Ragnar H. Albertsen - Prosjektleiar, M&R Fylkesbibliotek
SEDAK - Senter for digitalisering av kulturarven i Møre og Romsdal
SEDAK
Ei digital fortelling
Landskonferanse foto 2011 – Ålesund 11. og 12. mai
Senter for digitalisering Eit 2-årig prosjekt - Leveringsdato: 1.10.2012
SEDAK - Senter for digitalisering av kulturarven i Møre og Romsdal
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Initiativ fra Kulturnett Møre og Romsdal ved IKA
–som sammen med Fylkesbiblioteket tok
invitten fra ABM og søkte om å få være ett av
tre fylker som ville bygge opp et regionalt
digitaliseringssenter
OPPGÅVENE MÅLA RAMMENE
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
KAN JEG? BØR JEG? TØR JEG?
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
MÅL
Byggje opp ei teneste for ABM-sektoren
Samarbeid med etablerte institusjonar
Samarbeid med kommunane
Samarbeid med det frivillige
Samarbeid med næringsliv
Eit kulturhistorisk fokus
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
OPPGÅVENE
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Fylkeskomm.arkiv - Kommunearkiv - Privatarkiv –
Bøker – Aviser – Manuskript – Notar – Mikrofilm – Skipsverftarkiv
– Arkitektarkiv - Foreiningsarkiv - Historielagsarkiv – Museumsarkiv –
Statlege arkiv –Foto – Protokollar - Kart – Plakatar – Blad – Måleri –
Gjenstandar… – Film – Video – Lyd - mmm
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Hovudmålsetjing og innhaldet
i handlingsplanen• Hovudmålsetjinga var å skape eit handlingsdokument
for å gjere ABM institusjonane i M&R i stand til å
utføre ønskt digitaliseringsarbeid, sikre kulturarven,
og kunne tilby gode digitale tenester og formidle
innhaldet til eit stort publikum.
• Ein vart einig om at handlingsplanen skulle innehalde
10 konkrete mål:
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
1. Kartlegge stoda i M&R for å få ei
oversikt over det arbeidet som er gjort og
kva som er ønskeleg i komande år.
2. Gjere registrering av eksisterande
katalogar og digitalt innhald i dei ulike
institusjonane.
3. Kartlegge digital
infrastruktur.
Hovudmålsetjing og innhaldet
i handlingsplanen
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
4. Styrke kompetansen.
5. Lage digitaliseringsplanar i alle institusjonane.
6. Distribusjon av digitalt innhald.
7. Samarbeid med institusjonar utanom fylket for
at materiale frå M&R skal kunne framstå
komplett.
8. Utvikle Kulturnett M&R til ein vesentleg aktør
som formidlar av regionalt kulturliv og kulturarv.
9. Lage strategi for brukarmedverknad.
10. Utvikle strategi for samarbeid og
tenesteproduksjon
Hovudmålsetjing og innhaldet
i handlingsplanen
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Først og fremst produksjon av innhald,
dvs. digitalisere kjelder og produsere
metadata!
Hovudmålsetjing og innhaldet
i handlingsplanen
Oppgjeret etter brannen i 1904 (foto: RAL)
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Fase 1: Innleiande fasePlan, høyring og politiske vedtak
Fase 2: EtableringsfaseKravspesifikasjon og tilsetjing
Kontor og scannerrom
Reise rundt , sjå og lære!
Fase 3. ProsjektfaseEtablere ustyrspark og rammeverk
Utarbeide produksjonsløype
Digitalisering av materiale
Opplæring og kompetansebygging
Etablere driftsmodell
Fase 4: DriftsfaseFerdigstilling og presentasjon av prosjektet
Produksjonsløypa - Bergen byarkiv
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Digitaliseringa:
20%
Vi skal digitalisere
Kven skal gjere
alt det andre?
Produksjonsløypa - Bergen byarkiv
Nasjonalbiblioteket:Produksjonslinje for digitalisering
Digitalisering
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Policy utvalgUthenting fra
magasin
Klargjøre for
digitaliseringDigitalisering
Tilbake eller
kasseres
Levere til
digitalisering
Nasjonalbiblioteket:Produksjonslinje for digitalisering
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Policy utvalgUthenting fra
magasin
Klargjøre for
digitaliseringDigitalisering
Tilbake eller
kasseres
Bevaring
(DSM)
Levere til
digitalisering
Etterbeh.
digital filerOCR/DSA
Generere
formater
Samle til
ett objekt
Oppdatere
metadata
Bevare
digitale filer
Farge-
korrigering
Nasjonalbiblioteket:Produksjonslinje for digitalisering
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Policy utvalgUthenting fra
magasin
Klargjøre for
digitaliseringDigitalisering
Tilbake eller
kasseres
Bevaring
(DSM)
Levere til
digitalisering
Etterbeh.
digital filerOCR/DSA
Generere
formater
Samle til
ett objekt
Oppdatere
metadata
Indeksere
meta og OCR
Definere
Auau-policy
Kople til
NBdigital
Bevare
digitale filer
Farge-
korrigering
Nasjonalbiblioteket:Produksjonslinje for digitalisering
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Filformatar - Standardar
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
TIF-filar på 60-70 MB – treng vi det?
Avtalar - Åndverkslov – Rettar – treng vi!
Utstyr
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Dokumentskannin
g ved Bergen
byarkiv
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Bolsønes 300 Survivar Offshore standby/rescue vessel
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Utstyr
Filmskanner
kr 200.000
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
MÅLA
RAMMENE
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Kjeldene
Musespist skulearkiv (foto: RAL)
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Harald får
opplæring og hjelp
av døvetolken
Kjeldene
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
OPPGÅVENE – Ålesund kommune 1914
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
OPPGÅVENE – Ålesund 1914
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
OPPGÅVENE – Ålesund 1914
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
OPPGÅVENE – Ålesund 1914
TIDSTEST
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
TIDSTEST
Protokoll 1852 – 1868
Protokoll 1868 – 1880
Protokoll 1880 – 1888
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Eitt dagsverk:
1000 HM :20cm
= 5000 :200d
25 årsverk?
Må automatiserast !
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Produksjonsmål:
150.000 filer i prosjektperioden
1000 filer pr. «digital dag»
25.000 filar til nå
5 konkrete oppdrag:
Møteprotokoller 1914
Brannvaktprotokoller
Thurn-Christensenarkivet
Sunnmøre Historielag
Aasentunet
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Produkt:
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Pr. mai
2011:
Ca. 1 TB
rådata
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Økonomi:
ABM midlar kr 500.000
Fylkesplanmidlar kr 1.300.000
«Spleislaget» kr 300.000
SUM Kr 2.100.000
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Økonomi:
For å kjøpe utstyr og bygge infrastruktur til å starte
digitalisering treng SEDAK tilskott frå
ABM-institusjonane i Møre og Romsdal.
ABM-institusjonanene bidreg med om lag 20%
av investeringskostnadene og får
digitaliseringstenester tilbake i prøveperioden.
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Økonomi:
«Spleislaget»
Ei utfordring å betale for ei fellesteneste.
Eigarskap og medverknad er viktig
I Handlingsplanen står at permanent drift av senteret må finansierast gjennom ein
kombinasjon av offentlege og private midlar. Vi har nytta omgrepet
“sjølvfinansierande” sidan det ikkje føreligg vedtak om faste løyvingar til vidare drift
ut over prosjektperioden. “Prosjektbasert finansiering” er truleg eit
betre omgrep.
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Prisar:
Kostnadane for å nyttiggjere seg tenester ved
senteret i prosjektperioden vil vere kr 3.-5.- pr side
av bokleg materiale, eller kr 300-400 pr. time - eller
fastpris om det er ønskjeleg.
Tenestene frå SEDAK skal vere rimeleg å nytte for
ABM-sektoren.
Vi er ikkje aleine – mange er rimelege
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
«Jeg kan kopiere DAT og MD kassetter i alle formater,
digitalisere lydkassetter, lydbånd og video 8 bånd. Men
jeg får etter hvert nytt utstyr for å håndtere andre
formater for video. Jeg er av den oppfatning at slikt
arbeid bare gjøres en gang for framtiden. Derfor er det
svært viktig at kvaliteten er så bra som mulig på
digitaliseringsarbeidet.»«Digitalisering av verneverdig materiale krever at man
lagrer filene i et filformat som kan videreføres i
fremtidige lagringsmedier på en sikker måte uten
kvalitetstap.»
Jeg vil også nevne at jeg skjøter og reparerer gammelt lyd og
videomateriale. Arne Torvik, Torvikbukt i Gjemnes kommune
Kva skal styre vala våre?
Sentrale mål og lokale ønskjer
Vi skal lytte, samarbeide, foreslå, hjelpe
Byggje kunnskap, finne løysningar, spleise
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
«SEDAK» skal vere ein reiskap for Jonny og ein post
på Eide kommune sin årsplan og budsjett!
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Jonny si ønskeliste
OPPGÅVENE – ……………………..
MÅLA
RAMMENE
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
SEDAK - Landskonferansen i fotobevaring, Ålesund 2011
Takk for meg!
Tekst og fotos: Ragnar H.
Albertsen