Zeppelin 1A. Arbeidsbok stavskrift, nyn

9 7 8 8 2 0 3 3 4 0 7 0 3

ISBN 978-82-03-34070-3

Zeppelin

1a

Turid Fosby Elsness

ArBEidsBok – Stavskrift

Turid Fosby Elsness er førsteamanuensis ved Høgskolen i Østfold. Ho har doktorgrad innanfor emnet lese- og skriveopplæring og har i mange periodar vore invitert som gjesteforskar og gjesteførelesar ved amerikanske universitet. Ho har gjennomført lengre opphald ved eit australsk universitet for å studere leseopplæring i Australia og på New Zealand. Elsness har gitt ut ei rekkje fag- og lærebøker.

ZEPPELIN FOR FØRSTE TRINN – EIT DIFFERENSIERT VERK FOR UTVIKLING AV LESE- OG SKRIVEDUGLEIK

ZEPPELIN 1A og 1B – SNØGGARE PROGRESjON

ELEVBØKENE • gir ei systematisk innlæring av omgrep• har nivådifferensierte oppgåver som øver opp språkleg medvit• har illustrasjonar godt tilpassa munnleg aktivitet• introduserer bokstavane og lydane éin etter éin i ei slik rekkjefølgje

at elevane snøgt kan knekkje lesekoden og ta til å lese• har eit eige lesekurs med lesetekstar tilpassa bokstavinnføringa• har ein Les meir-del bakarst i boka for elevar som kan alle bokstavane

Elevbøkene finst i to utgåver: med store bokstavar eller store og små bokstavar

ARBEIDSBØKENE utdjupar stoffet i elevbøkene. Her er oppgåver som• gir elevane trening i å skrive bokstavar, ord og setningar• øver inn omgrep• stimulerer språkleg medvit

Arbeidsbøkene finst i fire utgåver: med trykkskrift, stavskrift, lykkjeskrift eller store bokstavar

LÆRARRETTLEIINGA gir konkret og oversiktleg rettleiing i korleis Zeppelin 1A og 1B kan brukast. Siste del inneheld kopiark.

ZEPPELIN START – mEIR LANGSAm PROGRESjON

Zeppelin START har som mål at elevane skal knekkje lesekoden i løpet av skoleåret. Som i Zeppelin 1A og 1B får elevane ei innføring i grunnleggjande omgrep, trener språkleg medvit og lærer bokstavane. Elevane blir inviterte til å lese enkle ord og setningar saman med ein vaksen, etter kvart også til å lese sjølve. Zeppelin START har ein meir langsam progresjon enn Zeppelin 1A og 1B. Zeppelin START kan brukast parallelt med Zeppelin 1A og 1B i klassar med ulike behov.

Tilleggsmateriell til ZEPPELIN

• Bokstavplansjar• Alfabetremser som kan klistrast på bordet til eleven

(finst i trykkskrift, stavskrift og lykkjeskrift)• Bilet-, bokstav- og ordkort som gir ekstra lesetrening og høver for ulike typar spel• Nettstad: www.lokus123.no• ZEPPELIN LESESERIE – nivådifferensierte småbøker for 1.–7. trinn

Nyn

orsk

Eg heiter __________________________Ze

ppelin1a

Turid Fosby Elsness

ArbEidsbok – StavskriftNynorsk

Norsk for barnetrinnet

Zepp_1A_Arb_Stav_nn.indd 1 29.07.11 14.26

3

Til kvar av bøkene Zeppelin 1A og 1B høyrer

det ei arbeidsbok. Arbeidsbøkene har ein viktig

funksjon: Dei har som mål å stadfeste og utvide

kunnskapane som barna får gjennom Zeppelin

1A og 1B. I arbeidsbøkene er det oppgåver som

a gir trening i å skrive og å skilje bokstavane

frå kvarandre

b øver inn omgrep og øver opp barna sin

dugleik i å lytte ut lydar i ord

c gir lesetrening og trening i å skrive ord, etter

kvart òg setningar

Når det gjeld bokstavskriving (pkt. a), er det

i Lærerveiledning til Zeppelin 1A og 1B eit

«treningsark» som læraren kan kopiere. Sjå òg

side 60–62 i denne arbeidsboka.

Omgrep (pkt. b) er grunnlaget for all

læring. Dei omgrepa som elevane møter i dei

to arbeidsbøkene og i Zeppelin 1A og 1B, er

viktige når det gjeld å forme bokstavar og

korleis ein stiller seg til skrift generelt.

Forsking syner at det er ein samanheng

mellom barna sin dugleik i å lytte ut lydar

i tale (pkt. b) og kor snøgt barn lærer å lese

og skrive. Difor krev mange av oppgåvene i

arbeidsbøkene at barna skal lytte etter lydar

i ord, eller at dei skal skrive bokstavar inn i

«boksar». Det tek tid før barn er i stand til

å lytte ut alle lydar i ord. Difor vil mange

trenge hjelp frå vaksne for å kunne gjere

lytteoppgåvene i dei to arbeidsbøkene. I slike

oppgåver bruker vi av og til nemninga «i-ord»,

«l-ord» osv. Med det meiner vi at lyden /i/ eller

/l/ finst først, sist eller midt i ordet. Orda is, si

og gris er altså i-ord.

Skriving stør opp om og skundar fram

leseutviklinga (pkt. c). I arbeidsbøkene får barna

trening i å bruke bokstavane dei har lært for å

forme ord i skrift. Men barna bør òg oppmodast

til å skrive ønskjelister, hugselister, tekstar

til teikningar osv. I Zeppelin 1A og 1B er det

mange slike oppgåver.

Oppgåvene i arbeidsbøkene er differensierte.

Fargar syner vanskegraden til oppgåvene. Raud

representerer nivå 1, gul nivå 2 og blå nivå 3.

Midtsidene i arbeidsboka er meint som ei eiga

«lesebok» for barna. Dei vil nok trenge hjelp frå

ein vaksen når dei skal lage boka. Slik gjer de:

1 Riv ut midtsidene. Hald midtsidene bretta slik

at dei dannar eit A4-format.

2 Brett det doble A4-arket langs klippelinja

(markert med saks), og klipp langs den same

linja, slik:

3 Brett arka samla langs brettelinja (den stipla

linja).

4 Sy eller stift saman «leseboka» i brettelinja.

Lykke til!

Føreord


4

1

2

3

• 1 Skriv oppå I og i med fingeren tre gonger.

• 2 Øv deg på å skrive I og i.

• 3 Les bileta høgt. Fargelegg berre i-ord.

• 4 Lag mønster med rette linjer nedover og bortover.

• 5 Lag mønster på biletet. Bruk rette linjer.

• 6 Fargelegg felta.

I I Ii i i

I i 10–11

IiIiIiIiIiIiIi1

12


Rett linje, nedover, bortover 12

5

4

5

6

i = brun l = gul o = grøn

ii

ii

l

oo

o

oo o

o

o

o

o

o

oo

o ii

ii

oo o

o o


6

7

8

• 7 Les teksten saman med ein vaksen. Skriv oppå I og i med raud blyant. Kor mange I og i finn du?

Skriv tala i boksane under biletet. Fargelegg teikninga.

• 8 Les orda. Finn dei same orda i teksten ovanfor, og set ring rundt dei.

• 9 Les det første biletet. Er dette eit i-ord? I så fall skriv du i i boksen under biletet.

(Set kryss i boksen dersom det ikkje er eit i-ord.) Hald fram med dei andre bileta.

• 10 Les bileta høgt. Kva for nokre er i-ord? Set ring.

Is, is,liker du is?

Is, is,is med strø?

Is, is,is med brød?

I alt I og i

Vi les 14–15

med strøis du


7

Vi les 14–15

7

9

10

i


14

7

8

• 7 Les teksten saman med ein vaksen. Skriv oppå O og o med raud blyant. Kor mange O og o finn du?

Skriv tala i boksane under biletet. Fargelegg teikninga.

• 8 Les orda. Finn dei same orda i teksten ovanfor, og set ring rundt dei.

• 9 Les det første biletet. Er dette eit o-ord? I så fall skriv du o i boksen under biletet.

(Skriv kryss i boksen dersom det ikkje er eit o-ord.) Hald fram med dei andre bileta.

• 10 Les bileta høgt. Kva for nokre er o-ord? Set ring.

Her ser du Noamed bytte og kost.

Han flytta til Månenog lever av ost.

I alt O og o

Vi les 26–27

og ostNoa kost


15

9

10

Vi les 26–27


20

1

2

3

• 1 Skriv oppå S og s med fingeren tre gonger.

• 2 Øv deg på å skrive S og s. (Elevane bør gjere oppgåve 4 og 5 før dei gjer oppgåve 2.)

• 3 Les bileta høgt. Fire av bileta er s-ord. Finn dei, og set strek frå s-orda til bokstaven S. Bruk ulike fargar.

• 4 Lag mønster med bogar.

• 5 Lag mønster på duken. Bruk bogar.

S S Ss s s

S

S s 34–35

SsSs1

1


21

4

5

Boge 36


22

6

7

• 6 Kva for nokre ord får du når du legg saman puslespelbitane? Skriv orda i boksane.

• 7 Les orda. Kva for ord skreiv du i boksane? Set ring rundt dei.

• 8 Les orda. Set strek til rett bilete.

• 9 Les bileta høgt. Skriv orda.

• 10 Rebus: Les bileta høgt. Kva for ein bokstav tek orda til med? Skriv, og les ordet du får.

Sisi sol Ivo Sisi is Li Ivo sol

Vi les 38–39

I S


23

8

9

10

SOL vi vil

IS Ivo

SISI sol

VI VIL Sisi

IVO is

=

Vi les 38–39


52

1

2

3

• 1 Skriv oppå N og n med fingeren tre gonger.

• 2 Øv deg på å skrive N og n.

• 3 Les bileta høgt. Fargelegg. Kor mange baller er grøne? Blå? Skriv.

• 4 Les bileta høgt. Klapp stavingane. Kor mange stavingar er det i orda? Fargelegg ei rute for kvar staving.

• 5 Set strek mellom like bokstavar i kvar rute.

N N Nn n n

Fargelegg ballar med n-ord grøne. I alt Fargelegg ballar med r-ord blå. I alt

N n 86–87

NnNn1

1

2


53

4

5

Vi finn stavingar 89

n il

t n r t l i v s l

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4

1 2 3 4


54

6

7

• 6 Følg linja frå ein «bokstavboks», og skriv den same bokstaven i boksen du kjem til.

Hald fram med dei andre bokstavboksane. Les orda du får.

• 7 Første linje: Set ring rundt ni. Andre linje: Set ring rundt sa.

• 8 Les setningane. Set strek til rett bilete.


ni ni no li ni ni ti ni sa sa so ro sa la ra sa

Vi les 90–91

l l v a v a a T ø i t


55

8

9

Ein nisse ler. Røv vil ta ein nase.

Ran ser ei løve. Ivo vil ta tran.

Ei stor tann. Ta vassar.

Vi les 90–91

BÖLLERS TRAN

BÖLLERS TRAN

a s t a

r a i s s


58

6

7

• 6 Følg linja frå ein «bokstavboks», og skriv den same bokstaven i boksen du kjem til.

Hald fram med dei andre bokstavboksane. Les orda du får.

• 7 Første linje: Set ring rundt jo. Andre linje: Set ring rundt le.

• 8 Les setningane. Set strek til rett bilete.


jo jo ja lo ni jo ja jo le le li le ne te le to

Vi les 96–97

nj Vn ie oj io n


59

8

9

To roser i ein vase. Liv vatnar.

Rose vinn ein vev. Ei stor elv.

Ali vil ta lua. Oli vinn ein jojo.

Vi les 96–97

e vo o

v i ev e


60

No kan eg skrive desse bokstavaneNår vi skal øve oss på å skrive bokstavane, kan vi bruke «bokstavhus»:

Ii

Ll

Oo

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

LlLoft

Stove

Kjellar


61

Vv

Ss

Uu

Ee

Aa

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar


62

Øø

Rr

Tt

Nn

Jj

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar


63

Favorittbokstavane mine

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar

Loft

Stove

Kjellar


Documents

Zeppelin 1A. Arbeidsbok stavskrift, nyn