Embed Size (px)
Citation preview
ZAKON ZA ZA[TITA PRI RABOTA
(Ovoj Zakon e objaven vo Slu`ben vesnik na RM br. 13/98 od 18 mart 1998god.)
I. OP[TI ODREDBI
^len 1
So ovoj zakon se ureduvaat merkite za za{tita pri rabota, obvrskite narabotodavecot i pravata i obvrskite na rabotnicite vo oblasta na za{titata pri rabota.
^len 2
Za{titata pri rabota vo smisla na ovoj zakon gi opfa}a merkite, sredstvatai metodite za sozdavawe na bezbedni uslovi za rabota.
Bezbedni uslovi za rabota se ostvaruvaat so primena na sovremenitehni~ko-tehnolo{ki, organizacioni, pravni, socijalni, zdravstveni idrugi merki i sredstva so koi se obezbeduva:
1) planirawe, organizirawe i ureduvawe na za{titata pri rabota, vosoglasnost so sovremenite nau~ni metodi i dostigawa;
2) proektirawe, gradewe i odr`uvawe na rabotnite prostorii vo soglasnostso prirodata na rabotata i so primena na propi{ani merki, normativi istandardi za bezbedna rabota;
3) prilagoduvawe na rabotnite uslovi na ~ove~kite fizi~ki i psihi~kiisobini i sposobnosti, a tehnologijata i organizacijata na rabota daovozmo`at vr{ewe na rabotata vo optimalna povolna polo`ba na teloto;
4) ureduvawe i opremuvawe na rabotnite prostorii na na~in na koj }e gieliminira potencijalnite opasnosti od zaboluvawa i telesni povredi narabotnicite pri rabota ili vo vrska so rabotata;
5) proektirawe, postavuvawe, koristewe i odr`uvawe na orudijata zarabota, uredite, opremata, sredstvata za li~na za{tita pri rabota i nadrugite tehni~ki sredstva za rabota da se vr{i na na~in koj }e obezbedisoodvetna sigurnost na rabotnicite pri rabotata;
6) ograni~uvawe na upotrebata na {tetni i opasni materii koi mo`at dapredizvikaat profesionalni zaboluvawa ili povredi pri rabotata i
7) upotreba na sredstva i oprema za li~na za{tita pri rabota samo vouslovi koga ne postoi mo`nost za primena na drugi soodvetni merki za za{tita pri rabota.
^len 3
Ovoj zakon se primenuva kaj site rabotodavci, dokolku so drug zakonpoinaku ne e opredeleno.
Pod rabotodavec vo smisla na ovoj zakon se podrazbira sekoe doma{no istransko fizi~ko i pravno lice koe vrabotuva rabotnici.
^len 4
Za{titata pri rabota e sostaven del na organizacijata na rabotata i narabotniot proces.
Rabotodavecot ja organizira, ureduva i obezbeduva za{titata pri rabota vosoglasnost so ovoj ili drug zakon, kolektiven dogovor i drug propis.
^len 5
Za{titata pri rabota se obezbeduva na site lica koi vr{at raboti zarabotodavecot.
Za{titata pri rabota, soglasno so odredbite na ovoj zakon, se obezbeduva ina lice koe ima svojstvo na:
1) u~enik, odnosno student dodeka e na {koluvawe, za vreme na izveduvawetona prakti~na nastava, profesionalna praktika, proizvodna rabota,ferijalna praktika i sta`irawe vo u~ili{ni ili fakultetskirabotilnici, kabineti i laboratorii, odnosno vo proizvodni i drugirabotni prostorii na rabotodavecot (prakti~na rabota);
2) nevraboteno lice za vreme na obuka, prekvalifikacija ilidokvalifikacija;
3) u~esnik na dobrovolna i zadol`itelna rabota od javen interes;
4) u~esnik na kulturno-umetni~ka, sportska i druga javna manifestacija ilinatprevar;
5) lice na izdr`uvawe kazna zatvor dodeka e na rabota vo rabotilnica ilina rabotili{te i
6) drugi lica koi so zakon se osigureni za slu~aj na povreda pri rabota ilizaboluvawe od profesionalna bolest.
Za{titata pri rabota na licata od stav 2 na ovoj ~len ja obezbeduvaorganizatorot na prakti~nata i druga rabota, odnosno na obukata,prekvalifikacijata i dokvalifikacijata i organizatorot na javnatamanifestacija ili natprevar.
^len 6
Obrazovanieto vo vrska so za{titata pri rabota e sostaven del nastru~noto osposobuvawe i obrazovanie na rabotnicite.
Programite za obuka, prekvalifikacija i dokvalifikacija koi se vr{atsoglasno so zakon, vo javni i privatni ustanovi od oblasta na obrazovanieto,od-nosno kaj rabotodavec, opfa}aat i sodr`ini od oblasta na za{titata prirabota.
Republika Makedonija sozdava uslovi za zastapenost na za{titata prirabota vo nastavno-obrazovnite sodr`ini na programite za rabota na u~ili{ta za sredno-stru~no obrazovanie i na fakultetite od oblasta natehni~kite nauki.
^len 7
Vo oblasta na za{titata pri rabota, sindikatite u~estvuvaat voostvaruvaweto na pravata i interesite vo soglasnost so zakon i kolektivendogovor.
^len 8
Oddelni raboti vo oblasta na za{titata pri rabota, pokraj rabotodavecotmo`at da vr{at i drugi ovlasteni stru~ni organizacii pod uslovi i na~inutvrdeni so ovoj zakon.
II. MERKI ZA ZA[TITA PRI RABOTA
^len 9
Merkite za za{tita pri rabota mo`at da bidat op{ti i posebni.
Op{tite merki se primenuvaat vo site dejnosti, odnosno tehni~ko-tehnolo{ki procesi na trudot i se odnesuvaat na: za{tita od udar na elektri~nastruja, {tetni zra~ewa, bu~ava i vibracii, opasni i {tetni materii,obezbeduvawe od po`ar i eksplozija, upotreba na sredstva za li~na za{titapri rabota i na za{titna oprema, higienski i zdravstveni uslovi prirabotata, pru`awe na prva pomo{, dvi`ewe na rabotnicite pri rabota itransport, uslovite za bezbedna rabota vo grade`nite objekti nameneti zarabotni i pomo{ni prostorii i prostori, obezbeduvawe na orudijata za
rabota so za{titni napravi i obezbeduvawe od {tetni klimatski iatmosferski vlijanija.
Posebnite merki za za{tita pri rabota se primenuvaat vo specifi~niokolnosti i procesi na rabota vo oddelni dejnosti ili granki na dejnosti ise odnesuvaat na: rabotewe na otvoren prostor (vo grade`ni{tvoto,zemjodelstvo-to, {umarstvoto i drugo), rabota pod voda (vo kesoni, nurkawei drugi raboti koi se vr{at pri izmenet vozdu{en pritisok), raboti podzemja (tunelogradba i drugo), rabota na visina, kako i merki za za{tita prirabota vo patniot, `elezni~kiot, vozdu{niot i vodeniot soobra}aj {to seodnesuvaat osobeno na opasnostite od sredstvata {to se vo pogon i dvi`ewe.
Merkite za za{tita pri rabota od ovoj ~len poblisku gi propi{uvaministerot za trud i socijalna politika, dokolku so drug zakon poinaku ne eopredeleno.
^len 10
Tehni~kata dokumentacija za izgradba ili rekonstrukcija na objektinameneti za rabotni i pomo{ni prostorii i na objekti kade {to tehnolo{kiot proces se vr{i na otvoren prostor, mora da sodr`i poseben prilog zaza{tita pri rabota (dokumentacija za za{tita pri rabota).
^len 11
Investitorot e dol`en, od republi~kiot organ na upravata nadle`en zarabotite na inspekcijata na trudot da pribavi soglasnost nadokumentacijata za za{tita pri rabota od ~len 10 na ovoj zakon, pred dazapo~ne so gradba na objektot namenet za rabotni i pomo{ni prostoriiodnosno na objektot kade {to tehnolo{kiot proces se vr{i na otvorenprostor.
Bez soglasnosta od stavot 1 na ovoj ~len, ne mo`e da se izdade odobrenie zagradba, odnosno rekonstrukcija na grade`en objekt namenet za rabotni ipomo{ni prostorii i na objekt kade {to tehnolo{kiot proces se vr{i naotvoren prostor.
Republi~kiot organ na upravata nadle`en za rabotite na inspekcijata natrudot e dol`en, po baraweto od stav 1 na ovoj ~len, da odlu~i vo rok od 15dena od denot na dobivaweto na baraweto.
Pri tehni~kiot pregled na objektite od stavot 2 na ovoj ~len }e se utvrdidali se primeneti merkite, normativite i standardite za za{tita prirabota sodr`ani vo tehni~kata dokumentacija.
^len 12
Pred upisot na dejnosta vo trgovskiot registar, rabotodavecot treba dapribavi re{enie za ispolneti merki, normativi i standardi za za{tita prirabota za rabotnite i pomo{nite prostorii i orudijata za rabota.
Re{enieto od stavot 1 na ovoj ~len go izdava organot na upravata nadle`enza rabotite na inspekcijata na trudot na pismeno barawe na rabotodavecotkoj registrira nova dejnost, vr{i promena na dejnosta ili na rabotnataprostorija, odnosno vr{i prenamena na stanbeniot vo deloven prostor, vorok od 15 dena od denot na dobivaweto na baraweto.
^len 13
So izveduvawe na grade`ni raboti mo`e da se zapo~ne po ureduvawe nagradili{teto, {to se vr{i vrz osnova na elaborat, koj gi sodr`i merkite zaza{tita pri rabota vo procesot na gradbata na objektot.
Elaboratot za ureduvawe na gradili{teto od stav 1 na ovoj ~len, zaedno soprijavata za otpo~nuvawe so rabota, izveduva~ot na grade`nite raboti godostavuva do organot na upravata, nadle`en za rabotite na inspekcijata natrudot, najdocna osum dena pred otpo~nuvaweto so rabota.
Obvrskata od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len ne se odnesuva na grade`niteraboti ~ie izveduvawe trae pomalku od sedum dena.
^len 14
Koga na edno gradil{pte odnosno rabotili{te ili vo procesot na rabota naist prostor, rabotite gi izvr{uvaat istovremeno pove}e izveduva~i, sekojod niv gi sproveduva propi{anite merki za za{tita pri rabota i sozdavabezbedni uslovi za rabota na site rabotnici.
Ako dva ili pove}e izveduva~i od stav 1 na ovoj ~len se dogovorat zaedni~kida ja organiziraat za{titata pri rabota na svoite rabotnici, so pismendogovor go utvrduvaat na~inot na organiziraweto i sproveduvaweto na za{titata pri rabota i drugite me|usebni prava i obvrski.
^len 15
Proektantot, konstruktorot i proizvoditelot na postrojki, ma{ini, uredii orudija za rabota na mehaniziran pogon (vo natamo{niot tekst: orudija zarabota) i na sredstvata i opremata za li~na za{tita pri rabota se dol`ni,pri nivnoto proektirawe, konstruirawe i proizvodstvo, da gi primenatpropi{anite merki, normativi i standardi za za{tita pri rabota.
Proizvoditelot e dol`en za proizvedenite orudija za rabota i sredstva ioprema za li~na za{tita pri rabota da prilo`i tehni~ko upatstvo iupatstvo za upotreba, soglasno so Zakonot za standardizacija, kako i javnaisprava deka se primeneti propi{anite merki, normativi i standardi za za{tita pri rabota.
Proizvoditelot na orudieto za rabota e dol`en na orudieto da postavitablica, so naznaka na firmata, brojot na javnata isprava i golema bukva Z.
Obvrskata od stavovite 2 i 3 na ovoj ~len postoi i pri rekonstrukcijaodnosno izmena na orudieto za rabota koe se upotrebuva.
^len 16
Orudijata za rabota i sredstvata i opremata za li~na za{tita pri rabota,koi rabotodavecot gi uvezuva od stranstvo, mora da gi ispolnuvaat merkite,normativite i standardite za za{tita pri rabota propi{ani so me|unarodni dogovori, tehni~ki propisi i standardi, koi gi sklu~ila ili impristapila Republika Makedonija.
Rabotodavecot e dol`en od stranskiot proizvoditel, uvoznik odnosnozastapnik na stranska firma da pribavi javna isprava za primeneti merki,normativi i standardi za za{tita pri rabota, utvrdeni so propisite od stav1 na ovoj ~len kako i tehni~ko upatstvo i upatstvo za upotreba na orudijataza rabota i na sredstvata i opremata za li~na za{tita pri rabota i nivnitedelovi.
Javnata isprava i tehni~koto upatstvo odnosno upatstvoto za upotreba odstav 2 na ovoj ~len treba da se prevedeni od ovlasten preveduva~ namakedonskiot jazik.
^len 17
Rabotodavecot koj od stranskiot proizvoditel, uvoznik odnosno zastapnikna stranska firma ne mo`e da pribavi javna isprava od ~lenot 16 stav 2 naovoj zakon, dol`en e, pred nivnata upotreba, od ovlastena stru~naorganizacija za za{tita pri rabota, da pribavi javna isprava deka uvezeniteorudija za rabota odnosno sredstvata i opremata za li~na za{tita prirabotata gi ispolnuvaat merkite, normativite i standardite za za{tita prirabota utvrdeni so propisite od ~len 16 stav 1 na ovoj zakon.
Ispravata od stavot 1 na ovoj ~len stru~nata organizacija od ~lenot 32 naovoj zakon, mo`e da ja izdade vrz osnova na naodot od izvr{enite pregledi iispituvawa na orudijata za rabota, odnosno na sredstvata i opremata zali~na za{tita pri rabotata.
^len 18
Ako opasnostite odnosno {tetnostite na koi se izlo`eni rabotnicite narabota, ne mo`at na drug na~in da se otstranat, se upotrebuvaat sredstva ioprema za li~na za{tita pri rabota.
^len 19
Rabotodavecot ne smee da dozvoli koristewe na orudija za rabota, sredstva ioprema za li~na za{tita pri rabota koi se neispravni za bezbedna rabota,odnosno dokolku za istite ne postoi javna isprava deka se primeneti propi{anite merki, normativi i standardi za za{tita pri rabota, nitu pak
rabotnikot smee da upotrebi takvi orudija, sredstva i oprema ili niv da gikoristi sprotivno na propisite, odnosno da go odbie koristeweto na za{titnite sredstva.
Ne se smetaat za za{titna oprema, oblekata i obuvkite koi se davaat naoddelni rabotnici (voza~i na motorni vozila, kondukteri, ~uvari, kuririitn.), zaradi nivno uniformirawe, dokolku so poseben propis ne seutvrdeni kako oprema nameneta za za{tita pri rabota.
^len 20
Proizvoditelot na opasni i {tetni materii koi mo`at da predizvikaatpovredi i zaboluvawa na rabotnicite, dol`en e pri nivnoto ispora~uvaweda prilo`i javna isprava so podatoci za hemiskite i fizi~kite svojstva namateriite, stepenot na opasnost od eksplozija i po`ar, radioaktivnost idrugi opasnosti, na~in na skladirawe, ~uvawe, prenos, transport i na~in nanivno otstranuvawe, kako i upatstvo za pru`awe na prva pomo{ narabotnicite.
Obvrskata od stav 1 na ovoj ~len se odnesuva i na slu~aite koga opasnite i{tetni materii se uvezuvaat od stranstvo, pri {to javnata isprava treba dabide prevedena od ovlasten preveduva~, na makedonski jazik i negovotokirilsko pismo.
^len 21
Obrazecot i sodr`inata na javnata isprava od ~lenovite 15 stav 2, 17 stav 1i 20 stav 1, gi propi{uva ministerot za trud i socijalna politika.
^len 22
Ako se voveduva nova tehnologija, a ne se propi{ani merki za za{tita prirabota, do donesuvaweto na soodvetni propisi }e se primenuvaat op{topriznatite merki za za{tita pri rabota.
Pod op{to priznati merki, vo smisla na stavot 1 na ovoj ~len, sepodrazbiraat merkite so koi mo`e da se otstrani opasnosta pri rabota,
dokolku vo zavisnost od stepenot na razvojot na stopanstvoto itehnologijata mo`at da se primenat.
III. OBVRSKI NA RABOTODAVECOT
1. Planirawe i organizirawe na za{titata pri rabota
^len 23
Rabotodavecot e dol`en, da planira merki i sredstva za obezbeduvawe,razvoj i unapreduvawe na za{titata pri rabota.
Merkite za za{tita pri rabota gi prezema rabotodavecot na svoja smetka.
Rabotodavecot ja organizira za{titata pri rabota vo zavisnost od tehnolo{kiot proces, so primena na nau~no-stru~ni metodi i vo soglasnost sosovremenite dostignuvawa, pri {to stru~nite raboti na za{titata }e gi vr{i rabotnik so stru~na podgotovka, za{tita pri rabota ili druga stru~napodgotovka adekvatna na tehnolo{kiot proces na rabotodavecot.
Rabotodavecot e dol`en so kolektiven dogovor da go obezbediostvaruvaweto na pravoto na rabotnicite neposredno ili preku svojpretstavnik, da u~estvuvaat vo utvrduvaweto i vo podobruvaweto nauslovite za rabota i na rabotnata sredina kaj rabotodavecot (~len 43 stav1).
2. Ureduvawe na za{titata pri rabota
^len 24
Rabotodavecot e dol`en so akt poblisku da gi uredi odnosite, pravata,obvrskite i odgovornosta vo za{titata pri rabota vo svojata rabotnasredina, a osobeno:
1) rabotnite mesta na koi postoi zgolemena opasnost od povreda izaboluvawe (rabotni mesta so posebni uslovi na rabota), kako i posebniteuslovi {to se baraat za vr{ewe na tie raboti (vozrast, stru~nost,psihofizi~ka sposobnost i drugo);
2) postapkata za obu~uvawe na rabotnicite zaradi zapoznavawe so usloviteza rabota, specifi~nostite i opasnostite vo rabotata;
3) sredstvata za li~na za{tita pri rabota i li~nata za{titna opremapotrebni za sekoe rabotno mesto, postapkata za odr`uvawe i rokovite zanivno koristewe;
4) orudijata za rabota koi podle`at na zadol`itelna proverka na nivnataispravnost, kako i postapkata za vr{ewe na proverkata;
5) merkite za za{tita na rabotnicite za vreme na no}na rabota (tehni~ka za{tita, zdravstvena za{tita, prevoz, ishrana i drugo);
6) nazna~uvawe na odgovorni rabotnici za sproveduvawe na propi{anitemerki za za{tita pri rabota, na preventivnite merki protiv po`ar,evakuacija na rabotnicite vo slu~aj na seriozna i nenadejna opasnost i prvapomo{;
7) postapkata na odgovornite rabotnici vo slu~aite koga poradi otsustvo namerki za za{tita pri rabota ili poradi rasipuvawe na surovinite, odnosnoporadi defekt na orudijata i uredite za rabota, na rabotnoto mesto sepojavila neposredna opasnost po `ivotot i zdravjeto na rabotnikot;
8) ovlastuvawata i obvrskite na rabotnikot koj gi vr{i stru~nite rabotina za{titata pri rabota;
9) odgovornosta za nepridr`uvawe kon propi{anite merki za za{titata prirabota i za neispolnuvawe na obvrskite vo odnos na snabduvaweto,koristeweto i odr`uvaweto na sredstvata za li~na za{tita pri rabota i naza{titnata oprema;
10) slu~aite i postapkata za privremeno otstranuvawe na rabotnikot odrabotnoto mesto ili od rabotodavecot, ako vo tekot na rabotata ne sepridr`uva kon propi{anite merki i sredstva za za{tita pri rabota i sotoa seriozno gi zagrozil svoeto zdravje i `ivot, kako i zdravjeto i `ivototna drugite rabotnici, imotot na rabotodavecot ili `ivotnata sredina iprirodata;
11) postapkata za evakuacija i spasuvawe na rabotnicite vo slu~aj nahavarija, elementarna nepogoda, po`ar, eksplozija i sli~no, kako i zauka`uvawe na prva pomo{ vo slu~aj na povreda ili vlo{uvawe nazdravstvenata sostojba na rabotnikot vo tekot na rabotata i
12) drugi pra{awa od zna~ewe za za{titata pri rabota kaj rabotodavecot.
3. Obu~uvawe i osposobuvawe na rabotnicite za bezbedna rabota
^len 25
Rabotodavecot e dol`en da mu obezbedi na sekoj rabotnik, stru~noobu~uvawe i osposobuvawe za bezbedna rabota na negovoto rabotno mesto,pred da go rasporedi na rabota, pri premestuvawe na druga rabota, pripromena na orudijata za rabota, odnosno pri promena na tehnolo{kiotproces, a vo tekot na rabotata da prezema merki za dopolnuvawe na znaewatana rabotnikot od oblasta na za{titata pri rabota (novi propisi, odnosnomerki i normativi za za{tita pri rabota, novi soznanija i dostignuvawa vooblasta na za{tita pri rabota, koi se odnssuvaat na konkretnata rabota narabotnikot i drugo).
^len 26
Stru~noto osposobuvawe za bezbedno rabotewe na rabotnicite od ~lenot 25na ovoj zakon, rabotodavecot go obezbeduva so prakti~no i teoriskoobu~uvawe.
Prakti~noto obu~uvawe na rabotnicite se vr{i na nivnoto rabotno mestopod neposredna kontrola na odgovoren stru~en rabotnik.
Teoriskoto obu~uvawe na rabotnicite se sproveduva vrz osnova na posebnaprograma koja sodr`i osobeno:
- zapoznavawe so propisite, organizacijata i funkcioniraweto na za{titata pri rabota;
- osnovnite pri~ini za nesre}a pri rabota i profesionalni zaboluvawa;
- op{tite i posebnite merki za za{tita pri rabota i pri~inite poradi koise predviduvaat i sproveduvaat;
- za{tita pri rabota vo uslovi na rabota so odredeni opasni orudija zarabota, otrovni i nagrizuva~ki materii, kancerogeni supstanci i drugi{tetni i opasni materii po zdravjeto i `ivotot na rabotnikot;
- koristewe i odr`uvawe na sredstvata i opremata za li~na za{tita prirabota i
- uka`uvawe na prva pomo{ pri povreda i truewe na rabotnikot, odnosnopostapuvawe pri evakuacija i spasuvawe na rabotnicite vo slu~aj nahavarija, elementarna nepogoda, po`ar i sli~no.
Rabotodavecot, na sekoi tri godini obezbeduva proverka na osposobenostana rabotnikot za samostojna i bezbedna rabota na rabotnoto mesto.
Pretstavnikot na rabotnicite za za{tita pri rabota ima pravo na posebnaobuka od prevencijata i za{titata pri rabota specifi~ni za dejnosta narabotodavecot, {to }e se utvrdi so kolektiven dogovor.
^len 27
Ako rabotodavecot ne e vo mo`nost samostojno da go sprovede obu~uvawetona rabotnicite od oblasta na za{titata pri rabota, mo`e toa da go doverina pravnoto lice od ~lenot 32 na ovoj zakon.
^len 28
Obu~uvaweto na rabotnicite od ~lenovite 26 i 27 na ovoj zakon se vr{i votekot na rabotnoto vreme na smetka na rabotodavecot pod uslovi predvideniso kolektiven dogovor.
4. Povremeni pregledi i ispituvawa na orudijata i uslovite za rabota
^len 29
Rabotodavecot e dol`en, orudijata za rabota da gi odr`uva vo ispravnasostojba i da ja proveruva nivnata ispravnost i bezbednost za rabota sopovremeni pregledi i ispituvawa koi gi vr{i na na~in i vo rokovi propi{ani so aktot {to toj go donesuva, odnosno so upatstvoto na proizvoditelot,tehni~kite propisi i standardi.
Ako so upatstvoto na proizvoditelot i so drugite propisi od stavot 1 naovoj ~len ne se predvideni drugi rokovi, rabotodavecot e dol`en orudijataza rabota od stavot 1 na ovoj ~len da gi pregleda i ispita:
1) pred prvata upotreba;
2) po rekonstrukcija ili havarija;
3) po premestuvaweto od edno na drugo mesto (digalka i sli~no) i
4) vo rok od tri godini od denot na izvr{eniot prethoden pregled odnosnoispituvawe.
Rabotodavecot ne smee da stavi vo upotreba orudie za rabota koe ne epregledano i ispitano za bezbedno rabotewe, odnosno koe e neispravno zabezbedna rabota, nitu pak, rabotnikot smee da upotrebi takvo orudie zarabota.
^len 30
Rabotodavecot e dol`en, vo rabotnite i pomo{nite prostorii vo koi seodvivaat tehnolo{kite procesi da vr{i ispituvawe na hemiskite, biolo{kite i fizi~kite {tetnosti, mikroklimata i osvetlenosta.
Rabotodavecot e dol`en mikroklimatskite ispituvawa da gi vr{i voletniot i zimskiot period.
^len 31
Ispituvawata od ~lenot 30 na ovoj zakon, rabotodavecot e dol`en da gi izvr{i najdocna vo rok od edna godina od denot na otpo~nuvaweto na objektot sorabota, odnosno po sekoja promena na tehnolo{kiot proces, rekonstrukcijana objektot, rekonstrukcija na sistemot za ventilacija, greewe iklimatizacija ili po izvr{enata zamena na tehnolo{kata oprema.
^len 32
Pregledite i ispituvawata od ~lenovite 17, 29 i 30 na ovoj zakon, mo`e da givr{i pravno lice ovlasteno za vr{ewe na raboti vo oblasta na za{titatapri rabota (vo natamo{niot tekst: stru~na organizacija za za{tita prirabota) ako gi ispolnuva slednive uslovi:
1) da ima vo raboten odnos najmalku dve stru~ni lica so visoko obrazova-nieod soodvetna struka i dve godini rabotno iskustvo vo strukata,
2) da ima soodvetna tehni~ka oprema i potrebna laboratorija i
3) da ima soodvetna metodologija za izvr{uvawe na pregledite iispituvawata.
Uslovite od to~kata 2 na stav 1 od ovoj ~len i metodologijata od to~kata 3na stav 1 od ovoj ~len gi propi{uva ministerot za trud i socijalnapolitika. Rabotodavecot mo`e, za svoi potrebi da vr{i pregledi iispituvawa od ~lenovite 29 i 30 na ovoj zakon, ako gi ispolnuva uslovite odstav 1 na ovoj ~len.
^len 33
Ovlastuvaweto za vr{ewe na pregledite i ispituvawata od ~lenot 32 na ovojzakon, vrz osnova na pismeno barawe, go dava ministerot za trud i socijalnapolitika.
Ovlastuvaweto od stavot 1 na ovoj ~len se objavuva vo "Slu`ben vesnik naRepublika Makedonija".
5. Zdravstven pregled na rabotnici koi rabotat pod posebni uslovi
^len 34
Rabotnicite koi rabotat na rabotni mesta pod posebni uslovi na rabotapodle`at na prethodni i periodi~ni zdravstveni pregledi.
Kako rabotni mesta so posebni uslovi na rabota, vo smisla na ovoj zakon sesmetaat osobeno:
1) rabotnite mesta na koi postoi zgolemen rizik i opasnost od povredi,profesionalni zaboluvawa i o{tetuvawa na zdravjeto na rabotnicite(rabota pri zgolemen ili namalen vozdu{en pritisok, visoki ili niskitemperaturi, {tetni zra~ewa, zgolemeni vibracii, bu~ava, rabota so bolniod zarazni bolesti i so zarazni materijali, rabota vo voda i vlaga, te{kafizi~ka rabota, terenska rabota izlo`ena na atmosferski nepriliki idrugi opasnosti i sli~no);
2) specifi~ni rabotni mesta za koi se potrebni posebni zdravstveni ipsihofizi~ki sposobnosti na rabotnicite (rabota vo uslovi na nedovolnaili presilna osvetlenost, rabota vo prostorii zagadeni so hemiski{tetnosti, rabota pod zemja ili pod voda, rabota vo viso~ina i vodlabo~ina, rabota na leta~ki personal i sli~no) i
3) tehnolo{ki procesi odnosno rabotni mesta na koi ne postoi mo`nost dase primenat postojnite propi{ani merki za za{tita pri rabota.
Ministerot za trud i socijalna politika vo soglasnost so ministerot zazdravstvo }e ja propi{e postapkata i elementite za utvrduvawe narabotnite mesta so posebni uslovi na rabota kaj rabotodavecot.
^len 35
Rabotodavecot e dol`en pred rasporeduvaweto na rabotnikot na rabotnomssto so posebni uslovi ia rabota, da go upati na zdravstven pregled, zaradiutvrduvawe na negovata zdravstvena i rabotna sposobnost za izvr{uvawe natie raboti (prethoden zdravstven pregled).
^len 36
Zaradi utvrduvawe na zdravstvenata i rabotnata sposobnost na rabotnikotkoj raboti na rabotno mesto so posebni uslovi na rabota, odnosno zautvrduvawe na stepenot na o{tetuvawe na zdravjeto na rabotnikot vo vr{eweto na tie raboti, rabotodavecot e dol`en da go upati rabotnikot nakontrolen zdravstven pregled, koj se vr{i vo odredeni periodi utvrdeni sopropis na funkcionerot koj rakovodi so organot na upravata nadle`en zarabotite na zdravstvoto (periodi~en zdravstven pregled).
Rabotnikot, na koj vo propi{anite rokovi ne e izvr{en periodi~enzdravstven pregled, ne mo`e da bide rasporeden, odnosno ne mo`e daprodol`i so izvr{uvawe na rabotite na rabotnoto mssto so posebni uslovina rabota.
^len 37
Rabotodavecot e dol`en, pri upatuvaweto na rabotnikot na prethoden,odnosno periodi~en zdravstven pregled, na zdravstvenata organizacija da ídostavi podatoci za vidot na rabotite i za rabotnite uslovi vo koirabotnikot }e raboti.
Prethodnite i periodi~nite zdravstveni pregledi na rabotnicite se vr{atvo zdravstveni organizacii od primarna zdravstvena za{tita, koi vr{atdejnost medicina na trudot (zdravstveni organizacii).
^len 38
Za naodot i rezultatite od prethodniot, odnosno periodi~niot zdravstvenpregled na rabotnikot, zdravstvenata organizacija od ~lenot 37 na ovojzakon go izvestuva rabotodavecot vo rok od osum dena od denot koga e zavr{en kompletniot zdravstven pregled.
Izve{tajot od stavot 1 na ovoj ~len, pokraj misleweto za zdravstvenataodnosno rabotnata sposobnost na rabotnikot za vr{ewe na predvideniteraboti, ja sodr`i i {ifrata na dijagnozata na utvrdenata patolo{kasostojba na rabotnikot.
Za utvrdenite profesionalni zaboluvawa na rabotnikot, zdravstvenataorganizacija e dol`na, vo rokot od stavot 1 na ovoj ~len, pokrajrabotodavecot da go izvesti i republi~kiot organ na upravata nadle`en zarabotite na inspekcijata na trudot, kako i pretstavnikot na rabotnicite zaza{tita pri rabota.
^len 39
Rabotodavecot ne mo`e da rasporedi zabolen rabotnik na rabotno mesto nakoe, spored negovata zdravstvena i rabotna sposobnost utvrdena sopreventivni zdravstveni pregledi, postoi rizik od natamo{no vlo{uvawena negovoto zdravje.
Rabotodavecot e dol`en, rabotnikot od stav 1 na ovoj ~len vedna{ da goupati do organot nadle`en za utvrduvawe na preostanatata rabotnasposobnost soglasno propisite za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe,za {to, pismeno go izvestuva pretstavnikot na rabotnicite za za{tita prirabotata.
^len 40
Ministerot za zdravstvo, vo soglasnost so ministerot za trud i socijalnapolitika gi propi{uva sodr`inata i postapkata za prethodnite zdravstvenipregledi i sodr`inata, postapkata i rokovite za vr{ewe na periodi~nitezdravstveni pregledi na rabotnicite.
6. Evidencija vo oblasta na za{titata pri rabota
^len 41
Rabotodavecot e dol`en da vodi evidencija za:
- stru~noto obu~uvawe i osposobuvawe na rabotnicite za bezbedna rabota;
- izvr{enite pregledi na orudijata za rabota;
- sprovedenite ispituvawa na fizi~kite, hemiskite i biolo{kite{tetnosti i na mikroklimata vo rabotnite i pomo{ni prostorii, odnosnona rabotnite mesta;
- prethodnite i periodi~nite zdravstveni pregledi na rabotnicite i
- povredite pri rabota, zaboluvawata vo vrska so rabotata i smrtniteslu~ai pri rabotata.
Evidencija za izvr{enite zdravstveni pregledi na rabotnicite, pokrajrabotodavecot, vodi i zdravstvenata organizacija koja gi izvr{ilapregledite.
Evidencijata od stavot 1 na ovoj ~len gi sodr`i i site tehni~ki dokumen-ti,ispravi, izve{tai, naodi, mislewa i sli~no.
Ministerot za trud i socijalna politika }e go propi{e na~inot navodeweto na evidencijata od ovoj ~len.
7. Posebni obvrski na rabotodavecot
^len 42
Rabotodavecot e dol`en vedna{, a najdocna vo rok od 24 ~asa po nastanot,pismeno da go izvesti republi~kiot organ na upravata nadle`en za rabotitena inspekcijata na trudot, za sekoj smrten slu~aj, kolektivna nesre}a i pote{ka povreda pri rabota, kako i za sekoja pojava koja pretstavuva neposrednaopasnost ija zagrozuva bezbednosta na rabotnicite na rabota.
Izve{tajot na rabotodavecot od stavot 1 na ovoj ~len pokraj drugoto sodr`iopis na nastanot i negovi posledici.
Vrz osnova na izve{tajot od stavot 1 na ovoj ~len, inspektorot na trud edol`en vedna{ da ja ispita sostojbata na lice mesto i da prezeme merki zaotstranuvawe na pri~inite koi ja zagrozuvaat bezbednosta pri rabotata.
IV. PRAVA I OBVRSKI NA RABOTNICITE
^len 43
Rabotnikot ima pravo da u~estvuva vo utvrduvaweto i vo podobruvaweto nauslovite za rabota i na rabotnata sredina, da predlaga prezemawe na noviili podobruvawe na postojnite merki za za{tita pri rabota so cel da sepodobrat uslovite za rabota, organizacijata na rabota i za{titata nazdravjeto i bezbednosta na rabotnicite vo procesot na rabotata kajrabotodavecot.
Rabotnikot e dol`en, za vreme na rabotata, da se pridr`uva kon merkite isredstvata za za{tita pri rabota kaj rabotodavecot.
Rabotnikot e dol`en, za vreme na rabotata, da se pridr`uva kon merkite isredstvata za za{tita pri rabota i rabotata da ja vr{i so vnimanie, zaradiobezbeduvawe i za{tita na svoeto zdravje, kako i na `ivotot i zdravjeto nadrugite rabotnici i da sorabotuva so rabotodavecot vo sproveduvaweto iunapreduvaweto na za{titata pri rabota.
Rabotnikot, koj vo rabotata ne se pridr`uva kon propi{anite merki isredstva za za{tita pri rabota i so toa go zagrozuva svojot `ivot i zdravje,kako i `ivotot i zdravjeto na drugite rabotnici, imotot na rabotodavecotili `ivotnata sredina i prirodata mo`e, vo soglasnost so aktot narabotodavecot i kolektivniot dogovor privremeno da se otstrani od
rabotnoto mesto ili da se oddale~i od rabotodavecot, za {to pismeno seizvestuva pretstavnikot na rabotnicite za za{tita pri rabotata.
Rabotnikot koj ne se pridr`uva na propi{anite merki za za{tita prirabota so ovoj zakon, drug propis i kolektiven dogovor, pravi te{kapovreda na rabotnata obvrska.
^len 44
Rabotnikot e dol`en na odgovorniot rabotnik ili na pretstavnikot narabotnicite za za{tita pri rabota da gi prijavi site zabele`ani defekti idrugi nedostatoci i pojavi koi neposredno ja zagrozuvaat bezbednosta narabotnicite pri rabota i ima pravo da pobara prezemawe na soodvetnimerki za za{tita pri rabota.
Ako rabotodavecot ne prezeme merki za otstranuvawe na defekti i druginedostatoci i pojavi koi neposredno ja zagrozuvaat bezbednosta prirabotata, pretstavnikot na rabotnicite za za{titata pri rabota mo`e dapobara prekin na rabotata na oddelno rabotno mesto, na del od tehni~ko-tehnolo{kiot proces ili na celiot raboten proces, za {to pismeno }e goizvesti rabotodavecot za pri~inite na prekinot, vremeto i mestoto naprekinot.
Za nastanatata sostojba od stavot 2 na ovoj ~len, rabotodavecot e dol`en,vedna{ pismeno da go izvesti organot na upravata nadle`en za rabotite nainspekcijata na trud.
^len 45
Rabotnikot ima pravo da odbie da raboti na svoeto rabotno mesto, ako mu sezakanuva neposredna opasnost po `ivotot ili zdravjeto, zatoa {to ne sesprovedeni propi{anite merki za za{tita pri rabota, se dodeka ne seotstranat pri~inite koi ja naru{ile bezbednosta na negovoto rabotnomesto.
Rabotnikot mo`e da odbie da raboti na orudie za rabota na koe ne sepostaveni ili se otstraneti propi{anite za{titni napravi.
Rabotnikot ima pravo vo slu~aite od ~lenot 39 na ovoj zakon, da odbie daraboti na rabotno mesto na koe postoi opasnost od profesionalni i drugizaboluvawa.
Rabotnikot e dol`en pismeno da go izvesti rabotodavecot i pretstavnikotna rabotnicite za za{tita pri rabotata, za pri~inite poradi koi odbiva daraboti.
Vo slu~aite od stavovite 1, 2 i 3 na ovoj ~len rabotodavecot e dol`en, vedna{ da prezeme merki za otstranuvawe na pri~inite koi neposredno gozagrozuvaat `ivotot odnosno zdravjeto na rabotnikot pri rabotata.
Ako rabotodavecot smeta deka vo rabotata ne postoi opasnost po `ivotot izdravjeto na rabotnicite i deka prekinot na rabotata e neosnovan, mo`e dapobara posreduvawe na organot na upravata nadle`en za rabotite nainspekcijata na trudot koj e dol`en vedna{ da izvr{i uvid i da ja utvrdisostojbata, za {to pismeno }e go izvesti rabotodavecot i pretstavnikot narabotnicite za za{tita pri rabotata.
V. PRETSTAVNIK ZA ZA[TITA PRI RABOTA
^len 46
Kaj sekoj rabotodavec koj vrabotuva nad deset rabotnika, se izbirapretstavnik na rabotnicite za za{tita pri rabotata.
Pretstavnikot na rabotnicite od stavot 1 na ovoj ~len, ja u`iva posebnataza{tita od raboten odnos {to ja ima i pretstavnikot na sindikalnata orga-nizacija, soglasno zakon i kolektiven dogovor.
^len 47
Pretstavnikot na rabotnicite za za{tita pri rabotata go izbiraatrabotnicite od svoite redovi, na sindikalen sobir na mnozinskiot sindikatili na sobir na rabotnici.
Funkciite na pretstavnikot na rabotnicite od stavot 1 na ovoj ~len, mo`atda mu se doverat na pretstavnikot na sindikalnata organizacija odmnozinskiot sindikat, {to }e se konstatira zapisni~ki na izborniotsostanok.
^len 48
Brojot na pretstavnicite za za{tita pri rabotata od ~lenot 46 na ovojzakon }e zavisi od brojot na vrabotenite, so toa {to toj broj ne mo`e dabide pomal od:
1) eden pretstavnik do 250 vraboteni;
2) dvajca pretstavnici na 251 do 1000 vraboteni i
3) trojca pretstavnici kaj rabotodavcite koi imaat nad 1000 vraboteni.
Brojot na pretstavnicite za za{tita pri rabotata, na~inot na nivnotoobu~uvawe, kako i na~inot i formite na nivnoto funkcionirawe se ureduvaso aktot na rabotodavecot, soglasno so ovoj zakon i kolektiven dogovor.
Pretstavnicite za za{titata pri rabota od stavot 1 to~kite 2 i 3 na ovoj~len od svoite redovi izbiraat koordinator.
^len 49
Pretstavnikot na rabotnicite za za{tita pri rabotata ima pravo:
- da gi obikoli rabotnite mesta zaradi sogleduvawe na sostojbata vo vrskaso za{tita pri rabota;
- da razgovara so rabotodavecot za potrebite i problemite na za{titata prirabota i za zdravstvenata i rabotna sostojba na rabotnicite;
- da ja izvesti inspekcijata na trudot i da bara nejzino posreduvawe ilinadzor i
- da pobara od rabotodavecot informacii vo vrska so planiraweto iureduvaweto na za{titata pri rabota, preventivnite i za{titni merki isredstva, profesionalnite zaboluvawa i nesre}i pri rabota, pregledite iispituvawata na orudijata i uslovite za rabota, obu~uvaweto iosposobuvaweto na rabotnicite za bezbedna rabota, zdravstvenite pregledina rabotnicite koi rabotat pod posebni uslovi, prezemenite merki spremarabotnicite i drugi prava, odnosno nadle`nosti utvrdeni so aktot narabotodavecot soglasno so ovoj zakon i kolektiven dogovor.
Rabotodavecot e dol`en na pretstavnikot na rabotnicite za za{tita prirabotata da mu ovozmo`i nepre~eno vr{ewe na negovata funkcija.
VI. INSPEKCISKI NADZOR
^len 50
Nadzorot nad sproveduvawe na odredbite na ovoj zakon go vr{iMinisterstvoto za trud i socijalna politika, a inspekciskiot nadzor vooblasta na za{titata pri rabota go vr{i Republi~kiot inspektorat na trudsoglasno so ovoj zakon i Zakonot za inspekcijata na trudot.
^len 51
Ako inspektorot na trud utvrdi povreda na zakon ili drug propis za za{tita pri rabota i na kolektiven dogovor i dogovor za rabota so koi seureduvaat pravata i obvrskite od oblasta na za{titata pri rabota, nad ~ijaprimena vr{i inspekciski nadzor, so re{enie }e naredi vo opredelen rokda se otstranat utvrdenite nepravilnosti i nedostatoci, koi mo`at da gozagrozat `ivotot i zdravjeto na rabotnicite na rabota.
Ako utvrdenata povreda na propisite za za{tita pri rabota pretstavuvanedostatok za ~ie otstranuvawe se potrebni posebni investicionivlo`uvawa, a `ivotot i zdravjeto na rabotnicite ne se neposrednozagrozeni, inspektorot na trud mo`e so re{enie da nalo`i na
rabotodavecot da donese posebna programa za postapno soobrazuvawe nasostojbite so propisite za za{tita pri rabota.
Ako rabotodavecot ne postapi po re{enieto od stav 2 na ovoj ~len,inspektorot na trud }e donese re{enie za otstranuvawe na utvrdenitenedostatoci vo opredelen rok.
^len 52
Inspektorot na trud, mo`e soglasno so ~lenot 22 od ovoj zakon, so re{enieda naredi primena na op{to priznata merka za za{tita pri rabota, so kojamo`e da se otstrani opasnosta pri rabota ili da se namali {tetnosta pozdravjeto na rabotnicite.
^len 53
Inspektorot na trud e dol`en, po dobivaweto na izvestuvaweto od~lenovite 44 i 45 na ovoj zakon, vedna{ da izvr{i uvid i so re{enie danaredi prezemawe na soodvetni merki za za{tita pri rabota, odnosnospored naodot, vedna{ so re{enie da ja zabrani rabotata na rabotnotomesto, na orudieto za rabota odnosno na del od tehni~ko-tehnolo{kiotproces ili na negovata celina.
Zabranata }e trae dodeka ne se sprovedat potrebnite merki za za{tita prirabota, odnosno dodeka ne se otstrani neposrednata opasnost po `ivotot izdravjeto na rabotnicite na rabota.
^len 54
Inspektorot na trud so re{enie }e naredi zabrana na rabotata akorabotodavecot:
1) zapo~ne so izgradba ili rekonstrukcija na grade`en objekt, namenet zaraboti i pomo{ni prostorii, odnosno na objekt kade tehnolo{kiot processe vr{i na otvoren prostor, bez da pribavi soglasnost na dokumentacijata zaza{tita pri rabota (~len 11 stav 1);
2) zapo~ne so vr{ewe na dejnosta sprotivno na ~len 12 od ovoj zakon;
3) zapo~ne so izveduvawe na grade`ni raboti na gradili{te koe ne e uredenospored propisite za za{tita pri rabota (~len 13) i
4) ne postapi po re{enieto na inspektorot na trud i vo opredeleniot rok negi otstrani utvrdenite nepravilnosti i nedostatoci, koi mo`at da gozagrozat `ivotot i zdravjeto na rabotnicite na rabota (~len 51).
Zabranata na rabota od stavot 1 na ovoj ~len trae do dobivaweto nasoglasnosta, odnosno do otstranuvawe na utvrdenite nspravilnosti inedostatoci.
^len 55
Protiv re{enieto na inspektorot na trud mo`e da se izjavi `alba dofunkcionerot {to rakovodi so organot na upravata nadle`en za rabotitena trudot, vo rok od osum dena od denot na dobivaweto na re{enieto.
@albata ne go odlaga izvr{uvaweto na re{enieto, osven vo slu~aite od~lenot 51 na ovoj zakon.
VII. KAZNENI ODREDBI
^len 56
So pari~na kazna od 150.000 do 250.000 denari }e se kazni za prekr{okrabotodavecot ako:
1) tehni~kata dokumentacija za izgradba ili rekonstrukcija na objektinameneti za rabotni i pomo{ni prostorii i na objekti kade tehnolo{kiotproces se vr{i na otvoren prostor, ne sodr`i dokumentacija za za{tita prirabota (~len 10);
2) ne pribavi soglasnost na dokumentacijata za za{tita pri rabota ili beztakva soglasnost izdade odobrenie za izgradba, odnosno rekonstrukcija nagrade`en objekt (~len 11);
3) zapo~ne so vr{ewe dejnost sprotivno na ~lenot 12 od ovoj zakon;
4) zapo~ne so izveduvawe na grade`ni raboti pred da go uredi gradili{-teto, odnosno pred da dostavi na inspekcijata na trudot elaborat zaureduvawe na gradili{teto so prijava za otpo~nuvawe so rabota (~len 13);
5) pri proektiraweto, konstruiraweto i proizvodstvoto na orudijata zarabota i na sredstvata i opremata za li~na za{tita pri rabota, ne giprimeni propi{anite merki, normativi i standardi za za{tita pri rabota(~len 15 stav 1);
6) ne se pridr`uva na propi{anite obvrski, odnosno zabrani od ~lenovite15 stavovi 2, 3 i 4, 16 stavovi 2, 17, 19 stav 1 i 20;
7) nabavi od stranstvo orudie za rabota, delovi za orudieto, odnosnosredstva i oprema za li~na za{tita pri rabota, koi ne gi ispolnuvaat propi{anite merki, normativi i standardi za za{tita pri rabota (~len 16 stav 1);
8) ne ja planira i organizira za{titata pri rabota vo soglasnost so ovojzakon i ne go obezbedi ostvaruvaweto na pravoto na rabotnicite dau~estvuvaat vo utvrduvaweto i podobruvaweto na uslovite za rabota i narabotnata sredina (~len 23);
9) ne gi uredi poblisku pravata, obvrskite i odgovornostite vo za{titatapri rabota (~len 24);
10) pregledite i ispituvawata od ~lenovite 17, 29 i 30 gi vr{i neovlastenoili bez da gi ispolnuva propi{anite uslovi (~len 32);
11) rasporedi zabolen rabotnik na rabotno mesto na koe, spored negovatazdravstvena i rabotna sposobnost utvrdena so preventivni zdravstvenipregledi, postoi rizik od natamo{no vlo{uvawe na negovoto zdravje,odnosno opasnost od povreda, ili takov rabotnik vedna{ ne go upati do
organot nadle`en za utvrduvawe na preostanatata rabotna sposobnost (~len39);
12) ne go izvesti pismeno organot na dr`avnata uprava nadle`en za rabotitena inspekcijata na trud za nastanatiot prekin na rabota kaj rabotodavecot(~len 44 stavovi 2 i 3);
13) neosnovano odbie da prezeme merki za otstranuvawe na pri~inite koineposredno go zagrozuvaat `ivotot, odnosno zdravjeto na rabotnikot prirabotata (~len 45 stav 5) i
14) ne postapi po re{enieto na inspektorot na trud (~lenovi 51 i 54).
Za prekr{okot od stav 1 na ovoj ~len }e se kazni odgovornoto lice kajrabotodavecot so pari~na kazna od 15.000 do 30.000 denari.
^len 57
So pari~na kazna od 100.000 do 150.000 denari, }e se kazni za prekr{okrabotodavecot ako:
1) ne izvr{i stru~no obu~uvawe i osposobuvawe na rabotnikot za bezbednorabotewe na svoeto rabotno mesto (~len 25);
2) ne donese posebna programa za obu~uvawe na rabotnicite i napretstavnikot na rabotnicite za za{tita pri rabotata ili vo propi{aniotrok ne vr{i proverka na osposobenosta na rabotnicite za samostojna ibezbedna rabota (~len 26);
3) ne izvr{i pregled i ispituvawe na orudijata za rabota ili stavi voupotreba orudie neispravno za bezbedna rabota (~len 29);
4) ne izvr{i ispituvawe na hemiskite, biolo{kite i fizi~kite {tetnosti,mikroklimata i osvetlenosta vo rabotnite prostorii i prostori (~len 30);
5) ne upati rabotnik na zdravstven pregled pred da go rasporedi na rabotnomesto so posebni uslovi za rabota (~len 35);
6) ne upati rabotnik na periodi~en zdravstven pregled vo propi{aniterokovi ili bez takov pregled go rasporedi na isto ili drugo rabotno mestoso posebni uslovi na rabota (~len 36);
7) na zdravstvenata organizacija ne i dostavi podatoci za vidot na rabotitekoi rabotnikot }e gi vr{i i za rabotnite uslovi vo koi }e raboti (~len 37stav 1);
8) ne ja vodi propi{anata evidencija za za{titata pri rabota (~len 41stavovi 1 i 3);
9) ne ja izvesti inspekcijata na trudot za sekoj smrten slu~aj, kolektivnanesre}a i pote{ka povreda pri rabota (~len 42) i
10) go onevozmo`i pretstavnikot na rabotnicite za za{tita pri rabotatavo vr{eweto na negovite funkcii (~len 49 stav 2).
Za prekr{okot od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni odgovornoto lice narabotodavecot, so pari~na kazna od 10.000 do 25.000 denari.
^len 58
So pari~na kazna od 80.000 do 150.000 denari }e se kazni za prekr{okzdravstvena organizacija ako:
1) ne go izvesti vo predvideniot rok rabotodavecot za naodot i rezultatiteod zdravstveniot pregled na rabotnikot ili vo predvideniot rok ne goizvesti organot na upravata nadle`en za rabotite na inspekcijata na trud zautvrdenite profesionalni zaboluvawa na rabotnicite (~len 38) i
2) ne vodi evidencija za izvr{enite zdravstveni pregledi na rabotnicite(~len 41 stav 2).
Za prekr{okot od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni odgovornoto lice vozdravstvenata organizacija so pari~na kazna od 10.000 do 20.000 denari.
^len 59
Na rabotodavecot koj vo poslednite dve godini e kaznet poradi ist ilisli~en prekr{ok od ~lenovite 56 i 57 na ovoj zakon, }e mu se izre~e merkatana bezbednost zabrana na vr{ewe na opredelena dejnost, ako postoi opasnostso vr{eweto na dejnosta da go povtori prekr{okot opasen po `ivotot ilipo zdravjeto na rabotnicite.
Merka od stavot 1 na ovoj ~len mo`e da se izre~e vo traewe od {est mesecido tri godini.
VIII. PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI
^len 60
Rabotodavecot e dol`en, vo rok od {est meseci od denot na vleguvaweto vosila na ovoj zakon, za{titata pri rabota da ja uredi vo soglasnost soodredbite na ovoj zakon.
^len 61
Pobliskite propisi od ~lenot 9 na ovoj zakon }e se donesat vo rok od trigodini od vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.
Do donesuvaweto na propisite od stav 1 na ovoj ~len, }e se primenuvaatpropisite za op{tite i posebnite merki za za{tita pri rabota, utvrdeni vo~lenot 82 stav 2 od Zakonot za za{tita pri rabota ("Slu`ben vesnik naSRM" broj 17/87).
^len 62
Propisite od ~lenovite 21, 32, 34, 40 i 41 na ovoj zakon, }e se donesat vo rokod {est meseci od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.
^len 63
So denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon prestanuva da va`i Zakonotza za{tita pri rabota ("Slu`ben vesnik na SRM" broj 17/87, 51/88, 23/90"Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" broj 11/94) i ~lenovite 16, 17,18, 19 i 26 stav 3 od Zakonot za inspekcijata na trudot ("Slu`ben vesnik naSRM" broj 31/85, 51/88, 23/90, 17/91 i "Slu`ben vesnik na RepublikaMakedonija" broj 32/93).
^len 64
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`benvesnik na Republika Makedonija".
ZAKON ZA IZMENUVAWE NA ZAKONOT ZA ZA[TITATAPRI RABOTA
Objaven vo "Slu`ben vesnik na R.M." broj 11/94 od 08 mart 1994 god.
^len 1
Vo Zakonot za za{titata pri rabota ("Slu`ben vesnik na RepublikaMakedonija" broj 17/87, 51/88 i 23/90), vo ~lenot 72 stav 1 zborovite: "10.000do 400.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite: "sto do dvesta i pedesetplati".
Vo stavot 2 zborovite: "5.000 do 25.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite:"pet do deset plati".
^len 2
Vo ~lenot 73 stav 1 zborovite: "8.000 do 25.000 dinari" se zamenuvaat sozborovite: "trieset do sto plati".
Vo stavot 2 zborovite: "800 do 2.500 dinari" se zamenuvaat so zborovite: "petdo petnaeset plati".
^len 3
Vo ~lenot 74 stav 1 zborovite: "500 do 20.000 dinari" se zamenuvaat sozborovite: "dvaeset do osumdeset plati".
Vo stavot 2 zborovite: "500 do 2.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite: "petdo petnaeset plati".
Vo stavot 3 zborovite: "1.000 do 15.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite:"dvaeset do {eeset plati".
Vo stavot 4 zborovite: "500 do 15.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite:"edna do tri plati".
^len 4
Vo ~lenot 75 stav 1 zborovite: "4.000 do 15.000 dinari" se zamenuvaat sozborovite: "dvaeset do sto plati".
Vo stavot 2 zborovite: "400 do 15.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite:"pet do petnaeset plati".
^len 5
Vo ~lenot 76 stav 1 zborovite: "3.500 do 10.000 dinari" se zamenuvaat sozborovite: "dvaeset do sto plati".
Vo stavot 2 zborovite: "300 do 1.000 dinari" se zamenuvaat so zborovite:"tri do deset plati".
^len 6
Vo ~lenot 77 stav 1 zborovite: "150 dinari" se zamenuvaat so zborovite: "triplati".
Vo stavot 2 zborovite: "450 dinari" se zamenuvaat so zborovite: "tri plati".
^len 7
Vo ~lenot 78 zborovite: "100 dinari" se zamenuvaat so zborovite: "ednaplata".
^len 8
Vo ~lenot 80 zborovite: "3000 do 15.000 dinari" ss zamenuvaat so zborovite:"pet do petnaeset plati".
^len 9
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`benvesnik na Republika Makedonija".
ZAKON ZA IZMENUVAWE I DOPOLNUVAWE NAZAKONOT ZA ZA[TITA PRI RABOTA
(Objaven vo "Slu`ben vesnik na RM" broj 33/2000 od 27.04.2000 godina.)
^len 1
Vo Zakonot za za{tita pri rabota ("Slu`ben vesnik na RepublikaMakedonija" broj 13/98, ispravki vo broj 21/98), po ~lenot 9 se dodavaat dvanovi ~lena 9-a i 9-6, koi glasat:
"^len 9-a
Grade`nite objekti nameneti za rabotni i pomo{ni prostorii vo koise vr{i tehnolo{ki proces treba da gi ispolnuvaat merkite, normativite istandardite za za{tita pri rabota propi{ani so ovoj zakon.
Ne mo`e da se zapo~ne so vr{ewe na dejnost vo grade`nite objekti odstav 1 na ovoj ~len, pred da se dobie re{enie deka se ispolneti merkite,normativite i standardite za za{titata pri rabota.
Vrz osnova na podneseno pismeno barawe i dokaz deka objektot mo`eda se upotrebi, re{enie od stav 2 na ovoj ~len donesuva organot na upravatanadle`en za rabotite na inspekcijata na trudot, vo rok od osum dena oddenot na podnesuvaweto na baraweto.
^len 9-b
Izveduva~ot na rabotite na gradili{teto e dol`en predzapo~nuvaweto so grade`nite raboti pismeno da go izvesti organot naupravata nadle`en za rabotite na inspekcijata na trudot, za mestoto kade{to }e se izveduvaat rabotite.
Obvrskata od stav 1 na ovoj ~len ne se odnesuva za izgradba naindividualni stanbeni objekti".
^len 2
Vo ~len 51 stav 1 po zborot: "nedostatoci" zapirkata se zamenuva soto~ka, a zborovite do krajot na re~enicata se bri{at.
^len 3
Vo ~lenot 54 stav 1 to~kata 1) se bri{e. To~kite 2) i 3) koi stanuvaatto~ki 1) i 2) se menuvaat i glasat:
" 1) zapo~ne so vr{ewe na dejnost pred da dobie re{enie deka seispolneti merkite, normativite i standardite za za{tita pri rabota (~len9-a stav 2);
2) pismeno ne go izvesti organot na upravata nadle`en za rabotite nainspekcijata na trudot pred otpo~nuvaweto so rabotite na gradili{teto(~len 9-b stav 1);".
To~kata 4) stanuva to~ka 3).
^len 4
Vo ~lenot 56 stav 1 to~kite 3 i 4 se menuvaat i glasat:"3) zapo~ne so vr{ewe dejnost pred da dobie re{enie deka se
ispolneti merkite, normativite i standardite za za{tita pri rabota (~len9-a stav 2);
4) pismeno ne go izvesti organot na upravata nadle`en za rabotite nainspekcijata na trudot pred otpo~nuvaweto so rabotite na gradili{teto(~len 9-b stav 1);".
^len 5
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo"Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".
ZAKON ZA IZMENUVAWE I DOPOLNUVAWE NAZAKONOT ZA ZA[TITA PRI RABOTA
("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" br.29 od 7 maj 2002 god.)
^len 1
Vo Zakonot za za{tita pri rabota ("Slu`ben vesnik na RepublikaMakedonija" broj 13/98, 21/98 i 33/2000), vo ~lenot 18 zborovite: "na rabota"se zamenuvaat so zborovite: "na rabotno mesto", a po zborot "rabota"to~kata se bri{e i se dodavaat zborovite: "taka {to sekoga{ se davaprioritet na kolektivnite za{titni merki vo odnos na individualnite za{titnimerki".
^len 2
Vo ~lenot 23 stav 1 to~kata se bri{e i se dodavaat zborovite:
"i za zamenuvawe na postojniot tehnolo{ki proces so poneopasen,odnosno pobezbeden proces".
Vo stavot 3 to~kata se bri{e i se dodavaat zborovite:
"ili }e koristi nadvore{ni uslugi od specijalizirani stru~niorganizacii za za{tita pri rabota ili lica".
^len 3
Vo ~lenot 24 po to~kata 11) se dodava nova to~ka 12), koja glasi:
"12) odbirawe na metodi za rabota i proizvodstvo so cel, osobeno dase namali monotonata rabota so {to }e se namali {tetniot efekt odtakvata rabota po zdravjeto na rabotnicite".
To~kata 12) stanuva to~ka 13).
^len 4
Vo ~lenot 41 stav 1 alineja 5 zapirkata po zborot "rabota" se bri{e ise dodavaat zborovite: "koi predizvikuvaat vremena nesposobnost za rabotapove}e od tri dena".
^len 3
Vo ~lenot 43 stav 1 po zborot "sredina" se dodavaat zborovite: "dau~estvuva vo planiraweto i voveduvaweto na novi tehnologii vo odnos naposledicite od izborot na opremata".
Po stavot 1 se dodavaat dva novi stava 2 i 3, koi glasat:
"Rabotnikot ima pravo da gi dobie site neophodni informacii koi seodnesuvaat na rizicite po bezbednosta i zdravjeto na rabotnicite narabotnoto mesto, kako i merkite i aktivnostite koi se prezemaat za nivnootstranuvawe.
Ako rabotnikot smeta deka prezemenite merki i sredstva od strana narabotodavecot se nesoodvetni za celosno obezbeduvawe na bezbednosta izdravjeto na rabotnicite na rabotnoto mesto ima pravo da se `ali donadle`nata inspekcija na trud".
Stavovite 2, 3 i 4 stanuvaat stavovi 4, 5 i 6.
^len 6
Vo ~lenot 49 stav 1 alinejata 3 se menuva i glasi:
"- da se `ali do inspekcijata na trudot ako smeta deka prezemenitemerki i sredstva dobieni od rabotodavecot se neadekvatni za bezbednosta izdravjeto na rabotnicite na rabotnoto mesto".
Vo alinejata 4 po zborot "informacii" se dodavaat zborovite: "i daima pristap do site dokumenti". Po alinejata 4 se dodava nova alineja 5, kojaglasi:
"- da im se ovozmo`i za vreme na inspekciskiot nadzor na organitenadle`ni za inspekcijata na trudot da im gi dostavat svoite zabele{ki vovrska so za{titata pri rabota".
Vo stavot 2 po zborot "funkcija" to~kata se bri{e i se dodavaatzborovite: "so {to }e mu ovozmo`i dovolno slobodno vreme od rabotata beznamaluvawe na platata i soodvetna oprema so potrebnite sredstva za izvr{uvawe na negovite obvrski koi proizleguvaat od ovoj zakon.".
^len 7
Vo ~lenot 50 zborot "Republi~kiot" se zamenuva so zborot"Dr`avniot".
^len 8
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo"Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".
