INHOUD

Duurzaamheid kent geen tijd

Niets zo chique als authentiek

Nieuwe lente, nieuw gezicht

Zo goed als nieuw:

- het voorwerp

- het gebouw

- de stad

Wie wij zijn

Colofon

ZO GOED ALS NIEUW!

ZO

GO

ED A

LS N

IEU

W!

Bouwen doe je voor de toekomst.Bij al onze ontwerpen staat duurzaamheid voorop. Duurzaamheid staat voor gebouwen die langer meegaan dan de functie waarvoor ze ooit bedacht zijn, omdat ze ruimtelijke en architectonische kwaliteiten hebben, flexibel zijn, overmaat hebben en met materialen zijn gebouwd die mooi verouderen.Nieuwe gebouwen proberen wij veel van deze eigenschappen mee te geven. Want wie wil er nu niet in een voormalige school wonen of werken?!

Met veel plezier maakt agNOVAarchitecten bestaande bijzondere gebouwen geschikt voor een nieuwe functie.Zo werd de voormalige meisjesschool aan de stadsring in Amersfoort omgebouwd tot winkel-/kantoorruimte en twee leegstaande en ongewilde bedrijfshallen herontworpen tot een ruim 7.000m2 groot universiteitscomplex.

DUURZAME ONTWERPEN

Onze eigen werkplek, onder de booggewelven van de H. Henricuskerk in Amersfoort herinnert ons dagelijks aan de extra kwaliteiten die een gebouw in zich kan herbergen. Niet alleen ons kantoor, maar ook een kinderopvang en een wijkcentrum zijn in het kerkgebouw ondergebracht. De helft van de kerk is nog altijd als kerk in gebruik.

DUURZAAMHEID KENT GEEN TIJD

“En hoe duurzaam zijn jullie nu eigenlijk?” vraagt de middelbare scholier zonder omhaal tijdens een schoolbezoek aan ons architectenbureau. Na een hopelijk inspirerend betoog over visionaire plannen en gebouwen met toekomst, blijft een antwoord op deze terechte vraag even uit.Iets wat zo vanzelfsprekend is, laat zich lastig verwoorden. Verbeelden kunnen we beter, maar daar komt bij het begrip duurzaam nogal wat bij kijken. Het haperende antwoord op de vraag stemt ons niet tevreden en roept om zelfreflectie.

Duurzame relaties, duurzame energie, duurzaam ondernemen. Het woord duurzaam wordt tegenwoordig alles behalve duurzaam gebruikt. In architectenland is dat niet anders.Bij duurzaam bouwen kun je je van alles voorstellen: van oprichten voor de eeuwigheid tot stapelen in leem en löss.

agNOVAarchitecten vaart haar eigen koers. We streven naar gebouwen met blijvende kwaliteit en maken graag

gebruik van de potentie van bestaande gebouwen.Onze werkplek onder de gewelven van de St. Henricuskerk in Amersfoort is daarbij een dagelijkse inspiratiebron.

Alles begint bij De Locatie, of je nu helemaal iets nieuws bedenkt of voortbouwt aan een bestaand gebouw.Waar komt de zon op en wat wordt het uitzicht? Hoe ga je er naar toe en hoe loop je er omheen? Hoe voelt de plek en hoe voelt straks het gebouw?

Materialen die we kiezen zijn verbonden met de plek. Niet dat het materiaal ter plekke te vinden is, maar wel dat we streven naar een harmonisch samengaan met dat wat al aanwezig is. Hoe verweert bamboe in de polder en waar komt gekookt hout vandaan? Van nieuwe materialen willen we alles weten en van vertrouwde materialen leren we nog altijd bij.

Hoe duurzaam zijn we zelf?Nou, eh ..... ga dat zien! Plaatjes vullen soms gaatjes.

NIETS ZO CHIQUE ALS AUTHENTIEK

Er zijn huizen waar iedereen wel in wil wonen. Niet zozeer vanwege een stijl die algemeen aanspreekt, maar omdat ze kwaliteiten bezitten die door de meeste mensen worden herkend.Een huis met “originele details” lijkt meer waard te zijn dan een huis met minstens zo creatief bedachte maar niet uit de bouwperiode stammende oplossingen.Authenticiteit gooit tegenwoordig (weer) hoge ogen. Een televisieprogramma als “Boer zoekt Vrouw” is een waar kijkcijferwonder.Wellicht zou “Pand zoekt Bewoner” het ook helemaal niet slecht doen tussen alle huizenprogramma’s die op televisie te vinden zijn.

Maar wat maakt architectuur nu echt?Was het in tijden van overvloed vaak al lastig om in de woningbouw “originele details” te realiseren, de huidige ecologische en economische crises vragen om een aanpak die nog verder essentie zoekt. Terug naar de eenvoud zou je denken, “Less is More”.Maar wat kan “less” en wat moet “more”?

Droomhuizen zijn geen luchtkastelen. De locatie van een huis bepaalt voor een belangrijk deel de waarde. De manier waarop een gebouw is verbonden met de straat, de stad en het landschap is daarbij essentieel.Alleen in samenhang met de omgeving leidt kwaliteit tot duurzaamheid. Een mooi gebouw op de goede plek. En dat is nog niet alles. Een gebouw moet het liefst ook nog voldoende veerkracht hebben om mee te kunnen groeien met de wensen van gebruikers. Een beetje overmaat is daarbij welkom. Hoge plafonds, vrij indeelbare plattegronden, de mogelijkheid om aan of op te bouwen. Een huis waar je in kunt groeien en wat je in bezit kunt nemen is een duurzaam thuis. Aan het huis herken je zijn bewoners. Architectuur geeft gebouwen een identiteit mee en soms authenticiteit, maar de gebruikers maken het uniek.

NIEUWE LENTE, NIEUW GEZICHT

Heerlijk, zo’n opknapbeurt in een oogopslag. Het is het favoriete onderdeel van menig lifestyleprogramma: de metamorfose.Vaak wordt de persoon voorafgaand aan de verandering wat zwaarder aangezet: zonder make-up, iets overbelicht en met vermoeide blik, zodat het eindresultaat er des te verrassender uitspringt. En dan maar hopen dat de gelukkige zichzelf nog kan herkennen. Bij een goede metamorfose staat de verbetering buiten kijf, maar blijft iemand wel duidelijk herkenbaar.

Het transformeren van gebouwen verschilt in aanpak niet wezenlijk. Kan een zuivere restauratie al een grote verandering opleveren, uitdagender is het om een bestaand gebouw met iets nieuws te combineren. De ingreep moet het karakter van het bestaande gebouw niet ondersneeuwen, maar er ook niet futloos tegenaan hangen. Het moet, zoals het een goede metamorfose betaamt, aanwezige kwaliteiten versterken zonder persoonlijkheid te verliezen.Zo kan een simpele uitbreiding

een bestaand bouwwerk een heel nieuw aanzicht geven. Twee vliegen in één klap. Of misschien nog wel meer. Want de transformatie van een gebouw kan een uitstraling hebben die verder reikt dan de directe omgeving. Nieuwe buren maken meer los dan nieuwsgierigheid alleen. Een museum in een oude fabriek kan een veelheid aan activiteiten met zich meebrengen, zoals nieuwe galeries, cafés en boetieks. Door intrek in voormalig leegstaande bedrijfspanden brengen startende ondernemers weer leven in oude wijken. Hoe groot kan de voldoening zijn voor architecten, beleidsmakers en stedenbouwer bij een geslaagd project? En hoe groot zal de verleiding zijn tot het maken van een enkele foto vóór en een reeks foto’s nà. En dan liefst een foto vóór op een regenachtige, ietwat te donkere dag en een foto nà op een zonovergoten zomernamiddag.

Soms moet je jezelf wat gunnen.

ZO GOED ALS NIEUW:

HET VOORWERP

Hergebruik van grondstoffen kan op vele manieren. De centrale gedachte van de “cradle to cradle” (wieg-tot-wieg) filosofie is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Het verschil met conventioneel hergebruik is dat er geen kwaliteitsverlies is en geen restproducten die alsnog gestort worden.

Hoewel er in de bouwwereld op grote schaal materialen worden gerecycled, is het aantal voorbeelden van het hergebruik van hele voorwerpen nog beperkt.De manier waarop onderdelen worden samengevoegd in de bouw is hier nog niet goed op ingesteld.Het vraagt om een andere manier van denken bij architecten, leveranciers, aannemers en bouwvakkers.

Wij laten ons graag inspireren door humoristische en originele voorbeelden.

ZO GOED ALS NIEUW:

HET GEBOUW

WAT VERSTAAN WIJ ONDER ARCHITECTUUR?

Architectuur is niet zoals de schilderkunst, een op zichzelf staand fenomeen. Niet voor niets wordt zij wel de moeder der kunsten genoemd.Architectuur is niet te negeren binnen onze samenleving. Gebouwen zijn een afspiegeling van de heersende cultuur. Een gebouw dat de resultante is van een programma van eisen, zou zich altijd aan een plek moeten hechten om er onlosmakelijk mee verbonden te zijn. Per slot van rekening legt het gebouw beslag op onze schaarse ruimte.De eisen die de plek stelt kunnen verschillend zijn: de ene keer wordt de volledige aandacht gevraagd, de andere keer wordt er vooral bescheidenheid verwacht.Wij ontwerpen niet voor de vluchtigheid van de tijd, maar voor de duurzaamheid van het dynamische gebouw in een dynamische omgeving.

Architectuur gaat over het vormgeven van ruimte, binnen en buiten. Ruimte ervaar je met je hele lichaam en je geest, bewust en onbewust. Ervaren doe je met al je zintuigen en geheugen, een ruimte zie je, ruik je, hoor je en voel je, ieder op zijn eigen manier.

De eerste ontwerpschets ontstaat meestal tijdens gesprekken met opdrachtgevers en niet alleen op basis van een opgesteld programma van eisen. agNOVAarchitecten hecht veel waarde aan goede communicatie, niet alleen binnen ons eigen bureau, maar met alle betrokkenen in het bouwproces.

Een bestaande jaren dertig school is uitgebreid met vijf lokalen, voor een deel onder de kap. Door de hoge bestaande kap aan één zijde open te snijden, is ruimte ontstaan voor drie leslokalen met entresols. Het noorderlicht valt door de nieuwe glazen ganggevel tot in de lokalen. Aan de zuidzijde komt de zon binnen door zes gekoppelde dakvenster. De gang boven is breed genoeg voor een twintig meter lange strook met zelfstudieplekken.

Op het dak van de uitbreiding is een intiem speelplein gemaakt, verbonden met de twee lokalen op de begane grond.

De beschaduwde noordgevel is gemetseld met honderdvijftig verschillende soorten stenen. De zestienduizend monsterstenen zijn gesponsord door diverse baksteenleveranciers.

UITBREIDING BASISSCHOOL “DE KUBUS”

AMERSFOORT VERNIEUWT

Door de hele stad Amersfoort worden woningen in bezit van De Alliantie Eemvallei opgeknapt en klaargestoomd voor het komende decennium.Wij zijn gevraagd een plan te maken voor twee flatgebouwen uit de jaren zeventig.De directe woonomgeving maakt daarbij onderdeel uit van de metamorfose. Speelweide, parkeren en de toegang tot de bergingen maken deel uit van de route naar de nieuwe entree. De bewoners zijn nauw betrokken bij het opstellen van het renovatieplan voor de 138 maisonnetteflats.

Het karakteristieke centrale ketelhuis bovenop het trappenhuis heeft haar functie verloren door de komst van individuele ketels. Een glazen studio heeft haar plaats ingenomen en biedt een spectaculair uitzicht over de stad. De studio zal worden gebruikt voor maatschappelijke doeleinden.

UITBREIDING BASISSCHOOLDE LANGENOORD

Voor veel inwoners van Hoogland is Basisschool De Langenoord een begrip.De typische dorpsschool is oorspronkelijk gebouwd in de jaren dertig en in de jaren daarna vele malen uitgebreid en aangepast.Het ontwerp voor de nieuwste toevoeging wil meer zijn dan alleen een uitbreiding. Met het ontwerp voor drie nieuwe lokalen op de eerste verdieping krijgt de school een heel nieuw aanzicht.

Een nieuwe kap is tegen de bestaande kap aangeschoven. De grote raampartij met rondom houten delen geeft de school een markante aanblik. Het hout heeft door de speciale afwerking direct al een subtiele doorleefdheid die past bij het bestaande gebouw.De kolommen op de begane grond dragen het gebouw en maken ook een mooie overgang naar het schoolplein.

UNION MILIEU

Een sorteerhal, een werkplaats voor vrachtwagens en een kantoor in de haven van Amsterdam.In dit gebouw wordt grof afval gesorteerd volgens een streng geordend werkproces.Nadat vrachtwagens zijn gewogen en gelost, schuiven indrukwekkende shovelmachines de brokstukken in de acht meter hoge hal tot geordende bergen. De terrein- en de gebouwindeling weerspiegelen het werkproces.

De huid van de grote sorteerhal is gemaakt van afval; opnieuw gebruikte, gecorrodeerde damwandprofielen en lichtdoorlatende golfplaten in verschillende kleuren. Binnen beschermt beton het stalen buitenblad tegen inrijdende shovelmachines. De zon schijnt altijd door de gele en blauwe golfplaten.

Het kantoor is commandocentrum.Vanachter de hoge grote ramen wordt het verkeer in goede banen geleid. Bij Union Milieu wordt rond de klok gewerkt.Als het buiten donker is straalt de sorteerhal als een lichtbaken op het donkere haventerrein.

S.O.M.T.

Een opvallend kantoorgebouw met een bedrijfshal, verbonden en gesitueerd op een saai bedrijventerrein in Amersfoort, is uitgangspunt geweest voor een totale transformatie.

De gebouwen stonden al een aantal jaren te huur en te koop, zonder dat het potentiële gebruikers had aangetrokken.Wij hebben de bedrijfspanden omgebouwd tot een Universiteit Campus voor S.O.M.T. waar academische masters-opleidingen worden gegeven in de Manuele Therapie en Sportfysiotherapie.

Een aangrenzende bedrijfshal is inmiddels omgebouwd tot een faculteitsgebouw voor vijfhonderd studenten en een privé-kliniek met twee operatie-units. Twee luchtbruggen verbinden de voormalige bedrijfshallen met elkaar.

ST. HENRICUSKERK

Het kerkgebouw maakte rond 1900 deel uit van de allereerste bouwfase van de wijk Soesterkwartier in Amersfoort. Sindsdien vormt het hele complex van kerk met bijbehorende gebouwen een belangrijk sociaal-maatschappelijk steunpunt in de wijk.

Vanwege teveel achterstallig onderhoud is in 1998 totale sloop overwogen. Dankzij diverse buurtacties voor het behoud van het kerkgebouw, is door ons bureau een plan ontworpen voor herontwikkeling van de kerk.

Het resultaat is een nieuwe kerkruimte voor ongeveer 450 mensen, een buurtcentrum en een peuterspeelzaal, met op de verdieping een atelierruimte voor ons eigen bureau.

MEISJESSCHOOL

Op de plaats waar zich in het verleden de stadsmuur van Amersfoort bevond staat de voormalige meisjesschool. De karakteristieke architectuur en de ligging direct tegen de binnenstad maakten het aantrekkelijk om het gebouw te herbestemmen voor winkels. Een aantal symbolische natuurstenen scherven zijn in het gebouw gestoken als verwijzing naar de stadsmuur. De stadsring van Amersfoort loopt langs het gebouw en maakt het daarmee onderdeel van het stadspanorama.

WADENOYENLAAN TIEL

De renovatie van een aantal appartementenblokken uit de zestiger jaren maakt deel uit van een herstructureringsplan voor de hele wijk. De vormgeving van de blokken is geüpdate door het vernieuwen van de entree, de liften en de galerijen. De koppen van de blokken met de puien en de heldergele strengpers baksteen manifesteren zich nu als een duidelijk accent in het straatbeeld.

RENOVATIE FLATSWOERDEN

Onze oplossing bestaat uit twee delen. Enerzijds krijgen de woningen een nieuwe warme jas waarmee de woningen weer een eigentijdse uitstraling krijgen. Daarnaast hebben we een gereedschapskist ontwikkeld met ingrepen en toevoegingen. Door verschillende opties te combineren ontstaan nieuwe woningtypes die veranderingen in bevolkingssamenstelling met gemak kunnen opvangen. De monotonie van het woningaanbod wordt doorbroken; de wijk wordt divers van karakter en beeld.

EEN NIEUWE WARME JAS VOOR WONINGEN AAN DE BOSWEG

Op een mooie plek in het Leusderkwartier in Amersfoort staan vijf portieketageflats uit 1950. De 132 woningen zij toe aan een grondige opknapbeurt. Dit is aanleiding om na te denken over de toekomst van deze woningen. Allereerst hebben we gekeken naar sterke punten van de woningen en de wijk. De woningen zijn gelegen in een groene omgeving, dichtbij bos, uitvalswegen en voorzieningen. De Alliantie merkt echter dat er meer mutaties plaatsvinden en de woningen vaker worden geweigerd. Woontechnisch en bouwfysisch kennen de woningen gebreken.De kamers zijn klein, goede badruimte ontbreekt en de balkons zijn te klein om goed te gebruiken. Daarnaast zijn de woningen gehorig en is de thermische isolatie nihil.

A0veranderen

uiterlijk optie 1

B1uitbouwvoorzijde

C1veranderen

uiterlijk optie 1

C2toevoegen

galerij

B2uitbouw

achterzijde

A1optie A0 +

toevoegingen

A2veranderen

uiterlijk optie 2

B3vergroten

balkon

B4toevoegen

erker

B5toevoegen

frans balkon

B6bewoonbare

zolder

ZO GOED ALS NIEUW: HET GEBOUW

Curriculum agNOVAarchitecten

Transformaties:Oorspronkelijk gebruik Locatie Nieuwe bestemmingKlooster Harderwijk appartementen voor ouderenVerenigingsgebouw v.e. scheepswerf Hardinxveld-Giessendam exclusief restaurantMeisjesschool Amersfoort kantoren en bedrijfsruimteKetelhuis Amersfoort studioSt. Henricuskerk Amersfoort kantoor, BSO en buurthuis2 Bedrijfshallen Amersfoort SOMT University CampusBedrijfshal Amersfoort popstudioCasco Bedrijfsgebouw Amersfoort kantoorKoetshuis Amersfoort verbouwing kantoorruimteGarage, bioscoop Amersfoort discotheekStandaard kantoor Amsterdam exclusief kantoor @home18e-eeuwse herenboerderij Noordeloos exclusief restaurantStadsvilla Amersfoort appartementenBrouwerij Londen luxe appartementen15 Basisscholen Amersfoort uitbreiding en aanpassingBedrijfsgebouw Amsterdam nieuwe gevel en optopping met nieuw kantoorStudies:Oorspronkelijk gebruik Locatie Nieuwe bestemmingH. Michaelskerk en Laurenskerk De Bilt revitalisatie-onderzoekH. Drieëenheidskerk Oldenzaal kinderopvangGymnasium Amersfoort appartementen en kantoorruimte

Grotere renovaties: Locatie Nieuwe bestemmingMaisonnetteflats en omliggend terrein Amersfoort Entrees, trappenhuizen en galerijen3 Flatgebouwen Tiel Entrees, trappenhuizen en galerijen

ZO GOED ALS NIEUW:

DE STAD

FORT BAKKERSKIL

Een prachtig fort, onderdeel van de Hollandse waterlinie, is onderwerp van een studie naar de toekomstmogelijkheden voor dit gebouw en het omringende landschap. Het Brabants Landschap was op zoek naar een beheerder en een plan voor het fort.

Wij hebben de mogelijkheden onderzocht om van het fort een hotel/restaurant te maken en het fort daarbij in zijn oorspronkelijke landschappelijke staat te herstellen.Een particulier echtpaar met beheerdersambities heeft haar visie onderbouwd met onze studieresultaten.

FORT HET GAGEL

BEDRIJVEN TERREIN DE HOEF

CENTRUMPLAN OOST

Het appartementengebouw met 26 appartementen maakt deel uit van het nieuwe centrumplan van Beuningen. Op meerdere plaatsen in en rond het centrum wordt de oude dorpsstructuur grondig gewijzigd.

Dit appartementengebouw is een van de eerste gerealiseerde projecten binnen het nieuwe plan. Het valt op door de bijzondere detaillering van het flauwe zadeldak met de opengewerkte dakconstructie en de met hout beklede balkons met groenschermen.Het hele blok is opgetild ten opzichte van het straatniveau om zo meer privacy te bieden aan de bewoners. Alle woningen zijn op de straat georiënteerd.

MALBURGEN-WEST

Malburgen is een naoorlogse wijk aan de zuidoever van de Rijn. Begin jaren negentig kwam de leefbaarheid hier danig onder druk te staan door verschillende vormen van overlast. De gemeente Arnhem stelde een Masterplan en Ontwikkelingsplan op waarmee de relatie met de stad wordt versterkt, het oorspronkelijke tuinstadkarakter wordt hersteld en de groenvoorziening in de wijk wordt verbeterd, alles onder het motto: “Verstedelijken, vertuindorpen en verparken”. Zowel in de bestaande als in de nieuwe te bouwen buurten moet de diversiteit aan woningtypes en woonmilieus worden vergroot.

Malburgen-West is een van de drie te onderscheiden plangebieden.Hier worden circa achthonderd nieuwe woningen gerealiseerd.

agNOVAarchitecten ontwierp negentig woningen die samen een wand vormen langs de parkzone aan de Brunelsingel.

De woningen in deze wand onderscheiden zich in: koopappartementen, huurappartementen en eengezinswoningen.

Materiaalgebruik en detaillering zorgen voor een architectonische eenheid die de verscheidenheid niet overstemt.

Verdiepingshoge ramen, ingeklemd tussen betonnen banden, ritmeren de bakstenen gevel en vormen een expressieve wand.

Amersfoort, basisschool de Kubus dependance

BASISSCHOOL DE KUBUS

CIRCUS AMERSFOORT

NOORDERWIERWEG

ZO GOED ALS NIEUW: DE STAD

Curriculum agNOVAarchitecten

Stadsrenovaties: Locatie ProgrammaHAPAM-terrein Amersfoort 75 woningen/appartementen Wijk Malburgen Arnhem 92 woningenVlasakkerweg Amersfoort 5 woon-/werkwoningenLocatie oude bibliotheek Amersfoort 8 eengezinswoningenCentrumplan Beuningen 26 appartementenW. Arntszlaan Den Dolder 18 seniorenwoningenBedrijventerrein Westerpark Amsterdam 120.000 m2 bedrijfsruimte met kantoren en parkerenDe Biezenkamp Leusden 30 seniorenwoningen en 12 zorgwoningen

Studies:Oorspronkelijk gebruik Locatie Nieuwe bestemmingVlieghaven Liverpool Airport concept-bedrijfsterreinenFort Bakkerskil Uppel hotel en restaurantKoopgoot Amicitia Amersfoort uitgaanscentrumStadsring Amersfoort gracht en parkeervoorzieningKathedraal en omliggend terrein Manchester filmstudio, cultureel centrum en 150 woningenHavengebied Canada Place Liverpool masterplan voor bedrijven en kantorenZiekenhuislocatie Wageningen woningen

De jaarlijkse bourgondische cultuuravond van agNOVAarchitecten

WIE WIJ ZIJN

agNOVAarchitecten werkt met een sterk gemotiveerde groep van all-rounders: mensen die hun vak verstaan en zich willen inzetten voor topkwaliteit. Mensen die zich bewust zijn van het feit, dat zij deel uitmaken van een team, maar ook van een proces. Wij hechten veel waarde aan een goed bouwproces. Heldere en direct communicatie is daarbij onze troef. Ieder project vraagt om een eigen combinatie van middelen: van het al schetsend voeren van gesprekken tot het ontvangen van hele schoolklassen, en van samenvattend analyseren tot bloemrijk verbeelden. Als een project daarom vraagt, halen we graag de expertise binnen van andere disciplines door samen te werken met landschapsarchitecten, stedenbouwers, tekstschrijvers, fotografen en kunstenaars.

agNOVAarchitecten is een bureau met een platte organisatie van 14 medewerkers. wij werken met architecten, projectleiders, tekenaars en administratieve krachten aan een veelheid van projecten van heel klein tot zeer groot. Bij voorkeur zijn wij betrokken bij het hele ontwerptraject tot en met de uitvoeringstekeningen. zo kunnen we de eindkwaliteit het beste garanderen.