60
ĆWICZENIE I ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJĘCIA PARAZYTOLOGICZNE

ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ĆWICZENIE I

• ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ

• PODSTAWOWE POJĘCIA PARAZYTOLOGICZNE

Page 2: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

PODSTAWOWE POJĘCIA

PARAZYTOLOGIA – (parasitos – pasoŜyt, para – obok, sitos – poŜywienie); nauka o pasoŜytach i pasoŜytnictwie

Page 3: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

PasoŜytnictwo – antagonistyczna forma współŜycia

1. Źródło pokarmu2. Środowisko Ŝycia3. chorobotwórczość

pasoŜyt Ŝywiciel

Page 4: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

•zewnętrzne – ektopasoŜyty

-długość czasu kontaktu•PasoŜyt stały (parasitus permanens)

•PasoŜyt okresowy (parasitus periodicus)

•PasoŜyt czasowy (parasitus temporarius)

Klasyfikacja pasoŜytów- miejsce bytowania

•wewnętrzne – endopasoŜyty

Page 5: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Morfologiczne przystosowania do pasoŜytnictwa

Kształt ciała i narządy czepneNarządy ruchu•Utrata lub redukcja - endopasoŜyty•Wici, błony falujące -środowisko płynów ustrojowych

Układ pokarmowy•Uproszczenie lub redukcja

Układ oddechowy•EndopasoŜyty- oddychanie beztlenoweektopasoŜyty- oddychanie tlenowe

Układ nerwowy i narządy zmysłów•zmiany regresywne w porównaniu z formami Ŝyjącymiw środowisku zewnętrznym

•Układ rozrodczySchizogoniaProdukcja ogromnej ilości jajPrzystosowania fizjologiczne (hermafrodytyzm, trwałe połączenie samca z samicą)

Page 6: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Inwazja

• Proces zaraŜania Ŝywiciela przez pasoŜyty oraz stan zaraŜenia Ŝywiciela przez pasoŜyty

Inwazjologia

Dział parazytologii traktujący o drogach i warunkach rozprzestrzeniania się chorób pasoŜytniczych

Page 7: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

• śywiciel ostateczny-Ŝywiciel w organizmie którego pasoŜyt osiąga dojrzałość płciową i rozmnaŜa się drogąpłciową

• śywiciel pośredni – Ŝywiciel w którym pasoŜyt Ŝyje w stadium larwalnym i który jest niezbędny w cyklu rozwojowym

• śywiciel parateniczny – Ŝywiciel postaci larwalnej nie konieczny do zamknięcia cyklu rozwojowego

Page 8: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

• Rozwój po średni lub zło Ŝony –rozwój z udziałem Ŝywiciela pośredniego.

• Rozwój bezpo średni lub prosty –rozwój bez udziału Ŝywiciela pośredniego.

Częsty u przywr i tasiemców

U większości nicieni

Page 9: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

forma inwazyjna – postać inwazyjna

• Stadium rozwojowe pasoŜyta , w którym jest on zdolny do zaraŜenia Ŝywiciela np.: trofozoit , oocysta , cysta , jajo ,larwa , postać dojrzała

Page 10: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Chorobotwórcze działanie pasoŜytów

1. Działanie mechaniczne

2. Odjadanie

3. Działanie toksyczne: toksyny i enzymy

4. Wywoływanie nadwraŜliwości

Page 11: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Mechanizmy obronne Ŝywiciela

Czynniki nieswoiste

1.Gatunek

2.Rasa

3.Wiek

4.Kondycja

Czynniki swoiste

1.Odporność komórkowa

2.Odporność humoralna

Page 12: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

• Choroba inwazyjna – rozpoczyna sięw momencie wniknięcia do organizmu Ŝywiciela formy inwazyjnej pasoŜyta

W przebiegu inwazji wyróŜniamy dwa okresy:-prepatentny-patentny

Page 13: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

• Okres prepatentny (utajony) – liczy się od momentu zaraŜenia do momentu osiągnięcia przez pasoŜyta dojrzałości płciowej, praktycznie do pojawienia sięjaj lub larw w wydalinach bądźwydzielinach.

• Okres patentny (jawny) – liczy się od dojrzałości pasoŜyta do jego śmierci w organizmie Ŝywiciela. W tym okresie stwierdzamy obecność jaj, larw, cyst itp.

Page 14: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

• Intensywno ść inwazji (stopieńzaraŜenia) – oznacza liczbę pasoŜytów danego gatunku w jednym osobniku Ŝywicielskim

• Ekstensywność inwazji PREWALENCJA – oznacza stosunek

osobników zaraŜonych danym pasoŜytem do ogólnej liczby osobników populacji Ŝywicielskiej wyraŜony w %.

Page 15: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Cechy dobrego leku do terapii przeciwpasoŜytniczej

1. Bezpieczeństwo stosowania2. Brak przeciwwskazań (ciąŜa, wiek,

kondycja)3. Wysoka skuteczność w stosunku do

postaci larwalnych i dojrzałych pasoŜytów

4. Szerokie spektrum działania5. Wygodny sposób podawania

Page 16: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Tworzenie nazw chorób inwazyjnych

Fasciola hepatica

fasciolosis fascioloza

Czasami nazwa wywodzi się od objawów choroby np. pełzakowica, zimnica

Page 17: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

• BHP

• WYPOSAśENIE PRACOWNI PARAZYTOLOGICZNEJ

• METODY ROZPOZNAWANIA INWAZJI PASOśYTÓW

(BADANIE KAŁU)

Page 18: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ĆWICZENIE II

• BHP• WYPOSAśENIE PRACOWNI

PARAZYTOLOGICZNEJ• METODY ROZPOZNAWANIA

INWAZJI PASO śYTÓW cz.1• Pobieranie prób –Badanie makroskopowe,

Rozmazy, Metody flotacyjne –/praktyczne wykonanie badań/

Page 19: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BHP• ZOONOZY

ECHINOCOCCUS SP.

TOXOCARA SP.

HYMENOLEPIS NANA

TOXOPLASMA

TRICHINELLA SPIRALIS

Page 20: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

PODSTAWOWE WYPOSAśENIE DIAGNOSTYCZNE PRACOWNI

PARAZYTOLOGICZNEJ MIKROSKOP BIOLOGICZNY

MIKROSKOP STEREOSKOPOWYWIRÓWKA

MIESZADŁO MAGNETYCZNE CIEPLARKA

WAGA LABORATORYJNAWYTRZĄSARKAHOMOGENIZER

SPRZĘT LABOLATORYJNY:- WANIENKI PREPARACYJNE

- ZLEWKI - KOLBY ERLENMEYERA

- PLYTKI PETRIEGO- SZKIEŁKA ZEGARKOWE

- BAGIETKI- LEJKI i SITKA

- ROZDZIELACZE- SZKIEŁKA PODSTAWOWE I NAKRYWKOWE

- KOMPRESORY

Page 21: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ODCZYNNIKI I BARWNIKI• ODCZYNNIK MIF

• PŁYN LUGOLA

• FORMALINA

• ZEATAW DO ROZMAZU KAŁU WG. KATO I MIURA

• BARWNIKI DO ROZMAZÓW KRWI

• PŁYN FIZJOLOGICZNY

• ROZTWORY DO FLOTACJI

Page 22: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Metody rozpoznawania inwazji pasoŜytów

• Badania przyŜyciowe• Metody bezpośrednie• Metody pośrednie

-badania immunologiczne / np. poszukiwanie przeciwciał /

- badania hematologiczne - badania biochemiczne

• Badania pośmiertne/ sekcja parazytologiczna /

Page 23: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

POBIERANIE KAŁU DO BADAŃ

KAŁ

POBIERANY Z PROSTNICY POBIERANY ZE ŚRODOWISKA- NAJLEPSZY DO BADANIA - MO śE ZAWIERA Ć SAPROBIONTYCZNE NICIENIE

STAWONOGI, ICH LARWY I JAJA

KAŁ

BADANY BEZPOŚREDNIO BADANY PO PEWNYM CZASIE

PRZETRZYMYWANY W LODÓWCE KONSERWOWANYTEMP. 4-80C ODCZYNNIK MIF

10% FORMALINA

Page 24: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

UTRWALANIE KAŁU

Page 25: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Metody rozpoznawania inwazji pasoŜytów

• Metody jakościowe

• Badanie kału makroskopowe• Badanie kału mikroskopowe-rozmaz bezpośredni-rozmaz barwiony-badanie rozmazu wg Kato i Miura-metody flotacyjne-metody sedymentacyjne-metody sedymentacyjno- flotacyjne

- metody larwoskopowe

• Metody ilościowe

Page 26: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ROZMAZ BEZPOŚREDNI KAŁUWYKONANIE

• GRUDKĘ KAŁU MIESZA SIĘ NA SZKIEŁKU PODSTAWOWYM Z KROPLĄ PŁYNU FIZJOLOGICZNEGO A NASTĘPNIE WYKONUJE ROZMAZ. PREPARAT BEZ PRZYKRYWANIA SZKIEŁKIEM NAKRYWKOWYM OGLADA SIĘ POD MIKROSKOPEM. MOśNA TEś ROZMAZ ZABARWIC ODCZYNNIKIEM MIF, PŁYNEM LUGOLA LUB BARWNIKWM GIEMSY

Page 27: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODY FLOTACYJNE

• Metody ,,klasyczne’’

• Flotacja z wirowaniem

• TestyFecalyzerOvassayOvatector

Page 28: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

WYKORZYSTUJE SIĘW NICH ZJAWISKO WYPŁYWANIA

OOCYST, CYST LUB JAJ PASOśYTÓW NA POWIERZCHNIĘ

PŁYNÓW O ZNACZNYM CIĘśARZE

WŁAŚCIWYM

Page 29: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE KAŁU METODĄ FLOTACJI

- ZLEWKA

- KOLBKA ERLENMAYERA 25 ML LUB PROBÓWKA

- SITKO

- LEJEK

- BAGIETKA SZKLANA

- SZKIEŁKO PODSTAWOWE

- SZKIEŁKO NAKRYWKOWE

- MIKROSKOP

Page 30: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE KAŁU METODĄ FLOTACJI

- ROZTWORY:

- NASYCONY ROZTWÓR NaCl SPORZĄDZONY CO NAJMNIEJ 24h PRZED BADANIEM, PRZEZ ROZPUSZCZENIE 350 g SOLI W 1 L WODY

- NASYCONY ROZTWÓR NaCl i SACHAROZY, PRZEZ ROZPUSZCZENIE 350 g SOLI i 500 g cukru w 1 L WODY

INNE ROZTWORY: 220 g ZnCl2 + 210 g NaCl + 800 ml wodyNasycone roztwory : - ZnSO4

- MgSO4- sacharozy

glicerol szkło wodne

Page 31: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE KAŁU METOD Ą FLOTACJI

Page 32: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ĆWICZENIE III

• METODY ROZPOZNAWANIA INWAZJI PASO śYTÓW cz.2

• Metody sedymentacyjne–/praktyczne wykonanie badań/, - Rozpoznawanie owsicy, -metody Halla i Grahama, -Metody larwoskopowe Vajdy i Baermanna Parazytologiczna ocena środowiska Parazytologiczna ocena pastwisk

Page 33: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODY SEDYMENTACYJNE

• WYKORZYSTUJE SIĘW NICH SZYBSZE W STOSUNKU DO WIĘKSZOŚCI ZANIECZYSZCZEŃOPADANIE NA DNO NACZYNIA CIĘśKICH JAJ PASOśYTÓW

• METODY TE STOSUJE SIĘ GŁÓWNIE DO POSZUKIWANIA JAJ PRZYWR.

Page 34: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Schematwykonania

Metody dekantacji

wg śarnowskiego i

Josztowej

Page 35: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Metoda dekantacjipłytkowa

SCHEMAT

Page 36: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Metoda dekantacji płytkowa

• GRUDKĘ KAŁU WIELKO ŚCI ORZECHA LASKOWEGO ROZETRZE Ć BAGIETK Ą

W ZLEWCE, W NIEWIELKIEJ ILO ŚCI WODY.OTRZYMAN Ą ZAWIESIN Ę PRZELAĆ PRZEZ SITKO

NA PŁYTK Ę PETRIEGO• PŁYTK Ę POZOSTAWIĆ NA 2 -5 MIN. A NASTĘPNIE

ZLA Ć PŁYN ZNAD OSADU i DOLA ĆWODYCZYNNOŚĆ DEKANTACJI TRZEBA POWTÓRZY Ć

KILKAKROTNIE, A ś OSAD BĘDZIE NA TYLE PRZEJRZYSTY, śE MOśLIWE B ĘDZIE JEGO BADANIE.

Page 37: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODY ROZPOZNAWANIA OWSICY

SAMICE OWSIKÓW SKŁADAJĄ JAJA NA SKÓRZE W POBLIśU ODBYTU. DLATEGO STWIERDZENIE OWSICY JEST MOśLIWE W OPARCIU O MIKROSKOPOWE BADANIE ZESKROBINY SKÓRY OKOLICY OKOŁOODBYTOWEJ, POBRANEJ DREWNIANĄ LUB PLASTIKOWĄSZPATUŁKĄ

Page 38: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ROZPOZNAWANIE OWSICYMETODA NIH (HALLA)

ZESTAW DO BADANIA

WATA OWINIĘTA CELOFANEM

PROBÓWKA

PATYCZEK LUB DRUT

KOREK

BAGIETKBAGIETKĄĄ OWINIETOWINIETĄĄ ZWILZWILśśONYM CELOFANEM POBRAONYM CELOFANEM POBRAĆĆ WYMAZ Z WYMAZ Z OKOLICY OKOLOODBYTOWEJ, NASTOKOLICY OKOLOODBYTOWEJ, NASTĘĘPNIE W LABOLATORIUM ODCIPNIE W LABOLATORIUM ODCIĄĆĄĆ

CELOFAN, ROZCICELOFAN, ROZCIĄĄGNGNĄĆĄĆ GO NA SZKIEGO NA SZKIEŁŁKU PODSTAWOWYM I TAK KU PODSTAWOWYM I TAK ZROBIONY PREPARAT OGLZROBIONY PREPARAT OGLĄĄDADAĆĆ POD MIKROSKOPEMPOD MIKROSKOPEM

Page 39: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ROZPOZNAWANIE OWSICYMETODA PRZYLEPCA

CELOFANOWEGO (GRAHAMA)

WYKONANIE

PRZEŹROCZYSTYM PRZYLEPCEMCELOFANOWYM ( LEPK Ą STRONĄ)

POBIERA SIĘWYMAZ ZE SKÓRYOKOLICY OKOŁOODBYTOWEJ

Page 40: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODY LARWOSKOPOWE

ZNAJDUJĄ ZASTOSOWANIE GŁÓWNIE W DIAGNOZOWANIU INWAZJI NICIENI PŁUCNYCH U PRZEśUWACZY, GDZIE W WYDALANYM KALE OBECNE SĄ JUśWYKLUTE LARWY TYCH PASO śYTÓW.

WYKORZYSTUJ Ą ONE TROPIZM LARW DO ŚRODOWISKA O WIĘKSZEJ WILGOTNO ŚCI

Page 41: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODA VAJDY

SZKIEŁKO PODSTAWOWELUB

PŁYTKA PETRIEGO

LUPA BINOKULAROWA

WODA

EWENTUALNIE PROBOWKA

METODA BAERMANNAMETODA BAERMANNA

DO WYKONANIA METODY NIEZBDO WYKONANIA METODY NIEZBĘĘDNY JEST TZW. APARAT DNY JEST TZW. APARAT BAERMANNABAERMANNA

DO WYKONANIA METODY POTRZEBNE SĄ:

Page 42: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

PARAZYTOLOGICZNAOCENA

ŚRODOWISKA

• CEL• STWIERDZENIE POTENCJALNEJ MOśLIWOŚCI ZARAśENIA

SIĘ ZWIERZĄT LUB LUDZI W TYM ŚRODOWISKU / PASTWISKA , WYBIEGI , PIASKOWNICE ,PLACE ZABAW itp../

• POSZUKUJE SIĘ śYWICIELI LUB FORM PASO śYTÓW

• BADANIE WYKONYWANE POD K ĄTEM OKRE ŚLONEJ INWAZJI

Page 43: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

PARAZYTOLOGICZNA OCENA ŚRODOWISKA

PARAZYTOLOGICZNA OCENA PASTWISK • POSZUKIWANIE śYWICIELI PASO śYTOW- KLESZCZE - BABESZJOZA - ŚLIMAKI GALBA TRUNCATULA - MOTYLICA WĄTROBOWA

PLANORBIS PLAN0RBIS - PARAMPHISTOMUM SP.HELICELLA ,THEBA , ZEBRINA - MOTYLICZKA W ĄTROBOWA

- MRÓWKI FORMICA - MOTYLICZKA W ĄTROBOWA- DśDśOWNICE - METASTRONGYLUS , SYNGAMUS - MECHOWCE - ANOPLOCEPHALIDAE

• BADANIE RO ŚLIN W CELU WYKRYCIA LARW NICIENI- PRÓBKI ROŚLIN UMIESZCZA SIĘ W APARACIE BAERMANA , PO 12

GODZ POSZUKUJE SIĘ LARW W OSADZIE

• BADANIE GLEBY NA OBECNO ŚĆ JAJ PASOśYTÓW• METODA WASILKOWEJ• METODA QUINN /modyfikacja/

Page 44: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODA WASILKOWEJ

• 100 g osadu zalać w zlewce 100 ml 5% roztworu KOH lub Na , wymieszać i odstawić na l godz. i rozlać do probówek wirówkowych,

• wirować 2 min przy 2500 - 3000obr/min.• supernatant zlać• osad zalać nasyconym roztworem NaNO3• wymieszać bagietką szklaną• wirować 3-krotnie przez 2 min. przy 2500 - 3000 obr/min.

– kaŜdorazowo, po skończonym wirowaniu zlać ok. l ml z warstwy powierzchniowej supernatantu do kolbek z niewielką ilością wody (ok. 4-5 ml.) uzyskany po 3-krotnym wirowaniu materiał sączyćprzez zwykłą bibułę filtracyjną w zestawie z pompą próŜniową, sączek przenieść na szkiełko

Page 45: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

METODA QUINN /modyfikacja/

• 100 g próbki gleby zaląć 0,0025% roztworem Tween 80• Homogenizowć przez 60 s. • Zawiesinę filtrować do probówek wirówkowych przez gazę młyńską o średnicy oczek 180µm.

• Filtrat wirować 10 minut przy 2600 g. • Po usunięciu supernatantu, do osadu dodać roztworu Tween 80• Ponownie homogenizować 60 s i wirować 10 minut przy 2600 g.• Supernatant usunąć, a do osadu dodać 100 ml nasyconego roztworu

NaCl.• Po 60 s homogenizacji, próbki wirować 10 minut przy 2600 g. • Roztwór NaCl w probówkach uzupełnić do powstania menisku

wypukłego • Probówki przykryć szkiełkami. • Po 30 minutach odciągnąć pipetą nieco roztworu, delikatnie zdjąć

szkiełko i umieścić na szkiełku podstawowym . • Pod mikroskopem poszukiwać form pasoŜytów.

Page 46: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

ĆWICZENIE IV• METODY ROZPOZNAWANIA

INWAZJI PASO śYTÓW cz.3• Badanie rozmazu kału wg. Kato i Miura -

Metoda ilościowa McMastera -Badanie krwi -Badanie śluzu -Badanie moczu -Badanie mięśni w celu wykrycia larw włośni -Badanie zeskrobiny -Sekcja parazytologiczna

Page 47: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Metoda ilościowa Mc Mastera

• 2 g kału do kolby Erlenmeyera z perełkamizalać 60 ml NaCl

• Homogenizować• Przelać przez sito do zlewki• Zlewkę umieścić na mieszadle magnetycznym• Napełnić pipetą komorę Mc Mastera• Oglądać i zliczać jaja w obu polach komory

• L. jaj w obu polach komoryLiczba jaj w 1 g kału = ------------------------------------ X 200

2

Page 48: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Badanie krwi – pobieranie materiałuDo badań parazytologicznych niewielką ilość krwi pobiera się:

1. skaryfikuj ąc skórę małŜowiny usznej lub ogona u ssaków

2. skaryfikuj ąc grzebień u ptaków

duŜą ilość krwi (konieczną np. do uzyskania surowicy do testów immunologicznych) moŜna pobrać:

1. od koni, bydła, małych przeŜuwaczy z Ŝyły szyjnej zewnętrznej

2. od świń, królików z Ŝył małŜowiny usznej 3. od mysz, szczurów po obcięciu końca ogona4. od ptaków z Ŝyły skrzydłowej

Page 49: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Badanie kropli krwi

WYKORZYSTYWANE JEST DO POSZUKIWANIA PORUSZAJ ĄCYCH SIĘPASOśYTÓW np. ŚWIDROWCÓW, MIKROFILARII

Na szkiełko podstawowe pobrać kropl ę krwi do antykoagulantu (wersenian cytrynian sodowy, heparyna). Preparat oglądać pod mikroskopem natychmiast po zrobieniu, bowiem obniŜenie temperatury próbki powoduje szybką śmierć pasoŜytów.

BADANIE KROPLI KRWI ZHEMOLIZOWANEJ

DO ŚWIEśO POBRANEJ KROPLI KRWI NA SZKIEŁKU PODSTAWOWYM DODA ĆKROPLĘWODY DESTYLOWANEJ. PO HEMOLIZIE ERYTROCYTÓW ŁATWIEJ MOśNA ZAOBSERWOWAĆ PORUSZAJĄCE SIĘ PASOśYTY (ŚWIDROWCE) LUB LARWY (MIKROFILARIE)

BADANIE KRWI W CELU WYKRYCIA MIKROFILARIIDO KILKU MILILITRÓW KRWI ŚWIEśO POBRANEJ DO PROBÓWKI WIRÓWKOWEJ

DODAĆ ROZTW ÓR O SKŁADZIE:• 95 ml 5% r-r formaliny• 5ml kwasu octowego lodowatego• 2ml alkoholowego r-r fioletu gencjany

w ilości 5-6 razy przekraczającej objętość krwi.Po odwirowaniu mieszaniny i odrzuceniu supernatantu w osadzie, pomiędzy leukocytami poszukuje się lekko zabarwionych mikrofilarii.

Page 50: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Rozmaz krwi

• Z kropli krwi wykonuje si ę na szkiełku podstawowym rozmaz ciągnąc krew jednostajnym ruchem za szkiełkiem ze szlifowanymi brzegami

• Rozmazy krwi wysuszone na powietrzu moŜna barwić, nadają się one takŜe do przewoŜenia i krótkiego przechowywania

ROZMAZY KRWI BARWI SIĘ NAJCZĘŚCIEJ METODĄ GIEMSY LUB PAPPENHEIMA.

PRZED BARWIENIEM PREPARATY NALEśY UTRWALIĆ PRZEZ 10 -15 MINUT W ETANOLU LUB PRZEZ KILKA MINUT W METANOLU

Page 51: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Barwienie rozmazów metodą Giemsy• Barwnik Giemsy – koncentrat lub roztwór dostępny w handlu• woda destylowana• TuŜ przed barwieniem barwnik rozcieńczyć dając 1 kroplę koncentratu na

1 ml wody i roztwór nalać na rozmaz. Po 25-30 min. barwnik spłukać wodądestylowaną.

Po wysuszeniu na powietrzu preparat oglądać pod mikroskopem

Barwienie rozmazów metodą Pappenheima• Barwnik May-Grunwalda• Barwnik Giemsy• Woda destylowanaNa rozmaz nalać nie rozcieńczony odczynnik May-Grunwalda. Po 3 min. do

barwnika dodać taką samą ilość wody dest. Po minucie zlać barwnik May-Grunwalda i nalać rozcieńczony barwnik Giemsy.Po kilkunastu minutach spłukać barwniki silnym strumieniem wody i wysuszone preparaty oglądać pod imersją.

Page 52: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Badanie śluzuMateriałem do badań moŜe być śluz z • dróg rodnych• jamy dzioba• z wola• z treści jelit• Badanie śluzu przeprowadzamy głównie w celu poszukiwania rzęsistków• Śluz bada się bezpośrednio po pobraniu, rozcieńczony lub nie płynem

fizjologicznym, barwiony (np. metodą Giemsy lub Papennheima) albo świeŜy nie barwiony

Badanie moczu

Parazytologiczne badanie moczu przeprowadza się w celu wykrycia np. jaj Capilaria plica u psów i kotów lub pasoŜytniczych wiciowców u gadów z rodzaju Hexamita.

Badanie moczu polega na odwirowaniu i badaniu osadu pod mikroskopem

Page 53: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Badanie mięśni w celu wykrycia larw włośni

Larwy włośni poszukuje się w mięśniach przy uŜyciu specjalistycznych metod

Metoda kompresorowa Metoda wytrawiania

• Obecnie na terenie Unii Europejskiej metodą zalecanąbadania mięsa na obecność włośni jest metoda wytrawiania

Page 54: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Badanie mięsa w celu wykrycia włośni metodąwytrawiania

POBIERANIE PRÓBEK

ROZDRABNIANIE PRÓBEK

PŁYN TRAWIENNY

MIESZANIE 30’44 – 46OC

SEDYMENTACJIA 10’

40 mlSedymentacja 10’

Badanie 10 ml osadu

A) B)

Page 55: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE W CELU WYKRYCIA EKTOPASOśYTÓW

BEZPOŚREDNIE OGLĄDANIE POWIERZCHNI SKÓRY

WYKRYCIE DUśYCH EKTOPASOśYTÓW

WSZY

WSZOŁY

WPLESZCZE

KLESZCZE

PCHŁY

JAJA (GNIDY)

BADANIE MIKROSKOPOWE ZESKROBINY

MAŁE EKTOPASO śYTY

ŚWIERZBOWCE

NUśEŃCE

INNE

Page 56: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE ZESKROBINY

Warstwa naskórka pobrana do pojawienia siępierwszej kropli krwi

ZESKROBINĘ SKÓRY POBIERAMY Z GRANICY MIEJSC ZDROWYCH I CHOROBOWO ZMIENIONYCH

ZESKROBINĘ NALEśY PRZEWOZIĆW PUDEŁKACH Z TWORZYW SZTUCZNYCH, KOPERTACH LUB PROBÓWKACH.

Page 57: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE ZESKROBINY METODĄSTEFAŃSKIEGO

• METODĄ TĄMOśEMY STWIERDZIĆ JEDYNIE śYWE EKTOPASOśYTY GŁÓWNIE SWIERZBOWCE ZNAJDUJĄCE SIĘW ZESKROBINIE

• ZESKROBINĘ ROZDRABNIA SIĘ NA SZKIEŁKU ZEGARKOWYM A NASTĘPNIE ZALEWA CIEPŁĄWODĄ

• SZKIEŁKO KŁADZIE SIĘ NA ZLEWCE WYPELNIONEJ WODĄ O TEMP. 50 OC

• POD WPŁYWEM CIEPŁA PASOśYTY PORUSZAJĄSIĘ I MOśNA JE ZOBACZYĆ NA DNIE SZKIEŁKA

Page 58: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BADANIE ZESKROBINY Z UśYCIEM KOH

DO BADANIA POTRZEBNE SĄ :• Płytka Petriego• Probówka• 10% KOH• Lupa binokularowaRozdrobniona zeskrobinę zalać 10% KOH i pozostawić

na kilka godzin lub podgrzać- nie doprowadzając do wrzenia. Po rozpuszczeniu strupów, naskórka i odrzuceniu większych fragmentów zeskrobiny, pod lupą w osadzie szukać pasoŜytow.

Page 59: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

Sekcja parazytologiczna

• Badanie pośmiertne narządów lub ich fragmentów , w których mogą znajdować siępasoŜyty lub obecne są zmiany przez nie spowodowane

• Badanie poubojowe• Wykrycie inwazji pasoŜytów niebezpiecznych dla zdrowia konsumentów lub

obniŜających jakość mięsa i narządów wewnętrznych

- Bydło :- Wągry bydlęce, wągry cienkoszyjne, larwy bąblowca- Sarcosporidia• Nicienie płucne• Motylica wątrobowa

- Owce:• Motylica • Larwy Echinococcus, wągry cienkoszyjne• Nicienie płucne

- Świnie:• Wągry świńskie, wągry cienkoszyjne, larwy Echinococcus • Sarkosporidia• Nicienie płucne • Larwy włośni

Page 60: ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ PODSTAWOWE POJ ĘCIA ... · Narz ądy ruchu •Utrata lub redukcja - endopaso Ŝyty ... ĆWICZENIE II • BHP • WYPOSA ... APARAT BAERMANNA

BARWIENIE ROZMAZU KAŁU WEDŁUG KATO I MIURA

• DO WYKONANIA BADANIA POTRZEBNE SĄ:

CELOFANSZKIEŁKO PODSTAWOWEKOREK GUMOWYGLICERYNOWO-WODNY

ROZTW ÓR ZIELENI MALACHITOWEJMIKROSKOP