ZNACZENIE EKSTENSYWNEGO UŻYTKOWANIA ŁĄKOWO … · 2014-11-26 · ZNACZENIE EKSTENSYWNEGO UŻYTKOWANIA ŁĄKOWO- PASTWISKOWEGO WE WDRAŻANIU ZASAD CROSS- COMPLIANCE W OBSZARACH

ZNACZENIE EKSTENSYWNEGO UŻYTKOWANIA ŁĄKOWO-PASTWISKOWEGO WE WDRAŻANIU ZASAD CROSS-

COMPLIANCE W OBSZARACH GÓRSKICH Prof. dr hab. Stanisław Twardy, Dr hab. inż. Marek Kopacz, prof. nadzw. ITP

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Małopolski Ośrodek Badawczy

www.itp.edu.pl

Celem pracy była ocena zmian w zakresie produkcji rolniczej oraz sposobie

i poziomie gospodarowania na trwałych użytkach zielonych w kontekście

możliwości wdrażania zasad wzajemnej zgodności (z ang. cross compliance)

wśród rolników, zamieszkujących i gospodarujących w terenach górskich.

Cel pracy

6. Konferencja Naukowa "WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE

Łącko

Nowy Targ

Pcim

Dobra Limanowa

Czarny Dunajec

Gdów

Kościelisko

Lubień

Poronin

Kamienica

Łapsze Niżne

Ochotnica Dolna

Zakopane

Laskowa

Tokarnia

Łapanów

Łukowica

Jodłownik

Szczawnica

Raba Wyżna

Wiśniowa

Słopnice

Szaflary

Niedźwiedź

Czorsztyn

Iwkowa

Trzciana

Gnojnik

Raciechowice

Siepraw

Tymbark

Jordanów [cz.1]

Żegocina

Budzów

Spytkowice

Rytro

Bochnia [cz.1]Mogilany

Mszana Dolna

Bukowina Tatrzańska

Podegrodzie

Myślenice - obszar wiejski

Jabłonka

Lipnica Murowana

Łososina Dolna

Biały Dunajec

Nowy Wiśnicz - obszar wiejski

Bystra-Sidzina

Rabka - miasto

Chełmiec [cz.1]Jordanów

Dobczyce - obszar wiejski

Lanckorona

Nowy Targ (gm. miejska)

Krościenko nad Dunajcem

Stary Sącz - obszar wiejski

Jordanów [cz.2]

Myślenice - miasto

Skawina - obszar wiejski

Rabka - obszar wiejski

Mszana Dolna (gm. miejska)

Wieliczka - obszar wiejski

Sułkowice - miasto

Sułkowice - obszar wiejski [cz.1]

Limanowa (gm. miejska)Maków Podhalański - obszar wiejski

Dobczyce - miasto

Biskupice

Sułkowice - obszar wiejski [cz.2]

Nowy Wiśnicz - miasto

Stary Sącz - miasto

Czchów - miasto

Usytuowanie obu zlewni

badawczych względem siebie


Zlewnie górnego Dunajca po przekrój w Krościenku oraz

górnej Raby po przekrój w Dobczycach.

Sąsiadują one ze sobą, a ich łączna powierzchnia

obejmuje powierzchnię około 3650 km2.


Zasada wzajemnej zgodności (ang. cross-compliance) to nowy element WPR, który warunkuje otrzymywanie płatności przez

rolników od kompleksowego przestrzegania już obowiązującego prawodawstwa krajowego i unijnego.

Zasada wzajemnej zgodności dotyczy:

przestrzegania minimalnych norm Dobrej Kultury Rolnej zgodnej z ochroną środowiska,

ochrony dzikiego ptactwa oraz siedlisk przyrodniczych i dzikiej fauny i flory,

ochrony środowiska przed zanieczyszczeniami wynikającymi z prowadzonej w gospodarstwie działalności,

identyfikacji i rejestracji zwierząt, wytwarzania produktów rolniczych w sposób nie zagrażający zdrowiu

ludzi i zwierząt oraz zdrowotności roślin, zapewnienia warunków dobrostanu zwierząt.


OBSZARY WYMOGÓW „CROSS COMPLIANCE”

1. Dobra Kultura Rolna oraz podstawowe wymogi z zakresu gospodarowania (Statutory Management Requirements – SMR)

2. Obszar A (obowiązuje od 1.01.2009 r.), który obejmuje: Zagadnienia ochrony środowiska naturalnego, Identyfikację i rejestrację zwierząt; 3. Obszar B (obowiązuje od 1.01.2011 r.), który obejmuje: Zdrowie publiczne, Zdrowie zwierząt, zgłaszanie niektórych chorób zakaźnych

zwierząt, Zdrowotność roślin; 4. Obszar C (obowiązuje od 1.01.2013 r.), który obejmuje: Dobrostan zwierząt.


Dobra Kultura Rolna - zgodna z ochroną środowiska

PRZECIWDZIAŁANIE EROZJI GLEBY I OCHRONA GLEBY

(wybrane zagadnienia)

Zasady dotyczące minimalnej pokrywy glebowej

− Grunt orny jest uprawiany lub jest ugorowany.

− Na gruntach ornych w obszarach erozyjnych należy utrzymać od 1.12 – 15.02

min. 40% gruntów ornych „zielonych”.

Minimalne zagospodarowania terenu, odzwierciedlające warunki danego

miejsca

− Grunty orne na stokach o nachyleniu powyżej 20o nie można wykorzystać pod

uprawy z redlinami wzdłuż stoku lub jako ugór czarny. Można je wykorzystywać

np. pod uprawę roślin wieloletnich lub z okrywą roślinną.

Sposoby przeciwdziałania wkraczaniu niepożądanej roślinności

− Na łąkach należy kosić raz w roku (w terminie do dnia 31 lipca).

− Na pastwiskach należy prowadzić wypas zwierząt w okresie wegetacyjnym lub

kosić i usuwać trawę minimum raz w roku (do 31 lipca).

Erozja i ochrona gleby Mapa obszarów zagrożonych erozją wodną


Mapa obszarów zagrożonych erozją wodną


OCHRONA TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH

Gdy w danym roku stosunek wielkości powierzchni TUZ do wielkości powierzchni

całkowitego obszaru rolnego w Polsce zmaleje o więcej niż 5%, to zmiana

sposobu użytkowania TUZ w danym roku wymaga zgody kierownika biura

powiatowego ARiMR. O zgodę należy wystąpić do 30 dni przed zmianą.

Gdy w danym roku stosunek TUZ w Polsce zmaleje o więcej niż 8%, kierownik

biura powiatowego ARiMR odmawia udzielenia zgody na przekształcenie, a rolnicy

posiadający grunty przekształcone z TUZ mają obowiązek przywrócenia ponownie

wskazanej powierzchni do 15 maja roku następnego.

Dobra Kultura Rolna - zgodna z ochroną środowiska


Obszar A – Ochrona Środowiska WYMOGI (SMR 2) - DOTYCZĄ WSZYSTKICH ROLNIKÓW

Obwieszczenie MRiRW z 8.04.2013 r. o zmianie wykazu wymogów określonych w

przepisach UE z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy: • zabrania się wprowadzania do wód podziemnych substancji niebezpiecznych określonych w zał. 11 w wykazie I do rozp. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy

wprowadzaniu ścieków, zawartych w: 1) ściekach (art. 9 ust. 1 pkt 14 ust. Prawo wodne, bez ścieków bytowych i komunalnych); 2) odpadach (art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21).

• zabrania się wprowadzania do gleby substancji niebezpiecznych okr. w zał. 11 w wyk. II

do rozp. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków: 1) ściekach w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 14 ustawy Prawo wodne, bez ścieków bytowych

i komunalnych; 2) odpadach w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach. Powyższy zakaz nie dotyczy rolnika, który posiada pozwolenie wydane na podstawie

art. 140 ustawy Prawo wodne i przestrzega warunków w nim zawartych.


Ochrona wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi azotanami pochodzenia rolniczego OSN (Dyrektywa Azotanowa) – SMR 4

Przechowywanie nawozów naturalnych i postępowania z odciekami Przechowywanie nawozów naturalnych (obornika, gnojówki, gnojowicy)

rolnicy są zobowiązani do posiadania:

− szczelnej płyty obornikowej,

− zbiornika na gnojówkę i na gnojowicę,

− obornik, gnojówka i gnojowica – nie może przenikać do wód lub do gruntu.

− od 1.03 do 31.10 można złożyć obornik na gruncie do 12 tygodni, poza

zagłębieniem terenu, na płaskim terenie, o spadku do 3%, na terenie

niepiaszczystym i niepodmokłym, 20 m od wód powierzchniowych.

− ponowne złożenie obornika na pryzmie w następnym sezonie musi być

zlokalizowane w innym miejscu.

− kiszonki, pasze soczyste należy zabezpieczyć tak, aby soki nie wyciekały do

gruntu, ponad 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych oraz źródeł i ujęć wody.


Stosowanie dawek i sposobów nawożenia

- Max. 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych.

-Dawka azotu z płynnych nawozów naturalnych –

do 85 kg N*ha-1*rok-1 na łąkach i pastwiskach.

- Plany nawożenia dla rolników, którzy:

prowadzą chów lub hodowlę drobiu pow. 40 000 stanowisk, świń

pow. 2 000 stanowisk

nabyli nawóz naturalny od rolników, o których mowa wyżej,

lub

gospodarują na powierzchni przekraczającej 100 ha UR

położonych na obszarze OSN.



Nawozy płynne naturalne na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych

stosuje się od 1 marca do 15 sierpnia.

Nawozy stałe naturalne stosuje się:

• na łąkach trwałych od 1 marca do 30 listopada,

• na pastwiskach trwałych od 1 marca do 15 kwietnia i od 15 października

do 30 listopada.

Nawozy azotowe mineralne stosuje się:

• na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych od 1 marca do 15 sierpnia.


TUZ w Polsce w i Karpatach Polskich na tle innych krajów*

*prezentacja: Barszczewski, Twardy, Liziński, Wasilewski

Karpaty Polskie 37

Zlewnia górnego Dunajca 77

Zlewnia górnej Raby 70


Badania własne autorów

Zmiany powierzchni łąk w zlewni górnego Dunajca w latach 1980-2010


0

10

20

30

40

50

60

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Po

wie

rzc

hn

ia łą

k [

% p

ow

. c

ałk

ow

itej]

Lata

górny Dunajec

Czarny Dunajec

Biały Dunajec

Białka Tat.

Grajcarek

Okres przedakcesyjny Polska w UE

Zmiany powierzchni łąk w zlewni górnej Raby w latach 1980-2010


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45 1

98

0

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Po

wie

rzc

hn

ia łą

k [

% p

ow

. c

ałk

ow

itej]

Lata

Dobczyce Osieczany

Stróża Kasinka

Rabka Raba Wyżna


Zmiany powierzchni łąk w zlewniach dopływów

górnej Raby w latach 1980-2010


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Po

wie

rzch

nia

łąk [

% p

ow

. całk

ow

itej]

Lata

Trzemeśnianka

Bysinka

Trzebuńka

Krzczonówka

Mszanka

Zmiany powierzchni pastwisk w zlewni górnego Dunajca w latach 1980-2010


0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Po

wie

rzc

hn

ia p

as

twis

k [

% p

ow

. c

ałk

ow

ite

j]

Lata

górny Dunajec Czarny Dunajec

Biały Dunajec Białka Tat.

Grajcarek

Zmiany powierzchni pastwisk w zlewni górnej Raby w latach 1980-2010


1

2

3

4

5

6

7

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Po

wie

rzc

hn

ia p

as

twis

k [

% p

ow

. c

ałk

ow

ite

j]

Lata

Dobczyce Osieczany

Stróża Kasinka

Rabka Raba Wyżna

Zmiany powierzchni pastwisk w zlewniach

dopływów górnej Raby w latach 1980-2010


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Po

wie

rzc

hn

ia p

as

twis

k [

% p

ow

. c

ałk

ow

ite

j]

Lata

Trzemeśnianka

Bysinka

Trzebuńka

Krzczonówka

Mszanka

Relacja między gruntami ornymi oraz łąkami

w zlewni górnego Dunajca [% pow. użytków rolnych]

y = -4,29x + 65,6

R = 0,96

y = 4,67x + 19,5

R = 0,97

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

grunty orne

łąki

trend dla gruntów ornych

trend dla łąk


Użytkowanie w zlewni górnego Dunajca (klasyfikacja CLC)

2.3.1 Łąki, pastwiska

2.4.3 Tereny zajęte głównie przez rolnictwo z dużym udziałem roślinności naturalnej

Użytkowanie w zlewni

górnej Raby

(klasyfikacja CLC)

2.3.1 Łąki, pastwiska

2.4.3 Tereny zajęte głównie przez rolnictwo z dużym udziałem roślinności naturalnej


0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8 1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ob

sa

da

zw

ięrz

ąt

[DJ

P*h

a-1

UR

]

Lata

górny Dunajec

Czarny Dunajec

Biały Dunajec

Białka Tat.

Grajcarek

Obsada zwierząt [DJP*ha-1 UR] w zlewni górnego Dunajca w latach 1980-2010


0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ob

sa

da

zw

ięrz

ąt

[DJ

P*h

a-1

UR

]

Lata

Dobczyce

Osieczany

Stróża

Kasinka Mała

Rabka

Raba Wyżna


Obsada zwierząt [DJP*ha-1 UR] w zlewni górnej Raby w latach 1980-2010


0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4 1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ob

sa

da

zw

ięrz

ąt

[DJ

P*h

a-1

UR

]

Lata

Trzemeśnianka

Bysinka

Trzebuńka

Krzczonówka

Mszanka


Obsada zwierząt [DJP*ha-1 UR] w zlewniach

dopływów górnej Raby w latach 1980-2010



Zlewnia Obsada

Dopływ składnika z wszystkich źródeł

Bilans Nawożenie mineralne

N P K N P K azotowe fosforowe potasowe wapniowe

DJP*ha-1 kg czystego składnika na ha użytków rolnych UR

Zlewnia górnego Dunajca

górny Dunajec 0,48 59,16 7,47 45,49 3,17 -1,94 7,00 2,08 0,31 0,33 0,28

Czarny Dunajec 0,67 76,90 8,45 62,44 11,75 -0,85 18,61 2,21 0,39 0,42 0,39

Biały Dunajec 0,49 55,15 7,76 46,45 10,45 -0,56 17,94 0,78 0,07 0,10 0,14

Białka Tat. 0,56 62,61 8,04 51,31 10,73 -1,16 15,12 1,04 0,66 0,58 0,10

Grajcarek 0,16 42,74 4,27 19,58 -23,22 -9,42 -30,19 0,00 0,00 0,00 0,00

Zlewnia górnej Raby

Dobczyce 0,33 56,82 8,55 37,79 -10,23 -4,07 -10,50 8,95 1,70 1,61 1,37

Osieczany 0,28 47,55 8,42 32,22 -9,30 -3,95 -8,97 8,77 1,47 1,30 1,26

Stróża 0,32 49,44 8,75 34,96 -3,46 -3,38 -1,34 6,03 1,67 1,29 1,14

Kasinka Mała 0,33 50,98 8,44 36,41 -8,28 -3,96 -2,59 3,36 0,87 0,67 0,34

Rabka 0,25 39,62 8,87 28,36 -0,11 -2,97 0,49 2,30 0,42 0,37 0,67

Raba Wyżna 0,10 14,76 9,49 11,53 1,20 -2,84 2,23 0,96 0,31 0,30 0,86

Zlewnie dopływów górnej Raby

Trzemeśnianka 0,42 90,17 9,53 55,76 -11,88 -4,68 -13,53 10,59 2,60 2,80 1,57

Bysinka 0,41 91,76 10,01 55,75 -10,58 -4,41 -13,92 8,82 2,30 2,60 1,70

Trzebuńka 0,15 33,67 7,45 19,40 -27,77 -5,61 -36,29 15,29 1,89 1,54 2,09

Krzczonówka 0,22 40,31 8,33 25,97 -10,24 -3,57 -18,29 16,67 1,48 1,84 1,78

Mszanka 0,39 58,59 8,02 41,86 -12,46 -4,83 -4,56 3,93 1,05 0,79 0,07

Intensywność produkcji rolniczej w zlewniach górnego Dunajca i Raby (Opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego w 2010 r.)


EKSTENSYWNA GOSPODARKA ŁĄKOWO-PASTWISKOWA A CROSS-COMPLIANCE W OBSZARACH GÓRSKICH

Zasada wzajemnej zgodności Stan aktualny

1. Grunty orne na stokach o nachyleniu > 20o można

wykorzystać np. pod okrywę roślinną. (DKR)

2. Gdy powierzchnia TUZ w stosunku do UR zmaleje >

5% - zmiana sposobu użytkowania TUZ wymaga

zgody ARiMR. (DKR)

3. Gdy powierzchnia TUZ w stosunku do UR zmaleje >

8% - zakaz zmiany sposobu użytkowania TUZ (DKR)

Wzrostowy trend dotyczący

powierzchni Trwałych

użytków zielonych:

Zlewnia górnego Dunajca –

Trwałe użytki zielone to 77%

powierzchni UR

(32464 ha)

Zlewnia górnej Raby –

Trwałe użytki zielone to 70%

powierzchni UR

(28408 ha)

przy średniej dla kraju 21 %

spełnia

nie spełnia

1. Na łąkach należy kosić raz w roku (w terminie do dnia

31 lipca). (DKR)

2. Na pastwiskach należy prowadzić wypas zwierząt w

okresie wegetacyjnym lub kosić i usuwać trawę

minimum raz w roku (do 31 lipca). (DKR)

?

?

W 2011 roku wnioski złożyło 121 624 beneficjentów.

Powierzchnia objęta dopłatami wyniosła w Małopolsce

prawie 496 tys. ha., tj. 73% powierzchni UR.

?


EKSTENSYWNA GOSPODARKA ŁĄKOWO-PASTWISKOWA A CROSS-COMPLIANCE W OBSZARACH GÓRSKICH

Zasada wzajemnej zgodności Stan aktualny

Obszar A - Ochrona Środowiska (SMR 2)

1.Zabrania się wprowadzania do wód podziemnych i gleb

substancji niebezpiecznych (m. in. zanieczyszczeń

rolniczych i ścieków produkcyjnych)

Niski poziom nawożenia mineralnego

(do 11 kg N na ha UR)

Niski poziom nawożenia naturalnego

(31 kg N na ha UR)

Znaczne ograniczenie w ostatnich 25

latach pogłowia zwierząt gospodarskich:

w obu zlewniach badawczych”

Bydła: 69,2% (36337 szt.)

Trzody: 83,4% (13275 szt.)

Owiec: 74,0% (43412 szt.)

Koni: 79,9% (3033 szt).

Drobiu: 82,3% (426029 szt.)

Aktualna średnia obsada zwierząt

gospodarskich (za 2010 rok)

(DJP*ha-1 użytków rolnych)

wynosi w obu zlewniach: 0,42 DJP

spełnia

nie spełnia

Ochrona wód przed azotanami pochodzenia rolniczego

(Dyrektywa Azotanowa) – Obszar A - SMR 4

1. Max. 170 kg azotu w czystym składniku z nawozów

naturalnych na 1 ha użytków rolnych.

2. Dawka azotu z płynnych nawozów naturalnych – do 85

kg N*ha-1*rok-1 na łąkach i pastwiskach.

3. Plany nawożenia dla rolników, którzy:

- prowadzą chów lub hodowlę drobiu pow. 40 000

stanowisk, świń pow. 2 000 stanowisk

- nabyli nawóz naturalny od rolników, o których mowa

wyżej,

- gospodarują na powierzchni przekraczającej 100 ha UR

położonych na obszarze OSN.

4. Max. obsada – 1,5 DJP*ha-1 UR

?

- Obecnie w obszarach górskich dominują użytki zielone, co udowodniono na przykładzie

zlewni górnego Dunajca i Raby. Z reguły są one jednak użytkowane ekstensywnie.

- W ich obrębie nastąpiło wyraźne zwiększenie powierzchni kośnych z uwagi na

zaniechanie użytkowania płużnego, występujące procesy samozadarnienia pól, a także

aspekty ekonomiczne związane z dopłatami bezpośrednimi, płatnościami

rolnośrodowiskowymi oraz płatnościami ONW.

- Prośrodowiskowym elementem gospodarowania jest stosunkowo niewielkie obciążenie

użytków rolnych składnikami nawozowymi, gdyż występuje tu bardzo niski poziom

nawożenia mineralnego (np. azotowego 5,7 kg*ha-1 UR). Niskie jest również nawożenie

naturalne wynikające z niewielkiej (0,42 DJP*ha-1 UR) obsady zwierząt gospodarskich.

- Przedstawione uwarunkowania strukturalne i rolno-produkcyjne sprzyjają wdrażaniu

zasad wzajemnej zgodności (cross-compliance), które obowiązują w naszym kraju już od

2009 roku. Szczególnie dotyczy to zagadnień ochrony środowiska naturalnego (obszar A

- CC) oraz spełnienia przez rolników warunków tzw. Dobrej Kultury Rolnej.

Podsumowanie i wnioski


Dziękujemy za uwagę

Documents

ZNACZENIE EKSTENSYWNEGO UŻYTKOWANIA ŁĄKOWO … · 2014-11-26 · ZNACZENIE EKSTENSYWNEGO UŻYTKOWANIA ŁĄKOWO- PASTWISKOWEGO WE WDRAŻANIU ZASAD CROSS- COMPLIANCE W OBSZARACH