KAN TRANSFÜZYONLARI VE KOMPLİKASYONLARI
DOÇ.DR SUAT BİÇERYEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD
Eritrosit (RBC) TransfüzyonuAmaç:- Kanın oksijen taşıma kapasitesini
artırmak- Doku oksijenasyonunu devam ettirmek
ÇOCUK VE ADOLESAN (>1 YAŞ)Akut kan kaybı (>%25)Hb < 8 g/dL (Perioperatif dönemde) Hb < 13 g/dl ve ağır kardiyopulmoner
yetersizlik varsaHb < 8 g/dL ve semptomatik kronik anemi varsaHb < 8 g/dL ve kemik iliği yetersizliği varsa
BEBEK (≤ 4 AY)Hb < 13 g/dl ve ağır pulmoner hastalık varsaHb < 13 g/dl ve ağır kardiyak hastalık varsaHb < 10 g/dl ve orta derecede pulmoner hastalık
varsaHb < 10 g/dL ve major cerrahi geçirecekse Hb < 8 g/dL ve semptomatik anemi varsa
Postoperatif dönemDevam eden kan kaybı + hemodinamik instabilite
Transfüzyon
Akut hemorajiKanamanın durdurulması + Perfüzyonun
sağlanması (kristalloid/kolloid)Kan kaybı > kan hacminin %25’i (>17 ml/kg)
ve instabil hastaTransfüzyon
Ağır pulmoner hastalıkVentilasyon desteği gerektiren ağır
akciğer hastalığında Hb normal
düzeylerde tutulmalıdır.
AnemiDemir eksikliği anemisi genelde iyi kompanse
edilir ve oral demir tedavisine iyi yanıt alınır. (Hb>5 g/dL).
Transfüzyon kararı:- Çocuğun semptomları, bulguları,
kompansasyon kapasitesine,- Kardiyorespiratuar, vasküler ve merkezi sinir
sistemi hastalığı olup olmamasına,- Aneminin nedenine ve izlemine göre verilir.
- Alternatif tedaviler (Eritropoetin-KBY)- Orak hücreli anemi ve talasemi major
YenidoğanFötal Hb var. Oksijen tutma kapasitesi yüksek.
2-3 difosfogliseratla ilişkisi zayıf. Kalp, akciğer ve damarların anemiyi kompanse
etme yeteneği zayıf.Renal, hepatik ve nörolojik fonksiyonlar henüz
tam gelişmemiş. Siyanotik konjenital kalp hastalıklı
yenidoğanda Hb>13 g/dL (Hct>%40) düzeyde tutulmalıdır.
Major cerrahi geçirecek olan yenidoğanda Hb>10 g/dL, Hct>%30 olmalıdır.
Semptomatik anemide: Taşipne, dispne, taşikardi, apne, bradikardi, beslenmede güçlük, letarji
Eritrosit suspansiyonuTam kandan sentifugasyonla ayrılır.Antikoagülan ve koruyucu eklenerek, %60 Hct (%70-
90) düzeyiyle kan bankasında 42 güne dek saklanabilir. 10-15 ml/kg dozda, 2-4 saat sürede verilir.Hiperpotasemi !! (50 mEq/L) (Özellikle yüksek
volümde (>25 ml/kg) transfüzyonda riskli)
Taze eritrosit suspansiyonuDepolama süresi <7 günHiperpotasemi riski düşükYenidoğanlarda daha çok tercih edilir.
TROMBOSİT (PLT) TRANSFÜZYONUTrombositopeni (< 50 × 109/L) + kanama
riski - Major cerrahi- Trombositopeni + kanama
PLT transfüzyonu endikasyonlarıÇocuk ve adolesan:
PLT < 50 × 109/L ve kanama var,
PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür uygulanacak,
PLT < 20 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği ve kanama
riski var enfeksiyon, organ yetersizliği, pıhtılaşma bozukluğu,
mukozal lezyonlar, ağır graft versus host hastalığı, anemi),
PLT < 10 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği var,
Trombositler herhangi bir sayıda, trombosit disfonksiyonu
var ve kanama var veya invazif prosedür geçirecek.
PLT transfüzyonu endikasyonları< 4 ay:
PLT < 100 × 109/L ve kanama var ya da ECMO
uygulanıyor,
PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür
uygulanacak,
PLT < 50 × 109/L ve klinik anstabil,
PLT < 20 × 109/L ve klinik stabil,
Trombositler herhangi bir sayıda, trombosit
disfonksiyonu var ve kanama var veya invazif
prosedür geçirecek.
Trombositopeni ve risk faktörleriAteş,Antimikrobiyal tedavi,Aktif kanama,İnvazif prosedür gereksinimi olması,Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC),Pıhtılaşma sorunu olan hastada karaciğer-
böbrek bozukluğu olması.Hedef PLT > 50 × 109/L
Kalitatif trombosit fonksiyon bozuklukları
Kalıtımsal ya da edinsel (karaciğer-böbrek fonksiyon bozukluğu ya da ECMO, kardiyak by-pass)
Ömür boyu sürebilir (kalıtsal)Tekrarlanan PLT transfüzyonları
alloimmunizasyon ve duyarsızlık oluşturur.Sadece kanama varsa ya da invazif prosedür
gereksinimi varsa PLT transfüze edilmeli.Kanama zamanı>x2Desmopressin asetat??Antiplatelet etkili ilaçlar (ör: NSAID) verilmemeli!
YenidoğanKanama ve tromboz için risk faktörleri fazlaTrombosit yıkımı yüksekTrombosit yapımı düşük- Kemik iliğinde megakaryosit progenitörlerinin
sayısı düşük- Trombopoetin yanıtı düşükTrombosit disfonksiyonu ve kanama ya da
kanama riski yoksa >100 × 109/L
PLT transfüzyonu-Doz:Amaç:>50× 109/L (Çocuk)>100× 109/L
(Yenidoğan)
Doz: <30 kg: 5-10 ml/kg>30 kg: 1 ünite2 saatte
Özellikle tekrarlayan transfüzyonlarda lökositi azaltılmış kan ürünleri ve lökosit filtreleri kullanılmalıdır.
Alloimmunizasyon,YanıtsızlıkCMV
GRANÜLOSİT (NÖTROFİL) TRANSFÜZYONUNötropenik hastalar antibiyotiklerin ve
granülosit koloni stimülan faktörlerin etkin
kullanımına rağmen progressif bakteriyel ve
fungal enfeksiyonlara karşı risk altındadırlar .
Özellikle hematopoetik progenitör hücre
tedavisi alanlarda risk büyüktür.
Granülosit transfüzyon endikasyonları:
Çocuk ve adolesanda:
• Ağır nötropeni (kan nötrofil sayısı <0.5 × 109/L) ve antimikrobiyal tedaviye rağmen devam eden bakteriyel ya da fungal enfeksiyon,
• Kalitatif nötrofil defekti ve antimikrobiyal tedaviye rağmen devam eden bakteriyel ya da fungal enfeksiyon olması.
≤4 aylık bebeklerde:
* İlk 1 haftalık yenidoğanda kan nötrofil sayısı <3.0 × 109/L ya da >1 haftada kan nötrofil sayısı <1.0 × 109/L olması ve fulminan bakteriyel enfeksiyon olması
Doz< 10 kg: 1-2 × 109/kg nötrofil / granülosit
solüsyonu
>10 kg: 1 × 1010 nötrofil / granülosit
solüsyonu
Adolesan: 5-8 × 1010 nötrofil / granülosit
solüsyonu
İstenilen nötrofil düzeyi: Birkaç gün süreyle
1.0 × 109/L
PLAZMA TRANSFÜZYONUPlazma proteinlerinin (özellikle pıhtılaşma
faktörlerinin) replasmanı amacıyla uygulanır.
İki tip plazma ürünü vardır
1- Taze donmuş plazma (ilk 8 saatte hazırlanmış)
2- 24 saatlik plazma (Faktör V ve VIII düzeyleri
daha düşük)
Doz: 15 ml/kg
Plazma endikasyonları (Bebek, çocuk ve adolesan)Pıhtılaşma faktörlerinde ağır düzeyde eksiklik ve kanama,Pıhtılaşma faktörlerinde ağır düzeyde eksiklik ve invazif prosedür uygulanacak olması,
Warfarin etkisinin acil olarak giderilme gereksinimi,
Dilüsyonal koagülopati ve kanama (ör, masif transfüzyon),
Antikoagülan protein (antitrombin III, protein C ve S) replasmanı,
Plazma değişiminde replasman sıvısı olarak (ör: trombotik trombositopenik purpura), kanama riski taşıyan pıhtılaşma faktörlerinde eksiklik(ler), karaciğer yetersizliği).
Faktör II, V, X, XI eksikliğinde plazma tam tedavi sağlar.
Faktör XIII ve fibrinojen eksikliği: Kriyopresipitat,
Faktör VII, VIII (hemofili A), IX eksikliklerinde (hemofili B)
ve von Willebrand hastalığında spesifik faktörler
verilmelidir.
Hafif-orta şiddette hemofili A ve von Willebrand
hastalığında desmopressin yararlı olabilir.
Aktif kanama ya da acil cerrahi operasyon öncesi gibi
warfarin etkisinin acil olarak giderilmesi gereken
durumlarda ve faktör II, VII, IX ve X eksikliklerinde K
vitamini yeterli olmaz, TDP gerekir.
Yenidoğanda plazma endikasyonları:Koagülasyon faktör düzeyleri düşük
Pıhtılaşma zamanları uzun Masif eritrosit transfüzyonlarında (kan
değişimi, kardiyak cerrahi gibi) tam kan etkisi yaratmak amacıyla,
K vitamini eksikliğine bağlı kanama,DIC ve kanama,Spesifik faktör replasmanının mümkün
olmadığı koagülasyon faktör eksikliklerinde.
TAHMİNİ RISK
Febril reaksiyon 1/300
Ürtiker ya da diğer deri reaksiyonları 1/50-100
Eritrosit alloimmunizasyonu 1/100
Yanlış tranfüzyon1/14,000-19,000
Hemolitik reaksiyon 1/6,000
Fatal hemoliz 1/1,000,000
Transfüzyonla ilişkili akciğer hasarı 1/5,000
HIV1 ve HIV21/2,000,000-3,000,000
Hepatit B1/100,000-200,000
Hepatit C1/1,000,000-2,000,000
Human T-cell lenfotropik virüs (HTLV) I ve II 1/641,000
Bakteriyel kontaminasyon 1/5,000,000
Malarya 1/4,000,000
Anaflaksi 1/20,000-50,000
Graft versus host hastalığı Sık değil
İmmünmodulasyon ?
Enfeksiyöz riskler:HIV, hepatit C, CMV
Hepatitis (A, B, E) ve retrovirüsler (human T-cell
lenfotropik virüs tip I ve II ve HIV-2), sifilis,
parvovirüs B19, Epstein-Barr virus, human
herpesvirüs 8, Batı Nil virüsü, sarı humma aşı
virüsü, malarya, babesiyoz, Anaplasma
phagocytophilum ve Chagas hastalığı.
Varyant Creutzfeldt-Jacob hastalığı
Enfeksiyon dışı riskler: Hemolitik ve non-hemolitik reaksiyonlar,
Sıvı yüklenmesi,
GVH hastalığı,
Elektrolit ve asit-baz denge bozuklukları,
Demir yüklenmesi,
Oksidan hasara karşı yatkınlık artışı,
Hemoliz,
Post-transfüzyon purpura,
Akut akciğer hasarı,
İmmunsupresyon,
Alloimmunizasyon.
GVH önlemi için irradyasyonPrematürebebeklerde immun olgunlaşma yetersizliği Post-transfüzyon graft versus host hastalığı gelişim riskinde artış?• Bebeğin postnatal yaşı,• Transfüze edilen üründeki immunocompetan lenfosit
sayısı, • Donör ve alıcı arasındaki HLA uyumluluğu,
Birçok yerde prematürelere kan ürünleri gama ışınlanmış (γ-irradiated) olarak verilmektedir. - İntrauterin ve kan değişiminde kullanılan lökosit içeren
kan ürünlerine,- Ağır kombine immun yetersizliği olanlara verilecek olan kan ürünlerine,- Kalp cerrahisi uygulanacak olan Di George sendromlulara
verilecek kan ürünlerine, - Hematopoietic progenitor hücre transplantlarına gama
ışınlama yapılmalıdır .
γ-ışınlama ?T-hücre antikor tedavisi (antitimosit globulin ya
da OKT3),Organ nakilleri,İmmunsupresif tedavi alanlar,HIV
Gama (γ) ışınlama:Sezyum, kobalt ya da lineer akselerasyonla
2500 - 5000 cGy dozda; minimum doz 2500 cGy.
Hücresel komponenti olan tüm kan ürünleri ışınlanmalıdır.
Plazma ve kriyopresipitat gibi dondurulmuş plazma ürünlerinin ışınlanmasına gerek yoktur.
Lökositi azaltılmış kan ürünlerinin kullanılması durumunda da ışınlama yapılmalıdır.