FAKULTET PRAVNIH NAUKAOPŠTE PRAVO

Memorija računara i čuvanje podataka

(seminarski rad)

Student: Profesor:

Banja Luka, januar, 2013.godine

SADRŽAJ

UVOD ............................................................................................................................................... 2

1. MEMORIJA ................................................................................................................................ 3

1.1. RAM (RANDOM ACCESS MEMORY)...............................................................................................4

1.1.1. SRAM- STATIČKA RADNA MEMORIJA..................................................................................................5

1.1.1.1. Cache memorija......................................................................................................................6

1.1.2. DRAM-DINAMIČKA RADNA MEMORIJA...............................................................................................7

1.2. ROM ( READ ONLY MEMORY).......................................................................................................8

1.2.1 VRSTE ROM MEMORIJE....................................................................................................................9

2. ČUVANJE PODATAKA ............................................................................................................... 10

2.1. MAGNETNI MEDIJUMI................................................................................................................10

2.1.1. DISKETA (FLOPPY DISK).............................................................................................................10

2.1.2. HARD DISK................................................................................................................................11

2.1.3. ZIP DISK....................................................................................................................................11

2.2. OPTIČKI MEDIJUMI....................................................................................................................12

2.2.1. CD ROM (COMPACT DISK READ ONLY MEMORY)..............................................................................12

2.2.2. DVD (DIGITAL VERSATILE DISC)......................................................................................................12

2.3. MAGNETNO - OPTIČKI UREĐAJI............................................................................................13

2.3.1. FLASH MEMORIJE........................................................................................................................13

2.3.2. MEMORIJSKE KARTICE....................................................................................................................14

ZAKLJUČAK ..................................................................................................................................... 15

LITERATURA: .................................................................................................................................. 16

1

UVOD

Prvi elektronski računar ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Calculator) se

sastojao od 18000 vakumskih cijevi i 1500 releja. Za memorisanje jedne cifre je imao po deset

cijevi od kojih je samo jedna bila uključena. Potrošnja mu je bila 140 kw i programirao se

preko 6000 multipozicionih prekidača. Ovakvo programiranje pomoću velikog broja prekidača

i kablova bilo je veoma sporo i teško. Jedan od tvoraca ENIAC-a Džon fon Nojman je shvatio

da je lakše program predstaviti u digitalnom obliku u memoriji računara, a umjesto decimalne

bolje koristiti binarnu aritmetiku. Ovakav arhitekturni pristup poznat kao fon Nojmanova

mašina je primijenjen kod prvog računara sa zapamćenim programom EDSAC koji je osnova

za sve računare do današnjeg dana.

Razvoj memorijskih elemenata koji bi čuvali informacije između dvije operacije bio je

bitan za poboljšanje karakteristika računara. Tokom razvoja došlo je do podjele memorija nqa

one koje trebaju čuvati podatke što duže i bez napajanja i one za koje nije potrebno da čuvaju

podatke kada se napajanje isključi.

Razvojem materijala došlo je do pojave magnetnih traka, magnetnih mjehurića, a zatim

i hard diskova kao i fleksibilnih (Flopy) diskova za čuvanje podataka čime je i zadovoljena

težnja da memorije budu dimenziono što manje sa što dužim čuvanjem podataka bez

osvježavanja, a da imaju što manju potrošnju. Takođe je uporedo sa razvojem dugotrajnih

materijala došlo do razvoja i poluprovodničkih RAM i ROM memorija izrađivanih u različitim

tehnologijama kao što su MOS (Metal Oxide Semiconductor), bipolarne, CCD (Charge-

coupled Device). Kraj dvadesetog vijeka je označio i pronalazak optičkih memorija kao što su

holografske memorije i kompakt diskovi (CD).

Sve gore navedeno, razvoj računara, računarske memorije, pronalazak optičkih

memorija pružilo nam je mnoge olakšice pri rukovanju računarom koji nam je danas u izrazito

neophodan u svijetu u kome živimo. Međutim kako bismo što bolje mogli i znali da koristimo

sve pogodnosti koje nam nudi računarsko doba potrebno je da razumijemo i jednu od osnovnih

funkcija računara, a to je memorija i čuvanje podataka, zbog čega sam tu temu i uzela za svoj

seminarski rad.

2

1. MEMORIJA

Memorija računara ima sposobnost pohrane i čuvanja određenih podataka a kasnije i

pozivanja istih radi upotrebe. Locirana je u neposrednoj blizini procesora (CPU) i većinom

izrađena od cjelina izrađenih od silicija. Za dugotrajno skladištenje podataka koriste se

masovna skladišta podataka gdje dominiraju tehnologije koje se oslanjaju na magnetska i

optička svojstva materijala.

Funkcija memorije odnosno memorisanje podataka i programa se realizuje unošenjem

podataka i programa u glavnu memoriju koja se još naziva i radna ili operativna memorija.

Podaci koji su nam potrebni u upravo u datom trenutku se nalaze u glavnoj memoriji, dok se

svi ostali podaci i instrukcije nalaze na eksternim (spoljnim) memorijama. Procesor prilikom

izvršavanja procesa, na osnovu programskog brojača ( Program counter- PC) čita instrukciju

iz memorije (fetch). Metode upravljanja radnom memorijom mogu biti jednostavne, al ii

veoma složene poput straničenja (paging) i segmentacije, a svaka ima svoje prednosti i mane.

Izbor metode u velikoj mjeri zavisi i od hardverske podrške.

Neke od memorija koje se koriste u računaru su:

RAM (Random Access Memory)

ROM ( Read Only Memory)

Keš memorija (priručna memorija)

3

1.1. RAM (Random Access Memory)

RAM ili radna memorija je upisno-ispisna memorija (naziva se još i memorija sa

neograničenim pristupom). To je radna memorija u koju se mogu upisivati i iz nje čitati podaci

onoliko puta koliko želimo. Pohranjeni podaci ostaju u ovoj memoriji dok ih računar

namjerno ne promijeni ili dok se ne prekine napajanje memorije električnom energijom.

Dakle, to je memorija u kojoj se čuvaju podaci s kojima program trenutno radi. Računari su

građeni tako da je moguća naknadna dogradnja RAM-a odnosno povećanje kapaciteta radne

memorije. Kako sam već navela RAM gubi svoj sadržaj prekidom napajanja pa se naziva i

nepostojana memorija (engl.volatile memory). Isključi li se računar, brišu se svi podaci koji su

pohranjeni u RAM-u i oni se nepovratno gube.

Glavne osobine RAM-a su kapacitet i brzina rada. Poželjno je da je RAM što većeg

kapaciteta kako bi se pohranilo što više podataka. Obično se nekoliko bitova (najčešće jedan

bajt) skuplja i pohranjuje na određeno mjesto u memoriji. Ovo mjesto se naziva memorijska

lokacija. Želi li se pohraniti bajt u memorijsku lokaciju, potrebno je navesti adresu

memorijske lokacije. Brzina rada RAM-a određena je brzinom kojom ova memorija

pohranjuje i izdaje podatke. Od pojave željene adrese na adresnim sabirnicama pa do pojave

podatka pohranjenog u traženoj lokaciji na podatkovnim sabirnicama protekne određeno

vrijeme koje se zove vrijeme pristupa memoriji (engl. memory access time). Vrijeme pristupa

ograničava brzinu kojom se mogu čitati podaci iz memorije i upisivati u nju čime znatno

ograničavamo brzinu rada cijelog računara. Zbog toga se u računar nastoji ugraditi RAM sa

što kraćim vremenom pristupa. Tehnologija izrade poluprovodnih komponenata od kojih su

građeni savremeni RAM-ovi ograničava brzinu pristupa na nekoliko desetaka nanosekundi.

Savremeni RAM-ovi su građeni od poluprovodnih integriranih krugova.

S obzirom na način rada postoje dvije glavne vrste ove memorije: statička i dinamička.

4

1.1.1. SRAM- Statička radna memorija

Statička radna memorija ili skraćeno SRAM je vrsta radne memorije u kojoj je svaki

bit pohranjen u jednom od bistabilnih sklopova smještenih u memorijskom integrisanom

sklopu. Bistabil je elektronički sklop koji može biti u dva stanja i to u stanju koje zovemo

logičkom nulom, i stanju koje zovemo logičkom jedinicom. Prelazak iz jednog stanja u drugo

potiče se odgovarajućim signalom izvana. Upisani podatak ostaje pohranjen do prekida

napajanja ili namjerne promjene.

Prednost SRAM-a su:

jednostavnost građe,

jednostavnost pogona i

veoma brz pristup memoriji.

Pored prednosti SRAM ima i određene nedostatke koji se ogledaju u:

relativno velikim dimenzijama- što ograničava broj koji se mogu smjestiti na

jednu pločicu poluprovodnika (najjednostavniji bistabil se izvodi pomoću dva

tranzistora, 4 otpornika i dvije diode).

u SRAM-u se pohranjuju male količine podataka, npr.pohrana karakterističnih

parametara računara, brza priručna memorija (engl. cache) i sl.

SRAM je mnogo skuplji od DRAM-a, ali i brži, zbog čega se i koristi kao brza

priručna memorija (cache), dok se DRAM koristi kao radna memorija za

obrade,o čemu će dalje biti više riječi.

SRAM dakle, kao brza priručna memorija (cache) služi mikroprocesoru za interne

radnje kao privremeno skladište podataka dok se ne omogući pristup sporijem DRAM-u, a

koristi se i kao međumemorija u komunikaciji sa stalnom memorijom (tvrdi disk i slično).

5

1.1.1.1. Cache memorija

Kako mikroprocesor radi na vrlo visokim taktovima koje memorija računara ne može

pratiti, komunikacija između mikroprocesora i memorije često je usko grlo. Da bi se izbjegli

takvi problemi, mikroprocesori koriste tzv. cache memoriju. Cache memorija je dodatna,

relativno mala količini memorije, koja može raditi na jednakom taktu kao i procesor. 0na je

skupa, jer je najčešće izvedena kao statički RAM, međutim značajno ubrzava komunikaciju

između procesora i memorije, jer mikroprocesor u njoj može čuvati podatke koji su često

potrebni da ih kasnije dohvatiti iz brzog cachea umjesto iz spore radne memorije. Cache

memorija je realizovana hardverski i obično se nalazi na samom procesoru.

Princip rada cache memorije se zasniva na kombinovanju prednosti brzih i skupih

SRAM čipova sa jeftinim ali i sporijim DRAM čipovima da bi se dobio najefektivniji

memorijski sistem. Jedinica cache-a sastoji se iz cache kontrolera i cache SRAM-a, koji mogu

biti uključeni na istom čipu kao i CPU (on chip cache), ili postoje kao zasebne komponente.

Postoje i kombinacije kod kojih je cache kontroler uključen na CPU čipu, a stvarna cache

memorija je formirana od eksternih SRAM čipova. Kapacitet cache memorije znatno je manji

od kapaciteta DRAM-a i iznosi obično 128 KB do 512 KB. Princip cache-a koji koristi malu

SRAM cache memoriju i veću, ali sporiju RAM memoriju kombinuje prednosti obje vrste

memorije, bez drastičnog povećanja cene. Kada čita podatke, CPU traži odgovarajuću adresu

u memoriji. Međutim, između procesora i RAM adrese se nalazi cache kontroler. On utvrđuje

da li se zahtijevani podatak nalazi u SRAM cache-u.Ako se nalazi, nastupa tzv. pogodak

cache-a (cache hit). Sa druge strane, ako je podatak raspoloživ samo u RAM-u, došlo je do

promašaja cache-a (cache miss). U prvom slučaju cache kontroler čite podatke iz brze cache

memorije i prenosi ih do CPU. Ovo se, obično, izvodi bez čekanja, tj.sa maksimalnom

brzinom magistrale.Pristup radi čitanja presreće cache i RAM ne zna ništa o tome.

6

1.1.2. DRAM-dinamička radna memorija

Dinamička radna memorija ili DRAM je vrsta radne memorije kojoj je svaki bit

pohranjen kao naboj u minijaturnom kondenzatoru smještenom u memorijskom integriranom

sklopu. Zbog nesavršenosti izolatora u kondenzatoru naboj pohranjen u kondenzatoru se

postepeno gubi, pa se time gubi i podatak pohranjen u tom kondenzatoru. Kako se to ne bi

dogodilo, potrebno je naboj obnoviti prije nego se kondenzator potpuno isprazni. Naboj se

obnavlja pomoću posebnih sklopova koji najprije čitaju podatke, a zatim obnavljaju naboj

svakog kondenzatora prema očitanoj vrijednosti. Taj se postupak zove obnova ili osvježavanje

memorije (engl. memory refreshing) i događa se svakih nekoliko milisekunda pa i kraće.

Zbog toga je razmjena podataka s DRAM memorijom sporija i kompliciranija nego razmjena

sa SRAM memorijom.

Prednost DRAM-a su male dimenzije kondenzatora koji pohranjuje bit informacije pa

je moguće smjestiti mnogo takvih kondenzatora na jednu pločicu poluvodiča. Savremeni

DRAM-ovi mogu pohraniti nekoliko milijuna bitova na jednoj jedinoj pločici poluvodiča.

Nedostatak DRAM-a je potreba za relativno složenim pogonskim sklopom i sporost u

radu uzrokovana obnavljanjem memorije.

Cijena dinamičkih memorija kojima je kapacitet veći od nekoliko desetaka KB,

uključivši i pogonske sklopove, niža je od cijene statičkih memorija, tako da je radna

memorija u savremenim računarima DRAM.

Različitim se postupcima komuniciranja s DRAM-om pokušava povećati brzina

njegova rada pa postoje različite izvedbe DRAM memorija. Zbog svoje važnosti i cijene radna

memorija računara građena je tako da se može lako naknadno ugrađivati i mijenjati. Kupac

tako može birati kapacitet radne memorije prema svojim potrebama i cijeni. U slučaju potrebe

memoriji se može povećati kapacitet tako da se ugrade dodatni memorijski integrirani krugovi.

Takvo se povećanje kapaciteta memorije naziva proširenje memorije. Da bi se olakšalo

proširenje memorije memorija se prodaje i ugrađuje u tzv. memorijskim modulima.

Memorijski modul je tiskana pločica na koju su zalemljeni memorijski integrirani

krugovi i na čijem se jednom rubu nalaze konektori. Na matičnoj ploči postoje odgovarajući

konektori u koje je moguće utaknuti memorijski modul. Ovisno o izvedbi matične ploče

postoje dva ili više konektora za memorijske module.

7

Postoji nekoliko različitih modela memorijskih modula koji nisu međusobno

zamjenjivi:

SIMM (engl. single inline memory module) je najstarija vrsta memorijskog

modula i ne koristi se više u savremenim računarima. Moraju se ugrađivati u

paru. Postoje izvedbe sa 30 (DRAM) i 72 (FPM) kontakta.

DIMM (engl. dual inline memory module) je trenutno najrasprostranjenija vrsta

memorijskih modula. Postoje izvedbe sa 168 (FPM, EDO, SDRAM) i 184

(DDR) konektora. Mogu se ugrađivati pojedinačno.

SODIMM (engl. small outline dual inline memory module) su memorijski

moduli namijenjeni prijenosnim računarima pa su najmanjih dimenzija od svih

modula. Postoje izvedbe sa 72 (FPM, EDO), 144 (FPM, EDO, SDRAM) i 200

kontakata (DDR).

RIMM (engl. Rambus inline memory module) je namijenjen RDRAM

memorijama. Postoje izvedbe sa 168 i 184 kontakta. Ako je trgovački naziv

memorije: DIMM PC2100, 128 MB, 184 pins, DDR RAM, 266 MHz, znači da

je riječ o memorijskom modulu DIMM sa 184 kontakta, kapacitet je 128MB,

memorija radi s taktom 266 MHz, najveća brzina razmjene podataka je 2100

MB u sekundi i vrsta memorije je DDR SDRAM.

1.2. ROM ( Read only memory)

ROM (Read-only memory) je- memorija iz koje se podaci mogu samo čitati. Osnovni

zadatak ROM memorija je da čuvaju podatke i programe koji ne smiju biti izbrisani,

promijenjeni ili oštećeni, čak ni u slučaju gubitka napajanja..

Tokom PC evolucije razvijeno je nekoliko tipova ROM memorije, ali bez obzira o

kojem tipu ROM memorije je riječ, zajedničko im je da su:

relativno spore,

malog kapaciteta i

vrlo skupe u odnosu na kapacitete koje nude.

8

Brzine pristupa podacima kreću se od 120 – 150 ns i nisu se bitnije mijenjale, ali to

nije poseban problem, jer se sadržaj ovih mem. koristi samo pri startanju računara. Zbog toga

što se na ovakav medij podaci ne mogu (na jednostavan način) zapisivati, njegova upotreba je

najčešća kod distribucije firmvera (vrste softvera što je u uskoj vezi sa računarskim

hardverom, gdje nema potrebe za čestim ažuriranjem).

Vrlo važna osobina ROM memorije je ta da kada se isključi napajanje računara, ona

zadržava podatke upisane u njoj, bez obzira koliko dugo nema napona za napajanje.

Naime, proizvođač matične ploče uvek smešta na nju jedan čip sa ROM memorijom u

kojoj se pored ostalog nalazi i startni program, na čiji početak se po uključenju napajanja

upućuje mikroprocesor.

1.2.1 Vrste ROM memorije

Kod klasičnih ROM čipova, podaci se na njih upisuju tokom samog procesa

proizvodnje i kasnije se ne mogu mijenjati. Međutim ima i drugih vrsta ROM-a kod kojih je to

moguće:

PROM (Programmable Read-Only Memory) koji se mogu programirati

upotrebom posebnog uređaja - PROM programera. Može se samo jednom

programirati jer se prilikom upisivanja podataka kidaju unutrašnje veze.

EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory) - Sadržaj se može

brisati izlaganjem ultraljubičastom (UV) svjetlu, što je ograničeno, a zatim

upisati drugi putem EPROM programera.

EAROM (Electrically Alterable Read-Only Memory)- Nije dizajniran za česte

izmjene te uglavnom figurira kao ROM. Koristi se kao oblik sigurne pohrane

sistemskih postavki. Zamijenio ga je CMOS RAM podržan napajanjem iz

litijumske baterije

EEPROM (Electrically Erasable Read-Only Memory)- u formi flash memorije;

eletronskim putem se može izbrisati cijeli sadržaj ili samo dio, a zatim novi

podaci upisati bez potrebe za vađenjem čipa van računara ( kod digitalnih

kamera, MP3 uređaja i sl.).

9

2. ČUVANJE PODATAKA

Memoriju računara osim prema hijerarhiji i organizaciji možemo podijeliti i u

zavisnosti od tehnologije koja se koristi za zapis podataka na medijum pa tako razlikujemo:

1. Magnetne medijume- tvrdi disk, diskette, Zip diskete;

2. Optičke medijume- CD i DVD

3. Flash memorije, memorijske kartice, USB i sl.

2.1. Magnetni medijumi

Kako je već gore navedeno u magnetne medijume spadaju: diskete, tvrdi disk, Zip

diskete i drugo.

2.1.1. DISKETA (FLOPPY DISK)

Disketa predstavlja osnovu svakog skladišta podataka zasnovanog na principu

magneta. Presvučeni su materijalom koji reaguje na magnetno polje, tako da omogućavaju

upis podataka. Disk je fleksibilan, pa odatle potiče naziv flopi. Podaci se na disketu upisuju

preko staza i sektora, na isti način kao i kod hard diska.

Prvobitni flopi diskovi su mogli čitati i pisati podatke samo na jednu stranu diskete,

tako da nisu efikasno koristili raspolozivu površinu (kapacitet max 160 KB). Jednostavnom

izmjenom načina upisa podataka Microsoft i IBM su omogućili povećanje kapaciteta na 2 MB

pri čemu se još uvijek koriste standardne diskete i uređaji. Nekoliko proizvođača se pojavilo

sa još većom gustinom zapisa na standardnim disketama (do 2,88 MB), za koje je poteban

poseban disk uređaj i zbog toga nije bio prihvaćen od strane kupaca.

Flopi diskovi se na matičnu ploču priključuju pomoću 34-žilnog trakastog kabla.

Moguće je povezati jedan, ili dva flopi diska, a fizički način povezivana određuje koji će od

njih biti drajv A:, ili B:

10

2.1.2. HARD DISK

Hard diskovi su najizrazitiji predstavnici primarnih uređaja za čuvanje podataka. Oni

su znatno deblji u odnosu na flopi, ali je debljina magnetnog sloja slična. Postoje hard diskovi

sa samo jednom pločom; drugi posjeduju vise ploča, koje su montirane na istu osovinu, tako

da se zajedno okreću. Standardni hard diskovi su fiksni i ne omogućavaju izmjenu medija za

smještaj podataka (INTERNI). Međutim, pored standardnih, postoje i izmjenljivi hard diskovi

koji se veoma lako mogu premještati sa kompjutera na kompjuter. Ukoliko se oni modifikuju

tako da medij za smještaj podataka (magnetni disk) bude smješten u posebno kućište, a glave

za upis/čitanje podataka, kao osnovni mehanički sklop, u poseban uređaj (drajv), dobićemo

prototip potpuno izmjenljivog (EKSTERNOG) hard diska.

2.1.3. ZIP DISK

Najpopularnija tehnologija koja podsjeća na flopi disk do sada je Zip drive firme

Iomega. Ovaj uređaj je samo nešto malo veći od klasičnog flopi diska od 3 ½ inča, a uobičajni

kapaciteti su 100 MB i 250 MB. Zip disk koristi napredniji način pozicioniranja glave u

odnosu na flopy disk, i takav način se koristi i kod hard diska. Zip drive moze čitati i pisati

isključivo Zip diskete. Zip diskovi se javljaju u internom, ili eksternom obliku sa SCSI

interfejsom za PC i za MAC računare kao eksterni modeli koji se priključuju na USB, ili

paralelni port, ili kao interni modeli koji se priključuju na IDE sabirnicu PC-a.

Zip drajv je daleko sporiji od hard diska, ali je njegovo vrijeme pristupa od 29ms i

brzina prenosa od 1, 25 MB/s sasvim približna CD-ROM drajvu.

Loše osobine Zip diska su:

izuzetna osetljivost na aerozagadjenja i duvanski dim;

ne smije biti u blizini uređaja koji generišu neko elektromagnetno polje i

mora se čuvati na normalnoj temperaturi 10do 20 stepeni).

Zip disk predstavlja alternativu za prenos manje količine sa jednog PC-a na drugi kada

LAN nije dostupan.

11

2.2. Optički medijumi

Za razliku od tvrdih hard diskova i disketa koji podatke zapisuju korištenjem

magnetnih traka, optički medijumi za zapisivanje koriste lasersku svjetlost.

Većina optičkih uređaja se spaja sa računarom kao i tvrdi diskovi preko IDE kabla.

2.2.1. CD ROM (Compact Disk Read only Memory)

CD ROM (Compact Disk Read only Memory) predstavlja najrasprostranjeniji optički

uređaj za skladištenje podataka na PC-u. Koristi se kao sekundarni uređaji za skladištenje

podataka, mada mogu biti i primarni. Riječ je o uređaju koji može samo čitati podatke.

Diskovi za ovaj uređaj se nabavljaju sa već nasnimljenim sadržajem, koji se ne može

mijenjati. Postoje i verzije koje dozvoljavaju jednokratni upis na CD (recordable) CD-R i

verzije za višestruko nasnimavanje podataka na jedan disk (rewritable) CD-RW. Jedan disk

moze uskladištiti od 650 MB do 800 MB. Veliki kapacitet je osnovni razlog za brzu

popularizaciju CD ROM uređaja.

CD ROM uređaji mogu biti konstruisani na različite načine, ali su najčešći oni koji su

smešteni u 5,25 inčne otvore na PC kućištu. Povezivanje uređaja sa računarom se realizuje na

jedan od 4 uobičajna načina: SCSI, IDE, vezom karakterističnom za pojedinog proizvođača

(obično pomoću zvučne kartice), ili ATAPI. ATAPI (AT Attachment Packet Interface) se

javlja u obliku posebnog skupa instrukcija za CD ROM uređaje povezane pomoću (E)IDE

konektora i predstavlja proširenje ATA interfejsa. U odnosu na IDE (ATA) povezivanje,

ATAPI izaziva samo softverske, a ne i hardverske promene.

2.2.2. DVD (Digital Versatile Disc)

DVD (DigitalVersatile Disc) u suštini predstavlja verziju CD-a većeg kapaciteta, mada

je ta razlika imala značajnog uticaja. DVD tehnologija se, po određenim detaljima, znatno

razlikuje od tehnologije CD-a, a po ostalim aspektina one su slične. DVD je, kao i CD, optički

disk koji se čita pomoću lasera.

12

Za razliku od CD lasera, DVD laser proizvodi vidljivu svjetlost i to u crvenom opsegu

vidljivog spektra (635-650 nm). Prije svega, poboljšanja u metodama za korekciju grešaka su

praktično omogućila sva druga poboljšanja. DVD mogu biti, za razliku od bilo koje vrste CD-

a, dvostrani, čak sa dva sloja za zapis po jednoj strani.

Postoje četiri varijante DVD-a:

DVD-5: jednostrani, jednoslojni sa maksimalnim kapacitetom od 4.7 GB

DVD-9: jednostrani, dvoslojni sa maksimslnim kapacitetom od 9.4 GB

DVD-10: dvostrani, jednoslojni sa maksimalnim kapacitetom od 8.5 GB

DVD-18: dvostrani, dvoslojni sa maksimalnim kapacitetom od 17 GB.

2.3. MAGNETNO - OPTIČKI UREĐAJI

Pored uređaja koji koriste isključivo magnetnu, ili isključivo optičku tehnologiju za

smještaj podataka postoje i uređaji koji su hibrid ove dvije tehnologije. To su magnetno -

optički (MO) diskovi. Oni su razvijeni još prije mnogo godina, kada su se javili u obliku

ploča. Visoka cijena i pojava novih isto tako pouzdanih tehnologija ih je udaljila od PC tržišta.

Sam medij je sličan onom koji se koristi kod CD-RW diskova, ali je MO uređaj znatno skuplji

od CD-RW-a.

2.3.1. FLASH memorije

Karakteristike idealne memorije su visoka gustina, trajnost očuvanja sadržaja, kratko

vrijeme očitavanja i upisivanja, niska potrošnja i niska cena. Klasične tehnologije izrade

memorija mogu da objedine više ili manje ovih karakteristika, za razliku od FLASH memorija

koje obuhvataju sve njih. Novu dimenziju FLASH memorijama daje upotreba u PC BIOS-ima,

drajverima za hard diskove i mobilnim telefonima. Nove generacije portabl kompjutera

zahtevaju optimalnu kombinaciju performansi, veličine, težine, niske potrošnje i otpornosti na

šokove. Implementirane u memorijske kartice, solid stejt diskove ili jednostavno, na nivou

komponenti FLASH memorije unapređuju cijelu novu generaciju prenosnih kompjutera.

13

2.3.2. Memorijske kartice

Memorijske kartice (Memory cards) su veoma zastupljene u savremenoj tehnologiji.

Memorija koja ne gubi sadržaj isključivanjem električne energije (tzv. nonvolatile memory)

jedno je od najdinamičnijih područja razvoja tehnologije proteklih godina. Korisnici o tim

tipovima memorije vrlo često niti ne razmišljaju - sve dok im uređaji poput ovih ne zatrebaju u

svakodnevnom radu i zabavi. Svaki PC računar danas ima memoriju ovog tipa, u kojoj je

pohranjen ROM BIOS, a takva, flash memorija danas ne nudi samo read only mogućnosti, već

se na nove medije mogu i zapisivati deseci megabajta podataka. Što je najvažnije, prenosni

mediji za čuvanje podataka, a i sami uređaji koji se koriste za njihovo čitanje, prenosni su,

maleni i laki. Koriste se kod digitalnih fotoaparata, digitalnih video kamera, mobilnih telefona

idr. Vrste memorijskih kartica su: IBM Microdrive, Smart Media, Compact Flash, Multimedia

Cards, Sony Memory Stick i OMEGA Clik.

14

Zaključak

Memorija služi za pamćenje podataka i programa. S obzirom na postojanost podataka,

radnu memoriju možemo podeliti na RAM memoriju (Random access memory) i ROM

memoriju (Read Only Memory).

RAM- random access memory je vrsta memorije koja se nalazi u računaru, a u njoj su

smješteni podaci koje računar trenutno obrađuje ili sa njima radi.

Najvažnija karakteristika radne memorije je to što se bilo kojoj memorijskoj lokaciji

može direktno pristupiti i nije potreban mehanički pomak komponenti. Zahvaljujući ovoj

karakteristiki pristupa, RAM zadržava znatno veću brzinu protoka podataka od ostalih

memorijskih tipova. Podaci ili sadržaj u radnoj memoriji brišu se prilikom gašenja računara,

tako da ona nije medij za trajno cuvanje podataka, već se u nju podaci samo privremeno

spremaju, da bi se nakon upotrebe sacuvalii natrag na hard disku.

ROM memorija omogućava isključivo čitanje fabrički upisanih podataka, pri čemu

promjene sadržaja nisu moguće u običnom radu sa korisničkim programima. Kod PC

računara, ROM sadrži dio operativnog sistema i poznat je kao BIOS (Basic Input Output

System), program za uključivanje, startovanje (podizanje) sistema (Start-up), program za

testiranje svih komponenti sistema po uključivanju (Power-On Self Test – POST) i program

(Setup) za podešavanje odnosno konfigurisanje računara. U trenutku uključenja računara,

RAM memorija ne sadrži nikakve instrukcije ili podatke. Zato je neophodno da postoji

program koji će se automatski prenijeti u RAM, sa ciljem omogućavanja prenošenja ostalog

dijela operativnog sistema sa stalne memorije (diska ili diskete).

U seminarskom radu sam takođe obradila i razne modele memorijskin uređaja za

skladištenje podataka koji se koriste na PC-u. Počevši od magnetnih medija raznih vrsta

(disketa, diskova itd.) do optičkih medija. Izmjenljivi diskovi i ketridži su po svemu brži u

odnosu na trake i imaju slične kapacitete, ali su fizički osjetljivi i ne obezbjeđuju istu

dugovječnost uskladištenih podataka. Optički mediji nemaju kapacitet hard diskova, ali su

jednostavni i skoro potpuno kompatibilni. Dugovječnost zapisa je predmet diskusije. U suštini,

svaki uređaj za skladištenje podataka je važan na svoj način.

15

Literatura:

- Branko Latinović: “Informacione tehnologije”, Banja Luka, 2007.godina.

Internet:

- http://www.forum.krstarica.com

- http://www.informatika.buzdo.com

- http://www.scribd.com

- http://www.wikipedia.org

16