KABANATA 13

ANG GALAW NG PRESYO

ANG PAGBABAGO NG PRESYO

ISA SA MGA PANGUNAHING SULIRANIN NA PALAGIANG BUMABAGABAG SA ISANG EKONOMIYA AY ANG PAG TAAS NG PRESYO NG MGA BILIHIN. HALOS LAHAT NG BANSA AY NAKARANAS NG NASABING SULIRANIN, MAGING MAULAD, UMUUNLAD AT PAPAUNLAD NA BANSA.

PAG-ALAM SA IMPLASYON

ALAM NATING LAHAT NA NAPAKARAMING BILIHIN SA PAMILIHAN NA ANG BAWAT ISA AY MAY PRESYO, KAYA NAPAKAHIRAP NA GAWAIN ANG SURIIN ANG PAGTAAS NG PRESYO NG BAWAY ISA UPANG MAPAG-ALAM ANG ANTAS NG IMPLASYON.

MAY IBA PANG URI NG PANUKAT NG PAGTAAS NG PRESYO1.WHOLESALE PRICE INDEX

AT RETAIL PRICE INDEX2.GNP DEFLATOR O GNP

IMPLICIT PRICE INDEX3.CONSUMER PRICE INDEX

(CPI)

WHOLESALE PRICE INDEX AT RETAIL PRINCE INDEX

SINUSUKAT NITA ANG PAGBABAGO NG PRESYO NG MGA INTERMEDIATE GOODS, CRUDE MATERIAL, AT YARING PRODUKTO SA BILIHING WHOLESALE AT RETAIL.

GNP DEFLATOR O GNP IMPICIT PRICE INDEX

MAY MALAKING PAGKAKAIBA ANG PRESYO NG MGA PRODUKTO NG NAKALIPAS NA TAON AT SA KASALUKUYAN. ANG GNP DEFLATOR AY GINAGAMIT UPANG ALAMIN ANG HALAGA NG GNP BATAY SA NAKALIPAS NA TAON SA PAGGAMIT NG PORMULANG

CONSUMER PRINCE INDEX (CPI)

ITO AY KILALA NA PANUKAT NG AVERAGE NA PAG BABAGO NG PRESYO NG MGA BILIHIN NA PANGKARANIWANG KINUKONSUMO NG MGA KONSYUMER

PARAAN NG PAGSUKAT NG CPI

1. PAGKOMPYUT NG TINIMBANG NA PRESYO (TP) (WEIGHTED PRINCE)

-ANG PAGKUHA NG TINIMBANG NA PRESYO AY SA PARANG PRESYO X TIMBANG.2. PAG-ALAM SA KABUUANG

TINIMBANG NA PRESYO (KTP/TOTAL WEIGHTED PRICE)

-UPANG MALAMAN ANG KTP NG TAONG 2007 AT 2008 KAILANGAN PAGSAMA-SAMAHIN ANG LAHAT NG TP.

ANG TOTAL NG KTP ANG GAGAMITIN SA PAGKUHA NG CPI. MAAARING MAKUHA ANG CPI SA TAONG 2007 AT 2008 SA PAMAMAGITAN NG PORMULANG:

SA PAGKOMPYUT NG CPI, MAY MGA HAKBANG NA SINUSUNOD. ANG MGA PRODUKTO NA NAKAPALOOB SA MARKET BASKET ANG GINAMIT SA PAG SUKAT NG CPI. TINGNAN SA TALAHANAYAN BLG. 29.2

BIGAS KILO 60 22.00 24.00ASUKAL KILO 7 26.00 28.00MANOK KILO 15 100.00 115.00KARNE AT BABOY KILO 10 115.00 130.00ISDA (GALUNGGONG) KILO 21 80.00

95.00KARNE NG BAKA KILO 10 180.00

195.00GULAY (PECHAY) KILO 3 30.00 35.00MANTIKA LITRO 9 32.00 36.00

MGA BILIHIN YUNIT

TIMBANG PRESYO

2007

2008

TALAHANAYAN BLG. 29.2

BIGAS PhP 1,100 PhP 1,200ASUKAL 182 190MANOK 1,500 1,725KARNE NG BABOY 1,150 1,300ISDA (GALUNGGONG) 1,680 1,995KARNE NG BAKA 1,800 1,950GULAY (PECHAY) 90 150MANTIKA 256 288KTP 7,758 8, 759

MGA BILIHIN 2007 2008

TALAHANAYAN BLG. 29.3

TINIMBANG NA PRESYO

KATUTURAN NG CPI

ANG CPI AY GINAGAMIT NA INSTRUMENTO UPANG MABATID ANG COST OF LIVING SA ISANG EKONOMIYA. ANG COST OF LIVING AY TUMUTOKOY SA HALAGA NG KAILANGAN NG ISANG PAMILYA NA MAY ANIM NA MIYEMBRO UPANG MABUHAY AT MAKAKONSUMO NG MGA PANGUNAHING BILIHIN. ANG COST OF LIVING AY NAGBABAGO AYON SA ANTAS NG IMPLASYON NA MAYROON SA ISANG BANSA.

SA PAMAMAGITAN DIN NG CPI AY NASUSUKAT ANG INFLATION AT DEFLATION RATE NG BANSA, MAARING ARAW, BUWAN AT TAON. ITO RIN ANG GINAGAMIT NG PANUKAT SA KAKAYAHAN NG PISO NA MAKABILI NG MGA PRODUKTO AT SERBISYO O TINAWAG NA PURCHASING POWER OF PESO (PPP). KAPAG ANG CPI AY TUMATAAS, ANG KAKAYAHAN NG PISO NA MAKABILI NG PRODUKTO AT SERBISYO AY BUMABABA.

JASON A. QUILLA

IV – M M M