Zehirli Su Canlıları ile Temas
Doç. Dr. Gürkan ERSOY
Acil Tıp Anabilim Dalı, Öğretim Üyesi
İngilizce Başlık
Trauma and Envonamations (zehirlenme) from Marine (deniz) Fauna (bölge, deniz ortamı)
Kaynaklar
• Judith Tintinali• Environmental injuries. Trauma and envonamations
from marine fauna.
• Makaleler
Nedir? Konumuzla İlgisi?
Konunun Önemi
• İlgi alanım,• Medya soruyor
• Yaz ayı acilleri,• Deniz anası,
• Deniz kestanesi,
• Sıcak çarpması vs
• Hiç sunum Θ,• Yapılmadı,• Dinlemedim
Konunun Önemi
• Tam mevsimi,
• Başımıza gelebilir,• Kendimiz, yakınımız
• İnsanlar daha çok denize gidiyor• Hafta sonları?
• Farkındalık yaratmak istedim
Deniz Neden Önemli (Farklı)?
• İçinde nefes alamayız,• İçi bir bilinmeyen,
• Görünmüyor, • Ürkütücü,• Korunacak, tutunacak yer yok
• Mutlaka yüzme bilmek gerekir,• İçinde «gerçek aciller»,
• Kalp krizi, sara, senkop, vurgun vs
Deniz Neden Önemli (Farklı)?
• Deniz canlıları;• Gelişmiş korunma yöntemleri, • Ciddi zehirleri var,• Yemek değil, korunmak için
• Yazlık yerlerde ciddi hastane sıkıntısı• Çeşme Alper Çizgekanat Hastanesi• Bodrum ve Kuşadası’nda yazarlar Ex...
• Altan Erbulak vs.
Deniz Yaralanmaları
• Travmaları (beraberinde enfeksiyon)• Deniz kestanesi,• Süngerler • Mercan kayalar
• Zehirlenmeler:• Balıklar,• Deniz anası,• Vatos vs.
Sorular?
Ne Yapalım?
Soru? Ne Yapalım?
Soru? Ne Yapalım?
Epidemiyoloji
• Sağlıklı bilgi, istatistik, rakamlar yok,• Küçük yaralanmalar müracaat etmiyor,
• En çok: • Deniz anası, • Zehirli balık yaralanmaları vs.• Travmatik yaralanma hk bilgi daha az
Denizde Travmalar
• Major travmalar:• Köpek balığı saldırısı
• Minör travmalar:• Mercan yaralanmaları
Köpek Balığı
• En tehlikeli balık,• Çok ciddi yaralanma yapabiliyor,• Cüssesi ve çene yapısı
Yıllar Önce Film...
Köpek Balığı Travmaları
• Aslında çok nadir• Halkın algısı çokmuş gibi,
• Tüm dünyada yılda;• Saldırı: 70-100,• Ölüm: 4-15,
• Mortalite:• %10-20
Köpek Balığı Travmaları
• Ölüm nedeni:• Hastane öncesi bakım olmayışı,• Hemorajik şok,• Boğulma
Köpek Balığı Travmaları Önemi
• Masif doku kaybı ve hemorajik şok
• Atipik organizmalar ile kontaminasyon• Ciddi infeksiyon
• Kazazede nasıldır?• Çok korkmuş,• Hipotermik,• Boğulma tehlikesi geçirmiş
Köpek Balığı Travması ve Tedavi
• Hemen sudan çıkaralım,
• Resusitasyon başla (ATLS geçerli),
• Radyoloji önemli• Tüm yaralı alanlar,
• Özelikle yabancı cisim (diken, balık dişi vs.)• Tüm yaralardan kültür
Köpek Balığı Travması ve Tedavi
• Abrazyon ve sıyrıklar:• Bol irigasyon ve antibiyotik
• Yaralanma büyükse:• Ameliyathanede geniş debridman,• Multipl cerrahi girişimler
Köpek Balığı Travması ve Tedavi
• Hangi antibiyotik:• Vibrio,• Staphyloccus,• Streptococcus
• Karın yaralanması varsa:• Enterik ve anaeroplara etkili olanlarda
Minör Deniz Travması
Deniz Mercanları
Mercan Yaralanmaları
• Denizdeki en sık yaralanma,
• En sık:• El, önkol, dirsek ve dizler
Mercan Yaralanmaları Semptomlar
• Kaşıntılı ağrı,
• Eritem,
• Zamanla burada selülit ve ülserasyon olabilir,
• Yara 3-6 haftada iyileşir
Mercan Yaralanması ve Tedavi
• Çok iyi irigasyon
• Yabancı cisim kalmasın:• Enfeksiyon,• Granülom
• Geniş yaralanmalar sekonder iyileşmeye
Deniz Suyu Bakteriyolojisi
• Sıklıkla gram (-) çubuk bakteriler:• Vibrio çeşitleri;
• V. Vulnificus• V. Hollisae vs.
• Shewanella putreficiens
• Tabii bunların yanında normal cilt florası da...
Deniz Suyu Bakteriyolojisi
• Deniz suyu enfeksiyonları tedavisi zor:• Geç tedaviye geliyorlar,• Yanlış antibiyotikle tedavi oluyorlar
• İmmünkompromize hastalarda risk fazla?• Süratle bakteriyemi ve sepsis
Deniz Yaralanmalarında Tedavi
• En önemli:• Bol irigasyon (yabancı cisimler):
• Diş,• Deniz bitkileri,• Diken
• Filmler çekilmeli, x-Ray ve/veya ultrason:• Kırık ve yabancı cisim
• Ameliyathanede geniş debridman
Deniz Yaralanmalarında Tedavi
• Proflaktik antibiyotik?• Çok çalışma yok
• Kültürler alınmalı,• Laboratuvar uyarılmalı (deniz kaynaklı)• Yaranın yer ve durumuna uygun ampirik
antibiyotik,• Etken genel olarak polimikrobiyal
Deniz Yaralanmaları ve Antibiyotik
• Unutmayalım:• Deniz yaralanmaları çok ciddi enfeksiyon,
• Aman dikkat
• Deniz suyu yaralanmaları:
•Sefalasporin (II. Kuşak) veya
• Florokinolon
Deniz Yaralanmaları ve Antibiyotik
• Tatlı suyu yaralanmaları:• Aeromonas cinsilerine karşı:
• Sefalasporin (II. Kuşak) veya • Florokinolon veya • Imipenem vs
Denizde Zehirlenmeler
• Deniz hayvanlarını zehirleri var:• Nörotoksik,• Hematoksik,• Sitotoksik,• Myotoksik vs.
Deniz Anası Teması
• Kliniği etkileyen faktörler:• Zehirin dozu,• Hayvanın cinsi,• Kişinin yaş ve cüssesi
• Semptomlar:• Rahatsız edici cilt bulguları,• Ağrı, yanma, o bölgede kızarıklık, kabartı
Deniz Anası Teması
• Günler, haftalar içinde iyileşir,
• Hiperpigmente alan kalır
Deniz Anası Temasında Tedavi
• İlk yardım uygulaması,
• Acil serviste tedavi
Deniz Anası Teması ve Tedavi
• Tedavi Prensipleri:• Yapışıp kalan parçaların deaktivasyonu,• Varsa zehirin andidotunun uygulanması,• Semptomatik tedavi• Ağrı ile mücadele
• Sistemik bulgu varsa:• Gözlem (en az 8 saat)
Deniz Anası Teması ve İlkyardım
• Yapışan nematositlerin deaktivasyonu çok önemli,• Topikal dekontaminan uygula,
• Çeşme suyu önerilmiyor (xxx)• Nematosit desarjına neden oluyor
• Hangi dekontaminan?
Deniz Anası Teması ve İlkyardım
• Soğuk değil, sıcak su:• 40-450C, 20 dakika
Makale 8
Acil Serviste Tedavi
• Minör yaralanmalarda:• İlkyardım yeterli,• Deniz anası vakaları % 99 minör,
• Çoğu acile gelmiyor• Oral/parenteral analjezik
• Geniş yaralanma/ciltte nekroz varsa:• Yanık gibi kapatılabilir
Acil Serviste Tedavi
• Kornea teması var:• Göz konsültasyonu,• İrrigasyon
Süngerler
• Bazılarının toksik salgıları var,
• Klasik dermatit bulguları olur
Sünger Temasında Tedavi
• Bol irrigasyon,
• Soğuk uygulama,
• Analjezi,
• Ciddi kaşınma varsa:• Oral/lokal antihistaminik
Deniz Kestaneleri
• Genellikle üstüne basmakla,
• Semptomlar:• Yanıcı ağrı,• Batma hissi,• Eritem, kızarıklık, ufak kanama
• Ekleme girerse:• Hızla, ciddi sinovit hali
Deniz Kestanesinde Tedavi
• Sıcak suya sokmak (40-45 derece) 30-90 dk.• Oral/parenteral analjezi,• Dikenler nasıl çıkarılacak?
• Görülenleri cımbızla çıkaralım,• Gözleme alalım,
• Semptomlar olursa (ağrı, enfeksiyon vs.)• Cerrahi eksizyon
• Eklem içinde ise: • Derhal operasyon
Deniz Kestanesinde Tedavi
• Zeytinyağı?
• Tetanoz aşısı
Deniz Yıldızı
• Tipik, basık yapıları vardır,
• Zehiri kuyruğunda,
• Kum içinde gizlenerek durur,• Üstüne basınca sokar,• Yaralanma ayakta olur,• Elle tutulursa:
• Elden sokar
Zehirli Balıklar
• Buraya almadım, çünkü:• Tropikal denizlerde, • Okyanuslarda
• Örnekler:• Catfish,• Stonefish,• Scorpion fish vs
Zehirli Balık-Deniz Yıldızı Tedavi
• Tedavi prensibi:• Zehirin etkisini yok etmek,• Analjezi,• Enfeksyion kontrolü
Zehirli Balık-Deniz Yıldızı Tedavi
• Bol irrigasyon,
• Kanama durduralım,
• Sıcak su uygulayalım,
• Analjezi sağlayalım,• Gerekirse lokal anestezi ile infiltrasyon• Deniz yıldızı yaralanması:
• Sütüre etmeyelim,
• Proflaktik antibiyotik tartışmalı
Davet
Uluslararası Afet ve Acil Tıp Kongresi
26-29.Kasım.2015
http:www.afetveaciltip2015.org
Sonuç, Özet
• Her an, hepimize olabilir,
• İlkyardım tedavisi çok önemli,
• Tedavi konusunda araştırmalar kısıtlı,
• Tedavide «sirke» ve «sıcak su» önemli,
• Korunma önemli, ucuz, etkin:• Paletle girme,• Bilmediğimiz yerde denize girmemek
IV. Paramedik Sempozyumu, Ankara/2008
Çok Teşekkür Ederim
https://www.facebook.com/gurkan.ersoy.5
https://twitter.com/ersoygurkan