CZY TWOJE MIASTO ZDOBĘDZIE TYTUŁ ZIELONEJ

STOLICY EUROPY W 2018 ROKU?

©Chris Bahn

Strefa ekonomiczna w Bristolu

Zielone miasta – dobre miejsce do życia

InicjatywaKomisji Europejskiej

E U R O P YZIELONA STOLICA

PRZEDMOWA

Tytuł Zielonej Stolicy Europy jest przyznawa-ny w uznaniu najlep-szych praktyk w zakresie planowania na rzecz poprawy jakości życia w mieście. Dwie trzecie Europejczyków mieszka

obecnie w miastach. Są to łącznie 333 mln ludzi. Stale poszukujemy nowatorskich rozwiązań, dzięki którym obszary miejskie będą bardziej ekologiczne. Tytuł Zielonej Stolicy Europy, który w tym roku zostanie przyznany po raz dziewiąty, wyróżnia miasta wpro-wadzające takie innowacje. Działania tych pionierów zainspirują inne miasta do wdrożenia zrównoważo-nych rozwiązań, które sprawią, że europejskie obszary miejskie staną się przyjemnymi miejscami do życia.

Jako europejski komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa byłem zdumiony ogromem wysiłków, jakie miasta w całej UE podejmowały w dążeniu do zapewnienia zrównoważonego rozwoju.

Nasz pierwszy zwycięzca, Sztokholm, wyznaczył przyszłe standardy. Jego następca Hamburg wyróżnił się w szczególności inicjatywą „Pociąg pomysłów”, którego wagony reprezentowały różne aspekty życia w ekologicznym mieście. W mie-ście Vitoria-Gasteiz każdy z mieszkańców żyje w odległości do 300 metrów od otwartej zielonej przestrzeni, natomiast Nantes stało się pierwszym miastem we Francji, które z powodzeniem ponow-nie wprowadziło tramwaje elektryczne. Kopenhaga jest na dobrej drodze, aby stać się najbardziej przyjaznym miastem dla rowerzystów.

Bristol, zwycięzca z 2015 r., promuje wśród Euro-pejczyków tworzenie zdrowszych i szczęśliwszych miast, a w 2016 r. w centrum uwagi znajdą się liczne osiągnięcia Lublany, w tym m.in.: zasadzenie ponad

2 000 drzew, utworzenie pięciu nowych parków oraz rewitalizacja brzegów rzeki Sawy.

Każdy ze zwycięzców udowodnił, że naturalna różno-rodność jest również źródłem inspiracji. Jest to część naszego dziedzictwa kulturowego. Mieszkańcy obszarów miejskich powinni mieć wpływ na ich rozwój. Dzięki promowaniu niezwykłych pomysłów laureatów nagrody, miasta mogą stać się ekologicz-nymi i pięknymi miejscami do życia.

Wysoka jakość życia nie powinna być jednak wyłącznie przywilejem mieszkańców dużych miast i metropolii. Dlatego zorganizowaliśmy konkurs o tytuł Zielonego Liścia Europy. Jest on przyzna-wany mniejszym miastom o populacji od 50 do 100 tys. mieszkańców, które mogą poszczycić się znaczącymi osiągnięciami w zakresie ochrony środowiska. Do udziału w konkursach upraw-nionych jest niemal 1 000 europejskich miast — gorąco zachęcam każde kwalifikujące się miasto do wdrażania tych pożytecznych inicjatyw.

Naszą strategię można porównać do drzewa. Zie-lone Liście to mniejsze miasta i miasteczka, gałęzie to Zielone Stolice i większe miasta, a pień to Komisja Europejska zapewniająca solidną podstawę do rozwoju tych inicjatyw.

Czekamy na zgłoszenia od wszystkich miast w najbliższych miesiącach. Wszyscy członkowie społeczności miejskiej powinni się zaangażować.

Dziękuję

Karmenu VellaEuropejski komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa

Rozpoczął się wyścig o tytuł Zielonej Stolicy Europy 2018! Czyste powietrze, sprawnie funkcjonująca gospodarka odpadami, wysoki wskaźnik utylizacji, ochrona zasobów wodnych, obecność parków, brak zanieczyszczeń, wysoka jakość życia w mieście i zrównoważone rozwiązania to aspekty decydu-jące o tym, że Zielona Stolica Europy jest dobrym miejscem do życia. Co roku panel ekspertów ds. środowiska i jury wybiera na Zieloną Stolicę Europy jedno europejskie miasto.

Nagroda przyznawana jest europejskiemu miastu, które wykaże udokumentowane osiągnięcia w dziedzinie standardów środowiskowych oraz które jest zaangażowane w realizację trwających, ambitnych zadań na rzecz poprawy stanu środo-wiska i zrównoważonego rozwoju. Zielona Stolica Europy jest również dla innych miast europejskich wzorem do naśladowania oraz źródłem inspiracji i dobrych praktyk.

Rywalizacja o uznanie w dziedzinie środowiskaKoncepcja Zielonej Stolicy Europy pojawiła się po raz pierwszy podczas spotkania, które odbyło się w maju 2006 r. w Tallinie (Estonia) z inicjatywy byłe-go burmistrza miasta, Jüri Ratasa. Obecnie, z okazji dziewiątej edycji konkursu o tytuł Zielonej Stolicy Europy 2018, miasta z całej Europy przygotowują się do udziału w rywalizacji o uznanie ich osiągnięć w dziedzinie ochrony środowiska.

Cel – miasta jako wzór do naśladowaniaObszary miejskie są obecnie źródłem licznych wyzwań związanych ze środowiskiem. Nic dziwnego, skoro ponad dwie trzecie Europejczyków mieszka w mieście. Samorządy i władze miejskie mogą wyka-zać się zaangażowaniem i innowacyjnym podejściem niezbędnym do skutecznego zmagania się z proble-mami i znajdowania rozwiązań dla wielu z nich.

Stąd też zrodził się pomysł inicjatywy, której celem jest okazywanie uznania działaniom na poziomie lokalnym na rzecz poprawy środowiska, gospo-darki i jakości życia w mieście i nagradzanie tych wysiłków. Nagroda przyznawana jest corocznie miastu, niekoniecznie stołecznemu, które daje przykład przyjaznego środowisku życia miejskiego i w ten sposób stanowi doskonałe źródło inspiracji i wzór do naśladowania dla innych. Różnice między miastami są ogromne, dlatego też dzielenie się konkretnymi przykładami tego, jak może wyglądać Zielona Stolica Europy, ma kluczowe znaczenie dla poprawy jakości życia obywateli i zapewnienia zrównoważonego rozwoju w przyszłości.

SPRAW, ABY TWOJE MIASTO STAŁO SIĘ DOBRYM MIEJSCEM DO ŻYCIA

©Chris Bahn

Grain Barge w dzielnicy Harbourside w Bristolu

Zdrowe życie w mieścieNagroda Zielona Stolica Europy jest przyznawana miastu, które całościowo poprawiło stan środowiska w mieście poprzez konkretne działania, takie jak:

• współpraca i partnerstwo władz, mieszkańców, środowisk biznesowych oraz innych zaintereso-wanych stron mające na celu rozwój i poprawę warunków życia w mieście,

• wdrażanie rozwiązań w zakresie zrównoważonego transportu,

• wprowadzenie i powiększenie parków i obszarów rekreacyjnych,

• nowoczesne podejście do gospodarki odpadami,

• innowacyjne rozwiązania w zakresie ograniczania poziomu hałasu,

• zintegrowane podejście do gospodarki miejskiej mające na celu osiągnięcie pozytywnych długoterminowych skutków.

Kto może uczestniczyć• Udział w konkursie na Zieloną Stolicę Europy

mogą wziąć państwa członkowskie UE, państwa kandydujące, państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcaria.

• W konkursie mogą wziąć udział wszystkie miasta w krajach wymienionych powyżej, liczące ponad 100 tys. mieszkańców. W krajach, gdzie nie ma miast o populacji powyżej 100 tys. mieszkańców, o tytuł może ubiegać się największe miasto. Uwaga: w danym roku miasta mogą się ubiegać tylko o jeden tytuł: Zielonej Stolicy Europy lub Zielonego Liścia Europy.

• W tym kontekście „miasto” rozumiane jest jako obszar miejski, z wyłączeniem obszarów metropolitalnych, większych stref miejskich i konurbacji, a także jako jednostka administracyjna zarządzana przez radę miasta lub inny wybrany demokratycznie organ.

• Byli zwycięzcy nie mogą ubiegać się o ponowne przyznanie tytułu Zielonej Stolicy Europy przez okres dziesięciu lat od jego uzyskania.

Nadsyłanie zgłoszeń • Zgłoszenia można składać za pośrednictwem

strony: ec.europa.eu/europeangreencapital.

• Aby uzyskać dodatkowe informacje na temat konkursu, należy wysłać wiadomość e-mail na adres: greencapitalsecretariat@rpsgroup.com.

ZAPROSZENIE DO UDZIAŁU W KONKURSIE O TYTUŁ ZIELONEJ STOLICY EUROPY 2018

Zwycięskie miasta

2016: Lublana2015: Bristol2014: Kopenhaga2013: Nantes2012: Vitoria-Gasteiz2011: Hamburg2010: Sztokholm

Tytuł Zielonej Stolicy Europy zapewnia miastom wiele korzyści na długo po zakończeniu wyznaczonego roku nagrody:

• zwiększenie ruchu turystycznego,

• pozytywne publikacje o wartości milionów euro w prasie międzynarodowej,

• zwiększenie popularności na świecie oraz nawiązanie kontaktów i nowych relacji partnerskich,

• nowe miejsca pracy — Zielona Stolica Europy jest bardziej atrakcyjna dla inwestorów zagranicznych,

• sprawniejsza realizacja projektów w zakresie środowiska dzięki sponsorom i grantom,

• pobudzanie poczucia lokalnej dumy i przynależności,

• możliwość dalszego zrównoważonego rozwoju z uwzględnieniem środowiska naturalnego,

• łatwiejszy dostęp do finansowania publicznego,

• dołączenie do sieci Zielonych Stolic Europy.

ZIELONE STOLICE STALE WYGRYWAJĄ

Kamienice nad słynnym kanałem Nyhavn z XVII wieku w dzielnicy turystycznej

Zwycięskie miasta:

Kopenhaga 2014Kopenhaga utworzyła sieć miast, które otrzymały Nagrodę Zielonej Stolicy Europy lub się o nią ubie-gały, aby umożliwić innowacyjnym ekologicznym miejscowościom dzielenie się wiedzą i wspólne realizowanie programu ochrony środowiska.

Nantes 2013W czerwcu 2012 r. w celu zwiększenia świado-mości obywateli utworzono projekt „Zaproszenie dla Obywateli”, który miał promować inicjatywy obywatelskie wspierające zrównoważony rozwój. W odpowiedzi otrzymano ponad 200 projektów stworzonych przez organizacje non-profit i stowa-rzyszenia obywatelskie. Wybrano z nich 85 pro-jektów, którym przyznano wsparcie finansowe o maksymalnej wysokości 5 tys. euro na projekt.

Vitoria-Gasteiz 2012Miasto porozumiało się z innymi instytucjami i uzyskało miliony euro w ramach zewnętrznego finansowania i sponsoringu nowych projektów w zakresie środowiska, takich jak zasadzenie

dodatkowych 250 tys. drzew w tzw. Zielonym Pasie oraz prace przeciwpowodziowe od chwili obecnej do 2020 r.

Hamburg 2011Hamburg zdobył niezwykłą popularność w me-diach krajowych i międzynarodowych, głównie ze względu na inicjatywę „Pociąg pomysłów” — mobilną wystawę na temat środowiska. W ciągu sześciu miesięcy opublikowano aż 800 notatek prasowych, które dotarły do ponad 270 ludzi, w tym potencjalnych turystów i inwestorów. Od 2008 do 2012 r. liczba miejsc pracy w sekto-rze odnawialnych źródeł energii wzrosła o 57 %.

Sztokholm 2010Konferencja „Zielona Stolica Europy” w Sztokholmie, która miała na celu dzielenie się doświadczeniami i motywowanie do zmian, przyciągnęła uwagę dziennikarzy z całego świa-ta i zgromadziła 120 delegacji zajmujących się zawodowo badaniami oraz prawie 360 gości.

©U

rsula Bach

BRISTOL: ZIELONA STOLICA EUROPY 2015

Rok pod znakiem Bristolu — lidera inicjatyw na rzecz tworzenia zdrowszych i szczęśliwszych miastBristol to miasto leżące u ujścia rzeki Severn, w pobliżu konfluencji rzeki Avon, otoczone przez najbardziej malownicze miejsca w Anglii: wzgórza Mendip, równiny Somerset, obszar o wybitnym pięknie naturalnym Cotswolds oraz Park Narodo-wy Brecon Beacons. Jest to ósme pod względem gęstości zaludnienia miasto w Wielkiej Brytanii, zamieszkałe przez ponad 440 tys. osób.

Bristol od dawna był miastem inspiracji i innowacji — jego tętniąca życiem dzielnica portowa, wspa-niałe tereny zielone i piękna architektura stanowią doskonałe tło dla rozwoju kreatywności, odważ-nych pomysłów i przygód, które niejednokrotnie zmieniały losy świata na przestrzeni wieków. Ważne informacje o programie w 2015 r.

Program Zielona Stolica Europy 2015 skupia się na trzech ważnych zagadnieniach: edukacji, innowacji i przywództwie.

• Debaty, szczyty i konferencje organizowane w Bristolu (luty–kwiecień oraz październik 2015 r.)

• Międzynarodowy festiwal technologii ekologicznych (marzec–czerwiec 2015 r.)

• Balon słoneczny (sierpień 2015 r.)

• Festiwal Miast Przyszłości (listopad 2015 r.)

Odbędą się też setki innych wydarzeń — wiele z nich organizowanych przez grupy i organizacje, które otrzymały dotacje i inną pomoc pozyskaną przez Bristol dzięki zdobyciu tytułu Zielonej Stolicy Europy 2015. Program Bristolu ma objąć wszystkie dzielnice w celu zapewnienia jak największej integracji.

©Chris Bahn

Ceremonia otwarcia „Bridging the Gap”, która odbyła się w Bristolu w styczniu

Zielone fakty i liczby

• W 2014 r. Bristol został okrzyknięty najlepszym miejscem do życia w Wielkiej Brytanii (Sunday Times).

• Bristol jest najbardziej wydajnym energetycznie miastem w Wielkiej Brytanii, o najniższym poziomie emisji dwutlenku węgla.

• Prawie jedna piąta mieszkańców Bristolu chodzi do pracy pieszo.

• W ciągu ostatnich dziesięciu lat wydajność gospodarstw domowych zwiększyła się o 25 %.

• Ponad 90 % ludności Bristolu mieszka w odległości do 300 m od parków i dróg wodnych.

• Niskoemisyjna gospodarka Bristolu zatrudnia około 9 000 osób.

• Bristol posiada cztery farmy miejskie, osiem rezerwatów przyrody i ponad 400 parków.

PROCES SELEKCJI

Wybór miasta, które otrzyma tytuł Zielonej Stolicy Europy 2018, zostanie przeprowadzony na podstawie dwunastu obszarów wskaźnikowych:

• zmiana klimatu: ograniczenie emisji i adaptacja,

• transport lokalny,

• zielone obszary miejskie uzyskiwane dzięki zrównoważonemu planowaniu przestrzennemu,

• przyroda i bioróżnorodność,

• jakość powietrza w otoczeniu,

• ilość hałasu w otoczeniu,

• wytwarzanie odpadów i gospodarka odpadami,

• gospodarka wodna,

• oczyszczanie ścieków,

• innowacje ekologiczne i zrównoważona energia,

• wydajność energetyczna,

• zintegrowane zarządzanie środowiskiem.

Informacje do dostarczenia przez miasta zgłaszające swój udziałW formularzu zgłoszenia do nagrody na rok 2018 na każdy z obszarów wskaźnikowych przypadają cztery następujące części:

A. Opis obecnej sytuacji.

B. Opis środków wdrożonych w ciągu ostatnich 5–10 lat.

C. Opis krótko- i długoterminowych celów oraz proponowanych sposobów ich osiągnięcia.

D. Wskazanie dokumentów potwierdzających powyższe informacje wraz z odnośnikami, o ile to możliwe.

Szczegółowe instrukcje składania wniosków, w tym odpowiednie wytyczne, są dostępne na stronie ec.europa.eu/europeangreencapital.

Dwuetapowy proces ocenyPanel ekspertów cieszących się międzynarodo-wym uznaniem oceni informacje dostarczone przez każde z miast. Eksperci dokonają oceny jakościowej oraz recenzji każdego wniosku w oparciu o 12 ob-szarów wskaźnikowych. Po przeprowadzeniu oceny zostaną wyselekcjonowane miasta pretendujące do uzyskania tytułu w roku 2018.

Finaliści zostaną poproszeni o przedstawienie jurorom swojej wizji, strategii oraz swoich predyspozycji do bycia wzorem do naśladowania.

Zielona Stolica Europy 2018 zostanie ogłoszona podczas ceremonii wręczania nagród w Lublanie w czerwcu 2016 r.

Konkurs na Zieloną Stolicę Europy 2018 rozpoczyna się 3 czerwca 2015 r., a kończy 19 października 2015 r.

ec.europa.eu/europeangreencapital

KH-0

1-15

-109

-PL-

N

ISBN 978-92-79-46469-0doi:10.2779/777877

WAŻNE DATY W LATACH 2015/2016Środa 3 czerwca 2015 r.

Zaproszenie do nadsyłania zgłoszeń do udziału w konkursie na Zieloną Stolicę Europy 2018

Piątek 3 lipca 2015 r.

Warsztaty dotyczące zgłoszeń do nagrody Zielona Stolica Europy 2018 w siedzibie Komisji Europejskiej w Brukseli

Poniedziałek 19 października 2015 r.

Ostateczny termin nadsyłania zgłoszeń przez mia-sta kwalifikujące się do udziału w konkursie poprzez stronę ec.europa.eu/europeangreencapital

Listopad 2015 r. – marzec 2016 r.

Ocena wszystkich wniosków przez panel ekspertów z ewentualnymi wyjaśnieniami

Kwiecień 2016 r.

Ogłoszenie listy finalistów

Czerwiec 2016 r.

Przedstawienie listy finalistów jurorom i ogłoszenie zwycięzcy na rok 2018 podczas ceremoniiWręczenia nagród Zielona Stolica Europy w Lublanie

ZIELONE STOLICE EUROPY DZIŚ

Sekretariat Zielonej Stolicy EuropyProces składania wniosków oraz prace panelu ekspertów i jury wspiera Sekretariat Zielonej Stolicy, prowadzony obecnie przez RPS Group, firmę konsultingową specjalizującą się w sprawach środowiska i komunikacji, z siedzibą w Irlandii. Sekretariat pomaga również w działaniach PR związanych z procesem przyznawania nagrody za pomocą strony internetowej Zielona Stolica Europy, portali Facebook, LinkedIn i Twitter oraz za pośrednictwem różnych kanałów komunikacyjnych, np. broszur i komunikatów prasowych.