FOTOSENTEZFOTOSENTEZ Klorofil bulunduran canlıların Klorofil bulunduran canlıların güneş enerjisini kullanarak inorganik güneş enerjisini kullanarak inorganik

maddelerden organik besin maddelerden organik besin sentezlenmesine sentezlenmesine fotosentez fotosentez denir.denir.

FotofosforilasyonFotofosforilasyon

Işık enerjisi ile ATP üretilmesidir.Işık enerjisi ile ATP üretilmesidir. Bu olay ETS’ de gerçekleşir.Bu olay ETS’ de gerçekleşir. ETS‘ de bulunan moleküller ETS‘ de bulunan moleküller

indirgenme ve yükseltgenme indirgenme ve yükseltgenme özelliğine sahiptir.özelliğine sahiptir.

1. 1. IŞIKLI DEVRE REAKSİYONLARIIŞIKLI DEVRE REAKSİYONLARI

o Kloroplastın grana lamellerinde Kloroplastın grana lamellerinde meydana gelir.meydana gelir.

o Işık ve klorofil mutlaka Işık ve klorofil mutlaka gereklidir.gereklidir.

o Amaç;Amaç; ATP ve NADPHATP ve NADPH22 üretmektir.üretmektir.

o Işıklı devre reaksiyonları iki Işıklı devre reaksiyonları iki çeşittir:çeşittir:

a)Devirli Fotofosforilasyon:a)Devirli Fotofosforilasyon:

Klorofilden ayrılan elektron tekrar klorofile döner.Klorofilden ayrılan elektron tekrar klorofile döner. Amaç:Amaç:Sadece 2ATP üretmektir.Sadece 2ATP üretmektir.

b)Devirsiz Fotofosforilasyon:b)Devirsiz Fotofosforilasyon:

Klorofil a ve Klorofil b kullanılır.Klorofil a ve Klorofil b kullanılır. ATP ve NADPHATP ve NADPH2 2 üretilir. üretilir. Suyun parçalanmasıyla oluşan hidrojenler NADP’ ye, Suyun parçalanmasıyla oluşan hidrojenler NADP’ ye,

elektronlar klorofil b ’ye, Oksijen ise atmosfere verilir.elektronlar klorofil b ’ye, Oksijen ise atmosfere verilir. Klorofil a’dan kopan elektron, tekrar geriye dönmez.Klorofil a’dan kopan elektron, tekrar geriye dönmez. Sonuçta 1 ATP ve 2NADPHSonuçta 1 ATP ve 2NADPH22 üretilir.üretilir.

2.KARANLIK2.KARANLIK DEVRE REAKSİYONLARIDEVRE REAKSİYONLARI

Işık kullanılmadığı için karanlık devre Işık kullanılmadığı için karanlık devre adını alır.adını alır.

Kloroplastın stromasında gerçekleşir.Kloroplastın stromasında gerçekleşir. COCO22‘ in kullanıldığı devredir.‘ in kullanıldığı devredir. Amaç:Amaç:Organik besin üretmektir.Organik besin üretmektir. Işıklı devrede üretilen ATP ve NADPHIşıklı devrede üretilen ATP ve NADPH22

‘ler kullanılır.‘ler kullanılır. 1 Glikoz sentezi için karanlık devrede:1 Glikoz sentezi için karanlık devrede: 6 CO6 CO22 12 NADPH12 NADPH2 2 18 ATP harcanır.18 ATP harcanır.

FOTOSENTEZ HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLERFOTOSENTEZ HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

A) İÇ FAKTÖRLER:A) İÇ FAKTÖRLER:

1.1. Yaprak yüzeyinin genişliğiYaprak yüzeyinin genişliği

2.2. Klorofil miktarı (Kloroplast sayısı)Klorofil miktarı (Kloroplast sayısı)

3.3. Stoma sayısıStoma sayısı

4.4. EnzimlerEnzimler☺ Bu faktörler fotosentez hızıyla doğru Bu faktörler fotosentez hızıyla doğru

orantılıdır.orantılıdır.

B) Dış Faktörler:B) Dış Faktörler:

1.1. COCO2 2 miktarı: miktarı: COCO22

yoğunluğuyoğunluğu arttıkça arttıkça fotosentez hızı artar. fotosentez hızı artar. Belli bir değerden sonra Belli bir değerden sonra (% 0,3 ) sabitleşerek (% 0,3 ) sabitleşerek devam eder.devam eder.

2.2. Isı:Isı:Sıcaklık artıkça Sıcaklık artıkça fotosentez hızı ile belli fotosentez hızı ile belli bir müddet artar. Sonra bir müddet artar. Sonra yavaşlar ve durur. Çünkü yavaşlar ve durur. Çünkü enzimlerin yapısı yüksek enzimlerin yapısı yüksek sıcaklıkta bozulur.sıcaklıkta bozulur.

3. 3. Su ve mineraller:Su ve mineraller: Fotosentez için su Fotosentez için su kullanıldığından dolayı suyun fazla olması kullanıldığından dolayı suyun fazla olması

fotosentezi hızlandırır.fotosentezi hızlandırır.

4. 4. IşıkIşık

a)a) Işık Şiddeti: Işık Şiddeti: Işık şiddeti arttıkça Işık şiddeti arttıkça fotosentez hızı artar. Belli bir değerden fotosentez hızı artar. Belli bir değerden sonra sabit kalır.sonra sabit kalır.

b)b) Işığın Dalga Boyu: Işığın Dalga Boyu: Fotosentez, görülen Fotosentez, görülen ışıkta meydana gelir.ışıkta meydana gelir.

♥ Kırmızı, mor ve mavi ışıkta fotosentez hızı Kırmızı, mor ve mavi ışıkta fotosentez hızı daha fazladır.daha fazladır.

♥ Yeşil ve sarı ışıkta fotosentez hızı en Yeşil ve sarı ışıkta fotosentez hızı en azdır.azdır.

SOLUNUMSOLUNUM

Besin monomerlerinin parçalanmasıyla Besin monomerlerinin parçalanmasıyla enerji elde edilmesidir.enerji elde edilmesidir.

Enerji elde etmektir.Enerji elde etmektir.

SOLUNUM ÇEŞİTLERİSOLUNUM ÇEŞİTLERİ1.1. OKSİJENSİZ SOLUNUM OKSİJENSİZ SOLUNUM

(Fermantasyon = Mayalanma)(Fermantasyon = Mayalanma)

Tanım: Tanım: Besinlerin hücre sitoplazmasında Besinlerin hücre sitoplazmasında parçalanmasıyla parçalanmasıyla enerji elde edilmesi olayıdır.enerji elde edilmesi olayıdır.

OksijensizOksijensiz solunumda oksijen solunumda oksijen kullanılmaz.kullanılmaz.

Besinler tamamen parçalanamaz.Besinler tamamen parçalanamaz. Parçalanma tam olmadığından az Parçalanma tam olmadığından az

enerji üretilir.enerji üretilir. E.T.S kullanılmaz.E.T.S kullanılmaz.

REAKSİYON BASAMAKLARIREAKSİYON BASAMAKLARI

1.1. GLİKOLİZGLİKOLİZ DEVRESİ:DEVRESİ:Tanım:Tanım: Glikozun pirüvik aside (pirüvat) kadar Glikozun pirüvik aside (pirüvat) kadar

parçalanması olayıdır.parçalanması olayıdır. Oksijenli ve oksijensiz solunum yapan tüm Oksijenli ve oksijensiz solunum yapan tüm

canlılarda ortak olarak görülür.canlılarda ortak olarak görülür. Glikozun aktifleşmesi için 2 ATP harcanır, Glikozun aktifleşmesi için 2 ATP harcanır,

toplam 4 ATP elde edilir. Net kazanç 2 ATP’ toplam 4 ATP elde edilir. Net kazanç 2 ATP’ dir.dir.

2.2. SONSON ÜRÜNÜRÜN DEVRESİ:DEVRESİ: Ortamda oksijen yokluğunda pirüvat çeşitli Ortamda oksijen yokluğunda pirüvat çeşitli

ürünlere dönüşür.ürünlere dönüşür. Ürünlerin farklı olmasını, kullanılan enzimler Ürünlerin farklı olmasını, kullanılan enzimler

belirler.belirler.

2. OKSİJENLİ SOLUNUM2. OKSİJENLİ SOLUNUM

Tanım: Tanım: Besinlerin oksijen varlığında COBesinlerin oksijen varlığında CO22 ve H ve H22O’ ya O’ ya kadar parçalanarak enerji elde edilmesi olayına kadar parçalanarak enerji elde edilmesi olayına denir.denir.

BesinlerBesinler tamamentamamen parçalanır.parçalanır. Besinlerdeki enerji tam olarak açığa çıkar.Besinlerdeki enerji tam olarak açığa çıkar. CC6 6 HH12 12 OO66 + 6 O + 6 O22 6 CO 6 CO22 + 6 H + 6 H2 2 O + 38 ATPO + 38 ATP

1.1. GlikolizGlikoliz Devresi :Devresi : FermantasyondaFermantasyonda işlenmiştir.işlenmiştir. Bir glikozun reaksiyona girmesi ile üretilenler:Bir glikozun reaksiyona girmesi ile üretilenler: 22 NADHNADH22

4ATP4ATP 2 Pirüvat2 Pirüvat

2. 2. Krebs Çemberi :Krebs Çemberi :

Ortamda oksijen varlığında pirüvat mitokondriye Ortamda oksijen varlığında pirüvat mitokondriye girerek Asetil CoA’ ya dönüşür.girerek Asetil CoA’ ya dönüşür.

Asetil CoA (2 C’lu), Oksaloasetik Asit (4 C’lu) ile Asetil CoA (2 C’lu), Oksaloasetik Asit (4 C’lu) ile birleşerek Sitrik Asiti (6 C’lu) oluşturur.birleşerek Sitrik Asiti (6 C’lu) oluşturur.

Asetil CoA, reaksiyon basamaklarında COAsetil CoA, reaksiyon basamaklarında CO2 2 ve ve hidrojene kadar parçalanır.hidrojene kadar parçalanır.

2 Asetil CoA’ nın reaksiyona girmesiyle Krebs 2 Asetil CoA’ nın reaksiyona girmesiyle Krebs çemberinde üretilenler:çemberinde üretilenler:

2 ATP2 ATP 2 FADH2 FADH22

6 NADH6 NADH22

4 CO4 CO22

☺ Not:Not: Ayrıca Pirüvattan Asetil CoA oluşurken 2 CO Ayrıca Pirüvattan Asetil CoA oluşurken 2 CO2 2

ve 2 NADHve 2 NADH2 2 açığa çıkar.açığa çıkar.

3. Son Oksidasyon Evresi3. Son Oksidasyon Evresi Glikoliz ve Krebs Çemberinde üretilen hidrojenler Glikoliz ve Krebs Çemberinde üretilen hidrojenler

(NADH(NADH22 , FADH , FADH22) E.T.S.’ de kullanılarak su ) E.T.S.’ de kullanılarak su oluşturulur ve ATP üretilir.oluşturulur ve ATP üretilir.

Hidrojenler E.T.S.’ ye NAD ile aktarılırsa 2H’ ne Hidrojenler E.T.S.’ ye NAD ile aktarılırsa 2H’ ne karşılık 3 ATP, FAD ile aktarılırsa 2H’ ne karşılık 2 karşılık 3 ATP, FAD ile aktarılırsa 2H’ ne karşılık 2 ATP üretilir.ATP üretilir.

10 NADH10 NADH22‘ den 30 ATP‘ den 30 ATP 2 FADH2 FADH2 2 ‘den 4 ATP‘den 4 ATP E.T.S.’ de üretilir.E.T.S.’ de üretilir. Sonuç:Sonuç: Glikolizde üretilen 4 ATPGlikolizde üretilen 4 ATP Krebste üretilen 2 ATPKrebste üretilen 2 ATP E.T.S.’ de üretilen 34 ATPE.T.S.’ de üretilen 34 ATP Toplam = 40 ATPToplam = 40 ATP Harcanan = 2 ATPHarcanan = 2 ATP Net = 38 ATPNet = 38 ATP üretilir. üretilir.

Aşağıdakilerden hangisi fotosentez reaksiyonları Aşağıdakilerden hangisi fotosentez reaksiyonları sırasında oluşmaz ?sırasında oluşmaz ?

A-) ATPA-) ATP B-) SUB-) SU C-) FADHC-) FADH22

Klorofilli bir hücredeKlorofilli bir hücrede fotosentez fotosentez reaksiyonları sırasında aşağıdakilerden reaksiyonları sırasında aşağıdakilerden

hangisi görülmez ?hangisi görülmez ? A-) Oksijenin A-) Oksijenin

kullanılmasıkullanılması B-) ATP harcanmasıB-) ATP harcanması C-) Enzim C-) Enzim

kullanılmasıkullanılması