FOSSA TEMPORALIS,

FOSSA INFRATEMPORALIS,

FOSSA PTERYGOPALATINA

Dr. Senem Özdemir

ÖĞRENME HEDEFLERİÖĞRENME HEDEFLERİ

BU DERSİN AMACINA ULAŞABİLMESİ İÇİN

Fossa temporalis, fossa infratemporalis ve fossa pterygopalatina’nın neresi olduğunu (sınırlandıran yapılar)

KEMİK BİLGİNİZİ HATIRLAYINIZ Orbita, cavitas nasi, palatum osseum ve sinuslarınYenidoğan cranium’unun özelliklerinin Baş bölgesindeki antropolojik noktaların (Bkz: konu ile ilgili föy)Kafa iskeletini oluşturan kemiklerde oluşan aralıkların, deliklerin neler olduğunu

Bu bölgelerde hangi oluşumların yer aldığını (antropometrik nokta, kas, damar, sinir, ganglion vs)

Üç fossa nın birbirleriyle ve çevre yapılar ile olan bağlantılarını ve bu bağlantıların klinik önemlerini ÖĞRENMELİSİNİZ

arcus zygomaticus

Fossa temporalis

Fossa infratemporalis

Arcus zygomaticus

NORMA LATERALIS (dış yandan görünüm)

FOSSA TEMPORALIS

Üst:Linea temporalis superiorAlt:Arcus zygomaticusÖn: Os zygomaticum, os frontale

TABANIOs parietaleOs frontaleOs sphenoidale, ala majorOs temporale, pars squamosa

Os temporale

Os parietale

Os

front

ale

Os sphenoidale,

ala major

SINIRLARI

Arcus zygomaticus

PTERION

Fossa temporalis’de bulunan ANTROPOMETRİK NOKTA

Kafatasında frontal, sphenoid, temporal ve parietal kemiklerin birleştiği yere verilen isimdir.

KLİNİK ÖNEMİ: PTERIONa. meningea media’nın frontal dalı için bir landmark noktası.

FOSSA TEMPORALIS’IN İÇERİĞİ

Deri ve fascia superficialisMm. auriculares (anterior, superior, posterior)N. auriculotemporalis (N. mandibularis)N. zygomaticotemporalis (N. maxillaris)A. ve v. temporalis superficialisN. facialis (ramus temporalis)Fascia temporalisM. temporalisA. ve v. temporalis profunda

KIRMIZI İLE BELİRTİLENLER YÜZ ANATOMİSİ VE KAFA DERİSİ UYGULAMASINDA ANLATILMIŞ OLDUĞUNDAN BURADA SADECE HATIRLATMA ŞEKLİNDE KISACA DEĞİNİLECEKTİR.

1. M. auricularis superior

2. M. auricularis anterior

3. M. auricularis posterior

4. M. temporoparietalis

Mm. auriculares: yüzün mimik kaslarına dahildirler

N. auriculotemporalis Fossa infratemporalis’de N. mandibularis’in arka kökünden ayrılır. ve dış kuak yolunun önünden yukarı temporal bölgeye ulaşır.

Sadece sensitif (duyusal) lifler taşır.

Kulak kepçesi derisi, meatus acusticus externus ve regio temporalis üstündeki saçlı deride dağılır.

N. trigeminus n. maxillaris’inden (N5. V3) ayrılan sensitif bir daldır.

Temporal bölgedeki saçlı deriyi innerve eder

N. zygomaticotemporalis

A. temporalis superficialis

A. carotis externa’nın terminal (uç) dallarından birisidir. Fascia temporalis’in üzerinde vertex’e doğru uzanır.

A. carotis externa

A. carotis communis

A. temporalis superficialis nabzı kulağın önünde arcus zygomaticus üzerinde alınabilir.

Vv. temporales superficiales

A. temporalis superficialis

Vv. temporales superficiales

N. auriculotemporalis

N. Facialis (VII. KRANİAL SİNİR)

Plexus intraparotideus

N. facialis, Rr. temporales

N. Facialis

M. Temporalis

Fossa temporalis’i dolduran kalın bir kastır

Çeneyi kapatır, horizontale yakın seyreden arka bölüm lifleri çeneyi arkaya çeker

Siniri: N. mandibularis’in (V3) rr. temporales profundi’si

ÇİĞNEME KASLARI

M. Masseter

a. Pars superficialisb. Pars profunda

Çiğneme esnasında dişlerin birbirine yaklaşması içinmandibula’yı kaldırır.

Siniri: N. massetericus (N. mandibularis)

Norma lateralis’de yerleşen iki adet çiğneme kası vardır.Fascia temporalis

FOSSA TEMPORALIS’IN BAĞLANTILARI

Fossa temporalis dışta arcus zygomaticus, içte crista infratemporalis’in çevrelediği geçit ile fossa infratemporalis’e bağlanır.

Fossa temporalis orbita’nın posterolateral bölümünde yer alan fissura orbitalis inferior ile de orbita’ya bağlanır.

Dış (lateralden): ramus mandibula’nın iç yan yüzü

İçten (medialden): tuber maxillae, fissura pterygomaxillaris, lamina lateralis processus pterygoideus

Ön: maxilla’nın arka yüzü (tuber maxillae)

Arka: posterior’dan os temporale’nin processus styloideus’u, processus mastoideus’u ve pars tympanica’sı

SINIRLARI

FOSSA INFRATEMPORALIS

Bu çukura ulaşabilmek için arcus zygomaticus ve ramus mandibula kaldırılır.

M. temporalis’in alt bölümü (yapışma yeri)M. pterygoideus medialis ve lateralisA. maxillaris ve dallarıPlexus venosus pterygoideusN. mandibularis dallarıChorda tympaniGgl. oticum

FOSSA INFRATEMPORALIS’IN İÇERİĞİ

M. temporalis’in alt bölümü (yapışma yeri)

Proc. coronoideus ve ramus mandibula’nın ön kenarı

M. pterygoideus lateralis

Ramus mandibula kaldırılmış ve fossa infratemporalis’de yer alan çiğneme kasları görünür hale getirilmiştir.

ÇİĞNEME KASLARI

O: Os sphenoidale ala major’un facies maxillaris’i, crista infratemporalislamina lateralis proc. pterygoidea’nın dış yüzü

I: Collum mandibula önünde fovea pterygoidea, art. temporomandibularis’indiskus’u ve çene eklemi kapsülü

F: Ağzın açılmasına yardım eder.

S: N. pterygoideus lateralis (N. mandibularis))

M. pterygoideus medialis

O: Lamina lateralis proc. pterygoidea iç yüzü, Tuber maxilla

I: Ramus mandibula ve angulus mandibulae’nin iç yüzü üzerinde, tuberositas pterygoidea

F: Mandibula’nın kaldırılmasına (ağzın kapatılması)yardım eder.

S: N. pterygoideus medialis (N. mandibularis)

A. maxillaris

1. A. carotis externa’nın terminal iki uç dalından birisidir.

2. Gl. Parotidea içerisinde colllum mandibula’nın derininde

A. carotis externa’dan yaklaşık dik bir açı ile ayrılır.

3. Fossa infratemporalis’den sonra fossa pterygopalatina’ya devam eder.

fossa infratemporalis’deki seyri esnasındaretromandibular (mandibular parça), pterygoid (orta parça), pterygopalatin (iç yan parça) olmak üzere üç kısma ayrılır.

1 –a. auricularis profunda2 -a.tympanica anterior (inferior)3 -a. meningea media4 -a. alveolaris inferior (a. mylohyoidea)

MANDİBULAR BÖLÜM DALLARI (I. PARÇA)

1 –a.temporalis profunda anterior–posterior2 -a. masseterica3 -rr. pterygoidei4 -a. buccalis

PTERYGOID BÖLÜM DALLARI (II. PARÇA)

1-a. alveolaris superior posterior2-a. infraorbitalis3-a. palatina descendens4-a. canalis pterygoidei5-a. sphenopalatina

PTERYGOPALATIN BÖLÜM DALLARI (III. PARÇA)

A. MAXILLARIS DALLARI

FOSSA INFRATEMPORALIS

FOSSA PTERYGOPALATINA

N. auriculotemporalis’ian yaptığı ilmeğin içerisinden geçer. Foramen spinosumdan geçerek kafatası boşluğuna girer ve dura mater i besler.

A. meningea media

Plexus venosus pterygoideus

*[Plexus venosus pterygoideus kafa tabanındaki delikçikler aracılığı ile fossa cranii media ile sinus cavernosus’a kadar bağlantı kuran, geniş yayılımlı bir ven ağı oluşturur (ENFEKSİYON KAPISI).

Bu ven ağı m. pterygoideus medialis ve lateralis arasında yer alır.

Önde v. facialis profunda aracılığı ile v. facialis’e, büyük kısmı da arka tarafta v. maxillaris aracılığı ile v. retromandibularis’e dökülür.

v. maxillaris + v. temporalis superficialis V. maxillaris, v. temporalissuperficialisi le parotis bezinin içinde birleşerek, v. retromandibularis’ioluşturur.

V. maxillaris

V. RETROMANDIBULARIS

V. Retromandibularis, ön ve arka 2 dala ayrılır. Ön dal, v. facialis ile birleşerek, v. jugularis interna’ya açılır.

Arka dal, v. auricularis posterior ile birleşerek, v. jugularis externa’yı oluşturur

N. mandibularis

Foramen ovale

N. trigeminus’un motor lif içeren dalı.

Foramen ovale’den geçerek fossa infratemporalis’e girer.

Burada truncus anterior ve truncus posterior dallarına ayrılır.

N. mandibularis- fossa infratemporalis’deki dalları

n. alveolaris inferior(kemik kanalın içerisine girişine dikkat edin)

n. lingualis n. auriculotemporalis

Daha büyük dalı olan truncus posterior’dan 1. n. auriculotemporalis(iki kök şeklinde başlar Kökler a. meningea media’yı sardıktan sonra birleşir),

2. n. alveolaris inferior (ramus mandibula’da for. Mandibula’ya girmeden önce

r. mylohyoideus dalını verir.)

m. digastricus’un venter anterior’u ve m. mylohyoideus’un motor siniri)

3. n. lingualis(Dil sırtında sulcus terminalis’in önünde kalanParçasını örten mukozada, alt çene diş etlerinin lingual yüzünde ve ağız döşemesinde dağılır.)

n. mentalis

UYGULAMA SALONUNDA N. MANDIBULARİS’IN FOSSA INFRATEMPORALIS’DE VERDİĞİ DALLARINI GÖZLEMLEYİN

Truncus anterior’dan ise

1. n. buccalis(m. pterygoideus lateralis’in iki başıarasından öne doğru ilerler. M. buccinator’u örten deride, yanağın iç yüzünü örten mukozada ve diş etlerinin arka bölümünde dağılır)

2. Dört çiğneme kasının motor siniri1.n. massetericus2.n. pterygoideus medialis3.n. pterygoideus lateralis4.rr. temporales profundi

Ganglion oticum

Parasimpatik bir gangliondur.

Fossa infratemporalis’de foramen ovale’nin hemen altında, m. pterygoideus medialis’in arkasında yer alır.

Chorda tympani

N. Facialis (VII. KRANIAL SİNİR)’in dalıdır.

Dilin 2/3 ön bölümünden tat duyusu alır.

Chorda tympani

fossa infratemporalis içerisinde n. lingualis ile birleşir

n. lingualis

Fissura pterygomaxillaris ile fossa pterygopalatina,

Fissura orbitalis inferior aracılığıyla orbita,

Foramen ovale aracılığıyla fossa cranii media,

Foramen spinosum aracılığıyla fossa cranii media

FOSSA INFRATEMPORALIS’IN BAĞLANTILARI

Fissura orbitalis inferior ve fissura pterygomaxillaris; fossa infratemporalis’in üst iç köşesinde birleşirler.

Foramen ovale, foramen spinosum ve canalis alveolaris’in arka açıklıkları buraya açılır.

Foramen ovale

Foramen spinosum

Fissura orbitalis inferior

Fissura pterygomaxillaris

Dış (lateralden): fissura pterygomaxillaris

İçten (medialden): os palatinum’un lamina perpendicularis’i

Ön: tuber maxillae

Arka: sfenoid kemiğin proc. pterygoideus’unun ön yüzü

SINIRLARI

FOSSA PTERYGOPALATINA

Orbita’nın tepesinin hemen arkasında fissura orbitalis inferior ile fissura pterygomaxillaris’in birleşme yerinde bulunur.

Bu alan şekil olarak tabanı yukarıda, tepesi aşağıda dört duvarlı bir piramide benzetilebilir.

fossa infratemporalis’in iç yana doğru maxilla ile proc. pterygoideus arasından os palatinum’un lamina perpendicularis’ine kadar uzanan devamıdır.

N. maxillaris ve dalları

A. maxillaris’in uç dalları (pterygopalatin bölümü)

N. canalis pterygoidei (Vidius siniri)

Ggl. pterygopalatinum (Meckel ganglionu)

FOSSA PTERYGOPALATINA’NIN İÇERİĞİ

N. TRIGEMINUS (V. KRANIAL SİNİR)

V2

V1

V3

FORAMEN ROTUNDUM

foramen infraorbitale

GANGLION TRIGEMINALE

N. maxillaris Ganglion trigeminale’den köken alır.

For. rotundum’u kullanarak kraniumdan çıkar ve fossa pterygopalatina’ya gelir.

Öne doğru devam eden sinir fissura orbitalis inferiordan geçtikten sonra foramen infraorbitale’den n. infraorbitalis olarak çıkar.

SADECE SENSİTİF (alt göz kapağından üst dudağa)

V2V2V2

n. infraorbitalis

N. maxillaris’in fossa pterygopalatinum’da verdiği dallar

1. Orbital dallar

2. N. alveolaris superior posterior

3. N. palatinus major ve minor

4. Nn. nasales

5. N. pharyngeus

6. N. zygomaticus

7. N. palatinus

8. N. canalis pterygoidei

Nn. alveolares superioresrr. alveolares superiores posteriores

r. zygomaticotemporalisr. zygomaticofacialis

N. zygomaticus

V2

V2

N. palatinus major

Üst çene dişleri, sert damak ve buraya komşu yumuşak damak mukozasında dağılır

Yumuşak damak, uvula ve bademcikte dağılır

N. palatinus minor

V2

N. nasales

N. Nasopalatinus

Septum nasi’de öne ve aşağıya (canalis incisivus’a)doğru uzanır.Sert damakta dağılır.

N. canalis pterygoidei (Vidius siniri)

Canalis pterygoideus’dan geçerek fossa pterygopalatina’yaulaşan bir sinirdir.

Ggl. pterygopalatinum (Meckel ganglionu)

En büyük parasimpatik gangliondur.

Fossa pterygopalatina’nın derininde, n. maxillaris’in altında bulunur

Ganglion n. maxillaris’e kısa lifler vasıtasıyla (rr. ganglionici) asılı durumdadır.

V1

V2

V3V2

A. maxillaris’in üçüncü bölümü (pterygopalatin parça)

1-a. alveolaris superior posterior2-a. infraorbitalis3-a. palatina descendens4-a. canalis pterygoidei

5-a. sphenopalatina (a. maxillaris’in TERMİNAL DALIDIR)

BURUN KANAMALARININ ÇOĞUNDAN SORUMLU ARTERDİR)KISSELBACH=LITTLE ÜÇGENİ=BURUN KANAMALARININ SIK GÖRÜLDÜĞÜ YER.

PTERYGOPALATIN BÖLÜM DALLARI (III. PARÇA)

BAĞLANTI YÖNÜ BAĞLANTIYI SAĞLAYAN YAPI BAĞLANTI YAPILAN BÖLGE

POSTERIOR FORAMEN ROTUNDUM FOSSA CRANII MEDIA

POSTERIOR CANALIS PTERYGOIDEUS (VIDIAN) FOSSA CRANII MEDIA, FORAMEN LACERUM

POSTERIOR CANALIS PALATOVAGINALIS (PHARYNGEAL) CAVITAS NASI, NASOPHARYNX

ANTERIOR FISSURA ORBITALIS INFERIOR ORBITA

MEDIAL FORAMEN SPHENOPALATINUM CAVITAS NASI, NASOPHARYNX

LATERAL FISSURA PTERYGOMAXILLARIS FOSSA INFRATEMPORALIS

INFERIOR CANALIS PALATINUS MAJUS (PTERYGOPALATINE) CAVITAS ORIS, CANALIS PALATINUS MINUS

FOSSA PTERYGOPALATINA’NIN BAĞLANTILARI

ORBITAFOSSA CRANII MEDIA

CAVITAS NASI

CAVITAS ORIS

UYGULAMA SALONUNDA BUNLARI GÖZLEMLEYİN (KADAVRA+MODEL)1.N. auriculotemporalis 2.N. facialis, glandula parotidea ve içerisinde şekillenen oluşumları3.A. ve v. temporalis superficialis -a. carotis externa4.Çiğneme kasları5.N. mandibularis ve dalları -n. alveolaris inferior (mandibula’da kemik kanalın içerisine girişine dikkat edin), n. lingualis, n. mylohyoideus, n. buccalis6.A. maxillaris ve dalları (kadavrada tümünü görmek zordur. İzleyebildiğiniz dallarını gözlemleyin)

• FISSURA ORBITALIS SUPERIOR FISSURA ORBITALIS INFERIOR

• CAVITAS NASI

– Apertura piriformis– Septum nasi osseum (os ethmoidale+vomer)– Conchae nasales media ve inferior

• Palatum osseum (sert damak=os palatinum-lamina horizontalis +maxilla-processus palatinus) • Fossa hypophysıalıs

• Foramen rotundum

• Foramen ovale• Foramen spinosum

• Foramen lacerum• Canalis opticus• Foramen jugulare

• Meatus acusticus internus• Foramen stylomastoideum • Foramen magnum

• Foramen parietale• CRANIUM’UN ÖNDEN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR

(Bkz: İlgili föy: Baş antropolojisine ait kısa bilgi)

• NASION

• GNATHION• GLABELLA

• PROSTHION• CRANIUM’UN ÜSTTEN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR (bkz: ilgili föy)• BREGMA

• CRANIUM’UN YANDAN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR (bkz: ilgili föy)• PTERION• ASTERION

• GONION• CRANIUM’UN ARKADAN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR(bkz: ilgili föy)• INION

• LAMBDA

• YENİ DOĞAN CRANIUM’UNUN ÖZELLİKLERİ• Fonticulus (bıngıldak): Yeni doğan döneminde calvaria kemikleri bağdokusundan membranlar ile birbirlerine bağlanmıştır (Bu

durum 2 yaşına kadar devam edebilir). Yalnız bağ dokusu ile örtülü olan, birkaç kemiğin birleştiği bu alanlara fonticulus denir. • Fonticulus anterior (major)• Fonticulus posterior (minor)• Fonticulus sphenoidalis (anterolateralis)• Fonticulus mastoideus (posterolateralis) •

DİKKATOSTEOLOJİYE AİT BU BİLGİLERDEN DESORUMLUSUNUZ