schade. De gemiddelde temperatuur in De Bilt is uitgekomen
op 16,8 C, ruim boven de normale waarde van 15,6 C. Er waren in De Bilt 5 zomerse dagen met een
maximumtemperatuur van minimaal 25,0 C. Dat is gelijk aan het langjarig gemiddelde.
Het eerste deel van juli verliep wisselvallig en koel. In de tweede helft van de maand werd het zomers
warm. De hoogste temperatuur, 35,2 C, werd op 20 juli in Eindhoven bereikt. De etmaalgemiddelde
temperatuur in De Bilt is uitgekomen op 18,4 C tegen 17,9 C normaal. Er waren in De Bilt 8 zomerse
dagen. Normaal zijn dat 9 dagen.
De eerste helft van augustus was het weer wisselvallig waarbij de stroming uit het westen tot noorden
kwam. De temperatuur lag daardoor beneden normaal. Daarna werd het weer bepaald door een
hogedrukgebied boven de Noordzee. Het was droog en rustig en de temperatuur was normaal voor de
tijd van het jaar. In de laatste fase van de maand werd met een overwegend zuidelijke stroming zeer
warme lucht aangevoerd.
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 17,3 C tegen 14,5 C normaal was het de op twee na
warmste september sinds 1706. Kortgeleden, in 2006 en 1999, was het nog warmer. Tot en met de
19e lag de gemiddelde temperatuur ver boven normaal. Op de Be en 14e werd het zelfs in een groot
deel van het land tropisch warm.
Bron: www.knmi.nl
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 7
5. Tellingen 2016 per route – absolute aantallen
De hierna volgende twee tabellen starten met een weergave op basis van de werkelijk waargenomen
vlinders, oftewel de absolute aantallen op jaarbasis.
Vlindernaam 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 12 36 22 41 44 22 141 61 50
Bont Zandoogje 39 57 29 67 98 75 177 49 71
Boomblauwtje 14 39 31 64 25 47 35 40 43
Bruin Blauwtje 7 83 34 107 8 15 59 49 60
Bruin Zandoogje 869 1.486 865 1.187 1.581 2.238 2.460 1.322 1.707
Citroenvlinder 4 6 13 48 26 95 125 73 64
Dagpauwoog 32 76 35 126 64 170 164 212 253
Distelvlinder 623 2 4 2 7 2 19 20
Eikenpage 3 27 12 9 2 19 5 3 5
Gehakkelde Aurelia 1 5 9 8 8 12 19 13 3
Groentje 38 122 185 56 42 3 21 2 9
Groot Dikkopje 3 20 32 36 16 55 65 42 58
Groot Koolwitje 65 155 98 113 56 101 149 76 119
Heideblauwtje 2 1 11 14 1
Heivlinder 47 62 22 7 8 9 7 12 2
Hooibeestje 93 173 176 164 144 233 227 201 322
Icarusblauwtje 218 602 247 241 124 412 474 187 148
Klein geaderd Witje 138 286 123 683 568 928 904 451 530
Klein Koolwitje 211 467 771 509 319 376 390 247 329
Kleine Vos 16 72 87 307 130 675 157 37 149
Kleine Vuurvlinder 101 161 127 164 133 112 189 187 170
Landkaartje 5 16 7 3 7 30 13 13
Oostelijke vos 1
Oranje luzernevlinder 2 17 21 1
Oranjetipje 1 1 2 2 2 10 3 3
Zwartsprietdikkopje 51 56 19 49 23 224 253 225 104
Totaal geteld 1.969 4.634 2.951 4.013 3.427 5.854 6.084 3.526 4.232
aantal soorten 22 25 23 24 24 24 24 25 23
absolute aantallen
In alle jaren is het Bruin Zandoogje duidelijk koploper qua aantal, op zeer ruime afstand gevolgd door
het Klein geaderd Witje. De Oostelijke vos heeft zich na de invasie niet kunnen vestigen en is na juni
2015 nergens meer in Nederland waargenomen. De Oranje luzernevlinder werd het meest op
Laegieskamp gezien, hopelijk gaan we die daar weer in 2017 tegenkomen.
Toch blijft het wel lastig om hier een werkelijk oordeel over te geven, want niet alle routes zijn evenveel
geteld. Daarom wordt deze tabel verder alleen ter kennisgeving opgenomen.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 8
Ook deze tabel is gebaseerd op de werkelijke (absolute) aantallen, maar dan gespecificeerd op het
jaar 2016 naar route.
Vlindernaam
Tota
al
Aar
dje
sbe
rg
An
keve
en
-1
An
keve
en
-2
Blu
khe
ide
Gro
ene
Lo
ng
He
kse
nw
ei
Lae
gie
skam
p
Lim
itis
che
He
ide
Ve
rbin
din
gsp
ad
War
and
ep
ark
Zan
de
rij C
railo
Atalanta 50 2 16 6 6 1 5 1 0 5 5 3
Bont Zandoogje 71 3 14 2 2 11 7 6 0 22 0 4
Boomblauwtje 43 1 1 0 28 0 0 5 2 6 0 0
Bruin Blauwtje 60 0 0 0 0 1 0 0 0 33 0 26
Bruin Zandoogje 1.707 92 98 114 9 322 156 453 0 189 62 212
Citroenvlinder 64 1 5 1 4 1 15 0 1 27 2 7
Dagpauwoog 253 16 77 34 5 5 3 72 0 31 0 10
Distelvlinder 20 7 1 0 4 1 0 1 4 1 0 1
Eikenpage 5 2 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0
Gehakkelde Aurelia 3 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 2
Groentje 9 0 0 0 9 0 0 0 0 0 0 0
Groot Dikkopje 58 0 21 18 0 0 0 0 0 17 0 2
Groot Koolwitje 119 33 4 1 4 2 4 19 1 20 22 9
Heivlinder 2 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0
Hooibeestje 322 110 0 0 77 2 0 1 0 49 37 46
Icarusblauwtje 148 0 6 1 0 12 0 37 0 31 1 60
Klein geaderd Witje 530 134 169 133 5 15 14 20 2 14 1 23
Klein Koolwitje 329 92 17 9 9 71 14 44 3 35 4 31
Kleine Vos 149 3 75 58 4 1 1 2 0 3 1 1
Kleine Vuurvlinder 170 20 1 2 25 3 42 11 3 24 17 22
Landkaartje 13 0 9 1 0 0 0 0 0 1 0 2
Oranjetipje 3 0 0 0 0 0 2 0 0 0 1 0
Zwartsprietdikkopje 104 0 0 0 0 0 34 9 0 20 38 3
Totaal geteld 4.232 516 514 380 196 448 297 682 16 528 191 464
aantal soorten 0 14 15 13 16 14 12 15 7 18 12 18
gelopen 0 22 22 22 39 26 19 7 17 23 18 22
absolute aantallen
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 9
6. Tellingen 2016 per route – geïndexeerd op 25 bezoeken
Niet alle routes worden even vaak bezocht en daardoor kunnen er onderlinge verschillen ontstaan en
zijn de brongegevens dus herrekent naar 25 bezoeken, waardoor een evenwichtiger beeld ontstaat.
Aard
jesberg
Ankeveen
-1
Ankeveen
-2
Blu
kheid
e
Gro
ene L
ong
Heksenw
ei
Laegie
skam
p
Lim
itis
che H
eid
e
Verb
indin
gspad
Wara
ndepark
Za
nderij C
railo
route ==>>
Vlindersoort Atalanta 2 18 7 4 1 7 4 0 5 7 3
Bont Zandoogje 3 16 2 1 11 9 21 0 24 0 5
Boomblauwtje 1 1 0 18 0 0 18 3 7 0 0
Bruin Blauwtje 0 0 0 0 1 0 0 0 36 0 30
Bruin Zandoogje 105 111 130 6 310 205 1.618 0 205 86 241
Citroenvlinder 1 6 1 3 1 20 0 1 29 3 8
Dagpauwoog 18 88 39 3 5 4 257 0 34 0 11
Distelvlinder 8 1 0 3 1 0 4 6 1 0 1
Eikenpage 2 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0
Gehakkelde Aurelia 0 0 0 0 0 0 4 0 0 0 2
Groentje 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0
Groot Dikkopje 0 24 20 0 0 0 0 0 18 0 2
Groot Koolwitje 38 5 1 3 2 5 68 1 22 31 10
Heideblauwtje 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Heivlinder 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
Hooibeestje 125 0 0 49 2 0 4 0 53 51 52
Icarusblauwtje 0 7 1 0 12 0 132 0 34 1 68
Klein geaderd Witje 152 192 151 3 14 18 71 3 15 1 26
Klein Koolwitje 105 19 10 6 68 18 157 4 38 6 35
Kleine Vos 3 85 66 3 1 1 7 0 3 1 1
Kleine Vuurvlinder 23 1 2 16 3 55 39 4 26 24 25
Landkaartje 0 10 1 0 0 0 0 0 1 0 2
Oranjetipje 0 0 0 0 0 3 0 0 0 1 0
Zwartsprietdikkopje 0 0 0 0 0 45 32 0 22 53 3
Totaal aantal 586 584 432 126 431 391 2.436 24 574 265 527
aantal soorten 14 15 13 16 14 12 15 7 18 12 18
geïndexeerd o.b.v. 25 bezoeken
In deze tabel is Laegieskamp een voorbeeld welke verstorende invloed routes kunnen hebben die maar
zeer beperkt zijn geteld en waarvoor deze telmethodiek wordt gehanteerd. De realiteit is dat er maar
zeven keer is geteld in tegenstelling tot de andere routes waarbij daar het aantal bezoeken varieert
van 18 tot wel 39 keer. De uitkomsten zijn in de weergave meegenomen, om de impact te laten zien,
maar in de verdere berekeningen achterwege gelaten.
Door de herberekening sprint Laegieskamp er dus negatief uit. In de totaaloverzichten, die later in het
rapport staan, is deze route dus geëlimineerd. Ten aanzien van Laegieskamp kunnen we wel vermelden
dat we een aantal nieuwe teamleden hebben op deze route. Deze route is in potentie één van onze
meest vlinderrijke routes.
Waarom dan wel in deze tabel opgenomen? Enerzijds om de impact te tonen en anderzijds toch enig
recht te doen aan de tellers van deze route. We zullen echter onderzoeken in hoeverre deze route toch
meegenomen kan worden in de totalen. We verwachten overigens wel dat de resultaten Laegieskamp
in 2017 zullen verbeteren, waarna deze routes gewoon meegenomen kan worden.
Voor wat betreft de meest waargenomen aantallen vlinders ontlopen Aardjesberg (586) en
Ankeveen-1 (584) elkaar nauwelijks, maar het Verbindingspad komt met 574 vlinders dicht in de buurt.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 10
Weergave per jaar op basis van 25 bezoeken.
In deze en de volgende tabellen wordt met behulp van een arcering wordt aangegeven of er sprake is
van een toe- of afname. Het jaar 2008 is het uitgangspunt en een toename wordt grijs en een afname
wit gearceerd.
Vlindernaam 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 11 30 21 38 49 28 155 65 54
Bont Zandoogje 41 48 28 63 105 104 196 52 71
Boomblauwtje 13 31 29 55 27 51 44 47 30
Bruin Blauwtje 7 67 35 97 10 18 63 59 66
Bruin Zandoogje 744 1.390 932 1.094 1.944 3.015 2.757 1.377 1.399
Citroenvlinder 3 5 13 46 31 108 141 84 73
Dagpauwoog 24 73 38 131 81 232 188 219 201
Distelvlinder 0 534 2 4 2 9 2 20 21
Eikenpage 3 24 13 9 3 19 6 3 4
Gehakkelde Aurelia 1 4 10 7 9 15 20 16 2
Groentje 36 91 159 40 39 2 21 2 6
Groot Dikkopje 3 15 34 37 19 60 66 51 65
Groot Koolwitje 54 140 101 101 71 125 174 82 117
Heideblauwtje 2 1 9 8 1 0 0 0 0
Heivlinder 44 46 18 4 7 7 6 13 1
Hooibeestje 95 135 166 133 158 308 231 244 333
Icarusblauwtje 197 525 260 222 153 533 528 147 123
Klein geaderd Witje 130 249 127 684 683 1.319 1.004 538 577
Klein Koolwitje 209 409 792 469 377 447 425 266 310
Kleine Vos 13 65 91 331 155 929 172 40 165
Kleine Vuurvlinder 96 134 130 144 154 127 211 223 179
Landkaartje 4 18 0 7 4 10 33 16 15
Oostelijke vos 0 0 0 0 0 0 0 1 0
Oranje luzernevlinder 0 2 0 0 0 22 29 1 0
Oranjetipje 0 1 1 2 2 3 14 0 4
Zwartsprietdikkopje 38 55 20 47 32 366 295 230 123
soorten 22 25 23 24 24 24 24 24 23
totaal 1.768 4.093 3.029 3.775 4.114 7.855 6.782 3.798 3.939
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
geïndexeerd o.b.v. 25 bezoeken
In deze weergave is dus Laegieskamp niet meegenomen om voornoemde reden.
Het is niet de bedoeling om de jaren exact te vergelijken, maar wel om een bepaalde ontwikkeling te
laten zien. De werkelijke vergelijking zal dus op basis van de extra herweging gebeuren, dus is er uit
deze opgave geen goede conclusie te trekken.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 11
7. Totalen per jaar (herberekening/herweging)
Het aantal routes varieerde tussen de jaren, en daarom nemen we een zodanige factor dat we steeds
op hetzelfde aantal bezoeken uitkomen. Om de jaren dus vergelijkbaar te maken is bij deze tabel iets
extra’s gedaan. De rapportage kent een opbouw van absolute aantallen naar herberekening op basis
van 25 bezoeken en daarna een extra herweging, waarbij er dan een zodanige factor wordt genomen
dat we steeds op 8 routes x 25 = 200 bezoeken totaal uitkomen, zodat vergelijkingen beter gemaakt
kunnen worden.
Vlindernaam 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 18 35 24 33 43 20 103 52 44
Bont Zandoogje 65 55 32 56 93 76 130 41 57
Boomblauwtje 20 36 33 49 24 37 29 38 24
Bruin Blauwtje 12 77 40 86 9 13 42 47 53
Bruin Zandoogje 1.191 1.588 1.065 972 1.728 2.193 1.838 1.102 1.119
Citroenvlinder 5 6 15 41 28 78 94 67 58
Dagpauwoog 39 84 43 117 72 169 125 175 161
Distelvlinder 0 610 2 3 2 6 1 16 17
Eikenpage 4 27 15 8 3 14 4 3 3
Gehakkelde Aurelia 1 5 11 7 8 11 14 13 2
Groentje 57 103 182 36 35 2 14 2 5
Groot Dikkopje 5 17 39 33 17 44 44 41 52
Groot Koolwitje 87 161 116 90 63 91 116 65 94
Heideblauwtje 3 1 10 7 1 0 0 0 0
Heivlinder 71 52 21 4 6 5 4 11 1
Hooibeestje 153 155 189 118 141 224 154 196 267
Icarusblauwtje 315 600 297 198 136 387 352 118 98
Klein geaderd Witje 207 284 146 608 607 959 669 430 462
Klein Koolwitje 334 467 905 417 335 325 283 213 248
Kleine Vos 21 75 104 294 138 675 115 32 132
Kleine Vuurvlinder 153 153 149 128 137 92 141 178 144
Landkaartje 6 21 0 6 3 7 22 13 12
Oostelijke vos 0 0 0 0 0 0 0 1 0
Oranje luzernevlinder 0 2 0 0 0 16 20 1 0
Oranjetipje 0 1 1 2 2 2 10 0 3
Zwartsprietdikkopje 60 62 23 42 28 266 197 184 98
Totaal geteld 2.828 4.678 3.462 3.356 3.657 5.713 4.522 3.038 3.152
aantal soorten 22 25 23 24 24 24 24 24 23
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Vergeleken met voorgaande jaren is ook in 2016 is het Bruin Zandoogje het meest waargenomen,
hetgeen past in het landelijke beeld als meest talrijke vlinder. De aantallen zijn echter na 2014
spectaculair afgenomen, maar wel gelijk nagenoeg gebleven ten opzichte van vorig jaar. De tweede in
rij van meest waargenomen vlinders is het Klein geaderd witje, maar die blijft in aantallen fors achter
en kent eenzelfde trend als het Bruin Zandoogje.
Een afname bijvoorbeeld van 11 naar 1 is groot, maar valt mee in het juiste perspectief gezien.
Opvallend is wel de enorme terugloop van het Zwartsprietdikkopje van 194 naar 98 exemplaren.
Het is verheugend om te concluderen dat het merendeel van de soorten in 2016 over het geheel gezien
weer is toegenomen.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 12
In onderstaande grafieken wordt het verloop van de waarnemingen, op basis van de herweging,
weergegeven.
Ook op basis van de herweging is vast te stellen dat er best wel de nodige fluctuaties zijn de zien in
het totaal aantal waargenomen vlinders. Met name de pieken in 2009 en 2013 zijn als spectaculair te
omschrijven. Helaas is er in 2014 een neergang ingezet, waarbij het totaal in 2015 dicht in de buurt
van het eerst getelde jaar 2008 komt, maar het lijkt zich nu te herstellen.
In bovenstaande grafiek zijn de aantallen weergegeven die in het jaar 2016 zijn geteld. Dit zijn dus de
uitkomsten uit de tabel, maar om het grafisch overzichtelijk te houden, zijn de aantallen groter dan 25
weergegeven. Soorten als de Distelvlinder, Eikenpage etc. staan er dus niet in.
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
totaal getelde vlinders (herweging)
0 200 400 600 800 1.000 1.200
Atalanta
Boomblauwtje
Bruin Zandoogje
Dagpauwoog
Groot Dikkopje
Hooibeestje
Klein geaderd Witje
Kleine Vos
Landkaartje
Getelde vlinders in 2016 (herweging)
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 13
8. Top 10 waargenomen soorten op basis van herberekening
Op basis van de herweging is een top 10 samengesteld over de afgelopen acht jaar. In alle jaren staat
het Bruin Zandoogje met stip op de eerste plaats (dit past in ook de landelijke trend), gevolgd door
(vanaf 2011) het Klein geaderd Witje.
top 10 jaar 2009 top 10 jaar 2010 top 10 jaar 2011 top 10 jaar 2012
1 Bruin Zandoogje 1.588 1 Bruin Zandoogje 1.065 1 Bruin Zandoogje 972 1 Bruin Zandoogje 1.728
2 Distelvlinder 610 2 Klein Koolwitje 905 2 Klein geaderd Witje 608 2 Klein geaderd Witje 607
3 Icarusblauwtje 600 3 Icarusblauwtje 297 3 Klein Koolwitje 417 3 Klein Koolwitje 335
4 Klein Koolwitje 467 4 Hooibeestje 189 4 Kleine Vos 294 4 Hooibeestje 141
5 Klein geaderd Witje 284 5 Groentje 182 5 Icarusblauwtje 198 5 Kleine Vos 138
6 Groot Koolwitje 161 6 Kleine Vuurvlinder 149 6 Kleine Vuurvlinder 128 6 Kleine Vuurvlinder 137
7 Hooibeestje 155 7 Klein geaderd Witje 146 7 Hooibeestje 118 7 Icarusblauwtje 136
8 Kleine Vuurvlinder 153 8 Groot Koolwitje 116 8 Dagpauwoog 117 8 Bont Zandoogje 93
9 Groentje 103 9 Kleine Vos 104 9 Groot Koolwitje 90 9 Dagpauwoog 72
10 Dagpauwoog 84 10 Dagpauwoog 43 10 Bruin Blauwtje 86 10 Groot Koolwitje 63
top 10 jaar 2013 top 10 jaar 2014 top 10 jaar 2015 top 10 jaar 2016
1 Bruin Zandoogje 2.193 1 Bruin Zandoogje 1.838 1 Bruin Zandoogje 1.102 1 Bruin Zandoogje 1.119
2 Klein geaderd Witje 959 2 Klein geaderd Witje 669 2 Klein geaderd Witje 430 2 Klein geaderd Witje 462
3 Kleine Vos 675 3 Icarusblauwtje 352 3 Klein Koolwitje 213 3 Hooibeestje 267
4 Icarusblauwtje 387 4 Klein Koolwitje 283 4 Hooibeestje 196 4 Klein Koolwitje 248
5 Klein Koolwitje 325 5 Zwartsprietdikkopje 197 5 Zwartsprietdikkopje 184 5 Dagpauwoog 161
6 Zwartsprietdikkopje 266 6 Hooibeestje 154 6 Kleine Vuurvlinder 178 6 Kleine Vuurvlinder 144
7 Hooibeestje 224 7 Kleine Vuurvlinder 141 7 Dagpauwoog 175 7 Kleine Vos 132
8 Dagpauwoog 169 8 Bont Zandoogje 130 8 Icarusblauwtje 118 8 Icarusblauwtje 98
9 Kleine Vuurvlinder 92 9 Dagpauwoog 125 9 Citroenvlinder 67 9 Zwartsprietdikkopje 98
10 Groot Koolwitje 91 10 Groot Koolwitje 116 10 Groot Koolwitje 65 10 Groot Koolwitje 94
In onderstaande grafiek wordt een onderverdeling gegeven van de waargenomen vlinders alleen in
het verslagjaar.
Top 10 jaar 2016
Bruin Zandoogje Klein geaderd Witje Hooibeestje
Klein Koolwitje Dagpauwoog Kleine Vuurvlinder
Kleine Vos Icarusblauwtje Zwartsprietdikkopje
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 14
9. Trendontwikkeling
Het kan aardig zijn om de landelijke af te zetten op de lokale ontwikkeling. De lokale totalen zijn
gebaseerd op de uitkomsten in de tabel herweging.
Bij de Vlinderstichting worden de langjarige trends berekend met 1992 als het basisjaar en daar wordt
de index op 100 gezet. Alles wordt relatief daarvan bekeken. De berekeningen gaan via zeer
ingewikkelde modellen en er wordt op allerlei manieren rekening gehouden met wanneer wel en
wanneer niet is gelopen en of dat in dat specifieke jaar dan in de top van de vliegtijd van een soort was
enzovoorts.
Vlindersoort landelijk vlinderwerkgroep
Atalanta ???? afname
Bont zandoogje toename toename
Boomblauwtje toename afname
Bruin blauwtje afname toename
Bruin zandoogje onzeker stabiel
Citroenvlinder stabiel afname
Dagpauwoog afname afname
Distelvlinder ??? stabiel
Eikenpage stabiel stabiel
Gehakkelde aurelia toename afname
Groentje stabiel toename
Groot dikkopje afname toename
Groot koolwitje afname toename
Heideblauwtje afname niet waargenomen
Heivlinder afname afname
Hooibeestje stabiel toename
Icarusblauwtje toename afname
Klein geaderd witje stabiel stabiel
Klein koolwitje stabiel toename
Kleine vos stabiel toename
Kleine vuurvlinder toename afname
Landkaartje afname stabiel
Oranje Luzernevlinder ??? afname
Zwartsprietdikkopje afname afname
Voor onze werkgroep is uitgegaan van een mutatiepercentage ad 10% voor wat betreft toe- of afname
in de volgende rapportage zullen we bezien of deze vergelijking van de trendontwikkeling vergeleken
moet worden met de Vlinderstichting of dat we ons beperken tot de eigen waarnemingen, waarbij we
dan het jaar 2008 als basisjaar gaan hanteren.
De Atalanta, distelvlinder en oranje luzernevlinders zijn niet door de Vlinderstichting opgenomen in de
trendontwikkeling omdat deze vlinders zich niet in Nederland voortplanten. Het zijn namelijk
trekvlinders en de trends van deze vlinders zeggen dus niet zozeer iets over de natuur meer iets over
de zuiderwind.
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 15
Bruin zandoogje (Maniola jurtina) Het bruin zandoogje is de meest getelde vlinder in het
Landelijk Meetnet Vlinders en ook bij de Vlinderwerkgroep.
Familie
aurelia's (NYMPHALIDAE)
Kenmerken
Voorvleugellengte: 21-28 mm. Bij het mannetje is de bovenkant van de voorvleugel bruin met een
ongekernde zwarte oogvlek in de vleugelpunt. Het vrouwtje heeft op de bovenkant van de voorvleugel
een opvallend oranje veld met een meestal wit gekernde zwarte oogvlek. De bovenkant van de
achtervleugel is bruin.
Gelijkende soorten
Bij het oranje zandoogje is de bovenkant van de achter-
vleugel oranje met een bruine rand (deze soort komt
overigens niet voor in ’t Gooi).
Voorkomen
Een algemene standvlinder die verspreid over het hele land
voorkomt.
Habitat
Vooral ruigere graslanden en ruigten met structuren in het landschap zoals houtwallen, hagen, bermen
of slootkanten; ook landbouwgebieden, stedelijk groen en braakliggende terreinen.
Waardplanten
Diverse grassen, waaronder grote vossenstaart, gewoon reukgras, kropaar, ruwe smele, kweek, rood
zwenkgras en Engels raaigras.
Vliegtijd en gedrag
Begin juni-eind augustus in één generatie. Dat is een
opmerkelijk lange periode voor een vlinder die in één
generatie vliegt. De vlinders leven dan ook lang, zo´n 30
dagen en komen verspreid over een lange periode uit. Op
zonnige dagen zijn in een bepaald gebied soms honderden
vlinders te zien die even boven het gras uithuppen en
vervolgens weer snel verdwijnen. Deze vlinder legt echter, in
tegenstelling tot de meeste vlinders, geen eitjes, maar laat
ze gewoon in de vlucht boven het gras vallen.
Levenscyclus
Rups: half augustus-eind juni. De soort overwintert als jonge of half volgroeide rups, verscholen in een
graspol; bij zacht winterweer komen de rupsen soms tevoorschijn om te foerageren. De verpopping
vindt plaats in een zijden spinsel aan de waardplant, vrij laag boven de grond.
Bron vlindernet van de Vlinderstichting. Foto’s Conny
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 16
10. Aardjesberg
Vlindersoort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 2 8 4 2 3 1 3 0 2
Bont Zandoogje 7 5 0 4 1 0 1 0 3
Boomblauwtje 0 3 7 3 0 2 1 2 1
Bruin Blauwtje 0 0 0 0 0 0 1 3 0
Bruin Zandoogje 30 52 0 2 19 15 15 53 84
Citroenvlinder 0 1 0 1 1 1 1 2 1
Dagpauwoog 2 2 1 0 4 1 1 10 15
Distelvlinder 0 144 0 0 0 0 0 2 6
Eikenpage 2 6 0 0 0 0 0 1 2
Gehakkelde Aurelia 0 1 1 0 0 0 0 1 0
Groentje 8 31 67 8 12 0 2 0 0
Groot Dikkopje 2 0 0 0 0 0 0 0 0
Groot Koolwitje 5 22 33 8 11 12 7 8 30
Heivlinder 2 0 0 0 1 0 1 2 0
Hooibeestje 63 55 51 31 64 36 33 82 100
Icarusblauwtje 2 1 1 0 0 0 0 0 0
Klein geaderd Witje 95 54 70 45 90 2 5 15 122
Klein Koolwitje 123 113 405 94 115 45 64 32 84
Kleine Vos 0 1 8 2 2 11 4 2 3
Kleine Vuurvlinder 43 30 36 23 31 7 15 40 18
Oranje luzernevlinder 0 0 0 0 0 1 0 0 0
Totaal geteld 385 530 685 223 355 135 151 255 469
aantal soorten 14 17 12 12 13 12 15 15 14
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Opvallende uitspringers in positieve zijn Bruin Zandoogje, Klein geaderd Witje en Klein Koolwitje. Een
forse afname is te constateren bij de Kleine Vuurvlinder.
foto’s: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 17
11. Ankeveen-1
Vlindersoort 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 7 20 5 32 18 15
Bont Zandoogje 9 10 6 13 7 13
Boomblauwtje 1 0 1 0 0 1
Bruin Zandoogje 60 78 154 98 34 89
Citroenvlinder 2 2 2 4 2 5
Dagpauwoog 55 17 74 55 87 70
Distelvlinder 1 0 2 1 5 1
Gehakkelde Aurelia 2 2 3 5 5 0
Groot Dikkopje 15 10 6 4 7 19
Groot Koolwitje 10 4 3 13 10 4
Icarusblauwtje 5 4 16 11 3 5
Klein geaderd Witje 188 214 615 336 221 154
Klein Koolwitje 21 18 11 6 22 15
Kleine Vos 95 66 252 38 12 68
Kleine Vuurvlinder 0 1 1 1 6 1
Landkaartje 3 1 3 8 8 8
Oranje luzernevlinder 0 0 3 1 0 0
Zwartsprietdikkopje 0 0 1 0 0 0
Totaal geteld 474 447 1.160 625 447 467
aantal soorten 15 14 18 16 15 15
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Opvallend is de forse toename van het Bruin Zandoogje en de Kleine Vos, maar het Klein geaderd
Witje neemt daarentegen sterk af.
foto: Adriaan
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 18
12. Ankeveen-2
Vlindersoort 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 4 3 0 25 4 5
Bont Zandoogje 3 1 0 4 0 2
Bruin Zandoogje 73 93 119 83 96 104
Citroenvlinder 2 0 1 1 2 1
Dagpauwoog 16 7 17 14 20 31
Distelvlinder 0 1 0 1 5 0
Groot Dikkopje 6 0 0 1 5 16
Groot Koolwitje 4 0 0 3 1 1
Icarusblauwtje 5 7 3 3 5 1
Klein geaderd Witje 127 142 217 220 145 121
Klein Koolwitje 14 1 1 4 6 8
Kleine Vos 123 20 88 40 6 53
Kleine Vuurvlinder 4 2 0 1 2 2
Landkaartje 1 0 2 4 0 1
Oranje luzernevlinder 0 0 0 1 1 0
Oranjetipje 0 0 1 0 0 0
Totaal geteld 383 278 449 406 298 345
aantal soorten 13 10 9 15 13 13
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Opmerkelijk is de uitschieter Kleine Vos, die per 2015 een dieptepunt kende, maar in 2016 weer op
het niveau van 2014 komt.
foto: Adriaan
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 19
13. Blukheide
Vlindersoort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 12 1 6 5 7 4 3 17 3
Bont Zandoogje 6 1 1 2 1 1 2 0 1
Boomblauwtje 12 13 10 10 7 9 2 13 14
Bruin Zandoogje 25 21 8 1 4 10 8 4 5
Citroenvlinder 0 0 1 1 1 5 3 8 2
Dagpauwoog 0 1 0 1 0 5 3 4 3
Distelvlinder 0 28 0 1 0 1 0 3 2
Eikenpage 0 0 0 1 0 3 1 1 2
Gehakkelde Aurelia 0 0 0 1 1 1 0 2 0
Groentje 43 63 101 17 20 2 8 2 5
Groot Dikkopje 0 10 5 1 1 14 15 3 0
Groot Koolwitje 3 8 3 11 1 2 4 6 2
Heideblauwtje 3 1 8 7 1 0 0 0 0
Heivlinder 59 37 16 3 5 5 4 8 1
Hooibeestje 39 39 47 23 20 48 17 17 39
Klein geaderd Witje 4 5 5 4 4 5 2 2 3
Klein Koolwitje 12 13 9 12 7 19 8 12 5
Kleine Vos 0 1 1 1 6 5 2 3 2
Kleine Vuurvlinder 50 22 8 11 6 15 10 3 13
Oranjetipje 0 0 0 0 1 0 0 0 0
Totaal geteld 268 263 228 111 93 152 92 108 101
aantal soorten 12 16 15 19 17 18 16 17 16
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Blukheide is minder vlinderrijk dan de meeste andere routes. Op deze route zijn desondanks soorten
als Groentje, Heivlinder, Hooibeestje en Boomblauwtje relatief goed vertegenwoordigd. Opvallend is
dat de Atalanta een piek in 2015 had en het Hooibeestje weer terug is op zijn oude niveau. De
Heivlinder is in 2016 helaas nauwelijks gezien en Groot dikkopje zelfs helemaal niet, hopelijk komen ze
in 2017 weer terug.
foto’s Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 20
14. Groene Long
Vlindersoort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 0 2 1 0 1 1 1 1 1
Bont Zandoogje 26 20 15 16 44 15 17 18 8
Boomblauwtje 0 1 0 2 1 3 1 0 0
Bruin Blauwtje 0 0 1 1 0 2 3 2 1
Bruin Zandoogje 176 161 197 280 375 289 251 187 248
Citroenvlinder 0 0 2 2 2 15 1 2 1
Dagpauwoog 0 0 3 2 0 0 0 4 4
Distelvlinder 0 107 0 0 1 1 0 0 1
Eikenpage 0 0 0 0 0 1 0 1 0
Gehakkelde Aurelia 0 0 0 1 0 1 1 1 0
Groot Dikkopje 0 1 0 2 1 0 0 0 0
Groot Koolwitje 14 32 11 0 2 9 4 4 2
Hooibeestje 16 8 6 10 2 8 3 1 2
Icarusblauwtje 2 7 6 0 0 15 6 7 9
Klein geaderd Witje 28 74 19 100 37 28 5 13 12
Klein Koolwitje 31 60 144 38 40 71 29 54 55
Kleine Vos 0 3 6 0 2 4 3 2 1
Kleine Vuurvlinder 7 6 5 4 7 6 3 10 2
Landkaartje 0 0 0 1 0 0 1 0 0
Oostelijke vos 0 0 0 0 0 0 0 1 0
Oranje luzernevlinder 0 1 0 0 0 3 0 0 0
Zwartsprietdikkopje 0 1 0 1 0 3 0 1 0
Totaal geteld 301 485 417 460 514 473 328 310 345
aantal soorten 8 15 13 14 13 18 15 17 14
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
De dalende lijn die vanaf 2014 was ingezet blijkt nu gelukkig weer hersteld gezien de toename van het
totaal aantal vlinders. Het Bruin Zandoogje blijft er in positieve zin uitspringen en kent ten opzichte
van 2015 een forse stijging. De overige aantal blijven redelijk gelijk.
foto’s: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 21
15. Heksenwei
Vlindersoort 2013 2014 2015 2016
Atalanta 0 1 0 5
Bont Zandoogje 27 1 11 7
Boomblauwtje 1 0 10 0
Bruin Blauwtje 0 0 2 0
Bruin Zandoogje 265 197 211 164
Citroenvlinder 8 7 7 16
Dagpauwoog 3 1 7 3
Eikenpage 3 0 0 0
Gehakkelde Aurelia 1 1 2 0
Groot Koolwitje 3 6 6 4
Klein geaderd Witje 18 14 8 15
Klein Koolwitje 29 15 12 15
Kleine Vos 14 1 3 1
Kleine Vuurvlinder 10 17 43 44
Landkaartje 0 1 1 0
Oranjetipje 0 1 0 2
Zwartsprietdikkopje 127 47 79 36
Totaal geteld 509 309 402 313
aantal soorten 13 14 14 12
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Feitelijk zijn er op deze route alleen twee grote afnames te melden en dat zijn het Bruin Zandoogje en
het Zwartsprietdikkopje en een toename van de Citroenvlinder.
Voorts is bijvoorbeeld het Boomblauwtje niet meer waargenomen. De overige aantallen ontlopen
elkaar niet echt.
foto: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 22
16. Laegieskamp
Vlindersoort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 1 3 3 2 0 1 8 0 0
Bont Zandoogje 16 4 0 0 1 5 22 0 0
Boomblauwtje 4 3 3 6 4 8 16 0 0
Bruin Blauwtje 0 3 1 0 0 2 1 0 0
Bruin Zandoogje 734 740 556 197 790 603 432 0 0
Citroenvlinder 4 1 1 10 3 12 18 0 0
Dagpauwoog 34 40 14 23 9 48 27 0 0
Distelvlinder 0 99 0 0 0 2 0 0 0
Eikenpage 2 3 0 0 3 0 2 0 0
Gehakkelde Aurelia 1 1 3 0 1 1 0 0 0
Groentje 1 3 0 8 3 0 3 0 0
Groot Dikkopje 0 0 26 0 3 12 3 0 0
Groot Koolwitje 60 56 19 13 17 30 41 0 0
Hooibeestje 6 3 7 2 0 2 0 0 0
Icarusblauwtje 116 136 83 6 9 133 71 0 0
Klein geaderd Witje 73 66 24 83 69 49 63 0 0
Klein Koolwitje 61 116 91 69 73 46 48 0 0
Kleine Vos 14 22 12 25 5 225 8 0 0
Kleine Vuurvlinder 27 21 27 15 4 6 35 0 0
Landkaartje 5 21 0 2 0 0 2 0 0
Oranje luzernevlinder 0 0 0 0 0 7 17 0 0
Oranjetipje 0 1 0 1 0 1 9 0 0
Zwartsprietdikkopje 59 35 1 6 10 49 70 0 0
Totaal geteld 1.219 1.375 872 465 1.004 1.245 894 0 0
aantal soorten 18 21 16 16 16 20 20 0 0
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Zoals gemeld wordt deze route relatief weinig geteld en worden de uitkomsten, door de herberekening
(herweging) erg negatief beïnvloedt en daarom worden de herberekende cijfers niet getoond.
De uitkomsten kunnen daardoor niet worden besproken. We hebben nu extra mensen zodat er in 2017
vaker gemonitord wordt.
foto’s: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 23
17. Limitische Heide
Vlindersoort 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 0 0 0 0 0 1 3 0
Bont Zandoogje 1 1 0 3 2 2 0 0
Boomblauwtje 7 4 8 5 3 4 11 2
Bruin Zandoogje 1 0 0 0 1 0 1 0
Citroenvlinder 0 4 7 1 10 8 7 1
Dagpauwoog 5 4 4 0 1 0 0 0
Distelvlinder 23 1 1 0 0 0 0 5
Eikenpage 12 10 6 0 5 0 0 0
Groot Koolwitje 14 0 2 0 4 0 0 1
Heivlinder 0 3 0 0 0 0 0 0
Hooibeestje 0 0 0 1 2 0 0 0
Klein geaderd Witje 3 12 4 11 3 2 4 2
Klein Koolwitje 3 9 7 11 7 4 13 4
Kleine Vos 0 1 1 4 14 2 0 0
Kleine Vuurvlinder 5 4 2 14 11 2 4 4
Zwartsprietdikkopje 3 0 0 0 0 0 0 0
Totaal geteld 78 53 42 50 63 23 43 19
aantal soorten 11 11 10 8 12 8 7 7
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Begin 2014 heeft GNR met de bulldozer een deel van de route omgeploegd. De route is toen aangepast
en loopt nu anders. Aan de cijfers is te zien dat het de vlinders geen goed gedaan heeft. Het pareltje
van deze route, de Eikenpage, is daarna helaas niet meer gezien. Het jaar 2016 is voor deze route
minder goed verlopen. Een relatief gezien aanzienlijke afname van zowel het Boomblauwtje als het
Klein Koolwitje. Het is echter weer positief dat de Distelvlinder en het Groot Koolwitje zijn gezien.
foto: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 24
18. Verbindingspad
Vlindersoort 2014 2015 2016
Atalanta 18 4 4
Bont Zandoogje 20 4 19
Boomblauwtje 1 0 5
Bruin Blauwtje 10 29 29
Bruin Zandoogje 74 139 164
Citroenvlinder 18 25 23
Dagpauwoog 12 29 27
Distelvlinder 0 0 1
Gehakkelde Aurelia 4 0 0
Groot Dikkopje 5 18 15
Groot Koolwitje 9 14 17
Heivlinder 0 1 0
Hooibeestje 8 21 43
Icarusblauwtje 36 14 27
Klein geaderd Witje 7 8 12
Klein Koolwitje 33 40 30
Kleine Vos 7 3 3
Kleine Vuurvlinder 30 25 21
Landkaartje 2 2 1
Zwartsprietdikkopje 4 8 17
Totaal geteld 299 382 459
aantal soorten 18 17 18
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Deze route wordt voor het eerst gerapporteerd en in de afgelopen jaren is er een stijgende lijn voor
wat betreft het totaal aantal getelde vlinders waar te nemen. Met name de soorten Bont Zandoogje,
Bruin Zandoogje, Icarusblauwtje als Zwartsprietdikkopje nemen in aantallen toe. Daarentegen loopt
het aantal van het Klein Koolwitje wat terug.
Foto: Conny
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 25
19. Warandepark
Vlindersoort 2013 2014 2015 2016
Atalanta 5 2 5 6
Bont Zandoogje 7 26 0 0
Boomblauwtje 2 1 0 0
Bruin Zandoogje 160 88 108 69
Citroenvlinder 0 3 3 2
Dagpauwoog 0 1 4 0
Groot Dikkopje 0 1 0 0
Groot Koolwitje 2 7 17 24
Hooibeestje 98 47 51 41
Icarusblauwtje 5 10 21 1
Klein geaderd Witje 7 1 3 1
Klein Koolwitje 7 10 4 4
Kleine Vos 2 1 0 1
Kleine Vuurvlinder 5 10 27 19
Oranjetipje 0 0 0 1
Zwartsprietdikkopje 48 51 96 42
Totaal geteld 345 258 340 212
aantal soorten 12 15 11 12
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Warandepark kent in de afgelopen twee jaren lagere aantallen. Opvallend is de dalende trend in de
afgelopen jaren ten aanzien van het Bruin Zandoogje.
Voor wat betreft “de dalers” valt ook te constateren dat het Icarusblauwtje en het Zwartsprietdikkopje
sterk zijn afgenomen.
foto: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 26
20. Zanderij Crailo
Vlindersoort 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Atalanta 4 7 5 3 1 1 1 3
Bont Zandoogje 4 2 5 8 6 8 1 4
Boomblauwtje 4 8 4 2 2 1 2 0
Bruin Blauwtje 54 18 74 7 7 13 11 24
Bruin Zandoogje 334 158 246 266 383 461 267 193
Citroenvlinder 0 2 5 7 8 4 10 6
Dagpauwoog 6 8 6 10 11 3 10 9
Distelvlinder 46 1 1 0 1 0 1 1
Eikenpage 1 5 1 0 1 1 0 0
Gehakkelde Aurelia 1 3 2 1 2 1 2 2
Groentje 1 1 0 0 0 0 0 0
Groot Dikkopje 4 3 7 2 2 6 8 2
Groot Koolwitje 9 19 13 8 8 11 0 8
Heideblauwtje 0 2 0 0 0 0 0 0
Hooibeestje 27 66 45 36 20 37 24 42
Icarusblauwtje 242 163 143 89 178 201 67 55
Klein geaderd Witje 37 13 29 15 12 9 12 21
Klein Koolwitje 59 96 52 30 38 33 17 28
Kleine Vos 11 10 12 14 8 1 0 1
Kleine Vuurvlinder 30 58 40 54 15 8 18 20
Landkaartje 0 0 0 2 1 3 2 2
Oranje luzernevlinder 0 0 0 0 1 1 0 0
Oranjetipje 0 0 1 1 0 0 0 0
Zwartsprietdikkopje 13 6 6 0 4 6 1 3
Totaal geteld 886 651 697 556 709 809 454 422
aantal soorten 19 21 20 18 21 20 17 18
ten opzichte van jaar daarvoor: afname toename
herweging o.b.v. 25 bezoeken en 8 routes
Het jaar 2014 springt er enorm uit qua aantal getelde vlinders, maar sindsdien is er een dalende trend
waarneembaar. De grootste afname komt voor rekening van het Bruin Zandoogje.
foto’s: Pascal
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 27
Klein geaderd witje (Pieris napi) De voorjaarsgeneratie van het klein geaderd witje heeft opvallende aders, maar de zomervlinders zijn soms moei-lijk van het klein koolwitje te onderscheiden. Familie witjes (PIERIDAE)
Kenmerken
Voorvleugellengte: 20-24 mm. De aders op de onderkant van de achtervleugel zijn grijsgroen bestoven.
De zwarte vlek in de voorvleugelpunt loopt geleidelijk naar beneden toe en eindigt niet in een rechte
lijn. Op de bovenkant van de voorvleugel bevinden zich bij het mannetje één en bij het vrouwtje twee
donkergrijze of zwarte vlekken.
Gelijkende soorten
Zie het klein koolwitje en het groot koolwitje.
Voorkomen
Een zeer algemene standvlinder die verspreid over het
hele land voorkomt.
Habitat
Vooral vochtige terreinen zoals moerassen, hooilanden
en langs bosranden; ook graslanden, tuinen, parken en
heiden.
Waardplanten
Vooral look-zonder-look en pinksterbloem, maar ook andere kruisbloemigen; vooral in half
beschaduwde en vochtige milieus.
Vliegtijd en gedrag
Begin april-begin juni, en eind juni-september in drie
generaties; de tweede en derde generatie overlappen
elkaar. In sommige koele en natte jaren vliegt de soort
slechts in twee generaties. In zeer warme jaren vliegt er
mogelijk een kleine vierde generatie; het kan echter ook
zijn dat zo´n late opleving in de vliegtijd wordt
veroorzaakt door verschillen in ontwikkelingstijd van
rupsen en poppen.
Levenscyclus
Rups: half mei-begin juli en begin augustus-begin oktober. De soort overwintert als pop, hangend
tegen een stam, een steen of iets dergelijks.
Bron vlindernet van de Vlinderstichting
Foto’s Conny
Vlinder en Libellenwerkgroep ‘t Gooi Monitor routes
Dagvlinders 2008 t/m 2016 in ’t Gooi Pagina 28
21. Latijnse namen
In onderstaande opsomming zijn alleen de vlindersoorten opgenomen die op onze routes zijn gezien.
De Oostelijke vos stond niet in de opgave van de Vlinderstichting, omdat het een zogenaamde
invasiegast is, maar is toch in onze eigen presentatie alsnog opgenomen.