Eindrapport van de Evaluatiecomm
issie Integrale Bekostiging Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
Eindrapport van de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
Juni 2012 Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging Postbus 93245 2509 AE Den Haag Telefoon 070 349 52 24 [email protected]
Eindrapport van de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
Juni 2012
Colofon
Voor meer informatie over de Evaluatiecommissie
Integrale Bekostiging kunt u contact opnemen met
het secretariaat via e-mail of telefoon.
Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Postbus 93245
2509 AE Den Haag
Telefoon 070 349 52 24
Ontwerp
Baron von Fonthausen (Jacques Le Bailly)
Fotografie
Zorg in Beeld (Frank Muller)
Eindrapport van de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
VoorwoordVooruligtheteindrapportvandeEvaluatiecommissieIntegraleBekostiging.
Detaakopdrachtvandecommissie,ingestelddoordeministervanVolks
gezondheid,WelzijnenSport(VWS)opverzoekvandeTweedeKamer,washet
monitorenvandeinvoeringvanintegralebekostigingvandezorgvoordiabetes,
vasculairrisicomanagementenCOPDtijdensdeovergangsperiodewaarindezorg
ooknogopdeoudemanierkonwordenbekostigd.Doelstellingwasdevraagte
beantwoordenofvoldoendeaanderandvoorwaardenwasvoldaanomdeover
gangsregelingtebeindigen.Ditrapportdoetverslagvandemonitoringperiode
engeefteenadviesvoorhetvervolg.WijhopendatdeministerendeTweede
Kamermetditrapportgenformeerddediscussiekunnenvoerenoverhoehet
verdermoetmetdebekostigingvandezorgvoorchronischzieken.Wijhopen
ookdathetveldzichherkentinhetgeschetstebeeldendoenaanheteindvan
hetrapportaanbevelingenvoordeverschillendeveldpartijen.
Wijdankeneeniederdieeenbijdrageheeftgeleverdaanditrapportendeeer
dereactiviteitenvandecommissie.WijdankendeonderzoekersvanhetRijks
InstituutvoorVolksgezondheidenMilieuonderleidingvanmw.dr.CarolineBaan
endr.JeroenStruijsvoorhettenbehoevevandecommissieuitgevoerdeen
bijeengebrachteonderzoek.WijdankenZonMwmetnameindepersoonvan
mw.drs.AnnettePietersenenhaarmedewerkersvoorhetfaciliterenvande
commissieenhetvoerenvanhetsecretariaattotseptember2011.Wijdanken
ookmw.drs.ChristelvanDijkvanhetNederlandsinstituutvooronderzoekvan
degezondheidszorg(NIVEL)voorhetovernemenvanhetsecretariaatnadie
periodeenhaarbelangrijkebijdragenaanzoweldetussenrapportagealsdeeind
rapportage.Dankgaatookuitnaardrs.HansSimons,inzijnhoedanigheidvan
voorzittervandeprogrammacommissievanhetZonMwprogrammaOpn
lijnenmw.drs.ElviravanEijkvanhetministerievanVWSvoorhunbijdragen
aandediscussiediezijalswaarnemershadden.Tenslottegaatdankuitnaaral
diegenendiehebbenbijgedragendoormateriaalofreactiesnaardecommissie
testuren.Inhetbijzondernoemenwijdegenendiehebbendeelgenomenaan
destakeholdersbijeenkomstenin2011.
De commissie:
Prof.dr.DinnydeBakker Voorzitter
Drs.JoopRaams
Prof.Dr.ErikSchut
Prof.dr.BertVrijhoef
JanErikdeWildt,MHA
SamenvattingSinds2010isdemogelijkheidgebodenaanzorgverzekeraarsomde(vooral
eerstelijns)zorgvoorpatintenmetdiabetesmellitus,vasculairrisicomanage
mentenCOPDintegraaltebekostigen.Integraalwilzeggendatdeverzekeraar
dezorginkooptbijnpartijdieverantwoordelijkisvoordetotalezorgvoorde
betreffendeaandoening,waarvoordienverschillendezorgverlenerszoalshuis
artsen,ditisten,fysiotherapeuten,podotherapeutenelkverantwoordelijkwaren
vooreenonderdeelvandezorg.Degedachteerachterisdatdoorhetondern
verantwoordelijkheidbrengenvandetotalezorgpatintenmeersamenhangende
zorgkrijgen.Datzoumoetenleidentotbeterezorgenooktotgoedkoperezorg
omdatmeerpatintenindeeerstelijnzoudenkunnenwordenbehandeld.
OmdatbijdeTweedeKamerveelvragenbestondenofvoldoendeaanderand
voorwaardenwasvoldaanomditnieuwesysteemintevoerenisvoorzienin
eenovergangsperiodevan2010totenmet2012,waarindezorgookopbasis
vanhetoudesysteemkanwordenbekostigd.DeEvaluatiecommissieIntegrale
Bekostiging(EIB)isingesteldomgedurendedeovergangsperiodevandriejaar
deontwikkelingrondintegralebekostigingtemonitorenenaanheteindvan
dieperiodeaandeministervanVWSteadviserenofvoldoendeaanderand
voorwaardenisvoldaanomdeovergangsperiodetebeindigen.Decommissie
heeftdaarbijgekekeninhoeverreintegralebekostiginginderdaadheeftbijge
dragenaanbetereengoedkoperezorg.
Voorfinaaloordeeltevroeg
Hetisinzijnalgemeenheidtevroegomeenfinaaloordeeltegevenoverde
effectenvanintegralebekostigingopdezorgkostenenkwaliteit,deelsdoordat
dieeffectenpasoptermijnzichtbaarzijnendeelsomdatgoedeencomplete
kostencijfersoverdeperiodedatintegralebekostiginglandelijkisingevoerd
nognietbeschikbaarzijn.Decommissiemoestzichdaaromvaakbehelpenmet
cijfersoverdeexperimenteerperiodevoorafgaandaan2010enhoofdzakelijk
gebaseerdophetzorgprogrammadiabetes.
Beterezorggerealiseerd
Deintegralebekostigingheeftertoegeleiddateenvrijwellandelijkdekkend
netwerkvanzorggroepenisontstaan,waarbinnenhuisartsenmultidisciplinair
samenwerkenmetonderanderenpraktijkondersteuners,ditisten,fysiothera
peuten,podotherapeuten,internistenenoogartsen.Dienetwerkenzijngerea
liseerdvoordiabetes,inminderematevoorChronicObstructivePulmonary
Disease(COPD)eninzeerbeperktematevoorvasculairrisicomanagement.
Kleineremaarwaarneembarepositieveeffectenopdekwaliteitvanzorgzijn
gevonden.Erheeftbovendieneenwaarneembareverschuivingvanzorgplaats
gevondenindezindateenkleinerdeelvandediabetespatintenindetweede
lijnwordtbehandeld.Overigenslijkendeeffectentevarirentussenenbinnen
zorggroepen.
Initieelhogerekosten
Cijfersoverdeexperimentenvoorafgaandaandelandelijkeinvoeringlatenzien
datdetotalezorgkostenvandiabetespatintenbijintegralebekostigingin2009
hogerzijn(3%)danbijregulierebekostiging.Vanditverschilissprakeondanks
dateenkleinerdeelvandediabetespatintenindetweedelijnwordtbehandeld.
Oorzaakhiervanzijndeextrainvesteringendieindeeerstelijnnodigwarenen
dievaakslechtsovernaandoening(diabetes)kondenwordenomgeslagen.
Daarnaastwijstdegrotevariatieinkostentussenzorggroepeneropdatdeextra
kostendeelsvermijdbaarzijn.Hetkomtookdoordatindetweedelijndekosten
nietzijngedaaldondanksdaterminderpatintenonderbehandelingzijn.
Daarnaastzijnverzekeraarspasvanaf2011actiefdubbelebetalingengaanvoor
komen.Vanaf2012zijnervoortsaanwijzingendatzorgverzekeraarsstrakker
inkopenindetweedelijn,waardoormogelijkindetoekomstverschuivingen
vandetweedenaardeeerstelijnkunnenresultereninlagerezorgkosten.DeEIB
isvanmeningdatdegrootstepotentilewinstinkostenistebehalendoorhet
verbindenvandeeersteentweedelijnszorg.
Slechtstendelevoldaanaanrandvoorwaarden
Erwordtnogmaarslechtstendelevoldaanaanderandvoorwaardenominte
gralebekostigingeensuccestemaken.Zorggroepenvoldoennoglangnietaltijd
aandeeisendiewordengesteldaanzorginstellingenintermenvantranspa
rantieenhetborgenvandekwaliteit.Verbeterpotentieeliserophetgebiedvan
dezorginkoopvanverzekeraarenhettoezichtopdenalevingvancontracten
zoweltenaanzienvandeeerstealsdetweedelijn,waarsubstitutiewinst
verzilverddientteworden.Veelverbeteringistevensmogelijkdoormeeraan
dachttebestedenaanondersteuningbijzelfmanagementendoorindividuele
zorgplannentestimulerenofinhetalgemeendepatintmeertebetrekkenbij
dezorg.
Doorgaan,maarstrakkersturen
Decommissievindtdatondanksdenogbeperktekwaliteitswinstendehogere
kostenmoetwordendoorgegaanmetintegralebekostiging.Datisomdatde
commissievindtdatintegralebekostigingeengoedvliegwielisomdeorganisa
tiekrachtindeeerstelijnteversterken.Bovendienverwachtdecommissiemeer
effectvanintegralebekostigingalsbeterwordtvoldaanaanderandvoorwaar
den.Doorgaandus,maarstrakkersturenopderandvoorwaarden.Belangrijke
eisendaarinzijnhetgoedregelenvandegovernance,hethebbenvaneenkwa
liteitssysteemenhetverantwoordingafleggenoverprestatiesopindicatoren.
Zorggroependienietaanderandvoorwaardenvoldoenkunnendanvandeoude
bekostigingsregelsgebruikmaken.Inditlichtkandeovergangsregelingnogniet
vervallen.
Versterkpositievanpatint
Belangrijkpuntisdatdepositievandepatintnogonvoldoendeuitdeverf
komt.PatintendiezichcommitterenaanhetzorgplankunnennaarBelgisch
voorbeeldkortingopeigenbijdrage/eigenrisicokrijgen.
Waakzaamheidgeboden
Voorafwerdgevreesddatdedominantepositiediezorggroepeninveelregios
hebbenzouleidentotaanmerkelijkemarktmacht.Groteproblemenopditvlak
zijnnietnaarvorengekomen,maarvanuitdiverseberoepsgroependiedoorzorg
groepenwordengecontracteerdwordtwelkritiekgeleverdopdeinhunogen
dominantepositievanbepaaldezorggroepen.Decommissieisdaaromvan
oordeeldatwaakzaamheidgebodenis.Hetzelfdegeldtvoorhetoptredenvan
risicoselectieindezinvanhetopnemenvanrelatiefgezondepatintenenhet
werenvanrelatiefbewerkelijkepatinten.Ookdaarisnogweinigvangebleken
maardientteblijvengemonitord.
Integralebekostigingverrevanintegraal
Eenstructureelprobleembijintegralebekostiging,zoalsdietotdusverisgerea
liseerd,isdatdezeinfeitenogverrevanintegraalis.Slechts8%vandetotale
zorgkostenvandiabetespatintenwordtgedektdoorintegralebekostiging.
Dekostenvanfarmacieendetweedelijnszorgzijn(grotendeels)nietopgenomen
indeketenDBC.Coenmultimorbiditeitkunnenonvoldoendewordengeadres
seerdvanwegedeprimairziektegerichtebenadering.