49สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
บทคดยอ อำนาจหนาทหนงทอยในขอบเขตอำนาจของศาลรฐธรรมนญคอ การวนจฉยคณสมบต
ของผดำรงตำแหนงรฐมนตร เนองจากตองคำพพากษาใหความเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพาะตว
ตามมาตรา 267 อนเนองจากกระทำการอนตองหามตามมาตรา 182 (7) ซงคดนศาล
รฐธรรมนญไดมคำวนจฉยท 12-13/2551 ประเดนปญหาหลกของคำวนจฉยคดนคอ การ
ตความหมายของถอยคำซงศาลรฐธรรมนญไดนำพจนานกรมซงไมใชกฎหมายมาใชเปน
เครองมอชวยในการตความคำวา“ลกจาง”คำจำกดความหรอคำนยามของคำวา“ลกจาง”นน
โดยปกตในการพจารณาคดของศาลกตองตความตามคำนยามหรอความหมายของคำทกฎหมาย
บญญตไว
ปญหาการตความของศาลรฐธรรมนญ: ศกษากรณ สถานภาพของลกจาง ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550
มาตรา 267 และมาตรา 182 (7)* Problems of interpretation of constitution court: Case study of employee status under the constitution of the kingdom of Thailand
of 2007 section 267 and section 182 (7)
จาสบตำรวจ เอกภพ อปมาก** Ekaphob Upamark, Pol.Sgt.Maj.
*วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยศรปทมวทยาเขตชลบรปการศกษา2552
**นกศกษาบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรปทมวทยาเขตชลบร
50 สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
จากการวจยพบวาหลกเกณฑในทางกฎหมายทใชเปนเกณฑในการตความรฐธรรมนญนน
จะตองคนหาจากตวรฐธรรมนญและนำมาประยกตใชใหสอดคลองกบหลกเกณฑการตความ
กฎหมาย อกทงกระบวนการในการทำคำวนจฉยจะตองกำหนดวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ
ใหชดเจน เพอเปนบรรทดฐานหรอเปนแนวทางในการปฏบต อนจะทำใหคำวนจฉยเปนไปตาม
เจตนารมณของรฐธรรมนญอยางแทจรง
จากกรณปญหาทพบจงเหนสมควรใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญดวยการขยาย
บทบญญตของรฐธรรมนญใหชดเจนขน รวมทงการปรบโครงสราง องคประกอบและ
กระบวนการในการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญ และควรใหประชาชนหรอบคคลภายนอก
เขามามสวนรวมตรวจสอบการปฏบตงานของศาลรฐธรรมนญ โดยเฉพาะคำพพากษาสวนตน
ขององคคณะควรไดรบการตรวจสอบจากสาธารณชน เพอใหเกดการยอมรบจากประชาชนโดย
ทวไป
คำสำคญ:ศาลรฐธรรมนญ,ลกจาง
ABSTRACT
One of the authority in the scope of authority of Constitution Court is to decide the
qualificationofpersonstobeinthepositionofminister;duetoreceivingthejudgmentofthe
fact that suchminister’s status comes to an end personally under Section 267, due to the
prohibitedactionunderSection182(7).Inthiscase,ConstitutionCourthasthedecisionNo.
12-13/2551, themain topicof thiscasedecision is the interpretationofwording;Constitution
Court uses thedictionarywhich is not lawdictionary as the tool for interpreting theword “
employee”. Thedefinition or definedmeaningof “employee” normally in considering casesof
courtsof law,there is interpretationaccordingtothedefinitionormeaningofthewordsthat
thelawstipulates.
Thisresearchfoundthatthelegalcriteriausedforbeingthebasisininterpretationofthe
Constitution, should be found in the Constitution and should be applied to comply with the
criteria in interpretation of law, and the process of preparing the decision should be to
determinetheproceduresforconsiderationofConstitutionCourtclearly,inordertobethenorm
orguidelinesforpracticaloperation,tomakethedecisiontoactuallycomplywiththeintention
oftheConstitution.
51สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
From the problems found, it is appropriate to amend the constitution by extending the
provisionsoftheconstitutiontobeclearer,aswellasadjustingofstructures,componentsand
processesforsearchingoftheConstitutionCourtJudgeanditshouldpermitpeopleoroutsiders
toparticipateincheckingtheworkoftheConstitutionCourt,especiallythepersonaljudgment
ofthegroupshouldbecheckedfromthepublictocreateacceptancefromgeneralpeople.
Keywords:constitutioncourt.employee.
ความนำ
รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ โดยเปนกฎหมายแมบทของกฎหมายทงปวง
นอกจากนแลวยงเปนกฎหมายทกำหนดโครงสรางอำนาจหนาทองคกรของรฐ ตลอดจนกำหนด
ความสมพนธระหวางอำนาจหนาทขององคกรตางๆ
ในอดตกอนพ.ศ.2489นนไมมกฎหมายกำหนดไวอยางชดเจนวากรณทบทบญญตของ
กฎหมายใด ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญจะใหองคกรใดทำหนาทวนจฉยชขาดวากฎหมายนนขด
หรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไมจนกระทงพ.ศ.2488ไดมการตรา“พระราชบญญตอาชญากร
สงคราม พ.ศ. 2488” ขนเพอลงโทษผทกระทำความผดตามทกฎหมายนถอวาเปนอาชญากร
สงครามไมวาการกระทำนนจะไดกระทำไปกอนหรอหลงจากทกฎหมายฉบบนบงคบใชกตามจง
เปนประเดนขดแยงขนมาวาฝายนตบญญตเปนผตรากฎหมายขนเอง สวนฝายบรหารกไมม
อำนาจตความวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ
เพอยตขอขดแยงในประเดนปญหาดงกลาวระหวางฝายนตบญญตและฝายตลาการ
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 จงไดกำหนดใหจดตงองคกรขนใหม
เรยกวา“คณะตลาการรฐธรรมนญ”เพอทำหนาทวนจฉยชขาดความชอบธรรมดวยรฐธรรมนญ
ของกฎหมาย เปนตนมา เมอมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช
2540จงมการเปลยนแปลงรปแบบองคกรใหมจาก “คณะตลาการรฐธรรมนญ”มาเปนองคกร
ในรปแบบศาลทใชอำนาจตลาการเรยกวา “ศาลรฐธรรมนญ” ซงไดมการวนจฉยคดตาง ๆ ผล
ของการวนจฉยคดของศาลรฐธรรมนญซงถอเปนทสด มผลผกพนฝายนตบญญต ฝายบรหาร
ฝายตลาการไมสามารถยนอทธรณหรอดำเนนการใดๆไดอกดงนนผลการวนจฉยคดนกการเมอง
หลายกรณของศาลรฐธรรมนญ จงไดรบการตดตามและตรวจสอบอยางใกลชดจากสาธารณชน
และสอมวลชน แมกระบวนการการไดมาของตลาการศาลรฐธรรมนญจะเปนไปตามท
รฐธรรมนญกำหนดไวทกประการกตาม ปญหาทกอใหเกดการยอมรบในคำวนจฉยของศาล
รฐธรรมนญกคอ กระบวนการวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ แตกตางจากกระบวนวธ
พจารณาของกระบวนการยตธรรมและยงไมเคยปรากฏในระบบการเมองไทยมากอน
52 สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
ดงนนการใชหลกเกณฑในการวนจฉยคดตาง ๆ จงตองใชนตวธในทางกฎหมายมหาชน
มาวนจฉยตความกฎหมาย รวมถงการทำความเขาใจถงเจตนารมณของกฎหมายรฐธรรมนญ
ในชวงระยะเวลา 3 ปกวาทผานมา สงคมไทยไดมวาทกรรมคำวา ตลาการภวฒนขน โดย
วาทกรรมนถกเสนอขนในสงคมไทย โดยมงหมายจะใหประชาชนเขาใจวาตลาการภวฒน
หมายถง กรณองคกรตลาการเขามาแกไขปญหาความขดแยงทางการเมองรวมถงการขจด
ปญหาการทจรตของนกการเมอง ซงเปนการบดเบอนความหมายทแทจรงของ Judicialization
หรอJudicialActivismในภาษาองกฤษทใชอยในปจจบนนซงหมายถงการควบคมตรวจสอบ
ความชอบดวยรฐธรรมนญของกฎหมายหรอการกระทำของรฐบาล โดยมวตถประสงคเพอ
คมครองสทธเสรภาพของประชาชน แตมมมองของสงคมในบางสวนกลบมองเหนไปในทาง
ตรงกนขามวา ตลาการภวฒนในสงคมไทยไดถกนำเสนอขน เพอสรางความชอบธรรมทจะใช
อำนาจตลาการในการใชและตความ “กฎหมาย” เพอตดตอนอำนาจทางการเมองทอย
ตรงกนขามกบอกฝายหนง โดยเนอหาหรอขอความทปรากฏในคำพพากษา มขอความในเชง
วากลาว ตำหน อบรมสงสอน ฯลฯ ไปดวย ซงผดปกตวสยลกษณะของคำพพากษา ทควร
มงจะวนจฉยเฉพาะปญหาขอกฎหมายทเปนประเดนขอพพาทเทานน
การพยายามทจะใสความคดเหนสวนตวของผพพากษาใหปรากฏในคำพพากษาไมวา
แรงจงใจจะดเพยงใดกตาม ลวนแลวแตมใชสาระสำคญของคำพพากษาแตประการใด คำพพากษา
ทดตองประกอบดวยขอเทจจรงทฟงเปนทยตและหลกกฎหมายทถกตองชดเจนและอธบายได
คำพพากษาของศาลมใชเปนชองทางสำหรบการอบรมสงสอนจรยธรรมวาอะไรควรอะไรไมควร
หรอวากลาวตำหนตเตยนผหนงผใด หนาทของผพพากษาคอการตดสนประเดนขอกฎหมาย
(legal issues) และการตดสนของผพพากษาตองเปนไปตามรฐธรรมนญและกฎหมาย หาใช
อางองหลกศลธรรมจรรยาไม(ประสทธปวาวฒนพานช,ออนไลน,2551)
กรณทศาลรฐธรรมนญตงประเดนพจารณาตามคำรองของนายเรองไกร ลกจวฒนะ
สมาชกวฒสภา และคณะรวม 29 คน เพอขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาความเปนรฐมนตร
(นายสมคร สนทรเวช) สนสดลงตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550
มาตรา 91 มาตรา 182 วรรคหนง (7) และวรรคสาม และมาตรา 267 และประธาน
กรรมการการเลอกตง(กกต.)สงคำรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยชขาดวาความเปนรฐมนตร
ของนายกรฐมนตรสนสดลงตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 91 มาตรา 182
วรรคหนง(7)และมาตรา267
มประเดนทศาลรฐธรรมนญตองพจารณาวา นายสมคร สนทรเวช เปนลกจางของบรษท
เฟชมเดยจำกดหรอไมทำใหตองวนจฉยคำวา“ลกจาง”เปนหลกวามนยอยางไรตามมาตรา
267 อนสงผลใหความเปนรฐมนตรของนายสมครสนสดลงเฉพาะตวตามมาตรา 182
53สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
วรรคหนง (7) ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 และการทศาล
รฐธรรมนญวนจฉยตความคำวาการเปนพธกรของนายสมครสนทรเวชเปนการดำรงตำแหนง
ลกจางซงตองหามตามมาตรา267ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช2550
ถอเปนการตความทเกนขอบเขตของกฎหมาย เปนการบงคบใชกฎหมายของศาลรฐธรรมนญท
พยายามตความอยางกวาง ไมตความตามลายลกษณอกษรอยางเครงครด และไมไดมงเนนถง
เจตนารมณของรฐธรรมนญอยางแทจรง ศาลรฐธรรมนญควรตความอยางจำกดเพราะเปนการ
ตความทมผลเปนโทษตอผไดรบผลแหงการตความ และการตความนนตองตความตามความ
เขาใจของวญญชนทวไปตามหลกกฎหมายแพงฯ กฎหมายแรงงานฯ และประมวลรษฎากร
การทศาลรฐธรรมนญนำเอาพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานมาใชในการตความ ทำใหม
คำถามยอนกลบมาวา การตความดงกลาวจะถกตองตรงตามหลกการตความกฎหมายหรอไม
และไดมการวเคราะหถงเจตนารมณของกฎหมายอยางไร
แนวคดของศาลรฐธรรมนญในการตความรฐธรรมนญคดน อยบนพนฐานความคดทวา
“รฐธรรมนญเปนเอกเทศจากตวบทกฎหมายใด” ศาลรฐธรรมนญอาจมองวา การตความ
กฎหมายรฐธรรมนญตองไมอางองกบกฎหมายอนดวยเหตผลทวา
1.กฎหมายอนมเจตนารมณทผดแผกแตกตางกนไปกบรฐธรรมนญ
2.กฎหมายอนเปนกฎหมายทมลำดบศกดตำกวารฐธรรมนญ
3.กฎหมายอนมเจตนารมณเพอปองกนการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนท
แตกตางจากรฐธรรมนญ
ซงเปนวธคดและตความกฎหมายทไมนาจะถกตอง แตเปนการตความกฎหมายทขดกบ
หลกความเปนเอกภาพของระบบกฎหมาย กลาวคอไมวากฎหมายทศาลจะทำการตความนนจะ
เปนกฎหมายเอกชนหรอกฎหมายมหาชน ซงขอเทจจรงจะเปนระบบทแตกตางกนและแยกออก
จากกนอยางเหนไดชดแตกมไดหมายความวากฎหมายทงสองประเภทนจะดำรงอยไดอยางเปน
เอกเทศโดยไมมความเชอมโยงกนเลย จากแนวคดของศาลรฐธรรมนญในการตความคดน เมอ
มองในทางกลบกนจะเหนวาตลาการศาลรฐธรรมนญไดใชพจนานกรมเปนเครองมอชวยในการ
ตความรฐธรรมนญ ศาลรฐธรรมนญจะอธบายไดหรอไมวาลำพงเพยงพจนานกรมทถกใชในการ
ตความรฐธรรมนญ มความเกยวของเชอมโยงกบรฐธรรมนญมากเสยจนกระทงสามารถใชใน
การคนหาเจตนารมณของตวรฐธรรมนญไดอยางไร อกทงการกลาวอางถงลำดบศกดของ
กฎหมาย (hierarchy of law)ทมการจดลำดบกฎหมายใหกฎหมายรฐธรรมนญเปนกฎหมาย
สงสดของประเทศ เพอเปนเหตผลในการตดการรบพจารณากฎหมายอนใดเพอชวยในการ
ตความกฎหมายกลาวคอ ระบบลำดบศกดของกฎหมายโดยทวไปมจดประสงคหลกเกยวกบ
การตราบงคบใชตวบทกฎหมายและการตรวจสอบความชอบของกฎหมาย(judicialreview)
54 สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
วาขดกบรฐธรรมนญหรอกฎหมายทมลำดบศกดสงกวา หรอไม มไดเกยวของกบการตความ
ของกฎหมายตามทศาลรฐธรรมนญไดกลาวไวในคำวนจฉยแมแตนอยเลย ศาลรฐธรรมนญใน
คดนกำลงสรางหลกการใหมอนแปลกประหลาดในการตความรฐธรรมนญ
นายสมคร สนทรเวช เปนเจาหนาทของรฐดำรงตำแหนงทางการเมองในฐานะนายก
รฐมนตรจงอยในบงคบของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 มาตรา 267
บญญตไววานายกรฐมนตรและรฐมนตรจะดำรงตำแหนงใดในหางหนสวนบรษทหรอองคกรใด
ทดำเนนธรกจโดยมงหาผลกำไรหรอรายไดมาแบงปนกนหรอเปนลกจางบคคลใดกมไดดวย
ความเปนนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร เปนผซงดำรงตำแหนงสำคญทางการเมอง เปนผม
อำนาจหนาทตองมความรบผดชอบสงและยงตองสรางความเชอถอศรทธา (trust) ใหเปนทนา
ไววางใจและเปนแบบอยางของคนทวไป เพราะฉะนนจรยธรรมและความประพฤตจงตองถก
ประเมนดวยมาตรฐานสงกวาวญญชนทวไปตามบทบาทหนาทของบคคลนนเปนสำคญ ไดมการ
นำเอาหลกทฤษฎวาดวยความนาเชอถอ(trusttest)มาปรบใชในคดของนายสมครเพอตรวจ
สอบวาในสถานการณของนายสมครนนเปนการกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนโดยแท
หรอไม เหนไดอยางชดเจนวา คำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในคดของนายสมคร สนทรเวช
เกดความไมชดเจนและมขอโตแยงเกดขน
หลกการตความถอยคำทางกฎหมาย (legal terminology) นนตองคำนงถงหลกความ
เปน “เอกภาพของระบบกฎหมาย” ดวยในประเดนน อาจารยหยด แสงอทย กลาววา
“กฎหมายตาง ๆ ไมสามารถบญญตขอความทใชในกฎหมายนนไดทงหมดสนจำเปนตองอาศย
ขอความทกฎหมายอนบญญตไวบาง ตวอยางเชน คำวา “ภมลำเนา” ถาเราจะเปดดพระราช-
บญญตวาดวยการขดกนแหงกฎหมายจะเหนวาไมมบทบญญตวา คำวา “ภมลำเนา” มความ
หมายวาอยางไร โดยอาศยหลกทวา กฎหมายฉบบหนงยอมจะตองอาศยขอความทกฎหมาย
ฉบบอน ๆ บญญตไวบางหรออกนยหนง โดยอาศยหลกทวา กฎหมายตาง ๆ อาจเขามา
เกยวของซงกนและกน จงตองถอวา คำวา “ภมลำเนา” มความหมายเชนเดยวกบทประมวล
กฎหมายแพงและพาณชยบญญตไว ทงนถอวาพระราชบญญตวาดวยการขดกนแหงกฎหมาย
ไดเขามาเกยวของกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองน” (หยด แสงอทย, 2527,
หนา53)
ดงนนกรณศาลรฐธรรมนญตความวาการจดรายการชมไปบนไปของอดตนายกรฐมนตร
สมคร สนทรเวช นนเขาขายเปน “ลกจาง” โดยศาลรฐธรรมนญไดเปดพจนานกรมเพอหา
ความหมาย ของคำวา “ลกจาง” วามความหมายวาอยางไรโดยศาลรฐธรรมนญเหนวาคำวา
“ลกจาง” ตามรฐธรรมนญมาตรา 267มความหมายกวางกวาคำนยามของกฎหมายหรอการ
แปลตามความหมายทวไปโดยศาลรฐธรรมนญไดเปดดพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน
55สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
พ.ศ.2542ในความหมายของ“ลกจาง”วาหมายถงผรบจางทำการงานผซงตกลงทำงานให
นายจางโดยไดรบคาจางไมวาจะเรยกชออยางไร โดยมไดคำนงถงวาจะมการทำสญญาจางเปน
ลายลกษณอกษรหรอไม หรอไดรบคาตอบแทนเปนคาจางหรอคาตอบแทนเปนทรพยสน
อยางอน หากไดมการตกลงรบจางกนทำงานแลวยอมมความหมายของคำวา “ลกจาง” ตาม
รฐธรรมนญมาตรา267ทงสน
ซงการนำพจนานกรมมาคนหาความหมายของคำวาลกจางดงกลาว มประเดนทนาสงเกต
บางประการดงน
ประการทหนง คอ การทำรายการของอดตนายกรฐมนตร มลกษณะเปนลกจางตาม
สญญาจางแรงงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอไม การจะวนจฉยวาอดตนายกฯ
มสถานะเปนลกจางหรอไม มใชเพยงแคเปดพจนานกรมเพอหาความหมายของคำวาลกจาง แต
ศาลรฐธรรมนญตองพเคราะหลกษณะหรอองคประกอบของสญญาจางแรงงานดวย ลกษณะ
สำคญของสญญาจางแรงงานนนมหลายประการเชน เปนสญญาเฉพาะตว เปนสญญาตาง
ตอบแทนเปนสญญาไมมแบบเปนสญญาทนายจางมอำนาจบงคบบญชาเหนอลกจาง
ประการทสอง แมประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยจางแรงงานมาตรา 575 จะ
ไมมบทนยามศพทหรอคำอธบายวา ลกจางคออะไรกตาม แตกฎหมายแรงงานอยางอนกมบท
นยามศพทในเรองลกจางวาคออะไร เชน ในพระราชบญญตคมครองแรงงาน2541มาตรา4
บญญตวาลกจางหมายถง“ผซงตกลงทำงานใหนายจางโดยรบคาจางไมวาจะเรยกชออยางไร”
หรอในพระราชบญญตเงนทดแทน พ.ศ. 2537 มาตรา 5 บญญตวา ลกจาง หมายความวา
“ผซงตกลงทำงานใหนายจางโดยรบคาจางไมวาจะเรยกชออยางไร แตไมรวมถงลกจางซงทำงาน
เกยวกบงานบานอนมไดมการประกอบธรกจรวมอยดวย” หรอพระราชบญญตแรงงานสมพนธ
พ.ศ. 2518มาตรา5บญญตวา ลกจางหมายความวา “ผซงตกลงทำงานใหแกนายจางเพอ
รบคาจาง”
การทศาลรฐธรรมนญใหเหตผลวา กฎหมายแตละฉบบมเจตนารมณเปนของตนเอง
แตกตางกนไปแตละฉบบนนแมจะรบฟงไดกตาม แตการคนหาความหมายของลกจางทปรากฏ
ในกฎหมายแรงงานประกอบกบแนวคำพพากษาของศาลทมอยมากมาย รวมทงตำรากฎหมาย
แรงงานซงมผแตงหลายทาน เพอคนหาหลกหรอสาระสำคญของลกจางหรอสญญาจางแรงงาน
วามลกษณะอยางไรยอมดกวาเพยงแคเปดพจนานกรมอยางแนนอน
ประการทสาม ประเดนทศาลรฐธรรมนญควรอธบายหรอวเคราะห กคอความหมายของ
คำวา “คาจาง” วามความหมายแคบกวางเพยงใด โดยศกษาเปรยบเทยบจากกฎหมายทกลาว
มาขางตนซงไดมบทนยามความหมายของคำวา“คาจาง”ไวแลวเพอประกอบเปนแนว
56 สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
ประการทส ประเดนทศาลรฐธรรมนญเหนวา ประมวลกฎหมายแพงพาณชยและ
กฎหมายแรงงานอน ๆ มศกดตำกวากฎหมายรฐธรรมนญนนจงไมอาจนำมาใชไดนน ขอนม
นำหนกนอยเพราะประมวลกฎหมายแพงพาณชยและกฎหมายแรงงานอน ๆ ยงมสถานะเปน
กฎหมายแตพจนานกรมนนกลบไมมสถานะเปน“กฎหมาย”แตประการใด
นอกจากน ประเดนนไมใชเปนประเดนเรอง “ลำดบชน” หรอ “ลำดบศกด” ของ
กฎหมาย(hierarchyoflaws)ลำดบชนหรอลำดบศกดของกฎหมายหมายถงกรณทกฎหมาย
ลำดบตำกวาจะมเนอหาหรอขอความขดกบกฎหมายในลำดบสงกวาไมได แตกรณน ประมวล
กฎหมายแพงวาดวยสญญาจางแรงงานกด กฎหมายแรงงานอน ๆ กไมมเนอหาขดหรอแยงกบ
มาตรา 267 แหงรฐธรรมนญ 2550 ดงนน การทศาลรฐธรรมนญยกเรองลำดบศกดของ
กฎหมายมาเปนเหตผลนนเหนวาเปนคนละประเดนมากกวา ซงความเหนของทานอาจารยหยด
แสงอทย ยงเคยไดตงเปนขอสงเกตอกวา เปนไปไมไดทกฎหมายฉบบหนงจะบญญตทกสง
ทกอยาง (หยด แสงอทย, 2542, หนา 171) ผรางกฎหมายไมสามารถทใหคำนยามหรอบท
นยามศพทไดทกคำ ถอยคำกฎหมายใดทกฎหมายนน ๆ ไมมการใหคำนยามศพทเปนการ
เฉพาะเจาะจงแลวผใชกฎหมายพงเทยบเคยงกบกฎหมายทวไปอยางประมวลกฎหมายแพงและ
พาณชย หรอประมวลกฎหมายอาญา หรอคนหาจากแนวคำพพากษาของศาลในเรองนน ๆ
ประกอบการตดสน ดงนนพงจะเหนวาศาลรฐธรรมนญควรจะตองตความคำวา “ลกจาง”
ใหสอดคลองกบกฎหมายแรงงานโดยเทยบเคยงจากกฎหมายแรงงานอนๆหรอแนวคำพพากษา
ของศาลและตำรากฎหมายแรงงาน เพอรกษาความเปนเอกภาพของระบบกฎหมายดวย มใช
พจารณาเพยงแตประเดนเรองลกจางเทานนการตความโดยอาศยพจนานกรมนนไมเพยงพอท
อธบายความหมายของลกจางไดเพราะคำวาลกจางนนเปนองคประกอบหนงของสญญาจางแรงงาน
แตศาลรฐธรรมนญเหนสมควรจะตองอธบายถงองคประกอบอนของสญญาจางแรงงานดวย
วตถประสงคของการวจย
1.เพอศกษาความเปนมาและความสำคญของปญหาเกยวกบการตความสถานภาพของ
ลกจาง
2.เพอศกษา ประวต แนวคด ทฤษฎ และหลกการของศาลรฐธรรมนญเกยวกบการ
ตความสถานภาพของลกจาง
3.เพอศกษาถงกฎหมายการตความของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช
2550รวมทงกฎหมายอนทเกยวของ
4.เพอศกษาถงปญหาในการตความตามมาตรา 267 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร
ไทยพทธศกราช2550
57สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
5.เพอศกษาหาแนวทางแกไข ขอเสนอแนะในการตความสถานภาพของลกจางและการ
บงคบใชกฎหมายของศาลรฐธรรมนญ
วธดำเนนการวจย
เปนการศกษาวจยเอกสาร(documentaryresearch)งานวจยงานคนควาอสระสารนพนธ
วทยานพนธ และวเคราะหจากแหลงขอมลทเปนหนงสอ เอกสารบทความทางวชาการ ทาง
อนเทอรเนตและสงตพมพตางๆทเกยวของกบศาลรฐธรรมนญไทยรวมทงคำวนจฉยของศาล
รฐธรรมนญทงคำวนจฉยกลางและคำวนจฉยสวนบคคลของตลาการศาลรฐธรรมนญตลอดจน
เอกสารทเกยวของกบประเดนททำการศกษา
ผลการวจย
จากบทวเคราะหขางตนมไดมเจตนาทจะมงคดคานคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ
แตอยางใด เพราะคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญนน เมอศาลมคำวนจฉยอยางเปนทางการแลว
ทกคนทกฝายในสวนทเกยวของตองปฏบตตามคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ อนถอเปนทสด
ภายใตระบบนตรฐ หากแตดวยความเคารพตอคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญท 12-13/2551
ยอมมบคคลผไมเหนดวยกบเหตผลและวธการทศาลรฐธรรมนญไดนำมาใชเพอตความ
รฐธรรมนญอนนำไปสการทำคำวนจฉยในทายทสด โดยคำวนจฉยนหาไดเปนคำวนจฉยทด
เพยงพอทจะเปนบรรทดฐานสำหรบกรณ “การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชน”ตอไป
ในภายภาคหนาได เพราะเปนการวนจฉยคดทมไดเปนไปตามหลกสากลวาดวยการตความและ
การกระทำทเปนการขดกนแหงผลประโยชนทแทจรงอนสงผลเปนการจำกดสทธเสรภาพของ
บคคลเกนสมควรไป กลาวอกนยแทนทคำวนจฉยจะเปนการสรางและกำหนดมาตรฐานทาง
จรยธรรมของผดำรงตำแหนงทางการเมองหรอเจาหนาทของรฐใหดขน แตกลบกลายเปนการ
ทำลายระบบตางๆในองครวมใหหมดไป
ศาลรฐธรรมนญพงตองตระหนกวา คำวนจฉยของศาลเองมคณลกษณะทผดแผก
แตกตางไปจากคำพพากษาของศาลยตธรรมโดยทวไป กลาวคอ ในขณะทคำพพากษาของศาล
ยตธรรมมผลผกพนกบคความเทานน แตคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญมผลผกพนรฐสภา
คณะรฐมนตร องคกรอนของรฐและศาลเองดวยและถอเปนทสดเดดขาด ทงน เปนไปตาม
มาตรา216วรรค5อนสะทอนใหเหนวาคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญมลกษณะเปนการวาง
บรรทดฐานกำหนดกฎเกณฑใหรฐธรรมนญมลกษณะเปนรปธรรมทมผลผกพนทจะตองกระทำ
ตาม (binding) เสมอนหนงเปนกฎหมายเลยกวาได ดงนนศาลรฐธรรมนญไมเพยงแตเปน
องคกรหนงททำหนาทในการรกษาสถานะความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญใหดำรง
58 สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
คงอยและคมครองสทธเสรภาพของประชาชนมใหถกลวงละเมดแลว ศาลรฐธรรมนญยงเปน
องคกรทมบทบาทสำคญในการทำคำวนจฉยเพอวางบรรทดฐาน กลาวคอ หากเปนคำวนจฉยท
ยตธรรมถกตองเหมาะสมชดเจนและเปนไปบนหลกการของกฎหมายแลวจะสงผลใหโครงสราง
ของสงคมการเมอง ระบบกฎหมายมหาชน และประเทศชาตพฒนาไปใหมประสทธภาพเทยบเทา
กบนานาอารยประเทศได กลบกนหากคำวนจฉยนนเปนคำวนจฉยทไมถกตองเหมาะสมหรอ
ยตธรรมโครงสรางของสงคมการเมองระบบกฎหมายมหาชนและประเทศชาตกจะเสอมถอยลง
ซงในเบองตนนนมอาจแกไขใดๆไดเนองจากวาคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญถอเปนเดดขาด
มสามารถจะอทธรณฎกาใด ๆ อกทงในประเทศไทยกมไดมระบบการทำลายคำวนจฉยศาล
รฐธรรมนญเชนตางประเทศ เพราะฉะนน สงททำไดคอการรอจนกวาจะไดมคำวนจฉยใหม
มาทำการเปลยนแปลงแกไขหลกเกณฑทไดมการกำหนดไวในคำวนจฉยเดม
ศาลรฐธรรมนญอาจตองกลบมาพจารณาและตรกตรองในคำวนจฉยคดของนายสมครวา
มความผดพลาดมากเพยงใด โดยเฉพาะอยางยงหลกการของการตความรฐธรรมนญ ทงน
เนองจากคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญครงนถกวพากษวจารณ ไมไดรบการยอมรบในหม
ประชาชนและนกวชาการอยางกวางขวางซงหากศาลรฐธรรมนญมการตความทถกตอง ไมเลน
ถอยคำภาษาจนเกนไปและกลบมาคำนงถงเจตนารมณของรฐธรรมนญอนแทจรง ความสมเหต
สมผล และตระหนกถงความรสกนกคดของคนโดยทวไปแลว การตความอนนำไปสผลท
แปลกประหลาดกจะไมเกดขน อกทงกไมประสบกบภาวะความไมเชอถอตอองคกรตลาการ
ทงในระดบภายในประเทศและในระดบระหวางประเทศ ซงจะทำใหพฒนาการของกฎหมาย
มหาชนในประเทศไทยถกบนทอนและสงผลกระทบตอประเทศไทยทงระบบในระยะยาวตอไป
อกดวย
ขอเสนอแนะ
1. ปญหาเกยวกบการตความคำวาลกจาง ใหพจารณาดวามอะไรทเขาหลกเกณฑตาม
กฎหมายกำหนดบางเพราะการทำนตกรรมใดๆกตองอาศยตวบทกฎหมายเปนหลกหาใชไปด
ความหมายตามพจนานกรมแตอยางใดไมและโดยจรรยาบรรณของผพพากษาทปฏบตกนมานน
หากมขอกฎหมายใดไมชดเจน ไมสามารถเอาผดจำเลยไดกตองยกประโยชนใหกบจำเลยไป
การจะไปตความกฎหมายทกวางขวางผพพากษาสามารถทำไดเพยงแตวาการตความดงกลาว
ควรจะตความไดกวางเพยงใด ศาลตองยดหลกการวาจะตความอยางกวางไดตองเปนคณกบ
จำเลยไมใชมงตความอยางกวางเพอใหเปนโทษหรอเอาผดกบจำเลยการคนหาความหมายของ
คำวาลกจางศาลรฐธรรมนญควรเทยบเคยงจากกฎหมายแรงงานอนๆประกอบกบแนว
คำพพากษาของศาลทมอยมากมายรวมทงตำรากฎหมายแรงงานซงมผแตงหลายทาน เพอคนหา
59สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
หลกหรอสาระสำคญของลกจางหรอสญญาจางแรงงานวามลกษณะอยางไร ยอมดกวาเพยงเทา
ทเปดพจนานกรมอยางแนนอน
2. ปญหาเกยวกบการตความการขดกนแหงผลประโยชน หลกการตความกฎหมาย
ทวไปนนมหลกการวธตความอย2วธหลกๆคอการตความตามตวอกษรและการตความตาม
เจตนารมณหากเปนการตความรฐธรรมนญกจะมเพมอก2หลกคอการตความตามประวต
ความเปนมาและการตความตามระบบ ทงนการตความรฐธรรมนญโดยอาศยตวอกษรมขอ
จำกดอยางยง เพราะวารฐธรรมนญเปนการรางขนมาบนหลกพนฐาน ซงม 2 หลก คอ หลก
ประชาธปไตยและหลกนตรฐ เพราะฉะนนสงทเปนลายลกษณอกษรเปนเพยงการตกผลกของ
หลกการทอยเบองหลงของหลกการแตละหลกเทานน ดงนนจงไมสามารถทจะตความตาม
ถอยคำไดโดยลำพง ดวยเหตนจงจำเปนตองเขาใจถงความเปนมาและตองดเจตนารมณของ
กฎหมายซงตองเปนการดระบบดวย ฉะนนจงตองมหลก 2-3 หลกนกำกบการตความกบตว
อกษรอยตลอด มาตรา 267 อยในสวนทวาดวยการขดกนแหงผลประโยชน วตถประสงคของ
สวนนคอ ไมตองการใหผมาใชอำนาจบรหารใชอำนาจในตำแหนงหนาทของบานเมองนนมการ
ขดกนในเชงผลประโยชน ภายในกรอบของมาตราทอยในสวนตาง ๆ เหลาน เพราะฉะนน
เจตนารมณของมาตรา 267 คอ ไมตองการใหตำแหนงนายกรฐมนตรไปยอมตนอยภายใต
เอกชนทแสวงหากำไรนคอแนวคดของเรอง
3. ปญหาเกยวกบความเปนกลางของตลาการศาลรฐธรรมนญสมควรแกไขรฐธรรมนญ
ในสวนของการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญมกระบวนการคดเลอกภายในทชดเจนบรสทธ
ยตธรรม เปดเผยปราศจากการแทรกแซงของฝายการเมองไมวาจะเปนฝายบรหารหรอฝาย
นตบญญต และเปดโอกาสใหตรวจสอบได โดยใหคณะกรรมการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญ
นำรายชอเสนอตอวฒสภา เปดโอกาสใหผมรายชอไดแสดงวสยทศนและแนวคดในทางรฐธรรมนญ
และเปดโอกาสใหประชาชนทวไปไดรบทราบรายชอและรบฟงวสยทศนของแตละคนเพอให
ประชาชนไดมสวนรวมในการลงคะแนนเลอกกอนการลงมต เพอใหไดบคคลทมความเหมาะสม
กบตำเหนงตลาการศาลรฐธรรมนญ เขามาทำงานใหประเทศชาตดวยความขาวสะอาด เปนท
ยอมรบของประชาชนทวไป มความแนวแนในการทำงาน มความเปนกลางทางการเมอง ม
จดยนทมนคงในการคมครองปกปองผลประโยชนของประชาชนและประเทศชาตเปนสำคญ
และใหประชาชนมสวนรวมตรวจสอบการทำคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ หรอเขามามสวน
รวมในการเฝาระวงดแลและตรวจสอบการทำงานของศาลรฐธรรมนญ
4. ปญหาเกยวกบเครองมอในการชวยการตความของศาลรฐธรรมนญ ควรมการใช
เครองมออน ๆ เพอชวยในการตความกฎหมายอยางมประสทธภาพ อาท รายงานการประชม
ของตวกฎหมายทมการโตแยง ตวรางกฎหมายทมการโตแยง บรบทแวดลอมของตวกฎหมาย
60 สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
ฉบบนนๆเองกฎหมายอนๆทเกยวของหรอแมแตความเหนของผร(opinionjuris)ในเรอง
และตวบทกฎหมายตลอดจนควรคำนงถงประโยชนของสงคมนนๆเปนตน
5. ประเดนเสนอแนะเพมเตม
5.1 ควรมการตราพระราชบญญตหลกเกณฑวาดวยการตความรฐธรรมนญ
หรอกฎหมาย ประเทศไทยเปนประเทศทใชระบบกฎหมายลายลกษณอกษร (civil law) ควร
จะมการตราพระราชบญญตวาดวยหลกเกณฑการตความกฎหมายไวเพอใหการตความของ
ตลาการหรอองคกรตาง ๆ มหลกเกณฑในการตความทชดเจนแนนอน เปนไปในทางเดยวกน
ซงจะทำใหการตความของตลาการไมวาจะเปนศาลรฐธรรมนญศาลยตธรรมศาลปกครองหรอ
องคกรอนใดทมอำนาจตความกฎหมายหรอแมแตผทไมไดจบสาขานตศาสตรกสามารถทจะ
ตความรฐธรรมนญหรอกฎหมายไปในทศทางแนวเดยวกนได ทำใหการวนจฉยสวนบคคลหรอ
การลงมตของตลาการศาลรฐธรรมนญมคะแนนเปนเอกฉนท ทำใหไมเกดการเคลอบแคลง
สงสยวพากษวจารณของประชาชน ทำใหคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญเปนทยอมรบของ
ประชาชนและคงไวซงความศกดสทธแหงความเปนกฎหมายสงสด
จงเหนสมควรใหมการตราพระราชบญญตหลกเกณฑการตความรฐธรรมนญขน เพอให
การวเคราะหวนจฉยคดความของตลาการศาลรฐธรรมนญใหมความเหนตรงกนและเปนไปตาม
เจตนารมณของกฎหมายอนแทจรง
5.2 ควรมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทำได
ดวยการขยายบทบญญตของรฐธรรมนญเพอใหชดเจน คำวนจฉยหรอการวางบรรทดฐานนน
ในอนาคตถาสถานการณเปลยนแปลงไปหรอเปลยนตลาการศาลรฐธรรมนญชดใหม หรอมเหตผล
ทมากเพยงพอ กอาจเกดการกลบคำวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ดงทศาลรฐธรรมนญไดเคย
กลบคำวนจฉยมาแลวเชนศาลรฐธรรมนญมคำวนจฉยวาเทศบาลเปนองคกรตามรฐธรรมนญ
ตอมาไดกลบคำวนจฉยวา เทศบาลไมเปนองคกรตามรฐธรรมนญจงไมมสทธยนคำรองตอ
ศาลรฐธรรมนญได เมอเปนเชนนการวางบรรทดฐานจงมขอจำกด ดงนนการแกไขรฐธรรมนญ
จงเปนสงจำเปน เพอใหมความชดเจนและสามารถบงคบใชไดตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ
ตอไป
61สหศาสตรศรปทม ชลบร ปท1ฉบบท3กมภาพนธ2554-พฤษภาคม2554ISSN2228-8007
บรรณานกรม
โกเมศขวญเมอง.(2550).ความเหนการตความรฐธรรมนญ(ออนไลน).เขาถงไดจาก:
http://www.parliament.go.th/news/news_detail.php?prid=3873[2552,
20พฤษภาคม].
ธานนทรกรยวเชยรและวชามหาคณ.(2539).การตความกฎหมาย(พมพครงท3).
กรงเทพฯ:คณะนตศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ประสทธปวาวฒนพานช.(2551).ขอสงเกตเกยวกบการใหเหตผลทางกฎหมายและการตความ
ในคำพพากษาของศาล(ออนไลน).เขาถงไดจาก:http://www.pub-law.net/publaw/
View.asp?publawIDs=1280[2551,28กนยายน].
พจตรเกดจร.(2552).ปญหากฎหมายเกยวกบคณะกรรมการสรรหาและทมาของสมาชกวฒสภา
ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550.วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต
สาขาวชากฎหมายมหาชน,บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรปทมวทยาเขตชลบร.
วรเจตนภาครตน.(2551).การใชและการตความกฎหมายมหาชน(ออนไลน).เขาถงไดจาก:
http://sameskyboard.com/index.php?showtopic=7197[2551,17กนยายน].
หยดแสงอทย.(2527).คำอธบายกฎหมายระหวางประเทศแผนกคดบคคล.กรงเทพฯ:
สำนกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.
_______.(2542).ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป.กรงเทพฯ:สำนกพมพมหาวทยาลย
ธรรมศาสตร.
West, JamesM., & Yoon, Dae – Kyu. (1992). The constitutional court of the
republic of Korea.Seoul:RepublicofKorea.
Youngs,Raymond.(1998).English, French and German comparative law.London:
Cavendish.