327
1 ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti iuridiuli fakulteti sergi jorbenaZe xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSi sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad samecniero xelmZRvaneli _ besarion zoiZe ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis profesori Tbilisi 2016 avtoris stili daculia

xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

  • Upload
    others

  • View
    18

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

1

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti

iuridiuli fakulteti

sergi jorbenaZe

xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSi

sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad

samecniero xelmZRvaneli _ besarion zoiZe

ivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universitetis profesori

Tbilisi 2016

avtoris stili daculia

Page 2: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

2

sarCevi

Semoklebani.........................................................................................................................................................................11 I. Sesavali............................................................................................................................................................................13 II. xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis istoria.....................................................17 1. xelSekrulebis Tavisufleba romis samarTalSi...................................................................18 2. xelSekrulebis Tavisufleba kontinenturi evropis samarTalSi.......................19 3. xelSekrulebis Tavisufleba saerTo samarTalSi..............................................................21 4. xelSekrulebis Tavisufleba saerTaSoriso aqtebisa da rekomendaciebis WrilSi........................................................................................................................23 5. xelSekrulebis Tavisufleba aziur samarTalSi.................................................................26 6. xelSekrulebis Tavisufleba saqarTveloSi.............................................................................28

6.1 xelSekrulebis Tavisufleba qarTuli samarTlis ZeglebSi................29 6.2 xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos demokratiuli respublikis samarTlebriv aqtebSi........................................31 6.3 xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos ssr samoqalaqo samarTlis kodeqsSi.........................................................................................32 6.4 xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTareba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis miRebidan dRemde..................................35

7. kapitalizmi da xelSekrulebis Tavisuflebis saWiroeba..........................................38 III. xelSekrulebis Tavisuflebis cneba...............................................................................................41 1. xelSekrulebis arsi da misi moqmedeba kerZo samarTalSi........................................42

1.1 xelSekrulebis cneba.........................................................................................................................42 1.2 kerZo avtonomiis roli xelSekrulebis TavisuflebasTan mimarTebiT.....................................................................................................44

1.3 keTilsindisierebis principi xelSekrulebis Tavisuflebisas...........47 1.3.1 keTilsindisierebis principis praqtikuli gamoyeneba saxelSekrulebo urTierTobebSi..........................................48

1.3.2 keTilsindisierebis principis darRvevis Sedegebi........................49 1.3.3 Sualeduri Sejameba.........................................................................................................50 1.4 xelSekrulebis moqmedeba praqtikaSi..............................................................................51

1.4.1 ofertisa da aqceptis Tavisuflebis farglebi.................................53 1.4.1.1 oferentis Tavisufleba.............................................................................53 1.4.1.1.1 Tavisufleba ofertis gakeTebisas...............................53 1.4.1.1.2 Tavisufleba ofertze mowvevisas................................54 1.4.1.2 aqceptantis Tavisufleba.........................................................................54

1.4.1.3 oferentisa da aqceptantis Tavisuflebis SezRudva...........................................................................55 1.4.1.4 ofertisa da aqceptis safuZvelze xelSekrulebis dadeba..............................................................................55

1.4.1.5 xelSekrulebis dadebis varaudi.....................................................56

Page 3: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

3

1.4.1.6 Sualeduri Sejameba......................................................................................57 1.4.2 xelSekruleba rogorc ormxrivi an mravalmxrivi garigeba..................................................................................................57

1.4.3 xelSekrulebis ganmarteba.......................................................................................59 1.5 xelSekruleba rogorc jerarsuli movlena...........................................................61

1.6 xelSekrulebiT nakisri valdebulebis darRvevis ganxilvis dauSvebloba araqonebrivi uflebebis WrilSi.........................62

2. Tavisuflebis arsi samarTalSi..............................................................................................................63 2.1 Tavisuflebis SezRudvis mniSvneloba samarTalSi..........................................64 2.2 Tavisufleba samoqalaqo samarTalSi.............................................................................66 2.3 Sualeduri Sejameba...........................................................................................................................67

3. xelSekrulebis Tavisufleba......................................................................................................................68 3.1 xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlebi......................70

3.1.1 sakonstitucio normiT saxelSekrulebo urTierTobis uSualo SezRudvis dauSvebloba..................................73 3.1.2 kanonis winaSe Tanasworoba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZveli................................................76 3.1.3 sakuTari pirovnebis Tavisufali ganviTarebis ufleba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZveli........................................................................................77 3.1.4 sakuTrebis ufleba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZveli................................................79 3.1.5 xelSekrulebis Tavisuflebis sxva sakonstitucio safuZvlebi.....................................................................................80

3.1.6 Sualeduri Sejameba........................................................................................................82 3.2 xelSekrulebis Tavisuflebis ZiriTadi niSnebi (zogadad).....................83

3.2.1 saxelSekrulebo Tanasworoba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi..................................................................................................84 3.2.2 saxelSekrulebo samarTlianoba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi..................................................................................................86

3.2.2.1 samarTlianobis roli kerZo samarTalSi (zogadad)..................................................................................................................86

3.2.2.2 samarTlianobis instituti ssk-Si.................................................87 3.2.2.3 saxelSekrulebo samarTlianoba.....................................................89 3.2.2.4 saxelSekrulebo samarTlianoba da xelSekrulebis Tavisufleba..............................................................90

3.2.3 saxelSekrulebo Tanasworobisa da saxelSekrulebo samarTlianobis urTierTmimarTeba................................................................92

3.2.4 Sualeduri Sejameba........................................................................................................92 3.3 xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi ssk-is 54-e muxlze dayrdnobiT...................................................................................................................................................93 3.3.1 kanoniT dadgenili wesebisa da akrZalvebis darRveva rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli..................................................................................................................................94

3.3.2 sajaro wesrigis sawinaaRmdego daTqmis

Page 4: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

4

dauSvebloba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli..........................................................95

3.3.3 zneobis normebis sawinaaRmdego daTqmis dauSvebloba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli................................................................................................................................96 3.3.4 Sualeduri Sejameba........................................................................................................97 4. xelSekrulebis Tavisuflebis ganmarteba saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi...................................................................................................................................98 5. Sualeduri Sejameba............................................................................................................................. ..............102 IV. xelSekrulebis calkeul saxeebad diferenciacia.......................................................104

1. kanoniT gansazRvruli da kanoniT ganusazRvreli xelSekruleba.................104

1.1 kanoniT gansazRvruli da kanoniT ganusazRvreli xelSekrulebis ganmasxvavebeli niSnebi da misi kavSiri xelSekrulebis TavisuflebasTan......................................................................................105 1.2 kanoniT gansazRvruli xelSekrulebis ganmarteba winare xelSekrulebis magaliTze........................................................................................................106

1.2.1 winare xelSekruleba rogorc xelSekrulebis saxe..................106 1.2.2 winare xelSekrulebis gansxvaveba msgavsi tipis werilobiTi dokumentebisgan..............................................................................107

2. Sereuli tipis xelSekruleba.................................................................................................................108 3. zepiri da werilobiTi xelSekruleba............................................................................................109

3.1 zepiri xelSekrulebis mniSvneloba................................................................................110 3.2 werilobiTi xelSekrulebis mniSvneloba.................................................................110 3.3 zepiri da werilobiTi xelSekrulebis urTierTmimarTeba....................111

4. pirTa ganusazRvrel wreze gaTvlili xelSekruleba (mravaljeradi gamoyenebis mizniT)............................................................................................................................................112 5. eleqtronuli xelSekruleba....................................................................................................................112

5.1 eleqtronuli xelmowera rogorc nebis gamovlena.......................................116 5.2 internetSi dadebuli xelSekruleba............................................................................117 5.3 socialur qselSi dadebuli xelSekruleba..........................................................119 5.4 eleqtronuli fostis saSualebiT dadebuli xelSekruleba.............120

6. sajarosamarTlebrivi mniSvnelobis mqone xelSekruleba........................................122 6.1 saxelmwifoebriv doneze dadebuli xelSekruleba........................................123 6.2 administraciuli xelSekruleba........................................................................................124

6.2.1 administraciuli xelSekrulebis arsi....................................................124 6.2.2 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva administraciul xelSekrulebaSi................................................................................................................125 6.2.3 privatizebis Sedegad dadebuli xelSekruleba.............................127 6.2.4 Sualeduri Sejameba......................................................................................................128

V. xelSekrulebis Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebi da maTi SezRudvis samarTlebrivi aspeqtebi.................................................................................129

1. xelSekruleba rogorc Tavisuflebis SezRudvis winapiroba..............................129

Page 5: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

5

2. zogadad xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis farglebis Sesaxeb.............................................................................................................................................................................131

2.2.1 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis orgvari SesaZlebloba.....................................................................................................................................132 2.2.2 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis diferenciacia saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze (SedarebiTi analizi gsk-sTan)............................................................................................................................133 2.2.3 gansxvaveba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvasa da xelSekrulebis Tavisuflebis calkeul gamovlinebas Soris..........134

3. xelSekrulebis Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebi da maTi SezRudvis farglebi........................................................................................................................................135

3.1 xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba...................................135 3.1.1 xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebis praqtikuli daniSnuleba..........................................................................................................................135

3.1.1.1 Tavisufleba xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisas.......................................................................................................135 3.1.1.2 Tavisuflebis moqmedebis farglebi xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisas....................136 3.1.1.3 keTilsindisierebis principis moqmedeba xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebisas..........................138

3.1.2 Sinaarsis Tavisuflebis gansazRvra xelSekrulebis ganmartebisas........................................................................................................................139

3.1.2.1 obieqtur faqtorebze dafuZnebiT garigebis Sinaarsis Tavisuflebis farglebis gansazRvra............139 3.1.2.2 xelSekrulebis ganmarteba: xelSekrulebis SinaarsSi Carevis mimarTeba mxareTa nebis dadgenasTan..........................................................................................................141 3.1.2.3 Sinaarsis Tavisufleba xelSekrulebis formalur niSnebTan mimarTebiT.................................................................................141

3.1.3 Sinaarsis Tavisuflebis sakanonmdeblo SezRudva saxelSekrulebo urTierTobebSi da misi mimarTeba mxareTa TavisuflebasTan.......................................................................................142 3.1.4 Sinaarsis Tavisuflebis mniSvneloba samoqalaqo saproceso samarTalSi..............................................................................................144

3.1.4.1 morigeba....................................................................................................................144 3.1.4.2 saxelSekrulebo gansjadoba.............................................................145

3.1.4.2.1 mxareTa SeTanxmeba sasarCelo warmoebis dawyebis win.......................................................................................145 3.1.4.2.2 mxareTa SeTanxmeba xelSekrulebaSi......................145 3.1.4.2.3 Sinaarsis Tavisuflebis SezRudva saxelSekrulebo gansjadobisas..................................146

3.1.4.3 saarbitraJo SeTanxmeba...........................................................................146 3.2 xelSekrulebis dadebis Tavisufleba..........................................................................147 3.3 xelSekrulebis formis arCevis Tavisufleba.......................................................149 3.3.1 xelSekrulebis formis Tavisuflebis SezRudva...........................150

3.3.2 xelSekrulebis savaldebulo formis CamonaTvali

Page 6: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

6

ssk-Si............................................................................................................................................152 3.3.2.1 xelSekrulebis martivi werilobiTi formis CamonaTvali ssk-Si.......................................................................................152 3.3.2.2 xelSekrulebis sanotaro formis savaldebulo CamonaTvali ssk-Si.......................................................................................154

3.3.3 xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis iribi daTqma specialuri kanonebis magaliTebze..........................................154

3.3.3.1 xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis iribi daTqma `sajaro reestris Sesaxeb~

saqarTvelos kanonis safuZvelze................................................155 3.3.3.2 xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis iribi daTqma `mauwyeblobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis safuZvelze.....................................................................................155

3.4 xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba............................................................156 3.5 saxelmwifos nebarTva xelSekrulebis dadebisas............................................157 3.5.1 calkeul kanonSi gawerili valdebuleba.............................................158

3.5.2 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva saqarTvelos mTavrobis dadgenilebis safuZvelze (konkretul SemTxvevaze dafuZnebiT)...........................................................................................159

3.6 Sualeduri Sejameba.........................................................................................................................160

VI. kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi.......................161 1. kontrahirebis iZulebis arsi...................................................................................................................161

1.1 kontrahirebis iZulebis ganmarteba..................................................................................162 1.2 kontrahirebis iZulebis mowesrigeba ssk-Si............................................................163

2. xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva kontrahirebis iZulebisas.............164 2.1 kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis ZiriTadi Taviseburebani................................................................................165

2.1.1 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis kanonismieri daTqma..........................................................................................................................................165 2.1.2 kontrahentis arCevis Tavisuflebis pirdapiri SezRudva.....................................................................................................................................166 2.1.3 Sinaarsis Tavisuflebis zogadi SezRudva...........................................166 2.1.4 Sualeduri Sejameba......................................................................................................167

2.2 ZiriTadi principebi, romelic gamoiyeneba kontrahirebis iZulebisas................................................................................................................................................168

2.2.1 keTilsindisierebis principi kontrahirebis iZulebisas.......168 2.2.2 mxareTa Tanasworoba kontrahirebis iZulebisas...........................169 2.2.3 Sualeduri Sejameba......................................................................................................170

2.3 nebis gamovlenis datvirTva kontrahirebis iZulebisas............................170 2.3.1 kontrahirebis iZuleba rogorc mxaris mier nebis gamovlenaze dafuZnebuli samarTlebrivi instituti..............171 2.3.2 nebis nakli kontrahirebis iZulebisas.....................................................172

2.4 xelSekrulebis dadebis valdebulebis gansxvaveba xelSekrulebis dadebis uflebisgan............................................................................172

Page 7: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

7

2.4.1 gansxvaveba kontrahirebis iZulebasa da xelSekrulebis dadebis iZulebas Soris..........................................................................................173 2.4.2 kontrahirebis iZulebis magaliTi sabanko kreditis gacemasa da sabanko angariSis gaxsnaze dafuZnebiT.................174 2.4.3 kontrahirebis iZulebis magaliTi samauwyeblo sareklamo momsaxurebisas xelSekrulebis dadebis Taobaze.........................177

2.4.4 Sualeduri Sejameba......................................................................................................178 2.5 kontrahirebis iZulebis gansxvaveba sxva valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobebTan dakavSirebuli samarTlebrivi institutebisgan...........................................................................................179

2.5.1 kontrahirebis iZulebis gansxvaveba xelSekrulebebisgan, upiratesad winare xelSekrulebis WrilSi........................................180 2.5.2 kontrahirebis iZulebis gansxvaveba winasaxelSekrulebo urTierTobebisgan...........................................................................................................182 2.5.3 Sualeduri Sejameba......................................................................................................184

3. saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze kontrahirebis iZulebis saxeebad diferenciaciis SeuZlebloba..........................................................................................184 4. kontrahirebis iZuleba rogorc monopoliuri saqmianobis akrZalvis momwesrigebeli samarTlebrivi instituti.................................................................................185 5. Sualeduri Sejameba...........................................................................................................................................187 VII. xelSekrulebis standartuli pirobebi xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi.......................................................................................................... ................................189

1. xelSekrulebis standartuli pirobebis ganviTarebis mokle istoria.............................................................................................................................................................................189

1.1 xelSekrulebis standartuli pirobebis mowesrigeba ssk-Si................191 1.2 xelSekrulebis standartuli pirobebis praqtikuli gamoyeneba......................................................................................................................................................192

1.2.1 xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba Tanamedrove epoqaSi.....................................................................................................192 1.2.2 xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba sxvadasxva sferoSi.......................................................................................................194

2. xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva xelSekrulebis standartul pirobebze dafuZnebiT.................................................................................................196

2.1 keTilsindisierebis principis dacva da xelSekrulebis standartuli pirobebis baTiloba....................................................................................197

2.2 Sinaarsis kontroli xelSekrulebis standartuli pirobebisas.................................................................................................................................................197 2.2.1 Sinaarsis kontrolis daniSnuleba...............................................................198

2.2.2 xelSekrulebis standartuli pirobebis momwesrigebeli normebis konkurencia ssk-is sxva normebTan......................................199 2.2.3 Sualeduri Sejameba.....................................................................................................200

2.3 momxmarebelTa uflebebis dacvis garanti...............................................................201 2.4 xelSekrulebis standartuli pirobebis ganmarteba....................................202

Page 8: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

8

3. xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba samewarmeo pirebs Soris damyarebul saxelSekrulebo urTierTobebSi.....................................................203 4. informaciis miwodebis valdebuleba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis winapiroba.........................................................................................206 5. Sualeduri Sejameba..........................................................................................................................................207 VIII. xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis (kerZo samarTlis) calkeul institutebSi........................................................208 1. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis zogadi nawilze dayrdnobiT xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedeba sxva kerZosamarTlebriv urTierTobebSi.........................................................................................................................................................208 1.1 informaciuli Sesavali...............................................................................................................208 1.2 xelSekrulebis Tavisuflebis datvirTva Sromis samarTalSi.........209

1.3 xelSekrulebis Tavisuflebis datvirTva sakorporacio samarTalSi.................................................................................................................................................212 1.4 xelSekrulebis Tavisuflebis datvirTva saerTaSoriso kerZo samarTalSi.................................................................................................................................................214

2. xelSekrulebis Tavisufleba sanivTo samarTalSi..........................................................218 2.1 abstraqciis principis ararseboba qarTul samoqalaqo samarTalSi.................................................................................................................................................219 2.2 xelSekrulebis Tavisufleba `numerus clausus~ principTan mimarTebiT...................................................................................................................................................220

2.3 sakuTrebis uflebis mimarTeba xelSekrulebis TavisuflebasTan................................................................................................................................221

2.3.1 sakuTrebis Tavisufleba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis winapiroba......................................................221 2.3.2 sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfciis roli saxelSekrulebo urTierTobaSi....................................................223

2.3.2.1 sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfciis roli uZrav nivTebTan mimarTebiT..........223 2.3.2.2 Sss-s mier gacemuli dokumentis kavSiri sajaro reestris mier gacemuli dokumentis sisrulisa da utyuarobis prezumfciasTan.....................................................225

2.3.2.3 Sualeduri Sejameba...................................................................................227 3. xelSekrulebis Tavisufleba valdebulebiT/saxelSekrulebo samarTalSi................................................................................................................................................................227

3.1 xelSekrulebis dadebis moTxovna xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi............................................................................................................................................................227

3.1.1 xelSekrulebis dadebis moTxovna xelSekrulebis dadebamde arsebuli urTierTobis / valdebulebis magaliTze..................................................................................................................................228

3.1.1.1 xelSekrulebis dadebis valdebulebis ararseboba winasaxelSekrulebo urTierTobis magaliTze.............228 3.1.1.2 xelSekrulebis dadebis moTxovna kontrahirebis iZulebis magaliTze...................................................................................229

Page 9: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

9

3.1.1.3 Sualeduri Sejameba....................................................................................230 3.1.2 xelSekrulebis dadebis valdebulebis dakisreba saxelSekrulebo urTierTobidan gamomdinare.................................231

3.1.2.1 winare xelSekrulebis samarTlebrivi Sedegi................231 3.1.2.2 samuSaoze aRdgena........................................................................................234

3.1.2.3 xelSekrulebis dadebis moTxovna jildos sajarod dapirebis SemTxvevaSi.....................................................235

3.1.2.4 Sualeduri Sejameba...................................................................................236 3.1.3 xelSekrulebis dadebis moTxovna auqcionis safuZvelze.............................................................................................................................237 3.1.4 xelSekrulebis dadebulad cnoba.................................................................238

3.1.5 Semajamebeli analizi _ xelSekrulebis dadebis moTxovna sasamarTloSi sarCelis Setanis gziT............................240

3.1.6 rekomendacia sakanonmdeblo xarvezis gamosasworeblad............................................................................................................242

3.2 Secvlili garemoebebisadmi xelSekrulebis misadageba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi......................................................................242 3.3 mesame pirTa sasargeblod dadebuli xelSekruleba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi........................................................................245 3.4 pirgasamtexlo rogorc xelSekrulebis SezRuduli Tavisufleba..............................................................................................................................................245

3.4.1 mxareTa mier pirgasamtexlos gaTvaliswinebis Tavisufleba.........................................................................................................................246 3.4.2 Seusabamod maRali pirgasamtexlos gansazRvra sasamarTlos mier rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis magaliTi.............................................................247 3.4.3 gansxvaveba pirgasamtexlosa da procentis odenobas Soris xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi....................................249

3.4.4 Sualeduri Sejameba.....................................................................................................251 3.5 momaval qonebaze dadebuli xelSekrulebis baTiloba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis kanonieri safuZveli.....................................................................................................................................................253

3.6 xarisxi da garantia saxelSekrulebo urTierTobaSi.................................253 3.6.1 sagarantio vada rogorc nivTis xarisxis ganmsazRvreli elementi..........................................................................................253 3.6.2 dazustebuli informacia sagarantio pirobebis Taobaze......................................................................................................................................254 3.6.3 vadebi garantiis arsebobisas..............................................................................254

3.6.4 gansxvaveba sagarantio vadasa da xandazmulobis vadebs Soris xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi..............254

3.7 xelSekrulebis Tavisufleba xelSekrulebis calkeuli saxeebis mowesrigebis safuZvelze....................................................................................255 3.8 xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi kanonismier valdebulebiT urTierTobebSi.............................................................................................256

4. xelSekrulebis Tavisufleba inteleqtualuri sakuTrebis samarTalSi................................................................................................................................................................257

Page 10: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

10

5. xelSekrulebis Tavisufleba saojaxo samarTalSi........................................................257 5.1 Tavisuflebis farglebi saqorwino xelSekrulebisas...............................258 5.1.1 saqorwino xelSekrulebis SezRudvis safuZvlebi.......................259

5.1.2 xelSekrulebis Tavisuflebis zogierTi wesis mimarTeba saqorwino xelSekrulebasTan...........................................................................260

5.2 gansxvaveba qorwinebasa da xelSekrulebas Soris.........................................261 6. xelSekrulebis Tavisufleba memkvidreobis samarTalSi..........................................264 6.1 memkvidreobis xelSekrulebis ararseboba ssk-Si.............................................264 6.2 memkvidreobis samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebis konkretuli magaliTebi........................................................................265 IX. daskvna..........................................................................................................................................................................268 bibliografia................................................................................................................. ................................................280

Page 11: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

11

Semoklebani

qarTul enaze:

a(a)ip arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piri gv. gverdi gsk germaniis samoqalaqo kodeqsi e.i. es eigi e.w. egreT wodebuli essp evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebi vn. velis nomeri Tsu ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis

saxelmwifo universiteti ix. ixileT mux. muxli red. redaqtori szak saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi ss saaqcio sazogadoeba ssip sajaro samarTlis iuridiuli piri ssk saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi ssr sabWoTa socialisturi respublika ssrk sabWoTa socialistur respublikaTa kavSiri sssk saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi sSk saqarTvelos Sromis kodeqsi teq. teqnikuri Sead. SeadareT Sps SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba Sss saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro Crsf CarCo rekomendaciis saerTo formati

ucxour enebze:

AcP Archiv für die civilistische Praxis

ArbR Aktuell Arbeitsrecht Aktuell

Art. Artikel

Abs. Absatz

B2B Business to Business

be begründet

BKR Zeitschrift für Bank- und Kapitalmarktrecht

BR Bürgerliches Recht

BGB Bürgerliches Gesetzbuch

BGH Bundesgerichtshof

BverfG Bundesverfassungsgericht

BWNotZ Zeitschrift für das Notariat in Baden-Württenberg

CFR Common Frame of Reference

DCFR Draft Common Frame of Reference

DNotZ Deutsche Notar-Zeitschrift

DStR Deutsches Steuerrecht

Page 12: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

12

Ed. Editor

Edt. Edition

EGBGB Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuch

Einf Einführung

EU European Union

EuZW Europäische ZS für Wirtschaftsrecht

f. folgende

ff. mehrere folgende

GG Grundgesetz

GmbH Gesellschaft mit beschränkter Haftung

GRUR Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht

GRUR Int Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht Int. (Internationaler

Teil)

Hrsg. Herausgeber

JA Juristische Arbeitsblätter

JuS Juristische Schulung

MittBayNot Mitteilungen des Bayerischen Notarvereins

MittRhNotK Mitteilungen der Rheinischen Notarkammer

MMR MultiMedia und Recht MüKo Münchener Kommentar

NJOZ Neue juristische Online-Zeitschrift

NJW Neue juristische Wochenschrift

NversZ Zeitschrift für Versicherung und Recht

NVwZ Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht NZA Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht

NZA-Beil Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht Beilage

NZBau Neue Zeitschrift für Baurecht und Vergaberecht

NZG Neue Zeitschrift für Gesellschaftsrecht

NZM Neue ZS für Miet- und Wohnungsrecht

öAT Zeitschrift für das öffentliche Arbeits- und Tarifrecht

PECL Principles of Europeal Contract Law

RdA Recht der Arbeit

Rn. Randnummer

RNotZ Rheinische Notarkammer

UNIDROIT International Institute for the Unification of Private Law

v vor

vo. von

Vol. Volume

vor Vorbemerkung

WiRO Wirtschaft und Recht in Osteuropa

ZAR Zeitschrift für Ausländerrecht und Ausländerpolitik

ZfBR ZS für dt. und internat. Bau- und Vergaberecht

ZRP Zeitschrift für Rechtspolitik ZS Zeitschrift

ZUM Zeitschrift für Urheber- und Medienrecht

ZWE Zeitschrift für Wohnungseigentumsrecht

Ред. Редактор

Page 13: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

13

I. Sesavali

xelSekrulebis Tavisufleba samoqalaqo brunvis stabilurobis ganmsazRvrelia. is samoqalaqo samarTlis mniSvnelovan instituts warmoadgens, romlis farglebSic aseTi uflebis realizacia yoveldRiuri cxovrebis Semadgenel elementadaa qceuli. swored esaa mizezi, rom xelSekrulebis Tavisufleba kerZo samarTlis yvela dargSi metnaklebad warmodgenilia, romlis safuZvlad ssk unda iqnes miCneuli, sadac gansaxilveli sakiTxi mis yvela wignSi gansxvavebuli saxiT gvxvdeba.

winamdebare naSromis mizania samoqalaqo samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis farglebis dadgena. naSromis saTauridan gamomdinare, gansaxilveli sakiTxebi upiratesad, ssk-Si arsebul daTqmebs Seexeba, romlebic, xelSekrulebis Tavisuflebis garantad, xolo, calkeul SemTxvevebSi, mis SemzRudvel elementebad aris warmodgenili.

aRsaniSnavia saxelSekrulebo urTierTobebis roli Tanamedrove samarTalSi. igi gascda samoqalaqo samarTlis farglebs da didi mniSvneloba SeiZina rogorc specialuri urTierTobisas mowesrigebuli sakiTxebis SemTxvevaSi, ise zogierT sajarosamarTlebriv urTierTobaSi. swored aRniSnulze dayrdnobiT, winamdebare naSromSi gawerilia is ZiriTadi principebi da gamovlinebebi, rac sajaro samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis aspeqtebs Seicavs. naSromSi ganxiluli sakiTxebi saqarTveloSi arsebul realobasa da mowesrigebas Seexeba.

naSromis meTodologiur kvlevis safuZvlad gamoyenebulia zogadmecnieruli meTodi (istoriuli aspeqtis gaTvaliswinebiT). amasTan, naSromSi ganxiluli calkeuli samarTlebrivi urTierTobebisTvis moyvanilia dogmaturi da normatiuli kvlevis meTodebi, xolo, calkeul sakiTxebze mecnieruli an ucxo qveynis samarTlis sistemasTan Sedarebis gakeTebis mizniT, gamoyenebulia SedarebiTsamarTlebrivi kvlevis meTodi. Sedarebis magaliTebi upiratesad germaniis kanonmdeblobidanaa moyvanili. naSromis aqtualoba saxelSekrulebo urTierTobis daniSnulebisa da maTi praqtikuli gamoyenebidan gamomdinareobs. naSromi, garda Sesavlisa da daskvnisa, dayofilia Svid ZiriTad nawilad, romelSi ganviTarebuli msjelobac daskvnaSi pasuxs scems naSromis SesavalSi dasmul sakiTxebsa da ZiriTad samarTlebriv problemebs.

vinaidan naSromis pirveli nawili Sesavals warmoadgens, yuradReba Tavdapirvelad, meore nawilze gamaxvildeba, romelic xelSekrulebis Tavisuflebis istorias exeba. masSi asaxulia is ZiriTadi movlenebi, romelze dafuZnebiTac

Page 14: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

14

evropaSi (rogorc saerTo, ise kontinentur samarTalSi), aziasa da saqarTveloSi gansaxilvelma samarTlebrivma institutma ganviTareba hpova. am mxriv, mniSnelovania dRevandeli kanonmdeblobis paralelurad im sakiTxebze aqcentis gakeTeba, rac xelSekrulebis Tavisuflebas adreul epoqaSi (saqarTvelos istoriis gaTvaliswinebiT) samarTlebriv doneze awesrigebda. Sesabamisad, sakiTxi daismis im TvalsazrisiT, Tu rodidan gvxvdeba xelSekrulebis Tavisufleba saqarTveloSi da rodidan aris misi aqtualuroba yoveldRiurobaSi gaazrebuli. usazRvro Tavisufleba Tu SezRuduli Tavisufleba? naSromis mesame nawili xelSekrulebis Tavisuflebis cnebas exeba. xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis arealis dadgena SeuZlebelia aseTi cnebis gansazRvrisa da Camoyalibebis gareSe. sxva sityvebiT rom iTqvas, swored xelSekrulebis TavisuflebaSi unda veZioT misi moqmedebis samarTlebrivi sazRvrebi, rac mas samarTlebrivad mowesrigebul institutad aqcevs. amisTvis ki mniSvnelovania, rogorc misi umTavresi principebis gansazRvra, ise praqtikuli daniSnuleba da sxv. vinaidan yvela samarTlebrivi institutis mowesrigebis sakiTxi saqarTvelos konstituciidan gamomdinareobs, xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlis gansazRvra, aseve, mniSvnelovani faqtoria Temis miznebidan gamomdinare. kerZod, is, Tu romel ZiriTad uflebebs efuZneba xelSekrulebis Tavisufleba da ra samarTlebriv garantiebs awesebs qveynis uzenaesi kanoni. meoTxe nawili xelSekrulebis diferenciacias eZRvneba. diferenciaciis mniSvneloba samoqalaqo kodeqsiT mowesrigebadi SezRudvis aucileblobidan gamomdinareobs. xelSekrulebis saxeebad dayofa, xSir SemTxvevaSi, xelSekrulebis Tavisuflebis arealis ganmsazRvrelia. Sesabamisad, mniSvnelovania ganxilul iqnes is ZiriTadi gamovlinebebi, romelic xelSekrulebis saxeebad diferenciaciis SemTxvevaSi mis monawile mxareebs warmoeSobaT.

xelSekrulebis calkeul saxeebad ganxilvis Semdeg mniSvnelovania xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvaze yuradRebis gamaxvileba: SeiZleba iTqvas, rom SezRudvis konkretuli magaliTebi kerZo samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis adgils gansazRvravs. amdenad, mexuTe nawili swored xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis calkeul SemTxvevebs exeba. SezRudvis SesaZlebloba or umTavres aspeqtSi SeiZleba iqnes ganxiluli: SezRudva imden saxed, ramdenic xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebaa da SezRudva or ZiriTad saxed, romelic SezRudvis sxva saxeebisgan Sedgeba.

Page 15: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

15

Tavis mxriv, SezRudvas azri daekargeboda, rom ar arsebobdes Tavisuflebis gamovlineba calkeul SemTxvevebSi. swored am mizniT, naSromSi ganxilulia sakiTxi, romelic xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebis magaliTebs Seexeba. metic, swored xelSekrulebis Tavisuflebis calkeul saxeebad gamovlineba warmoadgens saxelSekrulebo urTierTobebSi Tavisuflebis farglebis umTavres ganmsazRvrel safuZvels, romlis arsic swored samoqalaqo samarTalSi arsebuli mowesrigebidan gamomdinareobs.

SezRudvisa da Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebidan ramdenime mniSvnelovan maTganze unda gamaxvildes yuradReba. ase, magaliTad, xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebaze, xelSekrulebis dadebis Tavisuflebaze, xelSekrulebis formis Tavisuflebasa da sxv. aseve, xelSekrulebis Tavisuflebis TiToeul gamovlinebaze, rogorc garantirebuli samarTlebrivi urTierTobebis farglebze. sxva sityvebiT, swored es sakiTxebi gansazRvravs upiratesad xelSekrulebis Tavisuflebis farglebs samoqalaqo samarTalSi.

miuxedavad SezRudvebis sxvadasxva saxisa, gamosayof da saxelSekrulebo urTierTobebisas Tavisuflebis WrilSi gansaxilvel Temad kontrahirebis iZuleba umniSvnelovanesad unda iqnes miCneuli. Sesabamisad, am sakiTxebs eTmoba naSromis meeqvse nawili. amisTvis, aucilebelia gamoikveTos kontrahirebis iZulebis arsi da misi daniSnuleba Tanamedrove epoqaSi. vinaidan kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis Tavisuflebis kvalad ganviTarda, sainteresoa sakiTxis imgvarad ganxilva, Tu ramdenad emsaxureba es instituti mxareTa Tanasworobis an saxelSekrulebo samarTlianobis miznebs _ ramdenad eyrdnoba misi arseboba kerZo avtonomiis princips.

kontrahirebis iZulebaze saubrisas aseve aucilebelia gamoikveTos is faqtori, Tu ramdenadaa dasaSvebi am ukanasknelis calkeul saxeebad dayofa _ diferencireba. garda amisa, sakiTxis ufro TvalnaTliv warmoCenisTvis, mniSvnelovania misi sxva valdebulebiT/saxelSekrulebo institutebTan Sedareba, rogoricaa, magaliTad, winare xelSekruleba da winasaxelSekrulebo urTierToba. swored maT Soris arsebuli gansxvavebis safuZvelzea SesaZlebeli kontrahirebis iZulebis miznis da misi xelSekrulebis TavisuflebasTan kavSiris dadgena.

naSromis meSvide nawili xelSekrulebis standartul pirobebs exeba. es ukanaskneli warmoadgens im mniSvnelovan gamovlinebas, rac Tanamedrove samarTlebrivma ganviTarebam Sesabamis urTierTobebSi asaxa. standartuli pirobebis daniSnuleba, misi kavSiri xelSekrulebis TavisuflebasTan da xelSekrulebis Tavisuflebis farglebis gansazRvra masze

Page 16: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

16

dafuZnebiT _ es Temebi pirdapir kavSiriSia imis dadgenasTan, Tu ramdenad arsebobs xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlineba klasikuri gagebiT calkeul saxelSekrulebo urTierTobebSi.

naSromis merve nawili xelSekrulebis Tavisuflebis asaxvas exeba calkeul samoqalaqosamarTlebriv urTierTobebsa da ssk-is ZiriTad principebze dafuZnebul, kerZosamarTlebriv urTierTobebSi. xelSekrulebis Tavisuflebis farglebis gansazRvra, upirveles yovlisa, swored ssk-is calkeuli wignebisa da ssk-is zogadi nawilidan gamomdinare, kerZosamarTlebrivi urTierTobebis sxvadasxva sferoSi unda moxdes. amdenad, winamdebare naSromSi ganxiluli iqneba xelSekrulebis Tavisuflebis asaxva ssk-is zogad nawilSi, sanivTo, valdebulebiT, inteleqtualur (cvlilebis safuZvelze, minimalur doneze), saojaxo da memkvidreobis samarTalSi, xolo specialuri samarTlebrivi urTierTobebis gaTvaliswinebiT, garkveuli adgili daeTmoba xelSekrulebis Tavisuflebis ganxilvas Sromis, sakorporacio da saerTaSoriso kerZo samarTalSi.

naSromis daskvnaSi aRwerilia is miRebuli Sedegebi, romlebic Temaze muSaobisas wina plaze iqna wamoweuli Tavisi aqtualurobiT. kerZod, SemoTavazebulia ZiriTadi Semajamebeli Tezisebi _ xazgasmaa yvela im sakiTxze, romelic calkeul saxelSekrulebo urTierTobebsa da sxva kerZosamarTlebriv dargebTan mis kavSirs moicavs. amasTan, daskvnaSi gamokveTili iqneba xelSekrulebis Tavisuflebis is damaxasiaTebeli Tviseba, romelic mas aseT samarTlebriv institutad aqcevs. amdenad, daskvnaSi Sejamdeba winamdebare naSromSi ganxorcielebuli kvleva da ganisazRvreba is ZiriTadi sakiTxebi, rac kvlevisas gamoikveTa.

Page 17: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

17

II. xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis istoria dRevandel epoqaSi TiTqmis ar moiZebneba demokratiuli wyobilebis iseTi qveyana, romelsac xelSekrulebis Tavisufleba sakanonmdeblo doneze asaxuli ar hqondes. xelSekrulebis Tavisuflebis popularizacia da saWiroeba ramdenime faqtoriTaa ganpirobebuli: a) kacobrioba ekonomikuri ganviTarebis axal Sedegebs imkis da, Sesabamisad, ekonomikuri winsvlisTvis mniSvnelovania xelSekrulebis Tavisuflebis arseboba; b) globalizaciis procesis damsaxurebiT, samewarmeo bazris sivrce ukideganod gaizarda, romelsac ganviTarebulma saxelmwifoeba fexi auwyes; g) msoflios masStabiT ar moiZebneba normatiuli dokumenti, romelic yvela saxelSekrulebo urTierTobas moawesrigebs detalurad. adamianis SesaZleblobebis realizaciisTvis saWiroa moqmedebis farTo areali, raTa Sexedulebisamebr Tavisuflad gaiweros TiToeuli saxelSekrulebo piroba; d) xelSekrulebis Tavisufleba Seesabameba samarTlis logikis princips. logika ki aseTi urTierTobebisas mxareTa Tanasworuflebianobasa da kerZo avtonomiis princips efuZneba _ xelSekrulebiT SesaZlebelia SeTanxmeba nebismier rameze, rac kanonsawinaaRmdego ar aris. swored am princips eyrdnoba xelSekrulebis Tavisufleba, romlis zRvaric kanonmdeblis mier sxvaTa uflebebis dacvis mizniTaa dawesebuli; xelSekrulebis institutis ganviTarebasTan erTad xelSekrulebis Tavisufleba etapobrivad viTardeboda. marTalia, sxvadasxva epoqaSi igi dRevandeli saxiT (sakanonmdeblo doneze _ xelSekrulebis Tavisufleba) mowesrigebuli ar iyos, Tumca garkveuli damoukidebeli niSnebi yvela maTganSi SeimCneoda. xelSekrulebis Tavisufleba Tavisufali sabazro ekonomikis umTavresi safuZvelia. aRniSnuli poziciis Camoyalibebas dasabami XIX saukunidan daedo, Tavisufali sabazro ekonomikis ganviTarebis pirobebSi (gansakuTrebiT, evropaSi), rac xelSekrulebis Tavisuflebis Semdgomi ganviTarebis safuZveli gaxda.1 sabolood, xelSekrulebis Tavisuflebam miiRo saxe, romelsac saxelSekrulebo urTierTobebSi, kanonis farglebSi, qmedebis Tavisuflad ganxorcieleba ewodeba2 da romlis normatiul doneze

1 Heinrich C., Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der Vertragsfreiheit

und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2000, 46. 2 Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 60-61.

Page 18: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

18

mowesrigebac, qveynis ekonomikuri ganviTarebis erT-erTi fuZemdebluri samarTlebrivi winapiroba gaxda.

1. xelSekrulebis Tavisufleba romis samarTalSi

Tanamedrove samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobebis sakanonmdeblo mowesrigebis safuZvlad romis samarTali da misi calkeuli samarTlebrivi normebis recefcia miiCneva. TiTqmis yvela samarTlebriv dargs, romelic dRes warmodgenilia samoqalaqo kodeqsSi, romis samarTalSi analogi winamorbedi samarTlebrivi institutis saxiT gaaCnda. kerZod, zogierTi maTgani konkretulad ar wesrigdeboda,3 magram im ZiriTadma sakanonmdeblo daTqmebma da principebma, rac romis epoqaSi moqmedebda, aseTi institutebis Tanamedrove saxiT Camoyalibebas Seuwyo xeli.

romis samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba, ra Tqma unda, ar iyo imgvarad warmodgenili, rogorc es dRevandel realobaSia aRqmuli.4 Tumca, SeiZleba iTqvas, rom principebis doneze aseTi moqmedebis Tavisufleba imdroindel epoqaSic gvxvdeboda, romelsac TavisTavad analogiuri periodisTvis damaxasiaTebeli SezRudvebi hqonda.5 xelSekruleba romis samarTalSi moiazreboda rogorc ori an meti piris iseTi SeTanxmeba, rac maT Soris valdebulebas warmoSobda.6 aRniSnuli dayofili iyo ramdenime saxed: mkacri samarTlis xelSekrulebebad, romelic dafuZnebuli iyo keTilsindisierebaze, verbalurad anu zepirad, literalurad anu dawerilad, realurad anu namdvili sityvidan warmoSobilad da konsesualurad anu saerTo azridan warmoSobilad.7 TiToeul SemTxvevaSi saxelSekrulebo urTierTobaTa mimarT gansazRvruli iyo garkveuli moTxovnebi, romelTa mixedviTac, igi unda dadebuliyo mxareTa SeTanxmebis safuZvelze, xolo, aseTi SeTanxmeba SesabamisobaSi unda mosuliyo im periodSi moqmed normebTan.

romis samarTalSi gawerili saxelSekrulebo samarTlis principebi Tanamedrove epoqaSi ufro da ufro viTareboda,8

3 magaliTad, sabanko urTierTobebi _ aseve calkeul normaTa axleburi mowesrigeba, rac saerTaSoriso aqtebis, globalizaciis, humanuri samarTlebrivi normebisa da praqtikuli ganviTarebis Sedegs warmoadgens. 4 Honsell H., Römisches Recht, 7. Auflage, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2010, 100. 5 ix. magaliTad, Kaser M., Das römische Privatrecht, erster Abschnitt, C. H. Beck‘sche

Verlagsbuchhandlung, München, 1955, 463. 6 ix. magaliTad, rodinaZe k., romis kerZo samarTali, pirveli gamocema, `SoTa rusTavelis saxelobis universitetis gamocmemloba~, baTumi, 2009, 54. 7 iqve.

8 ix. magaliTad, nadareiSvili g., romis samoqalaqo samarTali, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2009, 99.

Page 19: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

19

ris Sedegadac iseT urTierTobaTa gamijvna moxda, rogorebicaa: ijara da qiravnoba;9/10 jildos Sesaxeb gakeTebuli gancxadeba (jildos sajarod dapireba _ rodesac didgvarovanis mier sajarod wesdeboda wamaxalisebeli jildo konkretuli qmedebis gansaxorcieleblad11)12 da sxv. amdenad, saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis adgilad swored romis imperiis periodi miiCneva. aRniSnuls asabuTebs Tundac xelSekrulebis mxaris samarTlebrivi dacvis garantiis arseboba da xelSekrulebis monawile mxarisve Semdgomi procesualuri uflebebi13 da a.S.

Zveli romis saxelSekrulebo samarTlis ganviTareba sasaqonlo-fuladi ganviTarebis Sedegs warmoadgenda.14 aRniSnuli gamomdinareobda sxvadasxva saxis xelSekrulebis dadebis saWiroebidan, ris Sedegadac romSi xelSekrulebebis oTxi saxe Camoyalibda.15 ganviTarebis es etapi SeiZleba dRevandeli saxelSekrulebo mowesrigebis samarTlebriv winapirobadac iqnes aRqmuli, romlis naTel magaliTs sakuTrebis uflebis gadacemaze xelSekrulebis dadeba warmoadgens.16 amdenad, romis samarTalSi arsebulma saxelSekrulebo mowesrigebam, aRniSnuli institutis samomavlod ganviTarebis TvalsazrisiT, udidesi roli iTamaSa.

2. xelSekrulebis Tavisufleba kontinenturi evropis samarTalSi

kontinenturi samarTlis ojaxSi xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis etapad XIX saukune miiCneva. metic,

9 iqve, 100.

10 ganviTarebis gza naTlad Cans adreul periodSi arsebuli problemebze dakvirvebisas, rodesac xSirad qiravnobisa da nardobis xelSekrulebaTa gamijvna warmoadgenda problemur sakiTxs. aRniSnulis Taobaze vrclad ixileT: ZlieriSvili z., nardobis xelSekruleba (Teoria da praqtika), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2016, 18. 11

Lerner P., Promises of Rewards in a Comporative Persprective, Annual Survey of International

& Comporative Law, Volume 10, Issue 1, Article 4, 8-27-2010, 55. 12

dReisTvis jildos sajarod dapirebaSi mediis saSualebiT Sesabamisi gancxadebis gavrcelebac igulisxmeba, rac romis imperiis periodSi analogiuri saxiT TavisTavad SeuZlebeli iyo. 13

Mitteis L., Römisches Privatrecht bis auf die Zeit Diokletians, erster Band, Verlag von Duncker &

Humbolt, Leipzig, 1908. 14

nadareiSvili g., romis samoqalaqo samarTali, mesame gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2009, 96. 15

gariSvili m., xoferia m., romis samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013, 371. 16

Schwind F., Römisches Recht I, Geschichte, Rechtsgang, System des Privatrechts, Springer-

Verlag Wien GmbH, Wien, 1950, 219.

Page 20: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

20

zogierTi avtoris mosazrebiT, man garkveul qveynebSi im donesac ki miaRwia, rom igi ara mxolod rogorc principi, aramed rogorc funqcionirebisTvis damaxasiaTebel winapirobad mowesrigda.17 evropis umetes qveynebSi Zveli romis samarTalze dayrnobiT viTardeboda samoqalaqo samarTali da saxelSekrulebo samarTali. magaliTisTvis SesaZlebelia italiis samoqalaqo kodeqsi iqnes moyvanili, romlis axal etapad, pirvel rigSi, XIX saukunis politikuri movlenebi miiCneva,18 rodesac miRebul iqna axali samarTlebrivi aqtebi da romelmac ganviTarebis axal stadias XX saukunis Sua wlebSi miaRwia.19/20 italiis paralelurad SesaZlebelia germaniis samoqalaqo kodeqsis magaliTis moyvana: XIX saukuneSi, rodesac iqmneboda aRniSnuli samarTlebrivi Zegli, kanonmdebelTa mier xelSekrulebis Tavisufleba kerZosamarTlebrivi mowesrigebis umTavres safuZvlad miiCneoda.21 aRniSnulma asaxva hpova XX saukunis pirveli naxevris germaniaSi, rodesac igi e.w. `vaimaris respublikis~ konstituciiT mowesrigda,22 sadac garantirebul iqna xelSekrulebis Tavisufleba.23

ara mxolod saxelSekrulebo urTierTobebisTvis, aramed, zogadad evropuli qveynebis kanonmdeblobisTvis Tavisuflebis, rogorc samarTlebrivi institutis, mowesrigeba mniSvnelovan faqtors warmoadgenda. kerZo samarTlis amgvari transformacia da mxareTaTvis naklebi SezRudvis daweseba, pirvel rigSi, politikuri gadawyvetilebis Sedegi iyo,24 miecaT xelSekrulebis monawile mxareTaTvis Tavisufali arCevanis gakeTebis SesaZlebloba.25 Tavdapirvelad principis doneze arsebulma xelSekrulebis Tavisuflebis

17

Hofer S., Freiheit ohne Grenzen? Privatrechtstheoretische Diskussionen im 19. Janhundert, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2001, 6. 18

Alpa G., Zeno-Zencovich V., Italian Private Law, Routledge-Canvedish, New York, 2007, 1. 19

iqve, 2. 20

pirvel rigSi _ 1942 wels miRebuli kodeqsis ganaxlebuli versia. 21

Heinrich Ch., Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der Vertragsfreiheit

und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2000, 46. 22 ix. e.w. `vaimaris respublikis~ (Weimarer Republik, 1919-1933) konstituciis (ZiriTadi kanonis _ Grundgesetz) 152-e muxli: `Im Wirtschaftsverkehr gilt

Vertragsfreiheit nach Maßgabe der Gesetze. Wucher ist verboten. Rechtsgeschäfte, die gegen die

guten Sitten verstoßen, sind nichtig~. 23 Mager U., Einrichtungsgarantien, Entstehung, Wurzeln, Wandlungen und grundgesetzgemäße

Neubestimmung einer dogmatischen Figur des Verfassungsrechts, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2003, 224 da Semdgomi. 24

Hofer S., Freiheit ohne Grenzen? Privatrechtstheoretische Diskussionen im 19. Janhundert, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2001, 15. 25 Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 315.

Page 21: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

21

samarTlebrivma institutma jer asaxva sasamarTlo praqtikaSi, xolo Semdgom calkeul samarTlebriv aqtebSi pova.

3. xelSekrulebis Tavisufleba saerTo samarTalSi gansxvavebiT kontinenturi samarTlis qveynebisgan, saerTo samarTlis qveynebisTvis xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis umTavres winapirobas sasamarTlo praqtikis ganviTareba warmoadgens. saerTo samarTlis WrilSi sakiTxis ganxilvisas, upirveles yovlisa, inglisis magaliTi unda iqnes moyvanili. swored inglisis samarTlis sistemas efuZneba aSS-Si xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTareba.26 XII saukuneSi, anu im periodidan, rodesac saerTo samarTlis ojaxi idgamda fexs, inglisSi saxelSekrulebo urTierTobebi samefo sasamarTloebis gansasjel sakiTxebSi ar eqceoda.27 amdenad, Sua saukuneebSi inglisSi saxelSekrulebo samarTali ar iyo Sesabamisad ganviTarebuli da aqtualuri.28 aRniSnulis mimarT Semdgom saukuneebSi Seicvala damokidebuleba, rac XVII saukunis dasawyisSi (1602 w.) valdebulebiTi samarTlis sasamarTlo praqtikis doneze aRiarebiT dagvirgvinda.29 valdebulebiTi da saxelSekrulebo samarTlis Camoyalibebis Semdeg ganviTarda calkeuli samarTlebrivi institutebi. erT-erT maTgans warmoadgenda, swored xelSekrulebis Tavisufleba, romlis saerTo samarTlis ojaxSi (upiratesad) warmoSobis safuZvlebs mecnierebi XVIII saukunis meore naxevars, kerZod, 1770 wlis Semdgom periods ukavSireben. Tumca misi, rogorc samarTlebrivi institutis, ganviTarebis etapad, mecnierTa mier XVIII saukunis periodi miiCneva.30 swored am droidan ganviTarda dasaxelebuli samarTlebrivi instituti.31 man iseTi saxe,32 rogoriTac is

26 Weiser S., Rechtsvergleich zwischen USA und Deutschland zum Thema Produkthaftung

(Fallstudie), Magisterarbeit, Grin Verlag GmbH, München, 2002, 4. 27

davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 166-167. 28

Paulst J. L., Upp R. D., Business Law Text, 3rd

Edition, St. Paul, Minn., West Publishing CO.,

California, 1979, 4. 29

davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 167. 30

ix. magaliTad, Atiyah P.S., The Rise and Fall of Freedom of Contract, Oxford Scholarship

Online, March, 2012. 31 Scheiber H. N.(Ed.), the State and Freedom of Contract, Stanford University Press, Stenford,

California, 1998, 44. 32 igulisxmeba principebis doneze Camoyalibeba da ara misi ganviTarebuli saxe, rogorc igi XXI saukuneSi kanonmdeblobiT gvxvdeba.

Page 22: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

22

dResaa warmodgenili, XIX saukunidan moyolebul periodSi miiRo.33

saerTo samarTlis qveynebSi xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis magaliTisTvis, garda xelSekrulebis Tavisuflebis bunebis praqtikuli Camoyalibebisa, misi SezRudvis calkeuli gamovlinebebic gamodgeba.34 SeiZleba iTqvas, rom saxelSekrulebo samarTalma ganvlo garkveuli etapebi, romlis farglebSic man Tavidanve auwyo fexi Tanamedroveobas.35 Sesabamisad, swored XIX saukuneSi momxdar sakanonmdeblo cvlilebebs efuZneba saxelSekrulebo samarTlis dRevandeli gageba, rac, Tavis mxriv, ganviTarebuli ekonomikuri bazridan da aseve, e.w. industriuli revoluciis Sedegad miRebuli Sedegidan gamomdinareobs.36/37 aRniSnul periodSi Tavisufali ekonomikuri bazari _ Tavisufali savaWro sivrce _ mowesrigda.38 ekonomikuri ganviTareba pirTa Tavisufal arCevans daefuZna. sasamarTlo ar unda Careuliyo mxareTa nebaSi, rac erTgvari doqtrina gaxda da rac sasamarTlos mier praqtikaSi iqna damkvidrebuli.39 sabolood, xelSekrulebis daniSnuleba ganviTarda da man bolo saukuneebis manZilze asaxva hpova iseT urTierTobebSi, rogorebicaa: sakuTrebis ufleba (gankargva), SromiTi urTierTobebi40 da a.S. Tavisuflebis farglebis gansazRvra saerTo samarTlis qveynebSi saxelSekrulebo urTierTobebTan mimarTebiT ufro farTo WrilSia mowesrigebuli, sadac TiToeuli moqmedeba calkeuli ganmartebis sagans warmoadgens. aRniSnuli ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos saerTo samarTlis qveynebSi xelSekrulebis Tavisuflebas gansxvavebuli mowesrigeba

33 Scheiber H. N.(Ed.), the State and Freedom of Contract, Stanford University Press, Stenford,

California, 1998, 44. 34

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 333. 35 XIX saukuneSi saerTo samarTalSi saxelSekrulebo samarTlis istoriis Taobaze, aseve saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis Sesaxeb ixileT: Holmes O. W., JR., The Common Law, Originally published in 1881, Barnes & Noble, Inc., New

York, 2004, 152 da Semdgomi. 36

Slapper G., Kelly D., English Law, Third Edition, Routledge-Cavendish, New York, 2010, 189. 37 ix. aseve, Schindler T., Rechtsgeschäftliche Entscheidungsfreiheit und Drohung, Die englische

duress-Lehre in rechtsvergleichender Perspektive, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2005, 52. 38

ix. Friedmann L. M., Law in America, a Short History, Modren Library Paperback Edition, New

York, 2004, 37. 39

Semple Piggot Rouchez, the Nature of Contract: Definitions and Principles, Chapter 1, <www.spr-

law.com>, Oxford, 2003, 6. 40 Weber D.P., Restricting the Freedom of Contract: A Fundamental Prohibition, Yale Human Rights

and Development Journal: Vol. 16, Issue 1, Article 2, 2013, 57 –

<http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1116&context=yhrdlj>

[11.04.2016].

Page 23: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

23

gaaCnia. piriqiT, SeiZleba iTqvas, rom iq saxelSekrulebo urTierTobebi dafuZnebulia mxareTa farTo avtonomiaze, maT nebasa da Sesabamis gamoxatulebaze.41 saerTo samarTlis qveynebSi xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis pirveli etapidan moyolebuli, mxareTa nebis avtonomia upiratesi mniSvnelobis mqone iyo. rig SemTxvevebSi mas gadamwyveti rolic eniWeboda.42 literaturaSi gamoTqmulia mosazrebebi imis Taobaze, rom saxelmwifo kerZosamarTlebriv urTierTobebSi ar unda Caerios43 da rom mxareTa kerZo avtonomia (xelSekrulebis Tavisuflebis safuZvelze miRweuli SeTanxmeba) upirates mniSvnelobas unda povebdes. Sedegad, nebis avtonomiis aseTi maRali xarisxi gaxda swored xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis safuZveli saerTo samarTlis qveynebSi.

4. xelSekrulebis Tavisufleba saerTaSoriso aqtebisa da rekomendaciebis WrilSi

xelSekrulebis Tavisufleba SeiZleba ganxorcieldes

saerTaSoriso normebze/rekomendaciebze dafuZnebuli kanonebis, aseve, saerTaSoriso xelSekrulebebis, direqtivebisa da sxv. saSualebiTac. saqarTveloSi dReisTvis ar gamoiyeneba is direqtivebi, romelze dayrdnobiTac evrokavSiris wevri saxelmwifoebi axorcieleben Sesabamis sakanonmdeblo cvlilebebs (magaliTad, iseTi direqtiva, romelic ZiriTadi uflebebis calkeul Sidasakanonmdeblo doneze mowesrigebis sakiTxs gansazRvravs, iqneba es kanonis winaSe pirTa Tanasworobisa Tu sxva Sinaarsis mqone daTqma44).

saerTaSoriso aspeqtSia mowesrigebuli ZiriTadi saxelSekrulebo principebi, romlebic umetes SemTxvevaSi sarekomendacio xasiaTs atarebs. sanam maT Sesaxeb visaubrebdeT, aucilebelia aRiniSnos, rom TiToeuli maTgani xelSekrulebis Tavisuflebis princips efuZneba, romelSi gawerili ZiriTadi aspeqtebic (xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis farglebi) Sesabamisi qveynis samarTlebriv

41

ix. Valcke C., Contractual Interpretation at Common Law and Civil Law: An Exercise in

Comparative Legal Rhetoric, Exploring Contract Law, Hart Publishing, Oxford and Portland,

Oregon, 2009, 82. 42

ioseliani a., saxelSekrulebo sakolizio samarTali, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 18. 43

ix. iqve, 19 _ moyvanilia sxvadasxva citatebi, romelic zemoT aRniSnul msjelobas asabuTebs. 44

ix. magaliTad, Schwab D., Schranken der Vertragsfreiheit durch die

Antidiskrimierungsrichtlinien und ihre Umsetzung in Deutschland, DNotZ, Heft 9, Verlag C.H.

Beck, München, 2006, 649.

Page 24: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

24

mowesrigebasTan SesabamisobaSi unda modiodes.45 am kuTxiT hpovebs dasayrdens, magaliTad, iseTi saerTaSoriso organizacia, rogoricaa kerZo samarTlis unifikaciis saerTaSoriso instituti.46 igi xelSekrulebis Tavisuflebaze afuZnebs kerZo samarTlis unifikaciis procesisken mimaval gzas. es gamoixateba Sesabamisi aqtebis miRebisas arsebul samarTlebriv daTqmebSi, romlebSic upiratesoba erTmniSvnelovnad xelSekrulebis Tavisuflebas eniWeba. magaliTad SeiZleba moviyvanoT, `UNIDROIT-is~ principebi saerTaSoriso komerciuli xelSekrulebebis Taobaze,47 sadac xelSekrulebis Tavisufleba saerTaSoriso vaWrobis xelSewyobis miznisTvis umTavres saWiroebadaa moazrebuli48 da sxv. amgvari principebis gaTvaliswineba saarbitraJo ganxilvisas mxareTa SeTanxmebiT, SesaZlebelia samarTlebriv winapirobad iqnes gansazRvruli.

xelSekrulebis Tavisuflebis globalizaciis procesSi mecnierTa mier mkafiod gamoikveTa erTi pozicia, romlis farglebSic maTi survili xelSekrulebis TavisuflebisaTvis multifunqciuri SesaZleblobis miniWeba iyo.49 calke aRniSvnis Rirsia evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebis (SemdgomSi _ essp)50 Camoyalibebis sakiTxi. formaluri gagebiT igi ar warmoadgens kerZo samarTlis wyaros,51 Tumca, eqspertebis azriT, aRniSnuli evropuli samoqalaqo kodeqsis zogadi nawilis safuZvladaa miCneuli.52 essp-is me-2 muxlSive (muxli 1:102) gansazRvrulia xelSekrulebis Tavisuflebis principis arseboba, xolo 1:201 muxli ukve xelSekrulebis Tavisuflebis realizacias keTilsindisierebisa da samarTlianobis principis WrilSi moiazrebs.53 aRniSnuli iZleva imis Tqmis safuZvels, rom evropaSi sasurveli

45 ix. magaliTad, Karollus in Kommentar zum UN-Kaufrecht, Übereinkommen der Vereinten

Nationen über Verträge über den Internationalen Warenkauf (CISG), Honsell (Hrsg.), Springer-

Verlag, Berlin Heidelberg, 1997, Art. 25, 251-252. 46

Unidroit – International Institute for the Unification of the Private Law. 47

dasaxeleba inglisur enaze: Unidroit Principles of International Commercial Contracts. 48

Unidroit Principles of International Commercial Contracts, International Institute for the

Unification of Private Law, Rome, 2010, 8. 49

Kerameus D. K., Comparative Law and Common Frame of Reference, Common Frame of

Reference and Existing EC Contract Law, Reiner Schulze (Ed.), Sellier, European Law Publishers

GmbH, Munich, 2008, 26. 50

Principles of European Contract Law _ SemoklebiT: PECL. 51

aRniSnulis Taobaze ixileT: eorsi bzekalavas Sesavali sityva: evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebi, Targmani, e. bzekalavas, T. WaliZis, a. CercvaZisa da d. gegenavas saerTo redaqciiT, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 13. 52

iqve. 53

Schubert in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, § 242, Rn. 163

<www.beck-online.beck.de> [14.02.2016].

Page 25: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

25

konsensusis miRwevis gza swored kerZo avtonomiisa da xelSekrulebis Tavisuflebis arsebobis sakiTxze gadis. masze dayrdnobiT SeiZleba gamoiyos ramdenime principi: a) xelSekrulebis monawile mxaris arCeva; b) Sinaarsis gansazRvrisa da g) mxareTa mier formis arCevis Tavisufleba,54 romlis mixedviTac, SezRudva swored arCeuli samarTlis safuZvelze arsebuli daTqmebis saxiT gvevlineba.55

CarCo rekomendaciis saerTo formatis (SemoklebiT _ Crsf)56 sayrdeni wertilic xelSekrulebis Tavisuflebaa (ix. muxli 1:102). aRniSnuli gansxvavdeba essp-sgan imiT, rom moqmedebis saxelSekrulebo farlebs ufro farTod gansazRvravs,

57 rac valdebulebis Sesrulebis wessa da sxva

mniSvnelovan sakiTxebSi vlindeba.58 Crsf-is safuZvelze, kerZo samarTlis subieqtebs Tavisufleba aqvT miniWebuli kanonTan Sesabamisi daTqmis mqone xelSekrulebis dadebisas.59 aseTi daTqma moiazreba rogorc rCsf-is Seqmnis arsi, idea, romelzedac unda iqnes dafuZnebuli Sesabamisi samoqalaqosamarTlebrivi urTierToba.60

saxelSekrulebo urTierTobis monawileTa Tavisuflebaa erT-erT umTavres safuZvlada gansazRvruli iseT saerTaSoriso mniSvnelobis mqone aqtSi, rogoricaa romi I. SeiZleba iTqvas, rom igi arCevanis gakeTebis Tavisuflebas did mniSvnelobas aniWebs:61 mxareebs ufleba (da Sesabamisad, Tavisufleba) eZlevaT, Tavad airCion gamosayenebeli samarTali.62 am aspeqtSi ki Tavisufleba moqmedebs iqamde, sanam ar dairRveva arCeuli samarTlis mixedviT Camoyalibebuli imperatiuli normebi.63

54

Wicker in European Contract Law, Materials for a Common Frame of Reference: Terminology,

Guiding Principles, Model Rules, Sellier, Europeal Law Publishers GmbH, Munich, 2008, 423. 55

iqve, 426. 56

Draft Common Frame of Reference _ SemoklebiT: DCFR. 57

Von Bar C., Clive E., Schülte-Nolke H. (Prep.), Principles, Definitions and Model Rules of

European Private Law, Draft Common Frame of Reference (DCFR), Outline Edition, Sellier,

European Law Publishers GmbH, Munich, 2009, 23. 58

iqve. 59

Busche in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, vor 105, Rn. 48

<www.beck-online.beck.de> [14.02.2016]. 60

ix. Von Bar C., Clive E., Schülte-Nolke H. (Prep.), Principles, Definitions and Model Rules of

European Private Law, Draft Common Frame of Reference (DCFR), Outline Edition, Sellier,

European Law Publishers GmbH, Munich, 2009, 62. 61

ix. Twigg-Flesner C., The Europeisation of Contract Law, Current controversies in Law, Taylor &

Francis e-Library, New York, 2008, 6. 62

Martriny in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, Rom I-VO Art. 3,

Rn. 8 <www.beck-online.beck.de> [14.02.2016]. 63

ix. Heerestahl C., Ein europäisches Vertragsrecht als Optionales Instrument, EuZW, Heft 1,

Verlag C.H. Beck, München, 2011, 10-11.

Page 26: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

26

5. xelSekrulebis Tavisufleba aziur samarTalSi aziuri samarTlis qveynebSi xelSekrulebis Tavisuflebis danergva evropuli samarTlis recefciis Sedegs warmoadgens. aRniSnuli ar niSnavs, rom aziis qveynebSi samarTlis mowesrigeba evropuli qveynebis analogiuria.64 recefciisa da dasavluri gamocdilebis gaziarebis nimuSad gamodgeba CineTis magaliTi. miuxedavad am qveyanaSi arsebuli wes-wyobilebisa, xelSekrulebis Tavisuflebis aucilebloba ekonomikuri faqtorebiT iqna gansazRvruli, rac Sesabamis reformebs iTvaliswinebda.65 marTalia, amave qveyanaSi samarTlis ganviTarebas evropis qveynebis darad udidesi istoria gaaCnia,66 Tumca, xelSekrulebis Tavisuflebis TvalsazrisiT, aRniSnul samarTlebriv instituts SedarebiT axali statusi aqvs, rac saxelmwifo politikis gatarebis safuZvelze xelSekrulebis Tavisuflebis gansxvavebul mowesrigebaSi gamoixateba.67 gamosayofia, aseve, iaponiis magaliTi, sadac xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebriv instituts ganviTarebisa da Tanamedrove sazogadoebis formirebisTvis udidesi datvirTva eniWeba.68 misi SemoReba ekonomikuri ganviTarebis Sedegs warmoadgens: iaponia dadga amocanis winaSe _ dasavleT evropis qveynebsa da aSS-sTan Sesabamisi bizneskavSiris damyarebis mizniT, moexdina samarTlis sistemis modernizeba.69

aziis ganviTarebul qveynebSi saxelSekrulebo samarTali da masTan erTad xelSekrulebis Tavisuflebis principi umetesad evropis qveynebidan Sevida, Tumca zogierT SemTxvevaSi amgvari recefcia arapirdapir saxes iZenda. ase, magaliTad, arabTa gaerTianebuli emiratebis samefoSi saxelSekrulebo samarTlis safuZvlebad egviptis samoqalaqo

64 ix. magaliTad, Jayasuriya K., Introduction: a famework for the analysis of legal institutions in

East Asia, Law, Capitalism and Power in Asia, the rule of law and legal institutions, Jayasuriya

(Ed.), Routledge, London, 1999, 14. _ avtori aRniSnavs, rom aziis calkeuli qveynebisa da germaniis samarTlebrivi sistemebi erTmaneTisgan gansxvavdebian. 65

Zhang M., Chinese Contract Law, Theory and Practice, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, 2006,

56. 66

ix. Fu J., Modern European and Chinese Contract Law, A Comparative Study of Party Autonomy,

Kluwer Law International BV, the Netherlands, 2011, 9 da Semdgomi. 67 ix. Clarke D. C., Legislating for for a Market Economy in China, The China Quarterly, No. 191,

China’s Legal System: New Developments, New Challenges (Sep., 2007), Cambridge University

Press, 2007, 584. 68

Visser ‘t M. Hooft W., Japanese Contract and Anti-Trust Law, A Sociological and Comparative

Study, RoutledgeCurzon, Taylor & Francis Group, New York, 2005, 41-42. 69

Dernauer M., Verbaucherschutz und Vertragsfreiheit im japanischen Recht, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2006, 14.

Page 27: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

27

samarTali miiCneva, sadac, Tavis mxriv, recefcia franguli samoqalaqo samarTlidan ganxorcielda.70 aziis kontinentze saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis erT-erT mniSvnelovan etapad SeiZleba miCneuli iqnes periodi, rodesac aziis saxelSekrulebo samarTlis harmonizaciaze daiwyo saubari.71 aRniSnuli, erTi mxriv, globalizaciisken gadadgmul nabijad, xolo, meore mxriv, igi erTiani saxelSekrulebo principebis Camoyalibebis safuZvlad SeiZleba iqnes aRqmuli. aRsaniSnavia is faqti, rom saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis am stadiis ideis avtors warmoadgens ara saxelmwifo,72 aramed kerZo pirTa gaerTianeba.73 am SemTxvevaSi saubaria dokumentze, romelic garkveul aspeqtSi evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebis74 analogad SeiZleba iqnes moazrebuli.75 aziis kontinentze xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTareba sabWoTa kavSiris daSlis Semdgom periodsac ukavSirdeba. iseve, rogorc gansaxilveli samarTlebrivi instituti, saxelSekrulebo samarTlis ganviTareba aziis umetes saxelmwifoSi, romelic XX saukunis 90-ian wlebamde sabWoTa kavSiris SemadgenlobaSi Sedioda, ruseTis samarTlebriv politikaze iyo orientirebuli,76 sadac (igulisxmeba ruseTis kanonmdebloba) xelSekrulebis Tavisuflebis principebi samarTlebriv doneze iyo mowesrigebuli.77 XX saukunis 90-iani wlebidan, gaiziares ra

70

ix. Grimmitt M., Masons P., To What Extent Does Freedom of Contract for You in the UAE?

<http://kluwerconstructionblog.com/2009/12/28/to-what-extent-does-freedom-of-contract-exist-

for-you-in-the-uae/> [07.09.2015]. 71

ix. magaliTad, Han S., Principles of asian contract law: an endeavor of regional harmonization

of contract law in east asia, 2013: <http://lawweb2009.law.villanova.edu/lawreview/wp-

content/uploads/2013/07/VLR407.pdf> [07.09.2015]. 72 sakanonmdeblo an saxelisuflebo struqtura. 73

ix. Han S., Principles of asian contract law: an endeavor of regional harmonization of contract

law in east asia, 2013: <http://lawweb2009.law.villanova.edu/lawreview/wp-

content/uploads/2013/07/VLR407.pdf> [07.09.2015]. 74

The Principles of European contract law:

<http://www.transnational.deusto.es/emttl/documentos/Principles%20of%20European%20Co

ntract%20Law.pdf> [06.09.2015]. 75

aRniSnuli dokumentis Targmani qarTul enaze ixileT: evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebi (Principles of European Contract Law), Targmani, e. bzekalavas, T. WaliZis, a. cercvaZisa da d. gegenavas saerTo redaqciiT, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014. 76

Schramm H.-J. in Knieper/Chanturia/Schramm., Das Privatrecht im Kaukasus und in Zentralasien,

Bestandsaufnahme und Entwicklung, BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2010, 67. 77

von Halem F., Recht oder Gerechtigkeit? Rechtsmodelle in Ost und West von der Antike bis zur

Moderne. Eine Aufsatzsammlung, L. Luks (Hrsg.), Böhlau Verlag GmbH & Cie, Köln, 2004, 225.

Page 28: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

28

ruseTis kanonmdebloba,78 ramdenime qveynis samoqalaqo kodeqsSi calkeuli institutebi msgavsad (principis an/da Sinaarsis doneze) mowesrigda. rac Seexeba xelSekrulebis Tavisuflebas, aziis kontinentze arsebul umetes postsabWoTa qveyanaSi igi kanonebSi gaiwera.79 aRsaniSanavia, rom arc erT maTganSi ar iqna xelSekrulebis Tavisufleba absoluturi saxiT Camoyalibebuli.80 magaliTad, TurqmeneTis kanonmdeblobiT xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva sakanonmdeblo mowesrigebasTan, aseve, zneobriv da sxva aRiarebul principebTan (samarTlebriv normebTan) unda modiodes SesabamisobaSi81 da sxv.

6. xelSekrulebis Tavisufleba saqarTveloSi

kacobirobis ganviTarebis paralelurad xelSekrulebis rolic viTardeboda. aRniSnulis dasturia is etapebi, romelic am samarTlebrivma institutma saukuneebis manZilze ganvlo. Tu Zveli romis epoqaSi xelSekruleba umetes wilad Sida samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobis mowesrigebisken iyo mimarTuli, Sua saukuneebidan moyolebuli misi dadeba saxelmwifoTa Soris garkveuli valdebulebis aRebis winapirobas warmoadgenda. amdenad, xelSekrulebis arsebobam, erTi mxriv, saxelmwifoTa Soris mSvidobianobis an/da aseve teritoriebis ganawilebis sakiTxs Seuwyo xeli, meore mxriv, misi mowesrigebiT Tavisufleba mewarmeTa saqmianobas mieniWa _ xelSekrulebis Tavisufleba qveyanaSi ekonomikuri procesebis ganviTarebis sawindari gaxda. saqarTveloze saubrisas sakiTxi oTx aspeqtSi unda iqnes ganxiluli: a) qarTul istoriul ZeglebSi arsebuli

78 ruseTis federaciis (sabWoTa kavSiris Semdgomi periodis) samoqalaqo kodeqsis 421-e muxli saubrobs xelSekrulebis Tavisuflebaze ixileT, Бастрикина (Ред.), Комментарий к Уголовно-процессуальному кодексу Российской

Федерации, Волтерс Клувер, Москва, 2008, 799 da Semdgomi; aseve, zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 282. 79 kazaxeTis samoqalaqo kodeqsis 380-e muxli; yirgizeTis samoqalaqo kodeqsis 382-e muxli, tajikeTis samoqalaqo kodeqsis 453-e muxli, TurqmeneTis samoqalaqo kodeqsis 33-e muxli, uzbekeTis samoqalaqo kodeqsis 354-e muxli. 80

aRniSnulis Taobaze ixileT: Schramm H.-J. in Knieper/Chanturia/Schramm., Das

Privatrecht im Kaukasus und in Zentralasien, Bestandsaufnahme und Entwicklung, BMV, Berliner

Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2010, 66. 81 Achmedova S., Die Grundlagen des Vertragsrechts Turkmenistans, Probleme des Vertragsrechts

und der Vertragssicherung in den Staaten des Kaukasus und Zentralasiens, Materialen einer

Internationalen Konferenz an der Universität Bremen vom 10. Und 11. April 2008,

Knieper/Chanturia/Schramm (Hrsg.), BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2009,

237.

Page 29: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

29

saxelSekrulebo mowesrigeba; b) xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos demokratiuli respublikis samarTlebriv aqtebSi; g) sabWoTa kavSiris saqarTvelo da im periodis samoqalaqo samarTali da d) 1997 wlis Semdgomi periodi _ 19 weli, rac saqarTveloSi damoukidebeli samoqalaqo kodeqsi moqmedebs. ganxiviloT TiToeuli maTgani: 6.1 xelSekrulebis Tavisufleba qarTuli samarTlis ZeglebSi

xelSekrulebis Tavisuflebis instituti qarTul istoriul ZeglebSi arapirdapiri saxiT uxvad moipoveba. imperatiulad gawerili xelSekrulebis Tavisuflebis aRmniSvneli norma kanonSi/ZeglebSi ar moiZieba, Tumca xelSekrulebis Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebi mravladaa asaxuli.

qarTul istoriul Zeglebze saubrisas Tavdapirvelad unda aRiniSnos vaxtang VI samarTlis wigni, romelic XVIII saukuneSi iqna damuSavebuli da romelic garkveul periodSi moqmedebda.82 samarTlis wigni imdroindel saqarTveloSi ucxo qveynis samarTlis gaziarebisa da recefciis erTgvar magaliTs warmoadgenda.

mniSvnelovania, Sua saukuneebSi saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis sakiTxs nasyidobis magaliTidan gamomdinare SevexoT, romelic qveynis ekonomikuri ganviTarebis Sedegs warmoadgenda.83 mxareebs imdroindeli sakanonmdeblo mowesrigebiT meti Tavisufleba mieniWaT da kanonis doneze ganisazRvra is aucilebeli winapirobebi, rac maSindeli epoqisTvis damaxasiaTebeli iyo. metic, samarTlis wignSi vxvdebiT iseT sakiTxebs, romlis farglebSic samarTlebrivi urTierTobis monawile mxareebs garkveuli Tavisufleba eniWebodaT.

samarTlis wignSi arsebuli nasyidobis mowesrigebisas saxelmwifos (saxelmwifos warmomadgenlis) mxridan Carevis iuridiuli niSnebi ikveTeba. kerZod, normaTa konkurencia kerZo samarTlis mimarT sajarosamarTlebrivi uflebamosilebis WrilSi iyo gansazRvruli. magaliTad, miwis nakveTze dadebuli xelSekrulebisas, Sesabamisi winapirobebis arsebobis SemTxvevaSi, batons ufleba hqonda, xelSekruleba baTilad ecno da sxv.84 Tu paralels dRevandel realobasTan

82

Kereselidze D., Der Allgemeine Teil des Georgischen Zivilgesetzbuches von 1997, eine

rechtsvergleichende untersuchung, Verlag Peter Lang GmbH, Frankfurt am Main, 2005, 30. 83

Pellegrino M., Postkommunismus und Zivilrecht, das Obligationenrecht Georgiens, Europäischer

Verlag der Wissenschaften, Peter Lang, Frankfurt am Main, 1997, 29. 84

iqve, 30.

Page 30: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

30

gavavlebT, SevniSnavT, rom amgvar daTqmas ufro Tanamedrove realobasTan Sesabamisad, ssk-is 54-e muxlSi vxvdebiT.85

aucilebelia aRiniSnos iseTi saxis samarTlebrivi institutebi, romlebic qarTul istoriul ZeglebSi xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebisa da SezRudvis winapirobad SeiZleba iqnes miCneuli. magaliTad, Sinaarsis Tavisuflebis gamovlineba, romelic calkeul SemTxvevebSia sakanonmdeblo doneze mowesrigebuli;86 aseve, sainteresoa daTqmebi, romelic saxelSekrulebo samarTlianobas exeba da romlis mixedviTac, statusis borotad gamoyenebaa samarTlebriv doneze SezRuduli.87

calke ganxilvis Temaa formis Tavisufleba saxelSekrulebo urTierTobisas. zogierT SemTxvevaSi mxareTa arCevans warmoadgenda is, Tu ra saxiT dadebdnen xelSekrulebas. magaliTad, SesaZlebelia ijaris xelSekrulebis moyvana;88 aseve aRsaniSnavia Cuqebis xelSekruleba, romelsac berZnuli samarTlis qarTul versiaSi savaldebulo forma ar gaaCnda da igi moixsenieboda `wigniT Tu uwignod~.89 sainteresoa, rom ucxoel mkvlevarTa mier Cuqebis xelSekrulebis amgvari tradicia saqarTveloSi e.w. `uformo xelSekrulebad~ miiCneoda.90 formis dacviT dadebuli xelSekrulebebis magaliTebs warmoadgenda sigeliT garkveuli dokumentis gadacema, romelic, Tavis mxriv, xelSekrulebis sxvadasxva saxes aerTianebda da romelic XVII saukunis meore naxevarSic gvxvdeboda.91 aRniSnuli sakiTxis ganxilvis mizniT sainteresoa, aseve, qiravnobis xelSekrulebis Taobaze Sesabamisi wyaroebis damowmeba. formis dacva arc aseT SemTxvevaSi iyo savaldebulo, metic, arc vaxtang VI samarTlis

85

kerZo da sajaro samarTlis gadakveTis wertilis magaliTad SesaZlebelia moyvanil iqnes `mauwyeblobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 481 muxli, romlis safuZvelzec, licenziis sxva pirisaTvis gadacema mxolod saqarTvelos komunikaciebis erovnuli komisiis winaswari Tanxmobis safuZvelzea SesaZlebeli. aRniSnuli gulisxmobs, rom mxareTa mier gamovlenili nebis samarTlebrivi Sedegi mxolod sajaro uwyebis gadawyvetilebazea damokidebuli. 86

ix.zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 52. 87 iqve. 88 ix. lafaCi e., ijaris xelSekruleba romis samarTalsa da Zvel qarTul samarTalSi, rogorc Tanamedrove ijaris xelSekrulebis istoriuli winapari, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #2(33)12, Tbilisi, 2012, 47. 89

futkaraZe i., qarTuli valdebulebiTi samarTlis istoriuli narkvevebi, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 1976, 54. 90

ix. Klutmann R., Analyse des national-grusinischen Obligationsrechts im Kodex König

Wachtangs VI, Zeitschrift für vergleichende Rechtswissenschaft, XXI, 1908, 445. 91

futkaraZe i., qarTuli valdebulebiTi samarTlis istoriuli narkvevebi, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 1976, 56.

Page 31: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

31

wignTa krebulis naTargmn versiebSi iyo amgvari mowesrigeba dakanonebuli.92 Tumca, miuxedavad aRniSnulisa, calkeul wyaroebSi moiZebneba SemTxvevebi, sadac, gamonaklisis saxiT, konkretul obieqtzea damowmebis savaldebuloba gansazRvruli, xolo, zogierT SemTxvevaSi ki mowmis samarTlebriv instituts vawydebiT.93

6.2 xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos demokratiuli

respublikis samarTlebriv aqtebSi 1918-1921 ww. saqarTvelos demokratiuli respublikis periodSi miRebul sxvadasxva samarTlebriv aqtebSi xelSekrulebis Tavisuflebis principis mowesrigeba ramdenime normaSi gvxvdeba. Tavidanve mniSvnelovania, aRiniSnos, rom konkretulad amgvar normas saqarTvelo im periodSi ar icnobda,94 Tumca, calkeul samarTlebriv aqtebSi aseTi debulebebis Sesaxeb informacia inaxeboda. xelSekrulebis Tavisuflebis erT-erT naTel magaliTs swored saqarTvelos damfuZnebeli krebis da respublikis mTavrobis 1920 wlis 14 agvistos kanoni warmoadgens, romlis safuZvelzec SromiTi urTierTobisas damsaqmebels, SezRudvebTan erTad, garkveuli Tavisufleba gaaCnda dasaqmebulis arCevisas.95/96 amave kanonis IV Tavis me-14 muxlSi xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebis farglebi iyo dadgenili. sakanonmdeblo daTqma _ `Sromis xelSekrulebis yoveli piroba damokidebulia mxareTa SeTanxmebaze~ _ swored Sinaarsis Tavisuflebis princips SeiZleba davukavSiroT. aqve aRsaniSnavia, rom miuxedavad mxareTa SeTanxmebis rolis upiratesobisa, kanoni gansazRvravda SemTxvevebs, Tu rodis CaiTvleboda aseTi SeTanxmeba samarTlebrivi Zalis armqoned, rac SeTanxmebis Tavisuflebis dasaqmebulis sasargeblod SezRudvis winapirobas warmoadgenda.97

92

iqve, 90. 93

iqve. 94

saubaria dRevandeli realobis msgavs mowesrigebaze. aseTi daTqmis arsebobis SemTxvevaSi, xelSekrulebis Tavisufleba calke kanoniT (an muxliT) pirdapiri saxiT mowesrigdeboda. 95

ix. dasaxelebuli kanonis II Tavis me-5 muxli. 96

aqve aRsaniSnavia, rom TavisuflebasTan erTad, damsaqmebeli SezRuduli iyo, Tumca SezRudvis gareSe xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebrivi buneba ver iarsebebda, rac dasturia imisa, rom kerZo avtonomiis farglebSi mxareTa Tavisufleba Sesabamis doneze iyo mowesrigebuli. 97 CaCava s., vadiani da uvado SromiTi xelSekrulebebis moSlis mimarT moqmedi kanonmdeblobis samosamarTleo samarTliT srulyofis rekomendaciebi, Sromis samarTali I, statiaTa krebuli, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011, 43.

Page 32: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

32

sakiTxi, romelsac aseve dasaxelebuli kanonis farglebSi SeiZleba SevexoT, esaa formis Tavisufleba saxelSekrulebo urTierTobisas. magaliTad, III Tavis me-10 muxlis mixedviT, mxareTa SeTanxmebiT SeiZleboda rogorc zepiri, ise werilobiTi SeTanxmebis miRweva. aseTi formulireba ki dRevandel realobaSi yoveldRiuri samarTlebrivi urTierTobebisas hpovebs asaxvas.

calke aRniSvnis Rirsia saqarTvelos demokratiuli respublikis 1921 wlis konstitucia, romelSic gawerili uflebebidan, Sromis uflebaa gamosarCevi. am uflebas konstitucia saxelmwifos arsebobis safuZvladac ganixilavda.98 konstituciis 125-e muxli saxelmwifos xelfasis minimumis gansazRvras avaldebulebda.99 imdroindeli konstitucia Sromis bazris mowesrigebas dasaqmebis etapidanve cdilobda100 da kerZo avtonomiis principebs SesaZleblobebis farglebSi awesrigebda kidec.101 aRniSnulis saWiroebas ki, erTi mxriv, ekonomikuri bazris gamarTulad muSaoba da, meore mxriv, dasaqmebulTa uflebebis dacva warmoadgenda.102 6.3 xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos ssr samoqalaqo

samarTlis kodeqsSi xelSekrulebis Tavisufleba realizebulia im qveyanaSi, sadac ekonomikis ganviTarebisTvis mxareTa Soris misi pirobebis gaTvaliswineba saxelmwifos mxridan mxolod samarTlian farglebSi izRudeba. sabWoTa kavSiris dros ekonomikis ganviTareba Tavisufali bazris ganviTarebas ki ara, aramed Sesabamisi gegmebis Sesrulebas efuZneboda. swored es gegmebi xdeboda saxelSekrulebo urTierTobisTvis arsebiTi funqciis matarebeli da ara mxareTa Tavisufali neba, daedoT

98 zoiZe b., Sromis Tavisuflebis arsi saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos praqtikaSi, Sromis samarTali I, statiaTa krebuli, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011, 2. 99

citata: `respublikis sazrunavi sagania gansazRvros minimumi xelfasi da Sromis normali pirobani warmoebaSi~. 100

canava l., socialur-ekonomikuri uflebebi 1921 wlis konstituciis mixedviT, saqarTvelos demokratiuli respublika da 1921 wlis konstitucia, I erovnuli konferencia sakonstitucio samarTalSi, moxsenebebis krebuli, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 64. 101

magaliTad, 39-e muxli, romelic diskriminaciis akrZalvasa da orive sqesis warmomadgenelTa Tanasworobas gansazRvravda. 102

aRniSnul sakiTxze ixileT: CixraZe n., Sromis uflebis saknonmdeblo mowesrigeba saqarTvelos demokratiuli respublikis konstituciaSi, Tanamedrove samarTlis aqtualuri problemebi, kavkasiis samarTlis skolis X studenturi konferenciis moxsenebebis krebuli, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 136-137.

Page 33: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

33

maTTvis sasurveli garigeba.103 metic, mxareTa Soris nebis gamovlena gegmis sworad da gamarTulad funqcionirebisken unda yofilyo mimarTuli.104 maSasadame, saxelSekrulebo urTierTobis mowesrigebac saxelmwifos ekonomikuri gegmis SesrulebisTvis iyo gamiznuli.105 saqarTvelos ssr samoqalaqo samarTlis kodeqsis pirvelsave muxlSi arsebuli danawesi qonebriv urTierTobaTa safuZvlad meurneobis socialistur sistemasa da warmoebis saSualebaTa socialistur sakuTrebas asaxelebda. erTi SexedviTac SesaZlebelia imis gansazRvra, rom sabWoTa kavSiris periodSi xelSekrulebis Tavisufleba ver miaRwevda im sazRvrebs, rom igi praqtikulad realizebuliyo. Sesabamisad, ver ganviTardeboda biznesgaremo, ar moxdeboda investorTa daintereseba106 da a.S.

Tu sabWoTa kavSiris samoqalaqo kanonmdeblobas gadavavlebT Tvals, vnaxavT, rom igi socializmze agebul saxelmwifosa da Sesabamis ekonomikur ganviTarebaze iyo dafuZnebuli,107 rac, Tavis mxriv, xelSekrulebis mxareebs damatebiT CarCoebSi amyofebda. Sedegad, SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis Tavisufleba iseTi saxiT, rogoriTac es samarTlebrivi instituti dRevandel realobaSi gvxvdeba, sabWoTa kavSiris dros, imdroindeli reformebis gaTvaliswinebiT, akrZaluli iyo.108 is farglebic ki, romelSic xelSekrulebis Tavisufleba moqmedebda, winaswar iyo saxelmwifos mxridan gansazRvruli.109 sxva sityvebiT rom iTqvas, klasikuri gagebiT xelSekrulebis Tavisufleba sabWoTa kavSirSi ar iyo sakanonmdeblo doneze mowesrigebuli.110

103

Pellegrino M., Postkommunismus und Zivilrecht, das Obligationenrecht Georgiens, Europäischer

Verlag der Wissenschaften, Peter Lang, Frankfurt am Main, 1997, 116. 104

iqve, 121. 105 Oda H., Russian Commercial Law, Second Edition, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, 2007,

272. 106

ix. Rettler W., Der strafrechtliche Schutz des sozialistischen Eigentums in der DDR, Juristische

Zeitgeschichte, Abteilung 3, Band 40, Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin/New York, 2010,

6. 107

ix. Berman J. H., Commercial Contracts in Soviet Law, California Law Review, 191, Volume

35, Issue 2, Article 2, June 1947, 211

<http://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3548&context=californialawr

eview> [10.09.2015]. 108

Chanturia L., Das Zivilrecht der Länder des Kaukasus und Zentralasiens – Die

Entwicklungstendenzen und Relikte der Vergangenheit, WiRO, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München,

2013, 74. 109

ix. Eckhardt W., Zivilrecht im Systemvergleich DDR und Bundesrepublik, MittBayNot, Heft 6,

Verlag C.H. Beck, München, 1990, 336. 110 ucxoenovan literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom sabWoTa samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba saerTod ar moqmedebda _ citata:

Page 34: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

34

miuxedavad amgvari winapirobisa, kodeqsis me-4 muxlSi gansazRvruli iyo samoqalaqo uflebebisa da movaleobebis warmoSobis winapirobani, romelTa mixedviTac, maTi warmoSoba SeiZleboda iseT garigebaze yofiliyo dafuZnebuli, romelic, marTalia, ar iyo kanoniT gaTvaliswinebuli, magram ar ewinaaRmdegeba mas. aRniSnuli daTqmiT kanonmdeblis mier gansazRvrul iqna Sinaarsis da garigebis arCevis tipis Tavisufleba. Tumca Tu misi funqcionirebis sakiTxisTvis paralels dRevandel mowesrigebasTan gavavlebT, cxadi iqneba, rom TiToeul maTgans ar hqonda didi gasaqani da misi SezRudva, pirvel rigSi, ideologiur principebze dafuZnebul sakanonmdeblo mowesrigebidan gamomdinareobda. gansxvavebiT sxva winapirobebisgan, formis Tavisufleba ssr kodeqsSi, upirveles yovlisa, calkeuli garigebis samarTlebrivi bunebidan gamomdinare gvxvdeboda.111 aRniSnulze dafuZnebiT sanotaro formis savaldebuloba iyo gansazRvruli,112 xolo garigebis dakonkretebuli saxis _ xelSekrulebis formis magaliTi mxareebs, swored kanoniT arsebuli gamonaklisebis garda, formaze SeTanxmebis Tavisuflebas aniWebda.113 amdenad, xelSekrulebis Tavisufleba ssrk-is periodSi gansxvavebul ganviTarebas hpovebda. aRniSnulis erT-erT mizezs is faqtic warmoadgenda, rom kodeqsSi, mravali qveynisgan gansxvavebiT, sxvagvari saxelSekrulebo tipebi wesrigdeboda, romelic saxelSekrulebo urTierTobis mowesrigebas saxelmwifosTan mimarTebiT gansazRvravda.114 Sesabamisad, marTalia, xelSekrulebis Tavisuflebis ZiriTadi principebi, maT Soris, SezRudvis winapirobebi Sesabamisi normebiT iyo mowesrigebuli, Tumca ssrk-is periodSi gansaxilvel samarTlebriv instituts ganviTarebis farTo farglebi ar gaaCnda.

`Im sowjetischen Recht gab es keine Vertragsfreiheit [...]~ _ ixileT, von Halem F., Recht oder

Gerechtigkeit? Rechtsmodelle in Ost und West von der Antike bis zur Moderne. Eine

Aufsatzsammlung, L. Luks (Hrsg.), Böhlau Verlag GmbH & Cie, Köln, 2004, 225. 111

ix. saqarTvelos ssr samoqalaqo samarTlis kodeqsis 42-e muxli. 112

imave kodeqsis 47-e muxli. 113

imave kodeqsis 157-e muxli. 114

Pellegrino M., Postkommunismus und Zivilrecht, das Obligationenrecht Georgiens, Europäischer

Verlag der Wissenschaften, Peter Lang, Frankfurt am Main, 1997, 98.

Page 35: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

35

6.4 xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTareba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis miRebidan dRemde

1997 wlis 26 ivniss ssk-is miRebas (ZalaSi Sevida 1997

wlis 25 noembers)115 saqarTvelosTvis udidesi datvirTva hqonda.116 qarTvel ers esaWiroeboda iseTi saxis samoqalaqo mowesrigeba, romelic, pirvel rigSi, qarTul tradiciebs, mentalitets Seesabameboda117 da am tradiciebTan SesabamisobaSi myof evropul gamocdilebas daefuZneboda,118 raTa ar dawyebuliyo ukve arsebulis axlidan gamogoneba.119 aRniSnulis erT-erTi naTeli gamovlineba gaxda xelSekrulebis Tavisufleba, romelsac, sabWoTa periodisgan gansxvavebiT, damoukidebeli samarTlebrivi mowesrigebisas meti areali mieca. metic, SeiZleba iTqvas, rom damoukidebeli saqarTvelosTvis dasaxelebuli samarTlebrivi institutis arseboba, kerZo sakuTrebis uflebis aRiarebis paralelurad, Tanamedrove yofis ganviTarebisTvis aucilebel pirobas warmoadgenda.120 garda imisa, rom dasaxelebuli samarTlebrivi instituti kodeqsis doneze mowesrigda, man asaxva pova kerZo samarTlis sxvadasxva dargebSi.

ssk-is miRebis Semdeg sxva samoqalaqosamarTlebriv normebTan erTad sasamarTlo praqtikac ganviTarda.121 Sedegad, kerZosamarTlebrivi urTierToba daefuZna kerZo avtonomiisa da saxelSekrulebo samarTlianobis principebs.122 aseTi

115

ssk-is miRebis Sesaxeb ixileT: Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 1, vn. 28-32 [11.04.2016]. 116 ssk-is miRebisa da misi mniSvnelobis Sesaxeb detalurad ixileT: zoiZe b., qarTuli samoqalaqo kodeqsis Seqmnis istoriidan, Jurnali `qarTuli samarTlis mimoxilva~ #6/2003-1, Tbilisi, 2003, 86-113; sruli versia: zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005. 117 detlurad ixileT, Chanturia L., Zur Ursprüngen der Rechtsreformen im postsowjetischen

Georgien, Das Jahr 1991, Umbrüche im östlichen Europa, Düring (Hrsg.), Josef Eul Verlag GmbH,

Lohmar, 2013 (mTliani statia _ 125-142), uSualod evropuli gamocdilebis saqarTvelos realobaSI implementaciis sakiTxi _ 132 da Semdgomi. 118 jorbenaZe s., saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, rogorc qarTuli kerZo samarTlis evropeizaciis nimuSi (ZiriTadi principebi da Taviseburebani), evropuli Rirebulebebi da identoba, saerTaSoriso interdisciplinaruli konferencia (16-18 ivnisi, 2014), moxsenebebi, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 69. 119 ix. Vashakidze G., Das Internationale Privatrecht von Georgien, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2014, 7. 120

Lang S., Lomidze V., Scheffler K., Georgisches Zivilgesetzbuch und das deutsche BGB, WiRO,

Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2003 371. 121

ix. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 1, vn. 36 [11.04.2016]. 122 ix. Zoidze B., The Influence of Anglo-American Common Law on the Georgian Civil Code,

Georgian Law Review, 1/2 1999, Tbilisi, 1999, 16.

Page 36: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

36

urTierToba ki, Tavis mxriv, yoveldRiuri yofis Semadgenel elementad Camoyalibda. amdenad, damoukidebeli saqarTvelosTvis xelSekrulebis Tavisufleba kerZo samarTlis erT-erT fundamentur birTvad iqca.123

ganviTarebul qveynebSi araerTi SemTxvevaa, rodesac xelSekrulebis Tavisufleba kodeqsiT pirdapir ar wesrigdeba. magaliTad, gsk-Si xelSekrulebis Tavisufleba ssk-s 319-e muxlis msgavsad ar gvxvdeba, Tumca, principis doneze, calkeuli sakanonmdeblo daTqmebidan gamomdinare, araerTgzisaa gawerili.124 ssk ki xelSekrulebis Tavisuflebas saxelSekrulebo samarTlis pirvelive karis pirvelive muxls uTmobs.

garda aRniSnulisa, Tu ssk-s xelSekrulebis Tavisuflebis mowesrigebis TvalsazrisiT gsk-sT SevadarebT, SevniSnavT, rom gsk-isgan gansxvavebiT, ssk-Si gaziarebulia xelSekrulebis TavisuflebisTvis Tanmdevi iseTi samarTlebrivi instituti, rogoricaa kontrahirebis iZuleba. igi, upirveles yovlisa, dafuZnebulia monopoliuri saqmianobis akrZalvisa da gabatonebuli statusis mqone didi koncernebis saqmianobis mowesrigebaze, romlis farglebSic SezRudvis daweseba samarTlis mTliani sistemis gamarTulad funqcionirebiskenaa mimarTuli.125 magaliTad, eleqtroenergiis, telekomunikaciis da sxva iseT sferoebSi, romelTa moxmareba Tanamedrove yofis aucilebel Semadgenel komponents warmoadgens.126 kontinenturi samarTlis mraval qveyanaSi aseTi saxis mowesrigeba praqtikaSi Camoyalibebul qcevis wesad aRiqmeba. metic, zogierT SemTxvevaSi praqtikis ganviTarebas mohyva Sedegad calkeul samarTlebriv normebSi kontrahirebis iZulebis mowesrigeba. am mxriv ssk kanonSi asaxavs xelSekrulebis dadebis valdebulebis wess.

xelSekrulebis Tavisufleba Tanamedrove qarTul samarTalSi udides mniSvnelobas iZens ramdenime mizezidan gamomdinare: a) saqarTvelo viTardeba rogorc samarTlebrivi saxelmwifo da mis mosaxleobas yoveldRiurad gaaCnia ufro meti moTxovna konkretuli qonebrivi sikeTeebis mimarT; b) mewarmeoba ganviTarebis im etapzea gadasuli, sadac mxareTa mosazrebebsa da maT mier Camoyalibebul qcevis wess gadamwyveti mniSvneloba eniWeba; g) ssk, rogorc evropuli 123

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 17. 124

xelekrulebis Tavisuflebis germaniis kanonmdeblobaSi datvirTisa da mniSvnelobis Taobaze ixileT, magaliTad, Eckert in Beck’scher Online-Kommentar

BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck, Stand: 01.08.2015, Edition: 36, §145, Rn. 1

<www.beck-online.beck.de> [29.01.2016]. 125

ix. iqve, Rn. 15. 126

iqve.

Page 37: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

37

kerZo samarTlis recefciis magaliTi, eyrdnoba praqtikul gamocdilebas, rac SeiZleba wingadadgmul nabijad iqnes moazrebuli. saqarTvelo, rogorc romanul-germanuli kontinenturi samarTlis ojaxis wevri qveyana,127 XX saukunis 90-iani wlebidan moyolebuli swored kontinenturi samarTlis qveynebis gamocdilebas iziarebs da axdens mis recefcias. aRniSnulis safuZvelze ikveTeba garkveuli kavSirebi gaziarebul samarTlebriv mowesrigebasTan,128 magram es ar gulisxmobs, rom ucxo qveynis kanonmdebloba pirdapiraa gadmowerili.129 igi mxolod gaazrebulia da qarTul realobasTan SesabamisobaSia moyvanili.130 aseTi qmedeba ki samarTlis ganviTarebisTvis umniSvnelovanesia;131 d) dRevandeli cxovrebis ritms esaWiroeba moqnili sakanonmdeblo mowesrigeba, romelic (rig SemTxvevaSi, kanonmdeblobaSi arsebuli SezRudvebis gaTvaliswinebiT) mxareebs absolutur Tavisuflebas mianiWebs, dadon xelSekruleba survilisamebr, formis Tavisufali arCevis gziT.

xelSekrulebis Tavisuflebisas umTavresi mniSvneloba unda mieqces mxareTa Soris TanamSromlobisa da Tavisufali brunvis arsebobis SesaZleblobas, rac kerZo avtonomiis principis praqtikul ganviTarebas Seuwyobs xels.132 amgvari SesaZlebloba da mxareTaTvis miniWebuli Tavisufleba samarTlianobis principis dacvas gulisxmobs, romlis farglebSic xelSekruleba e.w. damorCilebis iaraRad ver

127 ix. jorbenaZe s., saqarTvelos momavali samoqalaqo kodeqsis ZiriTadi problemebi, samarTlis reforma saqarTveloSi, 1994 wlis 23-25 maiss TbilisSi gamarTuli saerTaSoriso konferenciis masalebi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1994, 142. 128

ix. magaliTad, ssk-isa da gsk-is kavSiris Sesaxeb: Chanturia L., Das neue

Zivilgesetzbuch Georgiens: Verhältnis zum deutschen Bürgerglichen Gesetzbuch, Aufbruch nach

Europa, 75 Jahre Max-Planck-Institut für Privatrecht, Basedow/Drobnig/Ellger/J.

Hopt/Kötz/Kulms/Mestmäcker (Hrsg.), Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2001, 893-904. 129

jorbenaZe s., saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, rogorc qarTuli kerZo samarTlis evropeizaciis nimuSi (ZiriTadi principebi da Taviseburebani), evropuli Rirebulebebi da identoba, saerTaSoriso interdisciplinaruli konferencia (16-18 ivnisi, 2014), moxsenebebi, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 73. 130 ix. iqve, 74. 131 samarTlis sistemis ganviTarebisTvis samarTlis transformaciis / ucxo qveynis gamocdilebis gaziarebis mniSvnelobis Taobaze ixileT magaliTad, Martiny D., Die kleinen Rechtssysteme der Welt – Klein-, Kleinstaaten und Teilrechtsgebiete in der

Rechtsvergleichung, Aufbruch nach Europa, 75 Jahre Max-Planck-Institut für Privatrecht,

Basedow/Drobnig/Ellger/J. Hopt/Kötz/Kulms/Mestmäcker (Hrsg.), Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2001, 848. 132

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 295.

Page 38: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

38

iqceva,133 igi gaxdeba mxolod ufleba, romelic piris Tavisuflebis realizaciis samarTlebriv winapirobas gansazRvravs.

7. kapitalizmi da xelSekrulebis Tavisuflebis saWiroeba kapitalizmi ekonomikuri sistemis erT-erT saxes warmoadgens,134 romelSic piris Tavisufal moqmedebas farTo areali aqvs miniWebuli. ufro zustad Tu vityviT, kapitalizmisTvis damaxasiaTebel princips pirovnebis ekonomikuri damoukidebloba warmoadgens. Tavis mxriv, ekonomikuri damoukidebloba SeuZlebelia saxelSekrulebo damoukideblobis gareSe, rac kapitalistur urTierTobebSi xelSekrulebis Tavisuflebis, rogorc institutis, udides datvirTvaze miuTiTebs. aRniSnul sityvebs amyarebs is faqtic, rom, swored xelSekrulebis TavisuflebiT iqmneboda ekonomikur cxovrebaSi Tavisuflebis asparezi, romelic mewarmeobis damoukideblaSic vlindeboda.135 miuxedavad aRniSnulisa, arsebobs araerTi mosazreba, eWvi, dasabuTeba da kiTxva, romelic am Tavisuflebas sxvadasxva aspeqtSi ganixilavs. maTgan yvelaze gamosarCevia sakiTxi, romelic xelSekrulebis Tavisuflebas e.w. `moCvenebiTi Tavisuflebis~ kuTxiT axasiaTebs.136 ganxilulis kvaldakval SesaZlebelia imgvar mosazrebaze saubaric, romelic xelSekrulebis Tavisuflebas e.w. `formalur Tavisuflebad~ axasiaTebs.137 garkveuli mosazrebis Tanaxmad, xelSekrulebis Tavisufleba kerZo avtonomiis principze dayrdnobiT aniWebs sxvadasxva gaerTianebebsa Tu Zalebs did uflebebs, upiratesobas da samarTlebriv WrilSi TavianTi poziciis gamyarebis SesaZleblobas.138 kapitalistur qveynebSi

133

iqve. 134

<http://www.linksjugend-solid.de/positionen/kapitalismus/was-ist-kapitalismus/> [06.09.2015]. 135 gafrindaSvili g., Sesyidvebis saxelmwifo politika da misi gavlena mewarmeobis ganviTarebaze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2015, 19 <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_economics/giorgi_gafrindashvili.pdf> [12.10.2016]. 136

ix. magaliTad: Fleischmann C., kleine Geschichte des Vertrags, 2012 -

<http://www.christoph-

fleischmann.de/media/downloads/download_geschichte_des_vertrags_874.pdf> [06.09.2015]. 137

Hirsch J., Der nationale Wettbewerbsstaat, Staat, Demokratie und Politik im globalen

Kapitalismus, Edition ID-Archiv, Berlin, 1995, 22. 138

ix. magaliTad, Rehder B., Christliche Antworten auf geöffnete Märkte: Die Idee der

betrieblichen Produktionsgemeinschaft in der Geschichte der deutschen Arbeitsbeziehungen,

Page 39: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

39

amis yvelaze naTel magaliTs SromiTi urTierTobebi warmoadgens.139 amgvari urTierTobebis mowesrigebis mizniT saxelmwifos mier garkveuli winapirobebis daweseba rig SemTxvevaSi gaigivebulia Tavisufali vaWrobisa da ekonomikis farglebSi saxelmwifos mxridan CarevasTan, romelic Tavisuflebis boWvis sakanonmdeblo winapirobebs Seicavs.140 saxelmwifos Careva SeiZleba moxdes ara uSualod xelSekrulebis pirobebis gaweris sakiTxTan mimarTebiT, aramed molaparakebis procesSic, romelic winaswar garkveul zRvars dauwesebs mxareebs da romlis safuZvelzec Tavisuflebis is farglebi, romelsac kerZo avtonomia pirs aniWebs, garkveul CarCoSi iqneba moqceuli.141 amdenad, SeiZleba iTqvas, rom saxelSekrulebo samarTlis institutis roli Tanamedrove epoqaSi socialuri pirobebis cvalebasTan erTad ganviTarda,142 socialuri daniSnulebis TvalsazrisiT, centraluri uflebis roli daikava143 da ekonomikur sakiTxebTan mWirdo kavSirSi gamoixata.144/145 aRniSnulis safuZvelze warmoiSva xelSekrulebaTa garkveuli saxeebi, romlebmac sazogadoebisTvisac mniSvnelovani datvirTva SeiZina146 da ramac, upirveles yovlisa, asaxva kapitalistur qveynebSi hpova _ xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebas ufro meti gaqaneba da farglebi swored ekonomikuri ganviTarebis Sedegad mieniWa. aseTma gadanawilebam xelSekrulebis Tavisufleba ara mxolod rogorc

Transformationen des Kapitalismus, Festschrift für Wolfgang Streeck zum sechzigsten Geburtstag,

Campus Verlag GmbH, Frankfurt/Main, 2006, 96. 139

ix. iqve. 140

Ebbinghaus B., Kittel B., Europäische Sozialmodelle a la carte: Gibt es institutionelle

Wahlverwandtschaften zwischen Wohlfahrtsstaat und Arbeitsbeziehungen? Transformationen des

Kapitalismus, Festschrift für Wolfgang Streeck zum sechzigsten Geburtstag, Campus Verlag GmbH,

Frankfurt/Main, 2006, 223. 141

ix. magaliTad, andRulaZe q., koleqtiuri molaparakebis danergva saqarTvelos Sromis samarTalSi, Jurnali `kerZo samarTlis mimoxilva~ #1, 2015, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 108. 142

Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 49. 143

Bruns in MüKo zum VVG, 1. Auflage, Verlag C.H. Beck, vor §§307-309 BGB, 2010, Rn. 1. 144

ix. Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 12. 145

ix. aseve: Kittner M., Schuldrecht, Rechtliche Grundlagen – Wirschaftliche Zusammenhänge, 3.

Auflage, Verlag Franz Vahlen, München, 2003, 46 da Semdgomi. 146

ix. magaliTad, jorbenaZe s., frenSaizingis xelSekruleba, Tbilisis universitetis stamba, Tbilisi, 2000, 6.

Page 40: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

40

samarTlebrivi instituti gaxada mniSvnelovani, aramed mas rig SemTxvevebSi socialuri funqciis matareblis rolic mianiWa.147

147

Hofer S., Freiheit ohne Grenzen? Privatrechtstheoretische Diskussionen im 19. Janhundert, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2001, 6.

Page 41: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

41

III. xelSekrulebis Tavisuflebis cneba

Tanamedrove epoqaSi adamianebis survilebi ukideganoa. maTi realizaciisTvis msoflios nebismier qveyanaSi saxelSekrulebo urTierTobebis damyarebaa saWiro, romlis safuZvelzec mxareTa mosazrebebi formirdeba.148 amdenad, xelSekrulebis dadeba efuZneba mxareTa survils, daamyaron konkretuli samarTlebrivi urTierToba, raze dayrdnobiTac, saxelSekrulebo samarTali mxareTa urTierTobasa da xelSekrulebis Tavisuflebis principzea agebuli.149 igi `samarTlebrivi brunvis, ekonomikuri cxovrebis ganviTarebisa da piradi iniciativis ganviTarebis winapirobaa~.150

pirovnuli ganviTarebis xelSewyobisTvis saxelSekrulebo samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebaa mowesrigebuli, sadac pirovneba aRiarebulia rogorc qonebrivi uflebebis matarebeli subieqti.151 amiT pirovnebas miniWebuli aqvs Tavisufali moqmedebis SesaZlebloba.152

xelSekrulebis Tavisuflebis cnebis ganxilva mniSvnelovania xelSekrulebis cnebis samarTlebrivi mowesrigebidan gamomdinare iqnes gaazrebuli. is, Tu ra aris xelSekrulebis cneba, dafuZnebulia, erTi mxriv, samarTlis normaTa ganmartebaze da meore mxriv, mis iseT ZiriTad iuridiul sawyisebze, rogoricaa, magaliTad, kerZo avtonomiisa Tu Tavisuflebis sakiTxi. Sesabamisad, mniSvnelovania Tavisuflebis arsisa da saxelSekrulebo samarTalTan misi pirdapiri kavSiris gansazRvra.

amasTan, iseve, rogorc yvela saxelSekrulebo urTierTobisas, xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebriv safuZvels saqarTvelos konstituciis konkretuli norma warmoadgens. aRniSnulidan gamomdinare, calke ganxilvis sagania xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlebis ganxilvis sakiTxi, romlis mixedviTac iqneba Camoyalibebuli sakonstitucio safuZvlebis mniSvnelovani aspeqtebi.

148

Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 12. 149

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 22 martis #as-1359-1197-2010 ganCineba, aRwerilobiTi nawili _ Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2009 wlis 27 aprilis gadawyvetileba. 150

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 31. 151

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 269. 152

iqve.

Page 42: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

42

1. xelSekrulebis arsi da misi moqmedeba kerZo samarTalSi xelSekruleba kanonis safuZvelze ideba. Sesabamisad, mas

kanonis Zala gaaCnia,153 romlis farglebSic mxares samoqalaqo uflebaTa ganxorcielebis SesaZlebloba warmoeSoba.154 xelSekrulebis safuZvelze mxareebi Tavad aweseben im qcevis wess, romlis Sesrulebis savaldebuloobac swored maT mier ganisazRvreba. iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom xelSekruleba adamianTaTvis erT-erTi yvelaze pirveli pozitiuri samarTlebrivi institutia, romelic sakanonmdeblo donezea mowesrigebuli.155

vinaidan xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis umTavres periodad XIX saukune miiCneva,156 gansaxilveli samarTlebrivi instituti swored am periodidan moyolebuli gaxda samarTlebrivi saSualeba _ mxareebs, maTive nebis realizacis gansaxorcieleblad, iuridiuli dokumentis meSveobiT miniWebodaT uflebamosilebis gansazRvris SesaZlebloba.157 kacobriobis ganviTarebasTan erTad gafarTovda xelSekrulebis moqmedebis sazRvrebi da ufro metad dazustda kanoniT gansazRvrul sivrceSi misi moqmedebis areali,158 romlis farglebSic mxareebs mieniWaT SeTanxmebuli Sinaarsis safuZvelze moqmedebis ufleba.

1.1 xelSekrulebis cneba

xelSekruleba pirovnebis mier gamovlenili nebis

realizaciis saSualebas / instruments warmoadgens.159 igi, rogorc ekonomikuri saqmianobis160 ganxorcielebis

153

zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 57. 154 kobaxiZe a., samoqalaqo samarTali, zogadi nawili I, Tbilisi, Sps gazeT `saqarTvelos macnes~ stamba, 325. 155 amgvari mosazrebis avtoria klaus Sterni (Klaus Stern) _ Zur Grundlegung einer

Lehre des öffentlich-rechtlichen Vertrages, VerwArch 49 (1958), 106 ff _ miTiTebulia: Höfling

W., Vertragsfreiheit, eine grundrechtsdogmatische Studie, C. F. Müller Juristischer Verlag GmbH,

Heidelberg, 1991, 22. 156

Brinkmann in BGB Kommentar, Prütting/Wegen/Weinrich (Hrsg.), 1. Auflage, Verlag

Luchterhand, Neuwied, 2006, vor §145ff, Rn. 12. 157

Reul A., Grundrechte und Vertragsfreiheit im Gesellschaftsrecht, Deotsche Notar Zeitschrift

(DNotZ), 2007, Heft 3 (Seite 161-240), 2007, 185. 158

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 126. 159 Enders C., Wiederin E., Rainer P., Sodan H., Der Sozialstaat in Deutschland und Europa, Peter M.

Huber (Red.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2005, 365. 160 miuxedavad, xelSekrulebis amgvari ekonomikuri daniSnulebisa, ekonomikuri miznebisTvis xelSekruleba damdgar SedegSi hpovebs (iqneba es

Page 43: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

43

instrumenti, pirovnebis Tavisuflebis safuZvels warmoadgens.161 misi cnebis Taobaze SesaZlebelia gamoikveTos ramdenime ZiriTadi aspeqti, romelTa mixedviTac, erTi mxriv, mniSvnelovania ganisazRvros xelSekrulebis cnebis is ganmarteba, rac gabatonebulia iuridiul mecnierebaSi, xolo, meore mxriv, ganimartos igi uSualod konkretuli saxelSekrulebo urTierTobebidan gamomdinare.

xelSekrulebis cnebis definicia saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi an romelime sxva samarTlebriv normaSi ar aris mowesrigebuli. magaliTad, saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-2 muxlis pirveli nawilis `z~ qvepunqtSi gansazRvrulia administraciuli xelSekrulebis cneba, Tumca masSi miTiTeba samoqalaqosamarTlebriv xelSekrulebazea gakeTebuli,162 anu aRniSnuli kodeqsi ssk-s eyrdnoba da damoukideblad xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxs, miTumetes, mis cnebas, ar gansazRvravs.

Sesabamisad, xelSekrulebis definiciisTvis, upirveles yovlisa, saWiroa misi samarTlebrivi aspeqtebi wamoiwios wina planze da moqmedebis is winapirobebi Camoyalibdes, rac saqarTvelos kanonmdeblobiTaa gaTvaliswinebuli. am mxriv mniSvnelovania xelSekrulebis (xelSekrulebis Tavisuflebis) ZiriTadi principebis gansazRvra. magaliTad, xelSekrulebis dadebis sakiTxi _ xelSekrulebis dadebis faqti adamianis warmosaxvis Sedegia. igi warmoadgens samarTlebriv urTierTobaSi SemoqmedebiTi monawileobis aucilebel pirobas,163 romliTac SeiZleba ganisazRvros fuladi valdebulebis an sxva saxis valdebulebis sakiTxi. vinaidan, fuladi valdebuleba warmoadgens valdebulebis iseT saxes,

finansuri Tu sxv.). aRniSnulis Taobaze ixileT, Schäfer H.-B., Ott C., Lehrbuch der

ökonomischen Analyse des Zivilrechts, 2. Auflage, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 1995, 341. 161 Kittner M., Schuldrecht, Rechtliche Grundlagen – Wirschaftliche Zusammenhänge, 3. Auflage,

Verlag Franz Vahlen, München, 2003, 161. 162

paralelurad SesaZlebelia imis gansazRvra, rom szak-Si gansazRvruli definicia mxolod adasturebs xelSekrulebis monawile mxareTa arsebobis valdebulebas aseTi samarTlebrivi urTierTobis dros, romlis farglebSic mxare unda iyos aranakleb ori piri (erT-erTi mxare unda axorcielebdes sajarosamarTlebriv uflebamosilebas). 163

ix. _ gogiCaiSvili T., zogadi fsiqologiis kursi, gamomcemloba `universali~, Tbilisi, 2006, 118 _ fsiqologiur mecnierebaSi warmosaxva warmodgenilia rogorc konkretuli qmedebis ganxorcielebis winapiroba, aucilebeli piroba. warmosaxvis safuZvelze pirs uCndeba molodini sasurveli Sedegis miRebis, xolo aRniSnuli Sedegis miReba SeuZlebelia, Tu mas ar eqna raime saxis SemboWveli saSualeba, magaliTad _ xelSekruleba. xelSekrulebis safuZvelze piri moaxerxebs, meore mxares mosTxovos konkretuli qmedebis ganxorcieleba an misgan Tavis Sekaveba, rac saboloo Sedegs miaRebinebs. warmosaxvis mecnieruli cnebis ganmartebis Taobaze ixileT dasaxelebuli naSromi, gv. 118-123.

Page 44: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

44

romlis obieqti konkretuli fulia,164 fulis, rogorc yovelgvari faseulobis, gansazRvris safuZvelze165 mxareebs warmoeSobaT garkveuli uflebebi da movaleobebi. moyvanili magaliTi Tanamedrove cxovrebaSi xelSekrulebis samarTlebrivi institutis mniSvnelobis aRniSvnis saSualebad gamodgeba. kerZod, SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis cnebis CamoyalibebisTvis saWiroa kerZo samarTlis (saxelSekrulebo urTierTobis) umTavresi principebis erTianobaSi moazreba. swored aseT SemTxvevaSia SesaZlebeli xelSekrulebis daniSnulebis gaazreba (rogorc fulad, ise sxva saxis valdebulebebTan dakavSirebiT). sxva mxriv, xelSekrulebis mravalferovnebidan gamomdinare, misi erTi sityviT an winadadebiT ganmarteba mxolod konkretul sakiTxTan mimarTebiT iqneboda marTebuli.

1.2 kerZo avtonomiis roli xelSekrulebis TavisuflebasTan

mimarTebiT

kerZo avtonomia kerZo samarTlis erT-erT fundamentur princips warmoadgens.166 TiToeuli samoqalaqosamarTlebrivi urTierToba swored aRniSnul principze dayrdnobiT xorcieldeba. metic, SeiZleba iTqvas, rom kerZo samarTlis calkeul dargebSi arsebuli urTierTobis dros, kerZo avtonomiis realizeba aseTi uflebis umTavres samarTlebriv winapirobas warmoadgens.167 ase magaliTad, sakuTrebis uflebis realizaciis SemTxveva, rodesac mesakuTres Tavad gaaCnia uflebamosileba, gansazRvros konkretul obieqtze qcevis Sesabamisi wesi,168 samoqalaqo samarTlis TvalsazrisiT Tavisuflebis realizaciis SesaZlebloba169 da sxv.

kerZo avtonomia xelSekrulebis monawile mxareebze saxelmwifos mxridan samarTlebrivi uflebamosilebis delegirebis magaliTad SeiZleba iqnes aRqmuli. saxelmwifo xelSekrulebis xelmSekvrel pirebs maTTvis sasurveli

164

ZlieriSvili z., fuladi valdebulebis Sesrulebis Taviseburebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005, 23. 165

iqve. 166

aRniSnulis Taobaze ix. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 1, vn. 5 da Semdgomi [29.02.2016]. 167 ix. magaliTad, SromiTsamarTlebrivi urTierTobis SemTxvevaSi: Richardi R.,

Arbeitsvertragsgesetz und Privatautonomie, NZA, Heft 17, Velag C.H. Beck, München, 1992, 772. 168 Hügel S., Privatautonomie versus Grundrechtsschutz – oder Rauchverbot im Wohnungseigentum,

ZWE, Heft 1/2, Verlag C.H. Beck, München, 2010, 21. 169 ix. Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law, Draft Common Frame of

Reference (DCFR), Outline Edition, Prepared by Christian Von Bar, Eric Clive, Hans Schülte-Nolke,

Sellier, European Law Publishers GmbH, Munich, 2009, 61.

Page 45: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

45

pirobis samarTlebrivad gansazRvris uflebas aniWebs.170 swored amis gamoa evropul kerZo samarTalSi kerZo avtonomia da xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikuli gamoyeneba samarTliani (aramoCvenebiTi) konkurenciis winapirobad aRqmuli.171 metic, SeiZleba iTqvas, rom kerZo avtonomiis samarTlebrivi formireba, upirveles yovlisa, xelSekrulebis TavisuflebaSi xorcieldeba.172 is xelSekrulebis dadebis umTavresi safuZvelia da saxelSekrulebo urTierTobebze gavlenas pirdapir axdens.

kerZosamarTlebrivi urTierTobis farglebSi individis nebis avtonomiis realizacia sxva piris (piris nebis) Sesatyvisi boWviTaa uzrunvelyofili.173 aRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom kerZo avtonomiis erT-erT gamovlinebas nebis avtonomia warmoadgens, romelic swored aRniSnul samarTlebriv institutzea dafuZnebuli.174 aRniSnuli gansazRvravs mxareTa uflebamosilebas, ganaxorcielon kanoniT aukrZalavi nebismieri qmedeba175 da dadon xelSekruleba.176 erTi mxriv, aseTi qmedeba adamianis fsiqikuri damokidebulebis Sedegia (Tavad gansazRvros samarTlis Sesabamisad gamovlenili nebis subieqturi faqtorebi),177 xolo, meore mxriv, saxelSekrulebo urTierTobis mxare, kanoniT miniWebuli Tavisuflebidan gamomdinare, xelSekrulebis safuZvelze SeboWvas sakuTari Tavis usafrTxoebis rwmenaSi xedavs.178 amasTan, saxelSekrulebo urTierTobebisas SeboWva xdeba ara mxolod erTi piris mimarT, aramed sxva piris

170

Paulst J. L., Upp R. D., Business Law Text, 3rd

Edition, St. Paul, Minn., West Publishing CO.,

California, 1979, 8. 171 ix. Reisenhuber K., Europäisches Vertragsrecht, 2. Auflage, De Gruyter Rechtswissenschaften

Verlags-GmbH, Berlin, 2006, 62. 172

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 91. 173

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 80. 174

ix. ioseliani a., saxelSekrulebo sakolizio samarTali, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 13 _ nebis avtonomiis bunebis Taobaze Teoriebis sakiTxis Sesaxeb ixileT amave naSromis me-12-15 gverdebi. 175

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 90. 176

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 57. 177

ix. naneiSvili g., samarTlis filosofiis sakiTxebi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, 1992, 56. 178

monteskie S. l., kanonTa goni, d. labuCiZe-xoferias Targmani, n. naTaZe, o. jioevi (red.), mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiuri instituti, Tbilisi, 1994, 213.

Page 46: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

46

Sesatyvisi SezRudviTac,179 rac adamianis bunebrivi moTxovnilebis arsidan gamomdinareobs180 da romlis safuZvelzec urTierToba myardeba subieqturi uflebisa da Sesatyvisi movaleobis saxiT.181

Tavis mxriv, sakuTar nebaze dafuZnebuli boWva piris Tavisuflad moqmedebis ganxorcielebis Sedegs warmoadgens. aRniSnulis safuZvelze pirs ekisreba garkveuli saxis valdebulebani, rac mas moqmedebis ganxorcielebis pasuxismgeblobas akisrebs,182 anu piri Tavad akisrebs sakuTar Tavs garkveuli moqmedebis ganxorcielebis pasuxismgeblobas. amasTan, TviTboWva ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos saxelSekrulebo urTierTobis monawile pirma raime saxis ZaldatanebiTi saqmianoba unda ganaxorcielos. nebismieri adamiani (upiratesad igulisxmeba qmedunariani, aseve, SezRuduli qmedunariani piri kanonmdeblobis farglebSi, romlebsac damoukideblad gaaCniaT garigebis/xelSekrulebis dadebis ufleba), ramdeni wlisac ar unda iyos igi, ver gaeqceva saxelSekrulebo urTierTobis monawileobas da saxelSekrulebo pirobebidan gamomdinare, mudam iqneba uSualod gansazRvruli periodulobiT SeboWili konkretul aspeqtSi. SeiZleba arsebobdes piri, romelsac xelSekruleba werilobiT ar daudia, Tumca gamonaklis SemTxvevebs warmoadgenen adamianebi, romelTac zepiri xelSekruleba dadebuli ar aqvT. maT mier ganxorcielebuli TiToeuli aseTi qmedeba swored kerZo avtonomiis gamovlinebaa. aRniSnulis samarTlebriv safuZvlad ssk-is me-10 muxlis me-2 nawili SeiZleba iqnes miCneuli, romelic kanoniT aukrZalavi qmedebis ganxorcielebis SesaZleblobas gansazRvravs da romlis me-3 nawilic mxareebis mxridan aseTi uflebiT moqmedebis SesaZleblobas mxolod sxvaTa Tavisuflebis dacvis WrilSi awesrigebs. aRniSnulis safuZvelze SesaZlebelia ganisazRvros kerZo avtonomiis damokidebuleba Tavisuflebis samarTlebriv institutTan da maT Soris _ xelSekrulebis TavisuflebasTan mimarTebiT.

Sesabamisad, xelSekrulebis Tavisufleba ver iarsebebs, Tu misi uflebis matarebeli pirebi ver SeZleben sakuTari uflebebis realizacias. aseTi realizaciis SesaZlebloba mis

179

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 80. 180

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 90. 181

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 80. 182

ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 92.

Page 47: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

47

monawileebs kerZo avtonomiis principidan gamomdinare gaaCniaT. swored amitom, iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom kerZo avtonomia da xelSekrulebis Tavisufleba xSirad sinonimebadac SeiZleba iqnes ganxiluli.183

Tavis mxriv, calkeul urTierTobebSi kerZo avtonomiis moqmedeba keTilsindisierebas efuZneba, romelSic SeiZleba morali da eTikac ki iqnes gansazRvruli (amoraluroba, sajaro wesrigTan Seusabamoba da sxv.). maSasadame, Tu kerZo avtonomiis sazRvrebi keTilsindisierebaze, eTikasa da moralze gadis (upiratesad, ssk-is 54-e muxlidan gamomdinare),184 xelSekrulebis Tavisuflebac swored aRniSnul danawesebs unda Seesabamebodes. sxva SemTxvevaSi xelSekruleba, rogorc garigebis erT-erTi yvelaze gavrcelebuli saxe, baTilad CaiTvleba.

1.3 keTilsindisierebis principi xelSekrulebis Tavisuflebisas

keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo

urTierTobaSi erT-erTi mniSvnelovani samarTlebrivi institutia. zogierT SemTxvevaSi keTilsindisierebis pirncipis dacvis Sesabamisad ganisazRvreba is, Tu ramdenad naklovania mxaris mier gamovlenili neba.185 aRniSnuli ki ganpirobebulia xelSekrulebis Tavisuflebis farglebis dakonkretebiT, romlis saSualebiTac xdeba saxelSekrulebo urTierTobaSi monawile mxareTa samarTlebrivi SeboWva.186 keTilsindierebis principi, garda Teoriuli samarTlebrivi mniSvnelobisa, kerZo samarTalSi udides praqtikul daniSnulebas hpovebs. garkveul aspeqtSi SesaZlebelia igi valdebulebis dakisrebis winapirobadac mogvevlinos.187 aRniSnuli ganpirobebulia misi funqciiT,

183 Drexl J., Die wirtschaftliche Selbstbestimmung des Verbrauchers, Eine Studie zum Privat- und

Wirtschaftsrecht unter Berücksichtigung gemeinschaftsrechtlicher Bezüge, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 1998, 294; aseve, Schindler T., Rechtsgeschäftliche Entscheidungsfreiheit und Drohung,

Die englische duress-Lehre in rechtsvergleichender Perspektive, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2005, 19 _ aRniSnuli pozicia gaziarebulia: Sedlmeier K., Rechtsgeschäftliche

Selbstbestimmung im Verbrauchervertrag, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 24. 184

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 1 martis #as-15-15-2016 ganCineba. 185 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 25 martis #as-1350-1275-2012. 186 kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis instituti, Tbilisi, 2009, 83. 187 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 21 maisis #as-221-213-2012 ganCineba.

Page 48: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

48

moaxdinos samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobebis stabiluri funqcionireba da gamyareba.188

1.3.1 keTilsindisierebis principis praqtikuli gamoyeneba saxelSekrulebo urTierTobebSi

keTilsindisierebis principi sazogadoebriv urTierTobebSi arsebuli normatiuli xarvezebis Sevsebas iTvaliswinebs,189 raze dafuZnebiTac, dasaxelebuli principi rogorc mxareTa zneobrivi movaleoba, SeiZleba iqnes moazrebuli.190 aRniSnuli efuZneba mis funqcias, Tavidan aicilos usamarTlo Sedegi.191 magaliTad, xelSekrulebis monawile mxarem unda gaiTvaliswinos eTikur-samarTlebrivi principi da gulwrfelobasa da obieqturobaze dafuZnebiT dados Sesabamisi xelSekruleba.192 amgvari movaleoba, Tavis mxriv, SesaZlebelia warmoadgendes Tundac baTili xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sesrulebis samarTlebriv winapirobas. magaliTad, Tu arsebobs formis daucvelad dadebuli xelSekruleba, magram mxarem mainc keTilsindisierad Seasrula ukve baTili xelSekrulebiT nakisri valdebuleba, maSin Sesrulebis periodze xelSekrulebis baTilad moTxovnis da pirvandeli mdgomareobis aRdgenis moTxovnis dayeneba samarTlebriv safuZvels iqneboda moklebuli (es ar exeba iseT urTierTobebs, sadac uflebis warmoSoba formis dacviT dadebuli xelSekrulebis arsebobas efuZneba). amgvari daTqma xelSekrulebis Sesrulebis arsidan gamomdinareobs. metic, konkretul SemTxvevaSi SesaZlebelia xelSekrulebis sagans iseTi datvirTva gaaCndes, rom mxaris mier Sesrulebuli kvazi

188 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 24 maisis #as-23-18-2011 ganCineba. 189

xunaSvili n., keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2014, 13, <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi_samartali/nino_xunashvili.pdf>[22.03.2016]. 190

jorbenaZe, Wanturia/axvlediani/zoiZe/jorbenaZe/niniZe (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, muxli 115, 301. 191

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 8, vn. 11 [03.04.2016]. 192 ix. ioseliani a., keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi (SedarebiTsamarTlebrivi kvleva), `qarTuli samarTlis mimoxilva~, specialuri gamocema, Tbilisi, 2007, 32.

Page 49: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

49

valdebulebis namdvilad miCneva sajaro miznebis miRweviskenac iyos mimarTuli.193 saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principis gamoyeneba ganpirobebulia im normebiTac, romlebmac asaxva hpova samoqalaqo kodeqsSi. Tu paralelis saxiT gsk-is mowesrigebas ganvixilavT, SevniSnavT, rom am ukanasknelSi xelSekrulebis standartuli pirobebis momwesrigebeli normebi swored keTilsindisierebis princips efuZneba da am principis realizaciis erT-erT magaliTs warmoadgens.194 Sesabamisad, SeiZleba iTqvas, rom keTilsindisierebis principis safuZvelze SesaZlebelia ganmartebul iqnes calkeuli saxelSekrulebo pirobebi Tu Sesabamisi valdebulebani.195 mis erT-erT daniSnulebad xelSekrulebis safuZvelze arasasurveli Sedegebis dadgomis Tavidan acileba SeiZleba iqnes miCnuli, raze dayrdnobiTac, meti sicxade iqneba Setanili saxelSekrulebo pirobis interpretaciisas.196

1.3.2 keTilsindisierebis principis darRvevis Sedegebi keTilsindisierebis principis darRveva SeiZleba or aspeqtSi iqnes ganxiluli: a) konkretuli kanonis darRveva, romelic aRniSnul instituts efuZneba da b) principis doneze Sesabamisi saxis darRveva. pirvel SemTxvevaSi darRveuli unda iyos Sesabamisi kanoni. ase, magaliTad, rodesac sakiTxi exeba vindikaciuri sarCelis dayenebasa da misi ganxorcielebis gzebs: ukanono gzebiT samoqalaqo uflebis ganxorcieleba ukanono qmedebis Semcvelia.197 rac Seexeba principis darRvevis Sedegebs, aq sakiTxi gansxvavebulad dgas. keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo urTierTobisas gadamwyevt rols TamaSobs. zogierT SemTxvevaSi swored aRniSnul samarTlebriv institutze dafuZnebiTaa SesaZlebeli dayanebul iqnes xelSekrulebis saciloobis an baTilobis sakiTxi. magaliTad, Tu pirma eleqtronuli fostis saSualebiT gaagzavna xelSekrulebis samuSao versia meore mxaresTan, meore mxarem,

193 aRniSnulis Taobaze ixileT: Manstein W., Der öffentlich-rechtliche Vertrag in der

Praxis des Notars, MittRhNotK, Heft, 1/2, Verlag C.H. Beck, München, 1995, 7. 194 ioseliani a., keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi (SedarebiTsamarTlebrivi kvleva), `qarTuli samarTlis mimoxilva~,

specialuri gamocema, Tbilisi, 2007, 32-33. 195 kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 85. 196 McKendrick E., Good Faith: A Matter of Principle? Good Faith in Contract and Property, A.D.M.

Forte (Ed.), Hart Publishing, Oxford – Portland Oregon, 1999, 45. 197 Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 107-108.

Page 50: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

50

mis mier gagzavnil eleqtronul fostaSi aRniSvnis gareSe Secvala garkveuli pirobebi da xelmowerili versia ukan miawoda mxares, mimRebma ki ver SeniSna cvlileba (arc eloda amas) da xeli moawera am xelSekrulebas,198 rogor SeiZleba dakvalificirdes aRniSnuli? erTi mxriv, SeiZleba saubari warmarTul iqnes SecdomiT dadebul garigebaze (anu garigebis saciloobaze), xolo meore mxriv _ keTilsindisierebis principis Taobaze.199 normaTa amgvari koliziidan gamomdinare, gadawyvetilebis miReba kerZo avtonomiis sistemuri analizis safuZvelzea SesaZlebeli, romliTac upiratesoba konkretul samarTlebriv instituts mieniWeba.200 iseve, rogorc orive CamoTvlil SemTxvevaSi, Tu xelSekrulebis baTiloba sxva safuZvliTac dadgeba, keTilsindisierebis principis darRveva, rogorc yvelaze mcire, principis doneze mainc iarsebebs da igi aucileblad gaxdeba msjelobis sagani.

1.3.3 Sualeduri Sejameba zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom keTilsindisierebis principis darRvevam garkveul SemTxvevaSi SesaZlebelia valdebulebis darRvevac gamoiwvios. aseT dros saubaria mxolod iseTi saxis valdebulebaze, romelic pirs ukve nakisri aqvs xelSekrulebiT201 an kanonis safuZvelze evaleba qmedebis ganxorcieleba (magaliTad, kontrahirebis iZuleba).202 amdenad, keTilsindisierebis principi xelSekrulebis Tavisuflebas zRudavs,203 Tumca aseTi SezRudva kanonier farglebSi eqceva.204

198

magaliTi agebulia sasamarTlo praqtikaze: ix. BGH, Urteil vom 14.5.2014 - VII

ZR 334/12. 199 wina SeniSvnaSi moyvanili sasamarTlo gadawyvetilebis kritika ixileT: Korch S., Abweichende Annahme? Kein Fall für Treu und Glauben!, NJW, Heft 49, Verlag C.H.

Beck, München, 2014, 3553-3555. 200 iqve. 201 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 23 ivnisis #as-1388-1224-10 ganCineba. 202 kontrahirebis iZulebisas keTilsindisierebis principis dacvis Taobaze ixileT: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 14 Tebervlis #as-992-1245-05 ganCineba. 203 xunaSvili n., keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2014, 109, <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi_samartali/nino_xunashvili.pdf>[22.03.2016]. 204 iqve da Semdgomi.

Page 51: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

51

1.4 xelSekrulebis moqmedeba praqtikaSi xelSekrulebis moqmedebisas mniSvneloba eniWeba mis

SinaarsSi gaweril ZiriTad saxelSekrulebo aspeqtebs: sagans, ufleba-movaleobebs, angariSsworebis wess, vadebsa da sxv.205 magaliTad, mxareTa mier xelSekrulebis dadebisas vadis gaTvaliswineba erT-erT yvelaze mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens.206 aRniSnulis mizezi ki, Tavis mxriv, SeiZleba gaxdes samoqalaqo ufleba, romlis ganxorcieleba drois faqtorTan mniSvnelovnadaa dakavSirebuli.207

gamosayofia xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikuli datvirTva saerTaSoriso doneze arsebul samarTlebriv urTierTobebSi. swored aRniSnulis gaTvaliswinebiT, araerTi saerTaSoriso SeTanxmeba iqna miRweuli, romelic saerTaSoriso saxelSekrulebo valdebulebebis winapirobad ganixileba.208 amgvari SeTanxmebani mxolod ramdenime saxelmwifoze vrceldeba, sadac mxareebs warmoeSvebaT uflebamosilebani, sakuTari nebis safuZvelze gaakeTon arCevani, magaliTad, airCion savaWro CveulebiTi samarTali.209 aseve, SeiZleba moviSvelioT magaliTi, rodesac saerTaSoriso SromiT xelSekrulebaSi mxareebi gamosayenebel samarTals Tavad uTiTeben210 da sxv.

miuxedavad aseTi didi datvirTvisa da praqtikuli mniSvnelobisa, saerTaSoriso SeTanxmebani da Tundac is direqtivebi, rac evrokavSiris wevri saxelmwifoebisTvisaa miRebuli, ver iqneba amomwuravi saxiT Camoyalibebuli, miTumetes saxelSekrulebo samarTalSi. swored amitom saerTaSoriso SeTanxmebebic garkveul valdebulebebs da samarTlebriv safuZvlebs uwesebs wevr saxelmwifoebs

205

ix. magaliTad, jorbenaZe s., reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 174-179. 206

ix. ZlieriSvili z., valdebulebis Sesrulebis navaraudevi da gonivruli vadebi, akaki labartyava 80, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013, 179. 207

zarandia T., saxelSekrulebo valdebulebis Sesrulebis adgili da vadebi, gamomcemloba `ji si ai~, Tbilisi, 2005, 30. 208 ix. Magnus in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit

Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011,

ROM I-VO Einleitung, zur Rom I-VO, Rn. 1. 209

ioseliani a., saxelSekrulebo sakolizio samarTali, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 63. 210

ix. takaSvili s., gadrani T., SromiTi xelSekrulebis koliziursamarTlebrivi aspeqtebi qarTul saerTaSoriso kerZo samarTalSi, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 112.

Page 52: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

52

samomavlo valdebulebebis Sesrulebisa da erovnul samarTalSi gaweris kuTxiT.211

xelSekrulebis praqtikulobis sakiTxze saubrisas SesaZlebelia SevexoT mis iuridiul Zalas. dasaxelebuli pozicia SesaZlebelia davafuZnoT saerTaSoriso xelSekrulebebis samarTlebriv bunebas, rac zogierTi qveynis kanonmdeblobaSi konstituciuri kanonis tolfasia.212 aseT xelSekrulebas erTi saxelmwifo debs meore saxelmwifosTan an saerTaSoriso organizaciasTan.213 aRsaniSnavia, rom zogierTi qveynis konstituciis mixedviT, igi samaTlebriv ierarqiaSi Sida kanonmdeblobaze maRal safexurs ikavebs214 da wesrigdeba saerTaSoriso normebiT,215 magaliTad _ konvenciebiT.216 aRniSnul xelSekrulebaSi saxelmwifos SeuZlia kanonTan Sesabamisi gaxados mis mier Camoyalibebuli pozicia, warmoSvas sasurveli uflebebi (maT Soris _ valdebulebebi)217 da samarTlebriv doneze calkeul subieqtTaTvis Sesasruleblad savaldebulod aqcios igi.218

211

ix. Magnus in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit

Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011,

ROM I-VO Einleitung, zur Rom I-VO, Rn. 9-10. 212

davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 109. 213

gegenava d., qanTaria b., canava l., TevzaZe T., maWaraZe z., javaxiSvili p., erqvania T., papaSvili T., saqarTvelos sakonstitucio samarTali, mesame gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 23. 214

davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 149 215

gegenava d., qanTaria b., canava l., TevzaZe T., maWaraZe z., javaxiSvili p., erqvania T., papaSvili T., saqarTvelos sakonstitucio samarTali, mesame gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 23. 216

ZlieriSvili z., qonebis sakuTrebaSi gadacemis xelSekrulebaTa samarTlebrivi buneba, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010, 10. 217

ix. xubua g., samarTlis Teoria, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004, 143. 218

ix. kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 51-53 _ avtoris mier ganviTarebulia mosazreba, romlis mixedviTac, vinaidan saerTaSoriso xelSekruleba saxelmwifos mavaldebulebeli samarTlebrivi dokumentia, rac calkeul pirTa mier misi Sesrulebis SesaZleblobas eWvqveS ayenebs. winamdebare naSromSi saubari Seexeba uSualod saerTaSoriso xelSekrulebis samarTlebriv aspeqts xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxTan mimarTebiT, Sesabamisad, misi samarTlebrivi relevanturoba calkeul pirTa moqmedebis gansazRvrisTvis ar ganixileba.

Page 53: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

53

sxvadasxva qveynis kerZo samarTlis subieqtebs Soris dadebuli xelSekrulebebi, gansxvavebiT saerTaSoriso xelSekrulebisgan, SesaZlebelia samarTlebrivad mowesrigdes rogorc erTi, ise ramdenime qveynis kanonmdeblobis Sesabamisad,219 rac xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxs am kuTxiTac naTlad dagvanaxebs.220 aseTi arCevanis Tavisufleba gamomdinareobs uSualod mxareTa kerZo avtonomiis principidan221 da uSualod mxareebs aqvT uflebamosileba, gansazRvron xelSekrulebis Sinaarsi.222

1.4.1 ofertisa da aqceptis Tavisuflebis farglebi

ofertisa da aqceptis Tavisufleba xelSekrulebis

Tavisuflebis umTavres sayrdens warmoadgens. xelSekrulebis praqtikul daniSnulebaze saubrisas, swored valdebulebis im monawileTa Tavisufali moqmedebis arealis gansazRvraa mniSvnelovani, romlebic aseT farglebSi sakuTari uflebis realizacias axdenen.

1.4.1.1 oferentis Tavisufleba

oferentis Tavisufleba or ZiriTad konteqstSi unda

iqnes ganxiluli: a) ofertis gakeTebis Tavisufleba da b) mowveva ofertze. aRniSnul or instituts Soris aris gansxvaveba, rac samarTlebriv SedegebTanaa pirdapir kavSirSi. Tumca, TiToeulis arsebobisas mizani da savaraudo saxelSekrulebo Sinaarsi Tavidanvea cnobili.

1.4.1.1.1 Tavisufleba ofertis gakeTebisas

xelSekrulebis Tavisuflebis principi ofertis

gakeTebisas mkafiod ikveTeba. oferentis qmedeba, nebis Tavisufali gamovlenis safuZvelze gansazRvros xelSekrulebis dasadebad konkretuli winapirobebi,

219

ioseliani a., saxelSekrulebo sakolizio samarTali, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 38. 220

ix. Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 46. 221

ix. Spickhoff in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Internationales Privatrecht,

Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck, Stand: 01.02.2013, Edition: 28, C. H. Beck, 2013, §3,

Rn. 1 <www.beck-online.beck.de> [01.04.2013]. 222

Reiner S./Reinhard Z. (Hrsg.) Basistexte zum Europäischen Privatrecht. Textsammlung, 2.

Auflage, Baden-Baden, 2002, S. 463, miTiTebulia _ zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 268.

Page 54: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

54

warmoadgens garkveul SeTavazebas, romelsac igi xelSekrulebis dadebis miznis misaRwevad axorcielebs.223 amdenad, igi Tavisuflad (kanonier farglebSi) gansazRvravs xelSekrulebis Sinaarss, romelze daTanxmebis SemTxvevaSic (Tu aqceptati mas miiRebs), xelSekruleba dadebulad CiTvleba. magaliTad, oferentis mier Sesabamisi vadis gansazRvra (ssk-is 331-e muxli), ra droSic unda iqnes aqceptantisgan Tanxmoba miwodebuli. aseT dros, oferenti Tavad adgens xelSekrulebis dadebis vadebs da srulad karnaxobs meore mxares saxelSekrulebo pirobebs.

1.4.1.1.2 Tavisufleba ofertze mowvevisas

ofertze mowveva warmoadgens winadadebas pirTa

ganusazRvreli wrisadmi, mimarTon mas axali ofertiT.224 aseT dros piri survils gamoTqvams saxelSekrulebo urTierTobebis TvalsazrisiT. Sedegad, xelSekrulebis dadebisTvis mxareebs damatebiTi moqmedebis ganxorcieleba WirdebaT _ axali ofertis SeTavazeba da sxv. gansxvavebiT ofertisgan, ofertze mowvevisas Tavisuflebis farglebi mxolod zogadi xasiaTis informacias moicavs,225 raze dafuZnebiTac unda daidos saboloo xelSekruleba. magaliTad, auqcionis gamocxadeba warmoadgens mowvevas ofertze,226 xolo, piris mier obieqtis (nivTis) Sesaxeb informaciis internet onlain/internet-aucqionSi ganTavseba _ oferts.227 amdenad, ofertze mowvevisas Tavisuflebis farglebi ufro zogadi xasiaTisaa, vidre ofertis SemTxvevaSi da igi ar Sedgeba konkretuli saxelSekrulebo pirobebis zusti CamonaTvaliT.

1.4.1.2 aqceptantis Tavisufleba

marTalia, zemoT moyvanili msjeloba, erTi mxriv,

oferentis farTo Tavisuflebaze usvavs xazs, Tumca aqceptantis qmedebac aseTive Tavisuflebis farglebSi unda iqnes ganxiluli. Tavis mxriv, igi amgvarad sam SemTxvevaSi

223

ix. Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 329, 119. 224

svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 123. 225 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 7 ivlisis #as-119-114-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 226 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 2 Tebervlis #as-592-974-06 ganCineba. 227

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba.

Page 55: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

55

SeiZleba mogvevlinos: a) aqceptanti eTanxmeba xelSekrulebis dadebisTvis gaTvaliswinebul pirobebs _ Tanxmoba SeiZleba gamoixatos martivi/ubralo formiT228 an sxvagvari dadasturebiT; b) aqceptanti uars ambobs saxelSekrulebo urTierTobebis damyarebaze _ kerZo avtonomiis farglebSi mas warmoeSoba iseTi uflebamosileba, romlis farglebSic, Tanasworobis principidan gamomdinare, SeuZlia uari Tqvas aseTi xelSekrulebis dadebaze; g) aqcpentanti axal oferts sTavazobs oferents _ magaliTad, ssk-is 333-e muxlis 1-li nawilis safuZvelze, ofertze dagvianebuli aqcepti an aqcepti, romelic pirveladi ofertisgan sxva pirobebs iTvaliswinebs.229 samive SemTxvevaSi igi moqmedebs nebis Tavisufali gamovlenis farglebSi. maSasadame, aqceptantis arealic kanoniT gansazRvrul Tavisufal sivrces moicavs.

1.4.1.3 oferentisa da aqceptantis Tavisuflebis SezRudva

oferentisa da aqceptantis SemTxvevaSi garigeba,

romelsac isini dadeben, nebis namdvil gamovlenas unda efuZnebodes. aRniSnulis farglebSi maT mier dafiqsirebuli pozicia aucileblad unda Seesabamebodes samarTlebriv mowesrigebas da im umTavres kerZosamarTlebriv principebs, raze dafuZnebiTac kerZosamarTlebrivi urTierToba myardeba. magaliTad, ssk-is 57-e muxlis 1-li nawili, romlis mixedviTac, iseTi garigebaa baTili, romelic araseriozulad da im varaudiTaa gakeTebuli, rom araseriozuloba gamocnobil iqneboda da sxv.

1.4.1.4 ofertisa da aqceptis safuZvelze xelSekrulebis

dadeba xelSekrulebis dadeba xelSekrulebis Tavisuflebis

realizaciis umTavres winapirobas warmoadgens. masze, rogorc samarTlis erT-erT institutze, saubrisas unda amovideT im safuZvlebidan, rac mis praqtikul daniSnulebas, sazogadoebiriv ganviTarebas gansazRvravs.230 xelSekrulebis dadeba xelSekrulebis Tavisuflebis arsis realizaciis magaliTia, romliTac saxelSekrulebo urTierTobis monawile

228

svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 126. 229 ix. iqve. 230 ix. xecuriani j., samoqalaqo samarTlis funqciebi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1995, 25-26.

Page 56: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

56

mxareTa uflebamosileba dgindeba.231 es ki ofertisa da aqceptis SemTxvevaSia SesaZlebeli.232

xelSekrulebis dadeba SesaZlebelia xelSekrulebis cnebis konteqstSi iqnes ganxiluli, romlis mixedviTac, erTi mxriv, mxareTa mier nebis gamovlena, xolo, meore mxriv, Sesabamisi ofertisa da aqceptis samarTlebrivi aspeqtebi unda iqnes mis samarTlebriv winapirobad dasaxelebuli.233 TiToeulis arsebobisas samarTlebrivi Sedegis dadgomis safuZveli mxareTa mier gamoxatuli nebis safuZvelze SeTanxmebis miRwevaa.234 Sedegad, swored SeTanxmebul nebaSi vlindeba mxareTa moqmedebis farglebi,235 razec mxareebs warmoeSobaT individualuri valdebulebani.236 aseTi mosazrebis kvalad SesaZlebelia imis Tqma, rom xelSekruleba ofertisa da aqceptis nayofs warmoadgens.

1.4.1.5 xelSekrulebis dadebis varaudi

ssk-is 334-e muxli oferentisa da aqceptantis moqmedebis

farglebs akonkretebs. kerZod, a) igi gamoiyeneba urTierTobaTa SezRuduli wris mimarT;237 b) igi gansazRvravs modificirebuli aqceptis specialur wesebs; g) swored am wesebis safuZvelze igi awesebs: (1) kumulaciurad moqmedebis konkretul vadas; (2) aqceptantis varaudis winapirobas, rom oferenti ar iqneba winaaRmdegi, miiRos oferti Secvlili pirobebiT da (3) oferenti ar unda acxadebdes aseTi xelSekrulebis dadebaze uars. miuxedavad amgvari gansazRvrebisa, kontrahentis mxridan xelSekrulebis dadebis an dadebulad cnobis Taobaze varaudi gamarTlebulia mxolod maSin, rodesac formis savaldebulooba araa saxeze.238 es wesi

231

ix. Preis in Kündigungsrecht, Abscheid/Preis/Schmidt (Hrsg.), 4. Auflage, Verlag C. H. Beck,

München, 2012, Rn. 3. 232 ix. axvlediani z., valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, 14 da Semdgomi. 233

Busche in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, §145, Rn. 1

<www.beck-online.beck.de> [07.04.2013]. 234

Jauering in Jauering, Bürgerliches Gesetzbuch, 14. Auflage, 2011, §145, Rn. 1. 235

zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 57. 236

ix. cipeliusi r., iuridiuli meTodebis moZRvreba, meaTe gadamuSavebuli gamocema, bekis gamomcemloba, l. ToTlaZis Targmani, m. turava (red.), jgufi `siesta~ (teq. uzrunvelyofa), Tbilisi, 2009, 3. 237

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 334, 144. 238

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba.

Page 57: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

57

Seesabameba saxelSekrulebo urTierTobis umniSvnelovanes faqtors _ xelSekrulebis dadebis rwmenis kanonier safuZvels, rodesac varaudi, rom xelSekruleba dadebulia, mxolod samarTlebriv winapirobebs unda Seesabamebodes (mtkicebulebebiT unda dasturdebodes).239 mocemul SemTxvevaSi ki, Tu savaldebulo forma araa daculi, e.i. araa dadebuli xelSekruleba.240 Sesabamisad, izRudeba xelSekrulebis Tavisuflebis principi, romlis farglebis gaTvaliswinebiTac, aseT SemTxvevaSi, SezRudvis mizanSewoniloba absoluturad gamarTlebulia. maSasadame, Carevis faqtic pozitiur konteqstSi unda iqnes ganxiluli.

1.4.1.6 Sualeduri Sejameba

konsensusis miRwevis iuridiuli saSualebis _ ofertisa

da aqceptis gareSe xelSekruleba dadebulad ar CaiTvleba.241 TiToeul SemTxvevaSi ki moqmedebs kanoniT aukrZalavi moqmedebis ganxorcielebis principi, dadon kanoniT aukrZalavi Sinaarsis mqone xelSekruleba. maSasadame, oferentsa da aqceptants xelSekrulebis dadebamde xelSekrulebis pirobebis Tavisuflad gansazRvris uflebamosileba gaaCniaT, romlis erT-erT magaliTs, xelSekrulebis dadeba an dadebaze uaris Tqma warmoadgens.242

1.4.2 xelSekruleba rogorc ormxrivi an mravalmxrivi garigeba

xelSekrulebis rogorc garigebis erT-erTi saxis arseboba garigebis zogadi cnebidan gamomdinareobs. xelSekruleba, rogorc garigebis saxe, SeiZleba mxolod ormxrivi an mravalmxrivi iyos.243 aseTi msjelobis safuZvelia is, rom terminSi _ `mxareebi~ SeiZleba moviazroT ori an orze meti piri, rac saxelSekrulebo urTierTobisas aranakleb ori piris monawileobas avtomaturad gulisxmobs. praqtikaSi yvelaze xSirad xelSekruleba ormxrivi SeTanxmebis safuZvelze ideba,244 rac gansaxilveli samarTlebrivi institutis praqtikuli mniSvnelobis upirvelesi gamovlinebaa. 239 iqve. 240 ix. iqve. 241 ix. Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 327, 86. 242 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba. 243

ix. magaliTad, Musielak H.-J., Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C. H. Beck, München,

2003, 19. 244

ix. iqve.

Page 58: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

58

amdenad, msjelobis garkveuli nawili ormxrivi saxelSekrulebo urTierTobidan gamomdinare sakiTxebs Seexeba.

xelSekrulebis gamoyeneba xdeba sxvadasxva profesiis warmomadgenelTa mier sxvadasxva saqmianobis ganxorcielebisas. aRniSnulis Tqmis safuZvels profesiis arCevis Tavisuflebis sakonstitucio principis arseboba warmoadgens,245 romelic, Tavis mxriv, TiToeul sferoSi arsebuli saxelSekrulebo urTierTobisas kerZo avtonomiis arsebobis erT-erT winapirobad SegviZlia movixsenioT.246 magaliTad, telemauwyeblis mier filmis sajarod gadacema,247 sajaro dawesebulebis mier SromiTi xelSekrulebis dadeba248 da sxv. ssk-is 327-e muxlis pirveli nawilis mixedviT, xelSekruleba dadebulad iTvleba, Tu mxareebi mis yvela arsebiT pirobaze SeTanxmdebian. kanonSi gawerilia sityva `mxareebi~, rac saxelSekrulebo urTierTobaSi aranakleb ori mxaris/piris monawileobas gulisxmobs. aRniSnulis gansamtkiceblad SesaZlebelia ucxo qveynis iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis gaTvaliswineba. magaliTad, germaneli mecnierebi xelSekrulebis dadebis (saxelSekrulebo boWvis) umTavres winapirobad monawile mxareTa nebas uTiTeben;249 aRniSnuls gansazRvraven saxelSekrulebo urTierTobebis TiToeuli SemTxvevisas,250 romlis samarTlebriv safuZvladac ara erTi mxaris, aramed mxareebis mier gamoxatuli nebis safuZvelze saxelSekrulebo urTierTobebis damyarebaze uTiTeben.251 gansxvavebuli mosazreba, romliTac piri daamtkicebda, rom xelSekruleba calmxrivic SeiZleba arsebobdes,252 SeewinaaRmdegeboda ssk-is 327-e muxlis pirvel nawils.

245

ix. gociriZe, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 17, 89. 246

ix. BverfG, 1 BvR 1842/11 vom 23.10.2013, Absatz-Nr. 67. 247

ix. jorbenaZe s., reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 170. 248

ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 27 seqtembris #as-457-433-2013 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 249

ix. Heinrich C., Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der

Vertragsfreiheit und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2000, 45. 250

ix. magaliTad, Bydlinski F., Kontrahierungszwang und Anwendung allgemeinen Zivilrechts,

JZ, Nr. 11/12, 35. Jahrgang, Verlag Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 378. 251

ix. Heinrich C., Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der

Vertragsfreiheit und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2000, 45. 252

saubaria ara ufleba-movaleobebze, aramed xelSekrulebis monawileTa raodenobaze.

Page 59: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

59

amdenad, SeiZleba iTqvas, rom ssk-Si calmxrivi xelSekruleba (rogorc calmxrivi garigebis saxe) ar wesrigdeba. ufleba-movaleobaTa mixedviT, calmxrivad mavaldebulebel xelSekrulebaze Tu gavakeTebT aqcents (magaliTad, Cuqebis xelSekrulebaze), misi monawilec aucileblad ori mxare mainc unda iyos. sxvagvarad xelSekruleba ZalaSi ver Seva, vinaidan, xelSekrulebis dasadebad mxareTa konsensusia gadamwyveti253 da aseTi konsensusi aranakleb or pirs Soris miiRweva, romliTac garda kanonSi gawerili wesisa, mxareebs SeiZleba iseTi ufleba-movaleobebic daekisroT, romelic samarTlebriv normaSi pirdapiri saxiT gaTvaliswinebuli ar aris, Tumca arc ewinaaRmdegeba mas.

1.4.3 xelSekrulebis ganmarteba

vinaidan xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisTvis misi

pirobebis gaweraa saWiro,254 xelSekrulebac swored garigebis monawileebis nebis garkvevis safuZvelze ganimarteba,255 romlisTvisac saWiroa ofertisa da aqceptis arseboba.256 Tavis mxriv, ganmartebac swored am ZiriTad samarTlebriv principebs unda efuZnebodes: magaliTad, xelSekrulebaSi, mxareTa mier gawerili vadebis uzustobis an vadebis gauTvaliswineblobis SemTxvevaSi ganmarteba unda gakeTdes xelSekrulebis dadebis umTavresi faqtorebis gaTvaliswinebiT257 da sxv.

xelSekrulebis Tavisuflebis arsidan gamomdinare, xelSekrulebis ganmartebac mxareebs farTo diskrecias aniWebs. isini xSirad xelSekrulebaSi arsebul pirobebs saTavisod ganmartaven, rac maT mier saboloo Sedegis miRwevis mizniTaa ganpirobebuli, daasrulon dava meore mxaresTan Tavis sasargeblod. pirs, romelic ganmartavs xelSekrulebas, gaaCnia SeboWili SesaZleblobani, miusadagos sasurvel garemoebas nebismieri piroba, vinaidan aseT SemTxvevaSi garigebis dadebis motivi TamaSobs did rols, romelic warmoadgens xelSekrulebis arsebobis

253

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 64. 254

axvlediani z., valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, 22. 255

ioseliani n., xelSekrulebis ganmarteba, gamomcemloba iuridiuli firma `bona kauza~ Tbilisi, 2008, 16. 256 ix. Eckert H.-W. in Beck’scher Onilne-kommentar BGB, Hrsg: Bamberger/Roth, Stand:

01.08.2013, Edition: 28, §145, Rn. 2 <www.beck-online.beck.de> [27.09.2013]. 257 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 8 ivnisis #as-48-401-07 ganCineba.

Page 60: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

60

samarTlebrivobis safuZvels. gaurkvevlobis Tavidan acilebis mizniT, kanonmdebelma ssk-is 337-e da 338-e muxlebi gansazRvra rogorc xelSekrulebis ganmartebis winapiroba. kerZod, Tu mxaris mier xelSekrulebaSi nebaa gamovlenili konkretuli qmedebis ganxorcielebis TvalsazrisiT, sakiTxi swored zemoT dasaxelebuli normis safuZvelze unda gadawydes.

vinaidan xelSekrulebis Tavisuflebaze garigebaTa zogadi wesebi vrceldeba,258 misi namdvilobisTvis mxareTa nebis Tavisufleba vlidneba swored xelSekrulebis ganmartebis samosamarTlo praqtikaSi. sasamarTlo ganmartebisas ar unda Semoifarglebodes mxolod calkeuli tipebisa da saxeebis ganmartebiT,259 aramed ganmarteba erTian konteqstSi unda moaxdinos. kerZod, sasamarTlo, erTi mxriv, xelSekrulebaSi bundovnad gaweril daTqmas unda ganmartavdes an mxareTa ganmartebis iuridiul safuZvlebs amowmebdes,260 xolo, meore mxriv, cdilobdes aRmofxvras is mniSvnelovani xarvezebi, rac am ukanasknelis safuZvelzea warmoSobili.261 aseTi SemTxvevebi umetes wilad ucxo qveynis samarTliT an davis ganmxvileli qveynisTvis ucxo enaze dadebul xelSekrulebebSi gvxvdeba.262

xelSekrulebis ganmartebasTan dakavSirebiT sami ZiriTadi Teoria gamoiyeneba: a) literalizmis Teoria, romelic winadadebebisa da sityvebis ganmartebasTanaa dakavSirebuli;263 b) obieqtivizmis Teoria, romelic sazogadod xelSekrulebis erTnairi interpretaciis saSualebas iZleva 264 da g) subieqtivizmis Teoria, romelic xelSekrulebaSi arsebul Canawers subieqturad gansazRvravs.265 TiToeulis arsebobisas xelSekrulebis ganmartebisTvis mniSvnelovania misi relatiur uflebaTa kategoriis WrilSi ganxilva. aRniSnuli valdebulebis mxolod konkretul pirebze

258

ioseliani n., xelSekrulebis ganmarteba, gamomcemloba iuridiuli firma `bona kauza~ Tbilisi, 2008, 16. 259 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 11 aprilis #3k/210-01 ganCineba: aRwerilobiTi nawili _ Tbilisis saolqo sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeTa saapelacio palatis 2000 wlis 24 oqtombris ganCineba. 260

ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 18 oqtombris #as-539-507-2010 gadawyvetileba. 261

ioseliani n., xelSekrulebis ganmarteba, gamomcemloba iuridiuli firma `bona kauza~ Tbilisi, 2008, 19. 262

ix. magaliTad: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 29 maisis #as-1685-1671-2011 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 263 Burton S.J., Elements of Contract Interpretation, Oxford University Press, New York, 2009, 17. 264 iqve, 21. 265 iqve, 28.

Page 61: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

61

dakisrebas gulisxmobs.266 kerZod, relatiuri uflebis matarebels upirispirdeba is piri, romelic aseTi saxis uflebebisa da movaleobebis mqone individia.267

amdenad, xelSekrulebis ganmarteba mxareTa mier xelSekrulebis Tavisuflebis safuZvelze gansazRvruli Sinaarsis safuZvelzea SesaZlebeli. igi SeiZleba Seexos rogorc mTel xelSekrulebas, ise xelSekrulebis nawils.268 orive SemTxvevaSi ganmarteba mimarTuli unda iyos iqiTken, rom yvela pirobas mieces mniSvneloba da ar waerTvas romelime maTgans Zala.269 swored amgvari qmedebaa xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis upirvelesi safuZveli.

1.5 xelSekruleba rogorc jerarsuli movlena

samarTali jerarsuli movlenaa.270 jerarsuli xasiaTi

kanonis darRvevisTvis Sesrulebis savaldebulobaSi gamoixateba.271 savaldebuloba ar ganisazRvreba imiT, Tu ra xdeba konkretuli moqmedebis momentSi. igi awesebs moqmedebis arealsa da Sesrulebis periodulobas.272 mniSvnelovania, daisvas kiTxva, ra SemTxvevaSia SesaZlebeli xelSekruleba ganvsazRvroT rogorc jerarsuli movlena? aRniSnuli mosazrebis gasaviTareblad unda ganvixiloT zogadad kanoni. Tu amovalT iqidan, rom xelSekruleba kanonidan gamomdinareobs. maSasadame, igi SeiZleba relatiuri urTierTobis monawileTa individualur kanonad iqnes ganxiluli. kanonis Teoriul safuZvlebze dayrdnobiT SesaZlebelia xelSekrulebis, rogorc jerarsuli movlenis, ganmarteba. vinaidan arsebobs mosazreba, rom kanoni jerarsuli movlenaa,273 maSin xelSekrulebiT mowesrigebuli pirobebic, aseve, jerarsuli xasiaTis matareblad unda iqnes aRqmuli.

xelSekrulebis sagani rogorc pirdapiri, ise arapirdapiri gagebiT xelSekrulebis arsebobis upirvelesi

266

vaCeiSvili a., samarTlis zogadi Teoria, (xelmeore gamocema, pirveli gamocema daTariRebulia 1926 wels. gamocema. meore gamocemis redaqtorebia: o. gamyreliZe da m. marianaSvili) gamomcemloba `samarTali~, 2010, 186. 267

zoiZe b., qarTuli sanivTo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 2003, 4. 268 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 23 Tebervlis #as-1144-1090-2014 gadawyvetileba. 269 iqve. 270

xubua g., samarTlis Teoria, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004, 39. 271

ix. iqve, 40. 272

ix. magaliTad, Leisner-Egensperger A., Hans Kelsens Reine Rechtslehre, Juristische

Arbeitsblätter (JA), Heft 7, 2005, 556. 273

xubua g., samarTlis Teoria, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004, 39-40.

Page 62: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

62

safuZvelia. praqtikuli datvirTvidan gamomdinare, misi ZalaSi Sesvla an Semdgomi moqmedebis ganxorcielebis saSualeba swored mis saganzea dafuZnebuli. Tu am mosazrebidan amovalT, xelSekrulebas or ZiriTad aspeqtSi davinaxavT: a) fizikur qmedebaSi, romelic mimarTulia xelSekrulebis dadebisken da warmoadgens arsuli movlenis sferos;274 b) xelSekrulebaSi gawerili moqmedebis wesSi, romelic ukve jerarsis nawilia, vinaidan igi mxareTa mier xelmoweris Semdeg xdeba samarTlis nawili da gadmocemulia Sesabamisi garigebiT.275

xelSekruleba samarTlis nawilia, xolo is, Tu ra aris samarTali, mecnierTa mier dRemde rCeba ganxilvis sagnad.276 sadavos ar warmoadgens is, rom xelSekrulebis moqmedeba dafuZnebulia Sesabamisi normebis iurisdiqciaze. Sesabamisad, Tu xelSekrulebis dadebiT xelSekrulebis monawile mxareebs erTmaneTis mimarT warmoeSobaT individualuri ufleba, misi samarTlis WrilSi ganxilva swored xelSekrulebis, rogorc Sesasruleblad savaldebulo dokumentis, jerarsul gagebamde migviyvans. es mosazreba efuZneba im winapirobas, romlis mixedviTac, iseve, rogorc kanonSi, xelSekrulebaSi gawerili wesic aucileblad unda Sesruldes.277 1.6 xelSekrulebiT nakisri valdebulebis darRvevis ganxilvis

dauSvebloba araqonebrivi uflebebis WrilSi

adamianisTvis valdebulebas SeiZleba rogorc samarTlebrivi, ise arasamarTlebrivi qcevis wesi warmoadgendes. arasamarTlebrivi valdebuleba ukavSirdeba moralsa da moralur pasuxismgeblobas. moraluri valdebuleba qmedebis ganxorcielebis, am valdebulebis Sesrulebis winapirobas warmoadgens,278 Tumca gansxvavebiT saxelSekrulebo valdebulebebisgan, mas raime saxis imperatiuli danawesi ar gaaCnia. metic, saxelSekrulebo

274

magaliTad, xelSekrulebaze xelis mowera, anu nebis gamovlenis samarTlebrivi formireba. 275

ix. Gril P., Recht und Ordnung, Zeitschrift für Rechtspolitik (ZRP), Heft 4, Verlag C. H. Beck,

München, 2001, 185. 276

ix. magaliTad, Dreier R., Der Begriff des Rechts, Neue Juristische Wochenschrift (NJW),

Heft 14, Verlag C. H. Beck, München, 1986, 894. avtori erTmaneTisgan mijnavs samarTlis sociologiur, filosofiur da Teoriul mxares da miiCnevs, rom samarTlis ganmartebis problema swored TiToeuli SemTxvevis gaTvaliswinebis safuZvelze unda gadawydes. 277

ix. kelzeni h., ra aris samarTlis wminda Teoria? laSa bregvaZis Targmani, `samarTlis Jurnali~, #2 2011, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 297. 278

Stemmer P., Der Begriff der moralischen Pflicht, Moral als Vertrag? Beiträge zum moralischen

Kontraktualismus, A. Leist (Hrsg.), Walter de Gruyter GmbH, Berlin, 2002, 38.

Page 63: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

63

valdebulebis Seusrulebloba araqonebriv, e.w. moralur zians ar warmoSobs.279 analogiuri wesi vrceldeba winasaxelSekrulebo urTierTobazec, romelic SeiZleba specialuri kanoniTac wesrigdebodes280 da sxv. saxelSekrulebo urTierTobebisas araqonebrivi zianis ararsebobis safuZveli, upirveles yovlisa, ssk-is 413-e muxlidan gamomdinareobs, romlis 1-li nawilic pirdapir gansazRvravs araqonebrivi zianis anazRaurebis moTxovnis SesaZleblobas mxolod kanoniT zustad gaTvaliswinebuli SemTxvevisas. Sesabamisad, valdebulebis darRvevisTvis (xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Seusruleblobis an arajerovani Sesrulebis SemTxvevaSi) pirs araqonebrivi zianis anazRaurebis moTxovna ar warmoeSoba.281

2. Tavisuflebis arsi samarTalSi

Tavisuflebis ganxorcieleba mniSvnelovania rogorc

kerZo, ise sajarosamarTlebrivi urTierTobebisas. Tavisuflebis mosapoveblad saWiroa, pirma gaiazros kanoni da misi moqmedebis winapirobebi.282 orive SemTxvevaSi, aucileblad unda iqnes daculi im pirTa interesebi, romlebic monawileobas iReben Sesabamis samarTlebriv urTierTobaSi,283 radganac sxva SemTxvevaSi SeuZlebeli iqneba pirovnebis mier Tavisuflebis realizeba.

Tavisuflebaze saubrisas windawinve unda aRiniSnos, rom sakiTxi exeba samarTliT mowesrigebul Tavisuflebas, romelic samarTlis normaSia gansazRvruli. vinaidan samarTlebrivi urTierTobis warmoSobis safuZveli mxolod samarTlis norma SeiZleba iyos,284 SeiZleba vivaraudoT, rom Tavisufleba samarTlis normis Sinaarszea damokidebuli. Tavis mxriv, norma, Tavisi xasiaTidan gamomdinare, konkretuli qmedebis SezRudvis

279

ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 30 ianvris #bs-190-361-k-03 ganCineba. 280

ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 15 oqtombris #as-1038-973-2012 ganCineba. 281

jorbenaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 18, vn. 99 [14.04.2016]. 282

ix. zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 58. 283

ix. davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 80. 284

ix. kublaSvili, izoria/kublaSvili/korkelia/xubua, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005, mux. 24, 203.

Page 64: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

64

winapirobas warmoadgens. amdenad, sainteresoa, ganxilul iqnes, ra saxiT SeiZleba moawesrigos normam Tavisufleba samarTalSi.

2.1 Tavisuflebis SezRudvis mniSvneloba samarTalSi

Tavisufleba arsebobs yvela sferoSi, yvela dargSi,

romlis dacvisa da konkretuli farglebis gansazRvris valdebulebac saxelmwifos gaaCnia. Tavisuflebis dacvis gareSe SeuZlebeli iqneba socialuri saxelmwifos arseboba,285 vinaidan igi warmoadgens iseTi mniSvnelovani sikeTeebis winapirobas, rogorebicaa, magaliTad, usafrTxoeba286 da sxv. amdenad, Tavisufleba efuZneba kanons,287 xolo kanoni konkretuli qmedebis SezRudvis arealis ganmsazRvrelia. es msjeloba ki iZleva imis Tqmis safuZvels, rom Tavisufleba ar SeiZleba iyos absoluturi288 da igi unda SeizRudos samarTlebrivi safuZvliT. amdenad, Tavisuflebis SezRudvis farglebis dadgena kanonis upirvelesi mizania, romelic praqtikulad maSin unda ganxorcieldes, rodesac Tavisuflebam SeiZleba mesame piris ufleba Selaxos.289 SezRudvas unda gaaCndes farglebi, romlebic aucileblad kanoniT ganmtkicebuli unda iyos da romelTa gamoyenebac pirs mxolod e.w. `gonivruli saWiroebis farglebSi~ unda SeeZlos.290 sxva mxriv, Tavisuflebis SezRudva marTlzomieri ar iqneba.291

gansaxilveli institutis sagans ar warmoadgens is, Tu rogor moqmedebs pirovneba Tavisuflebis relizaciisTvis,292 aramed is, Tu ra qmedeba unda ganaxorcielos pirovnebam

285 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 27 agvistos #1/2/434 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos saxalxo damcveli saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 286

aRniSnulis Taobaze ixileT: Di Fabio U., Sicherheit in Freiheit, NJW, Heft 7, Verlag

C.H. Beck, München, 2008, 421-425. 287

Ллойд Д., Идеа Права, Перевод с английского, М. А. Юмашева, Ю. А. Юмашев, Юмашев,

М. Югона, Москва, 2002, 158. 288

Di Fabio U., Sicherheit in Freiheit, NJW, Heft 7, Verlag C.H. Beck, München, 2008, 422. 289

ix. Singer R., Vertragsfreiheit, Grundrechte und der Schutz des Menschen vor sich selbst,

Juristiscgen Zeitung (JZ), 50. Jahrgang, 1. Dezember 1995, 23, 1133. 290 ix. Hübner H., Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuches, 2. Auflage, Walter de Guyter &

Co., Berlin, 1995, 11. 291 Rashkover R., Freedom and Law, A Jewish-Christian Apologetics, Fordham University Press,

New York, 2011, 188. 292 Tavisuflebis realizaciisTvis ganxorcielebuli nebismieri qmedebis, romelic kanons ewinaaRmdegeba, SemTxvevaSi, samarTlebriv donezea mowesrigebuli Carevis dasaSveboba, rac ukve calke ganxilvis Temaa.

Page 65: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

65

miniWebuli Tavisuflebis farglebSi.293 aRniSnuli gamomdinareobs iqidan, rom Tavisuflebis momwesrigebeli kanonisTvis mTavaria, pirovneba ar gavides am farglebs gareT da ar Selaxos mesame pirTa uflebebi. es mosazreba kidev erTxel asabuTebs, rom Tavisuflebis moazreba samarTalisgan ganyenebulad SeuZlebelia. adamianic xom maSinaa Tavisufali, rodesac igi kanons emorCileba, ra SemTxvevaSic SesaZlebelia piri izRudebodes, magram am SezRudvas sakuTari Tavisuflebis mosapoveblad axorcielebdes.294

Tavisufleba imis keTebis uflebaa, rac dasaSvebia kanoniT.295 kanoniT dasaSvebi Tavisuflebis farglebi, kacobriobasTan erTad icvleba da viTardeba.296 Tavisufleba yovelTvis ZiriTadi kanonidan gamomdinareobs,297 Tumca aRniSnuli ise unda iqnes gagebuli, TiTqos pirs SeuZlia sakuTari nebis Tavisuflad ganxorcieleba yovelgvari SezRudvis gareSe.298 magaliTad, mewarmeobis Tavisufalebis normidan gamomdinare, mewarmes ar SeuZlia ganaxorcielos nebismieri iseTi qmedeba, rac mas moesurveba, Tu is kanonTan Sesabamisi ar iqneba. samewarmeo urTierTobas saxelmwifo mniSvneloba gaaCnia, upiratesad, ekonomikuri sakiTxebis TvalsazrisiT. es ki imis Tqmis safuZvels iZleva, rom Tavisuflebis SezRudva SeiZleba gamomdinareobdes sazogadoebrivi (saxelmwifo) interesidan,299 rac moqmedi kanonmdeblobis absolutur dacvaSi iqneba gamoxatuli.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom Tavisufleba samarTliT unda izRudebodes da igi mxolod kanoniT dadgenili wesrigis farglebSi unda arsebobdes.300 kanonmdeblis goniereba swored maSin vlindeba, rodesac igi Carevis farglebs marTebulad gansazRvravs. Tanamedrove

293

Ллойд Д., Идеа Права, Перевод с английского, М. А. Юмашева, Ю. А. Юмашев, Юмашев,

М. Югона, Москва, 2002, 159. 294

zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 57. 295

monteskie S. l., kanonTa goni, d. labuCiZe-xoferias Targmani, n. naTaZe, o. jioevi (red.), mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiuri instituti, Tbilisi, 1994, 180. 296 ix. Friedmann L. M., Law in America, a Short History, Modren Library Paperback Edition, New

York, 2004, 38. 297

ix. Bäurele M., Vertragsfreiheit und Grundgesetz, 1. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft,

Baden-Baden, 2001, 121. 298

monteskie S. l., kanonTa goni, d. labuCiZe-xoferias Targmani, n. naTaZe, o. jioevi (red.), mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiuri instituti, Tbilisi, 1994, 213. 299

ix. BVerfG, 1 BvR 924/12 vom 18.9.2013, Absatz-Nr. 12. 300

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 286.

Page 66: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

66

epoqis ganviTarebasTan erTad viTardeba Tavisuflebis farglebi, Tumca am farglebis paralelurad izrdeba misi SezRudvis arealic. samarTlis mizansac swored es faqti unda warmoadgendes, raTa fexi auwyos Tanamedrove wyobas, romlis ganxorcielebis gzasac Tavisuflebis dRevandeli arealis mowesrigeba warmoadgens.

2.2 Tavisufleba samoqalaqo samarTalSi

saqarTvelos realobaSi, samoqalaqo samarTalSi

Tavisuflebis ganmsazRvrel normad, upirveles yovlisa, ssk-is me-9 muxli unda miviCnioT, romelic samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobis subieqtebs moqmedebis Tavisufal areals aniWebs. kerZod, dasaxelebuli norma samoqalaqo brunvis Tavisuflebaze miuTiTebs, xolo samoqalaqo brunva xelSekrulebis Tavisuflebis fundamenturi principia.301 amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis pirvel danawess ssk-Si me-9 muxlSi vxvdebiT. aRniSnulze dafuZnebiT, ssk-is me-10 muxlis me-2 nawili Tavisuflebis SezRudvis winapirobad kanons asaxelebs. SeiZleba iTqvas, rom amgvari daTqma principis _ rac kanoniT akrZaluli araa, yvelaferi daSvebulia _ samarTlebriv safuZvlad unda ganimartos.302 masze dayrdnobiT pirs SeuZlia ganaxorcielos nebismieri kanoniT aukrZalavi qmedeba da Tavisive qmedebisTvis pasuxs Tavad agebs.303 calke aRniSvnis Rirsia ssk-is me-10 muxlis me-3 nawiliT gansazRvruli Sinaarsi, romelic xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis areals akonkretebs da imperatiul normebze miuTiTebs, rac samoqalaqo samarTalSi Tavisuflebis SezRudvis winapirobad unda iqnes miCneuli.304 TiToeuli CamoTvlili safuZveli SesabamisobaSi unda modiodes kerZo avtonomiis arsTan, vinaidan swored mxareTa Tanasworobas unda efuZnebodes uflebis Tavisuflad ganxorcieleba.

301

ix. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 8, vn. 26 [15.02.2016]. 302 saintereso mosazrebaa gamoTqmuli qarTul sasamarTlo praqtikaSi, sadac aRniSnulia, rom kanonSi ararsebuli urTierToba (romelic ar ewinaaRmdegeba marTlwesrigs) mxareebs samarTlis analogiaze dafuZnebiT SeuZliaT moagvaron. es ki samoqalaqo-, kerZosamarTlebrivi principis arsebiT praqtikul daniSnulebaze miuTiTebs. ixileT, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 14 ivlisis #as-1147-1094-2013 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 303

ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 92. 304 ix. kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 49.

Page 67: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

67

amdenad, SeiZleba iTqvas, rom Tavisuflebis farglebs ssk upirveles yovlisa me-9 da me-10 muxlebidan gamomdinare ayalibebs, romlis realizaciis winapirobadac kerZo avtonomiis principis arsebobas gansazRvravs. imis gaTvaliswinebiT, rom samarTalSi Tavisufleba SezRuduli xasiaTisaa, kerZo avtonomiis moqmedebac mxolod konkretul sferos moicavs. es ki erTianobaSi qmnis uflebis gamoyenebis gaTvaliswinebis safuZvlebs. samoqalaqo uflebis ganxorcieleba samoqalaqo Tavisuflebis realizaciis gamovlinebas warmoadgens, xolo, misi SezRudvis farglebi ssk-is im normebSi gvxvdeba, romelic impertiul daTqmebsa da ZiriTadi samoqalaqosamarTlebrivi principebis dacvis winapirobebs gansazRvravs.305 magaliTad, ssk-is 115-e muxli _ uflebis borotad gamoyeneba,306 ssk-is 118-e muxli, romelic TviTdaxmarebas exeba307 da sxv.

ssk-is me-9 da me-10 muxlebis dakonkreteba da erTgvari ganvrcoba ssk-is 319-e muxlis 1-el nawilSi gxvdeba. Tu ssk-is dasaxelebul muxlebSi arsebuli daTqmebi zogadad samoqalaqosamarTlebriv urTierTobaze miuTiTebs, ssk-is 319-e muxli amgvari Tavisuflebis moqmedebis areals xelSekrulebasTan mimarTebiT akonkretebs. maSasadame, swored ssk-is 319-e muxlis safuZvelze xdeba saxelSekrulebo urTierTobebSi im principis gatareba, romelic kanoniT aukrZalav (Tundac gauTvaliswinebel, magram Sesabamis) qmedebas Tavisuflebas im momentamde aniWebs, sanam es Tavisufleba sxvaTa uflebebis Selaxvis safuZveli ar gaxdeba. Tavisuflebis aseTi gansazRvra ki kerZo avtonomiisa da pirTa Tanasworobis princips efuZneba, romlis farglebSic individs Tavisuflad moqmedebis SesaZlebloba aqvs iqamde, sanam amiT igi ar SeiWreba sxva individis TavisuflebaSi.308

2.3 Sualeduri Sejameba

Sejamebis saxiT SeiZleba iTqvas, rom Tavisuflebas

mravalgvarad gansazRvraven. Tavisuflebis erTi, konkretuli

305

ix. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 8, vn. 23 [11.04.2016]. 306

ix. CaCava, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 115, vn. 1 da Semdgomi [11.04.2016]. 307

jorbenaZe, Wanturia/zoiZe/axvlediani/jorbenaZe/niniZe (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, muxli 115, 304. 308

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 9.

Page 68: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

68

definicia romelime samarTlebriv aqtSi ar gvxvdeba.309 aRniSnuli ganpirobebulia misi arsiT, radgan igi samarTlis yvela sferoSi povebs realizacias. Tavisufleba esaa konkretul sakiTxSi pirovnebis Tanasworobis ganmsazRvreli310 da adamianis mier codnis cxovrebaSi gatarebis samarTlebrivi winapiroba.311 xelSekrulebiT da, miTumetes, werilobiTi xelSekrulebiT, rogorc mdgradi mtkicebulebis mqone dokumentiT, mxareebi sakuTari Tavisuflebis realizacias swored saxelSekrulebo urTierTobaSi axdenen.312

saqarTvelos kanonmdeblobidan gamomdinare, xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis areals ssk-is zogad nawilSi arsebuli daTqmebi da 319-e muxlis erToblioba qmnis, romelic safuZvelia imisa, rom pirma Tavisi uflebebis realizeba moaxdinos. ssk-is 319-e muxlis samoqalaqosamarTlebriv safuZvlad ssk-is me-9 da me-10 muxlebi unda miviCnioT, romlebic, Tavis mxriv, ssk-is 1-el muxlTan modian SesabamisobaSi.

3. xelSekrulebis Tavisufleba

`xelSekrulebis Tavisufleba Tavisuflebis erT-erTi

gamovlinebaa~,313 rac samoqalaqosamarTlebrivi subieqtis SezRudul uflebas warmoadgens.314 literaturaSi gamoTqmulia mosazreba imis Taobaze, rom saxelSekrulebo samarTali Tavisufali samoqalaqo sazogadoebis winapirobaa,315 xolo am aspeqtSi xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebrivi instituti gadamwyvet rols TamaSobs.316

ssk-Si xelSekrulebis Tavisufleba obieqturi formiT gvxvdeba. misi formirebisTvis saWiroa mxareTa mier gamovlenili neba. xelSekrulebis Tavisuflebis uflebis 309

maTiaSvili z., Tavisufleba Tu kanoni? Jurnali `almanaxi~ #18, saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2003, 21. 310

ix. BverfG, 2 BvQ 55/13 vom 6.12.2013, Absatz-Nr. 8. 311

monteskie S. l., kanonTa goni, d. labuCiZe-xoferias Targmani, n. naTaZe, o. jioevi (red.), mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiuri instituti, Tbilisi, 1994, 214. 312

iqve. 224. 313

zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 57. 314

jorbenaZe s., samoqalaqo kodeqsis calkeuli samarTlebrivi institutebis moqmedeba Sromis kodeqsTan mimarTebiT, samarTlis Jurnali `sarCevi~ #1-2 (2012), daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 19. 315 Younkins E., Freedom to Contract, Liberty Free Press, June 15, 2010

<http://www.quebecoislibre.org/younkins25.html> [22.02.2016]. 316 ix. iqve.

Page 69: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

69

realizaciisTvis pirovneba Tavad arCevs normas da Tavad gansazRvravs aucilebeli moqmedebis wess da saxelSekrulebo urTierTobis Sinaarss. zogadad, nebismieri samarTlebrivi norma317 sazogadoebas konkretuli moqmedebis ganxorcielebis SesaZleblobas aniWebs,318 rac sazogadoebisave qmedebaSi gamoixateba, Caerios aRniSnuli normiT mowesrigebul situaciaSi.319 xelSekrulebis Tavisufleba swored aseTi moqmedebis SesaZleblobasa da saxelmwifos mxridan masSi Carevis SeuZleblobas (aseve _ dacvas) gulisxmobs.320 mis safuZvelze ganmtkicebulia mxareTa Tavisufleba, Tavad gansazRvron konkretuli pirobebi da isini xelSekrulebaSi gaweron ise, rogorc miiCneven marTebulad.321 amis dasturad SesaZlebelia moviyvanoT saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtika, romelic xelSekrulebis Tavisuflebad misi Sinaarsis gansazRvras, formaze SeTanxmebasa da kontrahentis arCevis SesaZleblobas miiCnevs,322 Tumca es ukanaskneli ar gamoixateba mxareTa mier mxolod xelSekrulebis dadebaSi. aRniSnuli uflebis safuZvelze mxareebs SeuZliaT, aseve, ar dadon xelSekruleba,323 Tu ar iarsebebs kanoniT gaTvaliswinebuli SezRudvis safuZveli, rac, aseve, xelSekrulebis Tavisuflebis erT-erTi Semadgeneli elementia.324

xelSekrulebis Tavisuflebis SeboWva SeiZleba gamomdinareobdes sxvadasxva saxelSekrulebo urTierTobebidan. magaliTad, zrunvis Taobaze dazRvevis xelSekrulebidan325 da sxv. TiToeul SemTxvevaSi

317

igulisxmeba kanoniT gaTvaliswinebuli samarTlebrivi norma, romelic mxolod sasamarTlo praqtikidan (saerTo samarTlis qveynebis magaliTze) ar gamomdinareobs. 318

ix. davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 94. 319

iqve. 320

Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 45. 321

Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 18. 322

ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 10 ivnisis #as-149-142-2013 ganCineba: aRwerilobiTi nawili, Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2012 wlis 4 dekembris gadawyvetileba. 323

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 60. 324

ix. Bydlinski F., Zu den dogmatischen Grundfragen des Kontrahierungszwanges, Verträge,

gehalten auf der Tagung der Zivilrechtslehrervereinugung am 18. September 1979 in Bern, ACP 180

(1980), Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1980, 5. 325

BGH, Urteil vom 7.12.2011 – IV ZR 105/11.

Page 70: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

70

mniSvnelovania qmedeba Semdeg princips efuZnebodes: xelSekrulebis Tavisufleba mTavrdeba iq, sadac saxelSekrulebo pirobebidan da kanonidan gamomdinare misi Sesruleba SeuZlebeli iqneba.326 aRniSnulis sapirispirod gasaziarebelia Semdegi Sexeduleba: `rogorc ki kanonmdebeli igrZnobs, rom saxelSekrulebo urTierTobebis mowesrigeba mis gareSec SesaZlebelia, man gza saxelSekrulebo Tavisuflebas unda dauTmos~.327

3.1 xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio

safuZvlebi saqarTvelos konstitucia samarTlebrivi wesrigis

fuZemdeblur principebs adgens,328 rac yvela sxva samarTlebrivi aqtis masTan SesabamisobaSi moyvanas gulisxmobs. aRniSnuli ssk-is me-2 muxlis pirveli nawiliTaa gansazRvruli.329 es daTqma miuTiTebs im faqtze, rom calkeul normas ar eqneba savaldebulo Zala, Tu igi SeusabamobaSi iqneba konstituciasTan.330 maSasadame, swored konstitucia qmnis da ganamtkicebs kerZosamarTlebrivi urTierTobebis CarCos331 _ kerZosamarTlebriv sakiTxebTan erTad xelSekrulebis Tavisuflebasac ganusazRvravs safuZvlebs.

sakonstitucio safuZvlebze msjelobisas mniSvnelovania aRiniSnos, rom ssk-is 319-e muxlis arakonstituciurobis sakiTxi saqarTvelos sakonstitucio sasamarTloSi aravis dauyenebia.332 Tumca, mxolod es faqti ver gaxdeba xelSekrulebis Tavisuflebis konstituciasTan kavSiris ganmsazRvreli kriteriumi (gansaxilveli samarTlebrivi institutis konstituciurobis damdgeni). imisTvis, rom

326

BGH, Urteil vom 4.2.2013 – II ZR 134/11. 327 CaCaniZe T., saxelmwifo da kerZo-samarTlebrivi urTierTobebi, roman Sengelia 70, saiubuleo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012, 250. 328

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 51. 329

ix. iqve, 50. normaTa ierarqiisa da ssk-is mier konstituciasTan samoqalaqo kodeqsisa da kerZo samarTlis sxvadasxva normebis Sesaxeb. 330

jorbenaZe, Wanturia/zoiZe/axvlediani/jorbenaZe/niniZe (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, muxli 2, 30. 331

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 51. 332

ix. tuRuSi T., burjanaZe g., mSvenieraZe g., gociriZe g., menabde v., adamianis uflebebi da saqarTvelos sakonstitucio samarTalwarmoebis praqtika (1996-2012 wlebis sasamarTlo praqtika), saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos, saqarTvelos saxalxo damcvelisa da axalgazrda iuristTa asociaciis erToblivi proeqti, gamomcemloba `sezani~, Tbilisi, 2013.

Page 71: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

71

aRniSnuli samarTlebrivi institutis moqmedebis winapiroba gairkves, mniSvnelovania, ZiriTadi uflebebidan gamomdinare, misi sakonstitucio safuZvlebi iqnes ganxiluli. xelSekrulebis Tavisufleba, rogorc samarTlebrivi instituti, saqarTvelos konstituciaSi araa pirdapir mowesrigebuli. am mxriv SesaZlebelia paralelis gavleba kontinenturi samarTlis qveynebis konstituciebTan, romelTa mixedviTac, aRniSnuli sakiTxi aseve ar wesrigdeba uSualod konstituciiT.333/334 es logikuricaa, vinaidan xelSekrulebis Tavisufleba, Tavis mxriv, sxva samarTlebriv istituts efuZneba, magaliTad _ nebis avtonomias. konstituciaSi rom yofiliyo amgvari kerZosamarTlebrivi urTierTobis momwesrigebeli zogadi norma, maSin igi, upirveles yovlisa, kerZo avtonomiis saxiT iqneboda Camoyalibebuli. Sedarebis TvalsazrisiT germanul iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis moyvanaa SesaZlebeli, romlis mixedviTac, xelSekrulebis Tavisufleba warmoadgens sakonstitucio Tavisuflebis garants,335 rogorc moqmedebis ganxorcielebis Tavisuflebis gamovlinebas.336 saqarTveloSi arsebuli samarTlebrivi mowesrigebidan gamomdinare, amgvar mosazrebas arsebobis ufleba unda gaaCndes, rac xelSekrulebis Tavisuflebis institutis ganmartebisTvis umTavresi amomavali wertili iqneba.

normis ganmartebisas yovelTvis mniSvnelovania sakonstitucio sasamarTlos poziciis gaziareba, romliTac igi konstituciis konkretul normasTan Sesabamisobas gansazRvravs337 (gansaxilvel SemTxvevaSi, esaa xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebriv institutTan mimarTeba338). sakiTxis ufro TvalnaTliv ganxilvisTvis mniSvnelovania SedarebiT-samarTlebrivi analizis saSualebiT ucxo qveynis

333

magaliTad, germaniis federaciuli respublikis konstitucia, romelSic saxelSekrulebo urTierTobaze kanoni ar saubrobs. aRniSnulis Taobaze ixileT magaliTad, Reul A., Grundrechte und Vertragsfreiheit im Gesellschaftsrecht, DnotZ,

Heft 3, Verlag C.H. Beck, München, 2007, 185. 334 ar igulisxmeba principis doneze sakonstitucio daTqmis arsebobda da sxv. 335

Brinkmann in BGB Kommentar, Prütting/Wegen/Weinrich (Hrsg.), 1. Auflage, Verlag

Luchterhand, Neuwied, 2006, vor §145ff, Rn. 13. 336

ix. Hofmann in Kommentar zum Grundgesetz (GG), Hofmann/Schmidt-Bleitbreu/Henneke

(Hrsg.), 11. Auflage, Verlag Carl Heymanns, Köln, München, 2008 Art. 2 Rn. 33. 337

Sesabamisobis sakiTxi arsebiTia imdenad, ramdenadac swored sakonstitucio sasamarTlos mier moxdeba xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlebis gansazRvra an am safuZvlebis diferenciacia da maTgan erT-erTis gansazRvra rogorc umTavresi sakonstitucio safuZvlisa. 338

ix. Reul A., Grundrechte und Vertragsfreiheit im Gesellschaftsrecht, DnotZ, Heft 3, Verlag C.H.

Beck, München, 2007, 185.

Page 72: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

72

gamocdilebis gacnoba:339 kerZod, germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos calkeuli mosazrebebi _ es ukanskneli xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxs ganixilavs ramdenime ZiriTad aspqetSi: pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebis (moqmedebis Tavisuflebis);340 profesiis Tavisuflad arCevis SesaZleblobis341 da sxv. WrilSi. Tu paralels gavavlebT saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos praqtikasTan, SevniSnavT, rom igi saxelSekrulebo urTierTobebis ganxilvisas upiratesad saqarTvelos konstituciis 21-e muxlis irgvliv moqmedebs, romlis safuZvelzec igi ganixilavs xelSekrulebis dadebis samarTlebriv safuZvlebs sakuTrebis uflebasTan mimarTebiT.342

sakonstitucio safuZvlebis ganxilva mniSvnelovania xelSekrulebis Tavisuflebis zogadi principebis dadgenisTvis. zogadi principebi, erTi mxriv, SesaZlebelia kanonis gareSec arsebobdes da gaTvaliswinebul iqnes konkretuli samarTlis institutis ganxilvisas,343 da, meore mxriv, igi SesaZlebelia qveynis uzenaesi kanonis Sesabamisobis kuTxiTac iqnes gansazRvruli. aseTi diferenciacia qveyanaSi arsebuli konkretuli mmarTvelobis Sesabamisi unda iyos.344

xelSekrulebis Tavisuflebis ZiriTad sakonstitucio safuZvlad, iseve, rogorc samarTlebrivi urTierTobebis TiTqmis yvela etapis safuZvlad SegviZlia miviCnioT adamianis Tavisuflebis uflebaTa bloki. imis gaTvaliswinebiT, rom samarTlebrivi Tavisuflebis yvela safuZveli sakonstitucio normidan gamomdinareobs,345 SeiZleba iTqvas, rom adamianis Tavisuflebis ufleba exeba adamianis cxovrebis TiTqmis yvela sferos da amasTanave, yvela urTierTobis momwesrigebel

339

samarTlebrivi institutis, aseve, iurisprudenciis ganviTarebisa da kontinenturi samarTlis ojaxSi germaniis aqtiuri monawileobis gaTvaliswinebiT, gansaxilvel sakiTxTan mimarTebiT germaniaSi arsebuli samarTlebrivi urTierTobebis magaliTebi iqneba moyvanili. 340

BVerfG, Beschluss vom 16. 5. 1961 - 2 BvF 1/60, NJW 1961,1395. 341

BVerfG, Beschluss vom 25-03-1992 - 1 BvR 298/86, NJW 1992, 2621. 342

ix. magaliTad, saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 1997 wlis 25 martis #2/31-5 gadawyvetileba saqmeze levan furcxvaniZe saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 343

ix. davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 149. 344

monteskie S. l., kanonTa goni, d. labuCiZe-xoferias Targmani, n. naTaZe, o. jioevi (red.), mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiuri instituti, Tbilisi, 1994, 59. 345

ix., magaliTad, Eichenhofer E., Einreisefreiheit und Ausreisefreiheit, ZAR, Heft 4, Nomos

Verlag, Thüringen, 2013, 135 da Semdgomi.

Page 73: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

73

normas.346 aRniSnuli ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos sxva sakonstitucio uflebebi swored am normidan gamomdinareobs,347 Tumca misi arseboba adamianis mier Sesabamisi saqmianobis Tavisuflad ganxorcielebis upirvelesi winapirobaa.

garda aRniSnulisa, xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlebad SesaZlebelia moazrebul iqnes Semdegi uflebebi: sakuTari pirovnebis Tavisufali ganviTarebis ufleba, azris gamoxatvisa da sityvis Tavisufleba, sakuTrebis ufleba, inteleqtualuri Semoqmedebis Tavisufleba, Tavisufali mewarmeobis ufleba (Sromis Tavisufleba), mimosvlis Tavisufleba, pirTa Tanasworoba da qorwinebis ufleba.348 winamdebare naSomSi calke qveTavi daeTmoba mxolod kanonis winaSe Tanasworobis uflebas, pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebasa da sakuTrebis uflebas, xolo, danarCeni ZiriTadi uflebebi, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlebi, erTian qveTavSi iqneba mimoxiluli.

3.1.1 sakonstitucio normiT saxelSekrulebo urTierTobis

uSualo SezRudvis dauSvebloba

saqarTvelos konstituciis me-7 muxlis pirveli winadadebis Tanaxmad, saxelmwifo SeboWilia ZiriTadi uflebebiT.349 aRniSnuli gulisxmobs, rom saxelmwifo ZiriTadi (sakonstitucio) uflebebis subieqts warmoadgens, romelsac misi dacvis valdebuleba ekisreba. zogadad, ZiriTadi uflebebis subieqtia is, visac `sakuTari uflebis darRvevis SemTxvevaSi sakonstitucio marTlmsajulebis ganmaxorcielebel sasamarTlo organoSi, darRveuli uflebebis aRdgenis moTxovniT, gasaCivrebis SesaZlebloba aqvs

346

ix. Hofmann in Kommentar zum Grundgesetz (GG), Hofmann/Schmidt-Bleitbreu/Henneke

(Hrsg.), 11. Auflage, Verlag Carl Heymanns, Köln, München, 2008 Art. 2 Rn. 31 da Semdgomi. 347

aRniSnuli mosazreba efuZneba saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 6 arilis #2/1/41 gadawyvetilebas saqmeze saqarTvelos saxlaxo damcveli saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 348

ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 82-83. 349 aRniSnuli sakiTxi met-naklebad sadavoa da Camoyalibebuli pozicia am Temaze erTmniSvnelovnad ar gvxvdeba. ixileT, magaliTad, erqvania T., adamianis ZiriTadi uflebebi horizontalur kerZosamarTlebriv urTierTobebSi (ZiriTadi determinantebi germanuli doqtrinis mixedviT), Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(31)11, Tbilisi, 2011, 70 _ dasaxelebul gverdze ganTavsebulia avtoris daskvna, romelic problemis gadaWris gzebsa da normis implementaciis Taobaze saubrobs. uSualod naSromi ki swored kerZosamarTlebriv urTierTobebSi ZiriTadi uflebis pirdapir moqmedebas exeba.

Page 74: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

74

samarTlebrivad uzrunvelyofili~.350 marTalia, saxelSekrulebo urTierToba, iseve, rogorc nebismieri kanoniT mowesrigebadi qmedeba saqarTvelos konstitucias efuZneba. saxelSekrulebo urTierTobisas mxares sakuTari uflebis darRvevis SemTxvevaSi ar gaaCnia sakonstitucio marTlmsajulebis ganmaxorcielebel organoSi mimarTvis SesaZlebloba. Sedegad, kerZosamarTlebrivi urTierTobis monawile ver iqneba sakonstituciosamarTlebrivi urTierTobis subieqti, xolo igive saxelSekrulebo urTierTobisas, xelSekrulebis konkretuli pirobis darRvevis SemTxvevaSi, pirs ar eqneba konstituciiT Sesabamisi moTxovnis pirdapir

dayenebis SesaZlebloba.351 aRniSnulis safuZvelia is, rom kerZo pirebi pirdapiri gziT ara ZiriTadi, aramed kerZo uflebiT arian SezRudulni, xolo kerZosamarTlebrivi urTierTobisas xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxi konstituciaSi pirdapiri wesiT ar wesrigdeba.352 Sesabamisad, sasamarTloc ver moaxdens saxeleSkrulebo davis gadawyvetas (Tundac, igi calkeul saproceso sakiTxebs efuZnebodes) ZiriTad uflebaze pirdapiri miTiTebiT;353 igi konkretul procesualur- an/da kerZosamarTlebriv urTierTobas ver ganixilavs saqarTvelos konstituciis doneze (miTumetes, Tu es sakiTxi calkeuli normiT mowesrigebulia),354 xolo, kerZo pirTa Soris sakiTxis (saxelSekrulebo davis) gadawyvetisas ver daeyrdnoba im samarTlebriv winapirobebs, rac ZiriTadi uflebiT misi uSualo subieqtis mimarTaa dadgenili.355 sasamarTlos SeuZlia mxolod principis, samarTlebrivi marTlwesrigis gansazRvris mizniT ganmartos sakonstitucio norma da gamoiyenos igi konkretul urTierTobaze gadawyvetilebis miRebisas. ganviTarebul pozicias amyarebs

350

izoria, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 7, 12. 351 aseve ar eqneba pirovnebas saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlosadmi mimarTvis ufleba. 352 saqarTvelos konstituciaSi konkretuli sakiTxis mimarT pirdapiri wesiT mowesrigebis Taobaze da mis samarTlebriv Sedegebze ixileT: zoiZe b., konstituciis pirdapiri moqmedebisa da kanonTa miRebis aucileblobis Sesaxeb, roman Sengelia 70, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012, 46 da Semdgomi. 353 Sead. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2014 wlis 7 oqtombris #2b/6800-13 ganCineba. 354 Sead. mesxiSvili q., faruli Canaweri, rogorc mtkicebuleba, samoqalaqo sasamarTlo samarTalwarmoebis farglebSi, qarTuli biznes samarTlis mimoxilva, IV gamocema, Tbilisi, 2015, 71-79. 355 Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 4 maisis #as-1155-1101-2014 ganCineba.

Page 75: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

75

sakonstitucio wardginebis is samarTlebrivi meqanizmi,356 romelic saqarTveloSi sasamarTloebis mier gamoiyeneba.357 aseTi mowesrigebis arseboba miuTiTebs, rom Tu sasamarTlos eWvi epareba konkretuli normis konstituciurobaSi, maSin mas gaaCnia wardginebis uflebamosileba.358 konkretuli norma, Tundac ar iyos saxeze, sasamarTlom ZiriTadi ufleba pirdapir mainc ar unda gaavrcelos, miTumetes. aRniSnuls is problemac emateba, rom kerZosamarTlebriv urTierTobebSi sakonstitucio normis ganmarteba araerTgvarovani saxiTaa warmodgenili.359 ZiriTadi uflebis kerZosamarTlebriv urTierTobaze pirdapirma gavrcelebam SesaZlebelia safrTxe Seuqmnas samarTlebrivi wesrigis stabilurobas.360 Sedegad, saqarTvelos saerTo sasamarTlo sakonstitucio normis ganmartebis ukanaskneli instancia ver gaxdeba. amdenad, kerZosamarTlebrivi urTierTobisas konstituciaSi ganmtkicebuli normis gamoyeneba iribad unda moxdes.361 garda dasaxelebulisa, sasamarTlos ssk-is me-5 muxlidan gamomdinare, kanonisa da samarTlis analogiis gamoyeneba SeuZlia. am kanonis adresati aris mosamarTle.362 es niSnavs, rom mas msgavsi urTierTobebis momwesrigebel normaze an samarTlis zogad principebze dafuZnebiT SeuZlia sakiTxis gadawyveta. maSasadame, vawydebiT or sakiTxs: a)

356 sakonstitucio wardginebis Taobaze ixileT, qaldani T., saerTo sasamarTloebis wardgineba sakonstitucio sasamarTloSi _ praqtika da sakanonmdeblo dilema, Jurnali `almanaxi~ #16, saxelmwifo samarTali (III), Tbilisi, 2001. 357 magaliTis saxiT ixileT saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos plenumis 2016 wlis 13 aprilis #3/1/633, 634 gadawyvetileba saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos #633 da #634 wardginebebze. 358 miTumetes, saqarTveloSi ar moqmedebs e.w. sasamarTlo gadawyvetilebis sakonstitucio sasamarTloSi gasaCivrebis meqanizmi (germanul enaze: Urteilsverfassungsbeschwerde). 359 ix. kapanaZe T., SromiT davaze sasamarTlos gadawyvetilebaTa dasabuTebis principi saqarTvelos sasamarTlo praqtikaSi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 27 da Semdgomi. 360 erqvania T., adamianis ZiriTadi uflebebi horizontalur kerZosamarTlebriv urTierTobebSi (ZiriTadi determinantebi germanuli doqtrinis mixedviT), Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(31)11, Tbilisi, 2011, 65. 361 irib ganmartebaSi ar igulisxmeba principebis doneze ganmarteba. metic, calkeuli kerZosamarTlebrivi normis ganmartebac SeiZleba ZiriTadi uflebis iribi ganmartebis winapirobad iqnes miCneuli (im farglebSi, sadac xdeba kerZosamarTlebrivi uflebis ganmarteba). 362

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 5, vn. 5 [24.04.2016].

Page 76: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

76

arakonstituciurobisa da b) analogiis SemTxveva. pirvelis arsebobisas sasamarTlo uflebamosilia mimarTos saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos, xolo, meore SemTxvevaSi, igi davas wyvets samarTlis zogad principebze dayrdnobiT. ssk-is me-5 muxlis me-3 nawili Seicavs danawess, romlis mixedviTac, analogiis gamoyeneba dauSvebelia, Tu igi samarTlianobis principebTanaa SeusabamobaSi mosuli.363 maSasadame, Tu analogiis gamoyeneba SeuZlebelia sasamarTlos mier, mas rCeba imis SesaZlebloba, rom kanonis konstituciasTan Sesabamisobis sakiTxze sakonstitucio wardginebiT mimarTos sakonstitucio sasamarTlos. amasve gansazRvravs sakonstitucio wardginebis instituti, romelic mxolod samarTlebrivi davis arsebobis SemTxvevaSia dasaSvebi.364

3.1.2 kanonis winaSe Tanasworoba rogorc xelSekrulebis

Tavisuflebis sakonstitucio safuZveli

kanonis winaSe Tanasworoba yvelasaTvis Tanabari uflebebiTa da privilegiebiT sargeblobis SesaZleblobas gulisxmobs.365 pirTa Tanasworobaze damyarebuli samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobebis arsidan gamomdinare, igi SeiZleba xelSekrulebis Tavisuflebis erT-erT upirveles sakonstitucio safuZvlad movixsenioT,366 romlis farglebSic mxareebs Tavisuflad SeuZliaT daamyaron saxelSekrulebo urTierToba.367 miTiTebuli piroba dafuZnebulia adamianis sakonstitucio uflebaze, damoukideblad da Tavisuflad gansazRvros Tavisi samomavlo saqmianoba,368 rac Sesabamisi kontrahentisa Tu Sinaarsis mqone xelSekrulebis arCevaSi gamoixateba.369

Tavad termini `xelSekrulebis Tavisufleba~ adamianis uflebaTa sferodan pirTa Tanasworobisa da samarTlianobis

363

ix. iqve, vn. 9. 364 Morgenthaler in Beck’scher Online-Kommentar Grundgesetz, Epping/Hillburger (Hrsg.), 27.

Edition, Stand: 01.12.2015, Art. 100, Rn. 35 <www.beck-online.beck.de> [05.01.2016]. 365

ix. gociriZe, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 14, 59. 366

ix. Di Fabio in Grundgesetz Kommentar, be. vo. Maunz/Dürig, Herzog/Scholz/Herdegen/Klein

(Hrsg.), 69. Ergänzugslieferung, Verlag C.H. Beck, München, 2013, GG Art. 2, Rn. 108. 367

BverfGE 8, 274 (328); 88, 384 (403); 89, 48 (61); 95, 267 (303 f.); Manssen,

Privatrechtsgestaltung durch Hocheitsakt, 1994, S. 119 _ miTiTebulia: iqve, Rn. 109. 368

ix. Lang in Beck’scher Online-Kommentar Grundgesetz, Epping/Hillburger (Hrsg.), Verlag C.H.

Beck, Stand: 15.05.2013, Edition: 18, Art. 2, Rn. 3 <www.beck-online.beck.de> [11.06.2013]. 369ix. Di Fabio in Grundgesetz Kommentar, be. vo. Maunz/Dürig, Herzog/Scholz/Herdegen/Klein

(Hrsg.), 69. Ergänzugslieferung, Verlag C.H. Beck, München, 2013, GG Art. 2, Rn. 109.

Page 77: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

77

sakiTxs aerTianebs,370 rac saxelSekrulebo urTierTobis monawileTaTvis Sesabamisi valdebulebebis Sesrulebis umTavresi samarTlebrivi winapirobaa da romelic kanonSive kerZo avtonomiis principis safuZvelzea daculi.371

3.1.3 sakuTari pirovnebis Tavisufali ganviTarebis ufleba

rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZveli

pirovnebis Tavisufali ganviTarebis ufleba icavs

adamianis cxovrebis da saqmianobis sxvadasxva sferos372 da maT Soris _ saxelSekrulebo urTierTobasac,373 rac uSualod am normis safuZvelze arsebuli qcevis sayovelTao Tavisuflebidan gamomdinareobs.374 aRniSnuli mosazrebis gansamtkiceblad SesaZlebelia davimowmoT saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos praqtika, romlis mixedviTac, saqarTvelos konstituciis me-16 muxli iTvaliswinebs mxareTa avtonomiurobis princips.375

xelSekrulebis Tavisufleba SeiZleba pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebis erT-erT nawilad movixsenioT,376 romelic Tavisufali saqmianobis gamovlinebas warmoadgens.377 iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom Tanamedrove kerZosamarTlebrivi mowesrigebis arsebiT princips samarTlebrivad garantirebuli pirovnebis

370

Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 49. 371

ix. Schmidt im Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 14. Auflage 2014, GG, Art. 2, Rn. 14. 372

kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, iuridiuli saxelmZRvanelo, mesame gamocema, gamomcemloba Sps `fauntein jorjia~, Tbilisi, 2014, 92. 373

Sead. magaliTad, saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris #1/7/454 ganCineba saqmeze saqarTvelos moqalaqe levan sirbilaZe saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 374

xubua, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 16, 77. 375

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 10 ivnisis #1/2/458 ganCineba saqmeze saqarTvelos moqalaqeebi: aleqsandre maWaraSvili da daviT sarTania saqarTvelos parlamentisa da saqarTvelos iusticiis saministros winaaRmdeg. 376

Brinkmann in BGB Kommentar, Prütting/Wegen/Weinrich (Hrsg.), 1. Auflage, Verlag

Luchterhand, Neuwied, 2006, vor §145ff, Rn. 13. 377 Arnold S., Vertrag und Verteilung, Die Bedeutung der iustitia distributiva im Vertragsrecht,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2014, 201.

Page 78: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

78

Tavisufali ganviTarebis ufleba warmoadgens,378 romelic kerZo avtonomias efuZneba.379 Tu paralels germaniis federaciis sakonstitucio sasamarTlos praqtikasTan gavavlebT, SevniSnavT, rom aRniSnuli sasamarTlos mosazrebiT, swored xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebrivi safuZveli _ kerZo avtonomia pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebis safuZvelze Tavisufali moqmedebis uflebidan gamomdinareobs.380 aqve sainteresoa moyvanil iqnes hain kotcis mosazreba, romelsac miaCnia, rom xelSekrulebis Tavisuflebis sakanonmdeblo mowesrigeba pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebisTvis udidesi Rirebulebis matarebelia.381 imave avtoris azriT, samarTlebrivi mowesrigeba Tavis Rirebulebas swored masSi hpovebs.382

qarTul iuridiul literaturaSi dafiqsirebulia pozicia, romlis mixedviTac, xelSekrulebis Tavisufleba e.w. `Tavisuflebis dacvis~ safuZvels warmoadgens,383 anu xelSekrulebis dadebis faqts, rac aseve piris mier konkretuli qmedebis ganxorcielebis nawiladac SegviZlia movixsenioT.384 swored aseTi qmedebaa xelSekrulebis Tavisuflebisa da sakonstitucio uflebis _ piris personaluri ganviTarebis nawili.385 meore mxriv, pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebis realizaciisTvis kanonmdebeli xelSekrulebis erT-erT mxares windawinve boWavs

378 Mohr J., Sicherung der Vertragsfreiheit durch Wettbewerbs- und Regulierungsrecht,

Domestizierung wirtschaftlicher Macht durch Inhaltskontrolle der Folgeverträge, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2015, 7. 379 iqve. 380

BverfG v. 7. 2. 1990, BverfGE 81, 242, 254 f.; BverfG v. 6. 2. 2001, NJW 2001, 957 ff. _ miTiTebulia: Thüsing G., Angemessenheit durch Konsens – Zu den Grenzen der

Richtigkeitsgewähr arbeitvertraglicher Vereinbarungen, RdA, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München,

2005, 258. 381

Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 12. 382 iqve. 383

Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 45. 384

gociriZe, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 17, 103. 385

BverfG v. 7. 2. 1990, BverfGE 81, 242, 254 f.; BverfG v. 6. 2. 2001, NJW 2001, 957 ff. _ miTiTebulia: Thüsing G., Angemessenheit durch Konsens – Zu den Grenzen der

Richtigkeitsgewähr arbeitvertraglicher Vereinbarungen, RdA, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München,

2005, 258. _ `Diese Abschlussfreiheit ist Bestandteil der Vertragsfreiheit und als Teil des Rechts auf

freie Entfaltung der Persönlichkeit (Art. 2 Abs. 1 GG) verfassungsrechtlich gewährleistet~. sasamarTlo aseve uTiTebs sakonstitucio sasamarTlos praqtikaze: BVerfGE

8, 274, 328.

Page 79: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

79

(magaliTad, kontrahirebis iZuleba da sxv.), rac aseve gamomdinareobs dasaxelebuli ZiriTadi uflebis realizaciidan _ dacul iqnes saxelSekrulebo Tanasworobis principi386 da aRniSnulis fonze SeZlos mxarem sakuTari uflebis realizeba.387

3.1.4 sakuTrebis ufleba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis

sakonstitucio safuZveli saxelSekrulebo urTierTobaTa umetesoba sakuTrebis

uflebis gankargvazea dafuZnebuli. am mxriv, xelSekrulebis Tavisuflebis roli udidesia am samarTlebrivi institutis praqtikuli realizaciisaTvis, romlis safuZvelzec konstituciaSi gawerili sakuTrebis ufleba erT-erT mniSvnelovan sakonstitucio safuZvels warmoadgens. igi piris qonebriv uflebaSi Tavisuflebis arsebobas gulisxmobs, romliTac mas cxovrebis damoukideblad warmarTvis SesaZlebloba aqvs.388 es ki imis safuZvelia, rom xelSekrulebis Tavisufleba SesaZlebelia gamovlindes sakuTrebis uflebis dacvaSi, mis realizaciaSi.389 amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis safuZvlad konstituciis doneze sakuTrebis uflebis aRiareba SeiZleba iqnes miCneuli.390 Tumca, gansxvavebiT sakuTrebis uflebisgan, xelSekrulebis Tavisuflebis ufleba saqarTvelos konstituciaSi pirdapiri wesiT mowesrigebuli ar aris.391

386 ix. magaliTad, Kroll-Ludwigs K., Die Rolle der Parteiautonomie im europäischen

Kollisionsrecht, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2013, 216. 387 ix. Giesen R., Tarifvertragliche Rechtsgestaltung für den Betrieb, Gegenstand und Reichweite

betrieblicher und betriebsverfassungsrechtlicher Tarifnormen, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2002, 245. 388

izoria, izoria/kublaSvili/korkelia/xubua, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005, mux. 21, 147. 389

zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, GTZ-is gamocema, Tbilisi, 2007, 20. 390 ix. SoTaZe T., ipoTeka, rogorc sabanko kreditis uzrunvelyofa, samecniero naSromi ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiul fakultetze doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, <https://tsu.ge/data/file_db/faculty-law-public/tamar%20shotadze.pdf> [11.03.2016], Tbilisi, 2011, 192 391 Sead. iqve, 192-193 _ avtoris mosazrebiT (romelsac ucxoenovan wyaroze miTiTebiT afuZnebs), xelSekrulebis Tavisufleba warmoadgens `konstituciur, gausxvisebel da araqonebriv uflebas, romelic pirs dabadebidan warmoeSoba~. amgvari mosazreba gaziarebul ver iqneba saqarTvelos realobaSi im mizeziT, rom saqarTvelos konstituciaSi xelSekrulebis Tavisufleba pirdapiri wesiT mowesrigebuli ar aris.

Page 80: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

80

zemoaRniSnulidan gamomdinare, sakuTrebis ufleba ssk-is 319-e muxliT gaTvaliswinebuli xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlad unda iqnes miCneuli. igi SeiZleba moviazroT rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio garantia.392

3.1.5 xelSekrulebis Tavisuflebis sxva sakonstitucio

safuZvlebi rogorc zemoT aRiniSna, xelSekrulebis Tavisuflebis

sakonstitucio safuZvlebi, garda pirTa Tanasworobisa, pirovnebis Tavisufali ganviTarebisa da sakuTrebis uflebisa, SeiZleba sxvac iyos. winamdebare qveTavSi ganxiluli iqneba TiToeuli maTgani swored xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebriv institutTan mimarTebiT.

pirveli sakonstitucio norma, romelic xelSekrulebis Tavisuflebis konteqstSi SeiZleba moviazroT, esaa sityvisa da gamoxatvis Tavisufleba. igi saxelSekrulebo urTierTobaTa sakonstitucio safuZvels warmoadgens imdenad, ramdenadac mxareebis uflebmosilebis sakiTxi wesrigdeba kerZo avtonomiis principebze dayrdnobiT _ mxareebs SeuZliaT ganaxorcielon kanoniT aukrZalavi nebismieri saxelSekrulebo qmedeba. saxelSekrulebo urTierTobaSi ar unda Caerios saxelmwifo. gamoxatvisa da sityvis TavisuflebaSi saxelmwifos mxridan Careva SesaZlebelia pirisTvis Sesabamisi Sinaarsis gansazRvraSi gamoixatos,393 rac samarTlebriv CarCoebs gascdeba.

mniSvnelovania, ganxilul iqnes inteleqtualuri Semoqmedebis Tavisuflebis ufleba, romelic sakuTrebis erT-erT saxes warmoadgens.394 aRniSnuli uflebis safuZvelze piri daculia obieqtis gavrcelebis TvalsazrisiT,395 rac, TavisTavad, pirs SesaZleblobas aniWebs, xelSekrulebaSi asaxos igi, dados Tavisuflad xelSekruleba da Tavisi qonebrivi uflebebi gankargos sakuTari survilis Sesabamisad. sxva sityvebiT rom iTqvas, pirs SesaZlebloba aqvs,

392 aRniSnulis Taobaxe ixileT: Schramm H.-J. in Knieper/Chanturia/Schramm., Das

Privatrecht im Kaukasus und in Zentralasien, Bestandsaufnahme und Entwicklung, BMV, Berliner

Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2010, 66. 393

kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, iuridiuli saxelmZRvanelo, mesame gamocema, gamomcemloba Sps `fauntein jorjia~, Tbilisi, 2014, 219. 394

ix. jorbenaZe, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 23, 237. 395

kublaSvili, izoria/kublaSvili/korkelia/xubua, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005, mux. 23, 183.

Page 81: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

81

xelSekrulebiT gankargos inteleqtualuri sakuTrebis obieqti.

saqarTvelos konstituciis normebidan, romelic pirTa Tanasworobas exeba, xelSekrulebis Tavisuflebis safuZvlad miCenul unda iqnes, aseve, qorwinebisa da ojaxis aRiareba da dacva. erTi mxriv, misi mowesrigeba dafuZnebulia Tanaswor uflebaze,396 xolo, meore mxriv, aucileblad unda arsebobdes mxareTa mier gamovlenili neba, anu Tanxmoba qorwinebasa da ojaxis Seqmnaze.397 marTalia, qorwineba ar warmoadgens saxelSekrulebo urTierTobis saxes, magram masze dafuZnebiTaa SesaZlebeli, Tundac, saqorwino xelSekrulebis dadeba,398 romlis saSualebiTac meuRleebs kanonis garda, Tanacxovrebis manZilze samarTlebrivi urTierTobis mowesrigeba relatiuri, anu saxelSekrulebo qonebrivi urTierTobebiTac SeuZliaT.399

xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlad aseve SesaZlebelia ganvixiloT sazogadoebrivi gaerTianebebis Seqmnis ufleba da mimosvlis Tavisufleba. pirveli maTganis magaliTi SeiZleba iyos iuridiuli piris dafuZneba, romelic saxelSekrulebo urTierTobiT xorcieldeba400 da romelic pirdapir kavSirSia piris TavisuflebasTan, Tavisi an iuridiuli piris/gaerTianebis saxeliT dados xelSekruleba. meore SemTxvevaSi, magaliTad, SesaZlebelia ssk-is 668-e da Semdgomi muxlebis gansazRvra, romelTa realizacia mimosvlis Tavisuflebis, rogorc sakonstitucio garantiis, gareSe SeuZlebelia. maSasadame, mimosvlis Tavisufleba calkeul SemTxvevebSi saxelSekrulebo urTierTobis damyarebis sakonstitucio garantad SeiZleba iqnes miCneuli.

xelSekrulebis Tavisuflebis sakonstitucio safuZvlis ganxilva SesaZlebelia, aseve, 30-e muxlze dayrdnobiT.401 igi exeba saxelmwifos valdebulebas, ganaviTaros Tavisufali mewarmeoba da konkurencia, romlis ganxorcieleba, kerZosamarTlebrivi urTierTobis safuZvelzea SesaZlebeli.402

396

iqve, korkelia, mux. 36, 305. 397

aRniSnulis Taobaze ixileT adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos praqtika: hameri gaerTianebuli samefos winaaRmdeg [Hamer v. United Kingdom], 10.06.2009, 3002/03, 23767/03. 398

ix. ssk-is 1172-e da Semdgomi muxlebi. 399

Sengelia r., Sengelia e., saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009, 183. 400

ix. Wanturia l., niniZe T., mewarmeTa Sesaxeb kanonis komentari, mesame gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2002, 30. 401

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 269-270. 402

ix. futkaraZe, saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013, mux. 30, 372.

Page 82: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

82

3.1.6 Sualeduri Sejameba konstituciis normis mizani raime dogmis damkvidreba ar

aris.403 misi moqmedeba samoqalaqo samarTalSi arapirdapiri xasiaTisaa.404 aRniSnuli gamomdinareobs uSualod konstituciaSi gawerili normebis moqmedebis winapirobidan, romlis mixedviTac, misi erT-erTi adresati saxelmwifoa da swored igi kisrulobs ZiriTadi sakonstitucio uflebebis Sesrulebis valdebulebas.405

xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebrivi instituti konstituciis normebidan gamomdinareobs, Tundac konstituciaSi igi pirdapir ar iyos miTiTebuli.406 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRuduli xasiaTidan gamomdinare, misi TiToeuli sakonstitucio safuZveli absolutur uflebas ar warmoadgens. aRniSnuli, Tavis mxriv, adamianis Tavisuflebis sakiTxs Seesabameba, romlis SezRudvis erTaderT SesaZleblobad swored SezRudvis sakonstitucio farglebia gaTvaliswinebuli.407 am mosazrebas safuZvlad udevs adamianis Tavisuflebis sakonstitucio ganmarteba, romelic sakonstituciosamarTlebrivi safuZvlebis arsebobis SemTxvevaSi ar aris absoluturi da masSi Careva dasaSvebia.408

amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis erT-erT mTavar sakonstitucio safuZvlad unda miviCnioT pirTa Tanasworobis ufleba. samoqalaqo kodeqsi saojaxo da qonebriv urTierTobebTan erTad pirTa Tanasworobaze dafuZnebul kerZo xasiaTis urTierTobebsac awesrigebs, Tundac misi monawile sajaro dawesebuleba iyos, mas, samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobidan gamomdinare, meore mxaresTan Tanabari pirobebi gaaCnia.409 maSasadame, Tu saxelSekrulebo urTierTobaSi daculi ar iqneba pirTa Tanasworobis sakiTxi, maSin SeuZlebeli iqneba pirovnebis Tavisufali ganviTarebis uflebis sruli realizacia. amasTan,

403

ix. Willoweit D., Grundbegriffe des Bürgerlichen Rechts, NJW, Heft 17, C. H. Verlag, München,

1983, 925. 404

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 84. 405

iqve. 84. 406

Thüsing G., Angemessenheit durch Konsens – Zu den Grenzen der Richtigkeitsgewähr

arbeitvertraglicher Vereinbarungen, RdA, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2005, 258. 407

ix. kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, iuridiuli saxelmZRvanelo, mesame gamocema, gamomcemloba Sps `fauntein jorjia~, Tbilisi, 2014, 133. 408

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 6 aprilis #2/1/415 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos saxalxo damcveli saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 409

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 4.

Page 83: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

83

garda saqarTvelos konstituciis me-16 muxlSi gawerili uflebisa, SeuZlebeli iqneba iseTi uflebebis dacva, rogoricaa: gamoxatvisa da sityvis Tavisufleba, inteleqtualuri Semoqmedebis Tavisufleba da sxv. miuxedavad aseTi mniSvnelobisa, kanonis winaSe Tanasworoba, rogorc kontituciiT ganmtkicebuli samarTlebrivi sikeTe, ar gulisxmobs im faqts, rom igi yvela sxva kontituciur uflebas moicavs da TiToeuli maTgani swored misgan gamomdinareobs.

xelSekrulebis Tavisuflebis cnebaze saubrisas, misi definiciis CamoyalibebisTvis, aucileblia ganvixiloT konstituciiT gawerili samarTlebrivi institutebi. swored konstituciis normebidan gamomdinare, Tavisuflebis garants saxelmwifo warmoadgens,410 rac, Tavis mxriv, aisaxeba kerZo avtonomiis dacvaSi. Sesabamisad, xelSekrulebis Tavisufleba, pirvel rigSi, unda gavigoT rogorc ufleba, vinaidan uflebis gansazRvra piris Tavisuflebis sferos mikuTvnebul da mis nebas daqvemdebarebul uflebamosilebas warmoadgens.411

3.2 xelSekrulebis Tavisuflebis ZiriTadi niSnebi

(zogadad)412 xelSekrulebis Tavisuflebis ZiriTadi arsia is, rom

mxareebma sakuTari interesis formireba sakuTar nebaze dafuZnebuli saxelSekrulebo pirobebiT moaxdinon.413 yuradsaRebia, rom amgvari moqmedeba SezRudul CarCoebSi eqceva, romelsac mxareebi sakuTari Tavisuflebis mosapoveblad iyeneben.414 es ki kanonis safuZvelze daSvebul

410

ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2012 wlis 26 ivnisis #3/1/512 gadawyvetileba saqmeze daniis moqalaqe heinke qronqvisti saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg; dasaxelebuli gadawyvetilebis samarTlebrivi dasabuTebis Taobaze ixileT iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazreba: gegenava d., gegenava a., `daniis moqalaqe heinke qronqvisti saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg~ da kanonmdeblobis normatiuli SimSili, besarion zoiZis 60 wlis iubilesadmi miRZvnili gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 176-193. 411

CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 3. 412

winamdebare qveTavSi xelSekrulebis Tavisuflebis principebi zogadadaa ganxiluli, vinaidan amave naSromis erT-erTi nawili ufro detalurad exeba mas. 413

ix. Busche in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 6

<www.beck-online.beck.de> [10.02.2013]. 414

zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 57.

Page 84: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

84

daTqmas warmoadgens.415 magaliTad, moZravi nivTis gayidvis xarjebis Sesaxeb daTqma,416 romelSic gawerilia gamyidvelisa da myidvelis mier gasawevi xarjebi da romelSic kanoni mxareTa mier xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli wesis SemTxvevaSi miTiTebas sxvagvar mowesrigebaze akeTebs.

xelSekrulebis Tavisufleba ramdenime aspeqtiT ganisazRvreba.417 esenia: xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba,418 kontrahentis arCevis SesaZlebloba,419 xelSekrulebis formis arCevis Tavisufleba,420/421 xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba422 da xelSekrulebis dadebis Tavisufleba.423 TiToeuli maTganis realizacia xelSekrulebis monawileTa uflebebis ganxorcielebis Sedegs warmoadgens, rac mxareTa nebis avtonomiaze dafuZnebuli samarTlebrivi urTierTobis damyarebiT xorcieldeba.

3.2.1 saxelSekrulebo Tanasworoba xelSekrulebis

Tavisuflebis WrilSi

xelSekrulebis Tavisufleba saxelSekrulebo Tanasworobis princips emyareba. vinaidan Tanasworoba sinamdvileSi ar arsebobs,424 samarTlis mizansac faqtobrivi Tanasworobis miRweva ar warmoadgens.425 misi mizani mxolod

415

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 126. 416

ixileT ssk-is 478-e muxli. 417

TiToeuli maTgnis SemTxvevaSi gadamwyveti mniSvneloba eniWeba imas, Tu ra saxis saxelSekrulebo urTierTobas amyarebs piri kontrahentTan. ix. magaliTad: Hertin Paul W., Uhreberrecht, Verlag C. H. Beck, München, 2004, 116 da Semdgomi, sadac xelSekrulebebis tipebi da Sesabamisad xelSekrulebaSi gawerili Sinaarsi konkretuli urTierTobis mixedviT iyofa. 418

ix. magaliTad, Looschelders D., Schuldrecht, Allgemeiner Teil, 8. Auflage, Verlag Franz

Vahlen, München, 2010, 22. 419

ix. magaliTad, Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012,

11. 420

ix. magaliTad, Musielak H.-J., Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C. H. Beck, München,

2003, 47. 421

xelSekrulebis formis arCevis Tavisufleba ganxilul unda iqnes mxolod im samarTlebrivi urTierTobebidan gamomdinare, romelic ar iTvaliswinebs imperatiulad xelSekrulebis dadebisTvis konkretul formas, magaliTad, ssk-is 183-e muxli. 422

aRniSnuli diferenciaciis Taobaze ixileT magaliTad, Fikentscher W.,

Schuldrecht, 8. Auflage, Walter de Gruyter & Co., Berlin, 1992, 79. 423

ix. magaliTad, Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 92. 424

xubua g., samarTlis Teoria, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004, 76. 425 iqve, 77.

Page 85: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

85

formaluri Tanasworobis miRwevaa.426 saxelSekrulebo samarTlis magaliTzec, rodesac samarTlianobis sakiTxi iqneba ganxiluli, msjeloba uSualod formaluri samarTlianobis dacvis sakiTxs unda Seexos, romlis farglebSic kanonmdebels SesaZlebeloba eqneba, moawesrigos mxareTa Soris Tanasworobis dacva.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos magaliTze dayrdnobiT SeiZleba ganvsazRvroT, Tu ra roli da daniSnuleba gaaCnia saxelSekrulebo Tanasworobis princips saxelSekrulebo urTierTobisas. sasamarTlo am sakiTxze msjelobisas amodis im poziciidan, Tu ramdenad SeiZleba konkretuli normis ganmartebam saxelSekrulebo Tanasworobis principi daarRvios.427 aRniSnuli ki xazs usvavs im faqts, rom saxelSekrulebo urTierTobebSi saxelSekrulebo Tanasworobis principi mniSvnelovan daniSnulebas hpovebs. amdenad, Tanasworobis arsi kerZo avtonomiis realizaciis erT-erT gamovlinebad SeiZleba iqnes miCneuli. metic, misi funqcionireba samoqalaqo kodeqsis umTavres daniSnulebadac ganixileba,428 raTa ar moxdes gabatonebuli, ekonomikuri an/da sxva saxis upiratesi mdgomareobis borotad gamoyeneba da a.S. aRniSnuli ki rig SemTxvevebSi xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudviTac ki SeiZleba iqnes aRqmuli.429

Tanamedrove ekonomikuri ganviTarebis Sedegad, saxelSekrulebo Tanasworobis darRvevis albaToba ufro didia.430 sakiTxi gansakuTrebul aqtualurobas konkurenciis SemTxvevaSi iZens,431 sadac is riskebi an/da SesaZleblobebi, rac konkurenciis monawile pirs gaaCnia, ara marto maTkenaa mimarTuli, aramed, im pirTa mimarTac, romlebic maTTan xelSekrulebiT arian dakavSirebulni.432 magaliTad, konkurenciis dros pirebs moqmedebis Tavisufleba (samarTlebriv farglebSi) ezRudebaT,433 rac Tavis TavSi

426 iqve. 427 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 9 oqtombris #as-1708-1602-2012 gadawyvetileba. 428 Brors C., Die Abschaffung der Fürsorgepflicht, Versuch einer vertragstheoretischen

Neubegründung der Nebenpflichten des Arbeitgebers, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2002, 64. 429 ix. Weller M.-P., Die Vertragstreue, Vertragsbindung – Naturalerfüllungsgrundsatz –

Leistungstreue, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009, 174-175 da Semdgomi. 430 Becker M., Der unfaire Vertrag: Verfassungsrechtlicher Rahmen in privatrechtlicher Ausfüllung,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2003, 52. 431 ix. Reymann C., Das Sonderprivatrecht der Handels- und Verbraucherverträge, Einheit, Freiheit

und Gleichheit im Privatrecht, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009, 191. 432 Hönn, Kompensation gestörter Vertragsparität, 7. Kap. II. 2. (S. 115) - miTiTebulia, iqve, 192. 433 ix. magaliTad, Anderegg K., Ausländische Eingriffsnormen im internationalen Vertragsrecht,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1989, 98.

Page 86: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

86

mxareTa Tanasworobis arsebobis aucileblobisken gamiznul samarTlebriv winapirobad unda iqnes miCneuli. Sesabamisad, saWiroa, samoqalaqo samarTalma garkveuli SezRudvis meqanizmi SeimuSaos, romliTac igi xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebriv farglebSi Caereva.434/435

zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, saxelSekrulebo Tanasworoba saxelSekrulebo samarTlianobis arsebobis safuZvelia.436 Sesabamisad, xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva samarTlebriv urTierTobebSi aucilebelia,437 rac SeiZleba gamoxatul iqnes, magaliTad, Sinaarsis kontrolSi438 da sxv.

3.2.2 saxelSekrulebo samarTlianoba xelSekrulebis

Tavisuflebis WrilSi

3.2.2.1 samarTlianobis roli kerZo samarTalSi (zogadad)

`samarTlianoba samarTlis aucilebeli niSanTvisebaa~,439 romlis kriteriumebic kanonSi gansazRvruli araa da yovel konkretul SemTxvevaSi ganmartebis sagans warmoadgens.440 samarTlis ideasac samarTlianoba unda warmoadgendes.441 amisTvis ki sakanonmdeblo doneze mowesrigebisTvis saxelmwifo valdebulia,442 norma samarTlianobaze dafuZnebiT

434 BverfG, Beschl. v. 19.10.1993 – 1 BvR 567/89 – AP Nr. 35 zu Art. 2 GG _ miTiTebulia, Brors C., Die Abschaffung der Fürsorgepflicht, Versuch einer vertragstheoretischen Neubegründung

der Nebenpflichten des Arbeitgebers, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2002, 64. 435 ix. aseve _ Schapp J., Methodenlehre und System des Rechts, Aufsätze 1992-2007,

Privatautonomie und Verfassungsrecht (1999), Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009, 91. 436 CaCaniZe T., saxelSekrulebo Tavisufleba da saxelSekrulebo samarTlianoba Tanamedrove saxelSekrulebo samarTalSi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #3(26)10, Tbilisi, 2010, 24. 437 ix. Lakies T., AGB im Arbeitsrecht, Kontrolle vorformulierter Arbeitsvertragsinhalte: Reichweite

und Grenzen, Tipps und Taktit, Verlag C.F. Müller, Heidelberg, 2006, Rn. 2. 438 ix. magaliTad, Hönn G., Europarechtlich gesteuerter Verbraucherschutz und die Tendenz

zur Materialisierung im nationalen Zivil- und Zivilprozessrecht, Festschrift für Akira Ishikawa zum

70. Geburstag am 27. November 2001, Lüke/Mikami/Prütting (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter,

Berlin, 2001, 204-205. 439

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 292. 440

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 325, 79. 441 Radbruch G., Gesamtausgabe, Rechtsphilosophie II, Band 2, Kaufmann (Hrsg.), C.F. Müller

Juristischer Verlag GmbH, Heidelberg, 1993, 256. 442 ix. Schmidt I., Gerechtigkeit braucht eine starke Justiz, RdA, Heft 4, Verlag C.H. Beck,

München, 2015, 261.

Page 87: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

87

miiRos. masasadame, samarTlianoba saxelmwifos erTgvar valdebulebadac (davalebadac) SeiZleba iqnes moazrebuli.443

kerZo samarTalSi samarTlianobis dacvas udidesi datvirTva gaaCnia. SeiZleba imis Tqmac, rom swored samarTlianoba warmoadgens kerZo samarTlis amomaval wertils. aRniSnuli exeba rogorc saerTaSoriso,444 ise Sidasaxelmwifoebriv kerZosamarTlebriv urTierTobebs.445/446 TiToeulis arsebobisas kanonis ganmarteba (moqmedeba) Seesabameba mxareTa nebis avtonomiis sakiTxs, raTa ar moxdes kerZo samarTlis subieqtis gamouval mdgomareobaSi Cayeneba. magaliTad, individis diskriminacia447 da sxv.

kerZo avtonomiis paralelurad samarTlianobis principis dacva sxva, iseTi mniSvnelovani samarTlebrivi institutebis gaTvaliswinebasac gulisxmobs, rogoricaa, magaliTad, keTilsindisierebis principi.448 aRniSnulis farglebSi sakiTxi SesaZlebelia ganxilul iqnes zneobis sawinaaRmdego garigebebis TvalsazrisiT.449 SeiZleba ivaraudebodes, rom is, rac ar aris samarTliani, SesaZloa, aseve, arakeTilsindisieric iyos, xolo, arakeTilsindisierebis SemTxvevaSi (samarTlebrivi safuZvlis ararsebobisas) kerZosamarTlebrivi urTierTobis namdvilobis sakiTxi dgeba, rac xelSekrulebis baTilad cnobis winapirobad dakvalificirebis safuZvelic ki SeiZleba gaxdes.

3.2.2.2 samarTlianobis instituti ssk-Si

ssk-is moqmedebis areali da misi ZiriTadi principi

swored samarTlianobis dacvaa. sakiTxze msjelobisas sainteresoa gansazRvrul (CamoTvlil) iqnes is muxlebi,

443 aRniSnul sakiTxze ixileT magaliTad, Widmeier G., Gerechtigkeit – Aufgabe von

Justiz und Medien? NJW, Heft 7, Verlag C.H. Beck, München, 2004, 399. 444 ix. magaliTad, Leible S., Europäisches Privatrecht am Scheideweg, NJW; Heft 35, Verlag

C.H. Beck, München, 2008, 2558 da Semdgomi. 445 saerTaSoriso da Sidasaxelmwifoebrivi kerZo samarTlis WrilSi ixileT

Limmer P., Europäisches Privatrecht – das Ende des Zeitalters der einheitlichen

Zivilrechtskodifikation? MittBayNot, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München, 1999, 335 da Semdgomi _ avtori xazs usvams evropuli globalizaciis pirobebSi samarTlianobis farglebis rolsa da safrTxeebs, romelic SeiZleba mowesrigebas ganicados. 446 ix. aseve, Weber A., Die Vergemeinschaftung des internationalen Privatrechts, Dissertation,

Verlag für Medien, Berlin, 2004, 234. 447 Zoppel M., Europäiasche Diskrminierungsverbote und Privatrecht, Unionsrechtliche Vorgaben

und Sanktionen, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2015, 21. 448 aRniSnul sakiTxze ixileT Looschelders D., Die Mitverantwortlichkeit des

Geschädigten im Privatrecht, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1999, 28. 449

Bergmann A., Die Rechtsfolgen des ungerechten Vertrages, Die Grundlegung einer Lehre der

materiellen Vertragsgerechtigkeit, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2014, 20.

Page 88: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

88

romelic termins `samarTlianoba~ uSualod moicavs. aseT Canawers ssk-Si ramdenime adgilas vxvdebiT: a) samarTlis analogia (me-5 muxlis me-2 nawili), romelic konkretuli sakiTxis gadawyvetisas samarTlianobis principis dacvas safuZvlad gansazRvravs. aRniSnuli iarsebebs mxolod im SemTxvevaSi, Tu, pirvel rigSi, sakiTxi kanoniT araa mowesrigebuli, xolo Semdeg kanonis analogiis gamoyenebaa SeuZlebeli.450 aseT SemTxvevaSi samarTlianobis principis dacva kerZo samarTlis principebis gaTvaliswinebis pirdapirproporciulia. magaliTad, ssk ar Seicavs definicias, Tu ras gulisxmobs `Ramis saaTi~. aseTis arsebobisas SesaZlebelia gamoyenebul iqnes samarTlis analogia, romelic SeiZleba sisxlis samarTlis procesis momwesrigebel daTqmebze dafuZndes451 da sxv. igulisxmeba, rom aseT SemTxvevaSi samarTlianobis principi daculi iqneba; b) calkeul muxlebSi samarTlianobis sakiTxi gonivrulobasTan erTadaa mowesrigebuli. magaliTad, 283-e muxlis 1-li nawili, romlis farglebSic mogiravnis mier giravnobis sagnis pirdapiri miyidvis wesis SemTxvevaSi kanoni gonivrulobisa da samarTlianobis farglebs kumulaciurad iTvaliswinebs. analogiuris dacvas emsaxureba 284-e muxlis me-2 nawilis Canaweri, romelic realizaciis wesis dadgenisas, mxareTa SeTanxmebis sakiTxze akeTebs miTiTebas da sxv. (magaliTad, gonivrulobisa da samarTlianobis sakiTxs iTvaliswinebs, aseve, 413-e muxlis 1-li nawili); g) ssk-is 325-e muxlis 1-li nawilis mixedviT, xelSekrulebis erT-erTi mxaris an mesame piris mier valdebulebis Sesrulebis pirobebis gansazRvris SemTxvevaSi, saeWvoobisas ivaraudeba, rom aseTi gansazRvra samarTlianobaze dafuZnebiT unda moxdes. aseTi Canaweri sasamarTloSi saqmis warmoebisas mtkicebis tvirTis erT mxareze upiratesad dakisrebaSic SeiZleba gamoixatos,452 romlis farglebSic, bundovanebis arsebobisas swored saxelSekrulebo samarTlianobis safuZvelze moxdeba sakiTxis gadawyveta sasamarTlos mier. aRniSnuli mowesrigeba gansakuTrebul aqtualobas iZens magaliTad, standartuli pirobebiT dadebul xelSekrulebasTan mimarTebiT453 da sxv.; d) ssk-is 868-e muxlis me-2 nawili, romlis mixedviTac, cvalebadi saprocento ganakveTisa da kreditis gamcemis mier misi sididis 450 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 10 Tebervlis #as-947-909-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 451 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 28 maisis #as-217-202-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 452 amgvari msjelobis Sesaxeb ixileT: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 5 ivlisis #as-592-563-2012 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 453

Zoidze B., The Influence of Anglo-American Common Law on the Georgian Civil Code,

Georgian Law Review, 1/2 1999, Tbilisi, 1999, 16.

Page 89: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

89

gansazRvris SemTxvevaSi, igi valdebulia samarTlianobaze dayrdnobiT imoqmedos. sasamarTlos msjelobidan gamomdinare, aseTi Canaweri xelSekrulebis Tavisuflebis princips iTvaliswinebs da icavs im mxares, romelic konkretul SemTxvevaSi sabanko procents ar gansazRvravs.454 amdenad, SeiZleba imis Tqma, rom ssk xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebas swored saxelSekrulebo samarTlianobis principze afuZnebs; e) samarTlianobis sakiTxs exeba saziaro uflebebis momwesrigebeli 957-e muxlis me-2 nawili, romelic saziaro sagnis marTvisas mxareTa SeTanxmebis wesis ararsebobis SemTxvevaSi sakiTxis samarTlianad gadawyvetis aucileblobas iTvaliswinebs; v) samarTlianobas exeba aseve ssk-is meeqvse wignSi arsebuli sasamarTlos mier alimentis odenobis gansazRvra (ssk-is 1214-e muxli) da amave wignSi arsebuli 1477-e muxli, romelic samkvidros gaTanabrebis (samkvidros gayofis nawilSi) sakiTxi.

garda zemoT CamoTvlili muxlebisa, ssk-is calkeuli samarTlebrivi institutebi samarTlianobas efuZneba da SeiZleba iTqvas, masze dayrdnobiT ayalibebs qcevis Sesabamis wess. ufro zustad, swored samarTlianobaa samoqalaqo mowesrigebis umTavresi amomavali wertili, romlis gaTvaliswinebiTac unda moxdes konkretuli urTierTobis warmaTva.

3.2.2.3 saxelSekrulebo samarTlianoba

saxelSekrulebo samarTlianoba kerZo avtomoniis princips efuZneba,455 romlis miRweva saxelSekrulebo samarTlis umTavres safuZvlad unda iqnes miCneuli.456 swored samarTlianobaze dafuZnebiT warmoiSoba calkeuli samarTlebrivi institutebi.457 ufro zustad, swored saxelSekrulebo samarTlianobis principis dacvisTvisaa kanoniT gansazRvruli Carevis iseTi SesaZlebloba, romlis farglebSic mxares konkretuli valdebuleba daekisreba. aseT valdebulebad ki Tavisuflebis SezRudva igulisxmeba. kerZo samarTalSi samarTlianoba Tanaswori uflebebis miniWebaSi gamoixateba. saxelSekrulebo samarTlianobis

454 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 4 maisis #as-1139-1385-05 ganCineba. 455 Weller M.-P., Die Vertragstreue, Vertragsbindung – Naturalerfüllungsgrundsatz – Leistungstreue,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009, 282. 456

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 324. 457

ix. Heinrich C., Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der

Vertragsfreiheit und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2000, 175-176.

Page 90: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

90

darRveviT SesaZlebelia garigebis samarTlebrivoba eWvqveS iqnes dayenebuli. aRniSnulSi igulisxmeba is imperatiuli an e.w. fardobiTad imperatiuli daTqmebi, romlebsac kanoni konkretuli saxelSekrulebo urTierTobis mowesrigebisTvis gansazRvravs da ara iseTi formaluri aspeqtebi, rogorebicaa werilobiTi garigebis dadebis savaldebulooba458 da sxv. ssk saxelSekrulebo samarTlianobas saxelSekrulebo urTierTobis yvela aspeqtSi gansazRvravs. amiT mas konstituciasTan SesabamisobaSi mohyavs calkeuli saxelSekrulebo institutebis normebi. swored am mizniT, samarTlianobis principis dacva saxelSekrulebo urTierTobebSi uaryofiTi Sedegebis neitralizaciis mizniTaa ganpirobebuli.459

3.2.2.4 saxelSekrulebo samarTlianoba da xelSekrulebis

Tavisufleba saxelSekrulebo samarTlianoba xelSekrulebis Tavisuflebis Tanmdev principad SeiZleba iqnes aRqmuli,460 romelic calkeul SemTxvevebSi erTianobaSic ki ganixileba.461 xelSekrulebis Tavisufleba saxelSekrulebo samarTlianobis farglebSi unda ganxorcieldes.462 aRniSnuli warmoadgens kanoniT xelSekrulebis monawile pirTa SezRudvis safuZvels _ ar imoqmedon TviTneburad da ar daarRvion marTlwesrigi.463 amdenad, saxelSekrulebo samarTlianobis farglebSi xelSekrulebis Tavisufleba vlindeba. magaliTad, Sinaarsis kontrolisas464 da sxv. zogierT SemTxvevaSi erT-erTi mxare imdenad Zlier ekonomikur gaerTianebas warmoadgens, rom man SeiZleba Tavzec ki moaxvios meore mxares misTvis sasurveli saxelSekrulebo pirobebi (Sinaarsi).465 aseT SemTxvevaSi

458

ix. Sedlmeier K., Rechtsgeschäftliche Selbstbestimmung im Verbrauchervertrag, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2012, 39. 459

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 293. 460

Zoidze B., The Influence of Anglo-American Common Law on the Georgian Civil Code,

Georgian Law Review, 1/2 1999, Tbilisi, 1999, 16. 461 ix. magaliTad, Roscher F., Vertragsfreiheit als Verfassungsproblem, Dargestellt am Beispiel

der Allgemeinen Geschäftsbedingungen, Schriften zur Rechtstheorie, Heft 34, Verlag Duncker &

Humblot, Berlin, 1974, 39. 462 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 5 ivnisis #as-7-362-07 gadawyvetileba. 463 igive gadawyvetileba. 464 Schaub R., Sponsore und andere Verträge zur Förderung überindividueller Zwecke, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2008, 47. 465

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 323.

Page 91: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

91

kanonis mizans Tanasworobis dacva warmoadgens.466 amiT ki gamoiricxeba iseTi Sedegebi, rogorebicaa e.w. `nakarnaxevi xelSekrulebis~ dadeba,467 arsebiTi saxelSekrulebo pirobebis calmxrivad gansazRvra468 da sxv.

samarTlianobis aRdgena saxelSekrulebo urTierTobebSi keTilsindisierebis principis dacvisken mimarTul qmedebad SeiZleba iqnes aRqmuli, rodesac mxares erTgvar winapirobadac ganesazRvreba samoqalaqo samarTlis umTavres principTa dacva.469 Sesabamisad, pirovnebis gulubryvilobiT an/da gamoucdelobiT sxva piri ver isargeblebs borotad da ver moaxvevs Tavs sasurvel saxelSekrulebo pirobebs.470 aseTi Sedegis Tavidan acilebis mizans emsaxureba samarTlianobis arseboba samoqalaqo samarTalSi.471

samarTlianobis antipodia usamarTloba. am ukanasknelis Tavidan acilebis mizans samarTalSi samarTlianobis damyareba warmoadgens. usamarTlobis riski (albaToba) didia gansakuTrebiT iseT SemTxvevebSi, rodesac saqme erTi kontrahentis mier nakarnaxev saxelSekrulebo pirobebs exeba. magaliTad, ukve dadgenili tarifebis mixedviT saxelSekrulebo urTierTobebis damyareba472 da sxv. mniSvneloba ar aqvs, iqneba es kerZo pirTaTvis, Tu saxelmwifosTvis miniWebuli uflebamosilebis farglebSi.473 orive SemTxvevaSi, xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvram samoqalaqo brunvas ar unda Seuqmnas safrTxe.474

466 ix. iqve, 48. 467

ix. Heinrich C., Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der

Vertragsfreiheit und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2000, 223. 468

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 4 maisis #as-1139-1385-05 ganCineba. 469

ix. Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des

Privatrechts, 3. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 324. 470

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 296. 471 ix. Uffmann K., Vertragsgerechtigkeit als Leitbild der Inhaltskontrolle, NJW, Heft 31, Verlag

C.H. Beck, München, 2012, 2230. 472 ucxoenovani qveynis SemTxvevis Taobaze ixileT magaliTad, Rehberg M.,

Vertragsgerechtigkeit im Arbeitsrecht, RdA, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München, 2012, 163 da Semdgomi. 473

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 298-299. 474 iqve, 299.

Page 92: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

92

3.2.3 saxelSekrulebo Tanasworobisa da saxelSekrulebo samarTlianobis urTierTmimarTeba

kerZo samarTlis farglebSi saxelSekrulebo Tanasworobis dacvas udidesi mniSvneloba eniWeba (kanoni icavs mas darRvevisgan),475 rac unda gamoixatos rogorc calkeuli saxelSekrulebo urTierTobebis SemTxvevaSi sakiTxis gadawyvetisas, ise sakanonmdeblo mowesrigebis aspeqtSi. samarTlianoba boWavs kanonmdebels.476 kerZosamarTlebrivi urTierTobisas kanonmdeblis mizans kerZo samarTlisTvis damaxasiaTebeli da mniSvnelovani principebis dacva warmoadgens. saxelSekrulebo urTierTobebSi ki aseTia saxelSekrulebo Tanasworoba da saxelSekrulebo samarTlianoba, romelic erTianobaSi unda iqnes ganxiluli.

amdenad, SeiZleba imis Tqma, rom saxelSekrulebo Tanasworobis darRveva gamoiwvevs saxelSekrulebo samarTlianobis darRvevas. swored aseTi Sedegis Tavidan acilebis mizniT, samoqalaqo kanonmdebloba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudviT gonivrul farglebs uwesebs mis monawile mxareebs da amiT saxelSekrulebo Tanasworobisa da samarTlianobis aRdgenisken dgams nabijs (magaliTad SegviZlia moviyvanoT standartuli pirobebiT Sedgenili xelSekruleba477).

3.2.4 Sualeduri Sejameba

Tavisufleba da samarTlianoba _ es ori principi qmnis logikur jaWvs, romlis safuZvelzec, Tavisufali realizebis farglebSi, samarTlebrivi urTierTobis damyarebaa SesaZlebeli.478 igi emsaxureba pirTa Tanasworobis mizans. kerZod, igi mimarTulia xelSekrulebis monawile e.w. `susti mxaris~ interesis dacvisken.479 swored am principze dafuZnebiT, saxelSekrulebo samarTlianoba ssk-is normebiT wesrigdeba.480 Tavis mxriv, `e.w. sust mxareSi~ saxelSekrulebo urTierTobis

475 Reich N., Grundgesetz und internationales Vertragsrecht, NJW, Heft 33, Verlag C.H. Beck,

München, 1994, 2131. 476 xubua g., samarTlis Teoria, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004, 68. 477 ix. Di Fabio U., Form und Freiheit, DNotZ, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2006, 346. 478

Weller M.-P., Die Vertragstreue, Vertragsbindung – Naturalerfüllungsgrundsatz – Leistungstreue,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009, 282. 479

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 324. 480

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 299.

Page 93: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

93

monawile mxare igulisxmeba.481 maSasadame, saxelSekrulebo samarTlianobis mizans socialuri statusis gamyareba (mdidari an Raribi mxaris dacva482) ar warmoadgens.

saxelSekrulebo samarTlianoba, upirveles yovlisa, kerZo avtonomiis umTavres arss efuZneba: mxareTa Soris konkretuli kerZosamarTlebrivi urTierToba Tanasworuflebianobaze dafuZnebiT ganxorcieldes, xolo maT Soris arsebuli SeTanxmeba Seesabamebodes samarTlianobisa da gonivrulobis princips.483 aseTi danawesis ararsebobam SeiZleba samarTlebrivi urTierTobis monawile mxareTa mimarT usamarTlo Sedegebi gamoiwvios,484 vinaidan igi SeusabamobaSi mova kerZo samarTlis arsTan _ mis monawile individebs gaaCndeT Tanaswori uflebebi kerZosamarTlebriv urTierTobis sawyisze.485

3.3 xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi ssk-is 54-e muxlze

dayrdnobiT ssk-is 54-e muxli, Tavisi arsiT, garigebis Sinaaris kontrols exeba.486 igi awesrigebs SemTxvevas, rodesac `kanoniT dadgenili wesebisa da akrZalvebis~ xelyofa xdeba; aseve, moqmedebas, romelic ewinaaRmdegeba `sajaro wesrigs~ da, qmedeba, romlis drosac neba zneobis normebis sawinaaRmdegod vlindeba.487

garigebis Tavisuflebis SezRudvis amgvari areali kerZo samarTalSi wesrigis damyarebisken mimarTul qmedebad unda iqnes Sefasebuli. SeiZleba iTqvas, rom kanonmdebeli garkveulwilad azRvevs samoqalaqo brunvis stabilurobas gauTvaliswinebeli, kanonsawinaaRmdego an sajaro wesrigTan Seusabamo garigebis da aqedan gamomdinare _ xelSekrulebis

481

Drexl J., Die wirtschaftliche Selbstbestimmung des Verbrauchers, Eine Studie zum Privat- und

Wirtschaftsrecht unter Berücksichtigung gemeinschaftsrechtlicher Bezüge, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 1998, 37. 482 Bergmann A., Die Rechtsfolgen des ungerechten Vertrages, Die Grundlegung einer Lehre der

materiellen Vertragsgerechtigkeit, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2014, 20. 483 samarTlianobisa da gonivrulobis principis Taobaze ixileT, magaliTad, Zöllner W., Vertragskontrolle und Gerechtigkeit, NZA-Beil, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München,

2006, 102. 484

ix. Busche in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, vor §145, Rn. 6

<www.beck-online.beck.de> [07.03.2016]. 485

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 5. 486

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 54, vn. 1 [09.08.2016]. 487

zoiZe, Wanturia/axvlediani/zoiZe/jorbenaZe/niniZe (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, muxli 54, 176.

Page 94: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

94

dadebisgan. mniSvnelovania, rom TiToeuli maTgani calke iqnes ganxiluli, romelTan mimarTebiTac warmoCenili iqneba xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis areali.

3.3.1 kanoniT dadgenili wesebisa da akrZalvebis darRveva rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli

kanoniT dadgenili wesebisa da akrZalvebis darRvevis

sakiTxi Tanabrad exeba samarTlis yvela dargs. amdenad, aseT darRvevad SeiZleba CaiTvalos rogorc kerZo, ise sajaro samarTliT akrZaluli qmedebis ganxorcieleba.488 pirveli sakiTxi, romelsac ssk-is 54-e muxlis farglebSi SevexebiT, klasikuri gagebiT kanonsawinaaRmdego daTqmebs exeba. SeiZleba iTqvas, rom aseTi daTqmis sakanonmdeblo doneze arseboba, kerZo avtonomiis da im ZiriTadi principebis dacvis umTavresi winapirobaa, romlis farglebSic, xelSekrulebis Tavisufleba realizacias hpovebs.

ssk-is 54-e muxli ar akonkretebs, Tu romeli kanonis darRvevaze, an sakanonmdeblo akrZalvazea saubari. Sedegad, SesaZlebelia, masSi ivaraudebodes yvela is kanoni, romelsac mniSvneloba aqvs garigebis Sinaarsis gansazRvrisas da, romelic misi marTlzomierebis sazomad gamoiyeneba,489 aseve, xelSekrulebiT miRweuli SeTanxmeba, wesdeba490 da sxv.

kanoniT dadgenili akrZalvebis sakiTxi gavrceldeba specialur urTierTobaTa momwesrigebel normebzec.491 sxvagvarad SeuZlebelicaa. ssk-is zogad nawilSi arsebuli daTqma kanonsawinaaRmdego garigebis Taobaze, swored specialuri urTierTobisas mxareTa uflebebis dacviskenaa mimarTuli. amdenad, specialuri daTqmiT gansazRvruli SezRudva xelSekrulebis Tavisuflebis kanonis farglebSi moqcevis mizans emsaxureba. Tavis mxriv, imisTvis, rom xelSekrulebis Tavisuflebam realizacia hpovos, saWiroa misi kanonis farglebSi moqceva. aseTad ki SeiZleba gamodges Sinaarsis, formis, mxaris da a.S. arCevis / gansazRvris Tavisuflebis SezRudva rogorc kanoniT dadgenili wesis

488 Schwab D., Löhing M., Einführung in das Zivilrecht, Einschliesslich BGB - Allgemeiner Teil, 17.

Auflage, Verlag C.F. Müller, Heidelberg, 2007, 39. 489

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 351-352. 490 kropholeri i., germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, Tornike darjaniasa da zurab WeWelaSvilis Targmani, Tbilisi, 2014, §134, vn. 2. 491 am sakiTxTan dakavSirebiT ixileT Flume W., Allgemeiner Teil des bürgerlichen

Rechts, zweiter Band, das Rechtsgeschäft, 4. Auflage, Springer-Verlag Berlin Heidelberg GmbH,

1992, 348 _ avtori sainteresod saubrobs kanonsawinaaRmdego garigebebze da mis gamovlinebaze konkretuli saxelSekrulebo urTierTobisas.

Page 95: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

95

Sesabamisad, ise akrZalvis dawesebiT. aseT magaliTad, SeiZleba davasaxeloT, kontrahirebis iZuleba, sadac kanonmdebeli Segnebulad boWavs xelSekrulebis Tavisuflebas. iZulebiTi daTqmis mqone aqti, Tavisi arsiT, amkrZalav xasiaTsac moicavs.492

rac Seexeba akrZalvis daniSnulebas, igi SeiZleba sxvadasxva mizans emsaxurebodes. aseT SemTxvevaSi, rogorc relatiuri, ise, absoluturi akrZalva493 Tavis rols TamaSobs saboloo Sedegis dadgomaSi. mTavaria, kanonmdebelma uflebamosilebis farglebs gareT ar imoqmedos da ar akrZalos iseTi qmedeba, rac kerZo avtonomiis principidan gamomdinare, ufro meti TavisuflebiT SeiZleba xasiaTdebodes. magaliTad, ssk-is 395-e muxlis me-2 nawili, romlis farglebSic, movalis mier ganzraxi moqmedebiT valdebulebis darRvevisas zianis anazRaurebisgan misi gaTavisufleba dauSvebelia.494 aseTi daTqma mimarTulia im samarTlebrivi sikeTis realizaciisken, romlis farglebSic, problema ar unda Seeqmnas valdebulebiTi urTierTobis ganxorcielebas.

iuridiul literaturaSi xelSekruleba (garigeba), romelic kanons ewinaaRmdegeba, `absurdul xelSekrulebadac~ (garigebad) ki aris moxseniebuli.495 aseTi termini gamomdinareobs misi samarTlebrivi safuZvlis ararsebobidan. `absurduli xelSekruleba~ ki ufleba-movaleobebis warmomSobi ver gaxdeba.

3.3.2 sajaro wesrigis sawinaaRmdego daTqmis dauSvebloba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli

iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom

sajaro wesrigis sawinaaRmdego xelSekrulebad SeiZleba miCneul iqnes qveynis socialuri, politikuri, ekonomikuri da sxv. mowesrigebis winaaRmdeg mimarTuli Sinaarsis mqone

492 Ulrici B., Verbotsgesetz und zwingedes Gesetz, JuS, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2005,

1076. 493

relatiuri da absoluturi akrZalvis Taobaze ixileT, Wanturia saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 54, vn. 20-22 [09.10.2016]. 494 ssk-is 395-e muxlis me-2 nawili erTobliobaSi unda iqnes ganxiluli ssk-is 410-e muxlTan, romlis farglebSic ganisazRvreba xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi. am sakiTxTan dakavSirebiT ixileT: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 30 martis #as-1151-1396-05 ganCineba _ sasamarTlo swored am ori normis safuZvelze amodis saxelSekrulebo urTierTobidan warmoSobili problemis gadaWraze msjelobisas. 495 Becker M., Absurde Verträge, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2013, 44 da Semdgomi.

Page 96: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

96

xelSekruleba.496 aseTi zogadi ganmarteba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis farTo SesaZleblobas iZleva, Tumca es, TiToeul SemTxvevaSi calkeul samarTlebriv urTierTobaTa safuZvelze unda moxdes.

magaliTad, individis dacvis normebis gaTvaliswinebiT, xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisas mxaris SeboWva, ar miuTiTes iseTi norma, rac mas moqmedebis Tavisuflebas aukrZalavs. magaliTidan gamomdinare SesaZlebelia SromiTi urTierTobis dasaxeleba, sadac igive SromiTi xelSekrulebis dadebis akrZalva xdeba xolme damsaqmeblis mxridan.497 am daTqmis akrZalvis mizans dasaqmebulisTvis diskriminaciuli pirobebisgan dacva warmoadgens, rac saTanado formulirebas hpovebs sSk-is 46-e muxlis me-3 punqtSi.498 / 499

sajaro wesrigis farglebSi SesaZloa moazrebul iqnes e.w. `precedentuli xasiaTis mqone daTqma~. kerZod, Tu aseTi daTqma, erTi SexedviT, konkretul samarTlebriv normas ar arRvevs, Tumca, meore mxriv, misi namdviloba konkretuli samarTlebrivi urTierTobis / uflebebis principebTan modis SeusabamobaSi, swored sajaro wesrigze dafuZnebiTaa SesaZlebeli, garigebis baTiloba iqnes ganxiluli. miuxedavad zemoT miTiTebuli msjelobisa, sajaro wesrigis sakiTxi yovel SemTxvevaSi calke ganxilvisa da Sefasebis sagania. ar iqneba marTebuli, Tu problemis gadawyvetisas sasamarTlo mxolod zogadi daTqmiT Semoifargleba.

3.3.3 zneobis normebis sawinaaRmdego daTqmis dauSvebloba

rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli

zneobis sawinaaRmdego daTqmis mqone xelSekrulebis Sesaxeb poziciis dafiqsireba yvelaze rTulia. aseT dros yuradReba unda gamaxvildes moqmed adaT-Cveulebebsa da im zneobriv Rirebulebebze, romelic erTi mxriv, damkvidrebulia sazogadoebaSi, xolo, meore mxriv, exeba obieqtur faqtorebs. es kidev ufro did asaxvas hpovebs iseTi urTierTobebisas, rodesac romelime mxare bazarze gabatonebul statuss

496 ix. magaliTad, Lohs M.M., Grenzen der Vertragsfreiheit im polnischen Zivilrecht, Verlag

Peter Lang, Frankfurt am Main, 2000, 44. 497

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 358. 498 imave muxlis me-4 punqtiT gawerilia is sagamonakliso SemTxvevebi, romelsac dasaxelebuli akrZalva ar Seesabameba. aseTi gamonaklisi ki, swored sajaro miznebidan gamomdinarea daSvebuli. 499 ixileT, aseve, sSk-is me-8 muxlis me-2 punqti. marTalia, Tavisi xasiaTiT, aseTi daTqma amkrZalav normas warmoadgens, magram masSi gansazRvrulia moqmedebis SesaZlo farglebi, rac damsaqmebels (iseve, rogorc dasaqmebuls) moqmedebis met Tavisuflebas aniWebs.

Page 97: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

97

moipovebs da rodesac, am mxares, Tavisi gamocdilebiT, ekonomikuri Tu sxva TvalsazrisiT, udidesi upiratesoba gaaCnia kontrahentTan mimarTebiT. magaliTad, sawvavis (benzinis) mwarmoebeli / mimwodebeli kompania, romelic calkeul benzingasamarT sadgurebTan xelSekrulebas debs, romlis Sewyvetac mas calmxrivad nebismier dros SeuZlia.500 zneobrivi normebis gansazRvrisTvis SesaZlebelia ara mxolod adaT-Cveulebebis, aramed, samarTlebriv-eTikuri principebis gaTvaliswineba, romelsac Seesabameba, magaliTad, sakonstituciosamarTlebrivi principebi501 da sxv. aseT SemTxvevaSi, umTavres safuZvlad keTilsindisiereba da qcevis Sesabamisi standarti unda iqnes moazrebuli.502

3.3.4 Sualeduri Sejameba

keTilsindisierebis, sajaro wesrigisa da kanonsawinaaRmdegobis sakiTxTan mimarTebiT xelSekrulebis Tavisuflebis SezRuduli farglebi mTliani kerZo samarTlis dacvis garantad warmogvidgeba. sxva SemTxvevaSi, xelSekrulebis Tavisuflebas ar eqneboda sazRvrebi. farglebs gareT moqmedi samarTali, Tundac igi Tavis asaxvas saxelSekrulebo urTierTobaSi hpovebdes, ar warmoadgens Tavisuflebis klasikuri gagebis mqone instituts. metic, aseT dros Tavisufleba Tavis Tavs kargavs da igi samarTlis gareT moqmed uwesrigobas uerTdeba.

aRniSnulidan gamomdinare, keTilsindisierebis, sajaro wesrigisa da kanonsawinaaRmdegobis SemTxvevaSi xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva pozitiur SezRudvad unda iqnes miCneuli.503 aseT dros ar gvxvdeba mxaris iZuleba, miuxedavad misi survilisa, dados xelSekruleba504 da sxv. kanonis, zneobisa da sajaro wesrigis sawinaaRmdego Sinaarsis daTqmis mqone garigebaTa gamijvna erTmaneTisgan xSirad garkveul sirTuleebTanaa dakavSirebuli. analogiur sirTules xvdeba sxvadasxva qveynis kanonmdebloba. sajaro wesrigisa da zneobis sawinaaRmdego garigebebs Soris

500 Rohlfing B., Wirtschaftsrecht 1: Bürgerliches Recht und Handelsrecht, eine praxisorientierte

Einführung, 1. Auflage, Betriebswirtschaftlicher Verlag Dr. Th. Gaber/GWV Fachverlage GmbH,

Wiesbaden, 2005, 39. 501

kropholeri i., germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, Tornike darjaniasa da zurab WeWelaSvilis Targmani, Tbilisi, 2014, §138, vn. 1. 502 iqve. 503

Becker M., Absurde Verträge, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2013, 81. 504

Becker M., Absurde Verträge, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2013, 81, sadac magaliTad moyvanilia, gsk-is 617-e muxli (Pflicht für Krankenfürsorge _ dispanseruli movlis valdebuleba).

Page 98: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

98

gansxvaveba problemuria ara mxolod evrpul, aramed aziur samarTalSi _ magaliTad, iaponiis samarTalSi505 da sxv. kanonsawinaaRmdego garigebebze saubrisas Sesabamisi ganmartebis gakeTeba SedarebiT ufro metad martivia. aseT dros amosaval wertilad miiCneva konkretuli norma, romlis darRvevisTvisac SeiZleba garigeba baTilad CaiTvalos. Tumca, rogorc zemoT aRiniSna, sakiTxis gadawyvetisas ise ar unda iqnes igi ganmartebuli, rom nebismieri sakanonmdeblo akrZalva gaxdes xelSekrulebis baTilad cnobis safuZveli. ucxoenovan iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazeba, rom amkrZalavi normis daniSnuleba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva ar aris, aramed misi e.w. `gverdiTi Sedegia~.506 aRniSnulisgan gansxvavdeba mavaldebulebeli norma, romlis mizansac, kerZo avtonomiis SezRudva warmoadgens507 da romlis farglebSic, xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva xdeba. rac Seexeba, zneobrivi normebisa da sajaro wesrigis sawinaaRmdego daTqmebs, igi konkretul magaliTze dafuZnebiT xasiaTdeba. kerZod, sakiTxis Seswavlisas, ganxilul unda iqnes: a) Tu ramdenad SeiZleba Seeqmnas problema sajaro wesrigs (dairRves igi) da b) ramdenad SeiZleba damkvidrebuli adaT-Cveulebebis winaaRmdeg arsebulma daTqmam samarTlebrivi Sedegi gamoiwvios. orive SemTxvevaSi, msjelobisas mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli obieqturi garemoeba508 da ara, Tu pirovneba ras miiCnevs subieqturad. magaliTad, adaT-Cveulebad SeiZleba pirs miaCndes iseTi saxis qmedeba, romelic obieqturi kriteriumiT, ar aRiqmeba raime saxis zneobrivi xasiaTis matareblad.

4. xelSekrulebis Tavisuflebis ganmarteba saqarTvelos

uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxi saqarTvelos

uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi araerTgvarovanadaa mowesrigebuli. magaliTad, xSiria terminologiuri problemebi: gadawyvetilebebis/ganCinebebis erT nawilSi gansaxilveli samarTlebrivi instituti moxseniebulia rogorc

505

Dernauer M., Verbaucherschutz und Vertragsfreiheit im japanischen Recht, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2006, 154. 506

Ulrici B., Verbotsgesetz und zwingedes Gesetz, JuS, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2005,

1076. 507 iqve. 508

kropholeri i., germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, Tornike darjaniasa da zurab WeWelaSvilis Targmani, Tbilisi, 2014, §138, vn. 2.

Page 99: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

99

xelSekrulebis Tavisufleba,509 xolo, zogierT gadawyvetilebasa Tu ganCinebaSi igi gansazRvrulia saxelSekrulebo Tavisuflebis saxiT.510 sasurveli iqneboda, sasamarTlos mier erTi konkretuli terminis damkvidreba, romelsac is TiToeul gansaxilvel saqmeSi gamoiyenebda.511 marTalia, terminologiuri gaumarTaoba samarTlebriv Sedegze uaryofiTad ar aisaxeba da orive termini erTsa da imave samarTlebriv institutze akeTebs aqcents, magram sakasacio sasamarTlos mier misi gaTvaliswineba mniSvnelovania iuridiuli mecnierebis samomavlo ganviTarebisTvis.512

aRsaniSnavia, aseve, rom saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebsa da ganCinebebSi513 xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxze iuridiul mecnierebaSi gamoTqmuli mosazrebisgan gansxvavebuli ganmarteba ar gvxvdeba.514 metic, ramdenime SemTxvevis garda, sakasacio sasamarTlo ar axdens xelSekrulebis Tavisuflebis samarTlebrivi institutis principebis calke saxiT diferenciaciasa, Tu praqtikul ganmartebas. miuxedavad aRniSnulisa, mniSvnelovania sasamarTlo praqtikaSi arsebuli mosazrebebis sistematizacia da Sejamebis saxiT maTi ganxilva.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos ganmartebiT, xelSekrulebis Tavisuflebis ZiriTadi maxasiaTebeli niSani mxareTa mier gamovlenili nebis Tavisufali formirebaa, rac maTTvis sasurveli Sinaarsis da kanoniT pirdapir gauTvaliswinebeli xelSekrulebis dadebis SesaZleblobidan

509

ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 27 martis #as-1300-1320-2011 ganCineba. 510

ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 30 oqtombris #as-863-809-2012 ganCineba. 511 aRniSnul sakiTxze ixileT, jorbenaZe s., saxelSekrulebo samarTlis terminologiis problema saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi (ramdenime aspeqti, upiratesad samoqalaqo saqmeTa palatis magaliTze), Jurnali `advokati~ #1-2 2016, saqarTvelos advpkatTa asociacia, Tbilisi, 2016, 92. 512

saubaria CamoTvlili terminebidan (`xelSekrulebis Tavisufleba~ da `saxelSekrulebo Tavisufleba~) sasamarTlos mier erT-erTis arCevaze. imis gaTvaliswinebiT, rom ssk-is 319-e muxlis saTauria `xelSekrulebis Tavisufleba~, sasamarTlomac swored aRniSnul terminze unda SeaCeros yuradReba. 513

naSromisTvis specialurad moZiebulia da Seswavlilia saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mxolod is saqmeebi, romelic arsebiTad gansaxilvelad miiRo sakasacio palatam. dauSvebeli sakasacio saCivrebis safuZvelze gamotanil ganCinebebze am qveTavSi ar aris saubari. 514 aq igulisxmeba iseTi saxis ganmartebani an daTqmebi, romliTac sasamarTlo samecniero literaturaSi arsebul mosazrebebs ufro farTod ganmartavda.

Page 100: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

100

gamomdinareobs.515 sasamarTlo aRniSnul uflebas xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis iuridiul winapirobad miiCnevs,516/517 Tumca iseve, rogorc samecniero literaturaSi, sasamarTlo gadawyvetilebebSic/ganCinebebSic xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxs SezRudul uflebad moiazrebs da ganmartavs, rom igi unda ganxorcieldes saxelSekrulebo samarTlianobis pirobebSi,518 rac gulisxmobs, upirveles yovlisa, im mxaris dacvas, romelic bazarze ar aris gabatonebuli statusis mqone piri da romelic, magaliTad, ar gansazRvravs saprocento ganakveTs konkretuli samarTlebrivi urTierTobis damyarebisTvis.519 aRniSnuli efuZneba keTilsindisierebis princips _ ar Seuqmnas araTanabari pirobebi saxelSekrulebo urTierTobis meore mxares.520 aseTi moqmedeba ki xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis samarTlebrivi safuZvelia, romelic mxolod imperatiul normebze dayrdnobiT unda iqnes gansazRvruli:521 magaliTad, upiratesi Sesyidvis uflebis522 safuZvelze mxares, kanonidan gamomdinare, kontrahentis arCevis Tavisufleba SezRuduli aqvs.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi dafiqsirebuli umetesi mosazreba absolutur SesabamisobaSi modis TeoriaSi gamoTqmul mosazrebebTan, romlebic Sinaarsis gansazRvras, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis erT-erT princips, exeba. kerZod, sasamarTlo miiCnevs, rom Sinaarsis Tavisuflad gansazRvriT mxareebi damoukideblad Tanxmdebian xelSekrulebis yvela mniSvnelovan sakiTxze,523 rac mxareTa avtonomiurobis principis gamoxatulebaa.524 am mxriv sasamarTlo xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciisas 515

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 27 martis #as-1300-1320-2011 ganCineba. 516

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 8 noembris #as-839-890-2011 gadawyvetileba. 517 ix. aseve, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 9 noembris #as-382-691-05 ganCineba. 518

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 5 ivnisis #as-7-362-07 gadawyvetileba. 519

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 4 maisis #as-1139-1385-05 ganCineba. 520

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2002 wlis 12 ivnisis #3k-631-02 gadawyvetileba. 521

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 21 noembris #3k-681-03 ganCineba. 522

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 21 noembris #as-154-579-06 ganCineba. 523

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 21 noembris #3k-681-03 ganCineba. 524

igive ganCineba.

Page 101: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

101

gadamwyvet faqtorad mxareTa nebas miiCnevs, Tumca iqve ganmartavs, rom nebis TviTnebobad qceva samarTlebriv CarCoebSi ar jdeba.525

sasamarTlo praqtikaSi ramdenime ZiriTad saxelSekrulebo aspeqtzea yuradReba gamaxvilebuli, romelTa gansazRvris SesaZleblobis sakiTxs sasamarTlo mxareTa uflebamosilebad ganixilavs. magaliTad, saxelSekrulebo vadebis gansazRvras;526/527 xelSekrulebaSi Tanxis odenobis gansazRvras,528 Tu kanoniT aseTi qmedeba (Tanxis odenobis daTqma) akrZaluli ar aris;529 fasze SeTanxmebis uflebas;530 SeTanxmebas _ valdebulebis Sesrulebis droze, formasa da adgilze.531

rogorc zemoT aRiniSna, sasamarTlo, aseve, saubrobs xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis magaliTze sanivTo samarTalSi mowesrigebul samarTlebriv institutebze dafuZnebuli urTierTobis aspeqtSi.532 aRniSnulis arsebobisas xelSekrulebis Tavisufleba SezRudulia, vinaidan mxareebi kanoniT dadgenil imperatiul wesebs unda daemorCilon.533 aRniSnulis magaliTia servitutis arsebobis safuZveli.534

arsebobs gamonaklisi SemTxvevebi saerTo praqtikidan, rodesac sasamarTlo xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxs ar

525

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 13 Tebervlis #as-505-889-06 ganCineba. 526saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 13 ivlisis #as-250-235-2010 ganCineba. 527

xelSekrulebaSi vadis gansazRvra aucileblad unda modiodes kanonTan SesabamisobaSi. wina sqolioSi miTiTebul saqmeSi vadebis gansazRvris sakiTxi ganxiluli iyo mxareTa uflebamosilebis WrilSi, romliTac isini absoluturi TavisuflebiT xasiaTdeba. 528

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 20 ivnisis #3k/461-01 ganCineba. 529

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 13 ivnisis #3k/429-01 ganCineba. 530

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 30 oqtombris #as-863-809-2012 ganCineba. 531

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 3 Tebervlis #as-1070-1337-09 ganCineba. 532

sasamarTlo aseve ganmartavs kontrahirebis iZulebis wess, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis erT-erT aspeqts, Tumca winamdebare qveTavSi masze Segnebulad ar iqneba yuradReba gamaxvilebuli. kontrahirebis iZulebis sakiTxze, romelsac calke ZiriTadi Tavi daeTmoba, rogorc mTliani naSromis erT-erT nawils (xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis saxeebze saubrisas), calke iqneba saubari. 533

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 25 maisis #as-1283-1538-09 ganCineba. 534

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 18 ivlisis #as-1108-1312-05 ganCineba.

Page 102: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

102

ganmartavs marTebulad.535 magaliTad, nasyidobis xelSekrulebis momwesrigebel normebs xelSekrulebis Tavisuflebis principad miiCnevs, rac ar SeiZleba CaiTvalos dasabuTebul argumentad. erT-erT saqmeze sasamarTlos ganmartebiT: `Tu xelSekrulebiT ar aris gansazRvruli mxareTa moqmedebis reglamenti, upiratesoba eniWeba xelSekrulebis Tavisuflebis princips~. sasamarTlo erTmaneTTan aigivebs ssk-is 477-e muxliT gaTvaliswinebul qcevis wess, xelSekrulebis Tavisuflebis arss da miiCnevs, rom Tu xelSekrulebaSi mxareTa mier uflebebi da valdebulebebi ar iqna gaTvaliswinebuli, sakiTxis gadawyveta unda moxdes xelSekrulebis Tavisuflebis principidan gamomdinare, rac aradamajerebeli argumentia. sasamarTlo aseT SemTxvevaSi upiratesad kerZo samarTlisa da Sesabamisi normebis principebs unda daeyrdnos.

5. Sualeduri Sejameba

xelSekruleba yoveldRiur urTierTobSi did rols

TamaSobs. metic, rig SemTxvevaSi SesaZlebelia qveynis ekonomikur bazarze konkurenciis gamomwvevi mizezi gaxdes, romlis safuZvelzec, es samarTlebrivi urTierToba ekonomikuri datvirTvis matarebeli SeiZleba gaxdes.536 Tavis mxriv, xelSekrulebiT nakisri valdebulebebiT iboWeba misi monawile yvela mxare da garda keTilganwyobisa, meore mxaris uflebebis mimarT, samarTlebrivi qmedebis ganxorcielebac ekisrebaT. am mxriv, moralur faqtorebs ar gaaCnia iseTi mniSvnelovani roli, rogorc xelSekrulebaSi gaweril Sinaarss, Tumca meore mxaris uflebebisadmi pativiscema SesaZlebelia misi uflebebis dacviT ganxorcieldes.537

xelSekrulebis Tavisufleba ssk-iT miniWebuli uflebaa, romliTac mxareebs SeuZliaT Tavad ikisron valdebulebani, Tu ra moqmedebas ganaxorcieleben samomavlod. aseT qmedebas saxelSekrulebo TviTboWva ewodeba,538 rac mxareTa mier xelSekrulebaSi sasurveli Sinaarsis gansazRvrasa da sasurvel kontrahentTan xelSekrulebis dadebaSi

535

ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 31 ianvris #as-1363-1381-2011 ganCineba. 536

ix. magaliTad, jorbenaZe s., frenSaizingis xelSekruleba, Tbilisis universitetis stamba, Tbilisi, 2000, 6. 537

ix. zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 79. 538

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 91.

Page 103: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

103

gamoixateba.539 ssk ar Seicavs xelSekrulebaTa saxeebis srul CamonaTvals, rac xelSekrulebis Tavisuflebis principis erT-erTi gamovlinebaa.540 metic, amave samarTlebrivi institutis safuZvelze dRiTi dRe izrdeba iseTi xelSekrulebebis raodenoba, romlebic ar warmoadgens klasikuri xelSekrulebis541 saxes.

xelSekrulebis bunebidan gamomdinare, igi SeiZleba gavrceldes rogorc individualurad ori konkretuli piris mimarT,542 ise pirTa ufro farTo wreze. amdenad, xelSekruleba unda miviCnioT rogorc xelSekrulebis monawile mxareTa nebis formirebis iuridiul saSualebad. nebis amgvari formireba (SeTanxmebis miRwevis TvalsazrisiT) uSvebs Tavisuflebas da paralelurad, SeTanxmebuli Sinaarsis farglebSi zRudavs mas.543

zemoaRniSnulidan gamomdinare, xelSekrulebis Tavisuflebis cneba efuZneba sakonstitucio da kerZosamarTlebriv principebs, romlisTvisac erTi mxriv, kerZo avtonomiis farglebSi Tavisuflebis moqmedebis arealia gansazRvruli, xolo, meore mxriv, igi sakonstitucio doneze mowesrigebul samarTlebriv normebs efuZneba. 539

ix. Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 18. 540

ix. Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 46. 541

klasikur xelSekrulebaSi igulisxmeba, ssk-iT an specialuri kanoniT mowesrigebuli xelSekrulebis kanoniT gansazRvruli saxe. 542

Schliemann H., Tarifliches Günstigkeitsprinzip und Bindung der Rechtsprechung, NZA, Heft 3,

Verlag C.H. Beck, München, 2003, 124. 543 Meller-Hannich C., Verbraucherschutz im Schuldvertragsrecht, Private Freiheit und staatliche

Ordnung, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2005, 8 _ citata: `[…] Bindung bedeutet

Selbstverantwortung für die getroffene Entscheidung. Wer einen Schuldvertrag mit einem

bestimmten Inhalt und bestimmten Vertragspartner schließt, ist an diesen gebunden, hat ihn zu

erfüllen und kann ohne Verletzung seiner vertraglichen Pflichten keine widersprechende

Verplfichtung erfüllen. Die Freiheit dient der Bindung und wird durch diese verwirklicht; die

Bindung setzt Freiheit voraus und beschränkt sie gleichzeitig~.

Page 104: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

104

IV. xelSekrulebis calkeul saxeebad diferenciacia xelSekrulebaTa diferenciacia xelSekrulebis

Tavisuflebis arsis gansazRvrisTvis umniSvnelovanes rols TamaSobs. swored calkeuli saxelSekrulebo saxeebis SemTxvevaSi vlindeba formis, Sinaarsisa Tu sxva saxis Tavisufleba, rac mxares kanonmdeblobiT aqvT miniWebuli. amdenad, sanam xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvisa da misi gamovlinebis sakiTxs SevexebodeT, mniSvnelovania ganvixiloT xelSekrulebaTa saxeebi, romelic ramdenime aspeqtSi iqneba warmodgenili: a) kanoniT gansazRvruli da kanoniT ganusazRvreli xelSekruleba; b) Sereuli tipis xelSekruleba; g) zepiri da werilobiTi xelSekruleba; d) pirTa ganusazRvrel wreze gaTvlili xelSekruleba; e) eleqtronuli xelSekruleba da v) sajarosamarTlebrivi mniSvnelobis mqone xelSekruleba.

1. kanoniT gansazRvruli da kanoniT ganusazRvreli

xelSekruleba kanoniT gansazRvruli xelSekruleba gvxvdeba rogorc

samoqalaqo kodeqsSi, ise specialur samarTlebriv normebSi.544 magaliTad, nawarmoebis Seqmnis xelSekrulebiT545 SeiZleba ganisazRvros avtoris qonebrivi uflebebi.546 aseTis arsebobisas gamoiyeneba is ZiriTadi samarTlebrivi normebi, rac uSualod xelSekrulebis amgvari tipebisTvisaa damaxasiaTebeli. kanoniT gansazRvrul pirobebSi, upirveles yovlisa, igulisxmeba kanoniT mkacrad Camoyalibebuli wesebi, romelic xelSekrulebis mxarem unda gaiTvaliswinos. aseTia, magaliTad, SromiTi xelSekruleba, romlis Taobazec Sesabamis daTqmas Sromis kodeqsi mkacrad axdens.547 amave WrilSi unda iqnes moazrebuli yvela is xelSekruleba, romlis dadebisas misi monawile mxare winaswaraa SezRuduli garkveuli

544

Sedarebis TvalsazrisiT ixileT magaliTad, germaniaSi arsebuli mowesrigeba _ Kapellmann in VOB Teile A und B, Teil A, Allgemiene Bestimmung für die

Vergabe von Bauleistungen, §4, 4. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, 2013, Rn. 10 da Semdgomi, romelSic mowesrigebulia gansakuTrebuli saxelSekrulebo tipebi. 545

ix. `saavtoro da momijnave uflebebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 43-e muxli. 546

ix. Czychowski in Loewenheim, Handbuch des Uhreberrechts, 2. Auflage, §70, Verlag C. H.

Beck, München, 2010, Rn. 8. 547 ix. Bork in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz

und Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011, Vorbemerkungen

zu §§ 145-156, 2010, Rn. 91.

Page 105: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

105

tarifebis gaweriT,548 rodesac sakanonmdeblo doneze mas ukve dawesebuli SeiZleba hqondes minimaluri an maqsimaluri zRvari.

1.1 kanoniT gansazRvruli da kanoniT ganusazRvreli

xelSekrulebis ganmasxvavebeli niSnebi da misi kavSiri xelSekrulebis TavisuflebasTan

kanoniT ganusazRvreli xelSekrulebis arsebobisas

samoqalaqo kodeqsis normebi maTze imdenad moqmedebs, ramdenadac konkretuli SemTxvevidan gamomdinare misi moqmedebis arealis gansazRvraa SesaZlebeli. aseT SemTxvevaSi yvelaze ufro metad vlindeba xelSekrulebis Tavisuflebis principi. kanoniT ganusazRvreli xelSekrulebis dadebis Taobaze saubrobs ssk-is 319-e muxli, romlis pirveli nawilis mixedviT, mxareebs ufleba aqvT, dadon xelSekruleba, romlis msgavsic kanoniT ar aris mowesrigebuli. aseT dros mxareebma yuradReba unda miaqcion xelSekrulebis Sinaarss. erTi mxriv, mxareebs xelSekrulebis TavisuflebasTan erTad, misi pirobebis gansazRvris Tavisuflebac gaaCniaT, Tumca, meore mxriv, aseTi Sinaarsi ar unda ewinaaRmdegebodes kanons (319-e muxlis pirveli nawils).

kanoniT gauTvaliswinebloba, magram kanonTan Sesabamisoba, moqmedebis farTo areals sTavazobs xelSekrulebis monawile mxares. amdenad, kanoniT ganusazRvreli xelSekrulebis arseboba amave xelSekrulebis Sinaarszea damokidebuli. metic, kanoniT SeiZleba konkretuli xelSekrulebis saxe iyos ganmtkicebuli, magram is moqmedebis yvela SesaZleblobas ar iTvaliswinebdes. magaliTad, gadazidvis xelSekruleba (ssk-is 668-e muxli da Semdgomi), romelic kodeqsiT wesrigdeba, magram masTan dakavSirebuli an/da konkretuli saSualebiT (sahaero da sxv.) gadazidvis samarTlebrivi winapirobebi kanonSi mocemuli ar aris.549

orive saxelSekrulebo urTierTobis SemTxvevaSi mxareebs gaaCniaT Sinaarsis Tavisuflad gansazRvris SesaZlebloba, Tumca orive maTganis arsebobisas maT unda daicvan kanoniT mkacrad mowesrigebuli TiToeuli sakiTxi.

548 iqve. Rn. 92. 549 ix. gabiCvaZe S., sahaero transportiT tvirTis gadazidvisa da mgzavrTa gadayvanis samoqalaqo samarTlebrivi regulireba, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2012, 46 _ <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi/shorena_gabichvaze.pdf> [08.04.2016].

Page 106: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

106

1.2 kanoniT gansazRvruli xelSekrulebis ganmarteba winare xelSekrulebis magaliTze

1.2.1 winare xelSekruleba rogorc xelSekrulebis saxe

winare xelSekruleba warmoadgens xelSekrulebis

konkretul tips. masze xelSekrulebis Tavisufleba ZiriTadi xelSekrulebis analogiurad moqmedebs.550 winare xelSekrulebis Sewyveta, aseve, misi moSla an xelSekrulebidan gasvla dasaSvebia iseTive saxiT, rogorc es mxareebs ZiriTadi xelSekrulebisas SeuZliaT.551 miuxedavad misi amgvari bunebisa, winare xelSekruleba ZiriTadi xelSekrulebis erT-erT saxeobas ar warmoadgens. magaliTad, Tu ZiriTadi xelSekrulebis safuZvelze uZrav qonebaze sakuTrebis uflebis warmoSoba da namdviloba sajaro reestrSi registracias saWiroebs, SeTanxmebis SemTxvevaSi aseTi saxis ZiriTadi xelSekrulebis dadebaze analogiuri qmedebis ganxorcieleba ar aris savaldebulo xasiaTis.552

winare xelSekrulebis mizani mravalgvari SeiZleba iyos. magaliTad, biznesurTierTobebis dros konkurent mewarmesTan mimarTebiT Sesabamisi klientis dakargvis saSiSroeba; dagegmili da winaswar Camoyalibebuli mosazrebis safuZvelze konkretuli miwis nakveTis dabeveba553 da sxv. Sedegad, winare xelSekrulebis or ZiriTad ganStoebazea SesaZlebeli yuradRebis gamaxvileba: a) mxareTa Tavisuflebis safuZvelze, Sesabamisi SinaarsiT gawerili winare xelSekruleba da b) kanoniT gansazRvruli winare xelSekruleba. pirvel SemTxvevaSi kanonmdebeli xelSekrulebis monawile mxareebs farTo Tavisuflebas aniWebs (ssk-is 327-e muxlis me-3 nawilis gaTvaliswinebT). rac Seexeba kanoniT gaTvaliswinebul winare xelSekrulebas, aq SezRudvis masStabi ufro konkretulia. magaliTad, ssk-is 525-e muxlis me-3 nawiliT ganmtkicebuli Cuqebis dapireba. igi winare xelSekrulebas warmoadgens554 da samomavlod Cuqebis xelSekrulebis dadebis valdebulebas

550 Ellenberger in Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, Kommentar, Band 7, 70. Auflage, Verlag C.H.

Beck, München, 2011, Einf v §145, Rn. 19. 551

Ulmer/Schäfer in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2013, §705, Rn. 178

<www.beck-online.beck.de> [17.03.2014]. 552 ix. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2014 wlis 20 maisis #2b/339-14 ganCineba. 553 ix. Ritzinger H., Der Vorvertrag in der notariellen Praxis, NJW, Heft 19, Verlag C.H. Beck,

München, 1990, 1203. 554

axvlediani z., valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, 115.

Page 107: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

107

warmoSobs.555 kanonmdeblis mizansac am TvalsazrisiT sakuTrebis uflebisa da nivTis gadacemis samarTlebriv doneze mowesrigeba warmoadgens.556 maSasadame SeiZleba iTqvas, rom rogorc kanoniT gansazRvrul, ise ganusazRvrel winare xelSekrulebis SemTxvevaSi mxareTa Tavisufleba xelSekrulebis Tavisuflebis donezea (Sesabamisi specifikis gaTvaliswinebiT) garantirebuli.

winare xelSekrulebis darRveva ise ar unda iqnes aRqmuli rogorc ZiriTadi xelSekrulebis darRveva.557 metic, zogierT SemTxvevaSi igi SeiZleba kvalificirebul iqnes rogorc konkretuli samarTlebrivi urTierTobis momwesrigebeli piroba (Tumca ara winasaxelSekrulebo molaparakebis etapze warmoSobili valdebuleba).558 sxva sityvebiT rom iTqvas, winare xelSekruleba ZiriTadi xelSekrulebis analogiuri tipis garigebas ar warmoadgens. ZiriTad xelSekrulebas mxolod imiT hgavs, rom isic xelSekrulebis saxea. maT Soris umTavres ganmasxvavebel niSans, winare xelSekrulebis mizani warmoadgens.

1.2.2 winare xelSekrulebis gansxvaveba msgavsi tipis

werilobiTi dokumentebisgan559

winare xelSekrulebis msgavsad, ZiriTadi xelSekrulebis dadebamde mxareTa mier SeiZleba gaformdes e.w. ganzraxulobaTa oqmi. aRniSnuli gansxvavdeba winare xelSekrulebisgan560 da mis mizans mxolod winasaxelSekrulebo urTierTobisas Sesabamisi mimdinareobis

555

Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi I, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 525, 71. 556 danelia e., gamijvnis principi Cuqebis xelSekrulebis magaliTze, `qarTuli samarTlis mimoxilva~, specialuri gamocema, Tbilisi, 2008, 59. 557 Ghassemi-Tabar N., Zuständigkeit des Belegenheitsgerichts für Ansprüche aus einem Vorvertrag

über Räume? Zur Anwendbarkeit des §29a I ZPO, NZM, Heft 11, Verlag C.H. Beck, München,

2012, 377. 558 ix. iqve. 559 winamdebare naSromis VI nawilSi (kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi) arsebuli erT-erTi qveTavi kontrahirebis iZulebisa da winare xelSekrulebis gamijvnis sakiTxs exeba. windawinve unda aRiniSnos, rom dasaxelebul qveTavSi moyvanili msjeloba ar imeorebs arsebul ganmartebebs, aramed erT SemTxvevaSi xdeba winare xelSekrulebis rogorc xelSekrulebis saxis ganxilva, xolo meore SemTxvevaSi _ winare xelSekrulebasa da kontrahirebis iZulebis gamijvna. 560

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 327, 101.

Page 108: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

108

asaxva warmoadgens, romelsac mboWavi xasiaTi ar gaaCnia.561 oqmis mizans, mtkicebis tvirTidan gamomdinare, Sesabamisi dadastureba warmoadgens, romlis safuZvelzec mxareebma SeiZleba gaweron winasaxelSekrulebo mosamzadebeli etapisTvis gaweuli samuSaos Sedegebi.562 Sesabamisad, oqmis safuZvelze moTxovnis dayenebac ssk-is 317-e muxlis me-3 nawilidan gamomdinareobs.563

garda saoqmo Canawerebisa, praqtikaSi xSiria SemTxveva, rodesac mxareebi cal-calke, dokumentis saxiT deben xelSekrulebas da masze dafuZnebul SeTanxmebas. SesaZlebelia erT-erTi maTgani win uswrebdes meore dokumentis xelmoweris TariRs, magram winare xelSekrulebad arc igi unda moviazroT. ganvixiloT, magaliTad, sajaro reestrSi uZravi qonebis registraciisTvis mxareTa mier dadebuli nasyidobis xelSekruleba. am xelSekrulebis mizans sakuTrebis uflebis myidvelze gadasvla warmoadgens. imis gaTvaliswinebiT, rom sajaro reestrisa da uflebis warmoSobisTvis ar aris mniSvnelovani SeTanxmebuli Tanxis odenoba, mxareebma im mizniT, rom ar gasajarovdes aRniSnuli dokumenti, SeiZleba xelSekrulebaSi gaiTvaliswinon gansxvavebuli SeTanxmebis dadebis SesaZlebloba, romliTac mxolod Tanxis odenoba iqneba gansazRvruli. aseT dros ori saxis SeTanxmeba warmoadgens erTi miznis miRwevis ganmapirobebel garigebas, romelic Tavisi SinaarsiT erTmaneTTan SeusabamobaSi ar mova. analogiur sakiTxebTan mimarTebiT, konkretuli pirobis gansazRvrisTvis, calke dokumentis saxiT Sedgenili SeTanxmeba ZiriTadi xelSekrulebidan gamomdinareobs, romliTac mxare Tavidan iridebs iseTi saxis informaciis gasajaroebas, rogorsac nasyidobis fasis odenoba hqvia.

2. Sereuli tipis xelSekruleba

Sereuli tipis xelSekrulebisas mxareebi ori sxvadasxva

saxelSekrulebo daTqmis Sinaarss gansazRvraven. aseT SemTxvevaSi samarTlebrivi normis moqmedebac TiToeuli maTganis Sesabamisad ganisazRvreba.564 amgvari xelSekrulebis

561 svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 113. 562

Ehlert in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Stand: 01.08.2015, Edition: 36, §535, Rn. 15a <www.beck-online.beck.de> [10.10.2015]. 563

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 327, 102. 564 ix. Häublein M., Der Pferdeeinstellvertrag zwischen Miet- und Vewahrungsrecht – Rechtliche

Grundlagen und formularvertragliche Ausgestaltung eines typischen Typenkombinationsvertrag,

NJW, Heft 41, Verlag C.H. Beck, München, 2009, 2987.

Page 109: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

109

mimarT xelSekrulebis Tavisuflebis principi sxva saxelSekrulebo urTierTobebis msgavsad moqmedebs, Tumca xSiria SemTxvevebi, rodesac, swored Sereuli tipis xelSekrulebis arsebobis gamo, konkretuli saxelSekrulebo daTqmebi gaurkvevel Sinaars Seicaven.

zogierT SemTxvevaSi mxareTa SeTanxmebis Sinaarsi SeiZleba gansxvavebuli xelSekrulebis saxes warmoadgendes, Tumca Zalian waagavdes kanoniT mowesrigebul xelSekrulebis tips,565 rac Sereuli tipis xelSekrulebis magaliTs warmoadgens. aRniSnuli msjelobis safuZvelia is faqti, rom Sereuli tipis xelSekruleba Seicavs kanonSi gawerili xelSekrulebis elementebs,566 rac mis damoukidebel xelSekrulebis saxed Camoyalibebis winapirobaa.567 sanimuSod SesaZlebelia moviyvanoT sxvadaxva tipebis kombinaciiT miRebuli xelSekruleba,568 magaliTad, SromiTi xelSekruleba nardobis xelSekrulebis elmentebiT da sxv.

TiToeulis SemTxvevaSi mniSvnelovania, ikveTebodes konkretuli mizani, romelsac es xelSekruleba unda Seesabamebodes. es niSnavs, rom mxareTa mier Sinaarsis gansazRvrisas maTi Tavisufleba ar gulisxmobs gaugebari pirobebis arsebobas. magaliTad, Tu xelSekrulebaSi areulia mxareTa dasaxelebebi, SesaZlebelia maTi sworad gansazRvrisTvis Sesabamisi ganmarteba gaxdes saWiro569 da a.S.

3. zepiri da werilobiTi xelSekruleba zepiri da werilobiTi xelSekrulebis instituti jer

kidev qarTuli samarTlis istoriul ZeglebSi gvxvdeba.570 aRniSnuli xazs usvams xelSekrulebis istoriul warsuls da mis praqtikul daniSnulebas, romelic aqtiurad gamoiyeneboda imdroindel yoveldRiurobaSi. zepiri da werilobiTi xelSekruleba, erTi mxriv, xelSekrulebis Tavisuflebis pridapiri gamovlinebaa, xolo, meore mxriv (calkeul SemTxvevebSi), xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZvels warmoadgens. winamdebare naSromSi ganxiluli iqneba orive maTganis arsi, rac TvalnaTliv warmoaCens zepiri da

565

Larenz K., Lehrbuch des Schuldrechts, zweiter Band, besonderer Teil, 10. Auflage, Verlag C. H.

Beck’sche Verlagungsbuchhandlung, München, 1972, 327. 566

iqve. 567

ix. iqve. 568

iqve. 330 _ germanulad termins ewodeba: Typenkombinationsverträge. 569 Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2015 wlis 25 maisis #2b/5167-14 gadawyvetileba. 570

javaxiSvili i., Txzulebani Tormet tomad, tomi VII, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1984, 310.

Page 110: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

110

werilobiTi xelSekrulebis praqtikul daniSnulebas xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi.

3.1 zepiri xelSekrulebis mniSvneloba

zepiri xelSekrulebis dadeba nebismieri pirisTvis

samarTlebrivi urTierTobis damyarebis gaiolebul gzas warmoadgens, romlis meSveobiTac mxareebi maqsimalurad mokle vadebSi amyareben saxelSekrulebo urTierTobas. magaliTad, warmovidginoT: maRaziaSi nebismieri produqti nasyidobaze werilobiTi xelSekrulebis dadebis valdebulebas rom icnobdes kanoni, maSin nebismieri savaWro centrisTvis metad rTuli iqneboda yoveldRiuri saqmianobis ganxorcieleba da momxmareblisTvis ki aseTi xelSekrulebis dadeba.

zepiri xelSekrulebis dadebas gaaCnia erTi, yvelaze arsebiTi mniSvnelobis mqone negatiuri niSani: mtkicebis tvirTi. mxarem, romelmac sasarCelo moTxovna xelSekrulebiT nakisr da Seusrulebel valdebulebaze ikisra, valdebulia amtkicos, rom aseTi xelSekruleba dadebuli iyo.571 amgvari mtkiceba Zalian rTulia. ZiriTad SemTxvevebSi, adamianTa mier ar xdeba imis gaazreba, rom maT konkretul pirTan zepiri xelSekruleba an, saerTod, xelSekruleba dades. aRniSnulis Taobaze Tanamedrove msoflioSi internet gamocemebSi araerTi saintereso informaciaa gavrcelebuli, romlebic mosaxleobisTvis sainformacio xasiaTs atarebs, raTa isini frTxilad da yuradRebiT moekidon zepiri xelSekrulebis dadebis sakiTxs.572

amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis pirdapiri gamovlineba zepir xelSekrulebaSi gvxvdeba, magram yoveli SeTanxmeba an pirobebis daTqma aseT xelSekrulebad ar unda iqnes aRqmuli. mxareTa mier nebismieri molaparakeba Tu poziciis dafiqsireba xelSekrulebad ver CaiTvleba. Tundac mtkicdebodes mxareTa SeTanxmebis faqti, igi ver iqceva moTxovnis dayenebis samarTlebriv winapirobad.

3.2 werilobiTi xelSekrulebis mniSvneloba

zepiri xelSekrulebisgan absoluturad gansxvavdeba

werilobiTi xelSekrulebis samarTlebrivi buneba. xelSekruleba SeiZleba werilobiT daidos, Tu mxareebi CaTvlian aseT qmedebas saWirod, an Tu es kanonSi

571 Wanturia l., boelingi h., samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa miRebis meTodika, gamomcemloba `jisiai~, Tbilisi, 2003, 34. 572 ix. <http://www.wallstreet-online.de/ratgeber/gesellschaft/recht-und-gesetz/die-gueltigkeit-

muendlicher-vertraege-muss-beachtet-werden> [30.03.2016].

Page 111: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

111

savaldebulo saxiTaa gawerili. aseTi pirobis daucveloba xelSekrulebis baTilobis safuZveli xdeba,573 vinaidan xelSekrulebis werilobiTi forma nebis namdvilobis samarTlebriv safuZvels warmoadgens.574 amasTan, saxelSekrulebo urTierTobidan gamomdinare, konkretuli davis arsebobis SemTxvevaSi, mtkicebis tvirTis samarTlebrivi bunebis gaTvaliswinebiT,575 xelSekrulebis werilobiTi formiT dadeba yvelaze aprobirebuli meTodia.576

praqtikaSi werilobiTi xelSekruleba ufro iseTi saxelSekrulebo urTierTobebis safuZvelze gvxvdeba, rodesac saubari (xelSekrulebis fasi) Seexeba did Tanxas an did risks, rac xelSekrulebis dadebas axlavs Tan. aseTia, magaliTad, nardobis xelSekruleba, sadac SemkveTs menardis mimarT konkretuli davalebis dawesebis survili gaaCnia da surs TiToeuli es piroba werilobiT formatSi asaxos; an imgvari moZravi nivTis nasyidoba (ar igulisxmeba satransporto saSualeba), romlis Rirebuleba solidur Tanxas Seadgens da sxv.

3.3 zepiri da werilobiTi xelSekrulebis

urTierTmimarTeba zepiri da werilobiTi xelSekrulebis

urTierTmimarTebis sakiTxi maT Soris garkveuli upiratesobis arsebobas gansazRvravs. SeiZleba mxareebma erTsa da imave sakiTxze zepirad moilaparakon da miaRwion SeTanxmebas, Tumca nebis gamovlenis ganmartebisas, mniSvneloba mainc imas mieniWeba, Tu ra Caweres mxareebma xelSekrulebaSi577 da piriqiT _ xelSekrulebaSi SeiZleba Caiweros is, rac zepiri molaparakebisas ar gaJRerebula.578 igulisxmeba, rom Tu

573 ix. Fikentscher W., Schuldrecht, 8. Auflage, Walter de Gruyter & Co., Berlin, 1992, 86. 574 ix. zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, GTZ-is gamocema, Tbilisi, 2007, 26. 575

mtkicebis tvirTi samoqalaqo procesSi gadamwyvet rols TamaSobs, romlis safuZvelzec mxares valdebuleba ekisreba, daamtkicos Tavisi sasarCelo moTxovna an gaabaTilos igi. mtkicebis saganSi Sedis saqmisTvis gankuTvnili mniSvnelovani faqtebi, rac mosamarTlis mier Sesabamisi gadawyvetilebis miRebisas mTavar rols TamaSobs. aRniSnulis Taobaze ixileT: Todria T., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi, gamomcemloba KOΛAΣI, Tbilisi, 2011, 153. 576

ix. Grziwotz in Schnitzler, Familienrecht, Münchener Anwalts Handbuch, 3. Auflage, Verlag C.

H. Beck, München, §28, 2010, Rn. 21. 577 ix. Erben M., Kubert M., IT-Verträge, Vertragsschluss und Durchführung, Expert Verlag,

Renningen, 2005, 43. 578 Tatarkina X., Die Formen von Verträgen im russischen Zivilrecht. Arten, Funktionen, rechtliche

Bedeutung und Rechtsfolgen der Nichtbeachtung, Probleme des Vertragsrechts und der

Vertragssicherung in den Staaten des Kaukasus und Zentralasiens, Materialen einer Internationalen

Page 112: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

112

arsebobs werilobiTi xelSekruleba, mxareebi Camoyalibdnen maTTvis sasurvel Sinaarsze da upiratesobac swored mas mieniWeba. Sesabamisad, xelSekrulebaSi cvlilebebis Setanis SemTxvevaSic saWiro iqneba werilobiTi formis dacva.579 amdenad, nebismier zepir SeTanxmebas (iqneba es pirveladi SeTanxmeba, Tu cvlileba SeTanxmebul pirobebSi) iuridiuli Zala ar gaaCnia.580

4. pirTa ganusazRvrel wreze gaTvlili xelSekruleba

(mravaljeradi gamoyenebis mizniT) pirTa ganusazRvrel wreze gaTvlilad CaiTvleba

xelSekruleba, Tu is maravljeradi gamoyenebisaa. umetes SemTxvevaSi, masSi saxelSekrulebo pirobebi xelSekrulebis standartuli pirobebis dacviTaa Camoyalibebuli.581 gamoyenebis amgvari saxe gansxvavebuli xelSekrulebis dadebas ar gulisxmobs. es, upirveles yovlisa, misi Sinaarsisa da gamoyenebis winapirobebidan gamomdinareobs. amgvari xelSekrulebisas umetes SemTxvevaSi warmoiSoba kontrahirebis iZuleba,582 rodesac xelSekrulebis standartuli pirobebis damdgens bazarze gabatonebuli statusi aqvs. aRsaniSnavia, rom pirTa ganusazRvrel wreze gaTvlil xelSekrulebas SeiZleba ar gaaCndes stadartuli pirobebi. ufro zustad rom iTqvas, aseTi xelSekrulebisTvis standartuli pirobebis arseboba savaldebulo araa.

5. eleqtronuli xelSekruleba

saxelSekrulebo urTierTobebis Tanamedrove praqtikaSi

damkvidrebaze saubrisas aucilebelia, e.w. eleqtronuli xelSekrulebis arsebobis sakiTxs SevexoT, romelic eleqtronuli formiTaa dadebuli da xelSekrulebis axlebur formas warmoadgens.583/584 aRniSnulis saSualebiT, garigebis Konferenz an der Universität Bremen vom 10. und 11. April 2008, Knieper/Chanturia/Schramm

(Hrsg.), BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2009, 72. 579 Erben M., Kubert M., IT-Verträge, Vertragsschluss und Durchführung, Expert Verlag,

Renningen, 2005, 43. 580 Karollus in Kommentar zum UN-Kaufrecht, Übereinkommen der Vereinten Nationen über

Verträge über den Internationalen Warenkauf (CISG), Honsell (Hrsg.), Springer-Verlag, Berlin

Heidelberg, 1997, Art. 29, 318. 581

Bork in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und

Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011, Vorbemerkungen zu §§

145-156, 2010, Rn. 93. 582 ix. Eckert in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Stand: 01.08.2015, Edition: 36, §145, Rn. 45 <www.beck-online.beck.de> [01.10.2015]. 583

ioseliani n., xelSekrulebis ganmarteba, gamomcemloba iuridiuli firma `bona kauza~ Tbilisi, 2008, 43.

Page 113: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

113

monawile xelSekrulebis teqsts ecnoba eleqtronuli dokumentiT.585 amgvari xelSekrulebis arseboba damokidebulia Tanamedrove teqnologiis ganviTarebaze, romlis kvaladac, eleqtronulma xelSekrulebam udidesi datvirTva hpova yoveldRiur cxovrebaSi.586 eleqtronuli xelSekrulebis dadebisas, umetes SemTxvevaSi, mxareebi erTmaneTs arc ki icnoben. aseTi urTierTobisas SesaZlebelia xelSekrulebis Tavisuflebam nebis namdvilobis sakiTxze SeTanxmebac ki gaiTvaliswinos. ase, magaliTad, mxareebi SesaZlebelia SeTanxmdnen imaze, rom meore mxaris dumili SesaZlebelia aqceptadac iqnes miCneuli,587 rac materialur dokumentze xelSekrulebis dadebisas samoqalaqosamarTlebriv daTqmebs ewinaaRmdegeba.588

eleqtronuli saSualebiT dadebuli xelSekrulebis (rogorc garkveuli siaxlis) farglebSi viTardeba xelSekrulebis Sinaarsic da misi gansazRvris praqtikuli aucileblobac. ssk-is 328-e muxli aseTi qmedebis ganxorcielebis SesaZleblobas iZleva.589 magaliTad, eleqtronuli fostis an socialuri mediis saSualebiT xelSekrulebaze xelis mowera da sxv. Tanamedrove biznesSi rogorc werilobiTi (materialuri saxiT warmodgenili), ise eleqtronuli xelSekruleba did rols TamaSobs,590 Tumca garkveul SemTxvevebSi eleqtronuli xelSekruleba ar aris imdenad daculi, ramdenadac mxareTa mier amobeWdili da, xelmowerili xelSekruleba.591

584 Tu xelSekruleba internetSi, vebgverdze arsebuli pirobebis gamoyenebiT ideba, SeiZleba igi miCenul iqnes rogorc onlain xelSekruleba _ ix. magaliTad, tabataZe d., gamosayenebli samarTlis da kompetenturi sasamarTlos gansazRvra eleqtronuli xelSekrulebiT, sifa, saqarTvelos iuridiuli firmebis asociaciis Jurnali #1, Sps `biarti~, Tbilisi, 2016, 78 da Semdgomi. 585

ix. WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 71-72. 586 Roßnagel A., Pfitzmann A., Der Beweiswert von E-Mail, NJW, Heft 17, Verlag C.H. Beck,

München, 2003, 1209. 587 ix. andRulaZe q., eleqtronuli fostis meSveobiT dadebuli xelSekruleba, `samarTlis Jurnali~, N1 2014, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 88-89. 588 ix. Wanturia l., Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1997, 343. 589

ix. axvlediani z., valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, 21. 590

ix. berZeniSvili a., wulaZe l., esebua f., kaxiZe i., maWaraZe n., kvintraZe a., kldiaSvili d., socialuri mediis ganviTarebis tendenciebi saqarTveloSi: realuri virtualuris Zalaufleba? Tbilisi, 2013, 58. 591

ix. Schlechtriem/Schmidt-Kessel in Schlechtriem/Schwenzer, Kommentar zum einheitlichen UN

Kaufrecht, CISG, 5. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, 2008, Art. 11 Rn. 4.

Page 114: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

114

Tanamedrove epoqis ganviTareba pirdapir kavSirSia teqnologiis ganviTarebasTan. aRniSnulis safuZvelze, saerTaSoriso doneze vaWroba Zalian swrafad ganviTarda. moiSala sazRvrebi sxvadasxva teritoriaze myof pirTaTvis da dadga teqnologiuri procesebis samarTlebrivad mowesrigebis saWiroeba;592 SeiZleba iTqvas, rom teqnologiurma winsvlam sazogadoeba ganviTarebis axal etapze gadaiyvana, ris safuZvelzec gaamartiva iseTi sakiTxebi, rogorebicaa: komunikacia, dokumentebis gacnoba593 da sxv. aRniSnulis paralelurad xelSekrulebis dadebisa da xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sesrulebis sakiTxmac hpova ganviTareba. aRniSnulis magaliTia e.w. Offline da Online xelSekruleba594 da sxv.

TiTqmis yvela savaWro moqmedeba saxelSekrulebo SeTanxmebas saWiroebs. swored aRniSnuli gaxda mizezi imisa, rom zogierT qveyanaSi araerTi mosazreba iqna dafiqsirebuli sakanonmdeblo doneze xelSekrulebis eleqtronuli formis mowesrigebis Taobaze,595 rasac zogierTi qveynis samoqalaqo kodeqsSi xelSekrulebis eleqtronuli formis dakanoneba mohyva.596 eleqtronuli xelSekruleba, eleqtronuli formiT xelmoweris gaTvaliswinebiT, garkveuli sirTuleebiT xasiaTdeba. aRniSnuli, pirvel rigSi, dakavSirebulia samoqalaqo saproceso normebTan (sasamarTloSi mtkicebis tvirTis dros597), vinaidan eleqtronuli xelmowera ar aris usafrTxo598 da misi gayalbeba SedarebiT martivia.

aRsaniSnavia sakiTxi, romelic eleqtronuli xelSekrulebis formas exeba _ kanonSi pirdapir gansazRvruli araa formis savaldebuloba eleqtronuli saxelSekrulebo urTierTobebisas, magram aseTi saSualebis gamoyenebiT dadebuli xelSekruleba srulad pasuxobs garigebis martivi 592 Karkoszka A., Die Auswirkungen der technologischen Entwicklung auf die europäische

Sicherheit und Zusammenarbeit, Zeitschrift für interlationale Politik, Europa Archiv, Verlag für

internationale Politik GmbH, Bonn, 1987, 590. 593 dokumentebis gacnobasTan dakavSirebiT, romelic teqnologiuri saSualebebis gamoyenebiT xorcieldeba, aseve, informaciis miRebis Taobaze (Tundac samarTlebrivi literaturis, xelSekrulebis da sxv.) ixileT: Katsh

M. E., Law in a Digital World, Oxford University Press, New York, 1995, 120-121. 594 ix. erqvania T., momxmarebelTa uflebebis dacvis evropuli standartebi eleqtronuli vaWrobis sferoSi da qarTuli kanonmdebloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #3(30)11, Tbilisi, 2011, 49. 595 ix. magaliTad, Glatt C., Vertragsschluss im Internet, Die Artikel 9 bis 11 der E-commerce-

Richtlinie und ihre Umsetzung im deutschen Recht, ZUM, Heft 5, Verlag Nomos, 2001, 397. 596 ix. magaliTad germaniis samoqalaqo kodeqsis (BGB) 126a muxli. 597 Roßnagel A., Das neue Recht elektronischer Signaturen – Neufassung des Signaturgesetzes und

Änderung des BGBund der ZPO, NJW, Heft 25, Verlag C.H. Beck, München, 2001, 1826. 598 Einsele in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, §126a, Rn. 8

<www.beck-online.beck.de> [01.02.2016].

Page 115: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

115

werilobiTi formisadmi wayenebul moTxovnebs.599 aRniSnulis farglebSi mxareebs mtkicebulebis saxiT rCebaT dokumenti, xolo nebis gamovlena `eleqtronuli xelmowerisa da eleqtronuli dokumentis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis pirobebs unda Seesabamebodes.600

mtkicebulebis arsebobis kvalad mniSvnelovania SevexoT im faqtsac, rom arsebuli sasamarTlo praqtika materialuri (werilobiTi) xelSekrulebisgan gansxvavebul SemTxvevebs icnobs.601 kerZod, eleqtronul xelSekrulebas dedani ar gaaCnia. ase, magaliTad, mxareebs werilobiTi/materialuri formis xelSekrulebis TiTo egzemplari rCebaT originalis saxiT. gansxvevbuladaa es SemTxveva internetis saSualebiT dadebuli xelSekrulebisas, sadac mxolod xelmowerili versiis arsebobac sakmarisia602 da, Sesabamisad, dedanis warmodgenis valdebuleba mxares (sasamarTloSi davis arsebobisas da a.S.) ar gaaCnia.603 eleqtronuli xelSekrulebis SemTxvevaSi igi warmoadgens iseTi saxis dokuments, romlis wakiTxvac damxmare teqnologiuri saSualebebis gareSe SeuZlebelia.604 Sesabamisad, dedanis warmodgena aseT SemTxvevaSi ver gaxdeba xelSekrulebis arsebobis utyuarobis damadasturebeli sabuTi.605/606

eleqtronuli saxiT xelSekrulebis dadebisas masSi cvlilebisa da damatebis Setana amave saSualebiTaa SesaZlebeli.607 eleqtronuli xelSekruleba eleqtronul dokuments warmoadgens, xolo eleqtronul dokuments, sssk-is 599 zambaxiZe T., eleqtronuli vaWrobis samarTlebrivi reglamentaciis safuZvlebi (problemebi da perspeqtiva), qarTuli samarTlis mimoxilva #8/2005-1/2, Tbilisi, 2005, 118. 600

tabataZe d., gamosayenebli samarTlis da kompetenturi sasamarTlos gansazRvra eleqtronuli xelSekrulebiT, sifa, saqarTvelos iuridiuli firmebis asociaciis Jurnali #1, Sps `biarti~, Tbilisi, 2016, 78. 601 amgvari argumentacia kidev erTxel usvams xazs im faqts, rom eleqtronuli xelSekruleba formis savaldebuloobiT pirdapiri wesiT ar iboWeba da mas gansxvavebuli mowesrigeba gaaCnia. 602 Einsele in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, §126a, Rn. 26

<www.beck-online.beck.de> [18.04.2016]. 603 Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2015 wlis 13 ianvris #2b/5180-14 ganCineba. 604

Einsele in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, §126a, Rn. 3

<www.beck-online.beck.de> [20.04.2016]. 605 aRsaniSnavia, rom arsebobs gansxvavebuli dasabuTebac, romelic eleqtronul xelmoweras exeba. ix.: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 27 ivnisis #as-683-644-2011 gadawyvetileba. 606 zemoT dasaxelebuli gadawyvetilebis kritika ix.: andRulaZe q., eleqtronuli fostis meSveobiT dadebuli xelSekruleba, `samarTlis Jurnali~, N1 2014, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 91. 607 ix. iqve, 85-86.

Page 116: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

116

134-e muxlis 11 nawilis Tanaxmad, mtkicebulebis Zala gaaCnia.608 am SemTxvevaSi erTmaneTisgan imijneba eleqtronuli xelmoweriT miniWebuli mtkicebulebis Zala, romelic eleqtronuli saSualebiT miwodebuli informaciis mtkicebulebad miCneva da eleqtronuli xelmoweriT dadasturebuli dokumentis materialur dokumentTan gaTanabrebis sakiTxi,609 rac qarTul sasamarTlo praqtikaSi araerTgvarovanadaa gansazRvruli.610

5.1 eleqtronuli xelmowera rogorc nebis gamovlena

Tanamedrove teqnologiuri saSualebebis ganviTarebis

paralelurad warmoiSva nebis gamovlenis namdvilobis dadasturebis teqnologiuri saWiroeba. aRniSnulis Sedegad ganviTarda eleqtronuli xelmoweris instituti,611 romelmac specialuri kanonis saxe miiRo. `eleqtronuli xelmowerisa da eleqtronuli dokumentis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-2 muxlis `e~ qvepunqtis mixedviT, eleqtronul xelmoweras nebismieri eleqtronul monacemTa erToblioba warmoadgens, romelsac piri dokumentTan misi kavSiris aRsaniSnavad iyenebs. aseTi SeiZleba iyos e.w. daskanerebuli xelmowera, romelsac yovel calkeul xelSekrulebaze iyenebs mxare (eleqtronul dokumentze gadaaqvs xelmoweris eleqtronuli versia) nebis gamovlenis dadasturebis mizniT.

arsebobs SemTxvevebi, rodesac piri xels xelSekrulebis mxolod erT gverds awers. eleqtronuli xelSekrulebisas aseTi faqtis SemTxvevaSi problema ar iqneba arsebiTi saxis, vinaidan eleqtronuli xelmowera mTliani teqstisa da xelSekrulebis mimarT xorcieldeba.612 es logikuricaa: rodesac mxaresTan misulia mTliani xelSekruleba, mis mier xelmoweris SemTxvevaSi ar igulisxmeba, rom igi xelSekrulebis romelime calkeul punqts daeTanxma. eleqtronul xelSekrulebaze xelmowerisas igulisxmeba, rom

608 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 maisis #as-962-920-2013 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 609

tabataZe d., gamosayenebli samarTlis da kompetenturi sasamarTlos gansazRvra eleqtronuli xelSekrulebiT, sifa, saqarTvelos iuridiuli firmebis asociaciis Jurnali #1, Sps `biarti~, Tbilisi, 2016, 78-79. 610 ix. iqve, sasamarTlo praqtikis kritika. 611 eleqtronuli xelmoweris, rogorc Tanamedrove gamowvevisa da misi samarTlebriv sivrceSi mowesrigebis sakiTxis Taobaze ixileT: Schmittner S.,

Digitane Signatur als Herausforderung und Chance, BWNotZ, Heft 5/6, Verlag C.H. Beck,

München, 2001, 107-114. 612

ix. Wendtland in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H.

Beck, Stand: 01.08.2015, Edition: 36, §126a, Rn. 6 <www.beck-online.beck.de> [08.09.2015].

Page 117: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

117

mxare mTlianad xelSekrulebas eTanxmeba.613 Sesabamisad, masze xelmowera gulisxmobs, rom igi moqmedebs Sinaarsis Tavisuflebis farglebSi da mas gaazrebuli aqvs is Sedegi, rac amgvari xelSekrulebis dadebas mohyveba. calke aRniSvnis Rirsia eleqtronuli SetyobinebiT saxelSekrulebo urTierTobis damyarebis sakiTxi. ase, magaliTad, rodesac mxareTa mier eleqtronuli fostis saSualebiT Sexmianebis SesaZleblobaa gaTvaliswinebuli. erTi mxriv, aRniSnuli ufro amartivebs mxareTa Soris komunikacias, Tumca, meore mxriv, gansazRvravs CarCoebs _ zemoT dasaxelebuli specialuri kanonis farglebSi unda imoqmedos mxarem da amdenad, daculi unda iyos eleqtronuli dokumentis gagzavnisa da miRebis wesi.614

5.2 internetSi dadebuli xelSekruleba

internetxelSekruleba praqtikaSi ramdenime saxiTaa warmodgenili.615 TiToeuli maTgani (iseve, rogorc uSualod internetSi dadebuli xelSekruleba) samoqalaqo kodeqsSi, Tavisi arsidan gamomdinare, calke araa mowesrigebuli. imis gaTvaliswinebiT, rom amgvari SeTanxmebac kerZosamarTlebriv xelSekrulebas warmoadgens, masze samoqalaqosamarTlebrivi normebis zogadi wesebi vrceldeba.616 aRniSnulis safuZvels iZleva is, rom internetSi dadebuli xelSekruleba Cveulebrivi samoqalaqosamarTlebrivi xelSekrulebis saxes warmoadgens.617

internetSi xelSekrulebis dadebis nawilSi yuradReba unda gamaxvildes iseT SemTxvevebze, rodesac konkretul vebgverdze mocemulia Cveulebrivi pirobebi da mxolod Sesabamisi Rilakis meSveobiT piri Tanxmobas acxadebs masze. aseT dros vebgverdze SesaZlebelia sxvadasxva sakiTxebTan mimarTebiT iyos konkretuli pozicia dasafiqsirebeli, 613 aqve unda aRiniSnos aseve, rom garda eleqtronuli xelmowerisa, arsebobs eleqtronul-cifruli xelmowera, romelic aseve eleqtronuli xelSekrulebis Semadgenel elements warmoadgens: aRniSnulis Taobaze ixileT: zambaxiZe T., eleqtronuli vaWrobis samarTlebrivi reglamentaciis safuZvlebi (problemebi da perspeqtiva), qarTuli samarTlis mimoxilva #8/2005-1/2, Tbilisi, 2005, 138. 614 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 27 ivnisis #as-683-644-2011 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 615

ix. tabataZe d., gamosayenebli samarTlis da kompetenturi sasamarTlos gansazRvra eleqtronuli xelSekrulebiT, sifa, saqarTvelos iuridiuli firmebis asociaciis Jurnali #1, Sps `biarti~, Tbilisi, 2016, 79. 616 ix. Hornung G., Müller-Terpitz R. (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Springer-Verlag,

Berlin, 2015, 42. 617 ix. magaliTad, Paal P.B., Internetrecht – Zivilrechtliche Grundlagen, JuS, Heft 11, Verlag

C.H. Beck, München, 2010, 954.

Page 118: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

118

magaliTad, iseT pirobas unda daeTanxmos piri, romelic gaecno da absoluturad eTanxmeba standartul pirobebs da sxv. imis gaTvaliswinebiT, rom vebgverdis mflobeli kompania an nebismieri piri, vinc ganagebs am ukanasknels, Tavad adgens standartul pirobebs, praqtikuli Tvalsazrisidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom, Tu momxmarebels surs vebgverdis saSualebis momsaxurebis miReba, igi unda daeTanxmos standartul pirobebs.618 sxva SemTxvevaSi mxareTa Soris xelSekruleba ar daideba.

gamosarCevia problemuroba, romelic internetSi dadebul xelSekrulebas axasiaTebs. esaa moTxovnis dayenebis SesaZlebloba Sesabamisi piris mier. oferents gaaCnia uflebamosileba, Tavad gansazRvros, Tu ra saxis pirobebs gawers Tavis standartuli tipis xelSekrulebaSi. magaliTad is, Tu romeli qveynis kanonmdeblobiT gadawydeba dava da a.S.619 garda aRniSnulisa, problemas SesaZlebelia warmoadgendes baTili daTqmis mqone standartuli pirobis safuZvelze Tanxis ukan dabrunebis sakiTxi (magaliTad, Tu sxva kontinentzea gamyidveli da myidveli sxva kontinentidan debs xelSekrulebas); aseve, vebgverdi, romelzec gawerili xelSekrulebis pirobebi, SeiZleba ar iyos namdvilad ekonomikuri miznebisken mimarTuli da aseTis arsebobisas, saqme danaSaulebriv qmedebasTan gvqondes.

amdenad, internetSi dadebuli xelSekruleba (saubari ar exeba socialur qselSi dadebul xelSekrulebas, is calke saxiT iqneba ganxiluli) garkveuli riskebis matarebel garigebas warmoadgens. SesaZlebelia, dairRves xelSekruleba _ es problema Teoriulad martivad gadasaWrelia, magram praqtikuli TvalsazrisiT, SeiZleba es SeuZlebelic ki aRmoCndes. magaliTad, garTuldes sasamarTloSi sarCelis Setanac ki, rodesac ver xerxdeba meore mxaris Sesaxeb detaluri informaciis620 an Tundac xelSekrulebis Sesrulebis adgilis moZieba, aseve, SeiZleba garTuldes pirobebis gansazRvra. mtkicebulebis wardgenis TvalsazrisiT yvelaze did siZneles ki is warmoadgens, rom xelSekrulebis standartuli piroba, romelic xelmoweril iqna konkretuli momxmareblis mier, sacilo gaxdes an baTilad iqnes cnobili. aseT sakiTxebTan mimarTebiT mtkicebulebis Segroveba subieqtur faqtorebze iqneba dafuZnebuli. Tumca mxolod aRniSnuli ver gaxdeba sasamarTloSi momxmareblis

618 Löhnig M., Die Einbeziehung von AGB bei Internet-Geschäften, NJW, Heft 25, Verlag C.H.

Beck, München, 1997, 1689. 619 jorbenaZe s., baxtaZe u., maWaraZe z., mediasamarTali, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 44. 620 vebgverdis winaaRmdeg sarCelis Setana fizikurad ver ganxorcieldeba.

Page 119: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

119

sasargeblod saqmis warmoebis dasrulebis winapiroba. am SemTxvevaSi motyuebis an Secdomis mtkiceba TiTqmis SeuZlebelia. amasTan, vebgverdze arsebuli xelSekrulebis standartuli pirobebi swored imis winapirobaa, rom mxare martivad, yovelgvari daCqarebis gareSe gacnoboda TiToeul maTgans621 da Semdeg gamoevlina neba aRniSnulis mimarT. magaliTad, Tu piri ar aris darwmunebuli konkretuli nivTis nivTobriv unaklobaSi, magram internetSi arsebuli suraTidan gamomdinare, e.w. internetdaTvalierebis gziT mainc debs xelSekrulebas, igulisxmeba, rom is eTanxmeba amgvar pirobebs. gansxvavebuli Sedegi dadgeba mxolod maSin, Tu pirobebi aSkarad Seusabamoa realobasTan, an Tu saqme gvaqvs TaRliTobasTan da sxv.622 rac Seexeba nebis gamovlenas, romelic ganxorcielda eleqtronuli xelmoweriT an konkretul pirobaze eleqtronuli saSualebis gamoyenebiT, igi werilobiTi formiT dadebuli garigebis analogiurad SeiZleba iqnes moazrebuli.623/624

5.3 socialur qselSi dadebuli xelSekruleba

socialur qselSi daregistrireba mxolod

xelSekrulebis dadebiTaa SesaZlebeli.625 Tanxmoba registraciis Taobaze warmoadgens momxmareblis dasturs, gamoiyenos socialuri qseli kanoniT aukrZalavi miznebisTvis.626 amdenad, socialur qselSi registraciisTvis nebis gamovlenaa saWiro, raTa dadebul iqnes namdvili garigeba.627 Tavis mxriv, nebis gamovlenis namdvilobaze amosaval wertilad samoqalaqosamarTlebrivi mowesrigeba unda iqnes gansazRvruli, vinaidan kanonis specialuri normiT

621 Horn C., Verbaucherschutz bei Internetgeschäften, MMR, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München,

2002, 2010. 622 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 3 oqtombris #as-902-942-2011 ganCineba – aRwerilobiTi nawili. 623 Mallmann R. A., Heinrich E.D., Schriftform bei Geschäften im Internet, ZRP, Heft 11, Verlag

C.H. Beck, München, 2000, 473. 624 analogiis saxiT paralelis gavlebaa SesaZlebeli zogadad eleqtronuli xelSekrulebis institutTan _ formis Tavisufleba, marTalia, erTi mxriv, absoluturad aRiarebuli uflebaa mxareTaTvis, magram misi praqtikuli gamoyeneba (aseve, is oferti, romelic swored eleqtronuli saSualebiT dadebuli xelSekrulebisas miiReba mxedvelobaSi) martivi formis dacvis saWiroebaze miuTiTebs. 625 Müller-Terpitz R., Hornung G. (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Sprnger-Verlag Berlin

Heidelberg, 2015, Kapitel 1, Rn. 8. 626

Hornung G., Müller-Terpitz R. (Hrsg.), Rechtshandbuc Social Media, Springer-Verlag, Berlin

Heidelberg, 2015, 39. 627 iqve, Müller-Terpitz R., Hornung G. (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Sprnger-Verlag

Berlin Heidelberg, 2015, Kapitel 3, Rn. 15.

Page 120: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

120

amgvari daTqma arc saqarTveloSi gvxvdeba da arc sxva ganviTarebul qveynebSi.628

imis gaTvaliswinebiT, rom socialuri qseli Tavisi funqciebiT eleqtronul fostas gauTanabrda (igulisxmeba pirvel rigSi _ `Facebook-i~),629 saxelSekrulebo urTierTobisas (magaliTad, SromiTi urTierTobis dros) SesaZlebelia misi, rogorc yoveldRiuri informaciis mimRebis, gamoyeneba.630 aRniSnuli ganviTareba warmoadgens imis winapirobas, rom mxareebs SeuZliaT xelSekruleba swored socialuri qselis gamoyenebiT dadon, gaugzavnon meore mxares igi da sxv., an uSualod socialur qselSi SeTanxmdnen garkveul valdebulebebze.631 magaliTad, Tu mxareebi socialuri qselis mimoweris funqciis mqone saSualebiT erTmaneTs garkveuli sakiTxis Taobaze SeuTanxmdebian, es niSnavs, rom isini socialuri qselis gamoyenebiT deben xelSekrulebas. aseTi xelSekruleba moazrebul unda iqnes, rogorc socialuri qselis saSualebiT dadebuli xelSekruleba.

5.4 eleqtronuli fostis saSualebiT dadebuli

xelSekruleba eleqtrouli fostis saSualebiT xelSekrulebis

dadebisas mxareTa SeTanxmeba swored eleqtronuli fostis gagzavniT xorcieldeba. aRniSnuli sakiTxi ar Seexeba iseT SemTxvevebs, rodesac mxare eleqtronuli versiis xelmoweril dokuments ugzavnis meore mxares xelmosawerad. eleqtronuli fostis saSualebiT dadebuli xelSekrulebisas mniSvnelovania imis gansazRvra, Tu rodis CaiTvleba neba gamovlenilad. xelSekrulebis Tavisufleba mxareebs imgvari moqmedebis uflebas aniWebs, romliTac maT SeuZliaT winare xelSekrulebaSi moawesrigon nebis adresatamde misvlis sakiTxi. Tu mtkiceba dasWirdeba pirs am sakiTxTan mimarTebiT, gamoiyeneba araerTi teqnologiuri saSualeba, romelic aseT faqts daadasturebs.632 gansxvavebulad wesrigdeba sakiTxi, rodesac saqme iseTi saxis SeTanxmebebs (xelSekrulebebs) exeba, romelic nebis gamovlenis faqts ar akonkretebs. aseT SemTxvevaSi mniSvnelovania erTmaneTisgan gamijnul iqnes is, Tu vis ugzavnis el. fostis gamgzavni aseT Setyobinebas _

628 ix. iqve, Kapitel 1, Rn. 8. 629 Notzon M., Arbeitsrecht meets Facebook, öAT, Heft 9, Verlag C.H. Beck, München, 2013, 182. 630 iqve. 631 igulisxmeba, rom aseT dros gamovlenili neba unda iyos namdvili da seriozulad gamovlenili. 632 Herwig V., Zugang und Zustellung in elektronischen Medien, MMR, Heft3, Verlag C.H. Beck,

München, 2001, 149.

Page 121: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

121

mewarmes (sawarmos, im pirs, romelic biznessaqmianobas eweva), Tu kerZo pirs.633 ufro zustad, problemis gadaWrisas gasaTvaliswinebelia is, Tu ramdenad elodeboda an/da SeiZleboda molodini hqonoda pirs, rom miiRebda aseT eleqtronul Setyobinebas.634 magaliTad, biznesiT dakavebuli piri dReSi ramdenjerme amowmebs el. fostas. es warmoSobs molodins, rom igi ufro male naxavs amgvar Setyobinebas, vidre sxva piri.635 Tumca, orive SemTxvevaSi, saWiroa el. fostis mimRebis mxridan Sesabamisi werilobiTi (el. fostis an sxva, materialuri dokumentis) saxiT ofertis miReba da aqceptiT misi dadastureba.636

ramdenad marTebulia termini `eleqtronuli fostiT dadebuli xelSekruleba~? ramdenad SeiZleba el. fostis saSualebiT daidos xelSekruleba maSin, rodesac realuri moqmedeba sxvagvarad xorcieldeba? praqtikaSi arsebuli magaliTebidan gamomdinare, amgvari moqmedeba Semdegnairad xorcieldeba: mxareebi beWdaven eleqtronul dokuments, Semdeg materialuri saxiT dafiqsirebuls aweren xels637 da xelmowerils iseve eleqtronuli saxiT ugzavnian meore mxares. amdenad, aseT dros xelSekruleba ideba eleqtronuli fostis daxmarebiT da ara eleqtronuli fostiT. xelmoweris namdviloba damokidebulia Sesabamis mtkicebulebaze. igi dasaSvebia aseve specialuri kanonis gziT. aseTis arsebobisas eleqtronuli fosta mxolod e.w. gamtar funqcias asrulebs. eleqtronuli fostis daxmarebiT xelSekrulebis dadebis meore SemTxvevaSi mxolod eleqtronuli fostis gagzavniT (igulisxmeba masSi arsebuli teqsti, an werili, romelsac ar gaaCnia meore mxarisTvis xelmoweris adgili) da misi miRebiT deben mxareebi xelSekrulebas. aseT dros sakamaTo is sakiTxi xdeba, Tu ramdenad daculia werilobiTi forma. magaliTad, gamyidveli SeuTanxmda myidvels uZravi nivTis miyidvis Taobaze da miswera mas, rom miwis nakveTis Rirebuleba asi aTas lars Seadgens. Tu myidvelma sapasuxo eleqtronuli fostiT daudastura gamyidvels Tavisi neba da daeTanxma mis oferts, igulisxmeba, rom mxareTa Soris SeTanxmeba miRweulia, Tumca es faqti xelSekrulebis dadebis Taobaze Sesabamis

633 Schrammen J., Grenzüberschreitende Verträge im Internet: Internationale Gerichtszuständigkeit

und anwendbares Recht, Dissertation, zur Erlangung des Doktorgrades der juristischen Fakultät der

Georg-August-Universität zu Göttingen, 1. Auflage, Cuvillier Verlag, Göttingen, 2005, 279. 634 iqve. 635 iqve, 275. 636

Friske L., Allgemeine Geschäftsbedingungen vor missbräuchlichen Klauseln, der Schutz des

deutschen Verbrauchers vor missbräuchlichen Klauseln, Band 47, Berliner Wissenschafts-Verlag,

Berlin, 2005, 112. 637 meore SemTxvevaa, rodesac eleqtronul versias ewereba xeli. msjelobis miznebidan gamomdinare, analogiuri datvirTva gaaCnia meore magaliTsac.

Page 122: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

122

mtkicebulebad ver iqceva. praqtikuli TvalsazrisiTac, eleqtronuli fostis amonawerebs sajaro reestri ver Caibarebs.638 amasTan, es SeiZleba aseve problema gaxdes sasamarTloSi xelSekrulebis dadebis mtkicebis TvalsazrisiTac. SesaZlebelia, sasamarTlom eleqtronuli fostiT miRweuli SeTanxmeba werilobiTi garigebis magaliTad ar miiCnios.639 Sesabamisad, aseTis arsebobisas xelSekrulebis Tavisuflebis realizacia garkveuli sirTuleebiT (mowesrigebis arasrulfasovnebidan gamomdinare) xasiaTdeba. miuxedavad imisa, rom eleqtronuli fosta garkveuli saxis informacias inaxavs, misi saSualebiT dadebul xelSekrulebasTan dakavSirebiT SesaZlebelia uamravi saxis teqnikuri xasiaTis problemas wavawydeT. magaliTad, Seicvalos teqsti (garkveuli Carevis safuZvelze), moxdes modifikacia, waiSalos da a.S.640 Sesabamisad, eleqtronuli fostis saSualebiT xelSekrulebis dadeba ar warmoadgens mxareTaTvis daculobis upirobo safuZvels da SeiZleba misi avTenturobis dadgena gaxdes problemuri.641

6. sajarosamarTlebrivi mniSvnelobis mqone

xelSekruleba kerZo- da sajarosamarTlebrivi urTierTobis

gamijvnasTan dakavSirebiT iuridiul literaturaSi araerTi mosazrebaa gamoTqmuli.642 TiToeuli aseTi mosazrebis mTavari mizania, naTlad warmoaCinos maT Soris arsebuli ganmasxvavebeli niSnebi. aseTi SeiZleba iyos, magaliTad, kerZo samarTalSi subordinaciuli urTierTobebis naklebad arseboba, rac samarTlebrivi urTierTobis sawyisad sajaro dawesebulebis nebaze damokidebulebas ar gulisxmobs.643

638 Tumca SesaZlebelia gansxvavebuli poziciis arsebobac. realurad, mxareTa SeTanxmeba xdeba yvela arsebiT pirobaze. amasTan, eleqtronuli forma werilobiTi formis identuradac SegviZlia aRviqvaT (Tundac eleqtronuli xelmoweris kuTxiT). miuxedavad amisa, mxolod eleqtronuli fostis xelSekrulebis dadeba Sesabamisi Sedegis momtani ver iqneba. 639 es msjeloba efuZneba im faqts, rom gansxvavebiT eleqtronuli fostisgan, qaRalds (an iseT eleqtronul dokumentSi, romelic amobeWdvis SemTxvevaSi werilobiTi xelSekrulebis magaliTad miiCneva. magaliTad, e.w. Word-is dokumenti) e.w. gamtarobis funqcia ar akisria. 640

Roßnagel A., Pfitzmann A., Der Beweiswert von E-Mail, NJW, Heft 17, Verlag C.H. Beck,

München, 2003, 1210. 641 iqve. 642

aRniSnulis Taobaze ix. magaliTad, Wanturia l., uZravi nivTebis sakuTreba, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, 23-31. 643

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 2.

Page 123: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

123

maSasadame, Tavisuflebis SezRudvac mxolod calkeul SemTxvevebSia dasaSvebi.644

sajaro samarTalSi saxelSekrulebo urTierTobis mniSvnelobis yvelaze arsebiTi gamovlinebaa szak-iT mowesrigebuli administraciuli xelSekrulebis samarTlebrivi instituti. igi administraciul-samarTlebrivi urTierTobebis warmoSobis erT-erT safuZvels warmoadgens,645 Tumca xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedeba am aspeqtSic absoluturad gansxvavdeba samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobebisgan. Tu xelSekrulebis Tavisulebis arsi samoqalaqo samarTlis erT-erTi umTavresi samarTlebrivi institutia, sajaro samarTalSi igi mxolod calkeul SemTxvevebSi hpovebs asaxvas.646 sajaro samarTalSi xelSekrulebis moqmedebas gaaCnia is daniSnuleba, rom sajaro dawesebuleba CarTos kerZo avtonomiis principze dafuZnebul urTierTobaSi, mxolod garkveuli miznis miRwevis mizniT.

termini „sajarosamarTlebrivi mniSvneloba“ ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos kerZo subieqtebs Soris dadebul xelSekrulebas didi sazogadoebrivi mniSvneloba ar gaaCnia. xelSekrulebis aseT saxed gamoyofis mizans misi subieqtebi ganapirobeben, romlis gaTvaliswinebiTac, saxelmwifo gamodis sajaro- da ara kerZosamarTlebrivi, e.w. damxmare miznidan. amdenad, sajarosamarTlebrivi mniSvnelobis xelSekrulebis dadeba saxelmwifosTvis ganxorcielebuli qmedebaa. Tematurad, xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi sajarosamarTlebrivi daniSnulebisas, xelSekrulebis or saxeze unda iqnes yuradReba gamaxvilebuli: xelSekruleba, romelTa dadebac saxelmwifoebriv doneze xorcieldeba da administraciuli xelSekruleba.

6.1 saxelmwifoebriv doneze dadebuli xelSekruleba

Saxelmwifoebriv doneze dadebuli xelSekruleba

umetesad iseTi saxis SeTanxmebaa, romlis dadebis uflebamosileba saxelmwifos konstituciur doneze SeuZlia.647 aseTia, magaliTad, konstituciuri SeTanxmeba, romlis dadebis

644

ix. kurzinski-zingeri e., kerZosamarTlebrivi da sajarosamarTlebrivi elementebis Tanafardoba germanul samarTalSi, Tamar lakerbaias Targmani, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 223. 645

ix. szak-is 65-e muxlis pirveli nawili. 646

ix. Bohnstedt J., Vertragsrecht im Einkauf, Erfolgsfaktor im Supply Change Risk Management

(SCRM), 2. Auflage, Springer Gabler, Wiesbaden, 2014, 26. 647

Bork in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und

Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011, Vorbemerkungen zu §§

145-156, 2010, Rn. 94.

Page 124: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

124

uflebamosilebac, saqarTvelos konstituciis 73-e muxlis 1-li punqtis `b~ qvepunqtis safuZvelze, saqarTvelos prezidents gaaCnia. aseTi SeTanxmeba, erTi mxriv, warmoadgens garigebis specifiur saxes, Tumca, meore mxriv, misi ZalaSi SesvlisTvis saWiroa saqarTvelos konstituciaSive gawerili garkveuli normebis gaTvaliswineba (ix. saqarTvelos konstituciis 66-e muxlis 11 punqti).

saxelmwifoebriv doneze dadebul xelSekrulebad SeiZleba ganxilul iqnes saerTaSoriso xelSekrulebac, romlis dadebisas aseve gamoiyeneba saqarTvelos konstituciis Sesabamisi normebi (ix. magaliTad, saqarTvelos konstituciis 73-e muxlis 1-li punqtis `a~ qvepunqti). amasTan, sainteresoa is faqti, rom saxelmwifo doneze xelSekrulebis dadebiT SeiZleba piris pasuxismgeblobis sakiTxi sxva aspeqtSi iqnes moazrebuli (ase, magaliTad, damatebiTi Rirebulebis gadasaxadisgan gaTavisuflebis Sesaxeb da sxv.).

6.2 administraciuli xelSekruleba

6.2.1 administraciuli xelSekrulebis arsi

administraciuli xelSekruleba samoqalaqo-

samarTlebrivi xelSekrulebis magvar xelSekrulebas warmoadgens, romelic sajaro miznebidan gamomdinare ideba. amiT administraciuli xelSekruleba emijneba kerZosamarTlebriv xelSekrulebas. kerZod, aseT SemTxvevaSi absoluturad gansxvavdeba misi mizani, forma, namdvilobis samarTlebrivi winapirobani da sxv.648

marTalia, administraciuli xelSekrulebis arsebobisas mis erT-erT xelSemkvrel mxares administraciuli organo unda warmoadgendes, magram administraciuli organos mier dadebuli yvela xelSekruleba administraciul xelSekrulebad ar CaiTvleba. maT Soris arsebuli gamijvna, upirveles yovlisa, nebis gamovlenis namdvilobaze dafuZnebiT unda ganisazRvros; aseve, unda iyos gamokveTili misi mizani da sxv.649

administraciuli xelSekrulebis sakiTxTan mimarTebiT gamoiyeneba saqarTvelos ssk-is normebi,650 rac misi samoqalaqosamarTlebrivi winapirobis arsebobad SeiZleba iqnes moazrebuli. miuxedavad aseTi winapirobisa, xelSekrulebis

648

iqve, Rn. 97. 649 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2008 wlis 15 ianvris #bs-727-693(k-07) ganCineba. 650 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 9 ivlisis #bs-578-558(k-13) ganCineba _ aRwerilobiTi nawili.

Page 125: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

125

Tavisufleba amgvari urTierTobebisas SezRudulia, vinaidan sajaro mizani, Tavisi arsiT, absoluturad gansxvavdeba kerZo piris miznisgan, miiRos Semosavali, moaxdinos nebis sakuTari survilisamebr gamovlena da sxv.

6.2.2 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva

administraciul xelSekrulebaSi administraciuli xelSekruleba efuZneba sajaro

samarTlis ZiriTad wanamZRvrebs. gansxvavebiT kerZo samarTlisgan, administraciuli organo moqceulia e.w. `samarTlebriv CarCoebSi~, romlis farglebSic unda imoqmedos da ganaxorcielos Sesabamisi uflebamosileba.651 amdenad, aseTis arsebobis SemTxvevaSi, mas garigebis dadeba mxolod sajaro funqciis ganxorcielebisTvis unda sWirdebodes.652 aRniSnuli logikuricaa im arsidan gamomdinare, rasac saxelmwifo emsaxureba: misi umTavresi daniSnuleba da saqmianobis winapirobebi samoqalaqo kodeqsidan ar gamomdinareobs. swored amitom, samoqalaqo samarTalTan gadakveTis SemTxvevebi mxolod specialuri pirobebisas ar arsebobs.653 Sesabamisad, SesaZlebelia imis Tqma, rom administraciuli xelSekrulebis dadebisas kerZo avtonomia ar moqmedebs im doneze, rogoradac igi kerZosamarTlebriv xelSekrulebaSi gvevlineba.654 sxva sityvebiT rom iTqvas, administraciuli xelSekrulebisas wina planzea wamoweuli sajaro interesis sakiTxi, romelic, erTmniSvnelovnad zRudavs xelSekrulebis Tavisuflebis princips.655

is, Tu ramdenad daculia administraciuli xelSekrulebisas xelSekrulebis Tavisuflebis principi, yoveli konkretuli SemTxvevisas ganxilvis sagans unda warmoadgendes. marTalia, xelSekruleba kerZo xasiaTis samarTlebriv dokuments warmoadgens, magram, miuxedavad

651 turava p., wkeplaZe n., zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, meore gadamuSavebuli gamocema, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2013, 42. 652 kaJaSvili g., kerZo da sajaro samarTlis gamijvnis principebi, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 42. 653

ix. Chanturia L., Das Zivilrecht der Länder des Kaukasus und Zentralasiens – Die

Entwicklungstendenzen und Relikte der Vergangenheit, WiRO, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München,

2013, 76. 654turava p., wkeplaZe n., zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, meore gadamuSavebuli gamocema, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2013, 153. 655 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 29 noembris #bs-591-559(k-06) ganCineba.

Page 126: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

126

saxelmwifos CarTulobisa, aseT SemTxvevaSi erTmaneTs upirispirdeba sajaro da kerZo interesebi. es ki mxaris uflebisgan gamomdinareobs, dados xelSekruleba Tavisuflad.656 amdenad, SesaZlebelia imis Tqma, rom administraciuli xelSekrulebisas, xelSekrulebis Tavisufleba ufro SezRudulia.

rac kanoniT akrZaluli araa, yvelaferi dasaSvebia _ xelSekrulebis Tavisuflebis principi sajarosamarTlebrivi xelSekrulebis dros ar povebs imgvar realizebas, rac es kerZosamarTlebrivi urTierTobisas gvxvdeba. swored aRniSnuli SeiZleba CaiTvalos kerZo samarTlis administraciuli samarTlisgan gamijvnis erT-erT gamovlinebad.657 metic, principebis ganxilvis donezec rom aviRoT sakiTxi, sajaro samarTalTan kerZo samarTlis mimarTebisas xelSekrulebis Tavisuflebis principi arsebiT ganmasxvavebel niSans warmoadgens, romelsac saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatac iziarebs.658 saxelSekrulebo urTierTobis WrilSi analogiuri mosazrebaa gamoTqmuli ucxo qveynis iuridiul literaturaSic, sadac calkeuli saxelSekrulebo institutis moqmedebis TvalsazrisiT paralelia gavlebuli administraciul xelSekrulebasa da klasikuri gagebiT samoqalaqo xelSekrulebas Soris.659

zogadad, xelSekrulebis dadebisas misi monawileTa mizani, Sexedulebebi da sxva damokidebuleba ar miiReba mxedvelobaSi (garda ucilod baTili, meryevad baTili da sacilo garigebisa, romelic calke ganxilvis sagans warmoadgens). administraciuli xelSekrulebisas ki aRniSnuli sakiTxi absoluturad sxva konteqstSia warmodgenili. kerZod, szak-is 65-e muxli aviwroebs administraciuli xelSekrulebis dadebis areals da amiT igi administraciuli organos moqmedebis SesaZleblobebze miuTiTebs _ dados man aseTi xelSekruleba, Tu mkacradaa gansazRvruli winapiroba. amdenad, mxareTa mier nebis gamovlena ar aris klasikuri gagebiT Tavisuflad warmodgenili administraciuli xelSekrulebisas. calke ganxilvis sagania szak-is 69-e muxliT gansazRvruli savaldebulo formis sakiTxi: kanoni, erTi mxriv, formis savaldebulo wess gansazRvravs, xolo, meore mxriv, 656 ix. Bleckmann A., Verfassungsrechtliche Probleme des Verwaltungsvertrages, NVwZ, Heft 7,

Verlag C.H. Beck, München, 1990, 606. 657

WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 61. 658 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatis 2007 wlis 21 ivnisis #bs-21-21(k-07) gadawyvetileba. 659 ix. magaliTad, Lützenkirchen K., Die Gestaltung der Verwaltungsvertrages für das

Sondereigentum, ZWE, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München, 2003, 330-331.

Page 127: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

127

kanonmdeblobaSi arsebuli gamonaklisis Taobaze miuTiTebs. es ki imas niSnavs, rom administraciuli xelSekruleba umetes SemTxvevaSi werilobiT unda iqnes dadebuli, magram calkeuli safuZvlebis SemTxvevaSi gamonaklisis daSveba isev samarTlebriv urTierTobaze dafuZnebiT iqneba SesaZlebeli.

6.2.3 privatizebis660 Sedegad dadebuli xelSekruleba

pivatizebis sakiTxi araerTxel gamxdara sxvadasxva

samarTlebriv doneze gansjadi Tema,661 rac mis aqtualurobas usvavs xazs.662 saerTo sasamarTloebis praqtikaSi araerTia SemTxveva, rodesac privatizebis Sedegad dadebuli xelSekrulebis Taobaze gansjadobis sakiTxi dgeba kiTxvis niSnis qveS.663 aRniSnul sakiTxTan mimarTebiT saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom gaakeTa mniSvnelovani ganmarteba, romelmac gansjadobis sakiTxi upiratesad `saxelmwifo qonebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis ganmartebidan gamomdinare gansazRvra.664 sasamarTlos mosazrebiT, amgvari sakiTxi administraciul kategoriad unda iqnes miCneuli, vinaidan xelSekrulebis dadebis safuZvels Sesabamisi kanoni warmoadgens.665 privatizebis sakiTxi kidev ufro metad dakonkretebuli aqvs sakasacio sasamarTlos administraciul saqmeTa palatas: igi miiCnevs, rom privatizaciis procesi ar SeiZleba kerZosamarTlebriv WrilSi iqnes ganxiluli, vinaidan, erTi mxriv, igi saxelmwifos gansakuTrebul sajaro uflebamosilebas exeba, xolo, meore mxriv, saxelmwifo, rogorc urTierTobis monawile, ver gamova kerZo piris

660 saTauri Segnebuladaa aRebuli da Seesabameba `saxelmwifo qonebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-2 muxlis `g~ qvepunqtSi arsebul Canawers, romelSic ganmartebulia termini `privatizeba~. igi Tavis TavSi moicavs process, romlis Sedegadac mxareebs Soris ideba xelSekruleba. amdenad, xelSekrulebis dadebamde gasatarebeli procedurebi igulisxmeba aRniSnul sakiTxSi. amasTan, termini `privatizacia~ ar aris kanoniT mowesrigebuli an/da ganmartebuli. igi gvxvdeba sasamarTlo praqtikaSi. amdenad, naSromSi termini moxseniebuli iqneba rogorc `privatizeba~. 661 ix. magaliTad, saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 1998 wlis 22 maisis #2/59-8 gadawyvetileba saqmeze luceta lafiaSvili saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg; am sakiTxze ixileT aseve, zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, Tbilisi, 2007, 126-127. 662 ix. magaliTad, CitoSvili T., uZrav qonebaze sakuTrebis uflebis warmoSobis ZiriTadi samarTlebrivi aspeqtebi, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2006, 61-63. 663 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 1 Tebervlis #as-77-74-2016 ganCineba. 664 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 oqtombris #as-292-279-2015 ganCineba. 665 ix. iqve.

Page 128: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

128

saxiT.666 aRniSnul pozicias iziarebs samoqalaqo saqmeTa palatac.667

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa palatis mosazrebiT, privatizebis procesis damagvirgvinebeli dokumentia Sesabamisi xelSekruleba.668 sasamarTlos poziciiTve, garda imisa, rom specialuri kanoni gansazRvravs privatizebis procesis samarTlebriv winapirobebs, garkveul SemTxvevebSi gamocemul unda iqnes samarTlebrivi aqti, romelic, Tavis mxriv, xelSekrulebas daedeba safuZvlad, xolo, aseTi saxis xelSekruleba administraciul xelSekrulebad CaiTvleba.669 swored aqedan gamomdinare, sasamarTlo Tavis msjelobaSi aviTarebs pozicias, romlis mixedviTac, privatizaciis xelSekrulebis dadebaze uaris Tqmis SemTxvevaSi pirma jer unda mimarTos administraciul organos da mxolod mis mier uaris Tqmis SemTxvevaSi SeiZleba aRniSnuli gaxdes sasamarTlo davis sagani.670 sasamarTlo praqtikaze dayrdnobiT, privatizebis Sedegad (am procesis dasrulebisas) xelSekrulebis dadeba administraciul xelSekrulebad unda iqnes miCneuli. miuxedavad amisa, szak-Si arsebuli, administraciuli xelSekrulebis ganmartebidan gamomdinare, es sakiTxi SeiZleba sadavo gaxdes: dasaxelebuli kodeqsis me-2 muxlis 1-li nawilis `z~ qvepunqtiT ganmartebuli terminisas ikveTeba administraciuli xelSekrulebis umTavresi roli da daniSnuleba _ administraciulma organom xelSekruleba dados sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT, magram sadavoa, Tu ramdenadaa privatizebis dros aseTi mizani.

6.2.4 Sualeduri Sejameba

administraciul xelSekrulebaSi mxareTa moqmedebis

Tavisufleba ar aris kerZosamarTlebrivi xelSekrulebis msgavsad garantirebuli. igive SeiZleba iTqvas saxelmwifo doneze dadebul xelSekrulebazec, rodesac moqmedebis areali, sajaro miznebidan gamomdinare, mkacrad SezRudulia.

666 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 15 noembris #bs-827-789-(g-07) ganCineba. 667 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 30 dekembris #as-890-852-2014 ganCineba. 668 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 24 martis #bs-459-453(3k-14) ganCineba. 669 ix. iqve. 670 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 15 martis #bs-1296-873(k-05) ganCineba.

Page 129: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

129

V. xelSekrulebis Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebi da maTi SezRudvis samarTlebrivi aspeqtebi

germaneli profesoris, otto fon girkes mosazrebiT,

`xelSekrulebis SeuzRudavi Tavisufleba sakuTar Tavs anadgurebs~.671 misive ganmartebiT, aseTi Zalaufleba `ZlierTa~ xelSi iaraRis qonis SesaZleblobas hgavs.672 amgvari daTqma xelSekrulebis Tavisuflebis farglebze saubrisas mTavar amomaval wertilad SeiZleba iqnes ganxiluli. Tanamedrove samoqalaqo samarTalze romis samarTlis gavlena gvxvdeba TiToeuli muxlis mowesrigebisas. swored aRniSnuli periodis samarTlebrivi mowesrigeba iZleva imis safuZvels, rom xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis SezRudva garkveul sazRvrebSi unda iqnes moqceuli. Tavisuflebis imgvari gamovlineba, romelsac farglebi da konkretuli CarCoebi ar gaaCnia, qveyanaSi anarqiisa da qaosis umTavresi safuZveli xdeba. swored am mizniTaa Tavisufleba SezRuduli xasiaTis,673 romlis gavlena saxelSekrulebo urTierTobebsac etyoba. meore mxriv, rom ar arsebobdes xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis samarTlebrivi winapiroba, xelSekrulebis Tavisuflebac ar iarsebebda. ufro zustad, Tavisuflebis SezRudva konkretuli farglebis dadgenas gulisxmobs, sadac moqmedebis areali Tavisufal ganviTarebas winaswar gansazRvrul CarCoebSi hpovebs, rac sxva sikeTeebTan erTad, sajaro wesrigis dacvis winapirobas gansazRvravs.674

1. xelSekruleba rogorc Tavisuflebis SezRudvis winapiroba

laTinur termins _ `pacta sunt servanda~ _ aqtualoba

dRevandel°realobaSic ar daukargavs.675 valdebuleba, romelic xelSekrulebis Tavisuflebis safuZvelze mxareebma

671 Jobs f., Otto von Gierke und das moderne Arbeitsrecht, Inaugural-Dissertation, 1968, S. 35 _ miTiTebulia: kereseliZe T., Sromis xelSekrulebaSi standartuli pirobebis Sinaarsis kontroli, Sromis samarTali II (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013, 45. 672 citireba moyvanilia Semdegi literatuidan _ `Die soziale Aufgabe des

Privatrechts~, 1889, Seite 28 _ citireba miTiTebulia Semdeg naSromSi: Wesel U.,

Geschichte des Rechts, von den Frühformen bis zur Gegenwart, 4., neu bearbeitete Auflage, Verlag

C.H. beck, München, 2014, 454. 673 Забоев К. И., Правовие и философоские аспекты граждансково-правого договора,

Юридический центр Пресс, Санкт-Петербург, 2003, 78. 674

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 1 martis #as-15-15-2016 ganCineba. 675

cercvaZe g., ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 59.

Page 130: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

130

sakuTari nebiT ikisres,676 warmoadgens saxelSekrulebo urTierTobis mTavar samarTlebriv safuZvels,677 romlis mixedviTac, erTi mxriv, nakisri valdebulebebis Sesruleba mxareTaTvis savaldebulo xasiaTisaa, xolo, meore mxriv, misi dacvis garantad saxelmwifo gvevlineba sasamarTlos saxiT.678 amdenad, xelSekrulebis xelmowera avtomaturad garkveuli Tavisuflebis boWvis winapirobas warmoadgens. meti TvalsaCinoebisTvis SesaZlebelia moviyvanoT termini _ `culpa in

contrahendo~, rac warmoadgens xelSekrulebis dasadebad warmoebuli molaparakebis Sedegad warmoSobil valdebulebas.679/680 magaliTad, Tu oferents miRebuli aqvs aqceptantisgan Tanxmoba, mis mier gamocxadebuli pirobebiT xelSekrulebis dadebaze da, igi am pirobebs mxolod amis Semdeg cvlis, oferents SeiZleba daekisros im zianis anazRaureba, rac man fasis SecvliT miayena aqceptants.681 meore magaliTad SesaZlebelia ganxilul iqnes is, Tu ramdenad SeiZleba analogiuri paralelis gavleba administraciuli xelSekrulebis dadebisas. kerZod, sajaro dawesebulebis mier gamocxadebul tenderSi gamarjvebul konkretul pirTan administraciuli organo, miuxedavad winasaxelSekrulebo urTierTobisa, ar debs xelSekrulebas. am SemTxvevaSi ramdenad ekisreba administraciul organos aseTi valdebuleba? erTi mxriv, sakiTxi SeiZleba mxolod sajarosamarTlebrivi kuTxiT iqnes danaxuli da masze specialuri sakanonmdeblo mowesrigeba mieTiTos, Tumca, meore mxriv, Cven vawydebiT problemas, romelic samoqalaqo da administraciul saqmeTa ganmxilvel sasamarTlos exeba.682 problemis gadaWra aseT SemTxvevaSi, upirveles yovlisa,

676 ix. Stürner M., Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit im Schuldvertragsrecht, zur Dogmatik

einer privatrechtsimmanenten Begrenzung von vertraglichen Rechten und Pflichten, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2010, 5. 677 Knothe in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz

und Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011, Vorbemerkungen

zu §109, 2010, Rn. 1. 678

cercvaZe g., ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 58. 679

WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 19. 680 samarTlebrivi Sedegebis Taobaze, romelic am TvalsazrisiT SeiZleba daekisros pirs, ixileT winamdebare naSromis VI da VII nawilebi, Sesabamisad, winasaxelSekrulebo urTierTobis gansxvaveba kontrahirebis iZulebisgan da samarTlebrivi Sedegis sakiTxi, romelic ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilidan gamomdinareobs. 681 ix. Basedow J., Preiskalkulation und culpa in contrahendo, NJW, Heft 19, Verlag C.H. Beck,

München, 1982, 1030. 682 ix. Scherer J., Rechtsweg bei öffentlichrechtlicher „Culpa in contrahendo”, NVwZ, Heft 7,

Verlag C.H. Beck, München, 1986, 540 da Semdgomi.

Page 131: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

131

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsiT unda ganxorcieldes, romelSic administraciuli organos Taobaze Sesabamisi mowesrigebaa gansazRvruli. zemoaRniSnuli samarTlebrivi winapirobebi warmoadgens safuZvels, romelic saxelSekrulebo samarTalSi mniSvnelovan datvirTvas hpovebs. valdebuleba, romelic, marTalia, mxaris mier arCeuli pirobebis Sesabamisadaa warmoSobili, mis Tavisuflebas garkveul aspeqtSi boWavs. amdenad, xelSekruleba rogorc Tavisuflebis SezRudvis winapiroba rogorc kerZo- ise sajarosamarTlebrivi miznebidan gamomdinare dadebuli xelSekrulebis dros gvevlineba.

2. zogadad xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis farglebis Sesaxeb683

nebis Tavisufali gamovlena SeiZleba mxareTa mier iqnes

gansazRvruli an kanoni pirdapir awesrigebdes xelSekrulebis Sinaarsis ZiriTad aspeqtebs. orive SemTxvevaSi xelSekrulebis Tavisufleba xelSekrulebis monawile mxares uflebas aZlevs, daamyaros sabazro ekonomikis konkretul sivrceSi wesrigi sakuTari wesebis mixedviT.684 wesebi, romelsac xelSekrulebis monawile mxare adgens, warmoadgens piris Tavisuflebas. Tumca, rogorc umetes samarTlebriv institutebSi, saxelSekrulebo urTierTobebSic Tavisufleba ar aris SeuzRudavi,685 rac ganpirobebulia erTaderTi faqtoriT: igi isaxavs Tavisufali saqmianobis stabilur da usafrTxo uzrunvelyofas,686 romlis farglebSic ar unda iqnes sxva pirTa uflebebi da interesebi darRveuli.687 es wesi vrceldeba ara mxolod samoqalaqosamarTlebriv, aramed mTlianad kerZosamarTlebriv saxelSekrulebo urTierTobebze. magaliTad, SromiTi urTierTobis damyareba, romelic Sromis Tavisuflebis principzea dafuZnebuli, gulisxmobs subieqtis survils, Tavad

683 Tavidanve unda aRiniSnos, rom xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis diferenciaciis TvalsazrisiT winamdebare qveTavSi ganxiluli ar iqneba kontrahirebis iZulebisa da xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxi. dasaxelebuli samarTlebrivi institutebis arsidan da datvirTvidan gamomdinare, aRniSnul Temebs calke Tavebi daeTmoba. 684

Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 12. 685

magaliTad, saaqcio sazogadoebaSi, aqcionerTa mier Sesabamisi moqmedebis gansazRvris kuTxiT. aRniSnulis Taobaze ixileT: Altmeppen in MüKo zum

Aktiengesetz, 3. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, §291, Rn. 31. 686

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 88. 687 CaCaniZe T., frenSaizinguli urTierTobebis samarTlebrivi regulireba, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 81.

Page 132: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

132

gankargos sakuTari SesaZleblobebi SromiT saqmianobaSi688 da xelSekrulebis Tavisuflebis principidan gamomdinare, Tavad moaxdinos sakuTari nebis formireba.

xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvaze saubrisas mniSvnelovania ganisazRvros, Tu raze dayrdnobiTaa SesaZlebeli aseTi saxis CamonaTvalis gakeTeba. saqarTvelos magaliTze aseTi dayofa ganxiluli iqneba SezRudvis diferenciaciis ori SesaZleblobis WrilSi da am oridan erT-erTis saqarTvelos kanonmdeblobasTan mizanSewonilobis kuTxiT.

2.2.1 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis orgvari

SesaZlebloba

xelSekrulebis Tavisuflebis diferenciaciis SezRudvis sakiTxi or aspeqtSi SeiZleba iqnes ganxiluli: a) SezRudva ori umTavresi safuZvliT _ xelSekrulebis SinaarsiTa da dadebis TavisuflebiT, romlidanac SeiZleba gamomdinareobdes SezRudvis danarCeni saxeebi da b) SezRudva xuT ZiriTad safuZvelze dayrdnobiT. pirveli SemTxveva warmoadgens klasikuri diferenciaciis saxes. ganviTarebuli qveynebis iuristTa gamoTqmuli mosazrebebis mixedviT, xelSekrulebis Sinaarsisa da dadebis Tavisufleba swored xelSekrulebis Tavisuflebis ganmsazRvreli umTavresi principia.689 pirvelis safuZvelze xelSekrulebis Tavisuflebis diferenciacia SesaZlebelia Semdegnairad momxdariyo: Sinaarsis da dadebis Tavisufleba rogorc umTavresi winapiroba da Semdeg arsebuli, magaliTad, formis Tavisufleba, kontrahentis arCevis Tavisufleba da a.S., rogorc umTavresi winapirobidan gamomdinare samarTlebrivi institutebi.

meore magaliTi ki xelSekrulebis Tavisuflebis diferenciacias xuT aspeqtSi exeba.690 esenia: a) Sinaarsis Tavisufleba; b) xelSekrulebis dadebis Tavisufleba; g) formis arCevis Tavisufleba; d) xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba da e) saxelmwifos nebarTva xelSekrulebis dadebisas. saqarTveloSi arsebuli mowesrigebidan gamomdinare, SezRudvis diferenciaciisas pirvel maTgans unda mieces upiratesi mniSvneloba. 688ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 1997 wlis 4 noembris #2/33/1 ganCineba saqmeze nino ioseliani samcxe-javaxeTis mxareSi saqarTvelos prezidentis saxelmwifo rwmunebulisa da saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 689 ix. magaliTad, Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck,

München, 2011, 399. 690 Segnebulad araa ganxiluli iseTi calkeuli institutebi, rogoricaa: kontrahirebis iZuleba da xelSekrulebis standartuli pirobebi.

Page 133: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

133

2.2.2 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis diferenciacia saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze

(SedarebiTi analizi gsk-sTan) saqarTvelos kanonmdeblobaSi xelSekrulebis

Tavisuflebis SezRudvis diferenciacia calkeuli samarTlebrivi urTierTobebidan gamomdinareobs. zemoT dasaxelebuli ori SesaZleblobidan qarTul iuridiul literaturaSi pirvel maTganzea aqcenti gakeTebuli da miCneulia, rom xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis ori umTavresi safuZveli xelSekrulebis Sinaarsisa da dadebis Tavisuflebaa.691 amasTan, danarCeni saxelSekrulebo saxeebi Semdegnairadaa diferencirebuli: xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis SezRudvis SemTxvevebad ganxilulia saxelmwifo nebarTvis aucilebloba xelSekrulebis dadebisas da kontrahirebis iZuleba, xolo, Sinaarsis gansazRvris Tavisuflebis SezRudvad _ formis Tavisufleba da sxvadasxva is elementebi, romelic Sinaarsis Tavisuflebas mniSvnelovnad zRudavs.692 aRniSnuli mosazrebis paralelurad, qarTul literaturaSive dafiqsirebulia pozicia, romlis mixedviTac, xelSekrulebis Sinaarsisa da dadebis Tavisufleba xelSekrulebis Tavisuflebis ori umTavresi principia.693 amgvari poziciaa ganviTarebuli kontinenturi samarTlis iseT qveyanaSi, rogoricaa germania. Sedarebis TvalsazrisiT sainteresoa swored gsk-sTan paralelis gavleba. gsk-Si (iseve, rogorc ssk-Si) calkeul magaliTebze vrceldeba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis SemTxvevebi,694 Tumca umTavres SezRudvis safuZvlad, aseve, xelSekrulebis Sinaarsisa da dadebis Tavisuflebaa moazrebuli,695 rac gavlenas sxvadasxva samarTlebriv

691

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 62. 692 ix. iqve, 62-64. 693

svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 102. 694 gsk-is magaliTze ixileT: gsk-is 1409-e muxli. ixileT amave normis Sesaxeb komentari: Kanzleiter in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2013, vor

§1409, Rn. 1-4 <www.beck-online.beck.de> [20.05.2014]; ssk-is SemTxvevaSi, magaliTad, 1174-e muxli, aseve Sesabamisi komentari: Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1174, 30-133. 695

ix. magaliTad, Busche in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2016,

vor §145, Rn. 7 <www.beck-online.beck.de> [04.06.2016].

Page 134: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

134

urTierTobebze axdens.696 amgvari SezRudva, pirvel rigSi saxelSekrulebo Tanasworobisa da mxareTa kerZo avtonomiis dacvisken mimarTul qmedebadaa moazrebuli,697 romlis safuZvelzec erTi mxaris uflebebi ar unda iyos imdenad farTo, rom daazianos xelSekrulebis sxva monawilis uflebebi.698 germaniis magaliTis moyvana da masze ssk-idan (saqarTvelos kanonmdeblobidan) gamomdinare mosazrebis dafuZneba absoluturad marTebulia kerZo samarTlis sistemebis gaTvaliswinebiT. maSasadame, SeiZleba miCneul iqnes, rom saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva or ZiriTad _ Sinaarsis da dadebis Tavisuflebis SezRudvis aspeqtSia SesaZlebeli. 2.2.3 gansxvaveba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvasa da xelSekrulebis Tavisuflebis calkeul gamovlinebas Soris

rogorc ukve aRiniSna, xelSekrulebis Tavisuflebis

SezRudvis calkeuli gamovlinebebi swored konkretuli magaliTebiT SeiZleba iqnes gansazRvruli, romelTac, Tavisuflebis SezRudvis winapirobebic gaaCnia. xelSekrulebis Tavisuflebis calkeul saxed (gamovlinebad) SeiZleba miCneul iqnes: Sinaarsis Tavisufleba, xelSekrulebis dadebis Tavisufleba, formis arCevis Tavisufleba, xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba da saxelmwifos nebarTva xelSekrulebis dadebisas. xelSekrulebis dadeba samarTlebrivi bunebis darad, TiToeuli maTgani SezRuduli xasiaTis samarTlebriv instituts warmoadgens. Sesabamisad, TiToeuli maTgani izRudeba calkeuli SemTxvevebis arsebobisas. swored am mizniT, xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvaze saubari ganviTarebuli iqneba misi gamovlinebis aspeqtSi.

696 ix. magaliTad, Bitterich K., Einschränkung der Abschlussfreiheit öffentlicher Auftraggeber

nach Einleitung eines Vergabeverfahrens, NZBau, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2006, 757 da Semdgomi. 697 Busche in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2016, vor §145, Rn. 7

<www.beck-online.beck.de> [04.06.2016]. 698 ix. magaliTad, Ellenberger in Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, Kommentar, Band 7, 70.

Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2011, Einf v §145, Rn. 7 ff.

Page 135: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

135

3. xelSekrulebis Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebi da maTi SezRudvis farglebi

3.1 xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba

xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikuli realizaciis

umTavresi instituti xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris Tavisuflebaa, romelzec mxareTa samomavlo uflebebisa da valdebulebebis gansazRvraa damokidebuli.699 xelSekrulebis Sinaarsis CamoyalibebisTvis saWiroa ZiriTadi pirobebis gaTvaliswineba,700 romelTa formirebis SesaZlebloba mxareTa prerogativas warmoadgens da igi mxareTa Tanasworuflebianobis princips efuZneba.701 Sinaarsis Tavisuflebis paralelurad, zogierT SemTxvevaSi, SesaZlebelia xelSekrulebis Sinaarsi, anu Sinaarsis Tavisuflebis farglebi, kanoniT iqnes gawerili, ra drosac, kanonSi gansazRvruli normebi mxolod dasaSvebi farglebis gamomxatvelia.702

winamdebare naSromSi warmodgenili iqneba Sinaarsis Tavisuflebis yvela is umTavresi aspeqti, romlis farglebSic xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis arealis gansazRvraa SesaZlebeli. metic, Sinaarsis Tavisufleba xelSekrulebis Tavisuflebis umTavres Semadgenel elementadac SeiZleba iqnes miCneuli, vinaidan swored Sinaarsis Tavisuflebis farglebSi aTanxmeben mxareebi yvela pirobas da swored igia, Tundac, samomavlo problemis arsebobis SemTxvevaSi davis gadamwyveti organos, gamosayenebeli samarTlisa da sxva mniSvnelovani pirobebis ganmsazRvreli.

3.1.1 xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebis praqtikuli

daniSnuleba

3.1.1.1 Tavisufleba xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisas

miuxedavad araerTi samarTlebrivi normis arsebobisa, mxareebs konkretuli SeTanxmebis miRwevisas Sinaarsis ufro meti Tavisufleba aqvT, vidre SezRudva. magaliTad, Sinaarsis Tavisuflebidan gamomdinare, mxareebs SeuZliaT rogorc

699

ZlieriSvili z., qonebis sakuTrebaSi gadacemis xelSekrulebaTa samarTlebrivi buneba, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010, 16. 700

iqve. 701 ix. Eckert in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Edition 28, Stand: 01.08.2013, §145, Rn. 9 <www.beck-online.beck.de> [12.10.2013]. 702

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 271.

Page 136: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

136

ramdenime, ise erTi pirobis daTqma.703 aseT SemTxvevaSi umTavresia Sinaarsi mxareTa nebaze iyos dafuZnebuli,704 romliTac xelSekrulebis namdviloba eWvqveS ar dadgeba. kerZod, mxareebs Soris dadasturebuli unda iyos samarTlebrivi urTierTobis damyarebis survili.705

amdenad, xelSekrulebis Sinaarsis Tavisufleba warmoadgens misi monawile mxareebis arCevanis SesaZleblobas, Tavad, sakuTari survilis Sesabamisad, moaxdinon nebismieri, kanoniT aukrZalavi samarTlebrivi pirobis xelSekrulebaSi gawera.706 aseTi pirobis gaTvaliswinebiT, Seadginon xelSekruleba sxvadasxva xelSekrulebaTa Sinaarsis kombinaciiT,707 rac mTlianad mxareTa neba-survilze iqneba damokidebuli.708

Sinaarsis Tavisuflebis arsi warmoadgens im safuZvels, romelze dayrdnobiTac mxareebs SeuZliaT, xelSekrulebaSi gaiTvaliswinon iseTi pirobebi, romlebic kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli saerTod ar aris. metic, SeiZleba iTqvas, rom mxareTa nebas, gaweron xelSekrulebis Sinaarsi, upiratesi Zala gaaCnia, garda gamonaklisi SemTxvevebisa, rodesac am survils sajaro wesrigTan/kanonmdeblobasTan Sesabamisobis sakiTxi upirispirdeba.709

3.1.1.2 Tavisuflebis moqmedebis farglebi xelSekrulebis

Sinaarsis gansazRvrisas xelSekrulebis Tavisuflebis msgavsad, Sinaarsis

gansazRvris Tavisuflebac ver iqneba absoluturi xasiaTis. swored maSin, rodesac mxareTa Soris arsebuli daTqma kanonsawinaaRmdego xasiaTs SeiZens, wina planze wamoiwevs kanoni. ase, magaliTad, Tundac mxareebs keTilsindisierebis principis an/da moraluri normebis sawinaaRmdego daTqma surdeT, xlSekruleba samarTlebrivi safuZvlis mqone ar

703 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 30 seqtembris #as-1279-1221-2013 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 704

ix. Brinkmann in Prütting/Wegen/Weinrich, BGB Kommentar, 1. Auflage, Verlag Luchterhand,

Neuwied, 2006, vor §145ff, Rn. 2. 705

ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 317. 706

WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010, 61. 707 Müssig P., Wirtschaftsprivatrecht, Rechtliche Grundlagen wirtschaftlichen Handels, 15. Auflage,

C.F. Müller, Heidelberg, 2012, 105. 708 Busche in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 24

<www.beck-online.beck.de> [30.12.2013]. 709 ix. magaliTad, Teichmann C., Vertragsfreiheit im Innenverhältnis der GmbH-Gesellschafter,

RNotZ, Heft 7/8, Verlag C.H. Beck, München, 2013, 346.

Page 137: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

137

iqneba.710 magaliTad, keTilsindisierebis principi, romelTanac SesabamisobaSi unda modiodes saxelSekrulebo Sinaarsi;711 aseve, Sinaarsia gadamwyveti nasyidobis xelSekrulebisas, romelic sasiydliani unda iyos aucileblad, aseTad rom CaiTvalos712 da sxv.

Sesabamisad, vinaidan Sinaarsis SezRudvis samarTlebriv winapirobas sakanonmdeblo daTqma warmoadgens, SesaZlebelia vivaraudoT, rom kanonmdebeli gansazRvravs xelSekrulebis Sinaarsis garkveul pirobebs,713 romelic aucileblad unda iyos gonivrul farglebSi moqceuli.714 aseT magaliTad gamodgeba ssk-is 54-e muxli, romelSic arsebuli imperatiuli daTqma pirdapir kavSirSia sajaro wesrigTan (samoqalaqo brunvis fundamentur principTan715), moralTan716 da a.S.

zogierTi samarTlebrivi urTierTobisas SeiZleba ise iqnes kanonmdeblis mier xelSekrulebis Sinaarsi gansazRvruli, rom am faqtma garkveulwilad moaxdinos mxareTa Tanasworobis CamoSlac ki.717 ase, magaliTad, SromiTi xelSekrulebis dadebisas, sadac kanoni xelSekrulebis Sinaarsis arsebiT punqtebs gansazRvravs, maTi gauTvaliswinebloba xelSekrulebis baTilobis winapirobad iqceva.718

Sinaarsis Tavisuflebis SezRudvis magaliTebi gvxvdeba calkeuli saxelSekrulebo urTierTobebis mowesrigebisas. magaliTad, gamosyidvis Taobaze arsebuli normis (ssk-is 514-e muxli) mixedviT, gamosyidvis vada aT welze mets ar SeiZleba aRematebodes, xolo am vadis gagrZeleba dauSvebelia. amgvari daTqma gulisxmobs mxareTa Tavisuflebis boWvis winapirobebs, romelTa mixedviTac, vadebis gansazRvrisas mxareebs SezRuduli uflebamosileba gaaCniaT.

710 Schmitt C., Ulmer D., Allgemeine Geschäftsbedingungen und Verträge für Unternehmen,

Chancen und Risiken, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 2010, VI (Vorwort). 711 ix. Busche in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 25 <www.beck-online.beck.de> [20.08.2013]. 712 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 30 oqtombrisNas-863-809-2012 ganCineba. 713 ix. Ritgen K., Entschließungs- und Inhaltsfreiheit des Verordnungsgebers bei

Rechtsverordnungen nach § AENTG § 1 AENTG § 1 Absatz IIIa AentG, NZA, Heft 12, Verlag C.H.

Beck, München, 2005, 676. 714 ix. Schepke J., Das Erfolgshonorar des Rechtsanwalts, gegenläufige Gesetzgebung in England

und Deutschland, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1998, 184. 715

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 54 vn. 25 [12.04.2016]. 716

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 1 martis #as-15-15-2016 ganCineba. 717 Stöhr A., Illner T., Die Inhaltskontrolle von Arbeitsverträgen, Jus, Heft 4, Verlag C.H. Beck,

München, 2015, 302. 718 ix. iqve, 300.

Page 138: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

138

Sinaarsis gansazRvra Tavis TavSi ar gulisxmobs absolutur uflebamosilebas, mxareTa mier sasurveli debulebebis gaweris TvalsazrisiT. garda ssk-iT gaTvaliswinebuli mowesrigebisa, sakiTxi met aqtualobas iZens, rodesac saqme saerTaSoriso kerZo samarTlis WrilSi ganixileba. mxareebi Sinaarsis gansazRvrisas maqsimalurad unda ecadon ara mxolod imas, rom konkretul gamosayenebel samarTals Seesabamebodes xelSekrulebis calkeuli muxli, aramed imas, rom cnoba-aRsrulebis gansaxorcielebel teritoriazec ar Seeqmnas xelSekrulebis teqsts arsebiTi problema. aRniSnuli miznis misaRwevad ki maqsimalurad dispoziciuri normebis gaTvaliswinebaa saWiro, rac qveynis moqmed kanonmdeblobasTan, sakanonmdeblo principebTan ar mova arsebiT SeusabamobaSi.719

Sinaarsis SezRudvas SeiZleba eqvemdebarebodes SemTxveva, rodesac saxelmwifo sakanonmdeblo safuZvlebze dayrdnobiT axdens fiqsirebuli tarifebis gansazRvras, rac, Tavis mxriv, sakanonmdeblo organos mxridan qveynis ekonomikis stabilurobisa da ekonomikuri mdgomareobis mowesrigebisTvis gadadgmuli nabiji iqneba.720 amdenad, Sinaarsis Tavisufleba izRudeba, rodesac kanoniTaa dadgenili savaldebulo qcevis wesi.721

3.1.1.3 keTilsindisierebis principis moqmedeba

xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebisas keTilsindisierebis principis daniSnulebas

valdebulebiT samarTalSi SeiZleba konkretuli xelSekrulebis Sinaarsis dazusteba warmoadgendes,722 rac gvaZlevs imis safuZvels, rom Sinaarsis TavisuflebasTan mimarTebiT keTilsindisierebis principis moqmedeba, pirvel rigSi, xelSekrulebis ganmartebis WrilSi iqnes ganxiluli. ufro zustad rom iTqvas, xelSekrulebaSi arsebuli urTierTgamomrcixveli an bundovani ganmartebis arsebobis

719 ix. Herresthal C., Ein europäiasches Vertragsrecht als Optionales Instrument, EuZW, Heft 1,

Verlag C.H. Beck, München, 2011, 10. 720 ix. Rochez S.P., The Nature of Contract: Definitions and Principles,<www.spr-law.com>,

Chapter I, 6. 721 Bretthauer in Deutsches und Internationales Wirtschaftsrecht, Grundzüge des Wirtschaftsprivat-,

Wirtschaftsverwaltungs und Wirtschatfsstrafrechts, Stober (Hrsg.), Verlag W. Kohlhammer GmbH,

Stuttgart, 2007, 55. 722

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 85.

Page 139: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

139

SemTxvevaSi, misi ganmarteba swored keTilsindierebisa da Tanasworobis principze dayrdnobiT unda moxdes.723

zogierTi saxelSekrulebo urTierTobis SemTxvevaSi keTilsindisierebis principis moqmedeba umetes SemTxvevaSi pirdapir normis gziT gvxvdeba. aseTia, magaliTad, xelSekrulebis standartuli pirobebis,724 an Tundac valdebulebis Sesrulebis umTavresi norma, romelic Tavis TavSi nebismieri valdebulebis Sesrulebas keTilsindisierad (aseve jerovnad) gulisxmobs (ssk-is 361-e muxlis me-2 nawili).725

valdebulebis keTilsindisierad Sesruleba, problemis arsebobis SemTxvevaSic ganmartebis gakeTebas swored keTilsindisierebis faqtze dafuZnebiT gulisxmobs. amgvari daTqmiT kanonmdebeli aZlierebs kerZosamarTlebrivi urTierTobis mowesrigebis arss da samarTlianobis WrilSi axdens mis warmoCenas. Tavad keTilsindisierebis principic xom individis moqmedebas samarTlianobis kriteriumebTan urTierTkavSirSi ganixilavs,726 rac, saboloo jamSi, erTian jaWvs hqmnis Sinaarsis Tavisuflebis realizaciisas.

3.1.2 Sinaarsis Tavisuflebis gansazRvra xelSekrulebis

ganmartebisas

3.1.2.1 obieqtur faqtorebze dafuZnebiT garigebis Sinaarsis Tavisuflebis727 farglebis gansazRvra

ssk-is 52-e muxli garigebis ganmartebas gonivruli

gansjis safuZvelze iTvaliswinebs. aRniSnuli gulisxmobs, rom

723 vaSakiZe g., keTilsindisiereba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT _ abstraqcia Tu moqmedi samarTali, qarTuli samarTlis mimoxilva #10/2007-1, Tbilisi, 2007, 22. 724 xelSekrulebis standartul pirobebTan mimarTebiT Sinaarsis kontrolis Taobaze amave naSromSi calke saxiT iqneba warmodgenili Tavi (ix. Tavi VII _ xelSekrulebis standartuli pirobebi xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi). 725 aRsaniSnavia, rom qarTuli sasamarTlo praqtika valdebulebis Sesrulebis umetes SemTxvevebze swored 361-e muxlis me-2 nawils, rogorc valdebulebis ganmartebis amomaval wertils, Seexeba. ixileT, magaliTad, Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2016 wlis 5 Tebervlis #2/6450-2015 gadawyvetileba, sadac sasamarTlo valdebulebis SesuruleblobisTvis Sesabamisi pasuxismgeblobis dakisrebis erT-erT umTavres winapirobad swored keTilsindisier da jerovan Sesrulebas (am SemTxvevaSi _ Seusruleblobas) gansazRvravs. 726

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 8, vn. 10 [11.04.2016]. 727 aRsaniSnavia, rom am etapze sakiTxi exeba zogadad garigebis Sinaarsis Tavisuflebis mowesrigebis winapirobebs, romelic dakonkretebas xelSekrulebis ganmartebis etapze (Semdgom qveTavebSi) hpovebs.

Page 140: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

140

gasarkvevia ara is, Tu sityvasityviT ra weria garigebaSi, aramed is, Tu ra igulisxmes mxareebma gamoxatul nebaSi.728/729 amdenad, dasaxelebuli norma samoqalaqo marTlwesrigis damyarebisTvis umniSvnelovanes qcevis wess Seicavs.

sainteresoa sakiTxis ganxilva Sinaarsis Tavisuflebis farglebTan mimarTebiT _ Sinaarsis Tavisufleba ar aris absoluturi saxis, rac avtomaturad misi SezRudvis arsebobis winapirobas iTvaliswinebs. SezRudvas unda gaaCndes kanonieri safuZveli da mizani. ra SeiZleba aseT SemTxvevaSi warmoadgendes garigebis SinaarsSi Carevis daniSnulebas? erTi mxirv, ssk-is 52-e muxli xelSekrulebas exeba (nebis ganmartebis aspeqtSi), xolo, meore mxriv, igi xelSekrulebis Tavisuflebis areals moqmedebis gansazRvrul farglebs udgens. aq mniSvnelovania aRiniSnos, rom ssk-is 52-e muxli ara mxolod samoqalaqosamarTlebriv, aramed zogadad kerZosamarTlebriv xelSekrulebebsac exeba, romlis mixedviTac SesaZlebelia, magaliTad, SromiTi xelSekrulebis calkeuli pirobebis ganmarteba730 da sxv.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom ssk-is 52-e muxli Sinaarsis Tavisuflebis instituts kidev ufro metad ganamtkicebs. vinaidan nebis gamovlenis ganmartebis bundovanoba mis baTilobas iwvevs,731 xelSekrulebis monawile mxareTa mier xelSekrulebis pirobebis maqsimalurad marTebulad gawera, upirveles yovlisa, swored xelSekrulebis namdvilobis dadgeniskenaa mimarTuli. es ki kidev erTxel usvavs xazs Sinaarsis Tavisuflebis realizaciis saWiroebas.

728

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 52, vn. 10 [12.04.2016]. 729 sityvasityviTi ganmarteba dasaSvebia, Tumca igi samarTlebrivad marTebuli iqneba, Tu gonivruli gansjis Sedegad analogiuri Sedegi iarsebebs; ixileT, magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 13 ianvris #as-1106-1041-2015 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 730 ix. magaliTad, Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2014 wlis 2 dekembris #2/2536-14 gadawyvetileba, romlis mixedviTac, mxareTa mier xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli piroba saxelSekrulebo vadis Taobaze sasamarTlom swored ssk-is 52-e muxlze dayrdnobiT ganmarta. kerZod, sasamarTlom miiCnia, rom SromiTi xelSekrulebis erTi TviT dadeba da mudmivad erTi Tvis gasvlis Semdeg dadebuli xelSekrulebis imave periodulobiT (erTi Tve _ yvela jerze) gagrZeleba ar modioda SesabamisobaSi moqmed kanonmdeblobasTan da SromiTi xelSekruleba uvadod dadebulad miiCnia. 731

ix. Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 52, vn. 22 [12.04.2016].

Page 141: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

141

3.1.2.2 xelSekrulebis ganmarteba: xelSekrulebis SinaarsSi Carevis mimarTeba mxareTa nebis dadgenasTan xelSekrulebis ganmarteba Sinaarsis Tavisuflebis

WrilSi dasaxelebuli samarTlebrivi institutis realizaciis umTavres safuZvels warmoadgens. xelSekrulebis ganmartebisas sasamarTlo efuZneba sxvadasxva sakiTxebs. aseTi SeiZleba iyos, magaliTad, mizez-Sedegobrivi kavSiris dadgena damdgar Sedegsa da konkretul qmedebas/umoqmedobas Soris.732 swored am safuZvliT SeiZleba dadgindes Sinaarsis daniSnuleba da misi mimarTeba mxareTa nebis avtonomiis WrilSi.

Sinaarsis anu xelSekrulebis ganmarteba, Sinaarsis TavisuflebaSi Carevad ar unda iqnes aRqmuli. zogadad, xelSekrulebis Tavisuflebis principis ganuyofeli nawilia is, rom mosamarTles ar SeuZlia Caerios saxelSekrulebo urTierTobaSi da TviT xelSekrulebaSi Tavisi mosazrebiT.733 aRniSnuli warmoadgens mosamarTlis mxridan xelSekrulebis monawile mxareTa Tavisuflebis dacvis uflebis pativiscemis gamovlinebas. rodesac mosamarTle iRebs gadawyvetilebas konkretul sakiTxTan dakavSirebiT, igi aRniSnuls Tavisuflebis farglebSi axorcielebs da Tavad aZlevs samarTlebriv urTierTobas kvalifikacias,734 rac mxaris mier dayenebul moTxovnasTan SesabamisobaSi unda modiodes.735 ufro zustad Tu vityviT, mosamarTlis mier konkretuli samarTlebrivi urTierTobis WrilSi sakiTxis ganxilva ar warmoadgens mxareTa TavisuflebaSi ukanono Carevis winapirobas.

3.1.2.3 Sinaarsis Tavisufleba xelSekrulebis formalur

niSnebTan mimarTebiT

dadgenili sasamarTlo praqtikaa, rom xelSekrulebis saxelwodebas (an/da xelSekrulebaSi gaweril terminebs) saxelSekrulebo urTierTobebis ganxilvisas gadamwyveti mniSvneloba ar eniWeba. mTavaria, ra iqneba xelSekrulebis SinaarsSi gansazRvruli da rogor iqneba igi mxareTa mier

732 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 10 seqtembris #as-755-811-2011 ganCineba. 733

Todua m., vilemsi h., valdebulebiTi samarTali, saqarTvelos azalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2006, 105. 734 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 4 martis #as-973-1208-04 ganCineba. 735 CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 54.

Page 142: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

142

Camoyalibebuli.736 sasamarTlos amgvari pozicia absoluturad Seesabameba kerZo avtonomiis arssa da masze dafuZnebul davis gadaWris wess, sadac gadamwyvet rols ara dokumentis garegani gamoxatuleba, aramed gamovlenili nebis dadgena TamaSobs. ufro dazustebiT rom iTqvas, xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisTvis, sasamarTlos mier Sesabamisi gadawyvetilebis miRebisas am sakiTxTan dakavSirebiT formalur niSnebze (da ara formis savaldebulo wessze) yuradRebis gamaxvileba ar aris sakmarisi.737 formalur niSnad SeiZleba gansazRvrul iqnes, magaliTad, xelSekrulebis saTauri. magaliTad, Tu xelSekrulebis saTaurad miTiTebulia `ijaris xelSekruleba~, magram xelSekrulebis Sinaarsi qiravnobis sakiTxze miuTiTebs, maSin sasamarTlos mier gamoiyeneba swored qiravnobis momwesrigebeli normebi.738 aseTi SemTxvevisas saxelSekrulebo urTierTobebidan warmoSobili davebis gadasawyvetad mniSvneloba eniWeba xelSekrulebaSive arsebul mxareTa ufleba-movaleobebis sakiTxs, xelSekrulebis sagans da sxv.739 aRniSnuli logikuricaa. saxelSekrulebo davis gadawyveta yovelTvis xelSekrulebiT gaTvaliswinebul normebs efuZneba. es ki SeuZlebeli iqneboda mxolod saxelwodebis miTiTebiT.

3.1.3 Sinaarsis Tavisuflebis sakanonmdeblo SezRudva

saxelSekrulebo urTierTobebSi da misi mimarTeba mxareTa TavisuflebasTan740

rogorc ukve aRiniSna, SesaZlebelia Sinaarsis Tavisuflebis SezRudva calkeuli samarTlebrivi normebidan gamomdinareobdes. aRniSnuli gulisxmobs kanonmdeblis mier xelSekrulebis monawileTaTvis miniWebul konkretul mimarTulebas, dadgenil qcevis wess, romlis dacvac da xelSekrulebaSi gaTvaliswinebac aucilebelia. Tanamedrove praqtikaSi arsebobs magaliTebi, rodesac mxareebi konkretuli xelSekrulebis dadebisas ssk-is normebs pirdapir ar weren

736 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 12 martis #as-147-141-2012 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 737 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 oqtombris #as-459-438-2015 gadawyvetileba _ aRwerilobiTi nawili. 738 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 22 martis #as-1359-1197-2010 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili (Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2009 wlis 27 aprilis gadawyvetileba; Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2010 wlis 21 oqtombris ganCineba. sakasacio etapze mxareebi morigdnen). 739

ix. Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2013 wlis 17 ianvris #2/6092-11 gadawyvetileba. 740 aRniSnul qveTavSi Segnebulad ar aris xelSekrulebis standartuli pirobebisa da kontrahirebis iZulebis sakiTxebi asaxuli, romelTac amave naSromis VI da VII nawilebSi ixilavT.

Page 143: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

143

xelSekrulebaSi, rac absoluturad misaRebia imis gaTvaliswinebiT, rom is valdebuleba, rac kanonis safuZvelze ekisreba xelSekrulebis monawile mxares, ar aris aucilebeli xelSekrulebiT ganisazRvros. es ar niSnavs imas, rom Sinaarsis Tavisufleba Tavis funqcias kargavs, piriqiT, mxareTa mier Tavisuflebis moqmedebis farglebSi saWiroa swored iseTi pirobebis miTiTeba xelSekrulebaSi, romelic kanoniT gansazRvrul mowesrigebas daakonkretebs. amdenad, Sinaarsis Tavisufleba kanonSi gansazRvruli mowesrigebis ganvrcobis kanonier winapirobas warmoadgens, romlis farglebSic, mxareebi Tavad gansazRvraven samarTlebriv Sedegebsa da pasuxismgeblobis im winapirobebs, rac xelSekrulebiT nakisri valdebulebis darRvevisTvis iqneba gaTvaliswinebuli. es exeba calkeul saxelSekrulebo pirobebs, romlis farglebSic xdeba SeTanxmebis miRweva. magaliTad, angariSsworebis pirobebi741 da sxv.

zemoT Tqmulis dasadastureblad SeiZleba iseTi SemTxvevis moyvana, rodesac problema normis ganmartebasa da mis konkretul SemTxvevasTan SesabamisobaSi moyvanas exeba. ase, magaliTad, nardobis xelSekrulebis SemTxvevaSi, ssk-is 632-e muxlidan gamomdinare, konkretuli garemoebebidan an samuSaos xasiaTidan gamomdinare, Tu Sesabamisi winapiroba iarsebebs, menarde valdebulia, samuSao piradad Seasrulos. Tu mxareTa mier ar iqna gansazRvruli an/da konkretulad ar iqna dadgenili, Tu ras niSnavs kanoniT gaTvaliswinebuli garemoebebi an samuSaos xasiaTi, SeiZleba problemis gadaWra CixSi Sevides. kerZod, aseTis arsebobisas, Tu menardem sxva pirs daukveTa samuSaos Sesruleba, sakiTxis gadaWrisas SesaZlebelia sasamarTlos kanonismier da saxelSekrulebo valdebulebaTa Soris gamosayenebeli samarTlis WrilSi mouwios msjeloba.742 amdenad, miuxedavad sakanonmdeblo doneze gawerili xelSekrulebis pirobebis SezRudvisa (samarTlebrivi winapirobisa) Sinaarsis Tavisuflebis realizacia mainc umTavres rols TamaSobs konkretuli problemuri sakiTxis gadaWris dros.

741 ix. magaliTad, jorbenaZe s., xelSekrulebaSi angariSsworebis pirobebis gansazRvris zogierTi sakiTxi, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 400 da Semdgomi. 742 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 10 seqtembris #as-870-832-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili.

Page 144: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

144

3.1.4 Sinaarsis Tavisuflebis mniSvneloba samoqalaqo saproceso samarTalSi

marTalia, Sinaarsis Tavisufleba xelSekrulebis

Tavisuflebis da, Sesabamisad, samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobis erT-erTi elementia, magram igi asaxvas sxva samarTlebriv institutebSic hpovebs, romelTaganac yuradRebis gamaxvileba samoqalaqo saproceso samarTalTan mimarTebiTaa mniSvnelovani. Tavisi arsiT samoqalaqo saproceso samarTali sajaro samarTals ganekuTvneba,743/744 Tumca masSi sam ZiriTad adgilas gvxvdeba Sinaarsis Tavisuflebis Semcveli daTqma: a) morigeba, romelic uSualod samoqalaqo saproceso samarTalSia gawerili; b) saxelSekrulebo gansjadoba, romelic aseve procesualur normas warmoadgens da g) saarbitraJo SeTanxmeba, romelic asaxvas specialur kanonSi hpovebs. TiToeul maTganSi mxareTa Sinaarsis gansazRvrazea damokidebuli samarTlebrivi Sedegis dadgoma.

3.1.4.1 morigeba morigebis ZiriTadi norma sssk-is me-3 muxlis me-2 nawilSia mowesrigebuli, romelic, dispoziciurobis principidan gamomdinare, procesis monawile mxareebs morigebis uflebas aniWebs. aRniSnuli norma konkretul saxes sssk-is 54-e muxlis me-2 nawilSi iRebs, romlis mixedviTac, mxareebs sasamarTlo da advokatis xarjebis gaTvaliswineba Tavad SeuZliaT sasamarTlosgan damoukideblad.745 mxareTa SeTanxmebis Semdeg sasamarTlo daamowmebs mxareTa mier SeTanxmebuli pirobebis ZalaSi Sesvlis iuridiuli faqts. paralels Tu sanotaro aqtiT xelSekrulebis damowmebasTan gavavlebT, SevamCnevT, rom saprosesosamarTlebrivi urTierTobebisas morigebis damowmebis SemTxvevaSi sasamarTlo mxolod mis formalur, iuridiul mxares amowmebs da ara _ Sinaars. Tavis mxriv, Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba ukve mxareTa prerogativaa, romlis farglebSic isini sxvadasxva sakiTxTan dakavSirebiT gadawyvetilebas iReben.

xelSekrulebis Sinaarsis TavisuflebasTan paralelis TvalsazrisiT SeiZleba procedurul sakiTxze saubari: 743 ix. ZlieriSvili z., samoqalaqo saproceso samarTali, qarTuli samarTlis safuZvlebi, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2000, 187 da Semdgomi. 744 ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 18. 745 sasamarTlosTvis morigebas rom gadamwyveti mniSvneloba gaaCnia, es sssk-is 208-e muxlis 1-li nawilidan ikveTeba (igulisxmeba Sesabamisi samarTlebrivi normebis dacviT).

Page 145: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

145

marTalia, morigebisas mxareebi Sinaarsis TvalsazrisiT ufro metad SeboWilebi arian, vidre xelSekrulebis dadebis SemTxvevaSi, Tumca, angariSsworebis an sxva pirobebTan mimarTebiT maT meti Tavisufleba gaaCniaT.

3.1.4.2 saxelSekrulebo gansjadoba xelSekrulebis Tavisuflebis principi vrceldeba, aseve, sasamarTlosadmi mimarTvisas mxareTa Soris arsebul SeTanxmebaze. kerZod, xelSekrulebis monawile mxareTa mier SesaZlebelia SeTanxmebul iqnes gansjadi sasamarTlos sakiTxi. aRniSnuli emyareba mxareTa nebas da miznad isaxavs maTi interesebis uzrunvelyofas.746

3.1.4.2.1 mxareTa SeTanxmeba sasarCelo warmoebis dawyebis win praqtikuli TvalsazrisiT, rTulia iseTi SemTxvevis warmodgena, rodesac sarCelis Setanis win modave mxare meore mxaresTan SeTanxmebas debs gansjadi sasamarTlos dadgenis Taobaze, Tumca sssk-is 21-e muxli maT amis uflebamosilebas aniWebs. amdenad, saxelSekrulebo gansjadobis erT-erT saxed SesaZlebelia iseTi SemTxveva mogvevlinos, rodesac mosarCele mopasuxesTan sarCelis Setanamde debs SeTanxmebas gansjadi sasamarTlos Taobaze. aseTi SeTanxmeba SeiZleba dadebuli xelSekrulebis uSualo nawils ar warmoadgendes, magram nebis namdvili gamovlenis safuZvelze mas iuridiuli datvirTva eqneba sasamarTloSi.

3.1.4.2.2 mxareTa SeTanxmeba xelSekrulebaSi mxareTa mier xelSekrulebaSi gansjadi sasamarTlos gawera mxolod konkretuli qveynis sasamarTlo sistemis miTiTebas ar gulisxmobs. maT mier aRniSnuli unda iyos konkretuli sasamarTlo, romelsac davis arsebobis SemTxvevaSi mimarTaven.747 amgvari uflebamosilebis miniWeba maTTvis xelsayreli pirobebis Seqmniskenaa mimarTuli.748 Tu dRevandeli realobidan gamovalT, SevamCnevT, rom Tbilisis saqalaqo sasamarTlo saqmeebis raodenobiT Zalian

746 qurdaZe S., xunaSvili n., saqarTvelos samoqalaqo saproceso samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2012, 178. 747 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 25 ivnisis #3-799-S-97-2012 ganCineba. 748 qurdaZe S., xunaSvili n., saqarTvelos samoqalaqo saproceso samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2012, 179.

Page 146: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

146

datvirTulia, rac aWianurebs gadawyvetilebis miRebis processac. Tu mxares saqmis SedarebiT mokle vadebSi dasruleba surs da iTvaliswinebs am pirobebs, SeuZlia SeTanxmeba dados, magaliTad, mcxeTis raionuli sasamarTlos mier saqmis ganxilvis Taobaze.

3.1.4.2.3 Sinaarsis Tavisuflebis SezRudva saxelSekrulebo gansjadobisas

marTalia, mxareTa nebas upiratesi samarTlebrivi Zala

gaaCnia, magram Sinaarsis gansazRvris miuxedavad, daTqma saxelSekrulebo gansjadobis Sesaxeb SeiZleba baTilobis winapiroba gaxdes. kerZod, Tu igi SeusabamobaSi modis sssk-is me-16 muxlis me-2 nawilTan (gansakuTrebuli gansjadoba saxelSekrulebo urTierTobebis SemTxvevaSi). amdenad, saxelSekrulebo gansjadoba yovelTvis savaldebulo xasiaTis matarebeli ar iqneba749 da Sinaarsis Tavisufleba swored sakanonmdeblo doneze SeizRudeba. SeTanxmeba namdvilad CaiTvleba Tu mas meore mxare ar gaxdis sadavos.

3.1.4.3 saarbitraJo SeTanxmeba

saarbitraJo SeTanxmeba warmoadgens kerZosamarTlebriv SeTanxmebas saproceso urTierTobis arCevis formis Sesaxeb,750 romlis safuZvelzec mxareebi TavianT saproceso uflebebs Tavadve gansazRvraven751 da romelsac sasamarTlo warmoebisas gadamwyveti (upiratesi) mniSvneloba eniWeba.752 arbitraJis gansaxilvel saqmes SeiZleba daeqvemdebaros nebismieri piri, romelic aseT SeTanxmebas miaRwevs meore mxaresTan.753 xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvra, saproceso uflebebis TvalsazrisiT, udides rols TamaSobs da swored masze dafuZnebiT iboWebian mxareebi Sesabamisi saproceso moqmedebaTa ganxorcielebis TvalsazrisiT. mniSvnelovania, rom mxareTa mier Sinaarsis Tavisuflebis realizacia naTlad gasagebi poziciis gamomxatveli iyos da masSi ar Candes e.w.

749 Sead. iqve. 750 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 28 ivnisis #as-416-389-2010 ganCineba. 751

ix. Schack H., internationales Zivilverfahrensrecht, mit internationalem Insolvenz- und

Schiedsvefahrensrecht, 6. Auflage, Velag C.H. Beck, München, 2014, Rn. 1319-1320. 752 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 10 dekembris #as-423-773-07 ganCineba. 753 merebaSvili i., iurisdiqcia samoqalaqo davebze, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(19)’08, saqarTvelos mosamarTleTa asociacia, Tbilisi, 2008, 24.

Page 147: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

147

`ormagi daTqma~, romelic samarTlebrivi safuZvlis armqone iqneba.754/755 Tavisufleba saarbitraJo SeTanxmebis SemTxvevaSic ar aris absoluturi xasiaTis. arsebuli saerTaSoriso da Sida sakanonmdeblo mowesrigebis safuZvelze, Camoyalibebulia is ZiriTadi sakiTxebi, rasac SeTanxmeba arbitraJSi saqmis ganxilvis Taobaze unda iTvaliswinebdes: a) konkretuli arbitraJis miTiTeba; b) arbitraJisTvis mimarTvis winapirobebis zusti gansazRvra; g) arbitrebis raodenobisa da kompetenciis gaTvaliswineba da sxv. TiToeul SemTxvevaSi Sinaarsis Tavisuflebas gadamwyveti mniSvneloba eniWeba. magaliTisTvis SesaZlebelia konkretuli arbitraJis miTiTebis sakiTxis dasaxeleba: mxareebma unda miuTiTon konkretul organoze, romelic davis arsebobis SemTxvevaSic ganixilavs sakiTxs. Tu aseTi organos identificireba iqneba SeuZlebeli (magaliTad, miTiTebulia erTze meti arbitraJi756 da sxv.), Sinaarsis Tavisuflebis realizaciac ar CaiTvleba ganxorcielebulad.757

3.2 xelSekrulebis dadebis Tavisufleba

xelSekrulebis dadebis Tavisufleba xelSekrulebis

Tavisuflebis erT-erT mTavar gamovlinebas warmoadgens. igi garkveulwilad moicavs iseT princips, romelic saxelSekrulebo urTierTobis dawyebis safuZvlad SeiZleba iqnes miCenuli. kerZod, Tu mxareebs ar eqnaT xelSekrulebis dadebis Tavisufleba, maT ar warmoeSobaT: a) xelSekrulebaSi Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba; b) xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba; g) xelSekrulebis formis arCevis Tavisufleba da d) xelSekrulebis mxaris arCevis Tavisufleba. magaliTad, mxares ufleba aqvs (Tu es kanoniT ar aris akrZaluli), ganaxorcielos qmedeba ofertze mowvevis kuTxiT, rac gamoixateba qalaqSi plakatebis gakvriT da sxv.758 mas Tu ar eqna xelSekrulebis dadebis iuridiuli safuZveli, ar warmoeSoba aRniSnulis Taobaze samarTlebrivi safuZveli da

754 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 27 ivnisis #as-804-858-2011 ganCineba. 755 aRniSnulis Taobaze ixileT aseve: andRulaZe q., saarbitraJo SeTanxmebis Sinaarsis namdviloba, SedarebiTsamarTlebrivi analizi gaeros modelur kanonTan, 19 <http://library.court.ge/upload/73562013-05-18.pdf> [22.02.2016]. 756 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 7 ivlisis #as-143-134-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 757 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 30 ivnisis #as-176-503-2009 ganCineba. 758 Schellhammer K., Schuldrecht nach Anspruchsgrundlagen samt BGB Allgemeiner Teil, 7.

Auflage, Verlag C. F. Müller, Heidelberg, 2008, 969.

Page 148: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

148

ver moaxdens mis realizacias. es ar niSnavs, rom xelSekrulebis dadebis Tavisufleba, Tavisuflebis sxva gamovlinebebs faravs, Tumca misi daxasiaTebisas, sxva sakiTxebTan mimarT misive rolis gansazRvra, upirveles yovlisa, xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis daniSnulebaze miuTiTebs. xelSekrulebis dadebis Tavisufleba Tavis TavSi piris umoqmedobasac (umoqmedobaze uflebas) moicavs, ar dados iseTi xelSekruleba, romelic misTvis ar iqneboda sasurveli Sinaarsis matarebeli.759 maSasadame, xelSekrulebis Tavisufleba xelSekrulebis ardadebis uflebasac gulisxmobs.760 xelSekrulebis dadebaze uaris Tqma izRudeba mxolod calkeul SemTxvevebSi, rogoricaa, magaliTad, kontrahirebis iZuleba.761 amdenad, xelSekrulebis dadebis Tavisufleba SesaZlebelia SeizRudos kontrahirebis iZulebiT. mas ucxoenovan literaturaSi xelSekrulebis dadebis negatiur Tavisuflebasac ki uwodeben.762

xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis TvalsazrisiT mniSvnelovania yuradRebis gamaxvileba kontrahentis arCevis Tavisuflebaze. garda kanoniT gaTvaliswinebuli gamonaklisisa, xelSekrulebis mxares kontrahentis sakuTari survilisamebr arCevis SesaZlebloba gaaCnia.763 aseTi SezRudva SeiZleba gamomdinareobdes samoqalaqo kodeqsisa da specialuri kanonebidan.764 Tavisufleba kontrahentis arCevis TvalsazrisiT mniSvnelovania imdenad, ramdenadac igi kerZo avtonomiis realizaciis winapirobas warmoadgens. xelSekrulebis dadebis win mxarem yvelaze ukeT icis is, Tu visTan iqneba xelsayreli saxelSekrulebo urTierTobis damyareba.765

kontrahentis arCevisas mxaris Tavisuflebis SezRudva or aspeqtSia yvelaze ufro mkafiod warmoCenili: a) kontrahirebis iZulebisas da b) sajaro dawesebulebis mier dadebuli xelSekrulebisas. pirvelis Taobaze amave naSromSia

759 Fritzsche J., Der Abschluss von Verträgen, §§145 ff. BGB, JA, Heft 10, Verlag Vahlen,

München, 2006, 674. 760 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba. 761 ix. Häublein in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, §535, Rn. 6

<www.beck-online.beck.de> [31.05.2013] da Semdgomi; aseve: Bork R., Allgemeiner Teil des

Bürgerlichen Gesetzbuchs, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2006. 251. 762 Armbrüster C., Kontrahierungszwang im Allgemeinen Gleichbehandlungsgesetz? NJW, Heft 21,

Verlag C.H. Beck, München, 2007, 1498. 763

aRniSnulis Taobaze ixileT: Brinkmann in Prütting/Wegen/Weinrich, BGB Kommentar,

1. Auflage, Verlag Luchterhand, Neuwied, 2006, vor §145ff, Rn. 17 da Semdgomi. 764 ix. Fikentscher Wolfgang, Schuldrecht, 8. Auflage, Walter de Gruyter & Co., Berlin, 1992, 79. 765 Leible S., Non-Discrimination, Common Frame of Reference and Existing EC Contract Law,

Reiner Schulze (Ed.), Sellier, european law publishers GmbH, Munich, 2008, 129.

Page 149: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

149

detalurad ganxiluli is ZiriTadi aspeqtebi, rac kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvas axasiaTebs. rac Seexeba sajaro dawesebulebas, aq kveTa xelSekrulebis dadebis TavisuflebasTan zogadad xdeba. kerZod, maSin, rodesac mxaris arCeva am ukanasknelis survilze ar aris damokidebuli. magaliTad, tenderSi xelSekrulebis mxared winaswar gansazRvruli piri ar gvevlineba.766 miuxedavad, amisa, xelSekrulebis Tavisufleba daculia.

zemoaRniSnulis safuZvelze SesaZlebelia imis Tqma, rom kontrahentis arCevis Tavisufleba kerZo avtonomiis principis erT-erT umTavres samarTlebriv instituts warmoadgens. swored Sinaarsis gansazRvrisa da kontrahentis arCevis Tavisuflebazea dafuZnebuli Tanamedrove msoflioSi bazris ganviTarebis winapirobani.767 im SemTxvevaSi, Tu igi iqneba darRveuli, SesaZlebelia dadges xelSekrulebis namdvilobis sakiTxi (SesaZlebelia, es gaxdes xelSekrulebis sacilod gaxdomis an/da baTilobis winapiroba).768

3.3 xelSekrulebis formis arCevis Tavisufleba

xelSekrulebis formis arseboba Tavisuflebis SezRudvis

erT-erT magaliTs warmoadgens. misi roli ganpirobebulia Tavisuflebisa da Tavisuflebis realizaciisTvis.769 kanonmdebeli amgvari saxiT winaswar gansazRvravs im riskebs, romlebic SesaZloa xelSekrulebis monawile mxareebs gaaCndeT.770 amdenad, sakanonmdeblo doneze aseTi mowesrigeba garkveulwilad xelSekrulebis monawileTa survils/nebas icavs.771 aRniSnuli emsaxureba mtkicebis, gamijvnis, gafrTxilebis, informirebis mizans772 da igi saxelSekrulebo urTierTobaSi Semdgomi problemebis arsebobis SemTxvevaSi gadamwyvet rols TamaSobs.

amdenad, xelSekrulebis monawile mxareTaTvis formis arCevis uflebamosilebis sakiTxi samarTlebrivadaa

766 Bitterich K., Einschränkung der Abschlussfreiheit öffentlicher Auftraggeber nach Einleitung eines

Vergabeverfahrens, NZBau, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2006, 758. 767 Fu J., Modern European and Chinese Contract Law, A Comparative Study of Party Autonomy,

Kluwer Law International BV, the Netherlands, 2011, xix. 768

Eckert in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Edition: 36, Stand: 01.08.2015, §145, Rn. 8 <www.beck-online.beck.de> [14.10.2015]. 769 Di Fabio U., Form und Freiheit, DNotZ, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2006, 345. 770 iqve. 771 Von Vogel A., Verbrauchervertragsrecht und allgemeines Vertragsrecht: Fragen der Kohärenz in

Europa, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2006, 276. 772 svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 89-90.

Page 150: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

150

mowesrigebuli.773 ssk-is mixedviT, mxareebs ufleba aqvT, garda kanoniT mkacrad gaTvaliswinebuli wesisa, Tavad airCion xelSekrulebis forma,774 rac maTve formis arCevis SesaZleblobas aniWebs.775 amasve aRniSnavs sasamarTlo praqtika, sadac mxareTa prerogativa _ rig SemTxvevebSi airCion xelSekrulebis forma, swored xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis WrilSia ganxiluli.776 swored termini `rig SemTxvevebSi~ gansazRvravs formis Tavisuflebis SezRudvis sazRvrebs. kerZod, kanoni icnobs im zust CamonaTvals, romelTa mixedviT, formis daucvelad dadebuli xelSekruleba baTili iqneba. aseTis arsebobisas, mxareebs rogorc xelSekrulebis dadebisas, ise mas Semdeg ar mouwevT varaudi formis savaldebuloobasTan an TavisuflebasTan dakavSirebiT.777

werilobiTi formis SemTxvevaSi aRsaniSnavia aseve is faqti, rom rodesac xelSekruleba werilobiTaa dadebuli, nebismieri cvlileba da damatebac swored werilobiT unda Sevides masSi. sxva SemTxvevaSi Zalian rTuli iqneba imis mtkiceba, rom mxareebi axal pirobebze SeTanxmdnen.778 zepiri xelSekrulebis SemTxvevaSi, mtkicebis tvirTis arsidan gamomdinare, TiTqmis SeuZlebeli iqneba amgvari faqtis mtkiceba da masze Sesabamisi poziciis dafuZneba.

3.3.1 xelSekrulebis formis Tavisuflebis SezRudva

ssk-is 59-e muxlis 1-li nawili formis daucvelad

dadebul garigebas exeba da aseTis arsebobis SemTxvevaSi mis namdvilobas eWvqveS ayenebs. aRniSnulis safuZvelze SesaZlebelia imis mtkiceba, rom ssk-is mixedviT, garigebis namdviloba ara mxolod mxareTa nebis gamovlenaze, aramed maT mier ganxorcielebul iseT formalur winapirobebzea damokidebuli, rogoric, magaliTad, werilobiTi formis

773

ix. Schramm in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, 2012, §167, Rn. 16

<www.beck-online.beck.de> [04.01.2014]. 774

ix. magaliTad, ZlieriSvili z., qonebis sakuTrebaSi gadacemis xelSekrulebaTa samarTlebrivi buneba, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010, 20. 775

ix. magaliTad, Di Fabio U., Form und Freiheit, DNotZ, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München,

2006, 343. 776 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 17 oqtombris #as-872-830-2013 ganCineba. 777 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 24 ivlisis #as-221-213-2012 gadawyvetileba. 778 ix. Beale H.G., Bishop W., Furmston M.P., Contract, Cases & Materials, Fifth Edition, Oxford

University Press, New York, 2008, 351.

Page 151: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

151

gaTvaliswinebaa.779 aseTi sakanonmdeblo mowesrigeba Tavis TavSi xelSekrulebis Tavisuflebis uflebis dacvasac gulisxmobs.780 formis Tavisuflebis arseboba ufro amartivebs konkretuli uflebis warmoSobas, magaliTad, moZrav nivTze sakuTrebis uflebis gadasvlis wess.781 gamonaklisis782 garda mxareebs absoluturi Tavisufleba aqvT miniWebuli moZravi nivTis nasyidobis xelSekrulebis dadebasTan mimarTebiT. imis gaTvaliswinebiT, rom moZravi nivTis sakuTrebaSi gadasvla registraciul warmoebas ar eqvemdebareba, mxareTaTvis amgvari uflebis miniWeba, nebis gamovlenis praqtikul ganxorcielebas ufro metad moqnils xdis. ase, magaliTad, mibarebis xelSekruleba, sadac formis Tavisufleba aseve mxareTa SeTanxmebis Tavisuflebas ganapirobebs783 da sxv. amgvarad, ssk, garda formis daucvelad dadebuli garigebis mowesrigebisa, gansazRvravs xelSekrulebis monawileTa mier xelSekrulebis formis arCevis Tavisuflebis principsac, romelic gamomdinareobs ssk-is 69-e muxlis pirveli nawilidan. mis mizans warmoadgens mtkicebis tvirTis gaioleba,784 identificirebis da namdvilobis funqcia, aseve, gafrTxilebis funqcia785 da sxv.

xelSekrulebis formis SezRudva SesaZlebelia ori saxiT iyos warmodgenili: a) garigebis/xelSekrulebis safuZvelze da b) kanonis safuZvelze. pirveli maTgani mxareTa Tavisuflebis SesaZleblobas iTvaliswinebs, rodesac maTi arCevanis safuZvelze SesaZlebelia SeTanxmeba werilobiT formaze.786 aqve aRsaniSnavia, rom amgvar SeTanxmebad ar CaiTvleba SemTxveva, rodesac kanoni winaswar iTvaliswinebs savaldebulo formis dacvas da mxareebi gansxvavebuli formiT

779 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 3 ivnisis #as-214-511-04 ganCineba. 780 Hagen H., Die Form als `Schwester der Freiheit~, NDotZ, Heft 9, Verlag C.H. Beck, München,

2010, 647. 781 saqarTvelos uzenaes sasamarTlos 2014 wlis 16 ianvris #as-189-182-2013 gadawyvetileba. 782 gamonaklisis Taobaze ixileT amave naSromis VIII nawilSi ganviTarebuli msjeloba, romelic specialuri kanonis safuZvelze satransporto saSualebaze sakuTrebis uflebsis warmoSobas exeba. 783

zarandia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 763, vn. 16 [12.04.2016]. 784 Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 337. 785

darjania, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 68, vn. 3 [12.04.2016]. 786

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 344.

Page 152: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

152

miaRweven SeTanxmebas.787 magaliTad, calkeul SemTxvevaSi, eleqtronuli formiT ganxorcielebuli oferti da aqcepti ver gaxdeba mxareTa (potenciur saxelSekrulebo monawileTa) Soris nasyidobis xelSekrulebis dadebis damadasturebeli sabuTi.788 rac Seexeba meore SemTxvevas, igi SeiZleba, aseve, or aspeqtSi iqnes ganxiluli: martivi werilobiTi da sanotaro forma, romelic ssk-Si dazustebuladaa mowesrigebuli.

3.3.2 xelSekrulebis savaldebulo formis CamonaTvali

ssk-Si rogorc ukve aRiniSna, formis savaldebulooba imdeni

saxiT gvxvdeba kanonmdeblobaSi, ramdensac konkretuli samarTlebrivi instituti _ misi realizaciis mizani moiTxovs.789 Tu mivyvebiT ssk-is 69-e muxlis magaliTs, meore nawilSi SevniSnavT, rom kanoni werilobiTi formiT garigebis dadebas winaswar gansazRvrul SemTxvevebSi icnobs.790 garda mtkicebis tvirTisa, rigi sakiTxebisas werilobiTi formis mniSvnelobas sxva datvirTvac SeiZleba gaaCndes. am Temis ufro TvalsaCinod danaxvisTvis mniSvnelovania aRniSnuli CamonaTvalis Sesaxeb iqnes informacia moZiebuli.

3.3.2.1 xelSekrulebis martivi werilobiTi formis

CamonaTvali ssk-Si xelSekrulebis martivi werilobiTi formis CamonaTvali

ssk-is or wignSia mxolod mowesrigebuli (aRniSnuli gansxvavdeba garigebis werilobiTi formis CamonaTvalisgan, romelic aseve gvxvdeba kanonSi). aseTi saxis martivi werilobiTi forma ssk-Si gvxvdeba mxolod sanivTo da valdebulebiT/saxelSekrulebo samarTalSi.

sanivTo samarTlidan gamomdinare, aseTi xelSekrulebebia: a) uZrav nivTebze sakuTrebis SeZena (ssk-is 183-e muxli); b) mravalbinian saxlSi individualuri sakuTrebis sagnis SeZena (ssk-is 208-e muxli); g) aRnagoba (ssk-is 234-e muxlis 1-li nawili), uzufruqti (ssk-is 243-e muxli) da servituti (ssk-is 247-e muxlis 1-li nawili); d)

787 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba. 788 magaliTi agebulia wina SeniSvnaSi miTiTebul sasamarTlo ganCinebaze. 789 Hagen H., Die Form als `Schwester der Freiheit~, NDotZ, Heft 9, Verlag C.H. Beck, München,

2010, 655. 790 amave muxlSi arsebul daTqmaze, romlis mixedviTac, mxareebs ufleba aqvT, dadon werilobiTi garigeba, msjelobisas yuradReba Segnebulad ar gamaxvildeba.

Page 153: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

153

registrirebuli giravnoba (ssk-is 258-e muxlis 1-li nawili, me-4 nawili), aseve moTxovnis dagiraveba (ssk-is 259-e muxlis 1-li nawili); e) lombardSi nivTebis dagiraveba (ssk-is 260-e muxlis 1-li nawili); v) xelSekruleba qonebis gadacemis Sesaxeb (ssk-is 321-e muxli); z) SeTanxmeba pirgasamtexlos Sesaxeb (ssk-is 416-e muxlis me-2 nawili); T) ganvadebiT nasyidobis xelSekruleba (ssk-is 506-e muxlis 1-li nawili); i) miwis nakveTis qiravnobis xelSekruleba, romelic erT welze meti vadiT ideba (ssk-is 569-e muxli); k) sasoflo-sameurneo miwis ijaris xelSekruleba (ssk-is 593-e muxli); l) daTqma saijaro welis Taobaze (ssk-is 606-e muxli); m) frenSaizingis xelSekruleba (ssk-is 611-e muxli); n) gadazidvis xelSekruleba, romelSic werilobiTi forma pirdapir gaTvaliswinebuli araa, magram, vinaidan zednadebi werilobiT formdeba, es xelSekrulebis werilobiT dadebas gulisxmobs avtomaturad (ssk-is 672-e muxli); o) davalebis xelSekrulebis piroba (da maSasadame, xelSekruleba), romliTac momavalSi SeizRudeba an gamoiricxeba rwmunebulis movaleobebi (ssk-is 713-e muxlis 1-li nawili); p) sakuTrebis mindobis xelSekruleba (ssk-is 727-e muxli); J) eqskluziuri davaleba (ssk-is 746-e muxlis me-4 nawili); r) sasesxo saSuamavlo xelSekruleba (ssk-is 752-e muxlis 1-li nawili); s) samisdReSio rCenis xelSekruleba, romelic ar exeba uZrav nivTebs (ssk-is 942-e muxli).

sainteresoa, rom formis savaldebuloobazea miTiTeba ssk-is iseT muxlebSi, romelic sacxovrebeli sadgomis qiravnobis xelSekrulebis Sewyvetas exeba (ssk-is 563-e muxli). aseve, Tavdebobis SemTxvevaSi kanoni werilobiTi xelSekrulebis Sesaxeb pirdapir ar uTiTebs, Tumca, normis Sinaarsidan da kumulaciuri winapirobebidan gamomdinare, xelSekrulebis martivi werilobiTi formiT dadeba savaldebulo xasiaTs iZens (ssk-is 892-e muxlis 1-li nawili). aqve gamosayofia amxanagobis sakiTxi da ssk-is 931-e muxlis me-2 nawili, romlis safuZvelzec, Tu mxareebi werilobiT xelSekrulebaze SeTanxmdebian Sesabamisi samarTlebrivi winapirobebia gaTvaliswinebuli. ufro konkretulad rom iTqvas, kanonmdebeli mxareebs, erTi mxriv, Tavisuflebas aniWebs, xolo, meore mxriv, mxareebis mierve formis Tavisuflebis SezRudvis SemTxvevaSi Sesabamis samarTlebriv daTqmas ganusazRvravs.

Page 154: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

154

3.3.2.2 xelSekrulebis sanotaro formis savaldebulo CamonaTvali ssk-Si

savaldebulo formis erT-erT saxeobas sanotaro

damowmeba/dadastureba791 warmoadgens. sanotaro damowmebis Sesaxeb daTqma kanonmdeblobaSi amomwurav xasiaTs atarebs, romelsac ganekuTvneba: a) mogiravnesa da damgiravebels Soris SeTanxmeba, giravnobis sagnis mogiravneze gadacemisa da realizaciis notariusis mier gacemuli saaRsrulebo furclis safuZvelze, romelic aseT valdebulebas iTvaliswinebs (ssk-is 284-e muxlis 1-li nawili). analogiuri mowesrigebaa uZrav nivTebTan mimarTebiTac, rodesac kanoni sanotaro formas ipoTekis sagnis gadacemasa da realizacias iTvaliswinebs; b) ssk-is 289-e muxlis 11 nawili, romelic exeba sesxis xelSekrulebidan gamomdinare moTxovnis uzrunvelsayofad dadebuli ipoTekis xelSekrulebis sanotaro wesiT damowmebas da imave muxlis me-3 nawili, romelic ipoTekis im xelSekrulebas exeba, romelzedac mxareTa SeTanxmebiT gaicema ipoTekis mowmoba; g) samisdReSio rCena, romelic sanotaro formas mxolod im SemTxvevisas iTvaliswinebs, rodesac xelSekrulebis obieqts uZravi qoneba warmoadgens (ssk-is 942-e muxli); d) saqorwino xelSekruleba (ssk-is 1174-e muxli).

3.3.3 xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis iribi

daTqma specialuri kanonebis magaliTebze xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis irib

daTqmaSi igulisxmeba iseTi SemTxveva, rodesac, marTalia, kanoni pirdapir werilobiTi formiT dadebis savaldebulo wess ar iTvaliswinebs, magram praqtikuli daniSnulebidan gamomdinare, xelSekrulebis xelSemkvrel mxareTaTvis werilobiTi dokumentis wardgenis gareSe, SeiZleba an samarTlebrivi Sedegi ar dadges an erT-erT mxares garkveuli pasuxismgebloba daekisros.

791 `notariatis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi arsebuli cvlilebebis safuZvelze terminebs `damowmebasa~ da `dadasturebas~ Soris garkveuli Tanxvedra SeimCneva, rac aseve SeusabamobaSi modis ssk-is calkeul daTqmebTan. aRniSnulis safuZvelze ixileT, Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 345.

Page 155: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

155

3.3.3.1 xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis iribi daTqma `sajaro reestris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis

safuZvelze sajaro reestrSi uflebis registracia werilobiTi

formis saxes ar warmoadgens. miuxedavad amisa, xelSekrulebis formis Tavisuflebaze saubrisas mniSvnelovania ssk-is 3111 muxlis 1-li nawilze gamaxvildes yuradReba, romelic nivTsa da aramaterialur qonebriv sikeTeze uflebis registraciisTvis werilobiTi formis saWiroebas gansazRvravs. amgvari danawesi gamomdinareobs registraciis miznebidan, rodesac saregistracio moTxovnas uflebis warmoSobis Sesaxeb safuZvlad swored xelSekruleba daedeba,792 romelic TavisTavad werilobiTi unda iyos. amasTan, `sajaro reestris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-11 muxlis 1-li punqti uZrav nivTebTan dakavSirebul registrirebad ufleba-movaleobebs gansazRvravs (amave kanonis me-16 muxlis 1-li nawili ki im moZrav nivTebsa da aramaterialur qonebriv sikeTeebze miuTiTebs, romelic registracias saWiroebs), romelTa Sorisaa, magaliTad, ijara, qveijara, qiravnoba, qveqiravnoba, Txoveba da sxv. aseTi sakanonmdeblo Canaweri ki gulisxmobs imas, rom sajaro reestrSi, registraciis miznebidan gamomdinare, calkeuli saxelSekrulebo urTierTobebi martiv werilobiTi formas saWiroebs, rac formis Tavisuflebis irib SezRudvad SeiZleba iqnes miCneuli. magaliTad, dasaxelebuli kanonis me-11 muxlis me-5 punqti gansazRvravs SemTxvevas, rodesac kerZo samarTlis iuridiuli piris monawileobiT erT welze meti xnis vadiT ideba uZrav nivTze ijaris xelSekruleba. kanonis ganmartebiT, registraciis gareSe Sesabamisi ufleba ar warmoiSoba.

3.3.3.2 xelSekrulebis werilobiTi formis arsebobis iribi

daTqma `mauwyeblobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis safuZvelze

xelSekrulebis formis Tavisuflebis SezRudvis meore

magaliTad `mauwyeblobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 401 muxlis me-2 punqti gamodgeba, romelic savaldebulo tranzitis moTxovnis uflebamosilebas aniWebs mauwyebels. aRniSnuli muxlis mixedviT, mauwyebels SeuZlia sakabelo operators werilobiTi gancxadeba Caabaros, romlis farglebSic sakabelo operators Sesabamisi valdebuleba

792

SoTaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 3111 vn. 6 [10.04.2016].

Page 156: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

156

warmoeSoba. amasTan, aseTi werilobiTi gancxadeba saqarTvelos komunikaciebis erovnul komisias unda ecnobos.

praqtikaSi xSiria SemTxveva, rodesac sakabelo operatori da mauwyebeli werilobiT xelSekrulebas debs da amgvarad axdens qmedebis ganxorcielebas. dasaxelebuli norma mauwyebelTa konkretul kategorias exeba. sxva SemTxvevaSi mxareTa Soris aucileblad unda daidos xelSekruleba. ufro zustad, mauwyeblobis tranzitis gansaxorcieleblad werilobiT xelSekrulebas iyeneben, radgan `eleqtronuli komunikaciebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis mixedviT, Sesabamisi administraciuli organosTvis informaciis miwodebis valdebuleba sakabelo operators gaaCnia. aRniSnuli ki gulisxmobs, rom massa da mauwyebels Soris raime saxis werilobiTi dokumenti unda arsebobdes. xelSekrulebis dadeba (mauwyeblobis tranzitis ganxorcielebis Taobaze) ki samarTlebrivi urTierTobis yvelaze saukeTeso da daculi saSualebaa, romeliTac, garda moqmedebis ganxorcielebisa, SesaZlebelia xelSekrulebis Sewyvetis sakiTxic ganisazRvros da sxv.793 amdenad, miuxedavad imisa, rom kanoni pirdapir werilobiTi xelSekrulebis dadebis faqts ar iTvaliswinebs, praqtikuli gamovlinebis gaTvaliswinebiT, mxareTa Soris aseTi dokumentis arseboba aucilebeli saWiroebis mqonea.

3.4 xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba

xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba pirdapir

kavSirSia xelSekrulebis formis arCevis TavisuflebasTan, Tumca mas gaaCnia garkveuli ganmasxvavebeli niSnebi. kerZod, tipis arCevis Tavisufleba gulisxmobs mxareTa mier Sesabamisi SeTanxmebis miRwevas, konkretuli samarTlebrivi urTierTobis xelSekrulebis formirebis saxiT.

xeklSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba garkveul SemTxvevebSi kavSirSia xelSekrulebis Sinaarsis TavisuflebasTan. metic, calkeuli magaliTebis arsebobisas ibadeba kiTxva: warmoadgens Tu ara konkretuli garigeba xelSekrulebis im saxes, romelic airCies mxareebma? magaliTad, rodesac SromiTi xelSekrulebis miuxedavad warmodgenilia nardobis xelSekrulebis momwesrigebeli normebi, romeli maTgani unda iqnes gamoyenebuli aseTi SemTxvevis gadawyvetisas? xSirad SromiTma xelSekrulebam SeiZleba is saxelSekrulebo saxeebi moicvas, romelTa

793 jorbenaZe s., baxtaZe u., maWaraZe z., mediasamarTali, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 144.

Page 157: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

157

mixedviTac Sesabamisi Sromis gaweva xorcieldeba,794 Tumca miuxedavad amisa, SromiTi xelSekruleba nardobis xelSekrulebis Semcveli ver gaxdeba, vinaidan maT erTmaneTisgan gaaCniaT ganmasxvavebeli niSnebi,795 rogoric, magaliTad, SeiZleba qonebrivi da organizaciuli damoukidebloba iyos.796 garda xelSekrulebis tipebis urTierTmimarTebisa, aseve dgeba problema, rom xelSekrulebis konkretuli saxis arCevisas daSvebulma Secdomam ukuSedegi gamoiRos da ar moitanos is rezultati, rac mxareebs hqondaT Cafiqrebuli.

magaliTad, fexburTeli xelSekrulebas debs im gundTan, romelSic igi iTamaSebs. aseTi xelSekruleba SromiT xelSekrulebad moiazreba,797 Tumca SeiZleba igi nardobis an momsaxurebis xelSekrulebad iqnes ganmartebuli.798 TiToeul SemTxvevaSi mxareebi absoluturad damoukidebelni arian, Tu romeli tipis xelSekrulebis dadebaze SeTanxmdebian. nebismier SemTxvevaSi, maT mier winaswarve Camoyalibebuli unda iyos samarTlebrivi Sedegis momwesrigebeli pirobebi. Sejamebis saxiT SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis tipebis erTmaneTisgan gamijvnis arsi Sesabamisi samarTlebrivi Sedegis dadgomas ukavSirdeba. xelSekrulebis dadebisas umTavres faqtors ara misi tipis gansazRvra, aramed misi Sinaarsi warmoadgens.

3.5 saxelmwifos nebarTva xelSekrulebis dadebisas

xelSekrulebis dadebisas saxelmwifo nebarTvis

aucilebloba konkretuli samarTlebrivi urTierTobidan unda gamomdinareobdes.799 nebarTvis gacema gansxvavdeba ssk-is 59-e muxliT gansazRvrul formis daucvelad dadebuli

794 qardava e., Sromisa da nardobis xelSekrulebis urTierTmimarTebis sakiTxebisaTvis, `samarTlis Jurnali~ #2/2009, Tbilisis saxelmwifo

universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 211. 795 ZlieriSvili z., nardobis xelSekrulebis gamijvna sxva msgavsi xelSekrulebebisgan, roman Sengelia 70, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012, 333-338. 796

ZlieriSvili z., nardobis samarTlebrivi regulireba, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, 6. 797 Jungheim S., Vertragsbeendigung bei Arbeitsverträgen von Lizenzfußballspielern, RdA, Heft 4,

Verlag C.H. Beck, München, 2008, 223. 798 ix. iqve _ aseTi SemTxvevisas saWiroa xelSekrulebis calkeuli pirobebis detaluri analizi. 799

ix. Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 62.

Page 158: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

158

garigebisgan.800 nebarTvis ararsebobis SemTxvevaSi, forma Tundac daculi iyos, garigeba samarTlebrivi Zalis mqoned ver CaiTvleba. Tavis mxriv, xelSekrulebis xelSemkvreli mxareebi daculi arian aseTi SemTxvevebisgan sajarosamarTlebrivi kuTxiT, vinaidan, TiToeuli, aseTi qmedebis Taobaze specialuri kanoniT xdeba TiToeul nabijze miTiTeba.

3.5.1 calkeul kanonSi gawerili valdebuleba

saxelmwifos nebarTva xelSekrulebis dadebis sakiTxTan

mimarTebiT mxolod gansazRvrul da imperatiulad CamoTvlil SemTxvevebSia dasaSvebi. igi xorcieldeba sajarosamarTlebrivi warmoebis gziT. magaliTad, SeiZleba moyvanil iqnes saqarTvelos komunikaciebis erovnuli komisiis 2013 wlis 19 ivlisis #458/2 gadawyvetileba,801 romlis safuZvelzec imave administraciuli organos mier gacemuli licenziis pirobebi iqna Secvlili (ganmcxadeblis survilisamebr). aRniSnul cvlilebebze dayrdnobiT ganmcxadebels uflebamosileba warmoeSva, xelSekruleba daedo sxva kompaniasTan, anu modificirebis802 gareSe ganmcxadebeli kerZosamarTlebriv urTierTobas ver daamyarebda sxva, misTvis sasurvel subieqtTan.

amdenad, zemoT dasaxelebuli SeTanxmeba SesaZlebelia pirobiT garigebad iqnes moazrebuli, vinaidan xelSekrulebis ZalaSi Sesvla mxolod konkretul pirobas efuZneba.803 imave sferodan rom amovideT, SesaZlebelia yuradRebis mipyroba `mauwyeblobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 481 muxlze, romlis mixedviTac, licenziis gadacema dasaSvebia mxolod saqarTvelos komunikaciebis erovnuli komisiis winaswari TanxmobiT. aRniSnuli daTqma media sivrceSi momuSave subieqtTa xelSekrulebis Tavisuflebas mniSvnelovnad zRudavs, Tumca aRniSnuls gaaCnia Tavisi mizezi: licenzia

800 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 12 noembris #as-1284-1211-2012 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 801 gadawyvetilebis saTauria: Sps telekompania `I stereos~ kerZo mauwyeblobis #B19 da B20 licenziebis modificirebisa da komisiis 2011 wlis 30 dekembris #839/6, 2006 wlis 3 Tebervlis #43/2 da 2003 wlis 3 oqtombris #508/1 gadawyvetilebebSi cvlilebis Setanis Taobaze. 802 aRniSnuli termini gulisxmobs licenziaSi (saxelmwifos mier gacemul dokumentSi) Setanil cvlilebebsa da damatebebs (aseve saxelmwifos analogiuri organos mxridan). 803

jorbenaZe s., baxtaZe u., maWaraZe z., mediasamarTali, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 147.

Page 159: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

159

warmoadgens saxelmwifo interesis mqone sikeTes804 da misi floba masze sakuTrebis uflebas ar gulisxmobs. amdenad, misi brunvaunarianobis sakiTxic xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi mniSvnelovnad SeboWili saxiT gvxvdeba.805

3.5.2 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva saqarTvelos

mTavrobis dadgenilebis safuZvelze (konkretul SemTxvevaze dafuZnebiT)

saqarTvelos mTavrobis dadgenileba TariRdeba 2010 wlis 11 maisiT (#139), romelic awesrigebs ucxoeli kontrahentebis monawileobiT xelSekrulebebis dadebasTan dakavSirebul RonisZiebaTa garkveul kategorias. dadgenileba exeba im SemTxvevebs, rodesac sajarosamarTlebivi miznis gansaxorcieleblad ucxoeul kontrahentTan kerZosamarTlebriv xelSekrulebas debs aRmasrulebeli xelisuflebis dawesebuleba (dadgenilebiT wesrigebda gamonaklisebi) da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT dafuZnebuli sawarmo. amasTan, dasaxelebuli dadgenilebis moqmedeba vrceldeba im SemTxvevaze, rodesac xelSekrulebis proeqtSi ucxo qveynis kanonmdebloba an ucxo qveynis sasamarTlo an arbitraJia miTiTebuli. Tu aRniSnuli pirobebi arsebobs, teqsti (xelSekrulebis nimuSi) unda waredginos mTavrobas dasamtkiceblad, raTa Tavidan iqnes acilebuli faqtobrivi da samarTlebrivi riskebi. aseTi daTqma SeiZleba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis saxed CaiTvalos. miuxedavad imisa, rom sajaro dawesebuleba kerZosamarTlebriv urTierTobebSi mxared gamodis, saxelmwifo (saqarTvelos mTavroba) mainc ereva calkeuli xelSekrulebis SinaarsSi, romliTac Sesabamis riskebs gansazRvravs. erTi mxriv, amgvari qmedeba saqarTvelos teritoriaze arsebuli sajaro dawesebulebis dacvis mizniTaa ganpirobebuli, magram, meore mxriv, ssk-is 319-e muxlis 1-li nawilis mesame winadadebis safuZvelze xdeba sajaro dawesebulebis arapirdapiri davaldebuleba. praqtikul magaliTebze dayrdnobiT, amgvar qmedebas saqarTvelos iusticiis saministro axorcielebs. saministros TiToeul daskvnaSi gansazRvrulia calkeul pirobebTan dakavSirebiT oficialuri pozicia _ saministros TanamSromlebi iReben

804 ix adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos praqtika: `gropera radio~ da sxvebi Sveicariis winaaRmdeg (Groppera Radio AG and Others v. Switzerland), A/N:

10890/84, 28.03.1990. 805 jorbenaZe s., reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 70.

Page 160: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

160

gadawyvetilebas da msjeloben konkretul sakiTxTan dakavSirebiT.

3.6 Sualeduri Sejameba zemoT moyvanili xelSekrulebis Tavisuflebis

gamovlinebis magaliTebi xelSekrulebis Tavisuflebis arsebobis uzrunvelyofas warmoadgens.806 im SemTxvevaSi, Tu dairRveva erT-erTi maTgani mainc, avtomaturad eWvqveS dadgeba xelSekrulebis Tavisuflebis, rogorc piris uflebis realizaciis, samarTlebrivi safuZveli. cxadia, CamoTvlili saxeebi amomwuravad ar iZleva informacias xelSekrulebis Tavisuflebis calkeuli gamovlinebebis da masTan erTad _ misi SezRudvis Sesaxeb. es sakiTxi praqtikis ganviTarebasTan erTad, kidev ufro metad SeiZleba iqnes ganvrcobili.

806

Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011, 399.

Page 161: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

161

VI. kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

kontrahirebis iZuleba kerZo samarTlis umniSvnelovanesi institutia. igi umTavresad, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis (valdebulebiTi / saxelSekrulebo samarTlis nawilSi) 319-e muxlis me-2 da me-3 nawilebSia mowesrigebuli.807 miuxedavad kontrahirebis iZulebis arc Tu ise didi warsulisa, mas sakmaod mniSvnelovani adgili ukavia Tanamedrove samoqalaqo brunvaSi. `kontrahirebis iZuleba Tanamedrove `sabazro ekomonikis koreqtivs~ warmoadgens~,808 romlis arsebobis SemTxvevaSic mxare, romelic Tavisi saqmianobis safuZvelze gabatonebul pozicias ikavebs, valdebulia, miiRos SeTavazeba xelSekrulebis dadebis saxiT.809 aseTi mosazreba ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos xelSekrulebis dadebis valdebulebiT unda dairRves xelSekrulebis Tavisuflebis pricnipi. kontrahirebis iZuleba mxolod maSin unda arsebobdes, Tu amas moiTxovs samoqalaqo brunvis interesi810 da igi ise unda ganxorcieldes, rom ar dairRves balansi massa da xelSekrulebis Tavisuflebas Soris.811 amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi kontrahirebis iZulebis ganxilva umniSvnelovanesia, upirveles yovlisa, swored saxelSekrulebo urTierTobisas gansazRvruli Tavisuflebis arealis dadgenis mizniT. winamdebare nawilic swored kontrahirebis iZulebis xelSekrulebis TavisuflebasTan mimarTebas exeba.

1. kontrahirebis iZulebis arsi

kontrahirebis iZulebis sakiTxze msjelobisas mniSvnelovania, ganxilul iqnes misi ZiriTadi safuZvlebi da saubari warimarTos kontarhirebis iZulebis ganmartebisa da ssk-Si misi mowesrigebis Taobaze. orive maTgani erTgvari

807 winadawinve unda aRiniSnos, rom kontrahirebis iZulebis sakanonmdeblo mowesrigebidan gamomdinare, winamdebare naSromSi umetes SemTxvevaSi moyvanili iqneba ssk-is 319-e muxlis me-2 nawilze dafuZnebuli msjeloba, rac kontrahirebis iZulebis principis kodeqsiseul daTqmidan gamomdinareobs. amgvari saxiT msjelobis warmarTva ar niSnavs, rom 319-e muxlis me-3 nawili uguvebelyofilia. 808 Larenz, Schuldrecht, AT, 14. Auflage, S. 43 _ citirebulia: Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 63. 809 ix. magaliTad, germaniis uzenaesi sasamarTlos mosazreba _ BGH, Urteil vom

24.01.2013 _ VII ZR 121/12. 810 zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 275. 811 iqve.

Page 162: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

162

safuZvelia imisa, rom ganisazRvros, Tu ra rols TamaSobs kontrahirebis iZuleba saqarTvelos sakanonmdeblo doneze.

1.1 kontrahirebis iZulebis ganmarteba kanonmdeblobaSi kontrahirebis iZulebis sakiTxTan mimarTebiT saintereso mosazrebebi aqvs gamoTqmuli evropel iurist hans karl niperdeis.812/813 igi aRniSnul instituts Semdegnairad ayalibebs: samarTlebrivi normis safuZvelze gansazRvrul an ganusazRvrel pirTan814 xelSekrulebis dadeba,815 romliTac formirdeba mxaris neba. es samarTlebrivi norma ki, Tavis mxriv, bazarze gabatonebuli statusis mqone pirisTvis xelSekrulebis dadebis valdebulebas gansazRvravs.816 ssk-Si termini `kontrahirebis iZuleba~ ar gvxvdeba.817 metic, aseTi termini umetes iuridiul ganmartebiT leqsikonebSic ar aris definirebuli.818 Sesabamisad, mniSvnelovania ganimartos, Tu ras gulisxmobs igi: kontrahirebis iZuleba erTi mxriv, piris valdebulebas gansazRvravs, Seasrulos konkretuli moqmedeba, xolo, meore

812

misi mosazrebebi gaziarebulia sxvadasxva literaturaSi. ixileT, magaliTad, Wolff S., Der Kontrahierungszwang im deutschen Telekommunikationsrecht, Verlag

D. Kovac, Hamburg, 2002, 8. 813 niperdeis (Hans Carl Nipperdey) sadoqtoro naSromi `kontrahirebis iZuleba da nakarnaxevi xelSekruleba~ (`Kontrahierungszwang und diktierter Vertrag~, TariRdeba 1920 wliT) ucxo qveynebis (gansakuTrebiT germaniis) iuridiul samecniero wreebSi Zalze gavlenian naSromad iTvleba. ixileT, magaliTad, Kilian W., Kontrahierungszwang und Zivilrechtssystem, AcP, Heft 1/2 (April 1980), Verlag Mohr

Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 47 _ avtori miuTiTebs niperdeis (iustus vilhelm hedmanis (Justus Wilhelm Hedmann) gverdiT, romelmac 1919 wels gamocemul wignSi `Das bürgerliche Recht und die neue Zeit~ calke msjeloba dauTmo e.w. `nakarnaxev xelSekrulebebs~) naSromis gavlenas germaniis samoqalaqo samarTalze. 814 igulixeba im pirovnebisTvis, romelTanac ideba xelSekruleba. 815

Nipperdey, Kontrahierungszwang, S. 7; ihm folgend u.a.: Bork in: Staudinger, Vorbem zu §§ 145

ff. Rz, 15; Bydlinsky, Acp 180 (1980), S. 3f, Greiner, Kontrahierungszwang, S. 7; Hermann,

Anwendungsprobleme, S. 103; Klaue, ZHR 129 (1967), S/ 160; Medicus, SR AT § 11, Rz. 79, Salje,

§ StromEinspG, Rz. 18; Vykydal, Der kartellrechtliche Kontrahierungszwang, S. 28 _ miTiTebulia: Wolff S., Der Kontrahierungszwang im deutschen Telekommunikationsrecht,

Verlag D. Kovac, Hamburg, 2002, 8. 816

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 323. 817 ix. ssk-is 319-e muxlis me-2 nawili. 818 ix. magaliTad, ganmartebiTi iuridiuli leqsikoni (Juristisches Fachlexikon), paata turavas, levan ToTlaZis, gaga gabriCiZis, giorgi TumaniSvilisa da eTer CaCaniZis avtorobiT, Berliner Wissenschafts-Verlag, Berlin, 2012 _ 259-e gverdi mTavrdeba terminis `kontinenturi Selfis~ ganmartebiT, xolo 260-e gverdze pirveli terminia `kontribucia~. Sesabamisad, `kontrahirebis iZuleba~ am leqsikonSi ar aris ganmrtebuli.

Page 163: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

163

mxriv, im pirTa wres azustebs, romelsac aseTi saxis valdebuleba daekisreba. jer kidev XX saukunis dasawyisSi samecniero naSromebSi gamoTqmulia mosazreba, romliTac mecnierebi termin `iZulebas~ ukavSirebdnen pirovnebas, anu kontrahents da romelze dayrdnobiTac, valdebulebas sabolood `kontrahirebis iZulebad~ moixseniebdnen.819 amgvari pozicia absoluturad gamarTlebuli xasiaTisaa, vinaidan samarTlis normebiT xdeba piris davaldebuleba, dados konkretuli xelSekruleba. paraleli rom gavavloT saqarTveloSi arsebul samecniero literaturasTan, SevniSnavT, rom saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentarSi `kontrahirebis iZuleba~ moxseniebulia rogorc `egreT wodebuli~,820 rac imis dasturia, rom termini samarTlis normebSi pirdapir ar aris gawerili.

1.2 kontrahirebis iZulebis mowesrigeba ssk-Si

gansaxilveli samarTlebrivi institutis umTavresi Rirebulebaa is, rom, rogorc nebismieri xelSekrulebis dadebisas, kontrahirebis iZulebis SemTxvevaSic arsebobs mxareTa interesi, moaxdinon sakuTari survilis (nebis) realizacia xelSekrulebis dadebis gziT.821 gansxvaveba aseTis arsebobisas mdgomareobs imaSi, rom kontrahirebis iZulebisas bazarze gabatonebuli statusis mqone piris survili (neba) pirTa ganusazRvreli wris mimarT misi saqmianobis dawyebis momentidanvea gamovlenili, rac mas xelSekrulebis dadebis valdebulebiT boWavs.

kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis Tavisuflebis realizacias orive mxare axdens da valdebulebiT SeboWvac swored am mizans emsaxureba. ssk-is 319-e muxlis me-2 nawili swored kerZo avtonomiis umTavres princips _ Tanasworobas emyareba. metic, igi ganamtkicebs am princips da gabatonebuli statusis mqone pirs windawinve ukrZalavs iseTi saxelSekrulebo pirobebiT xelSekrulebis dadebas, romelic

819 Nipperdey, Kontrahierungszwang und diktierter Vertrag (1920) _ citirebulia: Bydlinski

F., Zu den dogmatischen Grundfragen des Kontrahierungszwanges, Vortraege, gehalten auf der

Tagung der Zivilrechtslehrervereinugung am 18. September 1979 in Bern, ACP 180 (1980), Verlag

Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 3. 820 Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 63. 821

ix. Rehm G., Aufklärungspflichten im Vertragsrecht, Verlag C.H. Beck, München, 2003, 107.

Page 164: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

164

kontrahents masTan mimarTebiT araTanabar mdgomareobaSi Caayenebs.822/823 amasTan, ssk-is 319-e muxlis me-3 nawilis mixedviT, samewarmeo saqmianobis farglebSi konkretuli piris mier xelSekrulebis dadebaze uaris Tqma dasabuTebis aucileblobas moiTxovs, rac kontrahirebis iZulebis erT-erT gamovlinebad SeiZleba iqnes miCneuli. aRniSnuli mxareTa uflebebis dabalansebas emsaxureba.824 ufro konkretulad, kanoniT gaTvaliswinebulia xelSekrulebis dadebis valdebuleba, romlis gamonaklissac mxolod erTi winapiroba _ dasabuTebuli uari unda warmoadgendes. is, Tu ra SeiZleba iyos amgvari uari an/da rodis iqneba uari dasabuTebuli, misi ganmarteba mxolod konkretuli sakiTxis ganxilvis safuZvelzea SesaZlebeli.

2. xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva kontrahirebis

iZulebisas kontrahirebis iZuleba, Tavisi arsiT, dafuZnebulia kerZo

avtonomiasa da mxareTa Tanasworuflebianobaze,825 sadac xelSekrulebis Tavisufleba garkveulwilad SezRuduli saxiT gvxvdeba.826 literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom kontrahirebis iZuleba kerZo avtonomiis fundamenturi principis gamonakliss warmoadgens.827 am mxriv saintereso mosazreba aqvs gamoTqmuli iurist franc bidlinskis, romelic miiCnevs, rom `kontrahirebis iZuleba ara marto zRudavs xelSekrulebis Tavisuflebas, igi uaryofs kidec mas~.828 avtori amgvar mosazrebas xelSekrulebis Tavisuflebis arsiTa

822

ix. Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 65. 823 aqve mniSvnelovania paraleli gavlebul iqnes xelSekrulebis standartul pirobebTan _ Sinaarsis kontrolis samarTlebrivi daTqma swored aRniSnul sakiTxs efuZneba da swored kerZo avtonomiis principidan gamomdinareobs misi mowesrigebis samarTlebrivi winapirobani. 824

CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 116. 825

ix. Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 11. 826

Busche J., Privatautonomie und Kontrahierungszwang, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1999,

110. 827

ix. iqve. 828

Bydlinski F., Zu den dogmatischen Grundfragen des Kontrahierungszwanges, Vortraege, gehalten

auf der Tagung der Zivilrechtslehrervereinugung am 18. September 1979 in Bern, ACP 180 (1980),

Verlag Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 4 _ `Der Kontrahierungszwang

beschränkt aber nicht bloss die Vertragsfreiheit; er negiert sie dazu~.

Page 165: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

165

da misi `xelSeuxeblobis~ saWiroebiT asabuTebs,829 romelic specialuri mowesrigebis farglebSi Tavsdeba.830

aRniSnuli sakiTxis gaanalizebis mizniT, mniSvnelovania ganxilul iqnes is ZiriTadi samarTlebrivi winapirobani da principebi, rac kontrahirebis iZulebas sakanonmdeblo doneze gaaCnia. swored aRniSnulis farglebSi xdeba kontrahirebis iZulebis xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi warmoCena da misi moqmedebis arealis dadgena.

2.1 kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis

Tavisuflebis SezRudvis ZiriTadi Taviseburebani 2.1.1 xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis kanonismieri

daTqma rogorc ukve aRiniSna, xelSekrulebis Tavisuflebis

SezRudvis saukeTeso magaliTs kontrahirebis iZuleba warmoadgens, romelsac xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis gamonaklisi samarTlebrivi mowesrigeba efuZneba.831 aseTi gamonaklisis safuZvelze kontrahirebis iZulebiT SeboWili piri ara mxolod qmedebis ganxorcielebis valdebulebas iZens, aramed mas ekisreba damatebiTi moTxovna, aRniSnuli qmedeba ganaxorcielos mxolod gansazRvruli pirobebis Sesabamisad.832/833 winaaRmdeg SemTxvevaSi SesaZlebelia arasamarTlebrivi (zneobis sawinaaRmdego/amoraluri) Sedegebi dadges.834

sxva mxriv, aucilebelia aRiniSnos, rom zogierTi dargidan da Sesabamisi momsaxurebis gawevidan gamomdinare, kontrahirebis iZuleba umniSvnelovanesi samarTlebrivi institutia. magaliTad, energetikis sferoSi, romelic `ganekuTvneba bunebrivi monopoliebis sferos~835 da romlis

829 iqve. 830 Bydlinski F., Kontrahierungszwang und Anwendung allgemeinen Zivilrechts, JZ, Nr. 11/12, 35.

Jahrgang, Verlag Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 378. 831

Kramer in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 9

<www.beck-online.beck.de> [11.01.2014]. 832 iqve. 833 aqve aucilebelia aRiniSnos, rom kontrahirebis iZulebiT SeboWili piri Tavad gansazRvravs im pirobebs, romliTac SeiboWeba igi. erTaderTi, risi gansazRvrac mas ar SeuZlia, esaa kontrahenti. 834 ix. Flume W., Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts, Band II, Das Rechtsgeschäft, 3.

Auflage, Springer-Verlag Berin, Heidelberg, 1979, 612. 835 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris #1/2/411 gadawyvetileba saqmeze Sps `rusenergoservisi~, Sps `patara kaxi~, ss `gorgota~, givi abalakis individualuri sawarmo `fermeri~ da Sps `energia~ saqarTvelos parlamentisa da saqarTvelos energetikis saministros winaaRdmeg _ eqspetris mosazreba.

Page 166: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

166

SemTxvevaSic kontrahirebis iZulebis ararseboba, problemurs gaxdis qveyanaSi sabazro meurneobis Camoyalibebas.836 moyvanili ganmarteba cxdayofs kontrahirebis iZulebis garkveul Taviseburebas, sadac Sesabamisi kanonismieri daTqma, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva, mis erT-erT umTavres samarTlebriv winapirobad unda iqnes miCneuli.837 analogiuri SeiZleba gavrceldes satransporto sferoze838 da sxv.

2.1.2 kontrahentis arCevis Tavisuflebis pirdapiri SezRudva

kontrahirebis iZulebis monawile kerZosamarTlebrivi

urTierTobis subieqtia. mas, iseve, rogorc xelSekrulebis nebismier mxares, kerZo samarTliT aRiarebuli uflebebi aqvs miniWebuli. aRniSnuli Tavis TavSi samoqalaqo kodeqsiT miniWebuli uflebebis realizaciasac moicavs, Tumca Tanasworobis saerTo principebidan da momxmareblis, aseve, kontrahentis dacvis miznebidan gamomdinare, ssk-is 319-e muxlis me-2 nawili kontrahirebis iZulebiT SeboWili pirisTvis kontrahentis arCevis Tavisuflebis SezRudvas pirdapiri saxiT iTvaliswinebs, anu xelSekrulebis Tavisuflebis SeboWviT saxelSekrulebo Tanasworobis farglebs ganamtkicebs. aRniSnuli SezRudva miCneul unda iqnes e.w. pozitiur SezRudvad, romelic, erTi mxriv, xelSekrulebis Tavisuflebis araabsoluturobasa da, meore mxriv, saxelSekrulebo urTierTobebSi e.w. `susti mxaris~ dacvis interesebs emsaxureba. amdenad, aseT SemTxvevaSi saboloo mizani gamarTlebulad SeiZleba iqnes miCneuli, romlis farglebSic, kontrahirebis iZuleba dasaSvebia mxolod maSin, Tu es kanoniTaa gawerili.

2.1.3 Sinaarsis Tavisuflebis zogadi SezRudva

Sinaarsis kontrolis mowesrigeba kontrahirebis

iZulebisas zogadi xasiaTisaa, Tumca masSi gamokveTilia is

836 aqve aRsaniSnavia ssk-is gardamaval da daskvniT debulebebSi arsebuli daTqma, romlis farglebSic, kanoni aRmasrulebeli xelisuflebis samTavrobo da saxelmwifo saqveuwyebo dawesebulebebs ssk-is amoqmedebamde komunaluri momsaxurebis xelSekrulebis dadebis uzrunvelyofis valdebulebas akisrebs (ssk-is 1518-e muxli). kerZod, sxva komunalur momsaxurebebTan erTad igi eleqtroenergiiT momaragebis xelSekrulebis dadebis Taobaze saubrobs. aRniSnuli ki xazs usvavs eleqtroenergiiT momsaxurebisas misi mniSvnelobis xarisxsa da saWiroebas. 837

ix. Rüthers B., Stadler A., Allgemeiner Teil des BGB, 12. Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2002, 31. 838 Donhauser G., Vertragsrecht / Schuldrecht / Sachenrecht, Verlag Books on Demand GmbH,

Nordstedt, 2004, 3.

Page 167: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

167

imperatiuli daTqma, rac xelSekrulebis dadebiT valdebul pirs kontrahentisTvis misaRebi pirobebis gansazRvras avaldebulebs. aRniSnuli ki gulisxmobs, rom kontrahirebis iZulebiT SeboWil mxares kanonier farglebSi Sinaarsis Tavisufleba kerZo avtonomiis principze dayrdnobiT ezRudeba. amgvari mowesrigeba mimarTulia ara romelime mxarisTvis upiratesobis miniWebisken, aramed mxareTa kerZosamarTlebrivi sawyisebis gaTanabrebisa da Tanasworuflebianobis principis dacvisken.

Sinaarsis kontroli yovelTvis gamonaklis da kanoniT gansazRvrul SemTxvevebSia SesaZlebeli.839 kontrahirebis iZulebis arsebobis drosac Sinaarsis kontroli, Tundac igi zogad doneze SezRudviT xasiaTdebodes, dasaSvebia mxolod aragonivruli pirobebis gaTvaliswinebiT,840 romlebic zogierT SemTxvevaSi saxelmwifomac ki SeiZleba winaswar gansazRvros.841 amdenad, Sinaarsis Tavisuflebis SezRudva kontrahirebis iZulebis arsebobis dros gamarTlebulia da rig SemTxvevebSi igi saWiroc kia (magaliTad, is, rac ssk-is 319-e muxlis me-2 nawilSia gawerili) samarTlebrivi urTierTobisas balansis dacvisTvis.842

2.1.4 Sualeduri Sejameba

kontrahirebis iZulebaze saubrisas, rodesac misi

moqmedebis winapirobebs vexebiT, sakiTxi ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos gansaxilveli samarTlebrivi institutiT SeboWili mxare SezRuduli uflebiT sargeblobs, vidre kontrahenti, romelic masTan debs xelSekrulebas. Tanamedrove ekonomikuri ganviTarebisa da, miTumetes, saqarTvelos kanonmdeblobaSi evropuli gamocdilebis gaziarebis Sedegs swored samoqalaqo samarTlis erT-erTi umTavresi principis _ kerZo avtonomiis dacva warmoadgens. imis gaTvaliswinebiT, rom, erTi mxriv, samewarmeo bazarze gabatonebuli statusis mqone mewarmeebi xSirad arRveven momxmarebelTa uflebebs da, meore mxriv, kanonmdeblis valdebulebaa samarTlebrivi urTierTobebis zogad doneze gansazRvra, ssk-iT mowesrigda kontrahirebis iZuleba, romelmac xelSekrulebis dadebis valdebulebiT SeboWil pirs SeuzRuda mxolod kontrahentis

839

ix. Busche J., Privatautonomie und Kontrahierungszwang, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

1999, 95. 840 ix. iqve. 841

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 323. 842 kontrahirebis iZulebisas mxareTa balansis Taobaze ixileT, Nagel B., Eger

T., Wirtschaftsrecht II, Eigentum, Delikt und Vertrag: mit einer Einführung in die ökonomische

Analyse des Rechts, 4. Auflage, R. Oldenbourg Verlag München Wien, 2003, 149 da Semdgomi.

Page 168: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

168

arCevis Tavisufleba. danarCen SemTxvevaSi pirs, romelic konkretul sferoSi saqmianobs Tavisuflad, gaaCnia (Tundac, pirveli ofertis gakeTebamde) imis uflebamosileba, rom gansazRvros samomavlod dasadeb xelSekrulebaTa Sinaarsi, gaiTvaliswinos forma (garda gamonaklisisa) da sxv.

2.2 ZiriTadi principebi, romelic gamoiyeneba kontrahirebis

iZulebisas

marTalia, kontrahirebis iZuleba erT-erTi mxarisTvis savaldebuloa, magram mas axasiaTebs ori umTavresi, kerZosamarTlebrivi urTierTobisTvis mniSvnelovani principi: keTilsindisierebisa da mxareTa Tanasworobis principi. TiToeuli maTganis gamovlineba kontrahirebis iZulebas, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis erT-erT samarTlebriv instituts, warmoaCens. ufro zustad, orive maTgani kontrahirebis iZulebas kerZo avtonomiis farglebSi aqcevs.

2.2.1 keTilsindisierebis principi kontrahirebis iZulebisas

kontrahirebis iZulebisas keTilsindisierebis principis dacvis aqtualoba ganpirobebulia im faqtoriT, rom bazarze gabatonebuli piri uamravi saxis garigebas debs. garigebis safuZvelze erT-erTi mxare gansakuTrebuli ndobiTaa aRWurvili im mxaris mimarT, romelsac kanoniT xelSekrulebis dadebis valdebuleba ekisreba.

iseve, rogorc samarTlis sxva institutis SemTxvevaSi,843 kontrahirebis iZulebis drosac keTilsindisierebis principis darRveva SesaZlebelia garigebis namdvilobis sakiTxis eWvqveS dayenebis sawindari gaxdes. keTilsindisierebis principis moqmedeba am kuTxiT Sinaarsis kontrolTan mimarTebiT vlindeba. zemoT aRiniSna, rom SinaarsTan dakavSirebiT ssk icnobs bazarze gabatonebuli statusis mqone piris SezRudvis winapirobebs, romelic kontrahirebis iZulebis WrilSi aseve SeiZleba keTilsindisierebis principis dacvisken mimarTul normadac Sefasdes.

keTilsindisiereba pirdapir kavSirSia samarTlianobasTan. swored es sakiTxi SeiZleba amomaval aTvlis wertiladac iqnes ganxiluli bazarze gabatonebuli status mqone kompaniebTan mimarTebiT. ase, magaliTad, eleqtroenergiis miwodebisas, momxmareblisTvis ar unda iyos iseTi pirobebi SeTavazebuli, rac am ukanasknels umweo

843 magaliTad, mflobelobis SemTxevaSi. aRniSnulis Taobaze ix. qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samoqalaqo samarTalSi, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2013, 178.

Page 169: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

169

mdgomareobaSi Caayenebs. aRniSnuli mosazreba emyareba saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos pozicias, romelic miiCnevs, rom samarTliani tarifis arseboba samoqalaqo brunvis stabilurobis garantia.844 aseT SemTxvevaSi bazarze gabatonebuli statusis mqone piri valdebulia, daexmaros, xeli Seuwyos mosaxleobas, raTa ar dairRves maT Soris balansi.845 maSasadame, mniSvnelovania, tarifebi ise gadanawildes, rom ar dairRves momxmarebelTa interesebi da ar darCnen isini aseTi momsaxurebis miRebis miRma.846 Tu meore kuTxiT SevxedavT sakiTxs, eleqtroenergiis mwarmoebelma / mimwodebelma kompaniam momxmarebels ar unda uTxras uari xelSekrulebis dadebaze, vinaidan: a) igi sasicocxlod umniSvnelovanes sferos emsaxureba da b) bazarze mas gabatonebuli statusi ukavia.

2.2.2 mxareTa Tanasworoba kontrahirebis iZulebisas iseve, rogorc sxva saxelSekrulebo urTierTobaSi, kontrahirebis iZulebisas mxareTa Tanasworoba samarTlebrivi urTierTobis kanonierebis gansazRvris upirvelesi safuZvelia. marTalia, erT-erT mxares SeiZleba saxelmwifosgan hqondes kontrahirebis iZulebiT saqmianobis ganxorcielebis nebarTva miniWebuli, Tumca, am SemTxvevaSi mainc ar gamoiyeneba sajaro samarTlis momwesrigebeli normebi.847/848 kerZod, aseTis arsebobisas, mxare saxelmwifosgan miniWebul farglebSi moqmedebs rogorc kerZo samarTlis subieqti da misi urTierToba kontrahetTan kerZo avtonomiazea dafuZnebuli, rac mxareTa TanasworobaSi gamoixateba. es ki xelSekrulebis Tavisuflebis umniSvnelovanes princips warmoadgens.849 ufro zustad, kerZo avtonomia piris erTgvari Tavisuflebaa,

844 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2012 wlis 30 dekembris #1/3/136 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe Salva naTelaSvili saqarTvelos parlamentis, saqarTvelos prezidentisa da saqarTvelos energetikuli maregulirebeli erovnuli komisiis (semeki) winaaRmdeg. 845 ix. zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, GTZ-is gamocema, Tbilisi, 2007, 17. 846 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2012 wlis 30 dekembris #1/3/136 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe Salva naTelaSvili saqarTvelos parlamentis, saqarTvelos prezidentisa da saqarTvelos energetikuli maregulirebeli erovnuli komisiis (semeki) winaaRmdeg. 847

ix. Arbmüster in Erman BGB, Westermann (Hrsg.), 12. Auflage, Band I, Verlag Dr. Otto

Schmidt, Köln, 2008, Vor §145 Rz. 29. 848 naSromSi ganviTarebuli mosazreba ar gulisxmobs imas, TiTqos saxelmwifos ar gaaCnia ufleba, Caerios konkretul urTierTobaSi. magaliTad, licenziis gacemis SemTxveva da sxv. 849 ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 90-91.

Page 170: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

170

sakuTari survilis Sesabamisad Sevides saxelSekrulebo urTierTobaSi an uari Tqvas masze,850 rac kontrahirebis iZulebis SemTxvevaSic hpovebs asaxvas.

2.2.3 Sualeduri Sejameba

kontrahirebis iZulebas gaaCnia ramdenime damaxasiaTebeli principi, romelTagan gamosayofia keTilsindisierebisa da mxareTa Tanasworobis prinicipi. aseTi diferenciacia gaTvaliswinebulia kontrahirebis iZulebis, rogorc samarTlebrivi institutis, arsiT, ise misi praqtikuli mniSvnelobidan gamomdinare. igi kerZosamarTlebrivi urTierTobis erT-erTi saxea. Tavis mxriv, kerZosamarTlebrivi urTierTobisas mniSvnelovani adgili ukavia kerZo avtonomias, rac sxva SemTxvevaSi TiTqmis ar gvxvdeba.851 amis mizezs ki warmoadgens is momwesrigebeli normebi, rac kerZosamarTlebriv urTierTobas sxva sajarosamarTlebrivi urTierTobisgan ganasxvavebs.852 vinaidan kerZo avtonomia kontrahirebis iZulebisas did rols TamaSobs, mniSvnelovania, mxareTa Tanasworoba dafuZnebuli iyos ndobaze da keTilsindisierebaze. kontrahirebis iZulebis nebismieri SemTxveva SeiZleba Seesabamebodes materialur samarTals, magram misi ganxorcieleba konkretul SemTxvevaSi SeiZleba usamarTlo iyos.853 magaliTad, gamyidvels rom sursaTis miyidva marto konkretuli sqesis warmomadgenlebisTvis moundes, es qmedeba ar iqneboda samoqalaqo samarTlis zogadi danawesebis Sesabamisi.854

2.3 nebis gamovlenis datvirTva kontrahirebis iZulebisas

kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi, kontrahirebis

iZulebisas, yovelTvis arsebobs mxaris mier nebis gamovlena. neba, romelic gamovlenili ar aris, ar warmoSobs samarTlebriv Sedegebs.855 Sesabamisad, xelSekrulebis dadebis

850 Rüthers B., Stadler A., Allgemeiner Teil des BGB, 12. Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2002, 26. 851 ix. iqve. 852 ix. Schwab D., Löhing M., Einführung in das Zivilrecht, Einschliesslich BGB – Allgemeiner

Teil, 17. Auflage, Verlag C.F. Müller, Heidelberg, 2007, 39. 853 ix. kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis instituti, Tbilisi, 2009, 84. 854

Reisenhuber K., Die Inhaltskontrolle im Common Frame of Reference (CFR) für ein

Europäisches Privatrecht, Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht, Schriften zum

europäischen und internationalen Privat, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33, Reisenhuber K. und

Karakostas I.K. (Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009, 53-54. 855 kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis instituti, Tbilisi, 2009, 239.

Page 171: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

171

valdebulebis dakisrebac swored nebis namdvilobas unda efuZnebodes. marTalia, kontrahirebis iZulebisas yvela aseTi valdebuleba Tavis TavSi nebis gamovlenas gulisxmobs, Tumca yvela saxis nebis gamovlena ver iqneba kontrahirebis iZulebis ganmsazRvreli. magaliTad, calkeul SemTxvevebSi erTjeradad ganxorcielebuli qmedeba, aseve, internetiT erTjeradad nivTis gayidva da sxv., aq sakamaToa, SeiZleba Tu ara pirs ofertze mowvevis gakeTebis SemTxvevaSi xelSekrulebis dadebis valdebuleba daekisros,856 romelze msjelobisTvisac saWiroa calkeuli winapirobebis Seswavla da maTi Sejereba.

2.3.1 kontrahirebis iZuleba rogorc mxaris mier nebis gamovlenaze dafuZnebuli samarTlebrivi instituti zogadad, nebis gamovlenas ar axasiaTebs raime saxis

iZulebis principi.857 kontrahirebis iZulebisas aRniSnuli imgvaradaa warmodgenili, rom bazarze gabatonebuli statusis mqone piris mier aucileblad unda iyos gamovlenili neba, romelic, ssk-is mixedviT, aseT valdebulebas kisrulobs. sxva sityvebiT rom iTqvas, kontrahirebis iZulebisas aucilebelia aseTi qmedebis ganxorcielebis survili modiodes swored im pirisgan, romelic iRebs Sesabamis valdebulebas da rac mniSvnelovania, garigeba minimum ormxrivi unda iyos. magaliTad, anderZis rogorc calmxrivi garigebis safuZvelze garkveuli valdebulebis Sesruleba ver CaiTvleba kontrahirebis iZulebad.

nebis gamovlenasa da misi kontrahirebis iZulebis sakiTxTan kavSiri zogadad valdebulebis arsebobis winapirobis gansazRvris SesaZleblobas warmoadgens. SeiZleba iTqvas, rom igi aris RerZi, romelic zogierT SemTxvevaSi gadamwyvet mniSvnelobas iZens sxvadasxva sferoSi.858 Tavis mxriv, kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis Tavisuflebas negatiuri SezRudvis forma im mizeziT ar gaaCnia, rom bazarze gabatonebuli piri maSin gamoxatavs nebas, rodesac igi aseTi saqmianobis dawyebas gadawyvets. igulisxmeba, rom man icoda an unda scodnoda, Tu ra samarTlebrivi urTierTobis monawile gaxdeboda da ra Sedegebi mohyveboda mis saqmianobas bazarze.

856 ix. magaliTad, BGH Urteil vom 16.12.2003 _ X ZR282/02. 857 ix. Musielak H.-J., Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2003, 19. 858 ix. Wolff S., Der Kontrahierungszwang im deutschen Telekommunikationsrecht, Verlag D.

Kovac, Hamburg, 2002, 5.

Page 172: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

172

2.3.2 nebis nakli kontrahirebis iZulebisas nebis naklia iseTi saxis viTareba, rocdesac garegnulad

gamovlenili neba ar emTxveva misi gamomvlenis namdvil nebas, xolo garigeba ki nebis garegnuli gamovlenis Sedegad daido.859 kontrahirebis iZulebisas CamoTvlili nebis naklis mqone garigebebis saxeebidan yvelaze ufro gavrcelebuli motyuebiTa da SecdomiT dadebuli garigebebia. es logikuricaa, vinaidan kontrahirebis iZulebisas upiratesad SeiZleba swored motyueba (statusisa da mdgomareobis borotad gamoyeneba) da Secdoma iyos wina planze wamoweuli. kontrahirebis iZulebisas nebis naklis arsebobis SemTxvevaSi samarTlebrivi Sedegi garigebis momwesrigebeli zogadi normebis Sesabamisad ganisazRvreba.

2.4 xelSekrulebis dadebis valdebulebis gansxvaveba xelSekrulebis dadebis uflebisgan

kontrahirebis iZuleba Tavisi arsiT moicavs rogorc

uflebas, ise valdebulebas, vinaidan igi valdebulebis warmoSobis safuZvelia. aRniSnuli ise ar unda iqnes gagebuli, rogorc xelSekrulebis Sinaarsobrivi valdebulebis ganmsazRvreli samarTlebrivi instituti, rogoric, magaliTad, SeiZleba iyos saxelSekrulebo, damatebiTi an qcevis valdebulebani.860

ufleba zogadad gansxvavdeba yvela im obieqtisgan, romelsac igi icavs. magaliTad, sicocxlis ufleba gansxvavdeba sicocxlisgan, sakuTrebis ufleba _ sakuTrebisgan, Rirsebis ufleba _ Rirsebisgan.861 xelSekrulebis dadebis ufleba gansxvavdeba xelSekrulebisgan. igi gamomdinareobs kanonidan. Sesabamisad, xelSekrulebis dadeba, klasikuri gagebiT, uflebrivi xasiaTisaa, Tumca aseTi ufleba ar SeiZleba absoluturad iqnes pirisadmi miniWebuli. saqarTvelos konstituciis 30-e muxlis me-2 punqti pirdapir miTiTebas iZleva monopoliuri saqmianobis akrZalvis Taobaze, rac kontrahirebis iZulebis arsebobis saWiroebas, rogorc am sakiTxis praqtikuli realizaciis SesaZleblobas, ganamtkicebs. swored aq gadis zRvari xelSekrulebis dadebis uflebasa da valdebulebas Soris. mavaldebulebeli norma am SemTxvevaSi ar unda iqnes 859 Wanturia l., Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1997, 331. 860 ix. vaSakiZe g., samoqalaqo kodeqsis garTulebul valdebulebaTa sistema (Leistungstörungsrecht), 2010, 56 da Semdgomi. 861 gelaSvili n., ZiriTad uflebaTa da movaleobaTa urTierTmimarTeba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, Tbilisi, 2010, 2(25)10, 20.

Page 173: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

173

calke movlenad ganxiluli.862 is xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis konkretul meqanizms warmoadgens.

2.4.1 gansxvaveba kontrahirebis iZulebasa da xelSekrulebis

dadebis iZulebas Soris kidev erTi sakiTxi, rac aseve yuradsaRebia, kontrahirebis iZulebasa da xelSekrulebis dadebis iZulebas Soris gansxvavebas exeba. kontrahirebis iZuleba Tavis TavSi xelSekrulebis dadebis valdebulebas moicavs, magram xelSekrulebis dadebis valdebuleba an iZuleba yovelTvis kontrahirebis iZuleba ver iqneba.863 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtika kontrahirebis iZulebis magaliTad ssk-is 604-e muxls moiazrebs.864 aRniSnuli muxli saijaro urTierTobebis gagrZelebis moTxovnas Seexeba, romelic kontrahirebis iZulebis dakonkretebul SemTxvevas warmoadgens.865 Tavisi arsiT, xelSekrulebis gagrZelebac xom xelSekrulebis axlidan dadebas gulisxmobs. Sesabamisad, rodesac kanoni am sakiTxs akonkretebs, igi kontrahirebis iZulebis WrilSi unda iqnes ganxiluli. Tu ssk-is 604-e muxlze msjelobas kontrahirebis iZulebis aspeqtSi ganvixilavT, SevniSnavT, rom igi samarTlebriv safuZvels ssk-is 319-e muxlis me-3 nawilSi hpovebs. kontrahirebis iZulebis WrilSi msjelobis SemTxvevaSic mniSvnelovania aRiniSnos, rom es magaliTi xelSekrulebis dadebis iZulebad ar unda dakvalificirdes. aseTi norma, xelSekrulebis dadebis valdebulebas exeba. Tematurad Tu gavyvebiT sakiTxs, SevniSnavT problemas, romelic sasamarTlo praqtikaSi gvxvdeba da romelic xelSekrulebis dadebis iZulebis termins exeba. amgvari termini ganmartebas saWiroebs. `iZuleba~ Tavisi arsiT ar Seesabameba kerZo avtonomiis princips. Sesabamisad, es qmedeba nebis namdvilobis winapiroba ver gaxdeba. termin `iZulebis~ 862 aRniSnul sakiTxze ixileT: Bydlinski F., Zu den dogmatischen Grundfragen des

Kontrahierungszwanges, Vortraege, gehalten auf der Tagung der Zivilrechtslehrervereinugung am

18. September 1979 in Bern, ACP 180 (1980), Verlag Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen,

1980, 5. 863 ix. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 30 noembris #2b/1312-11 gadawyvetileba. 864 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 24 ivlisis #as-221-213-2012 gadawyvetileba. 865 ssk-is 604-e muxliT gansazRvruli valdebuleba ver gaxdeba winare xelSekrulebis erT-erTi saxe, vinaidan, aq kanoni fardobiTad imperatiul daTqmas akeTebs da igi efuZneba ara mxareTa nebas, aramed, mxareTa mier gamovlenili nebis Sedegebs. dasaxelebuli norma rom winare xelSekrulebas awesrigebdes, maSin igi dispoziciur daTqmad unda iqnes miCneuli.

Page 174: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

174

definiciis TvalsazrisiT saintereso mosazreba aqvs dafiqsirebuli saqarTvelos uzenaes sasamarTlos 2003 wlis ganCinebaSi, sadac igi Cuqebis xelSekrulebasTan mimarTebiT aRniSnavs, rom aseTi saxis xelSekrulebis dadebis valdebuleba iZulebiT dadebuli xelSekrulebis nairsaxeobas warmoadgens, xolo mizezad xelSekrulebis namdvilobis winapirobas _ mxareTa urTierTSeTanxmebas asaxelebs.866 Tu sakiTxs logikurad mivyvebiT, davinaxavT erT problemas: bunebaSi dauSvebelia arsebobdes xelSekruleba, romelic mxareTa urTierTSeTanxmebiT ar dadebula. amdenad, sasamarTlos amgvari msjeloba SeiZleba kritikis obieqti gaxdes. ufro zustad, iZulebiT dadebul xelSekrulebas samarTlebrivi Zala ar eqneba. zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis dadebis iZulebis analogiuri ar aris. igi mxolod savaldebulo xasiaTis samarTlebriv winapirobas Seicavs, romlis farglebSic mxares Sesabamisi valdebulebani gaaCnia. kontrahirebis iZulebaSi termini `iZuleba~ mxolod bazarze gabatonebuli statusis mqone piris valdebulebas gansazRvravs.

2.4.2 kontrahirebis iZulebis magaliTi sabanko kreditis gacemasa da sabanko angariSis gaxsnaze dafuZnebiT sabanko krediti sasesxo urTierTobis saxea, romelic

konsesualur SeTanxmebas warmoadgens,867 rac sxva xelSekrulebebisgan gansxvavebuli specifiurobiT xasiaTdeba.868 mas sesxisTvis damaxasiaTebeli winapirobebi gaaCnia.869 kreditis gacema bankis komerciuli mizania, romlis farglebSic valdebulebani xelSekrulebis dadebis safuZvelze warmoiSoba870 _ swored xelSekruleba unda iyos dadebuli imisTvis, rom mxareTa Soris warmoiSvas ufleba-movaleobani. gansaxilveli Temis farglebSi sainteresoa dadgindes, Tu ramdenadaa SesaZlebeli, SeiboWos banki kontrahirebis iZulebiT sakredito xelSekrulebis dadebisas? am kiTxvaze pasuxis gacemisTvis mniSvnelovania gairkves, Tu ramdenad eqceva bazarze gabatonebuli statusis mqone piri _

866 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 27 maisis #as-25-728-03 ganCineba. 867 Brox H., Walker W.-D., Besonderes Schuldrecht, 33. Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2008, 222. 868 ix. Schwab D., Löhing M., Einführung in das Zivilrecht, Einschliesslich BGB – Allgemeiner

Teil, 17. Auflage, Verlag C.F. Müller, Heidelberg, 2007, 182. 869 ix. Brox H., Walker W.-D., Besonderes Schuldrecht, 33. Auflage, Verlag C.H. Beck,

München, 2008, 219. 870 ix. iqve, 132.

Page 175: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

175

banki an Sesabamisi organizacia (romelic gascems kredits) kontrahirebis iZulebis wesis qveS? dasabuTebuli msjelobisTvis saWiroa Camoyalibdes is winapirobebi, rac praqtikaSi aseTi saxis urTierTobebis damyarebaze uarad iqneba miCneuli: a) Tu msesxebeli warmoadgens pirs, romelsac sxva kreditis gamcemTan an bankTan urTierTobaSi ar gaaCnia kargi reputacia da b) Tu msesxebels ar gaaCnia iseTi Semosavali, rom srulad dafaros xelSekrulebis safuZvelze aRebuli sesxi. imis gaTvaliswinebiT, rom kanoni konkretulad dasabuTebul uarze ar saubrobs, aseTi faqti yovelTvis Sefasebis sagani iqneba. zemoTqmuli mosazreba SesaZlebelia miCneul iqnes dasabuTebuli saxis uarad sabanko kreditis gacemis dros. bankis riski konkretuli piris survilTan mimarTebiT meorexarisxovani ver gaxdeba. amdenad, sakredito xelSekrulebis dadebis / kreditis gacemis valdebulebiT banki ar iboWeba.871

sakiTxis ganxilvisTvis sainteresoa meore magaliTis moyvana: fizikur Tu iuridiul pirebTan sabanko urTierTobebis yvelaze gavrcelebuli saxe sabanko angariSis gaxsnaa. es exeba xelSekrulebas, romlis safuZvelzec banki klients angariSs erovnul valutaSi, aseve multisavaluto angariSs uxsnis.872 banki, rogorc bazarze gabatonebuli statusis mqone specialuri daniSnulebis matarebeli saaqcio sazogadoeba, sabanko angariSis gaxsnis WrilSi SeiZleba SeiboWos kontrahirebis iZulebiT. Tu Sedarebis mizniT ucxoenovan literaturas davesesxebiT, banks angariSis gasxnis valdebuleba ar akisria.873 imave mosazrebis paralelurad Camoyalibebulia pozicia, rom am daTqmidan SeiZleba arsebobdes gamonaklisi SemTxvevebi.874 gansxvavebiT ucxo qveynebSi Camoyalibebuli poziciidan, saqarTvelos realobidan da kanonmdeblobidan gamomdinare, banks angariSis gaxsnis valdebuleba klientis mimarT gaaCnia, anu banki kontrahirebis iZulebiT izRudeba.875 am daTqmidan gamonaklisi SemTxveva

871 aqve mniSvnelovania aRiniSnos, rom saqarTveloSi araa sasamarTlo praqtikaSi SemTxveva, sadac piri sasarCelo moTxovnas zemoT dasaxelebuli safuZvliT daayenebda. 872 sabanko angariSis xelSekrulebis Sesaxeb ixileT, Sengelia r., Sengelia e., sabanko samarTlis safuZvlebi (saxelmZRvanelo), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2014, 241 da Semdgomi. 873 Lücke F., Das P-Konto im Lichte der ZKA-Empfehlung zum Girokonto für jedermann, BKR,

Heft 11, Verlag C.H. Beck, München, 2009, 457. 874ix. iqve, 457-458. 875 aRniSnul sakiTxze ucxour literaturaSi aseve gamoTqmulia konkretuli mosazreba. ixileT, magaliTad, Geschwandtner M., Bornemann R., Girokonto für

jedermann – Vertragsabschlussfreiheit, Selbstregulierung oder gesetzlicher Zwang? NJW, Heft 18,

Verlag C.H. Beck, München, 2007, 1253-1256.

Page 176: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

176

SeiZleba mxolod calkeuli magaliTebiT iqnes gansazRvruli.876

kontrahirebis iZuleba ar gulisxmobs, rom bazarze gabatonebuli statusis mqone pirs problemebi Seeqmnas konkretul sakiTxTan mimarTebiT. sabanko sferoSi kreditis gacemasTan dakavSirebuli riski udidesia. amisi naTeli magaliTia kreditis uzrunvelyofis sakiTxi, romelic umetes SemTxvevaSi giravnobasa da ipoTekaSi gamoixateba.877 ssk-is 319-e muxlis me-2 nawili ise ar unda iqnes gagebuli, rom gabatonebuli statusi avtomaturad xelSekrulebis dadebis valdebulebas gulisxmobs. aq yuradsaRebia is ZiriTadi winapirobebi, romelze dafuZnebiTac rogorc gabatonebuli statusis mqone piri, ise kontrahenti kerZo avtonomiis farglebSi imoqmedeben. aseTis mizezs warmoadgens, erTi mxriv, kreditis gamcemis mier msesxeblisTvis dasabuTebuli uaris Tqmis SesaZlebloba, xolo, meore mxriv, kreditis gamcemma rom yvela msurvelze gasces krediti, aman SesaZlebelia igi gamouval mdgomareobaSi Caayenos. rodesac mxare (magaliTidan gamomdinare _ kreditis gamcemi) ar aris darwmunebuli imaSi, Tu ramdenad surs saxelSekrulebo urTierTobis damyareba konkretul individTan, am ukanasknelis davaldebuleba ar iqneboda gamarTlebuli.878 TavisTavad zemoaRniSnuli ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos kontrahirebis iZuleba zRudavs mxares, dasabuTebuli uari Tqvas momsaxurebis gawevaze. am mxriv saintereso mosazrebaa gamoTqmuli qarTul sasamarTlo praqtikaSi ssk-is 329-e muxlis me-2 nawilTan dakavSirebiT. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2012 wlis 18 seqtembris ganCinebaSi879 miTiTebulia, rom molaparakebaTa balansis dacva banksa da momxmarebels880 Soris aucilebelia. aRniSnuli ki ganpirobebulia imiT, rom banki warmoadgens Zlier kontrahents, xolo momxmarebeli _ sust kontrahents. es faqtori pirvel maTgans erTgvar niadags uqmnis, Tavs moaxvios saxelSekrulebo pirobebi meore kontrahents, romlebic

876 Tundac iseTi SemTxveva, rodesac bankis valdebulebas, kontrahirebis iZulebis WrilSi upirispirdeba valdebuleba, romelic mas xelSekrulebiT aqvs nakisri, erT-erTi klientis gamo ar daamyaros sxva pirebTan konkretuli saxis urTierToba. 877 ix. Wanturia l., kreditis uzrunvelyofis samarTali, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012, 15. 878

ix. Arbmüster in Erman BGB, Westermann (Hrsg.), 12. Auflage, Band I, Verlag Dr. Otto

Schmidt, Köln, 2008, Vor §145 Rz. 12. 879 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 7 Tebervlis #as-1385-1307-2012 gadawyvetileba _ aRwerilobiTi nawili. 880 saqmis arsidan gamomdinare _ fizikuri piris.

Page 177: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

177

SeiZleba iyos kabaluri da romlebic araTanabar situaciaSi Caayenebs mxareebs. 2.4.3 kontrahirebis iZulebis magaliTi samauwyeblo sareklamo

momsaxurebisas xelSekrulebis dadebis Taobaze881 reklamis ganTavsebas yovelTvis garkveuli mizani aqvs. Sedegad, reklamis erT-erT mxares yovelTvis warmoadgens bazarze gabatonebuli statusis mqone piri _ media saSualeba an reklamis ganmaTavsebeli kompania. orive maTgani am saSualebiT naxulobs sargebels. kontrahirebis iZulebis WrilSi sakiTxis ganxilvisTvis niSandoblivia SevexoT swored media saSualebis, konkretulad _ mauwyeblis saqmianobis peripetiebs da im statuss, rac mas sareklamo urTierTobaSi gaaCnia: sakiTxis SeswavlisTvis niSandoblivia, pirvel etapze komerciuli reklamis mauwyebelze ganTavsebis pirobebis ganxilvas SevexoT. amgvar urTierTobas udidesi datvirTva gaaCnia konkretuli mewarmisTvis (pirisTvis, romelsac am gziT sargeblis miReba/cnobadobis gazrda surs), romelic SeboWilia arCevanis TavisuflebiT, xelSekruleba dados mxolod im mauwyeblebTan, romelic kanoniT gaTvaliswinebuli wesiT am uflebamosilebiT sargebloben. erTi mxriv, aq ikveTeba bazarze gabatonebuli statusis sakiTxi, xolo, meore mxriv, mauwyebelTa mxridan dasabuTebuli pasuxis gacemis aucilebloba. formalurad, aseTi SemTxveva kontrahirebis iZulebas hgavs.882 aRniSnulis mizezs warmoadgens is, rom mauwyebels mowveva ofertze zogadi saxiT aqvs gakeTebuli (an igulisxmeba, rom vinaidan mauwyeblobas axorcielebs da reklama gadis mis eTerSi, reklamis ganTavsebis SesaZleblobac gaaCnia). amdenad, Tu reklama (aranakleb, erT SemTxvevaSi) ganaTavsa eTerSi, dausabuTebeli uaris Tqmis ufleba sxva piris mimarT mauwyebels ar unda gaaCndes. amdenad, komerciuli reklamisas, Tu mauwyeblis mier gamocxadebul pirobebsa da Sesabamisi ofertis moTxovnebs reklamis damkveTi akmayofilebs, kontrahirebis iZuleba iarsebebs da mauwyebels xelSekrulebis dadebis valdebuleba daekisreba.883

881 winamdebare qveTavSi ganixileba mxolod komerciuli da politikuri/winasaarCevno reklamis SemTxvevebi. socialuri reklamis samarTlebrivi mowesrigebidan gamomdinare, aseTi sakiTxis ganxilva sakiTxis farglebs garkveul aspeqtSi cdeba. 882 ix. jorbenaZe s., reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 184-185. 883 aqve unda aRiniSnos, rom xelSekrulebis dadebisgan Tavis Sekavebis SemTxvevaSi, SesaZlebelia reklamis damkveTs miadges ziani rogorc damdgari SedegisTvis, ise miuRebeli Semosavlis saxiT.

Page 178: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

178

meore sakiTxi, romelic gansaxilvel TemasTan mimarTebiT msjelobisTvisaa umniSvnelovanesi, politikuri/winasaarCevno reklamisas kontrahirebis iZulebis sakiTxs exeba. aseT SemTxvevaSi, gansxvavebiT komerciuli reklamisgan, sakanonmdeblo donezea mowesrigebuli mauwyebelis mier dasaxelebuli reklamis ganTavseba Tavis eTerSi.884 amdenad, mauwyebeli damatebiT SeboWilia iseTi TavisuflebiT, rogoric mas sxva komerciuli saqmianobis SemTxvevaSi SeiZleboda hqonoda.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom komerciuli reklamis arsis gaTvaliswinebiT, mauwyeblisTvis miniWebuli uflebamosilebisa da samewarmeo Tavisuflebis farglebSi (romelic SesabamisobaSi iqneba moqmed kanonmdeblobasTan) mauwyebels gaaCnia kontrahirebis iZuleba da igi izRudeba kontrahentis arCevis TvalsazrisiT. aRniSnulisgan gansxvavebiT, politikuri/winasaarCevno reklamis ganTavsebisas mauwyebeli aseTi valdebulebiT SeboWilia uSualod kanoniT, romlis farglebSic mas, rig SemTxvevebSi, Sinaarsis Tavisuflebac ki ufro ezRudeba.885

2.4.4 Sualeduri Sejameba

rogorc moyvanili magaliTebidan ikveTeba, calkeul SemTxvevebSi kontrahirebis iZuleba pirs uSualod kanoniT ekisreba. individis Tavisufleba am SemTxvevaSi, mxolod momxmarebelTa mimarTaa gansazRvruli, airCios ramdenime SesaZleblobidan misTvis saukeTeso varianti. kontrahirebis iZulebis arsebobisTvis, garda bazarze gabatonebuli statusisa, mniSvneloba eniWeba imas, Tu ra sikeTes exeba amgvari urTierTobis damyarebis sakiTxi: Tu banki kontrahirebis iZulebis gaTvaliswinebiT, finansurad wamgebian poziciaSi aRmoCnda, maSin xelSekrulebis Tavisuflebis arsi sapirispirod, am ukanasknelis mimarT iqneba darRveuli. amasTan dakavSirebiT SesaZlebelia paralelis gavleba saavadmyofos magaliTze: saavadmyofos roli da mniSvneloba, izrunos pacientze da aRmouCinos daxmareba, mniSvnelovnad zRudavs mis xelSekrulebis Tavisuflebas,886 Tumca ramdenad SeiZleba yvela SemTxvevaSi gavrceldes masze kontrahirebis iZuleba, sadavo sakiTxia.887 magaliTad, adamianis sicocxlis an

884

jorbenaZe s., reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 187. 885 iqve, 83 da Semdgomi. 886 Kutlu A., AGB-Kontrolle bei stationärer Krankenhausaufnahme, Springer-Verlag Berlin

Heidelberg, 2006, 27. 887 ix. iqve, 27-28.

Page 179: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

179

janmrTelobis SenarCunebis gadaudebeli SemTxvevis dros saavadmyofos SeiZleba kontrahirebis iZuleba daekisros;888 analogiuri SeiZleba gavrceldes dazRvevis arsebobisas pacientis momsaxurebaze889 da sxv. zemoaRniSnulidan gamomdinare, kontrahirebis iZulebis arsad saxelSekrulebo Tanasworobis miRweva SeiZleba dasaxeldes. man ar unda Caayenos xelSekrulebis erT-erTi mxare gamouval an uares mdgomareobaSi. termini `Cayeneba~ upirveles yovlisa, gulisxmobs Sedegs, romelic SeiZleba miiRos konkretulma subieqtma amgvari, kanonis gaumarTlebeli CareviT. analogiuri principi moqmedebs maSinac, rodesac kanoni pirdapir uTiTebs xelSekrulebis dadebaze.

2.5 kontrahirebis iZulebis gansxvaveba sxva

valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobebTan dakavSirebuli samarTlebrivi institutebisgan

zemoT ganxilul iqna xelSekrulebis dadebis valdebuleba, romelic Tavis TavSi pozitiuri Carevis dasaSvebobas moicavs. sxva sityvebiT, xelSekrulebis dadebis valdebuleba ar gulisxmobs, rom piri unda aiZulon, dados xelSekruleba da a.S. kontrahirebis iZulebis arsic xom swored saxelSekrulebo Tanasworobis dacvis winapirobaa, romlis farglebSic, ZiriTadi principebi unda iqnes gaziarebuli. swored aRniSnulidan gamomdinare, mniSvnelovania aRiniSnos is, Tu ra adgili ukavia kontrahirebis iZulebas valdebulebiT / saxelSekrulebo samarTalSi. vinaidan kontrahirebis iZuleba Tavis TavSi valdebulebas gulisxmobs, upriani iqneboda, misi Sedareba warmodgenili yofiliyo swored im valdebulebiT- da saxelSekrulebosamarTlebriv institutebTan mimarTebiT, romlebic aseT stadiaze umniSvnelovanes winapirobebs gansazRvraven. kerZod, Sedarebis TvalsazrisiT kontrahirebis iZulebis arsis dadgenisTvis (da misi xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis farglebis gansazRvrisTvis) gansxvaveba unda iqnes danaxuli massa da a) xelSekrulebas (upiratesad winare xelSekrulebas), aseve, b) winasaxelSekrulebo urTierTobas Soris.

888 iqve, 34-e SeniSvna. 889 iqve. 28.

Page 180: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

180

2.5.1 kontrahirebis iZulebis gansxvaveba xelSekrulebebisgan, upiratesad winare xelSekrulebis WrilSi

xelSekrulebis dadebis valdebuleba arsebobs maSin, rodesac mxare uflebamosilia, meore mxares xelSekrulebis dadeba mosTxovos.890 aseTi ganmarteba Tavis TavSi moicavs winare xelSekrulebisTvis maxasiaTebel normebsac. miuxedavad amisa, es faqti ar unda miviCnioT, rom winare xelSekruleba da kontrahirebis iZuleba analogiuri cnebebia. maTi erTmaneTTan gaigiveba ar iqneboda samarTlebrivi safuZvlis matarebeli.891 aRniSnulisTvis SesaZlebelia sakiTxis ramdenime aspeqtad dayofa:

a) kontrahirebis iZulebis arsi xelSekrulebis dadebamde mxaris valdebulebaa, dados xelSekruleba. ufro konkretulad rom iTqvas, mxare winaswar unda acnobierebdes, rom mas daekisreba pasuxismgebloba xelSekrulebis dadebisgan Tavis SekavebisTvis. aRniSnulisgan gansxvavebiT, winare xelSekrulebis dros, mxareebs ormxrivi nebis gamovlenis safuZvelze aqvT gaazrebuli, rom isini xelSekrulebis dadebis valdebulebiT SeiboWebian. winare xelSekrulebis dadeba ukve gulisxmobs saxelSekrulebo urTierTobaSi Sesvlas; b) winare xelSekrulebis moSla dasaSvebia,892 kontrahirebis iZulebis ki _ ara. samarTlebriv sivrceSi ar moiZebneba raime norma, romelic kontrahirebis iZulebas moSlida an baTilad cnobda. im SemTxvevaSic, Tu saboloo Sedegis safuZvelze xelSekruleba baTilad iqneba cnobili, xelSekruleba CaiTvleba samarTlebrivi winapirobis armqoned da ara kontrahirebis iZulebad; g) kontrahirebis iZuleba ar aris xelSekrulebis saxe. misi warmoSobis safuZveli kanoniT ganisazRvreba, ofertis gakeTebis Semdeg (farTo wris mimarT), xolo, winare xelSekruleba ki ukve xelSekrulebis erT-erTi gamovlinebaa; d) kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva saqmianobis dawyebamde kanonis safuZvelze xorcieldeba. magaliTad, rodesac mewarme iwyebs saqmianobas, winaswarve gaazrebuli aqvs, rom valdebuli iqneba, dasabuTebuli uaris gareSe yvela momxmarebelTan dados xelSekruleba. rac Seexeba winare xelSekrulebas, aseT dros

890

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 63. 891

Sead. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 23 oqtombris #bs-135-126(k-07) ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 892

ix. Ulmer/Schäfer in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2013, vor §705,

Rn. 178 <www.beck-online.beck.de> [11.01.2015].

Page 181: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

181

xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva (upiratesad kontrahentis arCevisa da Sinaarsis gansazRvris WrilSi) mxareTa nebazea damokidebuli; e) kontrahirebis iZulebisas ar aris gansazRvruli kanoniT gaTvaliswinebuli raime formis dacvis savaldebulooba _ winare xelSekrulebis namdviloba ki SeiZleba amgvar daTqmaze iyos damokidebuli;893/894 v) kontrahirebis iZulebisa da winare xelSekrulebis erTmaneTisgan gamijvnis arsi nebis gamovlenis garkveul aspeqtebSic SeiZleba aRiniSnebodes. ase, magaliTad, rodesac xels awers piri winare xelSekrulebas, ar niSnavs, rom igi asrulebs valdebulebas, aramed Sedis saxelSekrulebo valdebulebaSi. kontrahirebis iZulebisas ki piri Sesabamis valdebulebas asrulebs, rac mas kanoniT aqvs dakisrebuli da debs xelSekrulebas;895 z) kontrahirebis iZulebis darRvevis SemTxvevaSi mxares ufleba aqvs, moiTxovos zianis anazRaureba, garkveuli pirobebis arsebobisas _ miuRebeli Semosavali da sxv. winare xelSekrulebis SemTxvevaSi ki mxares aRniSnulTan erTad pirgasamtexlos anazRaurebis moTxovnac ki SeuZlia daayenos (Tu igi gaTvaliswinebuli iyo xelSekrulebiT); T) gansxvavebiT kontrahirebis iZulebisgan, winare xelSekrulebiT arsebuli moTxovnis ufleba mxarisTvis warmoadgens saxelSekrulebo valdebulebas. kontrahirebis iZulebis SemTxvevaSi ki moTxovnis dayeneba kanoniT gansazRvruli valdebulebis saxea. zemoaRniSnulidan gamomdinare, winare xelSekrulebis kontrahirebis iZulebis saxed, ufro zustad _ winare xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli valdebulebis _ ZiriTadi xelSekrulebis dadebis, kontrahirebis iZulebis WrilSi ganxilva ar aris marTebuli da scildeba kontrahirebis iZulebis samarTlebriv arss.896 winare xelSekrulebisas mxareTa gansasazRvria xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis farglebi, kontrahirebis iZulebisas ki aseTi farglebi kanoniTaa dadgenili.

893 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 21 maisis #as-1373-1390-2011 gadawyvetileba. 894 dawvrilebiT ixileT magaliTad: Ritzinger H., Der Vorvertrag in der notariellen Praxis,

NJW, Heft 19, Verlag C.H. Beck, München, 1990, 1203. 895 saintereso mosazrebaa gamoTqmuli dumilis safuZvelze kontrahirebis iZulebis sakiTxTan mimarTebiT, Tu ra saxis Tavisebureba axasiaTebs mas da ramdenad SeiZleba neba gamovlenilad iqnes miCneuli: Busche J., Privatautonomie

und Kontrahierungszwang, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1999, 246. 896

ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 seqtembris #as-661-628-2014 ganCineba.

Page 182: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

182

2.5.2 kontrahirebis iZulebis gansxvaveba winasaxelSekrulebo urTierTobebisgan

winasaxelSekrulebo urTierToba da kontrahirebis iZulebac xelSekrulebis dadebamde xorcieldeba, magram, es ar niSnavs, rom orive maTgani analogiuri samarTlebrivi institutebia an/da erT-erTi meoredan gamomdinareobs da a.S. ssk-iT winasaxelSekrulebo urTierToba rogorc termini saerTod araa gansazRvruli. misi damkvidreba culpa in contrahendo-s moqmedebidan gamomdinare 317-e muxlis me-2 nawilSia mowesrigebuli.897 dasaxelebuli muxli xelSekrulebis dadebis mosamzadebel etaze warmoSobili valdebulebis Taobaze saubrobs, rac imis Tqmis safuZvels iZleva, rom winasaxelSekrulebo urTierTobad mxolod xelSekrulebis momzadebis etapi unda iqnes miCneuli. aRniSnul etapze kontrahenti ar iboWeba raime saxis valdebulebiT (upiratesad, gulisxmierebis valdebulebiT. am sakiTxze saubari iqneba winamdebare naSromSi), romlis farglebSic mas qmedebis ganxorcieleba daekisreboda. Tu paralelis saxiT gsk-s moviyvanT, SevniSnavT, rom kodeqsma winasaxelSekrulebo urTierTobebi deliqtebisgan gansxvavebuli saxiT arsebuli xarvezebisa da praqtikaSi danaxuli saWiroebis safuZvelze moawesriga,898/899 rac kidev erTxel usvavs xazs mis gansxvavebulobas. CamovTvaloT ramdenime maTgani:900

a) xelSekrulebis momzadebis / winasaxelSekrulebo etapze xelSekrulebis dadebis valdebuleba mxares pirdapiri wesiT ar warmoeSoba.901 kontrahirebis iZulebiT ki amgvari

897

svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 109. 898 ixileT dRevandeli mdgomareoba: gsk-is §311 (2) 2 _ `Ein Schuldverhältnis mit

Pflichten nach §241 Abs. 2 entsteht auch durch [...] die Anbahnung eines Vertrags, bei welcher der

eine Teil im Hinblick auf eine etwaige rechtsgeschäftliche Beziehung dem anderen Teil die

Möglichkeit zur Einwirkung auf seine Rechte, Rechtsgüter und Interessen gewährt oder ihm diese

anvertraut [...]~. 899 aRniSnulis Taobaze ixileT: gawerelia a., xelSekrulebis momzadebis etapze aRmocenebuli urTierTobebis maregulirebel normaTa analizi, sasamarTlo praqtikiT gansazRvrul sakiTxebTan mimarTebaSi, studenturi samarTlebrivi Jurnali, evropis iurist studentTa asociacia, Tbilisi, 2012, 12. 900 naSromis miznebidan gamomdinare, CamoTvlilia mxolod ramdenime aucilebeli winapiroba, vinaidan igi SeiZleba praqtikis ganviTarebasTan erTad axleburi saxiT ganisazRvros. amdenad, amomwuravi CamonaTvalis gakeTeba SeuZlebeli iqneboda. 901

ixileT amave naSromis VIII nawili, romelic swored aRniSnul sakiTxs Seexeba. dasaxelebul qveTavSi saubaria swored imaze, rom ssk-is 317-e muxlis me-2 nawiliT piri ver moTxovs xelSekrulebis dadebas da aseTi valdebuleba mas ar warmoeSoba.

Page 183: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

183

valdebuleba pirdapiraa gansazRvruli, rac mis momwesrigebel normas e.w. `fardobiTad imperatiul normad~ aqcevs;902 ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilSi valdebulebis warmoSobisTvis gawerilia sityva _ `SeiZleba~, rac aseTi winapirobis gamoricxvasac gulisxmobs Tavis TavSi. gansxvavebuladaa kontrahirebis iZuleba mowesrigebuli 319-e muxlis me-2 nawilSi, romlis mixedviTac, mxares `ekisreba xelSekrulebis dadebis valdebuleba~. xolo, amave nawilis me-2 winadadebis mixedviT _ `mas ar SeuZlia [...]~, rac imTaviTve savaldebulo xasiaTs gansazRvravs. erTsa da imave samarTlebrivi mowesrigebisas SeuZlebeli iqneboda rogorc dispoziciuri, ise imperatiuli daTqmebis matarebeli winapirobebiT misi sakanonmdeblo doneze mowesrigeba;

Bb) xelSekrulebis momzadebis etapi yvela saxelSekrulebo urTierTobis win ganxorcielebul qmedebas ar moicavs. amdenad, momzadebis valdebuleba mxareebs ar ekisrebaT. maT uflebamosileba aqvT, moemzadon da amisTvis ganaxorcielon qmedeba, xolo kontrahirebis iZulebisas mxaris valdebulebaa saxeze;

g) gansxvavebis erT-erT safuZvlad SegviZlia miviCnioT, aseve, ssk-is 317-e muxlisa da ssk-is 319-e muxlis me-2 nawilebSi arsebuli miznebi: erTi mxriv, xelSekrulebis dadebisTvis momzadeba da meore mxriv, dadebis valdebuleba. kontrahirebis iZulebisas igulisxmeba, rom mxaris mier mosamzadebeli etapi ukve gavlilia da igi aseTi pirobiT iboWeba;

d) winasaxelSekrulebo urTierTobebis damaxasiaTebeli niSani garkveul sakiTxebze informaciis miwodebis valdebuleba SeiZleba iyos,903 romelic sxvadasxva kerZosamarTlebriv urTierTobebSi hpovebs asaxvas.904 kontrahirebis iZulebisTvis informaciis gacvlis saWiroeba saxeze araa imdenad, ramdenadac, piri, romelsac surs dados bazarze gabatonebuli statusis mqone pirTan xelSekruleba, informirebulia misi saqmianobis sferos Taobaze.905 ufro meti damajereblobisTvis sainteresoa magaliTis ganxilva: SeiZleba piri iyos informirebuli, magram ra informaciac man miiRo

902 ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 52. 903 upiratesad, ssk-is 318-e muxlidan gamomdinare. Tu sakiTxi specialuri mowesrigebis farglebs exeba, maSin dasaxelebuli muxli specialuri normis gamoyenebis amomaval winapirobad iqneba miCneuli. 904 ix. magaliTad, SromiTi urTierTobisas _ sturua n., zianis anazRaureba winasaxelSekrulebo valdebulebis darRvevisas Sromis samarTalSi, Sromis samarTali I (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011, 240 da Semdgomi. 905 didi albaTobiT, icis misi renomes Sesaxeb da sxv. es ki warmoadgens imis winapirobas, rom CaiTvalos misi informirebulobis sakiTxi.

Page 184: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

184

saxelSekrulebo pirobebis damdgenisgan, am farglebSi mis mimarT dairRves keTilsindisierebis principi (vTqvaT, realuri warmodgena ar Seesabameboda miRebul Sedegs da a.S.). Tu amgvari magaliTi iarsebebs, es isedac kerZo samarTlis ZiriTad principebze dayrdnobiT mowesrigebadi arealis ganmsazRvreli gaxdeba. sxva sityvebiT _ keTilsindisierebis principis dacva ar unda warmoadgendes konkretuli samarTlebrivi institutis ganmasxvavebel an saerTo niSnebze saubris safuZvels. igi vrceldeba kerZo samarTliT mowesrigebul yvela urTierTobaze. amdenad, kontrahirebis iZuleba ar aris winasaxelSekrulebo urTierToba. misi warmoSobis safuZveli mxolod kanonia, romelic yvela calkeul SemTxvevebSi SeiZleba sxvadasxva Sinaarsis matarebeli iyos.

2.5.3 Sualeduri Sejameba

zemoT moyvanili msjelobidan gamomdinare, SesaZlebelia

yuradRebis im faqtze gamaxvileba, rom kontrahirebis iZuleba samoqalaqo samarTalSi zogad principebTan Sesabamis, magram yvela sxvisgan gansxvavebuli mowesrigebis mqone instituts warmoadgens. igi gamomdinareobs kanonidan, Tumca ar aris winare xelSekrulebis an winasaxelSekrulebo urTierTobis saxe. rac Seexeba valdebulebis WrilSi mis ganxilvas, unda amovideT ssk-is 317-e muxlis 1-eli nawilis daTqmidan, romlis mixedviTac, valdebuleba SeiZleba warmoiSvas `kanoniT gaTvaliswinebuli sxva safuZvlidan~, romelic dakonkretebas ssk-is 319-e muxlis me-2 da me-3 nawilebSi hpovebs. aRniSnuli SesaZlebelia kontrahirebis iZulebadac iqnes dakvalificirebuli.

3. saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze kontrahirebis

iZulebis saxeebad diferenciaciis SeuZlebloba kontrahirebis iZulebis diferenciacias qarTul

iuridiul literaturasa Tu sasamarTlo praqtikaSi ar vxvdebiT. amasTan, saqarTvelos kanonmdeblobac ar icnobs kontrahirebis iZulebis saxeebad dayofas. Sedarebis TvalsazrisiT Tu germaniis magaliTs moviyvanT, iuridiul literaturaSi kontrahirebis iZulebis zogad saxeze906 saintereso Canawerebs SevxvdebiT.907 aseTs warmoadgens

906 germanul enaze _ der `allgeimene~ Kontrahierungszwang. 907

ix. Bydlinski F., Zu den dogmatischen Grundfragen des Kontrahierungszwanges, Vortraege,

gehalten auf der Tagung der Zivilrechtslehrervereinugung am 18. September 1979 in Bern, ACP 180

(1980), Verlag Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 29 da Semdgomi.

Page 185: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

185

kontrahirebis iZulebis zogadi gamovlineba, romelic absoluturad yvela samarTlebriv urTierTobas exeba. Tavidanve mniSvnelovania aRiniSnos, rom diferencireba mxolod konkretuli samarTlebrivi institutebis principebis Sejerebis safuZvelzea SesaZlebeli,908 romlebic yoveli samarTlebrivi marTlwesrigis farglebSi sxvadasxvagvar Sedegebs gansazRvravs.

saqarTvelos kanonmdebloba kontrahirebis iZulebis konkretul saxeebad dayofas ar icnobs. Tu sakiTxs maqsimalurad CavuRrmavdebiT, SesaZlebelia moZiebul iqnes zogad da specialur saxeebad dayofis SesaZlebloba, magram isic mxolod calkeuli magaliTebidan gamomdinare iqneboda SesaZlebeli. ase, magaliTad, specialur saxed dayofa ganpirobebuli iqneboda konkretul dargebSi momuSave pirebis (organizaciebis) samuSaos specifikis arsze dafuZnebiT SeiZleba ramdenime maTganis dasaxeleba: samauwyeblo reklamis (romelic ganxilulia amave naSromSi), samauwyeblo tranzitis momsaxurebis, aseve eleqtro energiis miwodebis, benzinis gayidvis da sxv. SemTxvevebi, sadac kanoni bazarze gabatonebuli mdgomareobis mqone pirs xelSekrulebis dadebas avaldebulebs). xelSekrulebis Tavisuflebis SeboWva, xelSekrulebis dadebis valdebulebiT ssk-is 319-e muxlis me-2 da me-3 nawilebidan gamomdinare xdeba, romelic dakonkretebas calkeul (specialur) normebSi hpovebs. amasTan, Tu kontrahirebis iZulebis diferenciacias calkeuli dargebis mixedviT movaxdendiT, igi TiTqmis gascdeboda ssk-is farglebs da iarsebebda imdeni saxis kontrahirebis iZuleba, ramden SemTxvevaSic kanoni aRniSnuli sakiTxis mowesrigebas gaiTvaliswinebda. amgvari dayofa ki kontrahirebis iZulebis saxeebis amouwuravi raodenobis arsebobis winapiroba gaxdeboda.

4. kontrahirebis iZuleba rogorc monopoliuri saqmianobis

akrZalvis momwesrigebeli samarTlebrivi instituti

monopoliuri saqmianobis akrZalva saqarTvelos konstituciiTaa mowesrigebuli, romlis umTavres mizansac Tavisufali, konkurentunariani bazris Seqmna warmoadgens.909 amgvari samarTlebrivi mowesrigebisTvis saxelmwifo

908 ix. iqve. 909

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris #1/2/411 gadawyvetileba saqmeze Sps `rusenergoservisi~, Sps `patara kaxi~, ss `gorgota~, givi abalakis individualuri sawarmo `fermeri~ da Sps `energia~ saqarTvelos parlamentisa da saqarTvelos energetikis saministros winaaRmdeg.

Page 186: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

186

valdebulia, daawesos garkveuli SezRudvebi,910 rac ekonomikuri upiratesobis erT konkretul pirze miniWebis dauSveblobaSi gamoixateba.911 saxelmwifo e.w. `susti kontrahentis~912 uflebebis dacvis umTavresi garanti unda iyos. man aseT pirTa dacvisTvis Sesabamisi pirobebi unda uzrunvelyos.913 amis erT-erT magaliTsac SeiZleba kontrahirebis iZuleba warmoadgendes.914 sxva sityvebiT rom iTqvas, Tu konkretuli sfero monopolizebuli aqvs mxolod erT pirs, maSin momxmarebels ar eqneba SesaZlebloba, Tavad airCios sasurveli kontrahenti.915

Tavis mxriv, monopoliuri saqmianobis akrZalvis safuZvlad Tavisufali konkurenciis arseboba SeiZleba iqnes miCneuli. SedarebisTvis aviRoT germaniis magaliTi, sadac kontrahirebis iZulebis mniSvneloba mas Semdeg gaizarda, rac ZalaSi Sevida konkurenciis akrZalvis samarTlebrivi mowesrigeba.916/917 aRniSnuli absoluturad logikuria im mizeziT, rom kontrahirebis iZulebas, ofertis an xelSekrulebis Sinaarsis kontrolis farglebSi, jansaRi konkurenciis ganviTarebis SesaZlebloba aqvs. Tu saubaria imaze, rom `Tavisufali konkurencia organuladaa dakavSirebuli mewarmeobis TavisuflebasTan~,918 maSin kontrahirebis iZulebac am samarTlebrivi urTierTobis erT-

910 ix. izoria, izoria/kublaSvili/korkelia/xubua, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005, mux. 30, 268-269. 911 ix. iqve. 269. 912 e.w. `sust kontrahentSi~, upirveles yovlisa, igulisxmeba is piri / mxare, romelic momsaxurebis gawevas saWiroebs da romelic, rogorc SemkveTi an/da momxmarebeli ise gamodis saxelSekrulebo urTierTobaSi. kontrahentis sisuste bazarze gabatonebuli statusis mqone kompaniis SesaZleblobidan da Zalauflebidan gamomdinareobs, sadac ofertis gakeTebisas aseTi organizaciebi yovelTvis upirates mdgomareobaSi imyofebian. 913 samsonia a., bunebrivi monopolia _ konkurenciis gamomricxavi garemoeba? (saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebebis mixedviT), studenturi samarTlebrivi Jurnali, evropis iurist studentTa asociacia, Tbilisi, 2011, 61. 914

Arbmüster in Erman BGB, Westermann (Hrsg.), 12. Auflage, Band I, Verlag Dr. Otto Schmidt,

Köln, 2008, Vor §145 Rz. 29. 915

Rüthers B., Stadler A., Allgemeiner Teil des BGB, 12. Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2002, 31. 916

germanul enaze: `wettbewerbsrechtlicher Disnkriminierungsverbot~. 917

ix. Kramer in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 15

<www.beck-online.beck.de> [08.10.2013]. 918 saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris #1/2/411 gadawyvetileba saqmeze Sps `rusenergoservisi~, Sps `patara kaxi~, ss `gorgota~, givi abalakis individualuri sawarmo `fermeri~ da Sps `energia~ saqarTvelos parlamentisa da saqarTvelos energetikis saministros winaaRmdeg.

Page 187: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

187

erTi arsebiTi Semadgeneli elementi unda gaxdes, romlis farglebSic xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva legitimuri iqneba da aseTi qmedeba sakonstitucio uflebiT garantirebul sikeTes moemsaxureba.

5. Sualeduri Sejameba

kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis dadebis valdebuleba ekisreba erT mxares. saqarTveloSi iyo SemTxveva, rodesac orive mxares ekisreboda xelSekrulebis dadebis valdebuleba, rac saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos mier ganimarta rogorc riskis socializaciiT arsebuli samarTlebrivi winapiroba.919

naSromis winamdebare nawilSi ganviTarebuli msjelobidan gamomdinare, SeiZleba ramdenime Tezisis gamoyofa: a) kontrahirebis iZuleba calkeul SemTxvevebSi warmoadgens samarTlebriv instituts da ganpirobebulia xelSekrulebis dadebis aucileblobiT. aq mniSvnelovania gaazrebul iqnes, rom kontrahirebis iZulebis mizans ara mxolod xelSekrulebis dadebis valdebuleba, aramed aseve kerZo samarTlis ZiriTadi principebis dacvac warmoadgens, rodesac xelSekrulebis dadebis valdebulebiT erT-erTi mxare swored kerZo avtonomiisa da mxareTa Tanasworobis principidan gamomdinare iboWeba.920

b) kontrahirebis iZulebis aucilebloba, Tavis mxriv, pirdapir kavSirSia konstituciiT gaweril mowesrigebasTan, romlis mixedviTac, monopoliuri saqmianoba aris dauSvebeli. aseTi daTqma saxelmwifos mier ganxorcielebuli politikis farglebSic SeiZleba iqnes ganxiluli, raze dayrdnobiTac, igi bazarze konkurentunarianobis ganviTarebisTvis marTlwesrigs gansazRvravs.

g) kontrahirebis iZulebis saxeebad dayofa pirobiTi xasiaTisaa, romelic saqarTvelos kanonmdeblobidan gamomdinare ar iqneboda mizanSewonili;

d) kontrahirebis iZuleba exeba yvela im pirs, romelsac bazarze gabatonebuli statusi aqvs mopovebuli (calkeuli SemTxvevebisa da garkveuli gamonaklisebis gaTvaliswinebiT). kontrahirebis iZuleba, Tavis mxriv, saxelSekrulebo boWvis

919 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2001 wlis 31 oqtombris #1/2/106 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqeebi _ irakli beriaSvili da viqtor inaSvili saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 920 paralelis TvalsazrisiT SegiZliaT ixiloT amave naSromis VIII nawilSi ganviTarebuli msjeloba, romelic xelSekrulebis dadebis valdebulebas da mis samarTlebriv winapirobebs exeba.

Page 188: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

188

Tavisuflebis gamovlinebaa.921 Sesabamisad, kreditis gacemis magaliTidan gamomdinare SegviZlia davaskvnaT, rom TiToeul aseT kontrahents ar gaaCnia valdebuleba, dados xelSekruleba meore mxaresTan. maSasadame, calkeul SemTxvevaSi problema unda gadaiWras Semdegi msjelobis warmarTviT: 1) ra saxis saqmianobas eweva piri; 2) ra roli ekisreba sazogadoebis keTildReobisTvis da 3) ra SemTxvevaSi warmoeSoba xelSekrulebis dadebis valdebuleba. Tu CamoTvlili samive winapirobis gamo mas ar Seeqmneba raime saxis dabrkoleba, igulisxmeba, rom igi valdebulia, dados xelSekruleba kontrahentTan. aqve aucilebelia, aRiniSnos, rom, Tu mxaris mier xelSekrulebis Sinaarsis gawerisas gaTvaliswinebul iqna kontrahentTa garkveul wresTan xelSekrulebis dadebis valdebulebis akrZalva, bazarze gabatonebuli statusis mqone pirisTvis SeiZleba es akrZalva ar moeqces samarTlebriv CarCoebSi da metic, aseTi SeTanxmeba baTilad iqnes cnobili. aRniSnulis mizezs ki warmoadgens is, rom kontrahirebis iZuleba Sinaarsis TavisuflebasTan mimarTebiT upiratesi samarTlebrivi Zalis matarebel instituts warmoadgens, romlis SeboWva xelSekrulebis Tavisuflebis principze dayrdnobiT SeuZlebelia.

SeiZleba iTqvas, rom kontrahirebis iZulebis arsi aris ara mxolod is, rom mxarem aucileblad dados xelSekruleba, aramed aseve imis gansazRvrac, rom xelSekrulebis dadebaze uaris Tqmis SemTxvevaSi, ra Sedegebi mohyveba Sesabamisi pirisTvis am faqts. aRniSnuli umniSvnelovanesia kerZo avtonomiis da zogadad _ kerZo samarTlis principis dacvisTvis.

921 ix. magaliTad, Schramm H.-J. in Knieper/Chanturia/Schramm., Das Privatrecht im Kaukasus

und in Zentralasien, Bestandsaufnahme und Entwicklung, BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag

GmbH, Berlin, 2010, 67.

Page 189: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

189

VII. xelSekrulebis standartuli pirobebi xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

xelSekrulebis mxaris dacvis instituti saTaves romis

samarTlidan iRebs: Zvel romSi arsebobda termini _ `Laesio

Enormis~, romelic iTargmneba, rogorc `uzramazari ziani~.922/923 aseTi ziani SeiZleboda midgomoda im pirebs, vinc im periodisTvis momxmareblebs (dRevandeli gagebiT) warmoadgendnen. aRniSnuli imis mtkicebis safuZvels iZleva, rom romis samarTalSi arsebul mowesrigebaze dafuZnebiT moxda Tanamedrove samarTlis ganviTareba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis aspeqtSi, romlis erT-erT gamovlinebadac standartuli pirobebi ganisazRvra.924° standartuli pirobebis mTel arss konkretuli xelSekrulebis xSiri gamoyeneba warmoadgens. umetes SemTxvevaSi erT-erT mxares gaaCnia e.w. formulari xelSekruleba, romelsac standartuli pirobebiT iyenebs. samecniero literaturaSi amgvari dokumenti `tipobriv saxelSekrulebo formularadacaa~ moxseniebuli.925 misi gamoyeneba aiolebs da ormagad aCqarebs Tanamedrove epoqaSi arsebul tendecias _ xelSekruleba Sedgenil iqnes swrafad da misma monawile pirebma dro ar daikargon, calke xelSekrulebis pirobebis CamoyalibebisTvis. swored aseTi praqtikuli daniSnuleba da saWiroeba warmoadgens xelSekrulebis TavisuflebisTvis ssk-Si calke momwesrigebeli normebis aucileblobas.

1. xelSekrulebis standartuli pirobebis ganviTarebis mokle

istoria xelSekrulebis standartuli pirobebis ganviTarebis

arealad upiratesad kontinenturi samarTlis ojaxi unda

922 ix. magaliTad, Westerbook R., The Origin of Laesio Enormis,

<http://local.droit.ulg.ac.be/sa/rida/file/2008/03.Westbrook.pdf> [02.11.2015]. 923 germanul enaze igi iTargmneba rogorc `enorme Verletzung~. 924

ix. Armgadrt M., Zur Dogmengeschichte der leasio enormis – eine historische und

rechtsvergleichende Betrachtung, Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht,

Schriften zum europäischen und internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33,

Reisenhuber K. und Karakostas I.K. (Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH,

Berlin, 2009, 4. 925

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 343, 183.

Page 190: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

190

moviazroT,926 sadac927 misi samarTlebriv institutad Camoyalibeba XIX saukunis industriuli revoluciis Sedegad SeiZleba iqnes miCneuli.928/929 sabazro ganviTarebisa da yoveldRiur urTierTobebSi araerTi xelSekrulebis dadebis aucileblobis gaTvaliswinebiT, standartuli pirobebiT xelSekrulebis dadeba ufro metad aqtualuri gaxda.930 standartuli pirobebis arsi Tavidanve xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis mizans emsaxureboda, rac, Tavis mxriv, kerZo avtonomiis principze dayrdnobiT, xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikaSi moqmedebis samarTlebriv garantias uyrida safuZvels.931

evropaSi xelSekrulebis stadartuli pirobebi xangrZliv periods iTvlis. am TvalsazrisiT sainteresoa germaniis magaliTis moyvana, sadac, xelSekrulebis standartuli pirobebis mowesrigeba calkeuli sakanonmdeblo aqtebiTac ki xdeboda. amgvari midgoma Semdgom Seicvala da standartuli pirobebis momwesrigebel samarTlebriv aqtad germaniis samoqalaqo kodeqsi iqca.932 sakiTxis ganxilvisas mnivnelovania, aRiniSnos evropaSi 1993 wels miRebuli direqtiva.933/934 marTalia, standartuli pirobebis mimarT Sesabamisi wesebis 926 ix. magaliTad, Hellwege P., Allgemeine Geschäftsbedingungen, einseitig gestellte

Vertragsbedingungen und die allgemeine Rechtsgeschäftslehre, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2010. 927 evropis darad aSS-Sic udidesi daniSnuleba hpova industriulma revoluciam, Tumca, ssk-iT mowesrigebuli samarTlebrivi institutis ganxilva kontinenturi samarTlis qveynebis magaliTze ufro marTebuli iqneboda. amdenad, aSS-ze yuradReba Segnebulad ar maxvildeba. 928 Basedow in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, Gestaltung

rechtsgeschäftlicher Schuldverhältnisse durch Allgemeine Geschäftsbedingungen (§305 - §310), Rn.

1 <www.beck-online.beck.de> [30.04.2016]. 929

Hellwege P., Allgemeine Geschäftsbedingungen, einseitig gestellte Vertragsbedingungen und die

allgemeine Rechtsgeschäftslehre, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 138. 930

Zweigert K., Kötz H., Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des Privatrechts, 3.

Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996, 325. 931 Reisenhuber K., Inhaltskontrolle im deutschen und europäiaschen Privatrecht – Einführung,

Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht, Schriften zum europäischen und

internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33, Reisenhuber K. und Karakostas I.K.

(Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009, 1. 932 magaliTad, konkretuli normebis kritikis Taobaxe ixileT: Langheid T., §

AGBG § 8 AGB-Gesetz im Lichte der EG-AGB-Richtlinie: Kontrollfähigkeit von

Leistungsbeschreibungen durch Intransparenz, NversZ, Heft 2, Verlag C.H. Beck, München, 2000,

64. 933 direqtiva momxmarebelTa xelSekrulebebSi pirobebis borotad gamoyenebis Taobaze _ #93/13/EWG, 05.04.1993. 934 direqtivis Sesaxeb detalurad ixileT: Henkel A., Inhaltskontrolle von

Finanzprodukten nach der Richtlinie 93/13/EWG des Rates über mißbräuchliche Klauseln in

Verbaucherverträgen, Verlag für Medien, Berlin, 2004, 1 da Semdgomi; aseve: Pfefferle S., Die

Anwendbarkeit des AGB-Rechts auf Verträge auf dem Gebiet des Gesellschaftsrechts, Berliner

Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2013, 226-34.

Page 191: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

191

(xelSekrulebis Tavisuflebis SemzRudavi) gamoyeneba, rogorc wesi, mravaljerad xelSekrulebebze vrceldeba, Tumca dasaxelebuli direqtivis miRebamdec da Semdgom periodSic aqtiurad saubrobdnen, Tu ramdenad SeiZleboda xelSekrulebis standartuli pirobebi individualur SeTanxmebebzec gavrcelebuliyo.935 xelSekrulebis Tavisuflebis farTo cnebidan da praqtikuli daniSnulebidan gamomdinare, es sakiTxi dReisTvis kvlav warmoadgens msjelobis obieqts da davis sagnad rCeba.936

1.1 xelSekrulebis standartuli pirobebis mowesrigeba

ssk-Si saqarTveloSi xelSekrulebis standartuli pirobebi

evropuli kerZo samarTlis recefciis Sedegs warmoadgens. ssk-is 342-e muxlis mixedviT, xelSekrulebis standartuli pirobebisTvis damaxasiaTebelia Semdegi winapirobebi: a) igi unda iyos winaswar Camoyalibebuli; b) gamiznuli unda iyos mravaljeradi gamoyenebisTvis; g) erTi mxare unda adgendes konkretuli saxelSekrulebo urTierTobisTvis da d) aRniSnulis meSveobiT kanoniT dagdenili normebisgan gansxvavebuli an unda moxdes maTi Semvsebi wesebis dadgena. zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba imis Tqma, rom xelSekrulebis standartuli pirobebi mravaljerad dasadeb xelSekrulebebTan mimarTebiT gamoiyeneba. kanonSi arsebuli termini `mravaljeradi~ niSnavs ors an mets. sakiTxis TvalnaTlad warmoCenisTvis SesaZlebelia sasamarTlo praqtikis SemTxvevis ganxilva, romelic efuZneba kanons da iyenebs terminebs: `erTjeradi~ an `mravaljeradi~,937 rac imas gulisxmobs, rom yvela is urTierToba, rac orjer an metjer xorcieldeba, mravaljeradis samarTlebriv statuss iZens.938/939

xelSekrulebis standartul pirobebs axasiaTebs principi, romlis mixedviTac, igi vrceldeba absoluturad

935

Reisenhuber K., Inhaltskontrolle im deutschen und europäiaschen Privatrecht – Einführung,

Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht, Schriften zum europäischen und

internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33, Reisenhuber K. und Karakostas I.K.

(Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009, 1. 936 iqve, 2. 937 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 maisis #as-252-239-2015 ganCineba. 938

ixileT gansxvavebuli mosazreba, romlis mixedviTac, xelSekrulebis standartulia piroba, Tu piri mas minimum samjer mainc iyenebs _ aladaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 342, vn. 5 [12.04.2016]. 939

Sead. iqve, sadac yuradReba germaniis sasamarTlo praqtikazea gamaxvilebuli _ BGH NJW, 2004, S. 1454.

Page 192: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

192

yvela pirze, vinc xels awers mas. sasamarTlo praqtikiT, maTi aRqmadoba da xelSekrulebis pirobad gadaqceva identuri unda iyos xelSekrulebis monawile yvela subieqtisTvis.940 konkretuli pirisTvis xelSekrulebis pirobis gansxvavebuli mowesrigebis SemTxvevaSi aseTi xelSekruleba standartuli pirobis armqoned SeiZleba CaiTvalos.941 swored es SezRudvebi warmoadgens xelSekrulebis standartuli pirobebis, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis, SezRudvis samarTlebriv safuZvels. SeiZleba iTqvas, rom standartuli pirobebi xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis samarTlebrivi daTqmaa. SezRudvis saxed miCneva, upirveles yovlisa, ssk-Si arsebuli Canaweridan gamomdinareobs, sadac saxelSekrulebo Tanasworobis dacvis mizniT, qcevis konkretuli wesia dadgenili.942 yovel konkretul SemTxvevaSi, misi moqmedebisa da, aseve, saTanado normebTan Sesabamisobis sakiTxi gansxvavebulad unda iqnes ganxiluli.

1.2 xelSekrulebis standartuli pirobebis praqtikuli

gamoyeneba ^ 1.2.1 xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba

Tanamedrove epoqaSi xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba

Tanamedrove bazris ganviTarebis erT-erT samarTlebriv Sedegs warmoadgens. igi gamoiyeneba uamrav samarTlebriv urTierTobebSi: magaliTad, nasyidobisas,943 samedicino sferoSi _ pacientis saavadmyofosTan urTierTobisas,944 dazRvevis saxelSekrulebo urTierTobebisas,945 inteleqtualur/saavtoro uflebaTa sakiTxebze arsebuli saxelSekrulebo magaliTebis

940 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 3 ivnisis #as-368-349-2015 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 941 msjeloba efuZneba imave ganCinebas. 942

CaCaniZe T., saxelSekrulebo Tavisufleba da saxelSekrulebo samarTlianoba Tanamedrove saxelSekrulebo samarTalSi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #3(26)10, Tbilisi, 2010, 28. 943 ix. magaliTad, Mackenrodt M.-O., Technologie statt Vertrag? Sachmangelbegriff, negative

Beschaffenheitsvereinbarungen und AGB beim Kauf digitaler Güter, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2015, 1. 944

ix. magaliTad, Kutlu A., AGB-Kontrolle bei stationärer Krankenhausaufnahme, Springer-

Verlag Berlin Heidelberg, 2006, 23 da Semdgomi. 945 ix. magaliTad, Winter in Kommentar zum Versicherungsvertragsgesetz und zu den

Allgemeinen Versicherungsbedingungen unter Einschluß des Versicherungsvermittlerrechtes,

Lebenversicherung (§§ 159-178 VVG), Möller/Sieg/Johannsen (Hrsg.), 8. Auflage, Verlag Walter de

Gruyter & Co., Berlin, 1988, 135 da Semdgomi.

Page 193: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

193

arsebobisas946 da sxv. TiToeul SemTxvevaSi xelSekrulebis standartuli pirobebis daxvewa da sakanonmdeblo doneze gansazRvra ara mxolod samewarmeo urTierTobebis mowesrigebisken, aramed mewarme subieqtTa dacviskenacaa mimarTuli.947

standartuli pirobebi yoveldRiurad viTardeba. aRniSnulis dasturia eleqtronuli xelSekruleba, romelsac mewarme subieqtebi erTmaneTTan saqmiani urTierTobidan gamomdinare deben. amgvari saSualebiT ufro martivia xelSekrulebis dadeba, SekveTis gakeTeba da sxv.948 eleqtronuli saSualebiT dadebuli standartuli pirobis mqone xelSekrulebis umTavres momwesrigeblad samoqalaqo samarTalSi arsebuli daTqmebi unda iqnes gamoyenebuli, romlis farglebSic momxmarebelTa uflebebi maqsimalurad iqneba daculi.949 eleqtronuli xelSekrulebis standartuli pirobebi qarTul kanonmdeblobaSi calkeuli muxlebiT ar wesrigdeba950 da gamoiyeneba ssk-is standartuli pirobebis wesi. standartuli pirobebis gamoyeneba metnaklebad TiTqmis yvela saxelSekrulebo urTierTobaSia SesaZlebeli. sainteresoa, aRiniSnos is, Tu ramdenad SeiZleba maTi gamoyeneba an konkretuli pirobis aseTad aRqma, magaliTad, konkursis an auqcionis SemTxvevaSi? aRniSnuli sakiTxis sworad gansazRvrisTvis erTmaneTisgan unda gaimijnos ori SemTxveva: a) informacia, romelic mxolod zogad pirobebs efuZneba da b) informacia, romelic samomavlod dasadebi xelSekrulebis pirobebs Seicavs. es ukanaskneli dasaSvebia standartul pirobad CaiTvalos, Tumca mxolod samomavlod dasadebi xelSekrulebis TvalsazrisiT. SedarebisTvis germaniis magaliTs Tu moviyvanT, SevniSnavT, rom literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, romlis mixedviTac, internetSi gaTavsebuli pirobebi, romelic auqcions an raime nivTis SeZenas exeba, xelSekrulebis standartul pirobebs

946 ix. magaliTad, Jani in Medienrecht, Praxisbuch, Band 2: Schutz von Medienprodukten,

Wandtke (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin, 2011, 110 da Semdgomi; aseve: Wandtke in Urheberrecht, Wandtke (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter GmbH & Co. KG,

Berlin, 2012, 221 da Semdgomi. 947 Berger K. P., Für eine Reform des AGB-Rechts im Unternehmerverkehr, NJW, Heft 8, Verlag

C.H. Beck, München, 2010, 466. 948 ix. Paal P.B., Internetrecht – Zivilrechtliche Grundlagen, JuS, Heft 11, Verlag C.H. Beck,

München, 2010, 956. 949

iqve, 954. 950 gamonaklis SemTxvevad SeiZleba miviCnioT calkeuli samarTlebrivi urTierTobis damyarebisken mimarTuli qmedeba, romelic ufro zogadi daTqmis safuZvelze wesrigdeba.

Page 194: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

194

warmoadgens.951 aRniSnuli efuZneba imas, rom internetSi arsebuli pirobebi da masze daTanxmeba xelSekrulebis dadebis samarTlebriv safuZvels warmoadgens da igi aris ara mxolod ofertis Sesaxeb informacia, aramed eleqtronuli saxelSekrulebo pirobebis konkretuli saxe, romelic arsebiTad ar icvleba arc erTi momxmareblisTvis.

1.2.2 xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba sxvadasxva sferoSi

xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba SesaZleblia mravali kerZosamarTlebrivi urTierTobisas. zogierTi saxelSekrulebo urTierTobisas xelSekrulebis standartuli pirobebi aseTad moiazreba, Tu igi uSualod xelSekrulebis saxes (Sablonur versias) efuZneba.952 Tu ganvixilavT iseT kerZosamarTlebriv SemTxvevas, rogoricaa SromiTsamarTlebrivi urTierToba, SevniSnavT, rom aseTis magaliTze xelSekrulebis standartuli pirobebi gamoiyeneba damsaqmeblis mier Sesabamisi saerTo saxelSekrulebo pirobis dadgenis mizniT. xelSekrulebaSi icvleba mxolod da mxolod dasaqmebulis saxeli, saxelfaso ganakveTis odenoba, dakavebuli Tanamdeboba da xelSekrulebis moqmedebis perioduloba.953 TiToeuli aRniSnuli piroba warmoadgens xelSekrulebis arsebiT Semadgenel nawils, Tumca misi cvlileba mTlianad standartuli pirobis cvlilebas ar iwvevs. calke aRniSvnis Rirsia Sromis Sinaganawesi, romelic sSk-is mixedviT xelSekrulebis Semadgeneli nawilia. igi udavod warmoadgens SromiTi xelSekrulebis standartul pirobas,954 vinaidan, Tu xelSekrulebaSi SeiZleba garkveuli piroba Seicvalos, SinaganawesSi aseT cvlilebebs ar vxvdebiT. aqve aRsaniSnavia sajarosamarTlebrivi urTierTobisas standartuli pirobebis gamoyenebis sakiTxi. qarTul sasamarTlo praqtikaSi arc Tu xSiria SemTxveva, rodesac sasamarTlo administraciuli organosa da kerZo pirs Soris urTierTobisas standartuli pirobebis momwesrigebeli normebidan amodis. am WrilSi mniSvnelovania erTi SemTxvevis ganxilva, romelic ministris brZanebiT damtkicebul aqtsa da

951 Rüfner T., Virtuelle Marktordnungen und das AGB-Gesetz, MMR, Heft 10, Verlag C.H.Beck,

München, 2000, 597. 952 ix. Kästle F., M&A-Verträge unterliegen nicht der AGB-Kontrolle, NZG, Heft 8, Verlag C.H.

Beck, München, 2014, 288. 953 zogierT SemTxvevaSi xelSekrulebis moqmedebis periodulobac yvela dasaqmebulis mimarT analogiuria. 954 kereseliZe T., Sromis xelSekrulebaSi standartuli pirobebis Sinaarsis kontroli, Sromis samarTali II (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013, 65.

Page 195: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

195

administraciuli organos mier konkursis dadgenil wess exeboda. sasamarTlom msjeloba im kuTxiT ganaviTara, rom konkursis dadgenili wesi standartuli pirobebis momwesrigebeli normebiT unda dakvalificirebuliyo.955 aseTi mosazreba kritikis obieqti xdeba ramdenime mizezis gamo: a) konkursi ar SeiZleba standartuli pirobiT gamocxaddes, vinaidan konkursi yovelTvis sxvadasxva mizniTa da sxvadasxva sakiTxebze cxaddeba; b) standartuli piroba ar gulisxmobs xelSekrulebis dadebis valdebulebas (razec aseve amaxvilebs yuradRebas uzenaesi sasamarTlo); g) standartuli pirobebisa da xelSekrulebis Tavisuflebis mimarTeba konkursis WrilSi absoluturad Seusabamo msjelobis sagania da d) konkursis samarTlebrivi buneba calmxrivi nebis gamovlenazea damokidebuli956 maSin, rodesac standartul pirobebSi aranakleb ori piris monawileobaa saWiro. zemoCamoTvlili oTxive safuZveli pirdapir ar aisaxeba sajarosamarTlebriv urTierTobebSi. amdenad, konkursi, iqneba es kerZo- Tu sajarosamarTlebrivi urTierTobis Semadgeneli elementi (an/da jildos sajaro dapireba, romelic TiTqmis analogiuri samarTlebrivi normebiT wesrigdeba, maT Soris arsebuli ganmasxvavebeli niSnebis safuZvelze)957 xelSekrulebis standartuli pirobebis Semcveli ver gaxdeba, vinaidan igi mxolod erT SemTxvevazea orientirebuli. marTalia, SeiZleba erTi da igive konkursi ramdenjerme gamocxaddes, Tumca TiToeuli maTgani sxva samarTlebrivi urTierTobisa da mniSvnelobis matarebeli gaxdeba. rac Seexeba ministris brZanebas, romliTac igi konkretuli uwyebis debulebas adgens, SeiZleba administraciuli organos mier dadebuli xelSekrulebis samarTlebrivi safuZvlis matarebeli iyos, magram xelSekrulebis standartuli pirobebis winapirobad ar iqneba miCneuli. miTumetes, rom ministris brZaneba ar Seicavs kerZo avtonomiisTvis damaxasiaTebel ZiriTad principebs da Sesabamisad, xelSekrulebis Tavisuflebis (iseve, rogorc standartuli pirobebis) mowesrigebac ssk-is 319-e muxlis safuZvelze, klasikuri gagebiT, SeuZlebelia. zemoxsenebulidan erTaderT gamonakliss SeiZleba bazarze gabatonebuli statusis mqone administraciul

955 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 18 ianvris #bs-665-253(k-05) ganCineba. 956 jorbenaZe s., jildos sajarod dapirebisa da konkursis saerTo da ganmasxvavebeli niSnebi, lado Wanturia 50, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 82. 957 aRniSnulis Taobaze ixileT iqve, 81-94.

Page 196: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

196

organoTa saqmianobis SemTxveva warmoadgendes, romelTa momsaxurebis gawevisTvis winaswar pirobebis gawera, swored, saxelmwifos prerogativaa.958 aseT SemTxvevaSi, sakiTxis ganmartebisTvis ssk-iT dadgenili normebi gamoiyeneba.

2. xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva xelSekrulebis standartul pirobebze dafuZnebiT

xelSekrulebis standartuli pirobebi xelSekrulebis

Tavisuflebis bunebaSi Carevis erT-erTi gavrcelebuli magaliTia.959 iuridiul literaturaSi vxvdebiT mosazrebas, romlis mixedviTac, aseTi Careva da Sesabamisad, xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva aucilebelic kia.960 aseT SemTxvevaSi, upirveles yovlisa, izRudeba Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba.961 kerZod, piri, romelic momsaxurebas iRebs, ukve winaswar dadgenili saxelSekrulebo pirobebiTve izRudeba. amis magaliTia rogorc werilobiTi, ise socialur mediaSi an internetSi dadebuli xelSekruleba.962 xelSekrulebis SezRudvis safuZveli da amasTanave, xelSekrulebis standartuli pirobebi ar iarsebebs, Tu mxare xelSekrulebis monawile meore mxares mxolod konkretuli, mis mier gansazRvruli pirobebiT gaweril xelSekrulebas SesTavazebs.963 aRniSnuliT mxaris Tavisufleba ar iboWeba. kerZod, aseTis arsebobisTvis saWiroa, rom Sesabamisi xelSekruleba mravaljeradi gamoyenebisTvis iyo gamiznuli.964 xelSekrulebis standartuli pirobebisa da xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis sakiTxebze msjelobisas unda gamovyoT is ZiriTadi principebi, rac sakanonmdeblo doneze dasaxelebul samarTlebriv instituts awesrigebs: a) keTilsindisierebis principis dacva da baTlobis samarTlebrivi winapiroba; b) Sinaarsis kontroli; g) momxmarebelTa uflebebis dacvis garanti.

958 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 29 noembris #bs-568-154(g-05) ganCineba. 959 Schmidt H., Einbeziehung von AGB im unternehmerischen Geschäftsverkehr, NJW, Heft 46,

Verlag C.H. Beck, München, 2011, 3330. 960

Lakies T., AGB im Arbeitsrecht, Kontrolle vorformulierter Arbeitsvertragsinhalte: Reichweite

und Grenzen, Tipps und Taktit, Verlag C.F. Müller, Heidelber, 2006, Rn. 2 da Semdgomi. 961

Busche in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 26

<www.beck-online.beck.de> [22.06.2013]. 962 ix. Hornung G., Müller-Terpitz R. (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Springer-Verlag,

Berlin, 2015, 55. 963 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 24 ivnisis #as-376-357-2013 ganCineba. 964 iqve.

Page 197: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

197

2.1 keTilsindisierebis principis dacva da xelSekrulebis standartuli pirobebis baTiloba

konkretuli gamonaklisebis garda, standartul xelSekrulebaSi gawerili pirobebi umetes SemTxvevaSi baTil normebs ar warmoadgens,965 Tumca arsebobs gamonaklisi SemTxvevebic, rodesac, magaliTad, standartuli pirobebi mTliani xelSekrulebis baTilobas iwvevs. magaliTad, rodesac dominirebuli mdgomareobis mqone sawarmo mis momxmarebels xelSekrulebis araTanabar pirobebs sTavazobs966 da sxv. aseTis arsebobisas, umetes SemTxvevebSi, baTili normebi ewinaaRmdegeba keTilsindisierebis princips da xelSekrulebis monawile erT mxares privilegirebul mdgomareobaSi ayenebs.

saxelSekrulebo urTierTobebSi samarTlianobis moTxovnaTa dacva udides rols TamaSobs.967 swored am TvalsazrisiT, keTilsindisierebis principi SesaZlebelia konkretuli pirobis gonivrulad gansazRvris sakiTxs efuZnebodes. gansakuTrebiT maSin, Tu saqme xelSekrulebis standartul pirobebs exeba (magaliTad, pirgasamtexlos da im gulisxmierebis valdebulebas, rac mxares aseT SemTxvevaSi gaaCnia).968 aseve, mxareTa mier Tanasworobis principze dafuZnebiT ar unda gaiweros keTilsindisierebis sawinaaRmdego piroba969 da sxv. dacvis TiToeuli aseTi meqanizmi mimarTulia rogorc momxmarebelTa uflebebis realizebis, aseve, praqtikisa da ekonomikuri saqmianobis sworad warmarTvisken.970

2.2 Sinaarsis kontroli xelSekrulebis standartuli pirobebisas

xelSekrulebis standartuli pirobebisas Sinaarsis

kontroli gansxvavdeba xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli

965 ix. Spellenberg in MüKo zum BGB, Vo (EG) 593/2008 Art. 10 Einigung und materielle

Wirksamkeit, 5. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2010, Rn. 264. 966 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 14 Tebervlis #as-992-1245-05 ganCineba. 967

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 296. 968

ix. magaliTad, Lakies T., AGB-Kontrolle von Vertragstrafenvereinbarungen, ArbR Aktuell,

Heft 13, Verlag C.H. Beck, München, 2014, 313 da Semdgomi. 969

ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 14 Tebervlis #as-992-1245-05 ganCineba. 970

Wurmnest in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, §307, Rn. 21

<www.beck-online.beck.de> [04.05.2016].

Page 198: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

198

valdebulebis kontrolisgan.971 am SemTxvevaSi saubaria imaze, Tu ramdenad aqvs individs ufleba, ganaxorcielos konkretuli saqmianoba.972 ase, magaliTad, Tu pirs esaWiroeba konkretul sferoSi licenzia da debs iseT xelSekrulebas, romelsac licenziis gareSe ar gaaCnia iuridiuli Zala, xelSekrulebis baTilobis samarTlebriv safuZvlad xelSekrulebis standartul pirobebSi Sesabamisi Sinaarsis gawera ar CaiTvleba. am SemTxvevaSi gadamwyveti gaxdeba is faqti, rom mas Sesabamisi ufleba saxelmwifosgan kanoniT gaTvaliswinebul farglebSi ar hqondes miniWebuli.973

Sinaarsis kontrolze saubrisas unda SevexoT (da amasTanave, xelSekrulebis standartuli pirobebis) sam umTavres damaxasiaTebel sakiTxs: a) mis daniSnulebas, b) normaTa konkurencias ssk-is sxva samarTlebriv institutebTan mimarTebiT da g) Sinaarsis Tavisuflebisa da Sinaarsis kontrolis urTierTmimarTebas.

2.2.1 Sinaarsis kontrolis daniSnuleba xelSekrulebis standartuli pirobebis Sinaarsis kontroli samarTlebrivi SedegebisTvisaa sargeblis momtani.974 misi umTavresi daniSnulebaa, daicvas im pirTa mimarT kerZo avtonomiis ZiriTadi principebi, romelnic saxelSekrulebo urTierTobisas e.w. `Zlier mxares~ ar warmoadgenen, anu romlebic yiduloben momsaxurebas, produqts, aseve, emorCilebian xelSekrulebis meore mxares da sxv. aRniSnuli ki gamoixateba xelSekrulebis Sinaarsis kontrolis dasaSvebobaSi, rac, Tavis mxriv, SeiZleba iyos xelSekrulebis socialurad naklebad daculi mxaris interesis dasacavad gamiznuli,975 samarTlebriv doneze mowesrigebuli makontrolebeli instrumenti.976 swored kerZosamarTlebrivi principis dacvis arsidan gamomdinare, Sinaarsis kontrolis elementebi, garda samoqalaqo samarTliT mowesrigebuli 971

Hellwege P., Allgemeine Geschäftsbedingungen, einseitig gestellte Vertragsbedingungen und die

allgemeine Rechtsgeschäftslehre, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 138. 972 ix. Kleining E., Die Inhaltskontrolle von Allgemeinen Geschäftsbedingungen im Internet,

Diplomarbeit, Diplomica Verlag GmbH, Hamburg, 2008, 75. 973 ix. Hellwege P., Allgemeine Geschäftsbedingungen, einseitig gestellte Vertragsbedingungen und

die allgemeine Rechtsgeschäftslehre, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 138. 974

Mohr J., Sicherung der Vertragsfreiheit durch Wettbewerbs- und Regulierungsrecht,

Domestizierung wirtschaftlicher Macht durch Inhaltskontrolle der Folgeverträge, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2015, 827. 975

kereseliZe T., Sromis xelSekrulebaSi standartuli pirobebis Sinaarsis kontroli, Sromis samarTali II (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013, 55. 976 ix. Singer R., Vertragsfreiheit, Grundrechte und der Schutz des Menschen vor sich selbst, JZ, 50.

Jahrgang, 1. Dezember 1995, 1139.

Page 199: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

199

xelSekrulebebisa, sxva kerZosamarTlebrivi (maT Soris, saerTaSoriso kerZosamarTlebrivi urTierTobebis977) urTierTobebis drosac gvxvdeba. aseTia, magaliTad, SromiTi xelSekruleba.978 praqtikaSi arsebuli SemTxvevebis mixedviT, umetesad standartuli pirobebiT xelSekruleba ideba mas Semdeg, rac pirs gaazrebuli aqvs, Tu ra saxis samarTlebivi urTierTobis damyareba surs Sesabamis mewarmesTan. aseT dros momxmarebeli TiTqmis ar sTxovs mewarmes konkretuli daTqmebis ganmartebas,979 rac xSirad misTvis uaryofiTi SedegiT mTavrdeba. Sinaarsis kontroli upiratesad zneobrivi normebis arsebobas efuZneba.980 zneobrivi normebi ki, Tavis mxriv, imdenad farTo ganmartebis sagans warmoadgens, rom masze dafuZnebiTa da erTi konkretuli poziciis dafiqsirebiT SeuZlebelia iseTi formula dadgindes, romelic standartul pirobebs erTian konteqstSi moaTavsebs.981 yovel calkeul SemTxvevaze standartuli pirobebis gamoyenebisas gansxvavebuli msjelobaa saWiro, romelic, umTavresad mis ZiriTad principebs daefuZneba. 2.2.2 xelSekrulebis standartuli pirobebis momwesrigebeli

normebis konkurencia ssk-is sxva normebTan marTalia, Sinaarsis kontrolis mizans pirTa uflebebis dacva warmoadgens, magram es ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos, ssk-is sxva momwesrigebeli normebi aseT dros ar gamoiyeneba. metic, zogierT SemTxvevaSi xelSekrulebis standartuli pirobebis kanonebi saerTod ar gamoiyeneba da sakiTxis gadaWrisTvis mxolod ssk-is calkeul normebzea sasamarTlos mier yuradReba gamaxvilebuli.982 amgvari

977 ix. magaliTad, Lohmann A., Parteiautonomie und UN-Kaufrecht, Zugleich ein Beitrag zum

Anwendungsbereich des Wiener Kaufrechtsübereinkommens der Vereinten Nationen vom 11. April

1980, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2005, 239 da Semdgomi. 978 Quink D., Inhaltskonrolle von Freiwilligkeitsvorbehalten in Arbeitsverträgen, Verlag Peter Lang

GmbH, Frankfurt am Main, 2010, 22. 979 ix. Willemsen H. J., Schutz des Verbrauchers vor Aufrechterhaltung unwirksamer AGB-Klauseln

als “Individualvereinbarungen”, NJW, Heft 21, Verlag C.H. Beck, München, 1982, 1125. 980

ix. Schmidt in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Edition: 37, Stand: 01.11.2015, §307, Rn. 14 <www.beck-online.beck.de> [05.02.2016]. 981 SesaZlebelia kavSiris danaxva amoralur garigebasTan da sxv. ixileT, magaliTad, Pfeiffer in AGB-Recht Kommentar, Wolf/Lindacher/Pfeiffer (Hrsg.), 6. Auflage,

Verlag C.H. Beck, München, 2013, Rn. 6. 982 ix. magaliTad, Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2014 wlis 27 maisis #2/15104-13 gadawyvetileba, sadac xelSekrulebis standartul pirobebs warmoadgenda bankis sesxi, magram zneobrivi normebis gaTvaliswineba am

Page 200: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

200

msjeloba absoluturad misaRebi da samarTlebrivad dasabuTebulia.983 Sedarebis TvalsazrisiT SesaZlebelia gsk-is moyvana, sadac standartuli pirobebis baTilobis SemTxvevaSi gamoiyeneba gsk-is zogadi normebiT gansazRvruli daTqmebi, romlebic normis baTilobas exeba.984 aRniSnuli, pirvel rigSi, efuZneba Sinaarsis kontrolis mizans,985 romlis farglebSic Sesabamisi saxelSekrulebo piroba (calkeuli SemTxvevebis gaTvaliswinebiT) standartuli pirobebis momwesrigebel normebTan erTad an mis gareSec SeiZleba iqnes gamoyenebuli.986

2.2.3 Sualeduri Sejameba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis umTavres winapirobas Sinaarsis kontroli warmoadgens,987 rodesac Careva (zemoqmedeba) xdeba uSualod xelSekrulebis Sinaarsze.988/989 standartuli pirobebis SemTxvevaSi, Careva mravaljeradi gamoyenebis xelSekrulebaTa Sinaarsis SezRudviskenaa mimarTuli.990 Sesabamisad, xelSekrulebis Tavisuflebis realizacia imave doziT, rogorc es sxva SemTxvevebSia SesaZlebeli, standartuli pirobebisas ar gvxvdeba. SeiZleba iTqvas, rom kerZo samarTlis principi: rac kanoniT akrZaluli araa, yvelaferi daSvebulia, xelSekrulebis standartuli pirobebisas SezRuduli saxiT

saxelSekrulebo urTierTobisTvis bankma upiratesad ssk-is zogadi nawiliT momwesrigebel normebs daafuZna. 983 saubari exeba normaTa gamoyenebas da ara msjelobas, rac gadawyvetilebaSia mocemuli konkretul SemTxvevasTan mimarTebiT. masze dafuZnebuli msjeloba ixileT amave naSromis sxva qveTavSi. 984 Schmidt in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Edition: 37, Stand: 01.11.2015, §307, Rn. 11 <www.beck-online.beck.de> [11.02.2016]. 985

Hellwege P., Allgemeine Geschäftsbedingungen, einseitig gestellte Vertragsbedingungen und die

allgemeine Rechtsgeschäftslehre, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 138. 986 Schmidt in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Edition 37, Stand: 01.11.2015, §307, Rn. 11 <www.beck-online.beck.de> [22.02.2016]. 987 ix. Miethaner T., AGB-Kontrolle versus Individualvereinbarung, Zweck und Greznen der

Inhaltskontrolle vorformulierter Klauseln, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 20. 988 Weischer J.-W., Das Grundrecht auf Vertragsfreiheit und die Inhaltskontrolle von

Absatzmittlungsverträgen, zum Maßtab der AGB-Inhaltskontrolle des Bundesgerichtshofs, Berliner

Wirtschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2013, 84. 989 paralelis saxiT, iuridiul literaturaSi arsebuli mosazreba, romelic germaniis samoqalaqo kodeqsSi xelSekrulebis standartuli pirobebisa da Sinaarsis kontrolis sakiTxs exeba: Henkel A., Inhaltskontrolle von

Finanzprodukten nach der Richtlinie 93/13/EWG des Rates über mißbräuchliche Klauseln in

Verbaucherverträgen, Verlag für Medien, Berlin, 2004, 178. 990

Miethaner T., AGB-Kontrolle versus Individualvereinbarung, Zweck und Greznen der

Inhaltskontrolle vorformulierter Klauseln, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 41.

Page 201: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

201

gamoiyeneba,991 rac Sinaarsis kontrolis aucileblobasa da misi arsebobis farglebs ganamtkicebs.992

2.3 momxmarebelTa uflebebis dacvis garanti xelSekrulebis standartuli pirobebiT xelSekrulebis dadeba moxmarebels garkveuli riskebis winaSe ayenebs: pirobebis SemTavazebeli damoukideblad cdilobs, standartul pirobebSi gaweros is Sinaarsi, rac misTvis iqneba sargeblis momtani.993 komerciuli urTierTobisas, xelSekrulebis sxvadasxva momxmareblebTan dadebis SemTxvevaSi, mewarme subieqts ar sWirdeba dacvis iseTi garantia, rogorc momxmarebels.994 am TvalsazrisiT, xelSekrulebis standartuli pirobebi momxmarebelTa uflebebis dacvis instrumentadac SeiZleba iqnes miCneuli.995 saqarTvelos kanonmdeblobaSi amgvar mowesrigebas ssk-Si gawerili normebi uwyobs xels.996 momxmarebels warmoadgens is piri, romelic iyenebs konkretuli saxis momsaxurebas. qarTul iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad, `qarTuli samarTlis mixedviT, termini `momxmarebeli~ Semdegnairad SeiZleba ganimartos: momxmarebeli aris fizikuri piri, romelic samewarmeo samarTlis an sxva saxelmwifo registracias daqvemdebarebuli iuridiuli pirisgan sakuTari saWiroebisTvis iZens produqcias an gaaCnia aseTi ganzraxva~.997 momxmareblis uflebis dacva, upirveles yovlisa, im informaciis gasaidumloebiT unda gamoixatos, romelic

991 ix. Schade F., Wirtschaftsprivatrecht: Grundlagen des bürgerlichen Rechts sowie des Handels-

und Wirtschaftsrechts, 2. Auflage, Verlag A. Kohlhammer GmbH, Stuttgart, 2009, Rn. 178-181. 992 aRniSnul sakiTxze msjelobisas, Sedarebis TvalsazrisiT, gsk-is 309-e muxlis moyvanaa SesaZlebeli. kanoni gansazRvravs, rom Tundac sakanonmdeblo danawesebisgan gadaxdveva dasaSvebi iyos, xelSekrulebis standartuli pirobebisas igi samarTlebrivi Zalis armqonea _ `Auch soweit

eine Abweichung von den gesetzlichen Vorschriften zulässig ist, ist in Allgemeinen

Geschäftsbedingungen unwirksam~. 993 kakoiSvili d., xelSekrulebis standartuli pirobebi, qarTuli biznes samarTlis mimoxilva, II gamocema, Tbilisi, 2013, 69. 994 Bohnstedt J., Vertragsrecht im Einkauf, Ein Leitfaden für die Praxis, Springer Gabler,

Wiesbaden, 2012, 103. 995 Stürner M., Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit im Schuldvertragsrecht, zur Dogmatik einer

privatrechtsimmanenten Begrenzung von vertraglichen Rechten und Pflichten, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2010, 101. 996

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 288. 997 bzekalava e., momxmarebelTa uflebebi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT, besarion zoiZe 60, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 70.

Page 202: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

202

mewarme subieqts miRebuli aqvs wina- an saxelSekrulebo urTierTobis dros. ase, magaliTad, bankma ar unda gasces pirze informacia, romelic masTan dasaqmebuli an dasaqmebis msurveli piris mier iqna miRebuli, personaluri monacemebis Taobaze.998 zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom momxmarebelTa uflebebis dacvasTan erTad, sakanonmdeblo daTqmis mizans mxareebs Soris balansis dacva unda warmoadgendes, sadac ara mxolod momxmarebelTa uflebebis, aramed bazarze gabatonebuli statusis mqone mewarmeTa Tavisuflebis kanonieri SezRudvis farglebi iqneba dadgenili.999 am poziciis kvalad gamoTqmulia mosazreba, rom evropul samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba mewarmeTaTvis da xelSekrulebis Tavisufleba momxmarebelTaTvis gansxvavebul samarTlebriv safuZvlebs hpovebs da isini gansxvavebuladve wesrigdebian.1000 aseTi diferenciacia ki swored momxmarebelTa _ e.w. `susti mxaris~ dacvis miznikenaa mimarTuli.1001

2.4 xelSekrulebis standartuli pirobebis ganmarteba xelSekrulebis standartuli pirobebis ganmartebas udidesi praqtikuli daniSnuleba aqvs, rac xelSekrulebis Sinaarsis ganmartebiTac SeiZleba iqnes moxseniebuli. standartuli pirobebis Semdgeni aseT SemTxvevaSi yovelTvis upirates mdgomareobaSi imyofeba, rodesac, momxmarebelze ufro kargad erkveva sakiTxis arssSi. magaliTad, dazRvevis xelSekruleba, romelsac unda hqondes terminTa ganmartebis mqone daTqmebi.1002 es mniSvnelovania, radganac, momxmarebeli

998 ix. Hoeren T., Die neuen AGB-Banken, NJW, Heft 51, Verlag C.H. Beck, München, 1992, 3265. 999 ix. Lederer B., Das Verbraucherleitbild im Internet, NJOZ, Heft 45, Verlag C.H. Beck,

München, 2011, 1837 _ avtoris ganmartebiT, momxmarebelTaTvis arCevanis da gadawyvetilebis miRebis gakeTebis SesaZlebloba (xelSekrulebis dadebis Taobaze) garantirebulia kanoniT, xolo, aseT garantias ki, xelSekrulebis standartuli pirobebis saxiT xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva iZleva. 1000 ix. Reymann C., Das Sonderprivatrecht der Handels- und Verbraucherverträge, Einheit, Freiheit

und Gleichheit im Privatrecht, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009, 273. 1001 iqve. 1002 mWedliSvili e., dazRvevis xelSekrulebis arsebiTi da standartuli pirobebi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 37.

Page 203: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

203

ufro metad acnobierebs saxelSekrulebo pirobebs da amiT xdeba misi kerZosamarTlebrivi uflebis dacva.1003 ganmarteba yovelTvis subieqturi Sexedulebidan gamomdinareobs. Sedegad, Tanasworuflebianobis dacvis mizniT, e.w. `obieqturi ganmartebiT~ unda moxdes misi Sefaseba.1004 aRniSnuli aris ara mxareTa individualuri Sexedulebebi da warmodgenebi sakiTxze,1005 aramed, konkretuli, saxelSekrulebo urTierTobisTvis Camoyalibebuli obieqtur garemoebebze damyarebuli aRqma.1006 sasamarTloc saqmeTa ganxilvisas swored `obieqturi ganmartebidan~ unda amovides. amgvari ganmarteba xels uwyobs yovel konkretul SemTxvevaSi standartuli pirobebis gansazRvris sakiTxs da amasTanave, igi adgens mxareTa xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis farglebs, romlis mizanic, rogorc zemoT aRiniSna, keTilsindisierebis principsa da nebis avtonomiaze dafuZnebuli saxelSekrulebo pirobebis standartul xelSekrulebebSi gaTvaliswinebaa.

3. xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba samewarmeo pirebs Soris damyarebul saxelSekrulebo

urTierTobebSi

gansaxilvel sakiTxs warmoadgens SemTxveva, rodesac xelSekruleba ideba samewarmeo (biznes) saqmianobis ganmaxorcielebel pirebs Soris (e.w. B2B xelSekruleba). Sedarebis TvalsazrisiT Tu germanul iuridiul literaturas moviSveliebT, poziciebi ufro metad iqiT ixreba, rom samewarmeo saqmianobisas xelSekrulebis standartuli pirobebis gamoyeneba klasikuri gagebiT araa warmodgenili.1007 yovel SemTxvevaSi, avtorebi am sakiTxs kiTxvis niSnis qveS toveben, romelzec Sesabamisi pasuxi calsaxad ar aris

1003 ix. iqve _ saintereso pozicia aqvs ganviTarebuli avtors, rodesac aRniSnavs, rom gamonakliss warmoadgens SemTxveva, rodesac orive mxares sadazRvevo kompaniaa warmodgenili. aseTis arsebobisas, sadazRvevo kompanias ufro metad unda hqondes gaazrebuli igive terminTa mniSvneloba da sxv. 1004 Meyer-Cording U., “Vernünftige Auslegung” von AGB?, NJW, Heft 43, Verlag C.H. Beck,

München, 1981, 2338. 1005 ix. magaliTad, germaniis sasamarTlo praqtika: BGH Urteil vom 20.11.1980 - VII

ZR 70/80. 1006 Krampe C., Auslegung und Inhaltskontrolle, Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen

Privatrecht, Schriften zum europäischen und internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht,

Band 33, Reisenhuber K. und Karakostas I.K. (Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-

GmbH, Berlin, 2009, 22. 1007 ix. magaliTad, Friske L., Allgemeine Geschäftsbedingungen vor missbräuchlichen Klauseln,

der Schutz des deutschen Verbrauchers vor missbräuchlichen Klauseln, Band 47, Berliner

Wissenschafts-Verlag, Berlin, 2005, 28-32.

Page 204: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

204

gacemuli.1008 aRniSnuli gamomdinareobs gsk-is 310-e muxlis (moqmedebis sfero _ Anwendungsbereich) 1-li abzacis arsidan, romelic xelSekrulebis standartuli pirobebis umTavresi normis (gsk-is 305-e paragrafi) gamoyenebis sferos gansazRvravs1009 da romlis mixedviTac, xelSekrulebis standartuli pirobebis calkeuli normebi mewarmesTan dadebuli xelSekrulebisas ar gamoiyeneba.1010 gansxvavebiT gsk-sgan, ssk-Si amgvari daTqma ar gvxvdeba. is, Tu ssk-is magaliTze dayrdnobiT standartuli pirobebi mewarmeze gavrcelebulad ramdenad SeiZleba gavrcelebulad CaiTvalos, calkeuli sakiTxis ganxilvisas ganimarteba. Sesabamisad, mniSvnelovania calkeuli muxlebze aqcentis gakeTeba: ssk-is 343-e muxlis me-2 nawili mewarmis CarTulobas gulisxmobs xelSekrulebis standartuli pirobebisas. kerZod, kanoni iwyeba Semdegi ganmartebiT: `Tu xelSekrulebis meore mxare aris mewarme, xelSekrulebis standartuli pirobebi xelSekrulebis nawilad iqceva maSin[...]~. rogorc magaliTidan Cans, kanoni calkeul sagamonakliso SemTxvevebs icnobs, rodesac mewarme SeiZleba iyos standartuli pirobebis monawile. metic, kanoni araTu krZalavs aseT SesaZleblobas, aramed, calkeul pirobas udgens pirs aseTi qmedebis ganxorcielebisTvis, rac im faqtoridan gamomdinareobs, rom mewarmeebs saxelSekrulebo urTierTobebisas meti windaxeduloba marTebT.1011 meore SemTxveva, sadac standartuli pirobebis sakiTxSi misi monawile subieqtis gansazRvrebaa mocemuli, esaa ssk-is 347-e muxli, sadac aseTi pirobebis baTilobaa im SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli, rodesac xelSekruleba dadebulia, im fizikur pirebis mimarT, romlebic ar misdeven samewarmeo saqmianobas. aseT pirebSi, upiratesad, momxmareblebi igulisxmeba.1012 momxmarebeli igulisxmeba, aseve, ssk-is 348-e muxlSi, sadac saubaria im fizikur pirebze, romlebic

1008 ix. magaliTad, Leuschner L., Die Kontrollstrenge des AGB-Rechts, Empirische Belege für

eine systematische Fehleinschätzung in der unternehmerischen Praxis, NJW, Heft 17, Verlag C.H.

Beck München, 2016, 1222 da Semdgomi. 1009

Basedow in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015, §310,

Vorbemerkung, Rn. 1 <www.beck-online.beck.de> [22.04.2016]. 1010 am sakiTxze ixileT, magaliTad, Schmitt C., Stange M., Allgemeine Verkaufs- und

Lieferbedingungen (B2B), Musterklauseln für die unternehmerische Praxis, Verlag Walter De

Gruyter GmbH, Berlin, 2016, 313. 1011

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 343, 189. 1012

aladaSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 347, vn. 2 [12.04.2016].

Page 205: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

205

samewarmeo saqmianobas ar axorcieleben.1013 es muxli ssk-is 347-e muxlSi gaweril qcevis wess avsebs.1014 amdenad, zemoaRniSnuli Sefaseba cxadyofs, rom ssk pirdapiri wesiT mewarmeebze ar axdens standartuli pirobebis gamoyenebis akrZalvis daTqmas, Tumca saxelSekrulebo Tanasworobisa da samarTlianobis dacvis farglebSi igi mkacr SezRudvebs mxolod fizikur pirTa mimarT awesebs. magaliTisTvis SesaZlebelia specialuri kanonis moyvana _ `eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 221 muxlis 1-li punqtiT, `eleqtroenergiis sabiTumo yidva-gayidva xorcieldeba pirdapiri xelSekrulebiT an bazris operatoris meSveobiT, pirdapiri xelSekrulebis standartuli pirobebiT[...]~. am muxlis sityvasityviTi ganmartebiT, eleqtroenergiis sabiTumo yidva-gayidva kanonis safuZvelze kompetenturi piris (komisiis) mier dadgenili pirobebiT unda moxdes. amasTan, imave kanonis 22-e muxlis me-2 punqti gansazRvravs, rom aseT vaWrobaSi monawileobis ufleba kvalificiur sawarmoebs aqvs. dasaxelebuli kanonis me-2 muxlis (ganmartebebi) `h10~ qvepunqtiT ki kvalificiuri sawarmoebi arian `warmoebisa da ganawilebis licenziantebi, pirdapiri moxmarebeli, importiori, eqsportiori, eleqtroenergetikuli bazris operatori, mcire simZlavris eleqtrosadguri, romlebic am kanonisa da `eleqtroenegeriis (simZlavris) bazris wesebis~ Sesabaisad uflebamosili arian, monawileoba miiRon eleqtroenergiiT (simZlavriT) sabiTumo vaWrobaSi[...]~. rogorc kanonidan ikveTeba, standartuli pirobebis damdebi mxare SeiZleba iyos mewarme subieqtic. zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba Semdegis Tqma, rom ssk-iT pirdapiri wesiT araa SezRuduli mewarme subieqtTan xelSekrulebis standartuli pirobebis dadebis wesi. miuxedavad amisa, kanoni mxolod fizikur pirebTan mimarTebiT avrcelebs SezRudvis calkeul SesaZleblobebs. maSasadame, mewarme subieqtze (kanonis sityvasityviTi ganmartebidan _ iuridiul pirzec) misi gavrceleba SeiZleba principebis doneze moxdes. ufro zustad, specialur kanonSi arsebuli mowesrigeba Seexos am sakiTxs da gansazRvros qcevis konkretuli wesi an samoqalaqo (kerZo) da maT Soris, saxelSekrulebo samarTlis principebidan gamomdinare, moxdes meore mxaris interesebis dacva.

1013 ix. iqve, muxli 348, vn. 2. 1014

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 348, 203.

Page 206: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

206

Tu aRniSnuli ar iqna gaziarebuli, maSin standartuli pirobebis gamoyenebis sakiTxze SeiZleba iqnes Semdegi daskvna gakeTebuli: mewarme subieqtebTan mimarTebiT igi ar vrceldeba an mewarmeobis miuxedavad, is aseT urTierTobebSi gamodis rogorc aramewarme subieqti, yovelgvari pirdapiri dacvis (igulisxmeba ssk-iTve arsebuli imperatiuli xasiaTis daTqmebi, romelic xelSekrulebis standartul pirobebs Seexeba) gaTvaliswinebis gareSe.

4. informaciis miwodebis valdebuleba rogorc xelSekrulebis

Tavisuflebis realizaciis winapiroba ssk-is 318-e muxli valdebulebiTsamarTlebrivi urTierTobisas informaciis gacemis valdebulebas gansazRvravs. aseT SemTxvevaSi umniSvnelovanesia, rom pirma informacia iseTi saxiT gasces, rom am qmedebam valdebulebis Sesrulebas safrTxe ar Seuqmnas. sxva sityvebiT, kontrahentis informireba Sinaarsis Tavisuflebis realizaciis winapirobad SeiZleba iqnes miCneuli. imis gaTvaliswinebiT, rom informaciis gacemis valdebuleba yvelaze ufro xSir datvirTvas xelSekrulebis standartuli pirobebisas hpovebs, sainteresoa misi ganxilva momxmarebelTa uflebebis WrilSi: iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom miuxedavad informaciis gacemis magaliTebisa, mainc didia riski imisa, rom momxmarebeli arakeTilsindisier samarTlebriv urTierTobaSi Sevides.1015 aseT dros arsebobs saSiSroeba, rom erTi mxriv, kontrahents ar Seeqmnas realuri da namdvili warmodgena arsebul saxelSekrulebo urTierTobebsa da mis Sinaarsze, xolo, meore mxriv, dados man garigeba motyuebiT (rodesac motyueba xelSekrulebis standartuli pirobebis Semdgenelisgan momdinareobs1016). calkeul SemTxvevaSi, informaciis gacemis valdebuleba SeiZleba konkretuli sakiTxis axsnis, ufro detalurad warmoCenis valdebulebasac ki moicavdes.1017 igi SeiZleba gamomdinareobdes rogorc nasyidobis, ise momsaxurebis an sxva saxelSekrulebo urTierTobebis arsidan.1018

1015 lakerbaia T., informirebuli momxmareblis evropuli standarti, `samarTlis Jurnali~ #1 2015, Tsu gamomcemloba, Tbilisi, 2016, 151-152. 1016 iqve, 149. 1017 Kunz D., Verbraucherschutz beim Interhandel in der Europäischen Union, Status quo und

Weiterentwicklung, Verlag Peter Lang GmbH, Frankfurt am Main, 2010, 41. 1018 ix. Schlechtriem P., Internationales UN-Kaufrecht, 4. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2007, 65.

Page 207: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

207

5. Sualeduri Sejameba xelSekrulebis standartuli pirobebi xelSekrulebis Tavisuflebis pozitiuri SezRudvis safuZvels warmoadgens.1019 xelSekrulebaSi arsebuli daTqma da xelSekrulebis kanonTan Sesabamisoba aseTis arsebobisas iuridiuli Zalis mqonea, Tundac mxare Tvlides, rom mis mimarT kerZo avtonomiis principi Sesabamis doneze ar aris daculi. xelSekrulebis standartuli pirobebis umTavresi mizani kerZo samarTlis fuZemdebluri principebis gaTvaliswinebaa, ris safuZvelzec, igi amyarebs erTgvar balanss xelSekrulebis monawile orive mxares Soris. praqtikuli TvalsazrisiT, SeiZleba iTqvas, rom garkveul SemTxvevaSi standartuli piroba konkretuli saxelSekrulebo urTierTobis damyarebis damabrkolebel garemoebad SeiZleba iqces. xSirad momxmarebeli ver afiqsirebs sakuTar pozicias standartuli pirobebiT Camoyalibebul xelSekrulebaSi da mas erTaderT saSualebad aseTi xelSekrulebis dadebaze uaris Tqma rCeba.1020

1019 pozitiuri SezRudva gamomdinareobs meore mxaris interesis dacvis miznidan, romlis farglebSic SesaZlebeli xdeba, mxareTa Soris dacul iqnes Tanasworobis principi. aseT Carevad SesaZlebelia miCneul iqnes, magaliTad, Sinaarsis kontroli. aRniSnulis Taobaze ixileT, Witt A., Keine

AGB-Kontrolle tariflicher Regelungen? NZA, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München, 2004, 138. 1020 tabataZe d., gamosayenebli samarTlis da kompetenturi sasamarTlos gansazRvra eleqtronuli xelSekrulebiT, sifa, saqarTvelos iuridiuli firmebis asociaciis Jurnali #1, Sps `biarti~, Tbilisi, 2016, 83.

Page 208: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

208

VIII. xelSekrulebis Tavisufleba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis (kerZo samarTlis) calkeul institutebSi

xelSekrulebis Tavisufleba ssk-is calkeul samarTlebriv institutebSi sxvadasxva saxiT gvxvdeba. umetesad misi moqmedebis farglebi metad daviwroebulia _ kanoni mxolod garkveul SemTxvevebSi, winaswar dadgenil areals sTavazobs xelSekrulebis monawile mxares, ganaxorcielos uflebis Tavisufali realizacia. swored calkeuli samarTlebrivi institutebi warmoadgens xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikuli ganxorcielebis safuZvels da isini gansazRvraven, Tu sad gadis zRvari piris Tavisuflebasa da Tavisuflebis kanonier SezRudvas Soris. Temis arsidan gamomdinare, naSromis winamdebare nawilSi saubari warmaTuli iqneba eqvs umTavres aspeqtSi. amgvari dayofa logikur bmaSia saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis eqvs wignad dayofasTan. Tavidanve mniSvnelovania aRiniSnos, rom ssk-is zogadi nawilidan gamomdinare, yuradRebis gamaxvileba moxdeba kerZo samarTlis calkeul institutebsa da masSi moqmed xelSekrulebis Tavisuflebaze.

1. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis zogadi nawilze dayrdnobiT xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedeba sxva

kerZosamarTlebriv urTierTobebSi1021

1.1 informaciuli Sesavali ssk-is zogad nawilSi yvelaze naTladaa warmoCenili samoqalaqo samarTlis arsi da is ZiriTadi principebi, romlebic pirTa Tanasworobas efuZneba.1022 samoqalaqo samarTlis am institutidan SesaZlebelia gamovyoT xelSekrulebis Tavisuflebis instituti, romlis gavlenac kerZo samarTlis yvela dargze vrceldeba. aRniSnuli gamomdinareobs ssk-is zogad nawilSi arsebuli daTqmidan, romelTa mixedviTac, specialuri kanonis (specialuri samarTlebrivi institutis) roli naTladaa warmoCenili. winamdebare naSromis miznebisTvis specialur

1021 imis gaTvaliswinebiT, rom iseT mniSvnelovan samarTlebriv institutebze, rogorebicaa: keTilsindisierebis principi, kerZo avtonomia da a.S. amave naSromis sxva qveTavSi iyo saubari, VIII nawili mxolod iseT kerZosamarTlebriv institutebs Seexeba, romlebic ssk-Ti pirdapiri gziT ar wesrigdeba da romelzec xelSekrulebis Tavisuflebis ganvlenis safuZvels ssk-Sive arsebuli zogadi daTqmebi warmoadgens. 1022 niniZe T., samoqalaqo kodeqsis pirveli muxlis struqtura, akaki labartyava 80, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013, 171.

Page 209: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

209

kerZosamarTlebriv institutebTan mimarTebiT xelSekrulebis Tavisuflebis ganxilva mizanSewonilia moxdes Sromis samarTalTan, sakorporacio samarTalsa da saerTaSoriso kerZo samarTalTan. TiToeuli maTganis ganviTareba xelSekrulebis Tavisuflebis ganviTarebis sawindars warmoadgens. es mosazreba gamomdinareobs Sexedulebidan, romlis mixedviTac, `samoqalaqo kodeqsi viTardeba specialuri kanonebis gziTac~.1023 1.2 xelSekrulebis Tavisuflebis datvirTva Sromis samarTalSi

SromiTi urTierToba, upirveles yovlisa, kerZo

avtonomiazea dafuZnebuli1024 da igi samoqalaqo kodeqsSi arsebul (samoqalaqo samarTlis) umTavres principebs moicavs.1025/1026 SromiTi xelSekrulebis ZiriTadi winapirobebi swored samoqalaqo kodeqsis mowesrigebis sagans warmoadgens,1027 raze dayrdnobiTac SeiZleba iTqvas, rom SromiTi urTierToba xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi xorcieldeba. amgvar gamovlinebad SeiZleba CaiTvalos calkeuli daTqmebi, romlis farglebSic, magaliTad, mxareebs zeganakveTuri samuSaos SeTanxmebis Tavisufleba gaaCniaT1028 da a.S.

xelSekrulebis Tavisuflebis zegavlenis miuxedavad, SromiTi urTierToba sxva kerZosamarTlebrivi saxelSekrulebo urTierTobisgan gansxvavebiT, saxeSecvlili formiT xasiaTdeba.1029 aRniSnulis gamoxatulebad SeiZleba

1023

zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 205. 1024 Boemke B., Privatautonomie im Arbeitsvertragsrecht, NZA, Heft 12, Verlag C.H. Beck,

München, 1993, 532. 1025 SromiTsamarTlebrivi urTierTobisa da samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobis mimarTebis Taobaze ixileT: jorbenaZe s., samoqalaqo kodeqsis calkeuli samarTlebrivi institutebis moqmedeba Sromis samarTalTan mimarTebiT, Jurnali `sarCevi~ #1-2 (3-4), daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2012, 5-24. 1026

Sedarebis TvalsazrisiT sainteresoa germaniis samarTlebriv mowesrigebaze miTiTeba, sadac SromiTi urTierTobis momwesrigebeli normebi erT kodeqsSi ar aris Tavmoyrili. ixileT, magaliTad, Wollenschläger

M., Arbeitsrecht, Carl Heymanns Verlag KG, Berlin, 1999, 32 da Semdgomi. 1027 Castendyk O., Lizenzverträge und AGB-Recht, ZUM, Heft 3, Nomos Gesetzte, 2007, 170. 1028 ix. mazanaSvili m., zeganakveTuri samuSao da misi anazRaurebis an/da sanacvlo kompensaciis valdebuleba, Sromis samarTali, statiaTa krebuli III, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 368 da Semdgomi. 1029

CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 117.

Page 210: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

210

mxareTa Tanasworobis principi CaiTvalos.1030 magaliTad, is, rom dasaqmebuli da damsaqmebeli xelSekrulebis dadebamde ar arian Tanabar pirobebSi.1031

SromiTi urTierTobisas xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva ssk-is normebs, rogorc minimum principis doneze (elementebis gamoyenebis WrilSi) efuZneba. samagaliTod formis daucvelad dadebul xelSekrulebaSi ssk-iT gaTvaliswinebuli garigebis formis samarTlebrivi mowesrigebis winapirobebis gamoiyenebis sakiTxis ganxilvaa SesaZlebeli,1032 rac, pirvel rigSi, samoqalaqo samarTlis da, Tavis mxriv, xelSekrulebis Tavisuflebis Semadgeneli mniSvnelovani elementis _ formis Tavisuflebis rolze miuTiTebs Sromis samarTalSi. garda ssk-iT gaTvaliswinebuli normisa, SezRudva specialur daTqmebsac SeiZleba efuZnebodes. igi mimarTuli iqneba dasaqmebulis uflebebis dacvisken.1033 ase, magaliTad, meZuZuri dedis dasaqmeba Ramis saaTebSi,1034 arasrulwlovanis mimarT dawesebuli SezRudvebi;1035 meore magaliTad SesaZlebelia is samarTlebrivi aqtebi iqnes ganxiluli, romelic pirdapir zRudavs dasaqmebulis interess. magaliTad, saqarTvelos mTavrobis dadgenileba specifikuri samuSao reJimis mqone dargebis CamonaTvalis damtkicebis Sesaxeb,1036 romelic winaswar gansazRvravs SromiTi urTierTobebisTvis kviraSi 48 samuSao saaTs da sxv. yovelive ki miuTiTebs imaze, rom SromiTi urTierTobebisas xelSekrulebis Tavisuflebis principis SezRudva imgvaradaa SesaZlebeli, rom dabalansdes mxareTa interesebi da moxdes maTi SesaZleblobebis gaTanasworeba.1037

1030 zenaiSvili a., nebis gamovlenis Tavisufleba SromiT urTierTobebSi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #3(34)12, Tbilisi, 2012, 56. 1031 CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 117. 1032 kikabiZe g., formis funqcia Sromis samarTalSi, upiratesad xelSekrulebis magaliTze, Sromis samarTali III (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 235. 1033 Boemke B., Privatautonomie im Arbeitsvertragsrecht, NZA, Heft 12, Verlag C.H. Beck,

München, 1993, 534. 1034 aRniSnul sakiTxze ixileT: WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, mesame gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2014, 59. 1035 detalurad ixileT: jorbenaZe s., samoqalaqo kodeqsis calkeuli samarTlebrivi institutebis moqmedeba Sromis samarTalTan mimarTebiT, Jurnali `sarCevi~ #1-2 (3-4), daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2012, 21-22. 1036 ix. saqarTvelos mTavrobis 2013 wlis 11 dekembris #239 dadgenileba specifikuri samuSao reJimis dargebis CamonaTvalis damtkicebis Sesaxeb. 1037

CaCava s., vadiani da uvado SromiTi xelSekrulebebis moSlis mimarT moqmedi kanonmdeblobis samosamarTleo samarTliT srulyofis

Page 211: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

211

SezRudvis paralelurad mniSvnelovania mxareTa Tavisuflebaze gamaxvildes yuradReba: vinaidan SromiTi urTierToba umetes SemTxvevaSi konkretul lokaciasTan asocirdeba, damsaqmeblis mier SesaZlebelia SeizRudos iseTi qmedebac/umoqmedobac, rac kanoniT ar aris akrZaluli. magaliTad, socialuri qselis moxmareba samuSao saaTebSi,1038 romlis gakontrolebac adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom, damsaqmeblis uflebamosilebad gansazRvra (igulisxmeba muSaobis preiodi),1039 Cacmis stili samsaxurSi da sxv. TiToeuli maTgani SeiZleba rogorc calkeuli xelSekrulebiT, ise damsaqmeblis mier miRebuli SinaganawesiT (saqarTvelos Sromis kodeqssa da kanonmdeblobaSi gaTvaliswinebuli pirobebis sruli dacviT) gaiweros.

zemoaRniSnulze dayrdnobiT SeiZleba iTqvas, rom SromiTsamarTlebriv urTierTobaSi xelSekrulebis Tavisufleba gansxvavebuli, ufro SezRuduli saxiTaa warmodgenili,1040 rac SromiTi urTierTobis specifikidan da mowesrigebis farglebidan gamomdinareobs.1041 / 1042 Tu germaniis magaliTs aviRebT, SevniSnavT, rom sakonstitucio sasamarTlos msjelobaze dafuZnebiT, iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom SromiTi urTierTobebisas saxelSekrulebo

rekomendaciebi, Sromis samarTali I, statiaTa krebuli, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011, 42. 1038

Hornung G., Müller-Terpitz R. (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Springer-Verlag, Berlin

Heidelberg, 2015, 325-326. 1039 ix. adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos gadawyvetileba saqmeze: barbulesku rumineTis winaaRmdeg (Bărbulescu v. Romania) _ ganacxadis nomeri #61496/08 _ 12 ianvari 2016 _ aRsaniSnavia, rom gakontrolebaSi igulisxmeba ara Sinaarsis gacnoba, aramed imis dadgena, Tu ramdenad axorcielebs piri samsaxurebriv uflebamosilebebs. 1040 ixileT, magaliTad, CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 117 _ sadac avtori germaniaSi arsebul sasamarTlo praqtikaze uTiTebs, romlis Tanaxmadac, ganviTarebulia mosazreba, rom SromiT urTierTobebSi saxelSekrulebo Tanasworoba darRveuli saxiTaa warmodgenili. avtori uTiTebs ucxoenovan wyaroze: Däubler, Das Arbeitsrecht 2,

1990, S. 77. 1041 Wollenschläger M., Arbeitsrecht, Carl Heymanns Verlag KG, Berlin, 1999, 47. 1042 miTumetes, Tu sakiTxs sajaro moxelis SromiTsamarTlebrivi urTierTobis WrilSi ganvixilavT, sadac sakonstitucio safuZvladac ki ara saqarTvelos konstituciis 30-e, aramed 29-e muxlia miTiTebuli. es ki damatebiTi SezRudvis / gansxvavebuli mowesrigebis winapirobas warmoadgens. aRniSnuli sakiTxis Taobaze ixileT, takaSvili s., nemswveriZe T., sajaro moxelis SromiTsamarTlebrivi uflebis dacvis konstituciuri safuZveli da misi samsaxuridan gaTavisuflebasTan dakavSirebuli zogierTi samarTlebrivi sakiTxi, qarTuli administraciuli samarTlis aqtualuri sakiTxebi, statiaTa krebuli, l. giorgaZe (red.), daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2016, 71 da Semdgomi.

Page 212: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

212

Tanasworobis principi darRveulia.1043 amis umTavresi mizezia is, rom SromiTi urTierTobis socialuri funqciidan gamomdinare, saxelSekrulebo Tanasworoba klasikuri gagebiT ar gvevlineba.1044 amdenad, SromiTi xelSekruleba (aseTi urTierTobis damyareba) samoqalaqo samarTlis principebs (da maT Soris _ xelSekrulebis Tavisuflebis princips) efuZneba, Tumca sSk-is saxiT mas specialuri mowesrigeba gaaCnia.

1.3 xelSekrulebis Tavisuflebis datvirTva sakorporacio samarTalSi

xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi sakorporacio

samarTalSi, aseve, kerZo avtonomiis principi kanonis farglebSi Tavisufali moqmedebis areals emyareba,1045 romlis erT-erT gamovlinebasac sawesdebo avtonomia warmoadgens.1046 iseve, rogorc xelSekrulebis TavisuflebisTvisaa es damaxasiaTebeli, sakorporacio samarTals sxva kerZosamarTlebrivi institutebis darad Sesabamisi SezRudvis samarTlebrivi winapirobani gaaCnia.1047 aRniSnuli ki ZiriTadad Sinaarsis Tavisuflebis kuTxiT rogorc pirdapir, ise arapirdapir asaxvas hpovebs.1048 arapirdapir asaxvaSi igulisxmeba iseTi samarTlebrivi urTierToba, romelic ar efuZneba xelSekrulebas, magram misi namdvilobisTvis saWiroa kerZo avtonomiis farglebSi gamovlenili nebis namdviloba.1049

1043 ix. Singer R., Das Sozialmodell des Bürgerlichen Gesetzbuchs im Wandel, Festschrift 200 Jahre

Juristische Fakultät der Humboldt-Universität zu Berlin,

Grundmann/Kloepfer/Paulus/Schröder/Werle (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter GmbH, Berlin,

2010, 999. 1044 ix. Denkinger F., Der Verbaucherbegriff, eine Analyse persönlicherGeltungsbereiche von

verbraucherrechtlichen Schutzvorschriften in Europa, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-

GmbH, Berlin, 2007, 94. 1045 ix. Reul A., Grundrechte und Vertragsfreiheit im Gesellschaftsrecht, DNotZ, Heft 3, Verlag C.H.

Beck, München, 2007, 186-187. 1046 Wanturia l., sakorporacio samarTlis cneba da adgili samarTlis sistemaSi, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gaomcemloba, Tbilisi, 2014, 572-574. 1047 ix. Hahn H., Vertragsfreiheit bei Unternehmensverträgen, DStR, Heft 12, Verlag C. H. Beck,

München, 2009, 589-590. 1048 ra Tqma unda, `mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi gansazRvrulia formis savaldebulo saxe garigebis dadebisas, Tumca am sakiTxze msjeloba scildeba winamdebare qveTavis miznebs, vinaidan aRniSnul nawilSi warmodgenilia mxolod kerZosamarTlebrivi Tavisuflebis roli xelSekrulebis Sinaarsis WrilSi wesdebis Tu sxva dokumentis Sedgenisas. 1049 ix. magaliTad, Wanturia l., ramdenime mosazreba sajaro samarTlis iuridiul pirebze, roman Sengelia 70, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012, 212, sadac avtori kerZo samarTlis iuridiuli piris registraciisas kerZo avtonomiis rolze miuTiTebs.

Page 213: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

213

aseTad SeiZleba moazrebul iqnes wesdeba, romelic garigebis saxea (wesdeba ar aris xelSekruleba)1050/1051 _ misi dacva savaldebulo iqneba iuridiuli piris damfuZneblis, direqtorisa da sxva pirTaTvis. magaliTad, partniorebs SeuZliaT, wesdebaSi Setanili cvlilebiT Secvalon samewarmeo wlis aTvla,1052 rac kompaniis saqmianobis safuZvlebs gansazRvravs. ucxoenovan iuridiul literaturaSi aRniSnuli `wesdebis Tavisuflebadacaa~ moxseniebuli,1053/1054rodesac aseTi Tavisuflebis SezRudva, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SemTxvevaSi, Tundac igi saerTaSoriso doneze wesrigdebodes, saxelmwifos mier miRebuli kanonebiTaa SesaZlebeli.1055

meore magaliTad SesaZlebelia partniorTa krebis mier miRebuli gadawyvetilebis dasaxeleba, romelic, aseve, mravalmxrivi garigebis saxes warmoadgens1056 da kerZo avtonomiis principebs efuZneba.1057 aseT dros partniorebs gaaCniaT garkveuli Tavisufleba da swored am Tavisuflebis farglebSi axdenen uflebamosilebis ganxorcielebas. kidev erT magaliTad SeiZleba sameTvalyureo sabWos mier miRebuli gadawyvetileba moviSvelioT, romelic mravalmxrivi aseve garigebis saxea, Tumca _ ara xelSekrulebis1058 da romelic

1050 ix. Wanturia l., niniZe T., mewarmeTa Sesaxeb kanonis komentari, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2002, muxli 2, 30. 1051 aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT analogiuri mosazrebaa gamoTqmuli qarTul literaturaSi: burduli i., saaqcio samarTlis safuZvlebi (germanuli da qarTuli samarTlis magaliTze), I tomi, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010, 405-406. 1052 BGH, Urteil vom 16.06.2015 II ZR 384/13 1053

ix. magaliTad, Schmidt K., Satzungsfreiheit, Individualrechte und Bindung von

Rechtsnachfolgern - `Nach~-Denken über Dieter Reuters Grundlagenwerk von 1973, Formale

Freiheitsethik oder materiale Verantwortungsethik, Bericht über das wissenschaftliche Kolloquium

zum 65. Geburstag von Professor Dr. Dieter Reuter am 15. und 16. Oktober 2005 in Kiel,

Wulf/Martinek/Rawert (Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2006, 9-

32; aseve, Ochmann F., Aktionärsrechte-Richtlinie, Auswirkungen auf das deutsche und eorpäische

Recht, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009, 104 da Semdgomi. 1054

wesdebis Tavisufleba araerTi qveynis kanonmdeblobiTaa mowesrigebuli (ganmtkicebuli). ixileT iaponiis magaliTi, romelsac germanul samarTalTan garkveuli kavSiri gaaCnia: Meckel V., Die Corporate Governance im neuen

japanischen Gesellschaftsrecht, unter besonderer Berücksichtigung der Aufgaben von Verwaltungs-

und Prüferrat, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 196 da Semdgomi. 1055 Gössl U., Die Satzung der Europäischen Aktiengesellschaft (SE) mit Sitz in Deutschland, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2010, 127. 1056

Wanturia saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 50, vn. 14 [12.04.2016]. 1057 ixileT, magaliTad, Lewandowski R., Kwasnicki R.L., Grundsatz der Privatautonomie bei

der Gestaltung des Gesellschaftsvertrags, WiRO, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München, 2004, 66. 1058 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 22 ivlisis #as-598-569-2013 gadawyvetileba.

Page 214: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

214

aseve nebis Tavisufali gamovlenis safuZvelze gansazRvravs qcevis konkretul wess. pirdapiri saxiT xelSekrulebis Tavisuflebis gamoyeneba sakorporacio samarTalSi unda iqnes moazrebuli upirvelesad im urTierTobebTan mimarTebiT, romelTa warmoSoba uSualod xelSekrulebis dadebas efuZneba. magaliTad, direqtorTan dadebuli xelSekruleba da sxv. zemoaRniSnulze dayrdnobiT SeiZleba iTqvas, rom sakorporacio samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedeba upiratesad principebis doneze gamoiyeneba,1059 vinaidan, mxareTa mier qmedebis ganxorcieleba kerZo avtonomiis praqtikul realizacias unda efuZnebodes.

1.4 xelSekrulebis Tavisuflebis datvirTva saerTaSoriso kerZo samarTalSi

saerTaSoriso kerZo samarTlis erT-erT umniSvnelovanes Semadgenel elements saxelSekrulebo urTierToba warmoadgens. winamdebare naSromSi am TvalsazrisiT aqcenti gamaxvilebuli iqneba or ZiriTad aspeqtze: xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvrisas arCevanis gakeTebis Tavisuflebaze, romlis farglebSic mxareebs SeuZliaT momwesrigebeli samarTali da gansjadi sasamarTlo airCion da sajaro wesrigze, romelic xelSekrulebiT nakisri valdebulebis samarTlebrivi realizaciis umTavres safuZvels warmodgens.

arCevanis Tavisufleba xelSekrulebis Sinaarsis gawerisas _ saerTaSoriso kerZosamarTlebrivi urTierTobis dros xelSekrulebis monawile mxareebs gaaCniaT gamosayenebeli samarTlisa da gansjadi sasamarTlos/arbitraJis Taobaze SeTanxmebis ufleba. aRniSnuli damoukidebel da TviTmyofad xelSekrulebad SeiZleba iqnes miCneuli.1060/1061 xelSekrulebaSi mxareTa survilisamebr Sesabamisi arCevanis gakeTebis SesaZlebloba, Tavis mxriv, xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis winapirobas warmoadgens. Sinaarsis gawerisas mxareebma yuradReba unda gaamaxvilon konkretuli qveynis sakanonmdeblo mowesrigebasa da im faqtze, Tu ramdenad SesabamisobaSi iqneba saxelSekrulebo daTqma sajaro wesrigTan mosuli.

1059 ix. Wanturia l., sakorporacio samarTlis cneba da adgili samarTlis sistemaSi, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamocemloba, Tbilisi, 2014, 572. 1060 svanaZe g., saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebis molaparakeba da Sedgena saerTaSoriso nasyidobis samarTlis magaliTze, Jurnali `qarTuli biznes samarTlis mimoxilva~ IV gamocema, Tbilisi, 2015, 50. 1061

Vashakidze G., Das Internationale Privatrecht von Georgien, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2014, 173 da Semdgomi.

Page 215: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

215

sajaro wesrigis datvirTva xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi _ sajaro wesrigis sakiTxi saerTaSorisosamarTlebrivi urTierTobisas did gavlenas axdens xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciaze. sajaro wesrigTan SesabamisobaSi igulisxmeba is normebi da principebi, romlebze dayrdnobiT konkretuli saxelSekrulebo daTqmebi kanonTan Sesabamisia. aRniSnuli Seexeba, magaliTad, vadebis gansazRvris sakiTxs, sasamarTlosadmi/arbitraJisadmi mimarTvis sakiTxsa da sxv. `saerTaSoriso kerZo samarTlis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 35-e muxli, erTi mxriv, mxareTa Tavisuflebas gansazRvravs, samarTlis arCevis TvalsazrisiT,1062/1063 xolo, meore mxriv, amave muxlis me-3 punqtis mixedviT, iseTi samarTlis baTilobaze miuTiTebs, romelic xelSekrulebasTan yvela mWidrod dakavSirebuli qveynis samarTlis imperatiul normebs ugulvebelyofs. termini `mWidrod dakavSirebuli~ saWiroebs ganmartebas. Teoriuli ganmartebis mixedviT, aseTis arsebobisas mxedvelobaSi ar miiReba erTi konkretuli saxis faqtobrivi garemoeba.1064/1065 ganmartebis TvalsazrisiT, SesaZlebelia romi I regulaciis moyvana, sadac me-4 muxliT gansazRvrulia es sakiTxi.1066 sakiTxis aqtualuroba gamomdinareobs iqidan, rom misma arasworma gaazrebam SeiZleba problema warmoSvas, magaliTad, saTanado mopasuxis arsebobasTan mimarTebiT1067 da sxv. Sedegad, mxareTa mier xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi miRweuli SeTanxmeba sasurveli Sedegebis matarebeli ar gaxdeba. saerTaSoriso kerZo samarTalSi sajaro wesrigis arseboba mxareTa Soris dadebuli xelSekrulebiT nakisri valdebulebebis erT-erT umTavres samarTlebriv winapirobas

1062

ix. iqve, 171. 1063 ixileT iqve miTiTeba saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaze, romelSic mxareTa Tavisufleba samarTlis arCevis WrilSi gaziarebulia _ saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 2 aprilis #a-204-S-43-04 ganCineba. 1064 ioseliani a., xelSekrulebis momwesrigebeli samarTali, rodesac mxareebs igi ar aurCeviaT (arCevani, romelic qarTvelma kanonmdebelma gaakeTa), qarTuli samarTlis mimoxilva #10/2007-4, Tbilisi, 2007, 506. 1065 aRniSnul Temaze ixileT aseve romi I, romelSic gansazRvrulia `mWidro~, `ufro mWidro~ da `yvelaze mWidro~ koloziuri normebis samarTlebrivi winapirobani. 1066 ixileT aRniSnulis Taobaze: takaSvili s., davis saerTaSoriso saabritraJo wesiT ganxilvisas gamosayenebeli materialuri samarTlis gansazRvra mxareTa SeTanxmebis arsebobisas, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2015 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 25-29. 1067 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 ivlisis #as-209-196-2015 ganCineba.

Page 216: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

216

warmoadgens. xelSekrulebis Tavisuflebis principze dayrdnobiT dadebuli xelSekrulebisas sajaro wesrigis aspeqtSi unda iqnes, upirveles yovlisa, imperatiuli normebi gaTvaliswinebuli (ssk-is 54-e, 55-e muxlebi da sxv.).1068 SeiZleba iTqvas, rom imperatiuli normebis gaTvaliswineba garkveulwilad mxareTa Tavisuflebis SezRudvis safuZvels warmoadgens.1069 meore magaliTad SeiZleba im SemTxvevebis moyvana, rodesac konkretuli ucxo qveynis sasamarTlo gadawyvetilebis aRsrulebis sakiTxi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier ganixileba. im SemTxvevaSi, Tu es ukanaskneli saqarTveloSi damkvidrebul ZiriTad samarTlebriv principebs ewinaaRmdegeba, misi aRsruleba Cveni qveynis teritoriaze ar moxdeba.1070 kerZod, aseT SemTxvevaSi sasamarTlo ixilavs sakiTxs, Tu ramdenad SesaZlebelia misi aRsruleba, anu procesualuri sakiTxebis saqarTvelos kanonmdeblobasTan SesabamisobaSi moyvana.1071/1072

Tundac mxareTa mier ucxo qveynis kanonmdebloba iqnes daculi da am kanonmdeblobis safuZvelze miRebuli iyos Sesabamisi sasamarTlo gadawyvetileba, aseTi proceduruli sakiTxi saqarTvelos kanonmdeblobisgan gansxvavebul daTqmas mainc ar unda iTvaliswinebdes. ase, magaliTad, e.w. Sualeduri, pirobadebuli gadawyvetileba, romelic ucxo qveynis samarTalSi mowesrigebuli dargia (germaniaSi da sxv.), magram saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsiT igi ar wesrigdeba. aRniSnuli gadawyvetilebis saqarTvelos teritoriaze aRsrulebas samarTlebrivi winapiroba ar gaaCnia, vinaidan SeuZlebelia iseTi pirobebis gaTvaliswineba, rac ucxo qveynis kanonmdeblobiTaa gansazRvruli.1073 amdenad, konkretuli saxelSekrulebo urTierTobebis dros, miTumetes

1068 ix. gamyreliZe s., SemTxvevis gadawyvetis meTodi saerTaSoriso kerZo samarTalSi evropis, germanuli da Sveicariuli samarTlis gaTvaliswinebiT, IRZ, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015, 115. 1069 ix. takaSvili s., gadrani T., SromiTi xelSekrulebis koliziursamarTlebrivi aspeqtebi qarTul saerTaSoriso kerZo samarTalSi, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 114. 1070 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 30 dekembris #a-2424-S-74-2014 ganCineba. 1071 iqve. 1072

gamyreliZe s., SemTxvevis gadawyvetis meTodi saerTaSoriso kerZo samarTalSi evropis, germanuli da Sveicariuli samarTlis gaTvaliswinebiT, IRZ, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015, 129-130. 1073 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 maisis #a-826-S-18-2015 ganCineba.

Page 217: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

217

maSin, rodesac igi saerTaSoriso xelSekrulebebs exeba, mxareebis mier winaswar unda iqnes gaTvaliswinebuli is sakiTxi, Tu ramdenad Seesabameba xelSekruleba, erTi mxriv, sajaro wesrigs da aRniSnulidan gamomdinare, meore mxriv, ramdenad SesaZlebeli iqneba misi saqarTvelos teritoriaze cnoba-aRsruleba. ar arsebobs qveyana, sadac ucxo qveynis sasamarTlo gadawyvetilebebis is moTxovnebi iqnes Camowerili, romelic Sesabamisi qveynis kanonmeblobis sajaro wesrigs Seesabameba an ewinaaRmdegeba.1074 swored am mizniT eniWeba mxareTa SeTanxmebas mniSvelovani roli.1075 zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom cnoba-aRsrulebis sakiTxs win uZRvis swored sajaro wesrigis gaTvaliswinebis winapiroba,1076 romlis gamovlinebadac `saerTaSoriso kerZo samarTlis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-10 muxli SeiZleba iqnes miCneuli (saqarTvelos sasamarTloebis gansakuTrebuli saerTaSoriso kompetencia). saxelSekrulebo pirobebis gawerisas mxareTa mier yuradReba unda mieqces konkretuli qveynis1077 samarTlebriv principebs, weswyobilebasa da im ZiriTad daTqmebs, rac gadawyvetilebis kanonier cnobisTvis umTavres safuZvels warmoadgens. aRniSnulis paralelurad, mxareebs marTebT yuradRebis gamaxvileba im sakiTxze, Tu ramdenad SeiZleba saqarTveloSi aRsruldes is sasamarTlo gadawyvetileba, romelic konkretulma ucxo qveynis sasamarTlom gamoitana (analogiuri exeba arbitraJis gadawyvetilebasac1078). gansjadi sasamarTlos miTiTebisas, am TvalsazrisiT, umniSvnelovanesia misi kompetenturobis dadgena, raTa cnoba-aRsruleba dasaSvebad iqnes miCneuli.1079/1080 Sedegad, SeiZleba iTqvas, rom

1074 goTua l., ucxo qveynis sasamarTlo gadawyvetilebebisa da ucxouri saarbitraJo gadawyvetilebebis aRsruleba, Tbilisi, 2012, 130. 1075 sajaro wesrigze dafuZnebiT saqarTvelos teritoriaze ucxo qveynis sasamarTlo gadawyvetilebis cnoba-aRsrulebis Taobaze ixileT iqve, 119 da Semdgomi. 1076 ix. Collins H., the European Civil Code, the Way Forward, Cambridge University Press, New

York, 2008, 9. 1077 igulisxmeba qveyana, sadac unda moxdes aRsruleba sasamarTlo/saarbitraJo gadawyvetilebis, an sadac savaraudoa, rom warimarTos dava. 1078

arbitraJis gadawyvetilebis cnoba-aRsrulebis sakiTxis TvalsazrisiT sajaro wesrigis Taobaze ixileT, lipartia n., saarbitraJo gadawycetilebis cnobasa da aRsrulebaze uaris Tqmis safuZvlebi sajaro wesrigTan mimarTebiT, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 132 da Semdgomi. 1079 ix. Svanadze G., Rechtsnatur der internationalen Gerichtsstandsvereinbarung im georgischen

Recht: Kann die ausschließliche Gerichtsstandsvereinbarung georgischen Gerichten als

Abwehrmaßnahme gegen forum shopping im Ausland dienen? (rechtsvergleichende Analyse),

Page 218: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

218

saqarTvelos teritoriaze ucxo qveynis sasamarTlo gadawyvetilebis cnoba-aRsrulebis sakiTxi mxareTa mier Sinaarsis Tavisuflebis farglebSi Camoyalibebuli xelSekrulebis Sinaarsze iribadaa dafuZnebuli.

2. xelSekrulebis Tavisufleba sanivTo samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba sanivTo samarTalSi imaze ufro SezRuduli saxiT gvxvdeba, vidre valdebulebiT samarTalSi. magaliTad, sanivTo samarTali awesebs araerT iseT SezRudvas, romelic pirdapiri gziT boWavs xelSekrulebis mxareebs garkveuli pirobebis Tavisuflad SeTanxmebis TvalsazrisiT. sanivTo samarTali Tavad udgens samarTlebriv winapirobebs xelSekrulebis Tavisuflebas,1081 rodesac sakiTxis gadawyveta sanivTo samarTalSive gawerili samarTlebrivi institutebis mogvarebis kuTxiTaa gansasazRvri.1082 amasTan, xelSekrulebis Tavisuflebis principebi sanivTo samarTalSi mTlianad ar gamoiyeneba. magaliTad, kontrahirebis iZuleba, romelic ar SeiZleba gavrceldes iseT samarTlebriv urTierTobebze, rogoricaa servituti1083 da sxv. xelSekrulebis umetesi nawilis sagans sanivTo samarTliT mowesrigebuli nivTebi warmoadgens, romelTa praqtikuli gamoyenebisTvisac saxelSekrulebo urTierTobis damyarebaa saWiro. ase, magaliTad, moZravi nivTis brunvis calkeuli aspeqtebis SemTxvevaSi samoqalaqo brunva xelSekrulebis formis Tavisuflebis WrilSi gamartivebuli xasiaTiTaa warmodgenili,1084 raTa dabrkoleba ar Seeqmnas yoveldRiur cxovrebaSi xelSekrulebis monawile mxareebs. amdenad, xelSekruleba, romlis safuZvlebic ssk-is meore wignSia mowesrigebuli, an romelic nivTis gankargvas exeba,

Beiträge und Informationen zum Recht im postsowjetischen Raum, Länderreferat Russland und

weitere GUS-Staaten, Max-Planck-Institut für ausländisches und internationales Privatrecht,

<http://www.mpipriv.de/files/pdf3/2010_12_22_013.pdf> 22, [15.01.2016]. 1080 rogorc ukve aRiniSna, saqarTvelos sasamarTloebis gansakuTrebuli saerTaSoriso kompetenciis Taobaze kanoniT gaTvaliswinebuli winapirobebi unda iqnes daculi. 1081 Wolf M., Beständigkeit und Wandel im Sachenrecht, NJW, Heft 42, Verlag C.H. Beck,

München, 1987, 2651. 1082 ix. iqve. 1083 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 23 martis #as-6-6-2012 ganCineba. 1084 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 16 ianvris #as-189-182-2013 gadawyvetileba.

Page 219: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

219

sanivTo uflebebis safuZvelze damyarebul valdebulebiTsamarTlebriv urTierTobas warmoadgens.1085

2.1 abstraqciis principis ararseboba qarTul samoqalaqo samarTalSi

abstraqciis principi sanivTo da valdebulebiTi uflebis erTmaneTisgan gamijvnas exeba da Sesabamisi moTxovnis dayenebis winapirobas gansazRvravs. aseTi principi pirvel rigSi, moqmedebs maSin, rodesac arsebobs sanivTo garigeba (sanivTo xelSekruleba sxva saxis garigebebTan erTad),1086 romlis namdvilobac, Tavis mxriv, mavaldebulebeli garigebisgan damoukideblad ganisazRvreba.1087 miuxedavad evropuli da, upiratesad, gsk-is gamocdilebis gaziarebisa da Cvens kanonmdeblobaSi misi recefciisa, ssk ar icnobs (aseve, arc sakanonmdeblo donezea gansazRvruli) iseT samarTlebriv instituts, rogoricaa sanivTo garigeba.1088/1089 amdenad, aseTi mowesrigeba abstraqciis principis ararsebobas usvams xazs, romlis damaxasiaTebeli niSani swored sanivTo da valdebulebiTi samarTlis erTmaneTisgan damoukidebel SedegebTanaa dakavSirebuli.1090 Sesabamisad, moTxovnis dayenebac konkretul SemTxvevebSi sanivTo- da valdebulebiTsamarTlebriv pirobaTa mimarT erTi safuZvliT xdeba.1091 abstraqciis principis SemTxvevaSi ki sanivTo (qonebrivi) da mavaldebulebeli (valdebulebiTi) garigebebi erTmaneTisgan damoukidebel samarTlebriv institutebs warmoadgens,1092 romlebzec moTxovna mxolod erT aspeqtSi (magaliTad, sanivTo) warimarTeba. amdenad, abstraqciis dros

1085

Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 50, vn. 24 [12.04.2016]. 1086 ix. Bayerle K., Trennungs- und Abstraktionsprinzip in der Fallbearbeitung, Jus, Heft 12, Verlag,

C.H. Beck, München, 2009, 1079. 1087 Wanturia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 50, vn. 21 [12.04.2016]. 1088

zoiZe b., qarTuli sanivTo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 2003, 9-13. 1089 Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 25 maisis #as-1283-1538-09 ganCineba, sadac sasamarTlo ipoTekis sakiTxis ganxilvisas sanivTo garigebis arsidan gamomdinareobs. 1090 aRniSnulis Taobaze ixileT aseve: CaCava s., moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 164-165. 1091 SoTaZe T., sanivTo samarTali, saxelmZRvanelo, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 43. 1092 Bayerle K., Trennungs- und Abstraktionsprinzip in der Fallbearbeitung, Jus, Heft 12, Verlag,

C.H. Beck, München, 2009, 1079.

Page 220: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

220

uflebis gadacema namdvilad CaiTvleba, Tundac is kanonier safuZvels ar efuZnebodes.1093

2.2 xelSekrulebis Tavisufleba `numerus clausus~ principTan mimarTebiT°

e.w. `numerus clausus-s~ laTinuri fuZe gaaCnia, romelic

`daxurul ricxvs~1094 niSnavs.1095 dasaxelebuli principi sanivTo samarTlis dasayrdenia, romlis safuZvelzec aRniSnuli dargi mxolod im uflebebs moicavs, rac kanoniTaa gaTvaliswinebuli da romliTac Semofarglulia yvela sanivTosamarTlebrivi instituti. 1096°

amdenad, sanivTo uflebebi gaizrdeba, gafarTovdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu kanonmdebeli moaxdens Sesabamis cvlilebas.1097 sxva mxriv ki, SeuZlebelia axali sanivTo uflebebis Seqmna samarTalsubieqtebis mier.1098 moqmedebs mxolod imdeni sanivTo ufleba, ramdensac kanoni awesrigebs.1099 swored es faqtori ganasxvavebs mas valdebulebiTi samarTlisgan, rodesac arCevanis Tavisufleba saxelSekrulebo pirobebiT SemWidroebulia, rac imis wainapirobas warmodgens, rom sanivTo samarTalSi gawerili garigebis saxeebi (ar igulisxmeba sanivTo garigebebi) ufro SezRuduli saxiTaa Camoyalibebuli.1100 magaliTad, sanivTo samarTalSi ar gamoiyeneba kontrahirebis iZulebis wesi1101 da sxv.

Tumca, ssk-is meore wignSi araerTi iseTi saxis samarTlebrivi instituti gvxvdeba, romlis samarTlebrivi Sedegis dadgomisTvis swored saxelSekrulebo urTierTobis damyarebaa saWiro. magaliTad, aRnagoba, uzufruqti an servituti; asevea, mTeli rigi aqcesoruli uflebebis, romelic ZiriTadi, anu valdebulebiTsamarTlebrivi xelSekrulebis gareSe ar SeiZleba samarTlebrivi Sedegis dadgomisken iqnes mimarTuli. TiToeuli, zemoT CamoTvlili samarTlebrivi

1093 SoTaZe T., SedarebiTi sanivTo samarTali, I gamocema, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015, 33. 1094 `daxurul ricxvs~ germanul enaze aseve moixsenieben, rogorc `geschlossene

Anzahl-s~. 1095

Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011, 397. 1096

zoiZe b., qarTuli sanivTo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 2003, 5. 1097 ix. Böhringer W., Grundbuchrechtliche Besonderheiten im ostdeutschen Hypothekenrecht,

BWNotZ, Heft 5/6, Verlag C.H. Beck, München, 1993, 117. 1098 Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011, 397. 1099

SoTaZe T., sanivTo samarTali, saxelmZRvanelo, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 29. 1100

Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011, 397. 1101 iqve.

Page 221: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

221

institutis realizaciisTvis xelSekrulebis Tavisuflebis ufleba gamoiyeneba.1102 amdenad, SeiZleba iTqvas, rom `numerus

clausus-s~ principze dafuZnebiT xelSekrulebis Tavisuflebas sanivTo samarTalSi SezRuduli areali aqvs. es gamoixateba, upirveles yovlisa, Sinaarsis Tavisuflebis SezRudvaSi,1103 rodesac xelSekrulebis arsebiTi pirobebi kanoniTaa winaswar gansazRvruli. aRniSnulisgan gansxvavebiT xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis areali ufro farToa xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis,1104 aseve, kontrahentis arCevis Tavisuflebisa1105 da sxva SemTxvevebSi, rodesac sakanonmdeblo doneze isini pirdapir ar izRudeba.

2.3 sakuTrebis uflebis mimarTeba xelSekrulebis

TavisuflebasTan xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikul ganxorcielebas kiTxvis niSani eqneboda dasmuli im SemTxvevaSi, mxareTa Soris rom ar yofiliyo sakuTrebis Tavisufali realizaciis SesaZlebloba.1106 Tavisufali ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis farglebSi swored sakuTrebis uflebazea damokidebuli mniSvnelovani gadawyvetilebis miRebis safuZvlebi, finansuri gaTvlebi da sxv. ufro zustad _ sakuTrebis Tavisufleba ekonomikur Tavisuflebas ganapirobebs,1107 raze dayrdnobiTac xelSekrulebis Tavisufleba hpovebs ganviTarebas.

2.3.1 sakuTrebis Tavisufleba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis winapiroba

sakuTrebis ufleba pirovnuli Tavisuflebis erT-erTi umTavresi sawindaria.1108 igi pirovnebis ekonomikuri Tavisuflebis garantia, rac misi gankargvis winapirobas

1102 ix. SoTaZe T., sanivTo samarTali, saxelmZRvanelo, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 30. 1103 Füller J. T., Eigenständiges Sachenrecht? Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2006, 370. 1104 iqve. 1105

Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011, 398. 1106 ix. Hoppe H.-H., Eigentum, Anarchie und Staat, Studien zur Theorie des Kapitalismums,

Westdeutscher Verlag GmbH, Opladen, 1987, 110. 1107 Von Danwitz T., Depenheuer O., Engel C., Bericht zur Lage des Eigentums, Band 1, Otto

Depenheuer (Hrsg.), Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2002, 65. 1108 qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samoqalaqo samarTalSi, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2013, 128.

Page 222: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

222

gansazRvravs.1109 gankargvis SesaZlebloba damokidebulia kerZo avtonomiaze, xolo es ukanaskneli xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciis Sedegs warmoadgens, romelsac igi sakuTrebis uflebis Tavisuflebaze dayrdnobiT aRwevs.1110 gankargvaSi piris Tavisufali neba vlindeba,1111 raze dayrdnobiTac sakuTrebis ufleba kerZosamarTlebrivi urTierTobis umTavresi samarTlebrivi safuZvelia. sakuTrebis uflebis arseboba piris Tavisuflebis garantiasa da ekonomikur sawyisebze dafuZnebul invidvidualur Tavisuflebas ganapirobebs.1112 sakuTrebis uflebis umTavres niSans misi Tavisufali gankargva warmoadgens.1113 gankargva individualuri xasiaTis samarTlebrivi institutia, razec misi samarTlebrivi Sedegic metyvelebs: erTi piris mier gankargvis uflebis arqona misgan damoukidebeli sikeTis mimarT sxva piris uflebis arqonas ar gulisxmobs.1114 Tavis mxriv, gankargvis SesaZlebloba pirs xelSekrulebis dadebis uflebamosilebas aniWebs. aRniSnulze dayrdnobiT ki SeiZleba iTqvas, rom Tavisi arsiTa da samarTlebrivi mowesrigebiT, gankargva xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikuli ganxorcielebis iribi samarTlebrivi winapirobaa, romelic mesakuTris mxridan misive nebis safuZvelze konkretuli qmedebis ganxorcielebas gulisxmobs. es ki xelSekrulebis TavisuflebaSi aisaxeba,1115

1109 Kirchhof P., Eigentum als Ordnungsidee – Wert und Preis des Eigentums, Eigentum,

Ordnungsidee, Zustand, Entwicklungen, Band 2, Otto Depenheuer (Hrsg.), Springer-Verlag Berlin

Heidelberg, 2005, 20. 1110 Paulus C.G., Zenker W., Grenzen der Privatautonomie, JuS, Heft 1, Verlag C.H. Beck,

München, 2001, 1. 1111 zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi

saqarTveloSi, GTZ-is gamocema, Tbilisi, 2007, 99. 1112 Frank C., Gespreicherte Privatautonomie und private Spreicherungen, GRUR, Heft 7, Verlag

C.H. Beck, München, 2006, 623. 1113 am SemTxvevaSi erTmaneTisgan unda gaimijnos gankargva, romelic sakuTrebis uflebis safuZvelzea SesaZlebeli da gankargva, romelic mflobelobis faqts efuZneba. am ori institutis urTierTmimarTebis Taobaze ixileT, zarandia T., faqti VS ufleba: mflobeloba da sakuTrebis ufleba _ urTierTmimarTeba qarTuli da franguli samarTlis mixedviT, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 254-276. 1114 ix. magaliTad, Elzer O., Verfügungen über das Gemeinschaftseigentum, ZWE, Heft 1/2,

Verlag C.H. Beck, München, 2011, 18. 1115 zoiZe T., sakuTrebis uflebis cneba da Sinaarsi, Jurnali `kerZo samarTlis mimoxilva~ #1 2015, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 24.

Page 223: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

223

romlis farglebSic, igi sxvadasxva socialur miznebsac SeiZleba emsaxurebodes.1116 amdenad, gankargvis uflebamosileba mesakuTres1117 saxelSekrulebo urTierTobis damyarebis areals ufarToebs. igi warmoadgens imis safuZvels, rom mesakuTrem Tavad airCios, Tu romel xelSekrulebas dadebs uZrav nivTze da ra pirobebiT gansazRvravs TiToeul maTgans.

2.3.2 sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfciis

roli saxelSekrulebo urTierTobaSi

sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfciis sakiTxTan dakavSirebiT upirveles yovlisa, uZravi nivTebis Taobaze arsebuli samarTlebrivi mowesrigebaa aRsaniSnavi. igi garkveul e.w. `damcav saSualebadac~ SeiZleba iqnes moazrebuli, romlis farglebSic, mxareTa Soris xelSekrulebis dadebisas gaurkvevloba gamoricxuli iqneba. vinaidan gansaxilveli Tema xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi unda iqnes moazrebuli, arameterialuri qonebirivi sikeTis (romelic, TavisTavad ar aris uZravi nivTi) registraciis Sesaxeb ar iqneba msjeloba ganviTarebuli.

aqve aRsaniSnavia, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT gawerilia iseTi specialuri mowesrigebis mqone urTierToba, rogoricaa, moZrav nivTze (satransporto saSualebaze) registraciis saWiroeba. aseTis arsebobisas, Tu calkeul SemTxvevebze registraciis savaldebulooba iqna dadgenili, saxeze gveqneba ssk-is gamonaklisi danawesi, rac moZravi nivTebis calkeuli SemTxvevebisas sisrulisa da utyuarobis prezumfciaze miuTiTebs. ganvixiloT orive sakiTxi:

2.3.2.1 sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfciis

roli uZrav nivTebTan mimarTebiT

sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfciis arss, upirveles yovlisa, uZravi qonebis mimarT Sesabamisi uflebis arsebobis dadasturebis TvalsazrisiT gaaCnia udidesi datvirTva. igi icavs reestrSi registrirebuli piris

1116 ix. Wolf M., Beständigkeit und Wandel im Sachenrecht, NJW, Heft 42, Verlag C.H. Beck,

München, 1987, 2648. 1117 umetes SemTxvevaSi yuradReba gamaxvilebulia mesakuTreze. iseTi sakiTxi, rogoricaa mindobiloba da sxv. am SemTxvevaSi ar iqneba magaliTad moyvanili, vinaidan igi mainc SezRudul xasiaTis uflebas warmoadgens, miTumetes, mindobiloba calmxrivi garigebaa, rac amave garigebis gauqmebis martiv gzebTanaa dakavSirebuli.

Page 224: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

224

uflebebs1118 (magaliTad, farTis sakuTrebis Taobaze da sxv.). arsebuli monacemebi aris zusti da maTi uzustoba mxolod mas Semdeg dgindeba, rac sasamarTlo gadawyvetileba (davis SemTxvevaSi) Seva ZalaSi.1119 amdenad, reestrSi dacul Canawerebs upiratesi mniSvneloba gaaCniaT yvela sxva dokumentebTan SedarebiT.1120 swored aRniSnuli warmoadgens imis winapirobas, rom xelSekrulebis dadebisas piri, romelsac konkretul uZrav qonebaze surs dados xelSekruleba, kontrahentis arCevisas ufro metad SeboWilia da ar gaaCnia erTsa da imave nivTze (magaliTad, moZravi nivTis SeZensas mas SeuZlia airCios seria, modeli da a.S.) ramdenime oferentisgan (an mesakuTrisgan) arCevanis SesaZlebloba.1121 sisrulisa da utyuarobis prezumfciis arsi xelSekrulebis namdvilobis samarTlebrivi winapirobis gansazRvraa. igi upiratesad moqmedebs nivTis SemZenis mimarT.1122 amdenad, rodesac pirs surs konkretuli uZravi nivTis yidva, igi irCevs, upirveles yovlisa, obieqts. Tumca, Tu sasamarTlo praqtikas CavuRrmavdebiT, SevniSnavT, rom sisrulisa da utyuarobis prezumfcia saxelSekrulebo urTierTobebSi kanonier Tavisuflebad da, aseve, keTilsindisier SemZenad gaxdomis winapirobad ver mogvevlineba. aseT gamonakliss warmoadgens ssk-is 1158-e muxlis 1-li nawiliT gansazRvruli SemTxveva, romelic meuRleTa TanasakuTrebas exeba (ar igulisxmeba SemTxveva, rodesac meuRleebs saqorwino xelSekrulebiT ukve gaTvaliswinebuli aqvT Sesabamisi pirobebi). uaxlesi praqtika cxadyofs, rom Tu qorwinebisas uZravi nivTia SeZenili, romeli meuRlis saxelzec ar unda iyos igi registrirebuli, mainc Tanaziar sakuTrebad miiCneva da masze garda saojaxo samarTlis Sesabamisi normebisa, ssk-is 959-e muxlic gavrceldeba.1123 2007 wlamde, anu iqamde, sanam ssk-is 312-e muxls me-3 da me-4 nawilebi daemateboda, gansxvavebuli msjeloba iyo am sakiTxze sasamarTlo praqtikaSi ganviTarebuli. samagaliTod

1118 Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 23 ivnisis #2b/628-11 gadawyvetileba. 1119 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 24 ivnisis #as-418-398-2015 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1120 zoiZe b., qarTuli sanivTo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 2003, 69. 1121

ix. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 23 ivnisis #2b/628-11 gadawyvetileba. 1122 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 11 martis #as-39-37-2013 ganCineba. 1123 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 martis #as-1298-1236-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili.

Page 225: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

225

sakmarisia saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatis ganmarteba, sadac sasamarTlom meuRleTa Tanaqorwinebisas warmoSobil saziaro uflebasa da uZravi qonebis registraciis mniSvnelobas Soris, upiratesoba swored sajaro reestrSi registracias mianiWa.1124 amdenad dasaxelebul magaliTebs Soris gansxvaveba 312-e muxlis me-4 nawilidan gamomdinareobs, rodesac gamsxvisebelma icis, rom arsebobs sxva TanamesakuTrec garda im pirovnebisa, romelic aseTadaa reestrSi registrirebuli. aseT SemTxvevaSi yuradReba gamaxvilebul unda iqnes, rogorc subieqtur, ise obieqtur faqtorebze.1125 kerZod, Tu pirma icis, rom arsebobs uZravi qonebis sxva mesakuTrec (romelic araa registrirebuli sajaro reestrSi), maSin keTilsindisieri SemZenis institutidan gamomdinare aseTad igi ver CaiTvleba. Tumca massa da sxva pirs Soris (romelic ar aris informirebuli im piris Sesaxeb, romelic reestrSi araa registrirebuli) dadebuli xelSekruleba namdvili garigeba iqneba.1126 amdenad, dasaxelebuli magaliTebidan gamomdinare SeiZleba iTqvas, rom sajaro reestris sisrulisa da utyuarobis prezumfcia kavSirSia keTilsindisierebis principis dacvasTan, rac, Tavis mxriv, xelSekrulebis Tavisuflebas moqmedebis konkretul farglebs uwesebs. 2.3.2.2 Sss-s mier gacemuli dokumentis kavSiri sajaro reestris

mier gacemuli dokumentis sisrulisa da utyuarobis prezumfciasTan

sajaro reestris darad, `sagzao moZraobis Sesaxeb~

saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebulia satransporto saSualebis registraciis valdebuleba (ix. dasaxelebuli kanonis 53-e muxli). igi warmoadgens specialur kanons, romelic moZrav nivTebze uflebis SeZenis Taobaze ssk-Si arsebul daTqmas specialur danawess udgens.

sainteresoa, rom aRniSnuli sakiTxi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi gansxvavebuladaa DganviTarebuli.1127 sasamarTlo miiCnevs, rom registraciasavaldebulo wesi, romelic moZrav nivTs da am

1124 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatis 2002 wlis 9 dekembris #3k/932-02 ganCineba. 1125

ToTlaZe/WeWelaSvili/SoTaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 312, vn. 29 [30.04.2016]. 1126

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 martis #as-1298-1236-2014 ganCineba; msjeloba samotivacio nawilsa da saapelacio sasamarTlos dasabuTeba aRwerilobiT nawilSi. 1127 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 5 dekembris #as-658-625-2014 gadawyvetileba.

Page 226: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

226

SemTxvevaSi _ satransporto saSualebas exeba, sajarosamarTlebrivi miznebidan gamomdinareobs.1128 aRniSnuli dasabuTebisTvis sasamarTlo eyrdnoba rogorc adre moqmedi kanonis (`sagzao moZraobis usafrTxoebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis) redaqcias, ise kanonis dRevandel mowesrigebas (`sagzao moZraobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni). marTalia, sasamarTlo Tavis mosazrebas sajaro mizniT xsnis, magram arc Zveli mowesrigebiTa da arc dRevandeli normis safuZvelze ar iqneboda aseTi calsaxa daTqma marTebuli.1129 uSualod ssk-is me-2 muxlis me-2 nawili gansazRvravs specialuri kanonis gamoyenebis wess, romelic, satransporto saSualebis registracia SeiZleba vrceldebodes.1130 SesaZlebelia, registraciis arss, marTlac, sajaro miznebi warmoadgendes (Tundac, Sss-s mowesrigebis sfero), Tumca es faqti ver gaxdeba formis iribi arsebobis uguvebelyofis safuZveli. miTumetes, rodesac sasamarTlos miaCnia, rom sakuTrebis uflebis warmoSobis farglebi sakanonmdeblo doneze amomwuravadaa ganviTarebuli.1131 es ar iqneboda marTebuli swored ssk-is im daTqmis safuZvelze, romelic specialuri kanonis mowesrigebis sakiTxs gansazRvravs.1132 kanonmdebeli kodeqsiT ver moicavs yvela specialur normas. mas SeuZlia mxolod principebis doneze gansazRvros igi.

amasTan, `saavtomobilo transportis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 91 muxli adgens, rom `meqanikur satransporto saSualebaze piris sakuTrebis uflebis warmoSoba iuridiul Zalas iZens sajaro samarTlis iuridiul pirSi _ saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros momsaxurebis saagentoSi registraciis momentidan~. kanonis amgvari daTqma satransporto saSualebebze sakuTrebis uflebis warmoSobisTvis ssip _ Sss momsaxurebis saagentoSi

1128 iqve. 1129 Zveli mowesrigebis Taobaze ixileT saintereso mosazrebebi (maT Soris, arakonstituciurobis sakiTxi, rodesac calkeuli normis mowesrigeba saqarTvelos konstituciis 21-e muxls ewinaaRmdegeba): CaCava s., avtomanqanis nasyidobis xelSekruleba, `qarTuli samarTlis mimoxilva~ #7/2004-1, Tbilisi, 2004, 120 da Semdgomi. 1130 Tu am sakiTxze praqtikaSi ganviTarebuli poziciidan gamomdinare calsaxa pasuxis gacema rTulia, imis Tqma mainc SeiZleba, rom sasamarTlos aseTi sakiTxis arsebobisas specialuri kanoniT gansazRvrul wesze dafiqreba marTebs. 1131 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 31 ianvris #as-1363-1381-2011 ganCineba. 1132 amgvari praqtikis kritika ixileT: takaSvili s., moZrav nivTze sakuTrebis uflebis warmoSobis samarTlebrivi mowesrigeba qarTuli kanonmdeblobis mixedviT, besarion zoiZe 60, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 51-52.

Page 227: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

227

registraciis faqts gansazRvravs.1133 Sedegad, dasaxelebuli ssip-is mier gacemuli dokumentic sisrulisa da utyuarobis prezumfciis matarebeli unda gaxdes. es faqti ki garkveuli TvalsazrisiT SezRudavs xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis areals mxareTaTvis. maTTvis mxolod zepiri SeTanxmeba ver gaxdeba uflebis warmoSobis safuZveli da Sesabamisi registraciis saWiroeba warmoiSveba.

2.3.2.3 Sualeduri Sejameba uZrav nivTze reestrSi registraciis savaldebulo wesi avtomatur kavSirSia sisrulisa da utyuarobis prezumfciis arsebobasTan. aRniSnuli ki, erTi mxriv, xelSekrulebis xelSemkverl mxares informaciis moZiebis sakiTxs uadvilebs, xolo, meore mxriv, igi uflebis dacvis garkveul farglebs adgens. Sedegad, Tu miCneul iqna (dReisTvis sasamarTlo praqtika gansxvavebuladaa ganviTarebuli), rom calkeul moZrav nivTebze uflebis warmoSobisTvis registraciaa saWiro, maSin Sss-s mier gacemuli dokumentic (satransporto saSualebis mesakuTris Taobaze) swored sisrulisa da utyuarobis prezumfciis mqone dokumentad unda iqnes miCneuli. 3. xelSekrulebis Tavisufleba valdebulebiT/saxelSekrulebo

samarTalSi

3.1 xelSekrulebis dadebis moTxovna xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

ramdenad SeiZleba pirs sasamarTlos gziT daekisros xelSekrulebis dadebis valdebuleba?1134 kerZod, ramdenad gvaZlevs saqarTvelos kanonmdebloba imis SesaZleblobas, rom mosarCelem sasamarTloSi mopasuxisTvis xelSekrulebaze xelmoweris / xelSekrulebis dadebis valdebuleba moiTxovos? aRniSnul sakiTxze msjelobisTvis mniSvnelovania ganxilul iqnes, erTi mxriv, winasaxelSekrulebo urTierTobisas da kontrahirebis iZulebisas, xolo, meore mxriv, winare xelSekrulebisas arsebuli magaliTebi.

1133 iqve, 50. 1134 saintereso msjeloba aqvs am mxriv ganviTarebuli saqarTvelos uzenaes sasamarTlos, romelic miiCnevs, rom sasamarTlos administraciul saqmeTa ganxilvisas SeuZlia xelSekrulebis dadebis davaldebulebis Taobaze msjeloba. ixileT, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 6 ivnisis #bs-1008-594(k-05) ganCineba.

Page 228: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

228

3.1.1 xelSekrulebis dadebis moTxovna xelSekrulebis dadebamde arsebuli urTierTobis / valdebulebis magaliTze

3.1.1.1 xelSekrulebis dadebis valdebulebis ararseboba

winasaxelSekrulebo urTierTobis magaliTze samarTlis logikas Tu mivyvebiT, winasaxelSekrulebo urTierToba xelSekrulebis dadebis valdebulebas ar unda moizarebdes. ufro zustad, winasaxelSekrulebo urTierTobisas gaweuli xarjebis anazRaureba SeiZleba mxares daekisros, magram imis gamo, rom molaparakebebi mimdinareobda maT Soris, piri xelSekrulebis dadebiT ar unda izRudebodes. am mosazrebisgan gansxvavebuli poziciaa dafiqsirebuli sasamarTlo praqtikaSi, sadac igi sasarCelo moTxovnis dakmayofilebaze uars im mizniT ganmartavs, rom sarCelSi xelSekrulebis dadeba moTxovnili ar aris.1135 aRniSnuli ganCineba SeiZleba ewinaaRmdegebodes xelSekrulebis Tavisuflebis princips,1136 vinaidan xelSekrulebis Tavisufleba ara mxolod imas iTvaliswinebs, Tu ra valdebulebas aiRebs mxare Tavis Tavze, aramed imasac, Tu ra pasuxismgebloba SeiZleba daekisros mas da ra SemTxvevaSi. Tu aseTi SeTanxmeba miRweuli ar aris, valdebulebis dakisreba ar unda moxdes. metic, winasaxelSekrulebo etapi ar niSnavs, rom xelSekruleba ukve dadebulia.

sakiTxze msjelobisas, yuradReba unda gamaxvildes ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilze, romlis mixedviTac, pirs valdebuleba SeiZleba daekisros winasaxelSekrulebo etapze ganxorcielebuli qmedebis safuZvelze. vTqvaT, winasaxelSekrulebo etapis Sedegad pirs undoda daedo xelSekruleba, magram aRniSnuli ar ganxorcielda meore mxaris braleuli qmedebis gamo, ramdenadaa SesaZlebeli, aseTis arsebobisas mosTxovos meore mxares 317-e muxlis me-2 nawilis, aseve, 316-e muxlis 1-li nawilis safuZvelze xelSekrulebis dadeba? paralelis saxiT Tu mimovixilavT gsk-s, SevniSnavT, rom germaniaSi winasaxelSekrulebo etapze warmoSobili valdebulebisTvis xelSekrulebis dadebis moTxovna kanoniT gaTvaliswinebuli farglebidan ar

1135 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 21 martis #3k-1156-02 ganCineba _ citata samotivacio nawilidan: `[...] mopasuxes warmoeSva mxolod xelSekrulebis dadebis valdebuleba, romlis Sesrulebasac mosarCele ar moiTxovs [...]~. 1136 dasaxelebuli ganCinebis kritika ixileT: gawerelia a., xelSekrulebis momzadebis etapze aRmocenebuli urTierTobebis maregulirebel normaTa analizi, sasamarTlo praqtikiT gansazRvrul sakiTxebTan mimarTebaSi, studenturi samarTlebrivi Jurnali, evropis iurist studentTa asociacia, Tbilisi, 2012, 6-13.

Page 229: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

229

gamomdinareobs.1137 aRniSnuli eyrdnoba saproceso normebs, romlis mixedviTac, moTxovnis dayenebis SemTxvevaSi qmedebis ganxorcielebis Taobaze sarCelis wardgenaa SesaZlebeli,1138 Tumca Tu ra aris aseTi qmedeba, calkeuli ganxilvis sakiTxia da igi unda Seesabamebodes gsk-is danawesebs. aseT danawesebSi ki winasaxelSekrulebo etapidan gamomdinare xelSekrulebis dadeba ar moiazreba.

ssk-is magaliTze, 317-e muxlis me-2 nawilis Sinaarsis pirdapiri gaazrebidan iseTi daskvna ikveTeba, TiTqos, ssk-is 316-e muxlis 1-li nawiliT mxares SeuZlia moiTxovos xelSekrulebis dadeba. am sakiTxTan dakavSirebiT saqarTvelos saerTo sasamarTloebSi arsebobs praqtika, romelic winasaxelSekrulebo urTierTobebidan gamomdinare, xelSekrulebis dadebis davaldebulebas arasworad miiCnevs.1139 isev gsk-is magaliTidan Tu amovalT, dasaxelebuli magaliTisas mxolod gulisxmierebis principi unda iyos wina planze wamoweuli, anu 316-e muxlis me-2 nawilze unda iqnes yuradReba gamaxvilebuli, rac, aseTi saxis msjelobasac Tavidanve gamoricxavda.1140 amdenad, 317-e muxlis me-2 nawilSi daSvebulia garkveuli xarvezi, romelic gamosworebas saWiroebs aramarTebuli ganmartebis Tavidan acilebis mizniT. winaaRmdeg SemTxvevaSi, kanonis pirdapiri ganmartebiT, winasaxelSekrulebo urTierToba xelSekrulebis dadebis moTxovnis uflebamosilebasac warmoSobs. 3.1.1.2 xelSekrulebis dadebis moTxovna kontrahirebis iZulebis

magaliTze

kontrahirebis iZuleba winasaxelSekrulebo urTierTobisgan gansxvavdeba.1141 Sesabamisad, aseT SemTxvevaSi sakiTxi 317-e muxlis me-2 nawilidan gamomdinare ar iqneba ganxiluli, magram sakiTxi, xelSekrulebis dadebis moTxovnis Taobaze mainc aqtualurad darCeba _ ramdenad SeuZlia mxares

1137

ix. Emmerich in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, §311, Rn. 51

da Semdgomi <www.beck-online.beck.de> [07.08.2013]. 1138 Thüsing G., Vertragsschluss als Folgenbeseitigung: Kontrahierungszwang im zivilrechtlichen

Teil des Allgemeinen Gleichbehandlungsgesetzes, NJW, Heft 1/2, Verlag C.H. Beck, München,

2007, 23. 1139 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 11 oqtombris #as-1039-974-2012 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1140

qarTul iuridiul literaturaSi aseve gamaxvilebulia yuradReba imaze, rom 317-e muxlis me-2 nawili redaqciul xarvezs Seicavs da masSi 316-e muxlis me-2 nawilze unda iyos miTiTeba gakeTebuli: ix. vaSakiZe g., samoqalaqo kodeqsis garTulebul valdebulebaTa sistema (Leistungstörungsrecht), 2010, 82-85. 1141

ix. amave naSromis VI nawili.

Page 230: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

230

moiTxovos xelSekrulebis dadeba, Tu bazarze gabatonebuli statusis mqone piri1142 masTan xelSekrulebis dadebaze uars ambobs? pasuxis gacemisTvis mniSvnelovania magaliTis ganxilva: energokompaniam, romelsac kanoniT xelSekrulebis dadebis valdebuleba ekisreboda, ar dado xelSekruleba momxmarebelTan. Sesabamisad, ra SeiZleba mosTxovos momxmarebelma kompanias (es kiTxva ar exeba im SemTxvevas, rodesac mas miadga ziani)?1143 Tu samoqalaqo kanonmdeblobaze saubrisas amovalT im mosazrebidan, rom xelSekrulebis dadeba kerZo avtonomiis principis realizacias da mxareebze dafuZnebul nebis gamovlenis Sedegs warmoadgens, maSin is daTqma, rom xelSekruleba iZulebis wesiT SeiZleba iqnes dadebuli, ar iqneboda bolomde marTebuli. ssk-is 319-e muxlis me-2 nawili aseTi msjelobisgan gansxvavebul pozicias aviTarebs. vTqvaT, dasaxelebuli magaliTidan gamomdinare, mxarem moiTxova xelSekrulebis dadebis valdebulebis dakisreba sasamarTlos mier; ramdenad marTebuli iqneba aseTi safuZvliT sarCelis Setana? Tu sasamarTlo daakmayofilebs sasarCelo moTxovnas, am sakiTxTan mimarTebiT gaCndeba ori mosazreba: ramdenad Tavsdeba sasamarTlo gadawyvetileba samarTlebriv CarCoSi, rodesac aRsruleba savaldebuloa da rogoria samarTlebrivi logika, rac SesabamisobaSi unda modiodes moqmedi kanonmdeblobis ZiriTad principebTan. sasamarTlo gadawyvetilebis daniSnuleba xom samarTlebriv sistemasTan gadawyvetilebis SesabamisobaSi moyvanaa.1144 amitom am kiTxvaze calsaxa pasuxis gacema ar iqneboda marTebuli. Tumca kanonis pirdapiri ganmartebidan gamomdinare, mxares xelSekrulebis dadebis moTxovnis uflebamosileba warmoeSoba.

3.1.1.3 Sualeduri Sejameba

winasaxelSekrulebo urTierTobisas, iseve, rogorc kontrahirebis iZulebisas, dayenebuli moTxovna unda Seesabamebodes, erTi mxriv, ssk-iT gaTvaliswinebul safuZvlebsa da, meore mxriv, samarTlis sistemas

1142 igulisxmeba is piri, romelic ssk-is 319-e muxlis me-2 nawiliT SeboWilia xelSekrulebis dadebis valdebulebiT. 1143 zianis sakiTxis gansazRvra am SemTxvevaSi ar aris arsebiTi mniSvnelobis, vinaidan detaluradaa kanoniT mowesrigebuli. saubaria materialur (qonebriv) zianze, romlis mtkicebis tvirTidan gamomdinare, pirs ufleba eqneba, kontrahirebis iZulebis matarebel mxares mosTxovos anazRaureba. 1144 ix. Kriele M., Richterrecht und Rechtspolitik, ZRP, Heft 2, Verlag C.H. Beck, München, 2008,

52.

Page 231: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

231

saqarTveloSi, sadac saubari unda warimarTos misi principis, misi arsis darRvevaze.

sapirispiro mosazrebisTvis SesaZlebelia SemTxvevis ganxilva, rodesac kontrahirebis iZulebiT is piria SeboWili, vinc bazarze Sesabamis tarifebs adgens. sasamarTlo miiCnevs, rom aseTi gadawyvetilebis SemTxvevaSi gabatonebuli statusis mqone piri umalve SeiboWeboda ara mxolod modave mxaresTan, aramed sxva momxmareblebTanac tarifis gonivrulad gansazRvris TvalsazrisiT.1145 aseTi mosazreba imis safuZvels iZleva, rom kontrahirebis iZulebisas xelSekrulebis dadebis valdebuleba mxares im SemTxvevaSi daekisreba, Tu xelSekrulebis pirobebi winaswaraa detalurad gansazRvruli da Tu bazarze gabatonebuli statusis mqone pirisTvis aseTi saqmianoba mravaljeradia.

praqtikuli TvalsazrisiT, rogorc kontrahirebis iZulebisas, ise winasaxelSekrulebo urTierTobis SemTxvevaSi, rTulia imis warmodgena, rogor SeiZleba pirs xelSekrulebis dadeba daakisro. kerZod, sirTule aRsrulebis aucileblobidan gamomdinareobs, rodesac iZulebiTi aRsrulebis ganxorcieleba Zalze rTulia. aRniSnulis kvalad mniSvnelovania saubari im samarTlebrivi institutebis dacvaze warimarTos, romlis ssk-Si arseboba, xelSekrulebis Tavisuflebis farglebis ganmsazRvrel winapirobas warmodgens. magaliTad, kontrahirebis iZulebac xom imisTvisaa mowesrigebuli samarTlebriv doneze, rom amiT kerZo avtonomiis arsi ar dairRves. amdenad, mniSvnelovania erTgvari `oqros Sualedis~ dacva am or uflebas Soris.

3.1.2 xelSekrulebis dadebis valdebulebis dakisreba

saxelSekrulebo urTierTobidan gamomdinare sakiTxze dasabuTebuli da argumentirebuli msjelobisTvis paralelis gavlebaa SesaZlebeli saxelSekrulebo urTierTobebis magaliTebTan. aRniSnulidan sam maTganze iqneba msjeloba warmarTuli: a) winare xelSekrulebis samarTlebrivi Sedegi; b) samuSaoze aRdgena SromiTi urTierTobisas da g) jildos sajarod dapirebis samarTlebrivi Sedegi.

3.1.2.1 winare xelSekrulebis samarTlebrivi Sedegi winare xelSekrulebis dadebis SemTxvevasTan dakavSirebiT mniSvnelovania daisvas SekiTxva: Tu dairRva

1145 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 28 aprilis #as-1239-1184-2013 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili.

Page 232: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

232

winare xelSekruleba, romelic samomavlod mxareTa Soris ZiriTadi xelSekrulebis darRvevas iTvaliswinebda, ramdenad SeiZleba sasamarTlos ZaliT aseTi pasuxismgebloba iqnes dakisrebuli mxarisTvis? mivyveT magaliTs: daviTma dado ninosTan winare xelSekruleba, romlis ZaliTac ninom ikisra valdebuleba, daviTTan 2016 wlis 15 aprils daedo ZiriTadi ijaris xelSekruleba. mxareTa Soris ar ganisazRvra xelSekrulebaSi zianis anazRaurebis sakiTxi (aseve, pasuxismgeblobis mizniT _ pirgasamtexlo). Sedegad, darRvevis faqtis arsebobis SemTxvevaSi, xelSekrulebis daTqmul vadaze ardadebis SemTxvevaSi meore mxares warmoeSoba moTxovnis ufleba. swored aseTi magaliTis arsebobisas aris mniSvnelovani, Camoyalibebul iqnes zustad, Tu moTxovnis ra saxezea saubari: xelSekrulebis dadebis moTxovnaze Tu zianis anazRaurebaze? ramdenad SeiZleba pirma moiTxovos xelSekrulebis dadeba? ramdenad ewinaaRmdegeba an Seesabameba amgvari dasabuTeba arsebul daTqmas, nebis avtonomiis Taobaze? sasamarTlo praqtikaSi gvxvdeba SemTxveva, rodesac mxareTa Soris winare xelSekruleba iyo dadebuli, magram ZiriTadi, uZrav qonebaze nasyidobis xelSekruleba SemdgomSi aRar daido. saapelacio sasamarTlos ganmartebiT, amgvari daTqmis miuxedavad, vinaidan ar arsebobs ssk-is 183-e muxliT gaTvaliswinebuli samarTlebrivi winapiroba, winare xelSekrulebis damdebi mxare mesakuTred ar iqneba aRiarebuli.1146 Tumca, sasamarTlos msjelobidan (dasabuTebidan) gamomdinare, Tu winare xelSekrulebiT ZiriTadi xelSekrulebis arsebiTi pirobebi gansazRvrulia, mxaris mier moTxovnis dayeneba ZiriTadi xelSekrulebis dadebis davaldebulebis Taobaze marTebulia.1147 Sedegad, moTxovna, rom mxarem dados ZiriTadi xelSekruleba, CaiTvleba pirvelad moTxovnad.1148

winare xelSekruleba, Tavisi arsiT, garigebis (xelSekrulebis) erT-erT saxes warmoadgens.1149 amdenad, valdebulebis warmoSobis faqti aseTis arsebobisas calsaxad

1146 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 23 ivlisis #as-945-888-2012 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1147 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 seqtembris #as-661-628-2014 ganCineba. 1148

xelSekrulebis dadebis moTxovnis sakiTxTan dakavSirebiT ixileT: baRiSvili, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 327, vn. 23 [08.10.2016]. 1149 ix. gawerelia a., xelSekrulebis momzadebis etapze aRmocenebuli urTierTobebis maregulirebel normaTa analizi, sasamarTlo praqtikiT gansazRvrul sakiTxebTan mimarTebaSi, studenturi samarTlebrivi Jurnali, evropis iurist studentTa asociacia, Tbilisi, 2012, 11.

Page 233: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

233

arsebobs. sakiTxze detaluri msjelobisTvis gansasazRvria is, Tu ra saxiT ideba winare xelSekruleba: zogierT SemTxvevaSi, Tundac sakiTxi uZrav qonebas exebodes (magaliTad, saxlis aSenebas da sxv.), winare xelSekruleba SeiZleba nardobis xelSekrulebisTvis damaxasiaTebel niSnebs Seicavdes.1150 Tu nardobis xelSekrulebis arsidan gamovalT, moTxovnis dayenebad, pirvel rigSi, zianis anazRaureba SeiZleba iqnes marTebulad miCneuli,1151 xolo nasyidobis SemTxvevaSi valdebulebis Seusruleblobis sakiTxze gamaxvildes yuradReba mosarCelis mier. winare xelSekrulebis safuZvelze ZiriTadi xelSekrulebis dadebis moTxovna ver iqneboda yvela SemTxvevaSi gamarTlebuli, Tu misi Sinaarsi an/da forma konkretul qcevis wess ar Seicavs.1152

garda dasaxelebuli mizezisa, aucilebelia aRiniSnos, rom valdebulebis Seusrulebloba Tavidanve ar gulisxmobs moTxovnis dayenebis analogiur SesaZleblobas, imave qmedebis ganxorcielebis kuTxiT, rasac xelSekruleba iTvaliswinebda. sasamarTlos gziT xelSekrulebis dadebis moTxovna pirisTvis SeusabamobaSi mova ramdenime aspeqtTan: a) xelSekrulebis dadeba yovelTvis mxareTa nebazea damokidebuli. ramdenad SeTanxmebulebi arian mxareebi aseT pirobebze, maSin, rodesac mxare xelSekrulebis dadebas iTxovs sasamarTlos gziT? iqneb mopasuxe zogadad xelSekrulebis dadebaze Tanxmobas acxadebs, magram konkretuli pirobebiT ar surs igi? aq sakiTxi SeiZleba sxvagvarad iqnes dayenebuli: Tu absoluturad yvela arsebiT pirobaze mxares warmodgena aqvs Seqmnili (rogorc unda daedo momavali xelSekruleba), maSin moTxovnas SeiZleba iuridiuli safuZvlebi gaaCndes. sxva mxriv, winare xelSekrulebas (iseve, rogorc, magaliTad, kontrahirebis iZulebas) mniSvneloba da azri daekargeboda; b) Sedegi ar iqneba moTxovnis Sesabamisi _ xSiria SemTxvevebi, rodesac xelSekrulebis dadeba im momentSia mniSvnelovani da Semdeg igi mxareTaTvis azrs kargavs;1153 g) iqneba aRsrulebadi aseTi gadawyvetileba?1154

1150 gegenava a., nardobis xelSekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 20. 1151 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 7 martis #as-1162-1091-2012 gadawyvetileba (maT Soris, aRwerilobiTi nawili). 1152 aRniSnuli aris dasabuTebis mxolod erTi mxare. 1153 ase, magaliTad, Tu winare xelSekruleba iTvaliswinebs uZravi qonebis gadacemas 2016 wlis 12 maisisTvis. imave wlis 22 maiss myidvelma sxva pirs unda mihyidos igive uZravi nivTi, razec miRweulia SeTanxmeba, nakisri valdebulebebis gareSe. Tu mas 12 maisisTvis ar gadaeca sakuTrebaSi uZravi nivTi, anu gamyidvelma ar moawera xelSekrulebas xeli da ise moxda, rom 18 maisamde ar daregistrirda uZravi qoneba, maSin myidveli kargavs SesaZleblobas mesame pirs mihyidos aRniSnuli qoneba. ra moTxovnis

Page 234: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

234

aiZulebs aRsrulebis erovnuli biuro mxares, xelSekrulebas xeli moaweros? iqneba ki aRniSnuli samarTlis logikasTan SesabamisobaSi mosuli? aRsrulebis magaliTze dayrdnobiT, sakiTxis Taobaze samarTalwarmoebis SesaZlebloba erT aspeqtSi (igulisxmeba, rom calkeuli SesaZleblobaa mxolod ganxiluli) Semdegnairad SeiZleba warmovidgnoT: aRsrulebis erovnul biuroSi ibareben mxareebs, romelTac akisreben valdebulebas, aRasrulon sasamarTlo gadawyvetileba, magram, Tu mopasuxe xels ar moawers xelSekrulebas (rac daevala mas gadawyvetilebiT), maSin misi umoqmedoba sisxlissamarTlebriv danaSaulad dakvalificirdeba (danaSaulis Camden pirad CaiTvleba).

3.1.2.2 samuSaoze aRdgena

samuSaoze aRdgena sSk-s 38-e muxlis me-8 punqtidan1155

gamomdinareobs. dasaxelebuli muxli dasaqmebulis samuSaoze aRdgenis SemTxvevebs gansazRvravs da sasamarTlos gziT dasaqmebulis samuSaoze ayvanis SesaZleblobas awesebs. imis gaTvaliswinebiT, rom SromiTi urTierTobis damyareba saxelSekrulebo urTierTobas efuZneba, SeiZleba aRniSnulidan gamomdinare miviCnioT, rom samuSaoze aRdgena

dayeneba SeuZlia mxares: Tavidanve aRsaniSnavia, rom miuRebel Semosavals ver moiTxovs, vinaidan massa da axal myidvels Soris romc yofiliyo SeTanxmeba miRweuli, baTili iqneboda _ momaval qonebaze dadebuli xelSerkulebis baTilobis miznebidan gamomdinare (ssk-is 320-e muxli _ dasaxelebuli magaliTi ar warmoadgens pirobiTi garigebis saxes, myidveli nivTis mesakuTre ar gamxdara Tavidanve). myidveli, aseve, ver moiTxovs sajaro reestrSi Tavis saxelze uZravi qonebis registracias, vinaidan igi mesakuTre ar yofila (ar arsebobs aseve faqti, romelic mas mesakuTred gansazRvravda). amasTan, sajaro reestrisa da ssk-is miznebidan gamomdinare, uZravi nivTis sakuTrebisas unda arsebobdes Sesabamisi Canaweri, romelsac iuridiuli Zala eqneboda. magaliTidan amgvari faqtic ar Cans. amdenad, moTxovnaTa Soris arCevani myidvelis mier Zalian mcire iqneba da faqtobrivad _ uSedego. 1154 im SemTxvevaSi, Tu mxare uars acxadebs gadawyvetilebis aRsrulebaze. 1155 `normatiuli aqtebis~ Sesaxeb saqarTvelos kanonis kanonis me-16 muxlis me-7 punqtis mixedviT, normatiuli aqtebis muxli SeiZleba daiyos punqtebad, xolo kodeqsi _ nawilebad. saqarTvelos saarCevno kodeqsSi muxli dayofilia punqtebad (ix. magaliTad, me-9 muxli. 11 punqti uTiTebs miTiTebuli muxlis pirvel punqtze da ara nawilze). `normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis mixedviT ki organuli kanoni ierarqiulad maRla mdgomia, vidre saqarTvelos kanoni. imis gaTvaliswinebiT, rom saqarTvelos Sromis kodeqsi uSualod TviTon muxlebs hyofs punqtebad da qvepunqtebad da aRniSnuli kodeqsi organul kanons warmoadgens, winamdebare naSromSi saqarTvelos Sromis kodeqsis dayofa moxdeba, muxlebad, punqtebad da qvepunqtebad. aseTi xarvezis Sesaxeb ixileT, jorbenaZe s., reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 43.

Page 235: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

235

xelSekrulebis dadebis davaldebulebas warmoadgens.1156 metic, sasamarTlo praqtikac mianiSnebs imgvar definiciaze, romlis mixedviTac, igi samuSaoze aRdgenas xelSekrulebis dadebis davaldebulebasTan aigivebs. sasamarTlo aRniSnavs, rom Tu samuSaoze aRdgenis winapiroba arsebobs, damsaqmebels xelSekrulebis dadebis valdebuleba ekisreba.1157

amdenad, kerZo samarTalSi xelSekrulebis dadebis valdebuleba konkretuli qmedebis ganxorcielebisTvis kanoniT pirdapiraa mowesrigebuli. es ki gulisxmobs, rom analogiis TvalsazrisiT SesaZlebelia paralelis gavleba ssk-is 319-e muxlis me-2 da me-3 nawilebTan, aseve, winare xelSekrulebis samarTlebriv bunebasTan:1158 SromiTi urTierTobisas xelSekrulebis dadebis valdebuleba (samuSaoze aRdgena) mxares im faqtoris gaTvaliswinebiT ekisreba, rom am ukanasknelma Tavidanve icis im saxelSekrulebo pirobaTa Taobaze, romelic xelSekrulebis dadebisTvis arsebiTi mniSvnelobis mqone iyo. amdenad, principi, romelic aseT SemTxvevaSi moqmedebs, absoluturad Seesabameba sSk-is 38-e muxlis me-8 punqtiT gaweril qcevis wess: mxares SeiZleba aseve daekisros xelSekrulebis dadebis valdebuleba, Tu sasarCelo moTxovnisas dadasturdeba dasadebi xelSekrulebis arsebiTi pirobebi.

3.1.2.3 xelSekrulebis dadebis moTxovna jildos sajarod dapirebis1159 SemTxvevaSi

kidev erTi kavSiri, romelic SeiZleba xelSekrulebis dadebis davaldebulebasTan mimarTebiT iyos danaxuli, esaa jildos sajarod dapireba. igi calmxrivi garigebis saxes warmoadgens,1160 romelzec xelSekrulebis dadebis saerTo wesebi ar gamoiyeneba.1161 miuxedavad aRniSnulisa, misi 1156 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 19 martis #as-659-626-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1157 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 31 ivlisis #as-371-349-2014 gadawyvetileba. 1158 winasaxelSekrulebo urTierTobebs Segnebulad ar exeba sakiTxi, vinaidan iq normis ganmartebaa problemuri saxis, romelzec qveviT iqneba msjeloba. 1159 imis gaTvaliswinebiT, rom gansaxilveli sakiTxis mizans xelSekrulebis dadebis moTxovnis SesaZleblobaze saubari warmoadgens, magaliTisTvis mxolod jildos sajarod dapirebis SemTxvevebi iqneba ganxiluli. amdenad, naSromSi konkursze yuradReba Segnebulad araa gamaxvilebuli. 1160

jorbenaZe s., jildos sajarod dapirebisa da konkursis saerTo da ganmasxvavebeli niSnebi, lado Wanturia 50, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 82-84. 1161 axvlediani z., valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, 199.

Page 236: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

236

mowesrigeba gvxvdeba saxelSekrulebo samarTlis TavSi, xolo valdebulebis darRvevisas sakiTxis dayeneba ssk-is 361-e muxlis me-2 nawilidanaa SesaZlebeli.1162 ramdenad SeiZleba ukve Sesrulebuli moqmedebisTvis jildos sajarod gamomcxadebels daekisros jildos gadacemis valdebuleba? Tu amgvar qmedebas xelSekrulebasTan gavaigivebT (xelSekrulebasTan kavSiri gamoixateba aseTi moqmedebis gamoisobiT1163), maSin igulisxmeba, rom jildos sajarod dampirebels aseve xelSekrulebis dadebis valdebuleba ekisreba, romlis mixedviTac, unda gadasces jildo im pirs, vinc sajarod gacxadebuli pirobebi jerovnad Seasrula.1164 gansxvavebiT klasikuri saxelSekrulebo urTierTobebisgan, jildos sajarod dapirebis SemTxvevaSi ufro martivia moqmedebis winaswar gansazRvra: dawesebuli jildo xom sajarod iyo gacxadebuli da Sesabamisad, mxareTaTvis raime sxva detalze SeTanxmeba arsebiTi mniSvnelobis aRar iqneba. ufro zustad, xelSekrulebis arsebiT pirobebze SeTanxmeba saWiro aRar aris aseTis arsebobisas.

3.1.2.4 Sualeduri Sejameba saqarTvelos saerTo sasamarTloebis praqtikaSi

saxelSekrulebo davebTan dakavSirebiT, upirveles yovlisa, ssk-is 361-e muxlis me-2 nawili gamoiyeneba.1165 aRniSnuli logikuricaa, vinaidan valdebulebis jerovani Sesruleba saxelSekrulebo samarTlis umTavres moTxovnas warmoadgens. TiToeul SemTxvevaSi sasamarTlos an/da mosarCelis mier ise ar unda iqnes sakiTxi gagebuli, rom rac xelSekrulebaSi gaiwereba, yvela valdebuleba unda Sesruldes _ sasamarTloSi moTxovnis dayeneba upriania mxolod valdebulebaze, romelic Sesrulebas eqvemdebareba da romelic mxarisTvis garkveul sargebelTanaa dakavSirebuli. moiTxovo xelSekrulebis dadeba

1162

ix. jorbenaZe, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari <www.gccc.ge>, 2016, muxli 755, vn. 27 [12.04.2016]. 1163 ix. iqve, Tavis Sesavali, vn. 12. 1164 zemoaRniSnuli msjeloba ver iqneba dasabuTebuli, Tu sakiTxs meore kuTxiT ar SevxedeT: Tu pirs mxolod jildos gadacemis valdebuleba ekisreba, maSin ra saxis urTierTobaSia igi jildos miRebisTvis moqmedebis ganmaxorcielebelTan? yvelaze ufro logikuri mainc valdebulebis jerovani Sesrulebis prezumfcia unda iyos. meore mosazreba am sakiTxTan mimarTebiT, SesaZlebelia ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovas exebodes, Tumca, rogorc aRiniSna, TiToeul SemTxvevaSi sakamToa konkretuli kvalifikaciis miniWeba. 1165 ix. magaliTad, mcxeTis raionuli sasamarTlos 2015 wlis 28 aprilis #2/495-2014 gadawyvetileba.

Page 237: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

237

sasamarTlos gziT da aRmoCndes, rom mxare im moqmedebas mainc ver ganaxorcielebs (vTqvaT, aseTi saqmianobisTvis gauvida mis licenzias vada da a.S.), absoluturad azrs ukargavs moTxovnas (upiratesad, ekonomikuri interesebidan gamomdinare). Sesabamisad, SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis dadebis davaldebulebis moTxovna dasaSvebia winare xelSekrulebis SemTxvevaSi, Tumca aseTi moTxovnis dayenebisas mxares unda gaaCndes Camoyalibebuli pozicia, Tu ra pirobebiT ganaxorcielebs igi aseT qmedebas.1166

3.1.3 xelSekrulebis dadebis moTxovna auqcionis safuZvelze

auqcionis safuZvelze xelSekrulebis dadebis moTxovna mniSvnelovan praqtikul gamovlinebas hpovebs qarTul realobaSi. am mxriv saintereso poziciaa dafiqsirebuli sasamarTlo praqtikaSi (gansakuTrebiT, uZrav qonebasTan dakavSirebiT): auqcionis dasrulebas xelSekrulebis dadeba unda mohyves. winaaRmdeg SemTxvevaSi, samarTlebrivi urTierTobis warmoSoba dadgeba eWvqveS. magaliTisTvis SesaZlebelia or sakiTxs SevexoT: a) rodesac qoneba gadacemulia da amis Taobaze gaformebulia miReba-Cabarebis aqti da b) rodesac qoneba ar aris gadacemuli da arc xelSekrulebaa dadebuli. pirvel SemTxvevaSi sakiTxi exeba faqts, rodesac piri, romelmac gaimarjva auqcionSi, jerovnad asrulebs masze dakisrebul valdebulebebs da amis sanacvlod mas gadascemen uZrav qonebas, romelzec dgeba miReba-Cabarebis aqti. aseTis arsebobisas sasamarTlo praqtikaSi vxvdebiT magaliTs, sadac auqcionis gamomcxadeblis mxridan ZiriTadi xelSekrulebis dadebisgan Tavis Sekaveba mis davaldebulebas gamoiwvevs, dados xelSekruleba saTanadod SeTanxmebuli/aucilebeli wesiT.1167 qarTul iuridiul literaturaSi sasamarTlos amgvari qmedeba keTilsindisierebis zogadi daTqmis gamoyenebadaa Sefasebuli.1168 meore magaliTi ki iseT SemTxvevas exeba, rodesac, ofertis namdvilobisa da aucqionSi gamarjvebis miuxedavad, uZrav qonebaze xelSekruleba ar daido. sasamarTlos

1166 Sedarebis TvalsazrisiT ixileT saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 23 oqtombris #bs-135-126(k-07) ganCineba, sadac aRniSnulia, rom samoalaqo kodeqsi ar adgens xelSekrulebis dadebis valdebulebas, ofertis mier SeTanxmebis darRvevis SemTxvevaSi. 1167 Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2006 wlis 4 ivlisis #3b-1286-06 gadawyvetileba _ miTiTebulia: ioseliani a., keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi (SedarebiTsamarTlebrivi kvleva), `qarTuli samarTlis mimoxilva~, specialuri gamocema, Tbilisi, 2007, 44-45. 1168 iqve, 44.

Page 238: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

238

poziciiT, aseT SemTxvevaSi savaldebulo formis sakiTxi iwevs wina planze da umTavresi mniSvneloba swored am faqts eniWeba.1169 am SemTxvevas Tu gavyvebiT, vnaxavT, rom sasamarTlo aucileblad xelSekrulebis arsebobas moiTxovs xelSekrulebis dadebis davaldebulebis an xelSekrulebis dadebulad cnobis faqtis ganxilvisTvis. amdenad, savaraudoa, rom miReba-Cabarebis aqtis SemTxvevaSic sasamarTlo mainc uars ityoda, daekisrebina mxarisTvis xelSekrulebis dadeba an eRiarebina xelSekruleba dadebulad (Sesabamisad, piri ecno uZravi qonebis mesakuTred). dasaxelebuli ori magaliTi cxadyofs auqcionis Sedegad xelSekrulebis dadebis moTxovnis sirTules. aseTi moTxovnis arsebobis dros sasamarTlo yuradRebas, pirvel rigSi, mxaris mier Sesrulebul valdebulebaze amaxvilebs, xolo amis paralelurad gansazRvravs imas, Tu ramdenadaa konkretuli formaluri winapirobebi daculi (magaliTad, xelSekruleba werilobiT dadebuli da sxv.). xelSekrulebis dadebisgan unda ganvasxvaoT uflebis miniWeba. magaliTad, iZulebiTi auqcionis SemTxvevaSi, `saaRsrulebo warmoebaTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 75-e muxlis me-3 punqtis mixedviT, rodesac Sesruldeba mxaris mier nakisri valdebuleba, aRsrulebis erovnuli biuro gamoscems gankargulebas auqcionze SeZenil qonebaze sakuTrebis uflebis Sesaxeb. aseT SemTxvevaSi saxezea ara xelSekrulebis dadebis, aramed, samarTlebrivi aqtis gamocemis winapiroba, romlis farglebSic pirs unda warmoeSvas (daudasturdes) sakuTrebis ufleba SeZenil qonebaze.1170

3.1.4 xelSekrulebis dadebulad cnoba

xelSekrulebis dadebulad cnoba gansxvavdeba xelSekrulebis dadebis davaldebulebisgan. am TvalsazrisiT sainteresoa ganxilul iqnes ramdenime aspeqti, romlis farglebSic xelSekrulebis dadebulad cnobis samarTlebriobaze iqneba msjeloba warmarTuli: a) magaliTad, mxareebs Soris dadebul iqna winare xelSekruleba, romliTac maT gaiTvaliswines ZiriTadi

1169

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba. 1170 iZulebiTi auqcionis, aseve iZulebiTi auqcionis safuZvelze SeZenil qonebaze uflebis miRebis Taobaze ixileT, qavTaraZe s., iZulebiTi auqcionis roli samarTlis sistemaSi da misi ganxorcielebis pirobebi (qarTuli da germanuli samarTlis SedarebiTsamarTlebrivi analizi), zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 77-107 (uflebis SeZenis Taobaze: 101 da Semdgomi).

Page 239: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

239

xelSekrulebis yvela arsebiTi piroba. miuxedavad aRniSnulisa, erT-erTi mxare uars ambobs ZiriTadi xelSekrulebis dadebaze. sasamarTloSi dayenebuli moTxovna rom mizanSewonil xasiaTs atarebdes, mxaris mier xelSekrulebis dadebulad cnoba da aqedan gamomdinare, arsebuli valdebulebebis Sesrulebis/pasuxismgeblobis meore mxarisTvis dakisreba unda iqnes moTxovnili;1171 b) analogiuri SeiZleba gavrceldes kontrahirebis iZulebisas _ sxva ra saxiT unda moiTxovos mxarem pasuxismgeblobis dakisreba, Tu ara dadebuli xelSekrulebis safuZvelze? amitom meore SemTxvevaSic sasamarTlosadmi mimarTvisas swored es faqti unda iyos wina planze wamoweuli; g) zogierT SemTxvevaSi xelSekrulebis dadebulad cnoba, garkveuli TvalsazrisiT, zepiri xelSekrulebis dadebis SemTxvevas Camogavs. mxareebi Tanxmdebian garkveul sakiTxze, Tumca rTulia am faqtis dadastureba. sasamarTlo gziT xelSekrulebis dadebulad cnobas kidev ufro arTulebs iseTi SemTxvevebi, rodesac mxareebs zepirad aqvT SeTanxmeba miRweuli, magram formasavaldebulo xelSekrulebis farglebSi werilobiT xelSekrulebas ar deben (miTumetes, ar aregistrireben).1172 niSandoblivia, SevexoT ramdenime sakiTxs sasamarTlo praqtikidan: (1) Camoyalibebuli praqtikis safuZvelze xelSekruleba dadebulad ver miiCneva da, Sesabamisad, sasamarTloc ver cnobs mas aseTad, Tu arsebobs mxolod kontrahentis varaudi;1173 (2) Tu xelSekrulebis namdvilobisTvis formis savaldebulobaa gaTvaliswinebuli, maSin varaudis garda, formis dacvis gareSe dadebuli xelSekrulebac ar iqneba samarTlebriv CarCoebSi moqceuli.1174 aRsaniSnavia, rom orive zemoT dasaxelebuli pozicia sasamarTlos mier gamoiyeneba rogorc erTgvarovani praqtika.1175/1176 (3) umniSvnelovanesia sarezolucio nawilSi arsebuli daTqma, romliTac xelSekruleba dadebulad iqneba miCneuli. am mxriv yuradRebis gamaxvileba SeiZleba, aseve,

1171 aRniSnuli ar exeba SemTxvevebs, rodesac forma ar aris garigebis dadebisas daculi da formadaucveli garigebis dadebulad cnobas moiTxovs mxare. 1172 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 20 Tebervlis #as-488-462-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1173 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 24 ivlisis #as-221-213-2012 gadawyvetileba. 1174 igive gadawyvetileba. 1175 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 19 ivnisis #as-793-758-2014 ganCineba. 1176 ix. aseve saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba.

Page 240: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

240

dadebuli xelSekrulebis Tanmdev Sedegebze, magaliTad, uZravi nivTis mesakuTred registraciaze; Tbilisis saapelacio sasamarTlos erT-erTi gadawyvetilebis sarezolucio nawilSi vkiTxulobT: `[...] gadaxdis an dasaxelebuli Tanxis saaRsrulebo biuros sadepozito angariSze ganTavsebis Semdeg daregistrirdes q. TbilisSi [...] mesakuTred~.1177 sasamarTlom aRniSnulis safuZvelze mxareTa Soris arsebuli SeTanxmeba namdvilad miiCnia, magram xelSekrulebis samarTlebrivi Sedegi _ registracia _ mainc sxva garemoebas daafuZna. kerZod, jer konkretuli moqmedeba gansazRvra, romelic erT-erT mxares unda ganexorcielebina da Semdgom registrirebis SesaZleblobaze gaakeTa aqcenti. sasamarTlos mier aseTi gadawyvetileba ewinaaRmdegeba xelSekrulebis Tavisuflebis princips. sasamarTlom ar unda miiRos gadawyvetileba imis Taobaze, Tu ra etapebis gavliT unda Sesruldes konkretuli moqmedeba. aRsaniSnavia, rom es gadawyvetileba sakasacio instanciaSi gauqmda, romlis safuZvelsac formis daucveloba warmoadgenda.1178/1179 Sedarebis TvalsazrisiT formis savaldebuloobis sakiTxs exeba, magaliTad, germaniis sasamarTlo praqtika, romelic swored uZravi qonebis saxelSkrulebo urTierTobebis arsebobisTvis savaldebulo procedurebs samarTlebriv winapirobad gansazRvravs.1180 3.1.5 Semajamebeli analizi _ xelSekrulebis dadebis moTxovna

sasamarTloSi sarCelis Setanis gziT

winasaxelSekrulebo urTierTobis, kontrahirebis iZulebisa da winare xelSekrulebis SemTxvevaSi sasamarTlos mier xelSekrulebis dadebis davaldebuleba yovelTvis ar iqneboda marTebuli, Tumca saqarTvelos kanonmdeblobidan gamomdinare kontrahirebis iZulebisas da winare xelSekrulebis SemTxvevaSi sasarCelo moTxovnis damyareba

1177 Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 30 noembris #2b/1312-122 gadawyvetileba. 1178 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 24 ivlisis #as-221-213-2012 gadawyvetileba. 1179 aqve unda iTqvas, rom saqarTvelos uzenaes sasamarTlos am sakiTxisadmi Camoyalibebuli aqvs erTiani da samarTlebrivad gamarTuli praqtika: im SemTxvevaSi, Tu ar aris samarTlebrivi safuZveli (samarTlebrivi aqti, werilobiTi garigeba, registraciis faqti da a.S.) uZravi qonebis nasyidobis xelSekruleba dadebulad ver CaiTvleba. ixileT magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 24 noembris #as-74-377-04 ganCineba; aseve, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2008 wlis 29 ivlisis #as-236-497-08 ganCineba da sxv. 1180 ix. magaliTad, BGH, Urteil vom 29.03.1996 - V ZR 332/94.

Page 241: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

241

dasaSvebia. winasaxelSekrulebo urTierTobasTan dakavSirebiT saqme sakanonmdeblo xarvezTan gvaqvs, rodesac ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilSi ssk-is 316-e muxlis me-2 nawilze araa pirdapiri miTiTeba.

kontrahirebis iZulebis da winare xelSekrulebis magaliTze dafuZnebiT unda iTqvas, rom xelSekrulebis dadebis valdebuleba avtomaturad sarCelis gziT mis moTxovnas ar gulisxmobs. TiToeuli maTganis arsidan gamomdinare, SeiZleba aseT moTxovnas samarTlebrivi safuZveli gaaCndes, Tu moTxovnis farglebi (da samomavlo xelSekrulebis arsebiTi pirobebi) mxaris mier Camoyalibebuli iqneba sarCeliT; es ganisazRvreba kontrahirebis iZulebiT SeboWili piris saqmianobidan gamomdinare an/da Tu mxareTaTvis winaswarvea cnobili xelSekrulebis arsebiTi pirobebis Sesaxeb. sxva SemTxvevaSi, Tu sasamarTlo Tavad gansazRvravs amgvar arsebiT pirobebs, formas da a.S., aRniSnuli CaiTvleba sssk-is 248-e muxlTan Seusabamod.1181

garda dasaxelebulisa, aucilebelia aRiniSnos, rom TiToeuli, zemoT CamoTvlili magaliTis arsebobisas mxares zianis anazRaurebis an/da Sesabamisi moTxovnis dayenebis SesaZlebloba ar erTmeva. magaliTad, miuRebeli Semosavali, romelic, am SemTxvevaSi, mtkicebis tvirTis gaTvaliswinebiT da ssk-iT mowesrigebul normebze dayrdnobiT yvelaze ufro mizanSewonil moTxovnis safuZvels warmoadgens. kerZod, rodesac SeTanxmebuli xelSekruleba ar daido, mxares SeuZlia daasabuTos is ekonomikuri sargebeli, rac Cveulebrivi ekonomikuri saqmianobis Sedegad savaraudod miRebul sargeblad CaiTvleboda.1182 ufro zustad, miuRebeli Semosavali warmoadgens e.w. `ekonomikur danakargs~,1183 romelic ar iarsebebda, mxares nakisri valdebuleba jerovnad rom Seesrulebina.1184 Tavis mxriv, danakargad ganisazRvreba mxolod qonebrivi Rirebulebis matarebeli sikeTeebi.1185 TiToeuli maTganis dokumenturad dasabuTeba ar warmoadgens dasamtkiceblad SeuZlebels, rac mxaris mier dayenebul

1181 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 12 ivlisis #as-181-500-05 ganCineba. 1182 Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 28 ivnisis #ab/1679-11 ganCineba. 1183 jiqia l., miuRebeli Semosavlis anazRaurebis samarTlebrivi safuZvlebi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 11. 1184

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 oqtombris #as-459-438-2015 gadawyvetileba. 1185

Oetker in MüKo zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2016, vor §252, Rn. 4

<www.beck-online.beck.de> [16.04.2016].

Page 242: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

242

moTxovnas kidev ufro metad aiolebs. aseT SemTxvevaSi xelSekrulebis Tavisufleba Tavis rols TamaSobs imdenad, ramdenadac igi pirdapir dafuZnebulia mxaris nebaze, mis warmodgenasa da Tavisuflebis farglebSi ganxorcielebul qmedebaze.

3.1.6 rekomendacia sakanonmdeblo xarvezis gamosasworeblad winasaxelSekrulebo urTierTobebidan gamomdinare, ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilSi mxolod 316-e muxlis miTiTeba, amave muxlis me-2 nawilze dakonkretebis gareSe, sakanonmdeblo xarvezs warmoadgens. am normis Sinaarsidan ikveTeba is faqti, rom piri valdebulebas kisrulobs, Seasrulos nebismieri moqmedeba. aseTi moqmedeba xelSekrulebis momzadebis etapze ki, uSualod xelSekrulebis dadebaa. amdenad, ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilSi calsaxad unda mieTiTos 316-e muxlis me-2 nawilis Taobaze.1186 winare xelSekrulebisas, iseve, rogorc kontrahirebis iZulebisas, saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvaliswinebs iseT daTqmas, romlis farglebSic xelSekrulebis dadebis meqanizmi iqneboda samarTlebrivad mowesrigebuli. marto sisxlis samarTlis kodeqsze miTiTeba, rom sasamarTlo gadawyvetilebis aRusrulebloba sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas iwvevs, ar iqneba am problemis gadaWrisTvis sakmarisi. aRusruleblobasac aqvs gamarTleba, rodesac mxare uars ar ambobs aRsrulebaze, magram konkretuli detalebis ganmartebas moiTxovs. ase, magaliTad, rodesac mxares surs SeaTanxmos Sesabamisi piroba da sxv. sakanonmdeblo xarvezis Tavidan acilebis mizniT, ise unda iqnes kanonSi es sakiTxi gawerili, rom sasarCelo moTxovnis dayenebisTanave warmodgena Seeqmnas pirs, Tu ra saxiT daicavs Tavis uflebebs da, ra SemTxvevaSi iqneboda Sesabamisi safuZvlebi samarTlebrivi winapirobis matarebeli. winaaRmdeg SemTxvevaSi, SeiZleba dairRves xelSekrulebis Tavisuflebis arsi.

3.2 Secvlili garemoebebisadmi xelSekrulebis misadageba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

Secvlili garemoebebis misadageba xelSekrulebasTan xdeba garkveuli faqtorebis arsebobis SemTxvevaSi,1187

1186

ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 11 oqtombris #as-1039-974-2012 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1187 aRniSnulis Taobaze ixileT: tabataZe d., xelSekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi, qarTuli biznes samarTlis mimoxilva, II gamocema, Tbilisi, 2013, 33-41.

Page 243: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

243

romelTac ssk-is 398-e muxlis safuZvelze Sesabamisi winapirobani gaaCniaT.1188 ssk-Si aRniSnuli samarTlebrivi institutis mowesrigebis arsi swored valdebulebis Sesrulebiskenaa mimarTuli.1189 `xelSekruleba orive mxarisTvis Sesrulebadi unda iyos, rogorc misi dadebis momentSi, ise Semdgom~.1190 Tu mxare ver asrulebs xelSekrulebiT nakisr valdebulebebs, maSin xelSekrulebis Tavisufleba moCvenebiTi Tavisufleba iqneba (magaliTad, saomari an sagangebo mdgomareobis gamo, romlis Semdegac Seicvala garkveuli pirobebi1191). gavrcelebulia mosazreba, rom ar arsebobs xelSekruleba, romlis safuZvelzec gavlenas ar axdendes arsebiTad Secvlili garemoebebi.1192 aRniSnuli logikuricaa, vinaidan xelSekrulebis dadeba yovelTvis konkretul garemoebas efuZneba da am garemoebis cvlilebam SeiZleba valdebulebis Sesrulebis SeuZlebloba gamoiwvios.

amasTan, Secvlili garemoebebis instituti keTilsindisierebis principze dafuZnebul samarTlebriv instituts warmoadgens.1193/1194 saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlom sakmaod saintereso ganmarteba gaakeTa am sakiTxTan mimarTebiT, rodesac aRniSna: `[...] mxarisTvis erTxel dadebuli xelSekruleba misTvis mudmiv `borkilad~ ar unda iqces [...]~.1195 ra Tqma unda, aRniSnuli ar exeba valdebulebis

1188 winapirobebis Taobaze ixileT: saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 6 ivnisis #as-7-6-2010 ganCineba. 1189

zoiZe, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 398, 399. 1190

zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, GTZ-is gamocema, Tbilisi, 2007, 23. 1191 ix. gegenava a., nardobis xelSekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 24 da Semdgomi. 1192 legaSvili d., Secvlili garemoebebis gavlena saxelSekrulebo urTierTobaze, `samarTlis Jurnali~ #2 2013, Tsu gamomcemloba, Tbilisi, 2014, 75. 1193 ix. CitaSvili n., Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze (SedarebiTi analizi), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2015, 180. 1194 saintereso mosazrebaa gavrcelebuli qarTul iuridiul literaturaSi. citata _ `Secvlili garemoebebisadmi xelSekrulebis misadagebis doqtrina, rogorc saxelSekrulebo interesis realizebis meqanizmi, swored keTilsindisierebis principis safuZvelze aRmocenda~ _ ZlieriSvili z., nardobis xelSekruleba (Teoria da praqtika), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2016, 199. 1195 saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2002 wlis 30 dekembris #1/3/136 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe Salva naTelaSvili

Page 244: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

244

Seusruleblobas. metic, Secvlili garemoebebis SemTxvevaSi xelSekrulebidan gasvlis moTxovnasac samarTlebrivi Zala mas Semdegac unda gaaCndes, rodesac mxareebi ver moaxdenen xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSive xelSekrulebis pirobebis Secvlil garemoebebTan adaptirebas.1196 Secvlili garemoebebi umetes SemTxvevaSi ZalaSi Sesuli xelSekrulebis Semdeg warmoiSoba.1197 aseTis arsebobisas, Tu mxareebi xelaxla SeTanxmdebian moqmedebis konkretul farglebze, xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi maT mier ganxorcielebuli qmedeba Sinaarsis Tavisuflebis realizaciad dakvalificirdeba1198 da mas samarTlebrivi Zala eqneba, magram, rodesac mxareTa mier aseTi konsensusi ar miiRweva, ramdenad SeiZleba gaxdes sasamarTlos mier 398-e muxlis gamoyeneba xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis safuZveli? sasamarTlo mxareTa nacvlad ver Camoayalibebs saxelSekrulebo pirobebs,1199 Tumca sasamarTlos SeuZlia, mxareebs SesTavazos sxvadasxva gamosavali.1200 amasTan, mxareTa mier aseve SeuZlebelia winaswar iqnes konkretuli obieqturi garemoeba gaTvaliswinebuli, rac, Tavis mxriv, xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebis farglebs scildeba da romlis gaTvaliswinebac winaswar SeuZlebelia.1201 swored, zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi Careva Secvlili garemoebebis arsebobis SemTxvevaSi pirdapiri saxiT ar xdeba. Secvlili garemoebebis arsi uSualod xelSekrulebis Sesrulebiskenaa mimarTuli, romelic ssk-is 398-e muxliT aris

saqarTvelos parlamentis, saqarTvelos prezidentisa da saqarTvelos energetikis maregulirebeli komisiis (semekis) winaaRmdeg. 1196 CitaSvili n., Secvlili garemoebebiT warmoSobili Sesrulebis garTuleba da SeuZlebloba (germanuli da qarTuli samarTlis SedarebiTsamarTlebrivi analizi), `samarTlis Jurnali~ #2 2011, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2012, 163. 1197

zoiZe, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 398, 401. 1198 ar exeba SemTxvevas, rodesac, SeTanxmebis miuxedavad gansxvavebuli samarTlebrivi Sedegi dgeba. kerZod, Tu am SeTanxmebis miuxedavad, erT-erTi mxare gamouval mdgomareobaSi aRmoCndeba da Tu aseTi Sedegis dadgoma winaswar gaTvaliswinebuli ar iyo da verc iqneboda. 1199

ix. CitaSvili n., Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze (SedarebiTi analizi), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2015, 259-260. 1200 vaSakiZe g., samoqalaqo kodeqsis garTulebul valdebulebaTa sistema (Leistungstörungsrecht), Tbilisi, 2010, 214. 1201 CitaSvili n., Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze (SedarebiTi analizi), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2015, 260.

Page 245: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

245

mowesrigebuli1202 da romlis mizansac saxelSekrulebo samarTlianobis farglebSi mxareTa ufleba-movaleobebis samarTliani gadanawileba warmoadgens.1203

3.3 mesame pirTa sasargeblod dadebuli xelSekruleba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi da

saxelSekrulebo urTierTobis damyarebis moqniloba mesame pirTa sasargeblod dadebul xelSekrulebebSi mxolod xelSekrulebis damdeb pirTa Soris vlindeba. sakanonmdeblo daTqmac xelSekrulebis Tavisuflebis arealSi mxolod im faqtze amaxvilebs yuradRebas, rom aseTi xelSekrulebis mizani ar gacdes kanoniT dadgenil CarCoebs.1204 kerZod, xelSekrulebis Sinaarsi unda iyos imgvarad gawerili, rom mesame piri iRebdes garkveul sargebels. Tavis mxriv, xelSekrulebis Sedgenis amgvari saWiroeba mxolod Sinaarsis Tavisuflebis sazRvrebs akonkretebs da mis monawile mxareebs im konkretul CarCoebs ganusazRvravs, ra farglebSic moqmedeba iqneba kanonieri. aRniSnuli ki gulisxmobs, rom calke raime SezRudva mesame pirTa sasargeblod xelSekrulebis dadebisas ar gvxvdeba. ase, magaliTad, kanoni aseTis arsebobisas ar iTvaliswinebs raime saxis savaldebulo formas1205 da sxv.

3.4 pirgasamtexlo rogorc xelSekrulebis SezRuduli Tavisufleba

valdebulebiTsamarTlebrivi uzrunvelyofis RonisZiebis

gatareba xelSekrulebis Tavisuflebis princips efuZneba.1206 aRniSnulis erT-erT magaliTs warmoadgens pirgasamtexlo, romlis arsidan gamomdinare, saxelSekrulebo urTierTobis WrilSi ori ZiriTadi aspeqti gamoiyofa: a) mxareTa mier misi

1202 ssk-is 398-e muxlis kritikuli analizis Taobaze ixileT: vaSakiZe g., samoqalaqo kodeqsis garTulebul valdebulebaTa sistema (Leistungstörungsrecht), Tbilisi, 2010, 223-225. 1203

CaCaniZe T., saxelSekrulebo Tavisufleba da saxelSekrulebo samarTlianoba Tanamedrove saxelSekrulebo samarTalSi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #3(26)10, Tbilisi, 2010, 28. 1204

ix. cercvaZe l., ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 214. 1205 ix. sasamarTlo praqtika: Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2015 wlis 13 ianvris #2b/5180-14 ganCineba. 1206 ix. Böling H., Das Sichreungseigentum an Immobilien nach dem georgischem ZGB (Teil 1),

WiRO, Heft 1, Verlag C.H. Beck, München, 2004, 2.

Page 246: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

246

gansazRvris SesaZlebloba da b) mxareTa mier misi mxolod gonivrul farglebSi moqcevis valdebuleba. pirgasamtexlo xelSekrulebis Tavisuflebis realizaciisTvis erT-erTi mniSvnelovani samarTlebrivi institutia, romlis moqmedebis arealic kanoniTaa dadgenili. qarTul iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, romlis mixedviTac, pirgasamtexlo jarimis saxed moixsenieba.1207 aRniSnuli gamomdinareobs iqidan, rom es ukanaskneli kreditors raime damatebiT uzrunvelyofas ver sTavazobs.1208 garda misi raobisa, SedarebiTsamarTlebrivi analizis SemTxvevaSic igi unda iTargmnos rogorc jarima.1209

pirgasamtexlos arsidan gamomdinare, ssk-is 420-e muxli masSi Carevis samarTlebriv SesaZleblobebs iTvaliswinebs. metic, SeiZleba iTqvas, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT, igi xelSekrulebis SinaarsSi (xelSekrulebis TavisuflebaSi) Carevis erT-erTi yvelaze TvalsaCino magaliTia. amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebaze saubrisas pirgasamtexlos mowesrigebis ganxilva mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens. 3.4.1 mxareTa mier pirgasamtexlos gaTvaliswinebis Tavisufleba winamdebare Tavi mxolod saxelSekrulebo, mxareTa SeTanxmebiT warmoSobil pirgasamtexlos exeba.1210 amdenad, pirgasamtexlo moazrebul unda iqnes rogorc saxelSekrulebo piroba da amasTan erTad, misi gansazRvris Tavisuflebisas mxareTa nebaze unda gamaxvildes yuradReba. xelSekrulebis monawileTa mier pirgasamtexlos sakiTxis gawera nebis Tavisufali gamovlenis safuZvelze xorcieldeba. iseve, rogorc sxva samarTlebrivi institutis SemTxvevaSi, xelSekrulebis pirobebis gaweris drosac pirgasamtexlo ar warmoadgens absoluturi Tavisuflebis Semcvel samarTlebriv instituts. Sesabamisad, mxareTa Tavisufleba Sinaarsis formirebisas swored am aspeqtSi unda iqnes gamoyenebuli,

1207

Chanturia L. in Knieper/Chanturia/Schramm., Das Privatrecht im Kaukasus und in Zentralasien,

Bestandsaufnahme und Entwicklung, BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2010,

359. 1208 Wanturia l., kreditis uzeunvelyofis samarTali, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013, 235. 1209 magaliTad, germaniis samoqalaqo kodeqsidan gamomdinare: Vertragsstrafe _ saxelSekrulebo jarima. 1210 warmoSobis mixedviT pirgasamtexlos diferenciaciis Taobaze ixileT magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 oqtombris #as-459-438-2015 gadawyvetileba.

Page 247: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

247

rodesac SesaZlebelia pirgasamtexlos sakiTxi Sesrulebuli samuSaos proporciulad ganisazRvros.1211

saxelSekrulebo urTierTobisas pirgasamtexlos gaaCnia prevenciuli xasiaTi da miyenebuli zianis swrafad da martivad aRmofxvris funqcia.1212 Sesabamisad, pirgasamtexlos gansazRvris mizans mxaris gamdidreba ar unda warmoadgendes, rac kidev erTxel usvams xazs im faqtors, rom xelSekrulebis Sedgenisas Tanasworobis principis dacva misi umTavresi samarTlebrivi winapirobaa.

3.4.2 Seusabamod maRali pirgasamtexlos gansazRvra sasamarTlos mier rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis

SezRudvis magaliTi Seusabamod maRali pirgasamtexlo maSin arsebobs, rodesac saqme exeba aragonviruli odenobis farglebSi mis dakisrebas. pirgasamtexlos odenobas SeiZleba ewodos `Seusabamod maRali~ rogorc saxelSekrulebo urTierTobis gawerisas, ise valdebulebis Sesrulebis procesSic.1213 TiToeuli SemTxveva calke Sefasebis sagans warmoadgens1214 da pirgasamtexlo, Tu igi did Tanxas moicavs, aucileblad `Seusabamod maRals~ ar warmoadgens.1215

imis gaTvaliswinebiT, rom gonivruli farglebi mxareTa subieqturi aRqmis sagania,1216 sasamarTlos mier aseT SemTxvevaSi mxedvelobaSi miiReba Semdegi: mxaris qonebrivi mdgomareoba, zianis Tanafardoba pirgasamtexlosTan,1217 valdebulebis Sesrulebis ekonomikuri daniSnuleba, misi

1211 ix. magaliTad, Lakies T., AGB-Kontrolle von Vertragstrafenvereinbarungen, ArbR Aktuell,

Heft 13, Verlag C.H. Beck, München, 2014, 316. 1212 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 oqtombris #as-459-438-2015 gadawyvetileba. 1213 CantlaZe m., nebis gamovlenis ganmarteba, pirgasamtexlos Semcireba, nominalizmis principi, Jurnali `qarTuli samarTlis mimoxilva~, # 5/2002-1, Tbilisi, 2002, 172. 1214 ix. Tbilisis saolqo sasamarTlos 2001 wls 7 Tebervlis #2a/64 gadawyvetileba da saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 27 ivnisis #3k/467-01 ganCineba. 1215

sexniaSvili i., pirgasamtexlos anazRaurebis farglebi qarTul sasamarTlo praqtikaSi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 37. 1216 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 14 agvistos #as-671-637-2015 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili. 1217 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 8 maisis #as-167-157-2014 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili.

Page 248: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

248

Tanxobrivi odenoba1218 da sxva iseTi garemoebebi, rac gonivrulobis dadgeniskenaa mimarTuli. amdenad, yovel calkeul SemTxvevaSi pirgasamtexlos gonivrulobis gansazRvra gansxvavebulad unda Camoyalibdes.1219 magaliTad, gonivrulobis sakiTxs ufro meti yuradReba e.w. kumulatiuri pirgasamtexlos1220 arsebobisas unda mieqces,1221 vinaidan pirgasamtexlos moTxovnasTan erTad pirs ar ekargeba Sesabamisi valdebulebis Sesrulebis an zianis anazRaurebis moTxovnis ufleba. Tu mxareTa mier xeli mowereba xelSekrulebas, romlis erT-erT punqtadac pirgasamtexlos sakiTxia gansazRvruli, mxareTa Soris aRniSnuli sakiTxi SeTanxmebulad CaiTvleba. SeiZleba iTqvas, rom mxareTa Soris aseTi SeTanxmeba xelSekrulebiT nakisri valdebulebis dazRvevas gulisxmobs.1222 maSin, ratom ereva kanonmdebeli mxareTa SeTanxmebaSi? pasuxi isev kerZosamarTlebrivi urTierTobis ZiriTadi arsidan gamomdinareobs: TiToeuli urTierToba, romelic pirTa Tanasworobazea dafuZnebuli, kanonmdebels SesabamisobaSi unda mohyavdes keTilsindisierebisa da kerZo avtonomiis principTan. swored aRniSnulia ssk-is 420-e muxlis gansazRvris mizezi. ase, magaliTad, Tu pirgasamtexlo standartuli xelSekrulebis nawils warmoadgens, misi odenobis farglebis dadgena imave winapirobebiT (kerZo avtonomiisa da keTilsindisierebis principebiT) unda moxdes;1223 sxva mxriv, kabaluri xelSekrulebis SemTxvevaSi, Tu xelSekrulebis monawile mxares ar eqneba raime saxis sakanonmdeblo dacva, yovelTvis sust poziciaSi aRmoCndeba. es qmedeba, Tavis mxriv, kerZo avtonomiis arsis winaaRmdeg iqneba mimarTuli. Sedarebis saxiT SesaZlebelia germaniis kanonmdeblobis magaliTis ganxilva: gsk-is 343-e muxli pirgasamtexlos Semcirebis SesaZleblobas exeba, romlis dasaSvebobisTvisac, sasamarTlom unda miiCnios, rom igi aris Seusabamod maRali.1224

1218 Popp G. J., Schadenersatz und Vertragsstrafe bei Arbeitsvertragsbruch, NZA, Heft 13, Verlag

C.H. Beck, München, 1988, 457. 1219 ix. Köhler H., Vertragsstrafe und Schadenersatz, GRUR, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München,

1994, 260. 1220

ix. ganmarteba: Wanturia l., kreditis uzeunvelyofis samarTali, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013, 238. 1221 ix. Köhler H., Vertragsstrafe und Schadenersatz, GRUR, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München,

1994, 262. 1222 Greiner D., Die „Auftragssumme“ bei Vereinbarung einer Vertragsstrafe, ZfBR, Heft 2, Verlag

C.H. Beck, München, 1999, 63. 1223 Leder T., Morgenroth S., Die Vertragsstrafe im Formulararbeitsvertrag, NZA, Heft 17, Verlag

C.H. Beck, München, 2002, 957. 1224 `unverhältnismäßig hoch~.

Page 249: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

249

Tumca, gansxvavebiT ssk-sgan, germanuli samarTlis SemTxvevaSi, aseTi moTxovna movalis mier unda iyos wamoyenebuli.1225/1226 rac Seexeba ukve `Seusabamobis~ sakiTxs, msjelobisas, garda dasaxelebuli 343-e muxlisa, gsk-is 138-e muxlic (zneobis sawinaaRmdego garigebani) gamoiyeneba.1227 zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, xom mxareTa avtonomiur TavisuflebaSi, gansazRvron pirgasamtexlos odenoba, sasamarTlo Carevis uflebamosilebiT sargeblobs, Tumca aseTi gamonaklisi mxolod maSin SeiZleba arsebobdes, rodesac pirgasamtexlo iqneba `Seusabamod maRali~, anu rodesac pirgasamtexlos odenoba gonivrul CarCoebs gascdeba.1228 / 1229 vinaidan, ssk-is mixedviT gawerili araa, rom Semcirebis SesaZlebloba sasamarTlos mxolod mopasuxis (movalis) mier aseTi moTxovnis dayenebis SemTxvevaSi aqvs, niSnavs es, rom sasamarTlo gadawyvetilebis miRebisas mxareTa poziciis miuxedavad, am aspeqtSi Tavisufalia.1230 3.4.3 gansxvaveba pirgasamtexlosa da procentis odenobas Soris

xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

gansxvavebiT pirgasamtexlosgan, procentis gansazRvraSi mxareTa mier gamoxatuli neba kidev ufro metadaa garantirebuli. saqarTvelos kanonmdebloba procentis daklebis SesaZleblobas ar iTvaliswinebs da mxareebs

1225 am sakiTxTan dakavSirebiT ixileT: Stürner in BGB Kommentar,

Prütting/Wegen/Weinrich (Hrsg.), 1. Auflage, Verlag Luchterhand, Neuwied, 2006, §343. Rn. 10. 1226 qarTul iuridiul literaturaSic gamoTqmulia mosazreba, rom pirgasamtexlos SemcirebisTvis mxaris mier Sesabamisi moTxovnis dayenebaa saWiro. winaaRmdeg SemTxvevaSi, sasamarTlo mas ar Seamcirebs. ixileT, sexniaSvili i., pirgasamtexlos anazRaurebis farglebi qarTul sasamarTlo praqtikaSi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 38. 1227 Lindacher W. F., Phänomenologie der ,Vertragsstrafe‘, Vertragsstrafe,

Schadenersatzpauschaierung und schlichter Schadenbeweisvertrag, Anthenäum Verlag, Frankfurt am

Main, 1972, 100. 1228 mesxiSvili q., pirgasamtexlo (sasamarTlo praqtika), <http://www.library.court.ge/upload/pirgasamtekhlo_k.meskhishvili.pdf> [12.01.2016], 9. 1229

Tu qarTul sasamarTlo praqtikas moviZiebT, SevniSnavT, rom sasamarTlo `Seusabamod maRal pirgasamtexlod~ jarimis odenobas naxevarze met SemTxvevaSi miiCnevs. ixileT, sexniaSvili i., pirgasamtexlos anazRaurebis farglebi qarTul sasamarTlo praqtikaSi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi, 44. 1230 Tavisufalia, Tavad gansazRvros, ramdenadaa Seusabamo, Tundac ar hqondes mxares moTxovna dayenebuli.

Page 250: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

250

xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi moqmedebis farTo areals sTavazobs,1231 rac, pirvel rigSi, sasesxo procentis odenobis Tavisufal SeTanxmebaSi gamoixateba. gamonaklisia is zogadi danawesi, romlis farglebSic SeiZleba garigeba (da ara mxolod SeTanxmeba) marTlsawinaaRmdegod an amoralurad iqnes cnobili (ssk-is 54-e muxlis safuZvelze).

SedarebiTi TvalsazrisiT SesaZlebelia gsk-is magaliTis moyvana, romlis komentarSic (gsk-is 488-e muxli) analogiuri mosazrebaa ganviTarebuli procentis odenobis Taobaze _ igi efuZneba mxareTa Tavisuflebas, magram is ar unda iyos amoraluri garigeba1232 da SesabamisobaSi unda modiodes gsk-is 138-e muxlTan.1233 metic, sesxis da procentis ekonomikuri analizis Sedegad germaniaSi ganviTarebulia mosazreba, rom Sinaarsis kontrolis momwesrigebeli normebi (xelSekrulebis standartuli pirobebis SemTxvevaSi) ar moqmedebs.1234 aq mniSvnelovania aRiniSnos, rom aseTi odenobis procentis gawera ar warmoadgens mevaxSeobas, romlis farglebSic garigeba an/da misi Sinaarsi amoralur winapirobebs ar unda Seicavdes.

rogorc msjelobidan ikveTeba, miuxedavad xelSekrulebis Tavisuflebisa, Seusabamod maRali procentis odenobis Semcirebis Taobaze gsk garkveul SezRudvebs adgens, rac aisaxeba sasamarTlo praqtikaSic. kerZod, amgvari daTqma SeiZleba baTilobis samarTlebrivi winapirobis matarebeli gaxdes.1235 es msjeloba saqarTvelos realobaSic SeiZleba iqnes gaziarebuli. sesxis kvalad mniSvnelovania sabanko

1231 kereseliZe d., uzenaesi sasamarTlos praqtikis mimoxilva, `qarTuli samarTlis mimoxilva~ #5/2002-2/3, Tbilisi, 2002, 392-402 _ miuxedavad sakanonmdeblo cvlilebisa, miTiTebuli statiis avtoris mosazreba gaziarebul unda iqnes im faqtoris gaTvaliswinebiT, rom mis mier gakritikebulia saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtika (2001 wlis 19 oqtombris #3k/809-01 ganCineba), romelic ssk-is 625-e muxlis Zvel redaqcias exeboda _ am mxriv dasaxelebuli sasamarTlo ganCinebis analizi sainteresoa swored procentis gawerisas mxareTa Tavisuflebis gansazRvris WrilSi (miTumetes, rom 625-e muxlis Zveli redaqcia garkveul CarCoebs awesebda am kuTxiT). 1232

Berger K.P. in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, §488, Rn. 168

<www.beck-online.beck.de> [11.07.2013]. 1233 citata germanul enaze (naSromSi SemoTavazebulia mxolod perefrazireba da ara pirdapiri Targmani): `Auch die Bestimmung der Zinshöhe

unterliegt in den Grenzen des §138 der Gestaltungsfreiheit der Parteien~. 1234 Staab H., Firmenkredite in der Bankenrechtspraxis, Darlehens- und Sicherheitsverträge im

Tagesgeschäft, 1. Auflage, Betriebswirtschaftlicher Verlag Dr. Th. Gabler/GWV Fachverlage

GmbH, Wiesbaden, 2003, 57. 1235 aRniSnul sakiTxze ixileT: darjania T., ra aris mevaxSeoba? (mevaxSeobis Tanamedrove gageba da misi xelSemyobi sakanonmdeblo da arasakanomdeblo faqtorebi), zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013, 64.

Page 251: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

251

kreditze gamaxviles yuradReba: marTalia, dReisTvis bankebis mier qveyanaSi arsebuli ekonomikuri mdgomareobis gaTvaliswinebiT Zalian didi saprocento ganakveTia kreditebze dawesebuli, magram aseTi SeTanxmebebi kanonsawinaaRmdego rom gaxdes, amoralur garigebad unda iqnes miCneuli. amgvari magaliTi ki gamonaklis SemTxvevebs warmoadgens. sasamarTlo praqtika am kuTxiT ssk-is 54-e muxlTan avlebs paralels da zneobrivi normebis moqmedebis winapirobas gansazRvravs. aRniSnuli muxlis Sedegi ki garigebis ucilod baTilad cnobaa.1236 uaxlesi praqtikis safuZvelze amgvari gadawyvetilebani bevr kiTxvas badebs: Tu baTilad miiCnevs sasamarTlo gadasaxdel procents, maSin aRniSnuli ratom ar vrceldeba ukve gadaxdil procentze?1237 erTi mxriv, aRniSnuli SeiZleba ganimartos sasarCelo moTxovnis farglebis gansazRvriT, Tumca, meore mxriv, sasamarTlos mxridan amaze yuradRebis gamaxvileba umniSvnelovanesia.1238

3.4.4 Sualeduri Sejameba

pirgasamtexlos gansazRvris Tavisufleba, xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebis erT-erTi gamovlinebaa. Sedegad, SesaZlebelia imis dabejiTebiT Tqma, rom xelSekrulebis Tavisufleba aqcesoruli uflebebis SemTxvevaSic vlindeba. pirgasamtexlos gansazRvrisas mxareTa Tavisufleba Semoifargleba mxolod im nawilSi, raSic gonivruli vadebis dadgenaa SesaZlebeli. is, Tu ramdeni SeiZleba iyos `gonivruli odenoba~, winaswar SeuZlebelia fiqsirebuli TanxiT ganisazRvros. ase, magaliTad, qarTul sasamarTlo praqtikaSi vawydebiT SemTxvevas, rodesac 25 460,88 aSS dolari, pirvelma orma instanciam xuTi aTasi dolariT Seamcira, sakasacio palatam misi odenoba 11 000 aSS dolaramde

1236 ix. sasamarTlo praqtika, magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 28 ivlisis #as-663-629-2015 ganCineba. 1237 ix. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2016 wlis 12 ianvris #2b/4259-14 ganCineba. 1238 Tundac ganmarteba im aspeqtSi gaekeTebina, rom, marTalia, moTxovnis farglebs ver gascdeba igi, magram amgvari garigeba an/da garigebis amgvari piroba amoraluri xasiaTisaa da baTil SeTanxmebas unda warmoadgendes xelmoweris momentSive.

Page 252: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

252

daiyvana.1239 uzenaesi sasamarTlos am gadawyvetilebam precedentuli xasiaTi miiRo.1240

sainteresoa sakiTxi, romelic pirgasamtexlos calkeul SemTxvevebs efuZneba. magaliTad, eqskluziuri pirgasamtexlo, romlis arssac warmoadgens is, rom misi odenoba mosalodnel zians aRemateba da misi moTxovna qmedebis ganxorcielebis moTxovnis dayenebis paralelurad ar dgeba.1241 Tu mxareebi Tavidanve nebis gamovlenis safuZvelze SeTanxmdnen pirgasamtexlos am formaze, ratom unda iTvaliswinebdes kanoni damatebiT SezRudvebs? moTxovnis uzrunvelyofis arsic xom is aris, rom mxare winaswar daavaldebulos Sesabamisi moqmedebiT an moqmedebisgan Tavis SekavebiT. zemoaRniSnulidan gamomdinare, Sejamebis saxiT SeiZleba iTqvas, rom saqarTveloSi pirgasamtexlos gamoTvlis wesi, maT Soris, Tanxis proporciuli odenobis gansazRvra erTian sistemaSi ar eqceva. Sedarebis TvalsazrisiT, gsk-is magaliTs Tu moviyvanT, kanonSivea miTiTebuli is winapirobebi, ra unda iqnes gaTvaliswinebuli Semcirebis SemTxvevaSi (upirvelesad, qonebrivi interesi). amasTan, gansxvavebulia pirgasamtexlos Semcirebis da, maSasadame, xelSekrulebis TavisuflebaSi Carevis farglebi germaniis kanonmdeblobiT. amis naTel magaliTs warmoadgens is, rom dasaxelebuli qveynis kanonmdeblobiT, calke mowesrigebaa gaTvaliswinebuli mewarmeTa Soris arsebuli urTierTobebisas, sadac pirgasamtexlos Semcirebis saerTo wesi (gsk-is 343-e paragrafi) ar gamoiyeneba.1242 aRniSnulis mizezi ki, germanuli literaturis mixedviT, mewarmis sakiTxisadmi damokidebuleba da riskebis Sefasebis ufro meti unari (SesaZlebloba,Seafasos situacia ekomonikuri riskis farglebSi, dasaxos prioritetebi da sxv.) saxeldeba, vidre es aramewarme piris SemTxvevaSi iqneboda.1243

1239 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 25 noembris #as-921-960-2011 gadawyvetileba. 1240 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 23 martis #as-811-775-2015 ganCineba; aseve, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 8 aprilis #as-79-73-2015 ganCineba. 1241

Wanturia l., kreditis uzrunvelyofis samarTali, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013, 238-239. 1242 am sakiTxTan dakavSirebiT ixileT, magaliTad, Grüneberg in Palandt,

Bürgerliches Gesetzbuch, Kommentar, Band 7, 74. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015,

§343, Rn. 8. 1243 Kaiser B., Die Vertragsstrafe im Wettbewerbsrecht, Dissertation, Carl Heymanns Verlag KG,

Köln, Berlin, Bonn, München, 1997, 186 – avtori iqve aRniSnavs, rom amiT ar xdeba gsk-is momwesrigebeli normebis ugulebelyofa, aramed, konkretul SemtxvevaSi sakiTxis gadawyveta specialur xasiaTs iZens.

Page 253: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

253

Sedegad, vinaidan qarTuli kanonmdeblobiT pirgasamtexlos gansazRvris konkretuli mowesrigeba ar gvxvdeba, sasamarTlo TiToeul gansaxilvel SemTxvevaSi amodis ssk-is 361-e da 115-e muxlis analizidan da sakuTar pozicias mxaris qonebriv mdgomareobaze, SesaZlo zianis faqtorebsa da sxva arsebiT pirobebze afuZnebs.1244

3.5 momaval qonebaze dadebuli xelSekrulebis baTiloba rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudvis kanonieri

safuZveli

xelSekrulebis Sinaarsis Tavisuflebis SezRuduli xasiaTi yvelaze ukeT iseT SemTxvevaSi vlindeba, rodesac xelSekrulebis Sinaarss samarTlebrivi safuZveli ar gaaCnia. erT-erTi maTgania momaval qonebaze dadebuli xelSekruleba, sadac ar aqvs mniSvneloba, mxareebi deben nasyidobis, Cuqebis, winare Tu sxva saxis xelSekrulebas.1245 aRniSnuli logikuricaa, vinaidan, Tu ar iarsebebs xelSekrulebis obieqti, valdebulebis dakisrebac ar iqneba samarTlebrivi winapirobis mqone. amdenad, momaval qonebaze dadebuli xelSekrulebis dauSvebloba xelSekrulebis Tavisuflebis kanonieri SezRudvis magaliTs warmoadgens.

3.6 xarisxi da garantia saxelSekrulebo urTierTobaSi

3.6.1 sagarantio vada rogorc nivTis xarisxis ganmsazRvreli elementi

nivTis SeZenisas an SekeTebisas SesaZlebelia oferentis SeTavazeba konkretuli garantiis periods iTvaliswinebdes. garantiis arsi nivTis xarisxis dazustebiskenaa mimarTuli. ufro zustad, nivTis xarisxi ofertis gakeTebis SemTxvevaSi swored sagarantio periodze dafuZnebiT ganisazRvreba. magaliTad, teqnikis maRaziaSi mowveva ofertzea gakeTebuli, romlis safuZvelzec, nebismieri teqnikis yidvis SemTxvevaSi, myidvels gaaCnia imave nivTze erTwliani sagarantio ufleba. aRniSnuli gulisxmobs, rom nivTis vargisianobis vada da misi gamarTulad moxmarebis perioduloba gamyidvelis mier xelSekrulebis dadebamdea Camoyalibebuli, xolo nasyidobis xelSekrulebis dadebisas myidveli am pirobebs eTanxmeba.

1244 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 martis #as-1342-1380-2014 ganCineba. 1245 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 16 Tebervlis #as-1070-1312-05 ganCineba.

Page 254: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

254

amasTan, Tu sagarantio vadaSi nivTi gafuWda an aRmoaCndeba nakli, myidvels gamyidvelisTvis pretenziiT mimarTvis ufleba nivTis xarisxis (naklis) safuZvliT miecema. am mosazrebidan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom sagarantio vada nivTis xarisxianobis Sesaxeb informaciis Semcveli winapirobaa, romlis ganmavlobaSic wunis aRmoCena naklis arsebobasTan asocirdeba. ra Tqma unda, amgvari daTqma winaaRmdegobaSi ar modis saxelSekrulebo xandazmulobis vadebTan. piriqiT, SeiZleba iTqvas, rom garkveulwilad xandazmulobis periodis ganvrcobas emsaxureba. 3.6.2 dazustebuli informacia sagarantio pirobebis Taobaze

calke ganxilvis Temaa is, Tu ramdenad Seesabameba sagarantio pirobebs konkretuli nakli, romelic nivTs warmoeSoba. magaliTad, Tu sagarantio pirobebi ar iTvaliswinebs denis cvalebadobis Sedegad nivTze miyenebul zians, maSin, moTxovnis dayenebisas, gamyidveli pasuxismgeblobisgan Tavisufldeba.1246 aRniSnuli gulisxmobs, rom sagarantio pirobad CaiTvleba mxolod is, razec gamyidvels (oferents) winaswar aqvs gacxadebuli.

3.6.3 vadebi garantiis arsebobisas ssk-is 496-e muxlis mixedviT, gamyidvels gaaCnia nivTze vargisianobis vadis gansazRvris uflebamosileba. vargisianobis vada garkveul aspeqtSi SeiZleba sagarantio vadad iqnes moazrebuli, romlis farglebSic nivTis vargisianobaze raime problemis Seqmna mxares moTxovnis dayenebis uflebamosilebas aniWebs. swored dasaxelebuli muxli SeiZleba ganimartos rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlineba nasyidobisas. gamyidveli (aseve, calkeuli xelSekrulebebis SemTxvevaSi, magaliTad, menarde _ ssk-is 653-e muxli) sargeblobs xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvris TavisuflebiT, romlis farglebSic igi Sesabamis periods swored sakuTari nebis gamovleniT irCevs.

3.6.4 gansxvaveba sagarantio vadasa da xandazmulobis vadebs Soris xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi

ssk-is 146-e muxlis mixedviT, xandazmulobis vadebisa da maTi gamoTvlis wesis Taobaze mxareTa SeTanxmeba dauSvebelia.

1246 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 28 seqtembris #as-708-674-2015 ganCineba _ aRwerilobiTi nawili.

Page 255: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

255

aRniSnul pirobebze mxareTa SeTanxmebis miuxedavad, mainc is norma gamoiyeneba, romelic xandazmulobis vadebs imperatiulad adgens.1247 amgvari sakanonmdeblo daTqma mxareTa Soris xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi xandazmulobis sakiTxTan mimarTebiT SeTanxmebis miRwevasa da Sinaarsis gansazRvris sakiTxs imperatiulad krZalavs. Tavis mxriv, am or samarTlebriv instituts Soris arsebobs kidev erTi ganmasxvavebeli niSani: sagarantio vada xandazmulobis vadas ar moicavs. es niSnavs, rom Tu saxelSekrulebo xandazmulobis vada sam wels Seadgens, misi aTvla iwyeba swored sagarantio vadis gasvlis Semdeg. mxare saxelSekrulebo urTierTobisas sagarantio vadis dadgeniT, erTi mxriv, komerciuli miznebisTvis gaTvaliswinebul qmedebas axorcielebs, xolo, meore mxriv, Tavad adgens moTxovnis periodulobas. amdenad, xelSekrulebis Tavisuflebis realizacia klasikuri gagebiT, swored sagarantio vadisas aris saxeze warmodgenili. igi absoluturad efuZneba mxareTa nebas.

3.7 xelSekrulebis Tavisufleba xelSekrulebis calkeuli

saxeebis mowesrigebis safuZvelze xelSekrulebis Sinaarsis Tavisufleba calkeuli saxelSekrulebo saxeebis gansazRvrisas zogadi ganmartebis normas warmoadgens. SesaZlebelia iTqvas, rom kanonSi arsebuli danawesi calkeuli saxelSekrulebo pirobebis ZiriTad principebs gansazRvravs, rac mxareTa Tavisuflebas mxolod konkretul konteqstSi Semofarglavs. magaliTad, ssk-is 477-e muxli nasyidobis arss adgens, romlis Sinaarsis gansazRvra uSualod myidvelisa da gamyidvelis prerogativaa. kanoni saxelSekrulebo urTierTobis monawileebs aniWebs uflebamosilebas, Tavad airCion xelSekrulebis saxe, xolo xelSekrulebis yvelaze gavrcelebuli saxis arsebobisTvis im ZiriTads gansazRvravs, rac Sesabamisi samarTlebrivi Sedegis dadgomisas swored valdebulebis warmoSobis safuZvels warmoadgens. normis zogadi arsis aseTad gansazRvrisTvis sakmarisia calkeul kanonebSi arsebuli daTqmebis samagaliTod moyvana. nasyidobis SemTxvevaSi _ magaliTad, ssk-is 478-e muxli, an 479-e muxli, romelSic miTiTebulia mxareTa moqmedebis Tavisuflebis farglebi da SesaZlebloba, myidvelsa da gamyidvels Soris gansxvavebuli SeTanxmebis miRwevis Taobaze. mxareTa SeTanxmeba ar niSnavs absolutur uflebamosilebas.

1247 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 20 oqtombris #as-285-611-05-05 ganCineba.

Page 256: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

256

igi mxolod SesaZleblobas gansazRvravs. maSin, rodesac nasyidoba yoveldRiuri cxovrebis erT-erT umniSvnelovanes samarTlebriv instituts warmoadgens, misi mowesrigeba swored mxareTa zedapiruli SeTanxmebis samarTlebriv CarCoebSi moqceviskenaa mimarTuli. samagaliTod SeiZleba moyvanil iqnes gacvlis samarTlebrivi urTierToba. gacvla, Tavisi bunebiT nasyidobas waagavs. aRniSnulis amomaval faqtorad SeiZleba Tundac fulis, rogorc nivTis (fasiani qaRaldis), gansazRvra warmoadgendes. ssk-is 522-e muxlis mixedviT, gasacvleli qonebis aratolfasovnebisas mxareTa SeTanxmebas upiratesi mniSvneloba eniWeba, rodesac qonebis garkveuli Rirebuleba piris mier SeiZleba swored fuliT iqnes anazRaurebuli. es norma dispoziciur normaTa kategorias ganekuTvneba, sadac moTxovnis dayenebis winapiroba swored SeTanxmebis Sedegad warmoiSoba. amdenad, mxareTa SeTanxmebas (Sinaarsis gaTvaliswinebas) upiratesi mniSvneloba eniWeba.

ramdenime muxlis aRniSvnaa SesaZlebeli formis Tavisuflebis SezRudvis Taobaze. esenia: ssk-is 525-e muxli, romelic saCuqris dapirebis safuZvelze Cuqebis valdebulebis warmoSobas exeba; ssk-is 942-e muxli _ samisdReSio rCenis xelSekruleba, romelic erTi mxriv, werilobiT formas moiTxovs, xolo, meore mxriv, uZravi qonebis gadacemis Taobaze xelSekrulebis sanotaro damowmebas. ssk icnobs, aseve, SemTxvevebs, rodesac erT samarTlebriv institutSi gansazRvrulia formis Tavisuflebis principi, magram igive samarTlebriv urTierTobas werilobiTi forma savaldebulo safuZvlad miaCnia. magaliTad, SuamavlobisTvis (ssk-is 744-e muxli) werilobiTi forma savaldebulo ar aris, Tumca, SeTanxmeba eqskluziur davalebaze (ssk-is 746-e muxli) da sasesxo makleris (ssk-is 752-e muxli) xelSekruleba werilobiT unda iqnes dadebuli.

3.8 xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi kanonismier valdebulebiT urTierTobebSi

xelSekrulebis Tavisufleba kanonismier valdebulebiT

urTierTobebSi umTavresad saziaro uflebebTan mimarTebiT arapirdapiri saxiT gvxvdeba. kerZod, mowileebs saziaro sagnis marTvisa da sargeblobis wesis gansazRvra SeuZliaT (ssk-is 957-e muxlis me-2 nawili1248). sagnis marTvisa da sargeblobis wesis gansazRvra Sesabamisi SeTanxmebis dadebas gulisxmobs,

1248

ix. xecuriani, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi II, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 957, 334.

Page 257: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

257

romelic, marTalia, kanonismieri valdebulebidan ar gamomdinareobs, Tumca SeTanxmebis pirobebSi 953-968-e muxlebis gaTvaliswineba aucilebelia.

SeTanxmeba, romelic aranakleb ori piris nebis gamovlenas moiTxovs, saziaro uflebebisas saWiroebs imave saxis proceduruli etapebis gavlas, rac saxelSekrulebo urTierTobisTvisaa gansazRvruli. ase, magaliTad, SeTanxmebuli wesis Secvla da sxv., romelic TavisTavad mxareTa prerogativaa da romlis ganxorcielebis uflebamosilebac swored maT gaaCnia.1249

zemoaRniSnulidan gamomdinare, kanonismieri valdebulebiTi urTierTobisas xelSekrulebis Tavisufleba did datvirTvas ar hpovebs. valdebulebis warmoSobis am alternatiul samarTlebriv instituts swored kodeqsis doneze specifikuri mowesrigeba ganasxvavebs saxelSekrulebo urTierTobebisgan.1250 4. xelSekrulebis Tavisufleba inteleqtualuri sakuTrebis

samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva inteleqtualuri sakuTrebis samarTalSi, samoqalaqo samarTlis daniSnulebidan gamomdinare, Sesabamis kanonebSi arsebuli Sinaarsobrivi SezRudvebiT gamoixateba.1251 aRniSnuli dargi kerZo samarTlis erT-erT ganStoebas warmoadgens,1252 romlis fuZemdeblur principsac swored kerZo avtonomia gansazRvravs, xolo masTan dakavSirebuli dargebis farglebSi dadebuli xelSekrulebebi specialur kanonsa da samoqalaqo kodeqsiT gansazRvrul xelSekrulebis Tavisuflebis princips efuZneba.1253

5. xelSekrulebis Tavisufleba saojaxo samarTalSi saojaxo samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba Zalian mcire areals hpovebs. es ganpirobebulia saojaxo samarTlis arsidan, romlis mizansac ara saxelSekrulebo, aramed

1249 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 16 maisis #as-379-359-2011 ganCineba – aRwerilobiTi nawili. 1250 ix. magaliTad, Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 316, 29. 1251 Reimer D., Rechtsvergleichende Bemerkungen zur Vertragsfreiheit im Urheberrecht, GRUR Int,

Heft 3, Verlag C. H. Beck, München, 1977, 85. 1252 ix. magaliTad, jorbenaZe s., saavtoro uflebebi cxovrebaSi, mesame gadamuSavebuli gamocema, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013, 5. 1253 ix. Schulze E., Tendenzen in der Entwicklung des Urhebervertragsrechts, NJW, Heft 11, Verlag

C. H. Beck, München, 1995, 706.

Page 258: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

258

saojaxo urTierTobebis mowesrigeba warmoadgens. swored aRniSnulidan gamomdinare, winamdebare qveTavSi saubari Seexeba xelSekrulebis Tavisuflebis farglebs saqorwino xelSekrulebisas da meti sicxadisTvis, gakeTebuli iqneba garkveuli gansxvaveba, saqorwino xelSekrulebasa da qorwinebas Soris.

5.1 Tavisuflebis farglebi saqorwino xelSekrulebisas saqorwino xelSekrulebis arsi meuRleTa qonebrivi uflebebis samarTlebriv CarCoSi mowesrigebas gulisxmobs.1254 kerZod, swored aseTi saxis xelSekruleba edeba safuZvlad meuRleTa erTad cxovrebis manZilze SeZenili qonebis Tanaziar sakuTrebad aRiarebas.1255 ssk-is 1158-e muxlis 1-li nawili meqorwineebs saqorwino xelSekrulebiT qonebis gankargvis Tavisuflebas aniWebs. aRniSnuli saojaxo samarTalSi warmoadgens Sinaarsis Tavisuflebis erT-erT gamovlinebas (ix. aseve, ssk-is 1167-e muxli). kerZod, meuRleebs saqorwino xelSekrulebiT SeuZliaT konkretuli qonebisTvis damaxasiaTebeli tradiciuli reJimis Secvla,1256 rac ganqorwinebis SemTxvevaSi qonebis gayofisas uwinaresi samarTlebrivi safuZveli gaxdeba. Tu meuRleTa Soris ar iqna saqorwino xelSekruleba dadebuli, ganqorwinebis SemTxvevaSi TiToeul maTgans kanoni TanasakuTrebis moTxovnis uflebas aniWebs, miTumetes, Tu aRniSnuli uZravi qonebis samomavlo beds exeba.1257 saqorwino xelSekrulebis dadeba mxareTa survilze dafuZnebul winapirobas warmoadgens.1258 metic, SeiZleba iTqvas, rom iseTi sakiTxebis gaTvaliswinebisas, rogorebicaa: xelSekrulebaSi cvlilebis Setana, pirobebis damateba da sxv., saWiroa mxareTa Soris iseTive SeTanxmeba, rogoric es sxva

1254

ix. Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1172, 128. 1255 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 23 dekembris #as-290-276-2013 gadawyvetileba. 1256 iqve. 1257 ix. zarnaZe e., meuRleTa mier qorwinebis ganmavlobaSi SeZenili uZravi qonebis marTvisa da gankargvis sakiTxebze sasamarTlo davebis gadawyvetis zogierTi Tavisebureba, qarTuli samarTlis mimoxilva #10/2007-1, Tbilisi, 2007, 134. 1258 CxikvaZe n., saqorwino xelSekruleba, Jurnali `kerZo samarTlis mimoxilva~ #1 2015, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 118.

Page 259: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

259

saxelSekrulebo urTierTobebisTvisaa gaTvaliswinebuli.1259 marTalia, saqorwino xelSekrulebisas gamoiyeneba xelSekrulebisa da zogadad, garigebis momwesrigebeli normebi,1260 am ukanasknels xelSekrulebis sxva saxeebisgan gansxvavebiT gaaCnia ramdenime gamonaklisi. magaliTad, saqorwino xelSekrulebisas dauSvebelia kontrahirebis iZuleba. es ganpirobebulia im faqtoriT, rom qorwineba da, Sesabamisad, ojaxi konstituciur doneze mowesrigebuli samarTlebrivi institutia, romlis dacvac, upirveles yovlisa, saxelmwifos valdebulebas warmoadgens.1261 qorwineba ojaxis Sesaqmnelad mimarTuli qalisa da mamakacis uerTierTpativiscemazea damyarebuli, rac, moraluri TvalsazrisiT, maTi urTierTobis umaRlesi formaa.1262 swored amitom, xelSekrulebis Tavisuflebis principebis gaTvaliswinebiT, mxareebs specifiuri xelSekrulebis1263 dadebis uflebamosileba kanoniT aqvT miniWebuli.

5.1.1 saqorwino xelSekrulebis SezRudvis safuZvlebi saqorwino xelSekruleba xelSekrulebis Tavisuflebis zogad principzea dafuZnebuli.1264 Sesabamisad, masac gaaCnia garkveuli SezRudvebi, romelSic SeiZleba moviazroT Semdegi: a) Sinaarsobriv, anu sakanonmdeblo doneze gansazRvruli SezRudva _ saqorwino xelSekrulebis cnebis ganmmartavi norma, upirveles yovlisa, saubrobs aRniSnuli samarTlebrivi institutis rolze da misi dadebis SesaZleblobas mxolod qonebriv ufleba-movaleobebTan mimarTebiT gansazRvravs. ssk-is 1176-1180-e muxlebi ayalibeben saqorwino xelSekrulebis Sinaarsis cnebas da axdens daTqmas im sakiTxebTan mimarTebiT, romelTa saxelSekrulebo obieqtad moazreba saqorwino xelSekrulebaSi dauSvebelia. magaliTad, mSoblis mier Svilis mimarT arsebuli ufleba-movaleobebis sakiTxi (ssk-is 1179-e

1259 ix. gadelia n., saqorwino xelSekrulebis (kontraqtis) aqtualuri sakiTxebi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 39. 1260

ix. Kanzleiter in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2013, §1408, Rn. 4

<www.beck-online.beck.de> [24.01.2015]. 1261 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 23 ivnisis gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe salome wereTeli-stivensi saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. 1262

Sengelia r., Sengelia e., saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009, 59. 1263 xelSekrulebis specifiuri saxe, romlis dadebis Tavisufleba Sesabamis winapirobebs efuZneba. 1264

Kanzleiter in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2013, §1408, Rn. 1

<www.beck-online.beck.de> [01.12.2014].

Page 260: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

260

muxli), romelic dauSvebelia saqorwino xelSekrulebam moawesrigos1265 da sxv. b) xelSekrulebis mxaris arCevis Tavisuflebis SezRudva _ saqorwino xelSekrulebiT Tavidanve SezRudulia xelSekrulebis mxareTa vinaoba. mxareebi aucileblad unda imyofebodnen qorwinebaSi an momavalSi mainc unda daqorwindnen (gaiaron qorwinebis registracia _ ssk-is 1173-e muxli), rom xelSekruleba ZalaSi Sevides.1266 aRniSnuli ki saqorwino xelSekrulebis dadebisTvis sxva piris, rogorc xelSekrulebis mxaris, arCevis SesaZleblobas gamoricxavs; g) xelSekrulebis formis Tavisuflebis SezRudva _ ssk-is 1174-e muxlis safuZvelze, saqorwino xelSekruleba unda daidos werilobiT da dadasturdes sanotaro wesiT. am aspeqtSi xelSekrulebis sanotaro damowmeba araa savaldebulo xasiaTis, aramed xelSekruleba unda dadasturdes sanotaro wesiT,1267 rac misi Sinaarsis kanonierebis Semowmebas ar gulisxmobs.1268 5.1.2 xelSekrulebis Tavisuflebis zogierTi wesis mimarTeba

saqorwino xelSekrulebasTan rogorc zemoT aRiniSna, kontrahirebis iZuleba saqorwino xelSekrulebisas ar gvxvdeba. rac Seexeba xelSekrulebis standartul pirobebs, Tundac es ukanaskneli ise moviazroT, TiTqos igi erTi piris mier xelSekrulebis ramdenjerme dadebisTvis gansazRvrul da xelSekrulebiT Camoyalibebul pirobebs warmoadgens, masze Teoriul donezec ki argavrceldeba xelSekrulebis standartuli pirobebis momwesrigebeli daTqmebi. garda aRniSnulisa, saqorwino xelSekrulebis monawile mxareebis raodenoba ar SeiZleba iyos orze meti.1269 amasTan, dauSvebelia amgvari xelSekrulebis dadeba mesame pirTa

1265

Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1179, 139. 1266 analogiuradaa es sakiTxi mowesrigebuli germaniis samoqalaqo kodeqsSi. ixileT magaliTad, Mayer in Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.),

Verlag C.H. Beck, Edition: 32, Stand: 01.08.2014, §1408, Rn. 4 <www.beck-online.beck.de>

[08.10.2014]. 1267

Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1174, 131. 1268 Wanturia l., Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1997, 352. 1269 ix. CxikvaZe n., saqorwino xelSekruleba, Jurnali `kerZo samarTlis mimoxilva~ #1 2015, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015, 123.

Page 261: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

261

sasargeblod, mravaljer (ar igulisxmeba SemTxveva, rodesac pirs ramdenime meuRle hyavda da TiToeul maTganTan analogiuri Sinaarsis mqone xelSekruleba dado. mravaljeradi gamoyenebis mizani aseT SemTxvevaSic ar iqneba) da sxv.

5.2 gansxvaveba qorwinebasa da xelSekrulebas Soris

ssk-Si erT-erTi magaliTi, romliTac ormxrivi nebis gamovlena xelSekrulebad ar moiazreba, esaa qorwineba. qristianuli tradiciebidan gamomdinare, meqorwineebi SeiZleba jvrisweriTac Semoifarglon. metic, saeklesio kanonebiT, jvriswera saeklesio qorwinebaa.1270 marTalia, saqarTvelos saxelmwifosa da saqarTvelos samociqulo avtokefaliur marTlmadideblur eklesias Soris dadebuli konstituciuri SeTanxmebis me-3 muxliT, saxelmwifo aRairebs eklesiis mier Sesrulebul jvrisweras, Tumca iqvea miTiTebuli, rom mas samarTlebrivi Sedegi ar mohyveba da, Sesabamisad, ar warmoiSoba mxareTa Soris saojaxosamarTlebrivi valdebuleba.1271 aRniSnuli im faqtoriTaa ganpirobebuli, rom iuridiuli miznebisTvis qorwinebis registracia savaldebulo xasiaTisaa, radgan igi mimarTulia samarTlebrivi Sedegebis warmoSobisken,1272 sxva SemTxvevaSi (mxolod eklesiuri qorwinebisas) mxareebs ar warmoeSobaT kanoniT gaTvaliswinebuli valdebulebani.1273 aseT dros qorwinebas mxolod religiuri datvirTva gaaCnia.1274/1275

qorwinebis registracia dawesebulia, erTi mxriv, saxelmwifo da sazogadoebrivi interesebis uzrunvelsayofad

1270

CikvaiZe d., marTlmadidebluri saeklesio samarTali, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015, 161. 1271

ix. Sengelia r., Sengelia e., saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009, 92 da Semdgomi. 1272

Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1106, 25. 1273 ix. Renck L., staatliche und kirliche Eheschließung, NJW, Heft 14, Verlag C.H. Beck, München,

1996, 907. 1274 CikvaiZe d., marTlmadidebluri saeklesio samarTali, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015, 163. 1275 istroiulad jvrisweram xalxuri wes-CveulebebiT qorwineba Caanacvla da amiT religiam itvirTa ojaxis SeqmnisTvis mniSvnelovani proceduris gavla. aRniSnulis Semdeg qorwinebam samoqalaqosamarTlebiv farglebSi hpova adgili da damkvidrda rogorc samarTlebrivi instituti _ xoferia m., ojaxis gayris wesebi Zveli qarTuli samarTlis mixedviT, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2015, 13 _ <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi_samartali/mariam_xoferia.pdf> [07.04.2016].

Page 262: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

262

da, meore mxriv, saojaxosamarTlebrivi urTierTobebis mowesrigebis mizniT,1276 rac qorwinebis arseobis udavo safuZvels gansazRvravs.1277 aqedan gamomdinare, SesaZlebelia ojaxis samarTlebrivi statusi, meqorwineTa mier xelmoweris Semdeg miCneul iqnes ara xelSekrulebad, aramed samarTlebriv gaerTianebad,1278 romliTac orive mxare SeboWili iqneba sakanonmdeblo doneze arsebuli uflebebiTa da valdebulebebiT.

qorwinebis, rogorc xelSekrulebis erT-erT saxed armoazrebis dasabuTebad gamodgeba, aseve, misi Sedareba winare xelSekrulebasa da niSnobasTan. ssk-is 327-e muxlis me-3 nawiliT, xelSekrulebiT SeiZleba warmoiSvas momavali xelSekrulebis dadebis valdebulebac, riTac ganisazRvreba samomavlo xelSekrulebiT gasaTvaliswinebeli pirobebi,1279 Tumca am SemTxvevaSi winare xelSekrulebac mxareTa Soris mkafiod Camoyalibebul pirobebs unda Seesabamebodes, rac ZiriTadi xelSekrulebis dadebis valdebulebis mqone daTqmasac unda Seicavdes.1280 aRniSnulisgan absoluturad gansxvavdeba niSnobis sakiTxi, romelic samomavlod qorwinebis valdebulebas ar warmoSobs (ix. ssk-is 1109-e muxlis 1-li nawili). aRniSnuli daTqma samoqalaqo samarTalSi genderuli Tanasworobisa da pirTa Tanasworobaze dafuZnebuli uflebis gamoxatulebaa.1281 metic, ssk-is 1109-e muxlis me-3 nawili niSnobis miuxedavad, dauqorwineblobis SemTxvevaSi mxareebs niSnobasTan dakavSirebuli saCuqrebis ukan dabrunebas avaldebulebs.1282 amasTan, Tu niSnobis mxareebisTvis, rogorc momavali meuRleebisTvis, saCuqari mesame pirma gaakeTa, ar gulisxmobs am ukanasknelisadmi iseTi saxis uflebamosilebis arebobas, rom dauqorwineblobis SemTxvevaSi man, rogorc mesame pirma, gamoiTxovos niSnobis erT-erTi mxarisTvis

1276

Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1106, 26. 1277 jorbenaZe s., sabWoTa saojaxo samarTali, Tbilisis saxelmwifo uniersitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1957, 185. 1278 ix. Buchholz S., Eherecht zwischen Staat und Kirche, Preußische Reformversuche in den Jahren

1854 bis 1861, Vittorio Klostermann GmbH, Frankfurt am Main, 1981, 28. 1279

svanaZe, ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 112. 1280

Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 97. 1281

ix. Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1109, 32. 1282 aRniSnulis Taobaze ixileT saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 14 ivnisis #as-297-280-2010 ganCineba.

Page 263: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

263

sakuTrebaSi gadacemuli saCuqari.1283 winare xelSekrulebis SemTxvevaSi kanoni aseT daTqmas ar gansazRvravs da gansxvavebiT niSnobisa da qorwinebisgan, ZiriTadi xelSekrulebis daudeblobis SemTxvevaSi pirvandeli mdgomareobis aRdgenis SesaZleblobas ki ar aniWebs meore mxares, aramed, xelSekrulebis Tavisuflebis principidan gamomdinare, iZleva saxelSekrulebo pirobebSi arsebuli daTqmis gaTvaliswinebiT Sesabamisi moTxovnis dayenebis saSualebas. aRniSnulze dafuZnebiT, niSnobis safuZvelze qorwinebis registraciis moTxovna sasamarTlos gziT alogikuri iqneba.

iseve, rogorc, saxelSekrulebo urTierTobas, qorwinebasac gaaCnia garkveuli samarTlebrivi winapirobebi, romelTa daucvelobis SemTxvevaSic qorwineba ar iqneba iuridiuli Sedegebis momtani.1284 miuxedavad aseTi danawesisa, gansxvavebiT xelSekrulebisgan, qorwinebis momwesrigebeli normebi absoluturad sxva aspeqtSi hpovebs ganviTarebas, rac xazs, upirveles yovlisa, saqorwino urTierTobebSi xelSekrulebis Tavisuflebis pricnipis aralerevanturobas usvams. misi kavSiri umeteswilad calkeul principebTan mimarTebiT unda iqnes danaxuli.1285

kidev erTi ganmasxvavebeli niSani, romelic qorwinebasa da xelSekrulebas erTmaneTisgan mijnavs, esaa qorwinebisa da xelSekrulebis baTilobis safuZveli. Tu xelSekrulebis baTilobisas gamoiyeneba garigebis zogadi normebi, ssk-is 1140-1150-e muxlebi qorwinebis baTilobis sakiTxs calke saxiT awesrigebs, romlis safuZvelzec (ssk-is 1146-e muxlidan gamomdinare), sasamarTlos mier qorwinebis baTilad cnobis safuZvelze qonebrivi urTierToba unda gadawydes ssk-is 173-e muxlis safuZvelze, romelic sanivTosamarTlebriv WrilSi ganmartavs nivTze sakuTrebis uflebis sakiTxs. rac Seexeba qorwinebis baTilobas, mas, marTalia, gaaCnia ukuqceviTi xasiaTi,1286 Tumca, pirvandeli mdgomareoba am SemTxvevaSi unda aRdges mxolod im qonebis saxiT,1287 ra qonebac meqorwineTa mier qorwinebaze xelis moweramde arsebobda.1288

1283 ixileT igive ganCineba, samotivacio nawili. 1284 Sengelia r., Sengelia e., saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009, 72 da Semdgomi. 1285 ix. iqve, 63. 1286 iqve. 138. 1287 magaliTad, gvaris tarebis uflebis kuTxiT. 1288

Sengelia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1146, 93.

Page 264: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

264

Sejamebis saxiT SeiZleba iTqvas, rom qorwineba ar aris xelSekrulebis analogiuri. misi elementebis gamoyenebis safuZvelze dgeba Sesabamisi samarTlebrivi Sedegi.1289 marTalia, aRniSnul samarTlebriv instituts gaaCnia Tavisuflebis garkveuli niSnebi, Tumca mecnierebaSi dafiqsirebulia pozicia, rom qorwineba ar SeiZleba sxva valdebulebiTsamarTlebrivi institutebis msgavsad iqnes moazrebuli,1290 vinaidan ssk mas gansxvavebul mowesrigebas udgens.1291

6. xelSekrulebis Tavisufleba memkvidreobis samarTalSi memkvidreobis samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba yvelaze ufro mwiri saxiTaa warmodgenili. metic, xelSekrulebis Tavisuflebis gavlena upiratesad principis doneze igrZnoba. magaliTad, anderZis safuZvelze Sesabamisi Sinaarsis gansazRvris Tavisufleba.1292 aRniSnuli calmxrivi garigebis erT-erT magaliTs warmoadgens1293 da amdenad, am SemTxvevaSi xelSekrulebis Tavisuflebis normebi pirdapiri gziT ar gamoiyeneba. iseve, rogorc saxelSekrulebo urTierTobaSi, memkvidreobis drosac Sesabamisi qmedeba keTilsindisierebis princips unda efuZnebodes,1294 Tumca es ver gaxdeba imis safuZveli, rom xelSekrulebis Tavisuflebis klasikuri gageba memkvidreobis samarTalSi iqnes gaziarebuli. aq ufro xelSekrulebis Tavisuflebis garigebis TavisuflebasTan mimarTebiTaa SesaZlebeli saubris warmarTva.

6.1 memkvidreobis xelSekrulebis ararseboba ssk-Si amdenad, ssk ar iTvaliswinebs klasikuri gagebiT memkvidreobis xelSekrulebis saxes. maSasadame, e.w. memkvidreobis xelSekruleba qarTuli kanonmdeblobiT ar gvxvdeba. kanonmdeblobis Seswavlisas ikveTeba erTi saintereso detali: Tu konkretuli samarTlebrivi instituti ar iTvaliswinebs xelSekrulebis klasikur saxes, maSasadame, xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlineba im

1289 Sengelia r., Sengelia e., saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009, 62. 1290 aRniSnulis Taobaze ixileT: Erbarth A., die Ehe ist kein Schuldverhältnis, NJW, Heft

48, Velrag C.H. Beck, München, 2013, 3478 da Semdgomi. 1291 Sengelia r., Sengelia e., saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009, 66. 1292 Kaulbach A.-M., Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011, 398. 1293 ix. magaliTad, Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011, 295. 1294 ix. magaliTad, Linnenbrink D., Der Vertrag zugunsten Dritter in der notariellen Praxis,

MittRhNotK, Heft 11, Verlag C.H. Beck, München, 1992, 267.

Page 265: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

265

institutTan mimarTebiT specifiuri, SezRuduli da mwiria.1295 asea memkvidreobis samarTlis SemTxvevaSic. am TvalsazrisiT, qarTuli kanonmdeblobis mowesrigeba gansxvavdeba ucxo qveynis kanonmdeblobebisgan. magaliTad germaniis SemTxvevas Tu ganxivilavT, memkvidreobis xelSekruleba gsk-iT pirdapiraa gansazRvruli.1296 aseTi xelSekrulebis SemTxvevaSi SezRudva daaxloebiT iseTive principiT xasiaTdeba, rogorc saqorwino xelSekrulebisas. kerZod, igi, Tavisi specifikidan gamomdinare, mravali kuTxiT izRudeba. kerZod, gsk-is 2278-e paragrafis me-2 nawilis mixedviT, memkvidreobis xelSekruleba mxolod sami aqspeis irgvliv SeiZleba daidos: a) memkvidris daniSvna; b) saanderZo danakisri; g) valdebulebis dakisreba. CamoTvlilTaga, Tu romelimesTan SeusabaobaSi mova xelSekruleba, es SeiZleba misi baTilobis safuZveli gaxdes.1297 sxva mxriv, Tu igive saqorwino xelSekrulebas SevadarebT, kontrahentis arCevis Tavisuflebis aspeqtSi aq ufro meti Tavisuflebaa, vinaidan mxared nebismieri piris arCevaa SesaZlebeli.1298

rogorc memkvidreobis xelSekrulebis sami pirobis mixedviT ikveTeba, igi moicavs anderZisa da saanderZo danakisris elementebs. xelSekrulebis amgvari tipis arseboba ramdenadaa dasaSvebi maSin, rodesac es kanoniT pirdapir mowesrigebuli araa, sakamaToa. am SemTxvevaSi unda amovideT, upirveles yovlisa, memkvidreobis samarTlis arsidan, romelSic mxares ar unda mieniWos iseTi Tavisufleba, rac igive valdebulebiTi samarTliT aqvs mas miRebuli. Tavisi bunebiT, memkvidreobis samarTalma zustad unda gansazRvros moqmedebis areali, rac aris kidec misi erT-erTi umTavresi damaxasiaTebeli niSani. Sedegad, Tu memkvidreobis xelSekrulebas ar icnobs kanoni, xelSekrulebis Tavisufleba mis mimarT ver gavrceldeba, radganac es kanonmdeblobasTan ar iqneba SesabamisobaSi.

6.2 memkvidreobis samarTalSi xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebis konkretuli magaliTebi

rogorc aRiniSna, memkvidreobis samarTalSi xelSekrulebis Tavisufleba mxolod ramdenime normaSi gvxvdeba. magaliTad, ssk-is 1330-e muxlis mixedviT, xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli uflebebi da movaleobebi,

1295 igulisxmeba, rom mxolod ramdenime SemTxvevaSi gvxvdeba aseTi gamovlineba da Sesabamisad, mxareTa Tavisuflebis standarti ssk-is 319-e muxlze dafuZnebiT. 1296 gsk-is 1941-e paragrafi (Erbvertrag). 1297 Schellhammer K., Erbrecht nach Anspruchsgrundlagen, 3., neu bearbeitete Auflage, Verlag C.F.

Müller, Heidelberg, 2010, Rn. 452. 1298 iqve.

Page 266: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

266

romlebic mxolod kreditorisa da movalis sicocxleSi moqmedebs da maTi Sewyveta erT-erTi maTganis gardacvalebazea damokidebuli, ar SeiZleba samkvidroSi iqnes gaTvaliswinebuli. xelSekrulebis TavisuflebasTan kavSiri am aspeqtSi warmodgenilia, erTi mxriv, Sinaarsis Tavisuflebis, xolo, meore mxriv, kanonis safuZvelze miniWebuli uflebamosilebis kuTxiT, romlis mixedviTac, mxareebs SeuZliaT kanonis Sesabamisad miuTiTon im valdebulebebze, rac maT mier sicocxleSive unda ganxorcieldes. kidev erTi sakiTxi, romelic xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi ganxilvisTvis iqneba gamosadegi, esaa ssk-is 1410-e muxli, romlis mixedviTac, memkvidreebs miniWebuli aqvT anderZis aRsrulebis Taobaze SeTanxmebis miRwevis uflebamosileba.1299 SeTanxmeba ar iTvaliswinebs kanoniT dadgenil formas, Tumca mtkicebulebis Tvalsazrisidan gamomdinare, mniSvnelovania misi werilobiT gansazRvra. ra SeiZleba iyos aseT SemTxvevaSi werilobiTi dokumenti, Tu ara ormxrivi, an mravalmxrivi garigeba? marTalia, garigebasa da xelSekrulebas Soris mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSnebi arsebobs, magram aseTi garigeba xelSekrulebad unda iqnes moazrebuli. analogiuri daTqmis gakeTeba SesaZlebelia samkvidros gayofis Taobaze ssk-is 1452-e muxlis1300 Sesabamisad, rodesac memkvidreebs gaaCniaT uflebamosileba, kanonSi gawerili wesis miuxedavad, Tavad gadawyviton wilis ganawilebis proporciulobis sakiTxi.1301 sakiTxze ufro meti konkretikisTvis mniSvnelovania, erTmaneTisgan gamijnul iqnes xelSekrulebisa da SeTanxmebis sakiTxi. xelSekruleba xom ormxriv an mravalmxriv garigebas warmoadgens,1302 romelic ori an meti piris SeTanxmebas saWiroebs.1303 SeTanxmebis xelSekrulebad moazrebisTvis, mniSvnelovania aRiniSnos, rom yvela saxis nebis gamovlena

1299

axvlediani, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1410, 460. 1300 ssk-is meeqvse wignis (memkvidreobis samarTali) me-11 TavSi gawerili normebis Sesabamisad. 1301 axvlediani, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1452, 492. 1302

axvlediani z., valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999, 10. 1303ioseliani n., xelSekrulebis ganmarteba, gamomcemloba iuridiuli firma `bona kauza~ Tbilisi, 2008, 16.

Page 267: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

267

yovelTvis ar warmoadgens xelSekrulebas,1304 vinaidan samoqalaqo samarTalSi moqmedebis principi: `yvela xelSekruleba garigebaa, magram yvela garigeba xelSekruleba ar aris~.1305 Tavis mxriv, yvela xelSekruleba ori mxaris SeTanxmebas gulisxmobs,1306 rac SeTanxmebis, rogorc sakanonmdeblo doneze mowesrigebuli terminis, saxelSekrulebo urTierTobebis WrilSi moazrebisTvis mniSvnelovan winapirobas uyenebs (ra Tqma unda, arsebobs ormxrivi SeTanxmebebi, romelic xelSekruleba ar aris, Tumca gansaxilveli sakiTxidan gamomdinare, memkvidreobis samarTlis calkeuli muxlebiT gaTvaliswinebuli qmedeba swored aseTad unda iqnes miCenuli). magaliTisTvis SeiZleba ssk-is 1494-e muxlze saubari (kreditorTa dakmayofilebis wesi): memkvidreebs Soris SeiZleba miRweul iqnes SeTanxmeba kreditorTa dakmayofilebis Taobaze. kanonSi gansazRvrulia kreditorTa erTjeradi dakmayofilebis sakiTxi, Tumca iqve gvxvdeba daTqma, rom maT Soris SeiZleba sxva SeTanxmebac arsebobdes, magaliTad, nawil-nawil gadaxdis periodulobis Taobaze Sesabamisi konsesusis miRweva1307 da sxv. ra SeiZleba iyos aseTi saxis SeTanxmeba, Tu ara xelSekruleba, romelic mkacrad gansazRvravs, magaliTad, angariSsworebis periodulobas.

1304 ix. magaliTad, cercvaZe g., ZlieriSvili/cercvaZe g./robaqiZe/svanaZe/cercvaZe l./janaSia, saxelSekrulebo samarTali,

gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014, 60. 1305

iqve. 1306 iqve. 1307

axvlediani, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000, muxli 1494, 520.

Page 268: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

268

IX. daskvna

xelSekrulebis Tavisuflebas ar aqvs didi istoria. misi samarTlebriv institutad Camoyalibeba mxolod ramdenime saukunes iTvlis.1308 xelSekrulebis Tavisuflebis doqtrinis ganviTarebis erT-erT umTavres xelSemwyobad aSS miiCneva,1309 rac ekonomikuri revoluciiTaa ganpirobebuli. aseTi uflebis realizaciis aucilebloba msxvili komerciuli organizaciebis Seqmnam ganapiroba, romelTac moqmedebis Tavisufali areali sWirdebodaT.1310 Sesabamisad, igi ganviTarda sazogadoebis ganviTarebasTan erTad. iuridiul literaturaSi Camoyalibebulia Sexeduleba, rom xelSekrulebis Tavisuflebis istoria aris individis/piris SezRudvebis istoria1311 (aRniSnuli imgvarad unda iqnes gagebuli, rom xelSekrulebis Tavisuflebas araabsolutur uflebad aRiarebdes1312). marTalia, aSS-s ekonomikurma winsvlam xelSekrulebis Tavisuflebas biZgi misca, Tumca aRniSnuli institutis samarTlebrivad ganviTarebaSi kontinenturi evropis samarTlis qveynebs gadamwyveti roli miuZRviT. aRniSnuli gamomdinareobs rogorc sakanonmdeblo doneze misi mowesrigebis, ise sasamarTlo praqtikis ganviTarebisa da iuridiul mecnierebaSi damkvidrebuli mosazrebebis SejerebiT.

xelSekrulebis Tavisuflebas iyenebs nebismieri profesiis warmomadgeneli. metic, iuridiul literaturaSi damkvidrebulia mosazreba, romlis mixedviTac, xelSekrulebis Tavisuflebis arsebobis gareSe SeuZlebelia arsebobdes sabazro ekonomika, romelic, Tavis mxriv, erTian jaWvs qmnis konstituciiT miniWebuli uflebamosilebiT1313 da romliTac mxareebs sakuTari SesaZleblobebis realizaciis SesaZlebloba aqvT.1314 sakuTari SesaZleblobebis realizaciis unari ki

1308

ix. Kilian W., Kontrahierungszwang und Zivilrechtssystem, AcP, Heft 1/2 (April 1980), Verlag

Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980, 48. 1309

Ллойд Д., Идеа Права, Перевод с английского, М. А. Юмашева, Ю. А. Юмашев, Юмашев,

М. Югона, Москва, 2002, 163. 1310

ix. iqve. 1311

Von Jan B. (Jus Privatum, Bd. 40). - Tübingen, Mohr Siebeck 1999. XXIV, 722 S. _ miTiTebulia: Meder Stephan, Privatautonomie und Kontrahierungszwang, NJW, Heft 4, Verlag

C. H. Beck, München, 2002, 279. 1312

ix. Meder S., Privatautonomie und Kontrahierungszwang, NJW, Heft 4, Verlag C. H. Beck,

München, 2002, 279. 1313

ix. Bäurele M., Vertragsfreiheit und Grundgesetz, 1. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft,

Baden-Baden, 2001, 306 _ aRniSnul gverdze miTiTebulia niperdeis (Nipperdey) mosazreba, moyvanilia nawilobriv citatis saxiT. 1314

ix. Sengelia i., saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009, 46.

Page 269: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

269

gulisxmobs, rom xelSekrulebis Tavisufleba damokidebulia piris mier sakuTari qcevis Sedegis gaazrebaze, rac, Tavis mxriv, piris uflebaunarianobasa da qmedunarianobis realizaciis safuZvelia.1315 es ki samarTlebrivi wesrigis damyarebis winapirobas warmoadgens.1316

naSromSi ganxiluli sakiTxebidan gamomdinare, daskvnaSi ramdenime aspeqtia, romelic konkretulad unda iqnes gamoyofili. es warmoadgens im Sedegs, romelic naSromze muSaobisas iqna miRebuli. mniSvnelovania TiToeuli maTganis cal-calke dasaxeleba:

1. xelSekrulebis Tavisuflebis pirdapiri normatiuli mowesrigeba qarTul realobaSi 1997 wlidan gvxvdeba. aRniSnuli gamomdinareobs ori faqtoridan: a) ssk-is 319-e muxlis 1-el nawilSi arsebuli daTqmidan da b) sasamarTlo praqtikidan, sadac miRebuli gadawyvetilebani xelSekrulebis Tavisuflebis princips (sxva kerZosamarTlebriv principebTan erTad) efuZneba. qarTuli samarTlis istoriul ZeglebSi xelSekrulebis Tavisuflebis mxolod calkeuli gamovlinebebi SeimCneva. saqarTvelos demokratiuli respublikis samarTlebriv aqtebSi aseve arsebobda daTqmebi, romlebic klasikuri gagebiT xelSekrulebis Tavisuflebis princips gamoxatavs, Tumca cnobili istoriuli movlenebis gaTvaliswinebiT, praqtikaSi ver hpova man saTanado asaxva. rac Seexeba ssrk-is periods, xelSekrulebis Tavisufleba klasikuri gagebiT, aseve, SeuZlebeli iyo yofiliyo. es gamomdinareobs im faqtoridan, romlis mixedviTac, Tu pirs ar gaaCnia xelSekrulebis obieqtze Tavisufali ufleba, maSin mas xelSekrulebis Tavisuflebis farglebSi realizaciac SezRuduli eqneba. amdenad, SeiZleba iTqvas, rom valdebulebiTi samarTlisa da mis farglebSi moqmedi xelSekrulebis Tavisufleba Tanamedrove saqarTveloSi, rogorc postsabWoTa qveyanaSi, ganviTarebuli sabazro ekonomikis pirobebSi axal samarTlebriv instituts warmoadgens,1317 romelic saxelmwifos mier miniWebuli nebidan gamomdinareobs (zogierTi saxelmwifo am institutze sakuTar samomavlo ganviTarebis etapsac ki afuZnebs1318). igi mxareTaTvis miniWebul Zalauflebas gulisxmobs, Tavadve gansazRvron

1315

ix. kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009, 117. 1316

ix. von Thur, AT I, 1910, §22 III, 378; Larenz/Wolf, AT des Bürgerlichen Rechts, 2004, §6,

RdNr. 1 ff _ miTiTebulia iqve. 1317 Lang S., Lomidze V., Scheffler K., Georgisches Zivilgesetzbuch und das deutsche BGB, WiRO,

Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2003, 372. 1318 ix. magaliTad, Leible S., Non-Discrimination, Common Frame of Reference and Existing EC

Contract Law, Reiner Schulze (Ed.), Sellier, European Law Publishers GmbH, Munich, 2008, 129.

Page 270: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

270

winaswari iuridiuli Sedegebi da moawesrigon kanonTan miaxloebul doneze Sesabamisi urTierToba.1319 2. xelSekrulebis Tavisufleba moizarebs yvela im princips, romelsac kerZo samarTali efuZneba. amdenad, xelSekrulebis Tavisufleba moicavs, umTavresad, keTilsindisierebisa da kerZo avtonomiis principebs. metic, igi yoveldRiur cxovrebaSi am faseulobebs efuZneba da konkretuli formiT maT realizaciasac ki axdens. swored amitomaa, rom, magaliTad, keTilsindisierebis an saxelSekrulebo Tanasworobis principis darRvevam SesaZlebelia konkretuli piris uflebis darRveva gamoiwvios. 3. xelSekrulebis dadeba Tavisuflebis praqtikuli gamovlinebaa. swored am miznis miRwevisken mimavali gzac Tavisuflebis calkeul gamovlinebad unda iqnes miCneuli. Sedegad, SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis TavisuflebisTvis mxareebi ofertisa da aqceptis Tavisuflebis farglebSi moqmedeben, romlis realizaciasac ormxrivi an mravalmxrivi xelSekrulebis dadeba warmoadgens. am ganmartebis kvalad mniSvnelovania aRniSnul iqnes, rom xelSekruleba ormxrivi an mravalmxrivi garigebaa, magram yvela ormxrivi an mravalmxrivi SeTanxmeba/garigeba xelSekruleba ver gaxdeba. magaliTad, qorwineba, wesdeba da a.S. 4. xelSekrulebis Tavisuflebas gaaCnia sakonstitucio safuZvlebi, romelic kanonmdebels moqmedebis farTo areals sTavazobs. saqarTvelos konstituciis me-16 muxli pirovnebas Tavisufali ganviTarebis uflebas aniWebs. xelSekrulebis dadebis mizansac xom sakuTari nebis praqtikuli realizacia warmodgens. Sesabamisad, saqarTvelos konstituciiT ganmtkicebuli ZiriTadi uflebebi xelSekrulebis Tavisuflebis instituts samarTlebriv fundaments uwesebs, romelze dafuZnebiTac kanonmdebeli kerZosamarTlebrivi urTierTobisas moqmedebis umTavres farglebs gansazRvravs. aRniSnuli ise ar unda iqnes gagebuli, TiTqos yvela saxelSekrulebosamarTlebrivi urTierTobis gadawyveta sakonstitucio doneze unda ganxorcieldes. konstituciasTan Sesabamisobis an principis ganxilvaze dafuZnebiT, calkeuli sakiTxis ganxilva konkretul procedurul meqanizmis gamoyenebiTaa SesaZlebeli, romlis gamoyenebis uflebamosileba saerTo sasamarTloebs gaaCniaT. 5. swored sakonstitucio da kerZosamarTlebriv principebze dafuZnebiT xdeba xelSekrulebis Tavisuflebis asaxva kanonmdeblobasa da praqtikaSi. metic, SeiZleba iTqvas, rom saxelSekrulebo Tanasworoba da saxelSekrulebo

1319 Elliott C., Quinn F., Contract Law, 7th Edition, Person Education Limited, Edinburgh, 2009, 4.

Page 271: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

271

samarTlianoba swored im fundamentur principebs efuZneba, romelic xelSekrulebis praqtikul gamovlinebas dasaSveb areals ganusazRvravs. am mizniT kanonmdebeli, erTi mxriv, gansazRvravs xelSekrulebis Tavisuflebas (adgens mis farglebs da a.S.), xolo, meore mxriv, awesebs SezRudvis calkeul SesaZleblobebs. 6. xelSekrulebis Tavisuflebis praqtikuli daniSnulebisTvis xelSekrulebis saxeebis magaliTis moyvanaa SesaZlebeli. ufro zustad, xelSekrulebis diferenciacia sxvadasxva saxeebad, maT Soris, Tanamedrove teqnologiebis ganviTarebasTan saxelSekrulebo urTierTobebis Sesrulebis meqanizmis adaptireba saxelSekrulebo urTierTobebSi arsebuli Tavisuflebis gamovlinebaa. swored aseT saxeebad dayofa warmoSobs im SesaZleblobas, rom mxareebma dadon nebismieri, Tundac, kanonmdeblobiT ganusazRvreli / gauTvaliswinebeli xelSekruleba. adamianisTvis ormocdaaTi wlis win rTuli iqneboda imis warmodgena, rom is raime nivTs saxlSi arsebuli mowyobilobidan SeiZenda, an mas eqneboda personaluri telefoni, romelsac mudam Tan daatarebda da Rilakze TiTis erTi daWeriT uamrav, misTvis sasurvel garigebas dadebda. aseve aRsaniSnavia, rom kanonmdeblobis ganviTarebac uwyobs xels xelSekrulebis tipebis ganviTarebas da zogierT SemTxvevaSi, mas e.w. `araklasikur saxes~ aZlevs.1320 es ki xelSekrulebulebis Tavisuflebis gareSe SeuZlebeli iqneboda. amdenad, xelSekrulebis calkeul saxeebad dayofa xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebis magaliTs warmoadgens, sadac, TiToeul SemTxvevaSi, mTavaria, igi ar ewinaaRmdegebodes kanons.

7. xelSekrulebis TavisuflebaSi Careva sakanonmdeblo doneze dasaSvebia. es gansaxilveli samarTlebrivi institutis SezRudul xasiaTze miuTiTebs. amgvari msjeloba logikuricaa, radgan xelSekrulebis Tavisufleba absolutur uflebad rom iqnes miCneuli, qveyanaSi arsebuli marTlwesrigi mniSvnelovnad dairRveoda. aqedan gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis Tavisufleba ar gulisxmobs mxareTa mier nebismieri saxiT nebismieri saqmianobis ganxorcielebas.1321

1320 magaliTad, nasyidobis xelSekruleba saerTaSoriso urTierTobebis konkretul SemTxvevebSi SeiZleba im gagebis nasyidobis xelSekrulebis tips ar warmoadgendes, rac calkeuli qveynis kanonmdeblobiTaa mowesrigebuli. aRniSnuli mosazrebis gamyarebisTvis SegiZliaT ixiloT, Nicolai P., Der Vertragstyp des UN-Kaufrechts, Vertragstypen in Europa, Historische Entwicklung

und europäische Perspektiven, Santos/Baldus/Dedek (Hrsg.), Kümmerle (Red.), Sellier european

law publishers GmbH, München, 2011, 259 da Semdgomi. 1321 ix. ZlieriSvili z., qonebis sakuTrebaSi gadacemis xelSekrulebaTa samarTlebrivi buneba, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010, 11.

Page 272: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

272

zogierT SemTxvevaSi SesaZlebelia gamoyenebul iqnes kanonqvemdebare normatiuli aqtebic, romelic amgvar samarTlebriv urTierTobas moawesrigebs.1322 8. Tavis mxriv, SezRudva sxvadasxvagvarad vlindeba. xelSekrulebis Tavisuflebisas SezRudvis or umTavres safuZvlad Sinaarsis gansazRvrisa da xelSekrulebis dadebis Tavisufleba unda iqnes miCneuli. swored dasaxelebul SezRudvaze dayrdnobiT xdeba saxelSekrulebo urTierTobebSi Tavisuflebis kanoniseuli farglebis aTviseba. kerZod, rom ar arsebobdes xelSekrulebis Tavisufleba, ar iarsebebda misi calkeuli gamovlinebebi. aseT gamovlinebad ki SeiZleba miCneul iqnes: Sinaarsis Tavisufleba; xelSekrulebis dadebis Tavisufleba; xelSekrulebis formis arCevis Tavisufleba; xelSekrulebis tipis arCevis Tavisufleba; saxelmwifos nebarTva rogorc SezRudvis safuZveli; kontrahirebis iZuleba, xelSekrulebis standartuli pirobebi da sxv., romlebic calkeuli magaliTidan gamomdinare, SeiZleba iqnes gansazRvruli. xelSekrulebis Tavisuflebisas misi calkeuli gamovlineba SeiZleba erToblivad moqmedebdes konkretul sakiTxTan mimarTebiT; aseve, SesaZlebelia, erToblivad xdebodes misi SezRudvac. magaliTad, Sinaarsis TavisuflebasTan erTad izRudebodes dadebis Tavisufleba. aseTi gamovlineba kidev erTxel usvams xazs saxelSekrulebo urTierTobebSi moqmedebis farTo arealis arsebobas. 9. rogorc aRiniSna, ZiriTadi saxelSekrulebo pirobebis gansazRvra xelSekrulebis Tavisuflebis principis realizaciis ganxorcielebaa.1323 aseTad ki is Sinaarsi unda moviazroT, romelic gamiznulia valdebulebis Sesrulebaze.1324 Sedegad sargebels xelSekrulebis monawile TiToeuli mxare iRebs.1325/1326 Tavis mxriv, Sinaarsis gansazRvrasac gaaCnia farglebi. maSasadame, Sinaarsis Tavisuflebis gansazRvris SesaZlebloba aris ara mxolod ufleba, aramed winapiroba imisa, rom xelSekruleba samarTlebrivad iqnes miCneuli. ssk-is 52-e muxli swored am sakiTxs ganamtkicebs principis doneze, romlis farglebSic dgindeba, rom mxareTa mier gamoxatuli

1322 iqve. 1323

ix. Wanturia, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001, muxli 319, 60. 1324

Todua m., vilemsi h., valdebulebiTi samarTali, saqarTvelos azalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2006, 82. 1325

Kötz H., Vertragsrecht, 2. Auflage, Mohr Siebeck, Tübingen, 2012, 12. 1326

sargeblis miRebaze rogorc saxelSekrulebo urTierTobebis ganxorcielebaze da mis samoqalaqo brunvaze damokidebulebis sakiTxze ixileT: zoiZe b., evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005, 271.

Page 273: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

273

neba obieqtur garemoebebs (kanonmdeblobasTan erTad) unda Seesabamebodes. kerZod, Sinaarsis Tavisuflebis realizacia garkveulwilad saxelSekrulebo urTierTobis dadebis aucilebel winapirobadaa miCneuli. Sedegad, xelSekrulebis ganmatebis an davis calkeuli aspeqtis Camoyalibebis drosac swored xelSekrulebis Sinaarss eniWeba gadamwyveti mniSvneloba. magaliTad, xelSekrulebis saxelwodebis SemTxvevaSi, saxelwodebis miuxedavad, upiratesoba mainc mis Sinaarss eniWeba. swored Sinaarsia samomavlod xelSekrulebis samarTlebrivad ganmartebis umTavresi winapiroba da ara is, Tu ra saxiTaa dasaTaurebuli igi1327 da sxv. 10. Sinaarsis Tavisuflebis paralelurad mniSvnelovania formis Tavisuflebac. am mxriv, ori aspeqtia gamosayofi: a) formis SezRudvis pirdapiri wesi da b) formis arCevis mxareTaTvis miniWebuli Tavisufleba. pirvelis SemTxvevaSi kanoni iTvaliswinebs yovel aseT wess. rac Seexeba mxareTa Tavisuflebis farglebs, igi exeba ara mxolod kanonSi gaweril calkeul xelSekrulebebs, aramed xelSekrulebis iseT saxeebsac, romelzec kanoni pirdapir ar saubrobs. magaliTad, eleqtronul xelSekrulebebs, romlebic werilobiT dadebul xelSekrulebad miiCneva1328 da romlebzec mxareTa mier nebis gamovlenac aseve eleqtronulad xorcieldeba. mas ar gaaCnia is samarTlebrivi winapiroba, rac kanoniT formis Tavisuflebis SezRudvis sakiTxTanaa dakavSirebuli. ufro zustad rom iTqvas, eleqtronuli xelSekrulebebis dros kanoni pirdapiri wesiT werilobiTi xelSekrulebis dadebas ar iTvaliswinebs. aseTi saxiT dokumentis dadebis saWiroeba misi mowesrigebidan da praqtikuli daniSnulebidan gamomdinare xdeba. 11. xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlinebisa da SezRudvis WrilSi aucilebelia aRiniSnos kontrahirebis iZulebis sakiTxi. kontrahirebis iZuleba mimarTulia ara xelSekrulebis Tavisuflebis (kerZo avtonomiis principis) darRvevis, aramed pirTa Tanasworobaze dafuZnebuli urTierTobis praqtikuli realizebis SesaZleblobisken. kontrahirebis iZuleba saxelSekrulebo urTierTobebSi xelSekrulebis dadebamde periods moicavs. kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis Tavisuflebis WrilSi im farglebSi moqmedebs, sadac kerZo avtonomiis principis dacva unda ganxorcieldes. igi metwilad exeba iseT

1327

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 oqtombris #as-459-438-2015 gadawyvetileba _ aRwerilobiTi nawili. 1328 Katsh M. E., Law in a Digital World, Oxford University Press, New York, 1995, 115.

Page 274: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

274

pirebs, romelTac bazarze gabatonebuli statusi gaaCniaT.1329 dauSvebelia am samarTlebrivi institutis gaazreba mxolod ise, TiTqos kontrahirebis iZuleba mxares xelSekrulebis dadebis moTxovnis uflebas aniWebdes. am mxriv sasamarTlo praqtika saWiroebs daxvewas.1330 kanoni yovelTvis ver aiZulebs pirs saxelSekrulebo urTierTobis damyarebas. kanonma winaswar unda daabalansos orive mxaresTan urTierToba, raTa gamoricxos da minimumamde daiyvanos is uaryofiTi Sedegebi, rac SeiZleba am SemTxvevaSi miadgeT mxareebs. amdenad, kontrahirebis iZulebiT xelSekrulebis dadebis moTxovna sasamarTlos gziT dasaSvebia, magram amisTvis saxeze unda arsebobdes konkretuli winapirobebi. aseTi winapiroba SeiZleba iyos, magaliTad, uSualod kanonSi gawerili saxelSekrulebo (arsebiTi) pirobebi.1331 12. saqarTveloSi arsebul praqtikaze dafuZnebiT, kontrahirebis iZulebis saxeebad dayofa ar iqneboda marTebuli. zogadad SeiZleba iTqvas, rom ssk kontrahirebis iZulebis wess fuZemdeblur doneze gansazRvravs, romelic asaxvas yoveli calkeuli samarTlebrivi urTierTobisas hpovebs. amiT ki xdeba sxvadasxva sferoebSi kerZo samarTlis principebis realizacia. metic, miuxedavad imisa, rom instituciur doneze kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis Tavisuflebas zRudavs, misi arseboba kerZo avtonomiis principebs eyrdnoba. 13. marTalia, Tavisi arsiT, kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis dadebis valdebulebas moicavs, magram igi gansxvavdeba sxva, masTan axlos mdgomi samarTlebrivi institutebisgan, maT Soris, winare xelSekrulebisgan. kontrahirebis iZuleba da winare xelSekruleba erTmaneTs Tavisi arsiT Zalian hgavs, Tumca winare xelSekruleba kontrahirebis iZulebis erT-erT saxes ar warmoadgens.1332 aRniSnulis mizezia orive maTganis samarTlebrivi buneba. kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis erT-erTi saxe ver iqneba da aseve, igi ver gaxdeba mxareTa mier SeTanxmebis safuZvelze mavaldebulebeli xasiaTis mqone piroba. sxva sityvebiT rom

1329

Kramer in MüKo zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012, vor §145, Rn. 10

<www.beck-online.beck.de> [30.12.2013]. 1330 sasamarTlo zogadad gansazRvravs im SemTxvevebs, rodesac saubari kontrahirebis iZulebis sakiTxs winare xelSekrulebis samarTlebrivi winapirobebisas Seexeba: ixileT, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 seqtembris #as-661-628-2014 ganCineba. 1331 Bork in BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und

Nebengesetzen, Buch 1, Allgemeiner Teil §§ 139-163 (Allgemeiner Teil 4b), Neubearbeitung,

Verlag Sellier-de Gruyter, Berlin, 2015, Vorbemerkungen zu §§ 145-146. 1332

Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 seqtembris #as-661-628-2014 ganCineba.

Page 275: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

275

iTqvas, kontrahirebis iZuleba xelSekrulebis dadebamde arsebuli urTierTobebisas gvevlineba, xolo, winare xelSekruleba ukve mxareTa mier gaazrebuli pirobebis realizaciis damadasturebel dokuments warmoadgens. kontrahirebis iZulebad ar CaiTvleba, aseve, winasaxelSekrulebo urTierTobebi. sakiTxis am WrilSi ganxilva mizanSewonilia imdenad, ramdenadac, kontrahirebis iZulebiT mowesrigebad sferoebTan dasaxelebuli samarTlebrivi institutebi (rogorc moqmedebis TvalsazrisiT, ise sakanonmdeblo xarvezidan gamomdinare) yvelaze axlos dgas. 14. amdenad, kontrahirebis iZulebis, winasaxelSekrulebo urTierTobis da winare xelSekrulebis safuZvelzea SesaZlebeli msjeloba, arsebobs Tu ara calkeul SemTxvevaSi xelSekrulebis dadebis valdebuleba. valdebulebaSi ar igulisxmeba iZulebis elementebis gamoyeneba. gansaxilveli sakiTxi mxolod valdebulebis erTmniSvnelovan mimarTulebas exeba _ ganaxorcielos pirma qmedeba xelSekrulebis dadebis meSveobiT. ramdenadaa sasamarTlos gziT xelSekrulebis dadebis moTxovna marTebuli qmedeba? am kiTxvaze pasuxis gasacema kontrahirebis iZulebis SemTxvevis ganxilviTaa SesaZlebeli: calsaxad pasuxi, rom mxares xelSekrulebis dadebis moTxovna SeuZlia da ara _ misTvis damdgari zianis anazRaurebis, ar iqneboda marTebuli.1333 mosazreba winare xelSekrulebidan gamomdinare, ZiriTadi xelSekrulebis dadebis davaldebulebas exeba. aseT SemTxvevaSi imis problema dgeba, Tu ra SinaarsiT unda dadebuliyo Tavis droze xelSekruleba, an ramdenadaa gadawyvetilebis logikuroba da Sesabamisoba ssk-is 327-e muxlTan mimarTebiT, rodesac arsebiTi pirobebi mxareebTanaa SesaTanxmebeli.1334 amdenad, kiTxva im sakiTxTan mimarTebiTac gaCndeba, ramdenad daeTanxmeba mxare xelSekrulebis im pirobebs (an vin gansazRvravs aseT pirobebs), romelzec xeli unda moaweros man da Tu ar surs am pirobebze daTanxmeba, ra samarTlebriv SedegTan gveqneba saqme.1335 aseTis arsebobisas

1333

ixileT saintereso msjeloba am sakiTxze: Schramm H.-J. in

Knieper/Chanturia/Schramm., Das Privatrecht im Kaukasus und in Zentralasien, Bestandsaufnahme

und Entwicklung, BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2010, 474. 1334 saubaria SemTxvevaze, rodesac, magaliTad, winare xelSekrulebis farglebSi iTxovs piri ZiriTadi xelSekrulebis dadebulad cnobas da winare xelSekrulebaSi yvela detali ar aqvs gansazRvruli. amiT SeuZlebeli iqneba imis dadgena, Tu ra saxis ZiriTadi xelSekrulebis dadeba (aseve, ra pirobebiT) surT mxareebs. 1335 Tu mxares ar surs dados xelSekruleba konkretuli pirobebiT, e.i. is uars acxadebs masze. sasamarTlo gadawyvetileba aRsruldeba, Tu igi uars

Page 276: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

276

SesaZlebelia problema aRsrulebis nawilSi Seiqmnas. swored amitom, daskvnis saxiT SeiZleba iTqvas, rom xelSekrulebis dadebis moTxovna dasaSvebia, Tu pirobebi winaswar mkafiodaa Camoyalibebuli. Sesabamisad, samarTlebrivi Sedegi orive mxaris mimarT samarTliani iqneboda ori mizezis gamo: a) orive mxares Tanxmoba eqneboda Sedegebis mimarT gacxadebuli da b) valdebulebis Sesruleba, nakisri valdebulebidan gamomdinare, iqneboda dakisrebuli. 15. xelSekrulebis dadebis moTxovna gansxvavdeba xelSekrulebis dadebulad cnobisgan. Tu saqme exeba iseT SemTxvevas, rodesac registrirebad sikeTezea moTxovna dayenebuli, maSin xelSekruleba dadebulad rogorc minimum werilobiTi SeTanxmebis SemTxvevaSi unda iqnes cnobili.1336 Tu mxare moiTxovs, magaliTad, uZravi qonebis nasyidobis xelSekrulebis dadebulad cnobasa da reestrSi mis registracias, es ver gaxdeba misi moTxovnis dakmayofilebis safuZveli.1337 16. calke ganxilvis Temaa winasaxelSekrulebo urTierTobani da maTi mimarTeba xelSekrulebis dadebis (xelSekrulebis dadebulad cnobis) konteqstSi. problemis arseboba mTlianad efuZneba ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilSi arsebul daTqmas, romlis sityvasityviTi ganmartebidan gamomdinare, xelSekrulebis momzadebis safuZvelzecaa SesaZlebeli moqmedebis Sesrulebis valdebulebis warmoSoba. aseTi valdebuleba ki, Tavis mxriv, xelSekrulebis dadebac SeiZleba iyos. SedarebiTsamarTlebrivma analizma da normis daniSnulebis gansazRvram cxadhyo, rom winasaxelSekrulebo urTierTobis mizani ar SeiZleba gaigivebul iqnes kontrahirebis iZulebis an winare xelSekrulebis miznebTan. maSasadame, xelSekrulebis dadebis moTxovnac xelSekrulebis momzadebis stadiaze gaweuli moqmedebidan gamomdinare, ar iqneboda marTebuli. ssk-Si arsebuli aseTi daTqma warmoadgens erTgvar xarvezs, romelic saWiroebs cvlilebas. kerZod, ssk-is 317-e muxlis me-2 nawilSi dasaxelebul 316-e muxlis gaswvriv 316-e muxlis me-2 nawili unda mieTiTos. amiT ki winasaxelSekrulebo urTierTobebisas mxolod gulisxmierebis sakiTxi iqneboda ganmtkicebuli. 17. mniSvnelovania xelSekrulebis standartuli pirobebis ganxilva. xelSekrulebis standartuli pirobebisas

ar ityvis xelSekrulebis dadebaze, magram ara im pirobebiT, ra saxiTac meore mxares aqvs mosazreba Camoyalibebuli am sakiTxTan mimarTebiT. 1336 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 24 ivlisis #as-221-213-2012 gadawyvetileba. 1337 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2008 wlis 29 ivlisis #as-236-497-08 ganCineba.

Page 277: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

277

xelSekrulebis Tavisuflebis SezRudva xdeba orive mxaris mimarT. erTi mxriv, izRudeba bazarze gabatonebuli statusis mqone piris ufleba, gaweros nebismieri Sinaarsi xelSekrulebaSi (kidev ufro metad izRudeba, vidre ssk-is zogadi normebiT gaTvaliswinebuli pirobebisas), xolo, meore mxriv, momxmareblis/nebismieri piris ufleba, romelic Tanxmdeba aseTi saxelSekrulebo urTierTobis damyarebaze. Tumca, SezRudvis dasaSvebobis sakiTxi aseT SemTxvevaSi mxolod erTi mxaris mimarTaa gansazRvruli. aRniSnuli ki gamomdinareobs im faqtidan, rom SezRudvis saWiroebas uSualod samarTlebrivi instituti ganapirobebs, romlis farglebSic, kanonmdebelma Zalauflebis dabalanseba unda moaxerxos. amdenad, xelSekrulebis standartuli pirobebi samarTlianobis principTa modis SesabamisobaSi, rac gvaZlevs imis Tqmis saSualebas, rom misi samarTlebrivi safuZvli xelSekrulebis Tavisuflebaa.1338 miuxedavad xelSekrulebis standartuli pirobebis bunebisa da misi gamoyenebis calkeuli gamovlinebisa, daidos igi fizikur pirebTan mimarTebiT, ramdenad niSnavs am ukanasknelis absolutur SezRudvas da mewarme subieqtebTan dadebis dauSveblobas? magaliTad SeiZleba dasaxeldes mewarmeebs Soris dadebuli xelSekrulebebi (e.w. B2B xelSekrulebebi), rodesac bazarze gabatonebuli statusis mqone piri debs xelSekrulebas. es xelSekruleba ki SeiZleba efuZnebodes im tarifebs, romelic mkacradaa gansazRvruli da sxv. Tu aseT dros CaiTvleba, rom xelSekrulebis standartuli pirobebis klasikuri gamoyeneba mewarmeTa Soris urTierTobebSi dauSvebelia, maSin: a) dasaxelebuli magaliTis safuZvelze dadebuli xelSekrulebaSic is mewarme subieqti, romelic mxolod xelSekrulebis meore mxares (romelic ar aris pirobis Semdgeni) warmoadgens, am urTierTobaSi klasikuri gagebiT mewarmed ar unda gamovides; an b) masTan dadebuli xelSekrulebis mimarT ar unda gavrceldes ssk-iT mowesrigebuli standartuli pirobebis wesi. 18. xelSekrulebis Tavisuflebis kerZosamarTlebrivi safuZvlebi ssk-is zogad nawilSia moTavsebuli. swored masze dayrdnobiT xdeba xelSekrulebis Tavisuflebis calkeul samarTlebriv institutebSi dakonkreteba da, Sesabamisad, SezRuduli xasiaTis gamovlineba. ase magaliTad, sanivTo samarTalSi, sadac xelSekrulebis Tavisufleba asaxvas SezRuduli saxiT hpovebs. es logikuricaa, vinaidan sanivTo uflebaTa mowesrigeba saxelSekrulebo urTierTobas vrcel farglebs verc mianiWebda.

1338

Pfeiffer in AGB-Recht Kommentar, Wolf/Lindacher/Pfeiffer (Hrsg.), 6. Auflage, Verlag C.H.

Beck, München, 2013, Rn. 18.

Page 278: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

278

sanivTo samarTlisgan gansxvavebiT, saxelSekrulebo samarTalSi1339 Tavisufleba yoveli calkeuli xelSekrulebis SemTxvevaSia warmodgenili. kerZod, igi SeiZleba Semoifarglos rogorc formis, ise Sinaarsis gansazRvris winapirobiT an/da kontrahentis arCevis SezRudviT da a.S. yovel calkeul SemTxvevaSi Tavisuflebis SezRuduli xasiaTi adgens moqmedebis CarCos, rac xelSekrulebis Tavisuflebis moqmedebis arealis ganmsazRvreli xdeba. xelSekrulebis Tavisufleba, dasaxelebidan gamomdinare, mwiradaa warmodgenili kanonismier valdebulebiT urTierTobebSi. aRniSnul SemTxvevaSi igi asaxvas saziaro uflebebSi povebs. amasTan, inteleqtualuri sakuTrebis samarTalTan dakavSirebiT 1999 wels ganxorcielebuli reformis safuZvelze xelSekrulebis Tavisuflebam am WrilSi specialuri mowesrigebis mqone samarTlebriv urTierTobaSi gadainacvla.1340 amdenad, masze ssk-ma mxolod principis doneze SeinarCuna gavlena, rac calkeul xelSekrulebebSi, Tavisuflebis miniWebis TvalsazrisiT, mkafiod Cndeba. saojaxo samarTalSi saxelSekrulebo urTierToba saqorwino xelSekrulebis WrilSi unda iqnes ganxiluli. igi meuRleebs qonebrivi uflebebis gankargvis Tavisuflebas aniWebs, rac xelSekrulebis Tavisuflebis konteqstSi miniWebul uflebad SeiZleba iqnes aRqmuli. sxva SemTxvevaSi, saojaxo samarTalSi am sakiTxis ganxilva ar iqneboda marTebuli. es mosazreba gamomdinareobs Tundac im daskvnidan, rom qorwineba ar aris xelSekruleba da swored amitomac, xelSekrulebis Tavisuflebis kriteriumebi masTan mimarTebiT ar unda iqnes gamoyenebuli. ase magaliTad, winare xelSekrulebis msgavsad SeuZlebelia qorwinebis valdebuleba iqnes warmoSobili.1341 xelSekrulebis Tavisuflebas didi adgili ar uWiravs memkvidreobis samarTalSic. metic, mxolod principis doneze gamoiyeneba xelSekrulebis Tavisuflebis arsi da buneba. msjelobisas SesaZlebelia misi kavSiris danaxva garigebis / nebis TavisuflebasTan. Tundac is norma, romelic memkvidreobis samarTalSi mxareTa SeTanxmebis dasaSvebobas iTvaliswinebs, swored xelSekrulebis Tavisuflebaze dafuZnebul principebs Seesabameba.

1339 valdebulebiT samarTalze aRar maxvildeba yuradReba, vinaidan uSualod igia xelSekrulebis Tavisuflebis arsebobis winapirobis ganmsazRvreli. 1340

jorbenaZe s., saavtoro uflebebi cxovrebaSi, mesame gadamuSavebuli gamocema, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013, 5. 1341 magaliTi agebulia: jorbenaZe s., sabWoTa saojaxo samarTali, Tbilisis saxelmwifo uniersitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1957, 183.

Page 279: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

279

19. xelSekrulebis Tavisuflebis gamovlineba ssk-ze dafuZnebiT kerZo samarTlis calkeul aqtebSi gvxvdeba. sxvadasxva SemTxvevaSi Tavisuflebis farglebi gansxvavebulad vlindeba. es marTebulicaa: specialuri kerZosamarTlebrivi urTierTobis mowesrigebis arssac xom specialuri uflebebisa da movaleobebis miniWeba warmoadgens. swored am mizniT, xelSekrulebis Tavisufleba ver gaxdeba iseTi farTo da mravalmxriv momwesrigebeli xasiaTis mqone, rogoric es ssk-is Sesabamis SemTxvevebSia ganpirobebuli. asea, magaliTad, Sromis, sakorporacio da saerTaSoriso kerZo samarTlis SemTxvevaSi, sadac calkeuli samarTlebrivi urTierTobebis mowesrigeba specifiur SemTxvevebsa da samarTlebriv urTierTobebs Seesabameba. 20. xelSekrulebis Tavisufleba warmoadgens pirTa Tanasworobaze damyarebul, kerZosamarTlebrivi urTierTobis erT-erT umniSvnelovanes samarTlebriv instituts. igi Seesabameba sakonstitucio normas, moicavs moqmedebis Tavisuflebis gansazRvrul areals da adgens qcevis zogad wess. samoqalaqo samarTalSi arsebuli farglebis dadgenis gziT ki xelSekrulebis Tavisufleba hpovebs iseTi saxis realizacias, romlis mixedviTac, mxareebs kanoniT aukrZalavi, nebismieri SeTanxmebis miRweva SeuZliaT. winamdebare naSromis farglebSi ganxorcielebuli kvleva upiratesad, qarTul samoqalaqo samarTalSi mowesrigebul xelSekrulebis Tavisuflebasa da misi samoqalaqo brunvaze gavlenis sakiTxis Seswavlas daefuZna. gamoyenebuli meTodologiidan gamomdinare, kvlevaSi adgili daeTmo kontinenturi samarTlis qarTul samarTalTan urTierTkavSiris Seswavlas. amisTvis didi roli mieniWa mimsgavsebul / msgavs da calkeul SemTxvevaSi winaaRmdegobrivi mowesrigebis sistemur analizs. miRweuli kvlevis Sedegebi SesaZlebelia Teoriuli wyaro gaxdes erovnuli kanonmdeblobis daxvewis, Sidasaxelmwifoebrivi samarTlis srulyofili da samoqalaqo brunvis moTxovnebze swrafad reagirebadi fundamenturi institutebis Camoyalibebis, evropuli samarTlebrivi sivrcisaTvis damaxasiaTebeli principebisa da RirebulebaTa obieqturi sistemis amsaxveli samarTlebrivi bazis formirebisTvis.

Page 280: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

280

bibliografia

qarTulenovani literatura andRulaZe qeTevan, eleqtronuli fostis meSveobiT dadebuli xelSekruleba, `samarTlis Jurnali~, #1 2014, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2015. andRulaZe qeTevan, koleqtiuri molaparakebis danergva saqarTvelos Sromis samarTalSi, Jurnali `kerZo samarTlis mimoxilva~ #1, 2015, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015. andRulaZe qeTevan, saarbitraJo SeTanxmebis Sinaarsis namdviloba, SedarebiTsamarTlebrivi analizi gaeros modelur kanonTan, <http://library.court.ge/upload/73562013-05-18.pdf>.

axvlediani zurab, valdebulebiTi samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999. berZeniSvili amiran, wulaZe lia, esebua flora, kaxiZe irakli, maWaraZe nana, kvintraZe ana, kldiaSvili daviT, socialuri mediis ganviTarebis tendenciebi saqarTveloSi: realuri virtualuris Zalaufleba? Tbilisi, 2013. bzekalava erosi, momxmarebelTa uflebebi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT, besarion zoiZe 60, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. biolingi hain, uZravi qonebiT sakuTrebis uzrunvelyofa saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis magaliTze, Tengiz liluaSvili 75, saiubileo krebuli, gamomcemloba `ji si ai~, Tbilisi, 2003. burduli irakli, saaqcio samarTlis safuZvlebi (germanuli da qarTuli samarTlis magaliTze), I tomi, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010. gabiCvaZe Sorena, sahaero transportiT tvirTis gadazidvisa da mgzavrTa gadayvanis samoqalaqo samarTlebrivi regulireba, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2012. <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi/shorena_gabichvaze.pdf>. gadelia nino, saqorwino xelSekrulebis (kontraqtis) aqtualuri

sakiTxebi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(23)’09, Tbilisi, 2009.

Page 281: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

281

gamyreliZe sulxan, SemTxvevis gadawyvetis meTodi saerTaSoriso kerZo samarTalSi evropis, germanuli da Sveicariuli samarTlis gaTvaliswinebiT, IRZ, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015. gariSvili marina, xoferia mariam, romis samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013. gafrindaSvili giorgi, Sesyidvebis saxelmwifo politika da misi gavlena mewarmeobis ganviTarebaze, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2015, <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_economics/giorgi_gafrindashvili.pdf> gawerelia akaki, xelSekrulebis momzadebis etapze aRmocenebuli urTierTobebis maregulirebel normaTa analizi, sasamarTlo praqtikiT gansazRvrul sakiTxebTan mimarTebaSi, studenturi samarTlebrivi Jurnali, evropis iurist studentTa asociacia, Tbilisi, 2012. gegenava avTandil, nardobis xelSekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014. gegenava dimitri, gegenava avTandil, `daniis moqalaqe heinke qronqvisti saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg~ da kanonmdeblobis normatiuli SimSili, besarion zoiZis 60 wlis iubilesadmi miRZvnili gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. gegenava dimitri, qanTaria beqa, canava lana, TevzaZe Tengiz, maWaraZe zurab, javaxiSvili paata, erqvania TinaTin, papaSvili Tamar, saqarTvelos sakonstitucio samarTali, mesame gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015. gelaSvili nukri, ZiriTad uflebaTa da movaleobaTa urTierTmimarTeba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, Tbilisi, 2010, 2(25)10.

gogiCaiSvili Tamaz, zogadi fsiqologiis kursi, gamomcemloba `universali~, Tbilisi, 2006. goTua levan, ucxo qveynis sasamarTlo gadawyvetilebebisa da ucxouri saarbotraJo gadawyvetilebebis aRsruleba, Tbilisi, 2012. davidi rene, Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, T. niniZisa da e. sumbaTaSvilis Targmani, T. niniZe (red.), gamomcemloba `ganaTleba~, Tbilisi, 2010,

Page 282: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

282

danelia ekaterine, gamijvnis principi Cuqebis xelSekrulebis magaliTze, `qarTuli samarTlis mimoxilva~, specialuri gamocema, Tbilisi, 2008. darjania Tornike, ra aris mevaxSeoba? (mevaxSeobis Tanamedrove gageba da misi xelSemyobi sakanonmdeblo da arasakanomdeblo faqtorebi), zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. dundua mzia, saqarTveloSi sabanko saqmianobis ganviTarebis mniSvnelovani etapi, profesor zurab axvlediani xsovnisadmi miZRvnili krebuli, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004. evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebi (Principles of European Contract

Law), Targmani, erosi bzekalavas, Tamar WaliZis, arCil cercvaZisa da dimitri gegenavas saerTo redaqciiT, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014. erqvania TinaTin, adamianis ZiriTadi uflebebi horizontalur kerZosamarTlebriv urTierTobebSi (ZiriTadi determinantebi germanuli doqtrinis mixedviT), Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(31)11, Tbilisi, 2011. erqvania TinaTin, momxmarebelTa uflebebis dacvis evropuli standartebi eleqtronuli vaWrobis sferoSi da qarTuli kanonmdebloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #3(30)11, Tbilisi, 2011. vaSakiZe giorgi, keTilsindisiereba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT _ abstraqcia Tu moqmedi samarTali, qarTuli samarTlis mimoxilva #10/2007-1, Tbilisi, 2007. vaSakiZe giorgi, samoqalaqo kodeqsis garTulebul valdebulebaTa sistema (Leistungstörungsrecht), Tbilisi, 2010. vaCeiSvili aleqsandre, samarTlis zogadi Teoria, (xelmeore gamocema, pirveli gamocema daTariRebulia 1926 wels. gamocema. meore gamocemis redaqtorebia: o. gamyreliZe da m. marianaSvili) gamomcemloba `samarTali~, 2010. zambaxiZe Tamar, eleqtronuli vaWrobis samarTlebrivi reglamentaciis safuZvlebi (problemebi da perspeqtiva), qarTuli samarTlis mimoxilva #8/2005-1/2, Tbilisi, 2005.

Page 283: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

283

zarandia Tamar, faqti VS ufleba: mflobeloba da sakuTrebis ufleba _ urTierTmimarTeba qarTuli da franguli samarTlis mixedviT, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014. zarandia Tamar, saxelSekrulebo valdebulebis Sesrulebis adgili da vadebi, gamomcemloba `ji si ai~, Tbilisi, 2005. zarnaZe eka, meuRleTa mier qorwinebis ganmavlobaSi SeZenili uZravi qonebis marTvisa da gankargvis sakiTxebze sasamarTlo davebis gadawyvetis zogierTi Tavisebureba, qarTuli samarTlis mimoxilva #10/2007-1, Tbilisi, 2007. zenaiSvili amiran, nebis gamovlenis Tavisufleba SromiT urTierTobebSi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #3(34)12, Tbilisi, 2012. zoiZe besarion, evropuli kerZo samarTlis recepcia saqarTveloSi, sagamomcemlo saqmis saswavlo centri, Tbilisi, 2005. zoiZe besarion, konstituciis pirdapiri moqmedebisa da kanonTa miRebis aucileblobis Sesaxeb, roman Sengelia 70, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012. zoiZe besarion, qarTuli samoqalaqo kodeqsis Seqmnis istoriidan, Jurnali `qarTuli samarTlis mimoxilva~ #6/2003-1, Tbilisi, 2003. zoiZe besarion, qarTuli sanivTo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 2003. zoiZe besarion, sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, GTZ-is gamocema, Tbilisi, 2007. zoiZe besarion, samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, upiratesad adamianis uflebaTa WrilSi, eseebi, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. zoiZe besarion, Sromis Tavisuflebis arsi saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos praqtikaSi, Sromis samarTali I, statiaTa krebuli, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011. Todria Teimuraz, faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi, gamomcemloba KOΛAΣI, Tbilisi, 2011. Todua mzia, vilemsi huub, valdebulebiTi samarTali, saqarTvelos azalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2006

Page 284: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

284

izoria levan, kokrelia konstantine, xubua giorgi, kublaSvili konstantine, saqarTvelos komstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005. ioseliani aleqsandre, keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi (SedarebiTsamarTlebrivi kvleva), qsm, specialuri gamocema, Tbilisi, 2007. ioseliani aleqsandre, xelSekrulebis momwesrigebeli samarTali, rodesac mxareebs igi ar aurCeviaT (arCevani, romelic qarTvelma kanonmdebelma gaakeTa), qarTuli samarTlis mimoxilva #10/2007-4, Tbilisi, 2007. ioseliani nino, xelSekrulebis ganmarteba, gamomcemloba iuridiuli firma `bona kauza~ Tbilisi, 2008. kakoiSvili daviT, xelSekrulebis standartuli pirobebi, qarTuli biznes

samarTlis mimoxilva, II gamocema, Tbilisi, 2013.

kapanaZe Teona, SromiT davaze sasamarTlos gadawyvetilebaTa dasabuTebis principi saqarTvelos sasamarTlo praqtikaSi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi.

kaJaSvili guliko, kerZo da sajaro samarTlis gamijvnis principebi, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009. kereseliZe daviT, uzenaesi sasamarTlos praqtikis mimoxilva, `qarTuli samarTlis mimoxilva~ #5/2002-2/3, Tbilisi, 2002. kikabiZe gvanca, formis funqcia Sromis samarTalSi, upiratesad xelSekrulebis magaliTze, Sromis samarTali III (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014. kobaxiZe avTandil, samoqalaqo samarTali, zogadi nawili I, Tbilisi, Sps gazeT `saqarTvelos macnes~ stamba, 2004.

kropholeri ian, germaniis samoqalaqo kodeqsi, saswavlo komentari, me-13 gadamuSavebuli gamocema, Tornike darjaniasa da zurab WeWelaSvilis Targmani, Tbilisi, 2014.

Page 285: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

285

kurzinski-zingeri evgenia, kerZosamarTlebrivi da sajarosamarTlebrivi elementebis Tanafardoba germanul samarTalSi, Tamar lakerbaias Targmani, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014. kublaSvili konstantine, ZiriTadi uflebebi, iuridiuli saxelmZRvanelo, mesame gamocema, gamomcemloba Sps `fauntein jorjia~, Tbilisi, 2014.

lakerbaia Tamar, informirebuli momxmareblis evropuli standarti, `samarTlis Jurnali~ #1 2015, Tsu gamomcemloba, Tbilisi, 2016. lafaCi ekaterine, ijaris xelSekruleba romis samarTalsa da Zvel qarTul samarTalSi, rogorc Tanamedrove ijaris xelSekrulebis istoriuli winapari, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #2(33)12, Tbilisi, 2012. legaSvili daria, Secvlili garemoebebis gavlena saxelSekrulebo urTierTobaze, `samarTlis Jurnali~ #2/2013, Tsu gamomcemloba, Tbilisi, 2014. lipartia nino, saarbitraJo gadawycetilebis cnobasa da aRsrulebaze uaris Tqmis safuZvlebi sajaro wesrigTan mimarTebiT, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. mazanaSvili mariam, zeganakveTuri samuSao da misi anazRaurebis an/da sanacvlo kompensaciis valdebuleba, Sromis samarTali, statiaTa krebuli III, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014. maTiaSvili ziad, Tavisufleba Tu kanoni? Jurnali `almanaxi~ #18,

saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi, 2003.

merebaSvili irma, iurisdiqcia samoqalaqo davebze, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~ #4(19)’08, saqarTvelos mosamarTleTa asociacia, Tbilisi, 2008. mesxiSvili qeTevan, pirgasamtexlo (sasamarTlo praqtika), <http://www.library.court.ge/upload/pirgasamtekhlo_k.meskhishvili.pdf> . mesxiSvili qeTevan, faruli Canaweri, rogorc mtkicebuleba, samoqalaqo sasamarTlo samarTalwarmoebis farglebSi, qarTuli biznes samarTlis mimoxilva, IV gamocema, Tbilisi, 2015.

Page 286: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

286

monteskie Sarl lui, kanonTa goni, d. labuCiZe-xoferias Targmani, n. naTaZe, o. jioevi (red.), mSvidobis, demokratiisa da ganviTarebis kavkasiuri instituti, Tbilisi, 1994.

mWedliSvili elene, dazRvevis xelSekrulebis arsebiTi da standartuli pirobebi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi. nadareiSvili giorgi, romis samoqalaqo samarTali, mesame gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2009. naneiSvili giorgi, samarTlis filosofiis sakiTxebi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, 1992. niniZe Tevdore, samoqalaqo kodeqsis pirveli muxlis struqtura, akaki labartyava 80, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013. rodinaZe kaxaber, romis kerZo samarTali, pirveli gamocema, `SoTa rusTavelis saxelobis universitetis gamocmemloba~, baTumi, 2009. samsonia ana, bunebrivi monopolia _ konkurenciis gamomricxavi garemoeba? (saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebebis mixedviT), studenturi samarTlebrivi Jurnali, evropis iurist studentTa asociacia, Tbilisi, 2011. saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore, saqarTvelos moqalaqeoba, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, p. turava (red.), gamomcemloba Sps `petiti~, Tbilisi, 2013. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, Wanturia/axvlediani/zoiZe/jorbenaZe (red.), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meore, Wanturia/axvlediani/zoiZe/jorbenaZe (red.) gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1999. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi I, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001.

Page 287: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

287

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni meoTxe, tomi II, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, Wanturia/zoiZe/niniZe/Sengelia/xecuriani (red.), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2000. sexniaSvili irma, pirgasamtexlos anazRaurebis farglebi qarTul sasamarTlo praqtikaSi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi. svanaZe giorgi, saerTaSoriso biznes-xelSekrulebebis molaparakeba da Sedgena saerTaSoriso nasyidobis samarTlis magaliTze, Jurnali `qarTuli biznes samarTlis mimoxilva~ IV gamocema, Tbilisi, 2015. sturua nata, zianis anazRaureba winasaxelSekrulebo valdebulebis darRvevisas Sromis samarTalSi, Sromis samarTali I (statiaTa krebuli), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011. tabataZe daviT, gamosayenebli samarTlis da kompetenturi sasamarTlos gansazRvra eleqtronuli xelSekrulebiT, sifa, saqarTvelos iuridiuli firmebis asociaciis Jurnali #1, Sps `biarti~, Tbilisi, 2016. tabataZe daviT, xelSekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi, qarTuli biznes samarTlis mimoxilva, II gamocema, Tbilisi, 2013. takaSvili simoni, gadrani Tamari, SromiTi xelSekrulebis koliziursamarTlebrivi aspeqtebi qarTul saerTaSoriso kerZo samarTalSi, zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013.

takaSvili simoni, nemswveriZe Tornike, sajaro moxelis SromiTsamarTlebrivi uflebis dacvis konstituciuri safuZveli da misi samsaxuridan gaTavisuflebasTan dakavSirebuli zogierTi samarTlebrivi sakiTxi, qarTuli administraciuli samarTlis aqtualuri sakiTxebi, statiaTa krebuli, l. giorgaZe (red.), daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2016. takaSvili simoni, davis saerTaSoriso saabritraJo wesiT ganxilvisas gamosayenebeli materialuri samarTlis gansazRvra mxareTa SeTanxmebis arsebobisas, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2015 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi.

Page 288: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

288

takaSvili simoni, moZrav nivTze sakuTrebis uflebis warmoSobis samarTlebrivi mowesrigeba qarTuli kanonmdeblobis mixedviT, besarion zoiZe 60, saiubikelo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. turava paata, ToTlaZe levan, gabriCiZe gaga, TumaniSvili giorgi da CaCaniZe eTer, ganmartebiTi iuridiuli leqsikoni (Juristisches Fachlexikon), Berliner Wissenschafts-Verlag, Berlin, 2012 turava paata, wkeplaZe naTia, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, meore gadamuSavebuli gamocema, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2013. tuRuSi Teimuraz, burjanaZe giorgi, mSvenieraZe giorgi, gociriZe giorgi, menabde vaxuSti, adamianis uflebebi da saqarTvelos sakonstitucio samarTalwarmoebis praqtika (1996-2012 wlebis sasamarTlo praqtika), saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos, saqarTvelos saxalxo damcvelisa da axalgazrda iuristTa asociaciis erToblivi proeqti, gamomcemloba `sezani~, Tbilisi, 2013. futkaraZe iakobi, qarTuli valdebulebiTi samarTlis istoriuli narkvevebi, gamomcemloba `mecniereba~, Tbilisi, 1976. qavTaraZe salome, iZulebiTi auqcionis roli samarTlis sistemaSi da misi ganxorcielebis pirobebi (qarTuli da germanuli samarTlis SedarebiTsamarTlebrivi analizi), zurab axvlediani 80, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013.

qaldani Tamar, saerTo sasamarTloebis wardgineba sakonstitucio sasamarTloSi _ praqtika da sakanonmdeblo dilema, Jurnali `almanaxi~ #16, saxelmwifo samarTali (III), Tbilisi, 2001. qardava ekaterine, Sromisa da nardobis xelSekrulebis urTierTmimarTebis sakiTxebisaTvis, `samarTlis Jurnali~ #2/2009, Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2009. qoCaSvili qeTevan, mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samoqalaqo samarTalSi, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2013. qurdaZe Salva, xunaSvili nino, saqarTvelos samoqalaqo saproceso samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2012.

Page 289: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

289

Sengelia irakli, saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #4(23)’09, Tbilisi, 2009. Sengelia roman, Sengelia ekaterine, sabanko samarTlis safuZvlebi (saxelmZRvanelo), gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2014. Sengelia roman, Sengelia ekaterine, saojaxo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2009. SoTaZe Tamar, ipoTeka, rogorc sabanko kreditis uzrunvelyofa, samecniero naSromi ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiul fakultetze doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, Tbilisi, 2011. SoTaZe Tamar, sanivTo samarTali, saxelmZRvanelo, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014. SoTaZe Tamar, SedarebiTi sanivTo samarTali, I gamocema, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015. CantlaZe madi, nebis gamovlenis ganmarteba, pirgasamtexlos Semcireba, nominalizmis principi, Jurnali `qarTuli samarTlis mimoxilva~, # 5/2002-1, Tbilisi, 2002. CaCava sofio, avtomanqanis nasyidobis xelSekruleba, `qarTuli samarTlis mimoxilva~ #7/2004-1, Tbilisi, 2004. CaCava sofio, vadiani da uvado SromiTi xelSekrulebebis moSlis mimarT moqmedi kanonmdeblobis samosamarTleo samarTliT srulyofis rekomendaciebi, Sromis samarTali I, statiaTa krebuli, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2011. CaCava sofio, moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011. CaCaniZe TinaTin, saxelmwifo da kerZo-samarTlebrivi urTierTobebi, roman Sengelia 70, saiubuleo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012. CaCaniZe TinaTin, saxelSekrulebo Tavisufleba da saxelSekrulebo samarTlianoba Tanamedrove saxelSekrulebo samarTalSi, Jurnali `marTlmsajuleba da kanoni~, #3(26)10, Tbilisi, 2010. CaCaniZe TinaTin, frenSaizinguli urTierTobebis samarTlebrivi regulireba, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010.

Page 290: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

290

CikvaiZe daviT, marTlmadidebluri saeklesio samarTali, gamomcemloba `iuristebis samyaro~, Tbilisi, 2015. CitaSvili naTia, Secvlili garemoebebis gavlena valdebulebis Sesrulebasa da mxareTa SesaZlo meorad moTxovnebze (SedarebiTi analizi), gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2015. CitaSvili naTia, Secvlili garemoebebiT warmoSobili Sesrulebis garTuleba da SeuZlebloba (germanuli da qarTuli samarTlis SedarebiTsamarTlebrivi analizi), `samarTlis Jurnali~ #2/2011, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2012. CitoSvili Tamar, uZrav qonebaze sakuTrebis uflebis warmoSobis ZiriTadi samarTlebrivi aspeqtebi, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2006. CixraZe nini, Sromis uflebis saknonmdeblo mowesrigeba saqarTvelos demokratiuli respublikis konstituciaSi, Tanamedrove samarTlis aqtualuri problemebi, kavkasiis samarTlis skolis X studenturi konferenciis moxsenebebis krebuli, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015. CxikvaZe nino, saqorwino xelSekruleba, Jurnali `kerZo samarTlis mimoxilva~ #1 2015, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2015. canava lana, socialur-ekonomikuri uflebebi 1921 wlis konstituciis mixedviT, saqarTvelos demokratiuli respublika da 1921 wlis konstitucia, I erovnuli konferencia sakonstitucio samarTalSi, moxsenebebis krebuli, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013. cipeliusi rainhold, iuridiuli meTodebis moZRvreba, meaTe gadamuSavebuli gamocema, bekis gamomcemloba, l. ToTlaZis Targmani, m. turava (red.), jgufi `siesta~ (teq. uzrunvelyofa), Tbilisi, 2009. ZlieriSvili zurab, valdebulebis Sesrulebis navaraudevi da gonivruli vadebi, akaki labartyavas 80 wlis saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2013. ZlieriSvili zurab, nardobis samarTlebrivi regulireba, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001. ZlieriSvili zurab, nardobis xelSekruleba (Teoria da praqtika), gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2016.

Page 291: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

291

ZlieriSvili zurab, nardobis xelSekrulebis gamijvna sxva msgavsi xelSekrulebebisgan, roman Sengelia 70, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012. ZlieriSvili zurab, fuladi valdebulebis Sesrulebis Taviseburebani, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2005. ZlieriSvili zurab, samoqalaqo saproceso samarTali, qarTuli samarTlis safuZvlebi, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2000. ZlieriSvili zurab, qonebis sakuTrebaSi gadacemis xelSekrulebaTa samarTlebrivi buneba, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2010. ZlieriSvili zurab, cercvaZe giorgi, robaqiZe irakli, svanaZe giorgi, cercvaZe laSa, janaSia levan, saxelSekrulebo samarTali, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2014. Wanturia lado, boelingi hain, samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa miRebis meTodika, gamomcemloba `jisiai~, Tbilisi, 2003. Wanturia lado, kreditis uzrunvelyofis samarTali, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012. Wanturia lado, niniZe Tevdore, mewarmeTa Sesaxeb kanonis komentari, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2002. Wanturia lado, ramdenime mosazreba sajaro samarTlis iuridiul pirebze, roman Sengelia 70, saiubileo krebuli, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2012. Wanturia lado, sakorporacio samarTlis cneba da adgili samarTlis sistemaSi, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gaomcemloba, Tbilisi, 2014. Wanturia lado, samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2011. Wanturia lado, uZravi nivTebis sakuTreba, meore gamocema, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 2001. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gamomcemloba `samarTali~, Tbilisi, 1997. WeWelaSvili zurab, saxelSekrulebo samarTali, meore gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2010.

Page 292: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

292

WeWelaSvili zurab, saxelSekrulebo samarTali, mesame gamocema, gamomcemloba `bona kauza~, Tbilisi, 2014. xecuriani joni, samoqalaqo samarTlis funqciebi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1995. xoferia mariam, ojaxis gayris wesebi Zveli qarTuli samarTlis mixedviT, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2015, <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi_samartali/mariam_xoferia.pdf>. xubua giorgi, samarTlis Teoria, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2004. xunaSvili nino, keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi, sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi, 2014, <http://press.tsu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi_samartali/nino_xunashvili.pdf> javaxiSvili ivane, Txzulebani Tormet tomad, tomi VII, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1984. jiqia lana, miuRebeli Semosavlis anazRaurebis samarTlebrivi safuZvlebi, samagistro naSromi, daculia ssip _ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi 2016 wels, naSromis originali inaxeba universitetis biblioTekaSi. jorbenaZe sandro, frenSaizingis xelSekruleba, Tbilisis universitetis stamba, Tbilisi, 2000.

jorbenaZe sandro, saavtoro uflebebi cxovrebaSi, mesame gadamuSavebuli gamocema, gamomcemloba `meridiani~, Tbilisi, 2013.

jorbenaZe sergo, sabWoTa saojaxo samarTali, Tbilisis saxelmwifo uniersitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1957. jorbenaZe sergo, saqarTvelos momavali samoqalaqo kodeqsis ZiriTadi problemebi, samarTlis reforma saqarTveloSi, 1994 wlis 23-25 maiss TbilisSi gamarTuli saerTaSoriso konferenciis masalebi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1994. jorbenaZe sergi, baxtaZe uSangi, maWaraZe zurab, mediasamarTali, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2014.

Page 293: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

293

jorbenaZe sergi, reklamis ganTavseba telemauwyebelze, daviT

batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013.

jorbenaZe sergi, samoqalaqo kodeqsis calkeuli samarTlebrivi institutebis moqmedeba Sromis samarTalTan mimarTebiT, Jurnali `sarCevi~ #1-2 (3-4), daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2012. jorbenaZe sergi, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, rogorc qarTuli kerZo samarTlis evropeizaciis nimuSi (ZiriTadi principebi da Taviseburebani), evropuli Rirebulebebi da identoba, saerTaSoriso interdisciplinaruli konferencia (16-18 ivnisi, 2014), moxsenebebi, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014.

jorbenaZe sergi, saxelSekrulebo samarTlis terminologiis problema saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi (ramdenime aspeqti, upiratesad samoqalaqo saqmeTa palatis magaliTze), Jurnali `advokati~ #1-2 2016, saqarTvelos advpkatTa asociacia, Tbilisi, 2016. jorbenaZe sergi, xelSekrulebaSi angariSsworebis pirobnebis gansazRvris zogierTi sakiTxi, besarion zoiZe 60, saiubileo krebuli, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2014. jorbenaZe sergi, jildos sajarod dapirebisa da konkursis saerTo da ganmasxvavebeli niSnebi, lado Wanturia 50, saiubileo gamocema, daviT batoniSvilis samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2013.

ucxoenovani literatura

Achmedova Shirin, Die Grundlagen des Vertragsrechts Turkmenistans, Probleme des

Vertragsrechts und der Vertragssicherung in den Staaten des Kaukasus und Zentralasiens,

Materialen einer Internationalen Konferenz an der Universität Bremen vom 10. Und 11. April 2008,

Knieper/Chanturia/Schramm (Hrsg.), BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2009.

AGB-Recht Kommentar, Wolf Manfred/Walter F. Lindacher/Thomas Pfeiffer (Hrsg.), 6. Auflage,

Verlag C.H. Beck, München, 2013.

Alpa Guido, Zeno-Zencovich Vincenzo, Italian Private Law, Routledge-Canvedish, New York,

2007.

Anderegg Kirsten, Ausländische Eingriffsnormen im internationalen Vertragsrecht, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 1989.

Anwaltskommentar (Deutscher Anwalt Verein), Schuldrecht, Deutscher Anwalt Verlag, Bonn,

2002.

Page 294: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

294

Armbrüster Christian, Kontrahierungszwang im Allgemeinen Gleichbehandlungsgesetz? NJW,

Heft 21, Verlag C.H. Beck, München, 2007.

Armgadrt Matthias, Zur Dogmengeschichte der leasio enormis – eine historische und

rechtsvergleichende Betrachtung, Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht,

Schriften zum europäischen und internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33,

Reisenhuber K. und Karakostas I.K. (Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH,

Berlin, 2009.

Arnold Stefan, Vertrag und Verteilung, Die Bedeutung der iustitia distributiva im Vertragsrecht,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2014.

Atiyah P.S., The Rise and Fall of Freedom of Contract, Oxford Scholarship Online, March, 2012.

Basedow Jürgen, Preiskalkulation und culpa in contrahendo, NJW, Heft 19, Verlag C.H. Beck,

München, 1982.

Bäurele Michael, Vertragsfreiheit und Grundgesetz, 1. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft,

Baden-Baden, 2001.

Bayerle Katrin, Trennungs- und Abstraktionsprinzip in der Fallbearbeitung, Jus, Heft 12, Verlag,

C.H. Beck, München, 2009.

Beale H.G., Bishop W., Furmston M.P., Contract, Cases & Materials, Fifth Edition, Oxford

University Press, New York, 2008.

Beck’scher Online-Kommentar Grundgesetz, Epping/Hillburger (Hrsg.), Verlag C.H. Beck,

Edition: 18, Stand: 15.05.2013 <www.beck-online.beck.de>.

Beck’scher Online-Kommentar Grundgesetz, Epping/Hillburger (Hrsg.), 27. Edition, Stand:

01.12.2015 <www.beck-online.beck.de>.

Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck, Edition: 28,

Stand: 01.08.2013 <www.beck-online.beck.de>.

Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck, Edition: 32,

Stand: 01.18.2014 <www.beck-online.beck.de>.

Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck, Edition: 36,

Stand: 01.08.2015 <www.beck-online.beck.de>.

Beck’scher Online-Kommentar BGB, Bamberger/Roth (Hrsg.), Verlag C.H. Beck, Edition: 37,

Stand: 01.11.2015 <www.beck-online.beck.de>.

Becker Maximilian, Absurde Verträge, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2013.

Page 295: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

295

Becker Michael, Der unfaire Vertrag: Verfassungsrechtlicher Rahmen in privatrechtlicher

Ausfüllung, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2003.

Berger Klaus Peter, Für eine Reform des AGB-Rechts im Unternehmerverkehr, NJW, Heft 8,

Verlag C.H. Beck, München, 2010.

Berman J. Harold, Commercial Contracts in Soviet Law, California Law Review, 191, Volume

35, Issue 2, Article 2, June 1947.

Bergmann Andreas, Die Rechtsfolgen des ungerechten Vertrages, Die Grundlegung einer Lehre

der materiellen Vertragsgerechtigkeit, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2014.

BGB Kommentar, Prütting Hanns / Wegen Gerhard / Weinrich Gerd (Hrsg.), 1. Auflage, Verlag

Luchterhand, Neuwied, 2006.

BGB Kommentar, Prütting Hanns / Wegen Gerhard / Weinrich Gerd (Hrsg.), 10. Auflage, Verlag

Luchterhand, Neuwied, 2015.

BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und

Nebengesetzen, Neubearbeitung, Verlag Sellier-de Gruyter, München, 2011.

BGB Staudinger, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und

Nebengesetzen, Buch 1, Allgemeiner Teil §§ 139-163 (Allgemeiner Teil 4b), Neubearbeitung,

Verlag Sellier-de Gruyter, Berlin, 2015.

Bitterich Klaus, Einschränkung der Abschlussfreiheit öffentlicher Auftraggeber nach Einleitung

eines Vergabeverfahrens, NZBau, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2006.

Bleckmann Albert, Verfassungsrechtliche Probleme des Verwaltungsvertrages, NVwZ, Heft 7,

Verlag C.H. Beck, München, 1990.

Boemke Burkhard, Privatautonomie im Arbeitsvertragsrecht, NZA, Heft 12, Verlag C.H. Beck,

München, 1993.

Bohnstedt Jan, Vertragsrecht im Einkauf, Erfolgsfaktor im Supply Change Risk Management

(SCRM), 2. Auflage, Springer Gabler, Wiesbaden, 2014.

Bohnstedt Jan, Vertragsrecht im Einkauf, Ein Leitfaden für die Praxis, Springer Gabler,

Wiesbaden, 2012.

Böhringer Walter, Grundbuchrechtliche Besonderheiten im ostdeutschen Hypothekenrecht,

BWNotZ, Heft 5/6, Verlag C.H. Beck, München, 1993

Böling Hein, Das Sichreungseigentum an Immobilien nach dem georgischem ZGB (Teil 1), WiRO,

Heft 1, Verlag C.H. Beck, München, 2004.

Page 296: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

296

Bork Reinhard, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuchs, 2. Auflage, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2006.

Brors Christiane, Die Abschaffung der Fürsorgepflicht, Versuch einer vertragstheoretischen

Neubegründung der Nebenpflichten des Arbeitgebers, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2002.

Brox Hans, Walker Wolf-Dietrich, Besonderes Schuldrecht, 33. Auflage, Verlag C.H. Beck,

München, 2008.

Buchholz Stephan, Eherecht zwischen Staat und Kirche, Preußische Reformversuche in den Jahren

1854 bis 1861, Vittorio Klostermann GmbH, Frankfurt am Main, 1981.

Burton Steven J., Elements of Contract Interpretation, Oxford University Press, New York, 2009.

Bydlinski Franz, Kontrahierungszwang und Anwendung allgemeinen Zivilrechts, JZ, Nr. 11/12,

35. Jahrgang, Verlag Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980.

Bydlinski Franz, Zu den dogmatischen Grundfragen des Kontrahierungszwanges, Vorträge,

gehalten auf der Tagung der Zivilrechtslehrervereinugung am 18. September 1979 in Bern, ACP

180 (1980), Verlag Mohr Siebeck, Tübingen.

Busche Jan, Privatautonomie und Kontrahierungszwang, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1999.

Castendyk Oliver, Lizenzverträge und AGB-Recht, ZUM, Heft 3, Verlag Nomos Gesetzte, 2007.

Chanturia Lado, Das neue Zivilgesetzbuch Georgiens: Verhältnis zum deutschen Bürgerglichen

Gesetzbuch, Aufbruch nach Europa, 75 Jahre Max-Planck-Institut für Privatrecht,

Basedow/Drobnig/Ellger/J. Hopt/Kötz/Kulms/Mestmäcker (Hrsg.), Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2001.

Chanturia Lado, Das Zivilrecht der Länder des Kaukasus und Zentralasiens – Die

Entwicklungstendenzen und Relikte der Vergangenheit, WiRO, Heft 3, Verlag C.H. Beck,

München, 2013.

Chanturia Lado, Zur Ursprüngen der Rechtsreformen im postsowjetischen Georgien, Das Jahr

1991, Umbrüche im östlichen Europa, Düring (Hrsg.), Josef Eul Verlag GmbH, Lohmar, 2013.

Clarke Donald C., Legislating for for a Market Economy in China, The China Quarterly, No. 191,

China’s Legal System: New Developments, New Challenges (Sep., 2007), Cambridge University

Press, 2007.

Collins Hugh, the European Civil Code, the Way Forward, Cambridge University Press, New

York, 2008.

Denkinger Fleur, Der Verbaucherbegriff, eine Analyse persönlicherGeltungsbereiche von

verbraucherrechtlichen Schutzvorschriften in Europa, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-

GmbH, Berlin, 2007.

Page 297: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

297

Dernauer Marc, Verbaucherschutz und Vertragsfreiheit im japanischen Recht, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2006.

Deutsches und Internationales Wirtschaftsrecht, Grundzüge des Wirtschaftsprivat-,

Wirtschaftsverwaltungs und Wirtschatfsstrafrechts, Stober (Hrsg.), Verlag W. Kohlhammer GmbH,

Stuttgart, 2007.

Di Fabio Udo, Form und Freiheit, DNotZ, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2006.

Di Fabio Udo, Sicherheit in Freiheit, NJW, Heft 7, Verlag C.H. Beck, München, 2008.

Donhauser Gerti, Vertragsrecht / Schuldrecht / Sachenrecht, Verlag Books on Demand GmbH,

Nordstedt, 2004.

Dreier Ralf, Der Begriff des Rechts, Neue Juristische Wochenschrift (NJW), Heft 14, Verlag C.H.

Beck, München, 1986.

Drexl Josef, Die wirtschaftliche Selbstbestimmung des Verbrauchers, Eine Studie zum Privat- und

Wirtschaftsrecht unter Berücksichtigung gemeinschaftsrechtlicher Bezüge, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 1998.

Ebbinghaus Bernhard, Kittel Bernhard, Europäische Sozialmodelle a la carte: Gibt es

institutionelle Wahlverwandtschaften zwischen Wohlfahrtsstaat und Arbeitsbeziehungen?

Transformationen des Kapitalismus, Festschrift für Wolfgang Streeck zum sechzigsten Geburtstag,

Campus Verlag GmbH, Frankfurt/Main, 2006.

Eckhardt Wolfram, Zivilrecht im Systemvergleich DDR und Bundesrepublik, MittBayNot, Heft 6,

Verlag C.H. Beck, München, 1990.

Eichenhofer Eberhard, Einreisefreiheit und Ausreisefreiheit, ZAR, Heft 4, Nomos Verlag,

Thüringen, 2013.

Elliott Catherine, Quinn Frances, Contract Law, 7th Edition, Person Education Limited,

Edinburgh, 2009.

Elzer Oliver, Verfügungen über das Gemeinschaftseigentum, ZWE, Heft 1/2, Verlag C.H. Beck,

München, 2011.

Enders Christoph, Wiederin Ewald, Rainer Pitschas, Sodan Helge, et al., Der Sozialstaat in

Deutschland und Europa, Peter M. Huber (Red.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH,

Berlin, 2005.

Erbarth Alexander, die Ehe ist kein Schuldverhältnis, NJW, Heft 48, Velrag C.H. Beck, München,

2013.

Page 298: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

298

Erben Meinhard, Kubert Michael, IT-Verträge, Vertragsschluss und Durchführung, Expert

Verlag, Renningen, 2005.

Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 14. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2014.

Erman BGB, Westermann (Hrsg.), 12. Auflage, Band I, Verlag Dr. Otto Schmidt, Köln, 2008.

European Contract Law, Materials for a Common Frame of Reference: Terminology, Guiding

Principles, Model Rules, Sellier, Europeal Law Publishers GmbH, Munich, 2008.

Fezer Karl-Heinz, Markenrecht, 4. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, 2009.

Fikentscher Wolfgang, Schuldrecht, 8. Auflage, Walter de Gruyter & Co., Berlin, 1992.

Fleischmann Christoph, kleine Geschichte des Vertrags, 2012

<http://www.christoph-fleischmann.de/media/downloads/download_geschichte_des_vertrags_874.pdf>.

Flume Werner, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts, Band II, Das Rechtsgeschäft, 3.

Auflage, Springer-Verlag Berin, Heidelberg, 1979.

Flume Werner, Allgemeiner Teil des bürgerlichen Rechts, zweiter Band, das Rechtsgeschäft, 4.

Auflage, Springer-Verlag Berlin Heidelberg GmbH, 1992.

Frank Christian, Gespreicherte Privatautonomie und private Spreicherungen, GRUR, Heft 7,

Verlag C.H. Beck, München, 2006.

Friedmann Lawrence M., Law in America, a Short History, Modren Library Paperback Edition,

New York, 2004.

Friske Lars, Allgemeine Geschäftsbedingungen vor missbräuchlichen Klauseln, der Schutz des

deutschen Verbrauchers vor missbräuchlichen Klauseln, Band 47, Berliner Wissenschafts-Verlag,

Berlin, 2005.

Fritzsche Jörg, Der Abschluss von Verträgen, §§145 ff. BGB, JA, Heft 10, Verlag Vahlen,

München, 2006.

Fu Junwei, Modern European and Chinese Contract Law, A Comparative Study of Party

Autonomy, Kluwer Law International BV, the Netherlands, 2011.

Füller Jens Thomas, Eigenständiges Sachenrecht? Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2006.

Geschwandtner Marcus, Bornemann Ralf, Girokonto für jedermann – Vertragsabschlussfreiheit,

Selbstregulierung oder gesetzlicher Zwang? NJW, Heft 18, Verlag C.H. Beck, München, 2007.

Page 299: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

299

Ghassemi-Tabar Nima, Zuständigkeit des Belegenheitsgerichts für Ansprüche aus einem

Vorvertrag über Räume? Zur Anwendbarkeit des §29a I ZPO, NZM, Heft 11, Verlag C.H. Beck,

München, 2012.

Giesen Richard, Tarifvertragliche Rechtsgestaltung für den Betrieb, Gegenstand und Reichweite

betrieblicher und betriebsverfassungsrechtlicher Tarifnormen, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2002.

Glatt Christoph, Vertragsschluss im Internet, Die Artikel 9 bis 11 der E-commerce-Richtlinie und

ihre Umsetzung im deutschen Recht, ZUM, Heft 5, Verlag Nomos, 2001.

Gössl Ulrich, Die Satzung der Europäischen Aktiengesellschaft (SE) mit Sitz in Deutschland,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010.

Greiner David, Die „Auftragssumme“ bei Vereinbarung einer Vertragsstrafe, ZfBR, Heft 2, Verlag

C.H. Beck, München, 1999.

Gril Peter, Recht und Ordnung, Zeitschrift für Rechtspolitik (ZRP), Heft 4, Verlag C.H. Beck,

München, 2001.

Grimmitt Melanie, Masons Pinsent, To What Extent Does Freedom of Contract for You in the

UAE? <http://kluwerconstructionblog.com/2009/12/28/to-what-extent-does-freedom-of-

contract-exist-for-you-in-the-uae/>.

Grundgesetz Kommentar, be. vo. Maunz/Dürig, Herzog/Scholz/Herdegen/Klein (Hrsg.), 69.

Ergänzugslieferung, Verlag C.H. Beck, München, 2013.

Hagen Horst, Die Form als `Schwester der Freiheit~, NDotZ, Heft 9, Verlag C.H. Beck, München,

2010.

Hahn Hartmut, Vertragsfreiheit bei Unternehmensverträgen, DStR, Heft 12, Verlag C. H.Beck,

München, 2009.

Han Shiyuan, Principles of asian contract law: an endeavor of regional harmonization of contract

law in east asia, 2013: <http://lawweb2009.law.villanova.edu/lawreview/wp-

content/uploads/2013/07/VLR407.pdf>.

Häublein Martin, Der Pferdeeinstellvertrag zwischen Miet- und Vewahrungsrecht – Rechtliche

Grundlagen und formularvertragliche Ausgestaltung eines typischen Typenkombinationsvertrag,

NJW, Heft 41, Verlag C.H. Beck, München, 2009.

Heinrich Christian, Formale Freiheit und materiale Gerechtigkeit. Die Grundlagen der

Vertragsfreiheit und Vertragskontrolle am Beispiel ausgewählter Probleme des Arbeitsrechts,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2000.

Hellwege Phillip, Allgemeine Geschäftsbedingungen, einseitig gestellte Vertragsbedingungen und

die allgemeine Rechtsgeschäftslehre, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010.

Page 300: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

300

Henkel Aexandra, Inhaltskontrolle von Finanzprodukten nach der Richtlinie 93/13/EWG des Rates

über mißbräuchliche Klauseln in Verbaucherverträgen, Verlag für Medien, Berlin, 2004.

Herresthal Carsten, Ein europäiasches Vertragsrecht als Optionales Instrument, EuZW, Heft 1,

Verlag C.H. Beck, München, 2011.

Hertin Paul W., Uhreberrecht, Verlag C. H. Beck, München, 2004.

Herwig Volker, Zugang und Zustellung in elektronischen Medien, MMR, Heft3, Verlag C.H.

Beck, München, 2001.

Hirsch Joachim, Der nationale Wettbewerbsstaat, Staat, Demokratie und Politik im globalen

Kapitalismus, Edition ID-Archiv, Berlin, 1995.

Hoeren Thomas, Die neuen AGB-Banken, NJW, Heft 51, Verlag C.H. Beck, München, 1992.

Hofer Sibylle, Freiheit ohne Grenzen? Privatrechtstheoretische Diskussionen im 19. Janhundert,

Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2001.

Höfling Wolfram, Vertragsfreiheit, eine grundrechtsdogmatische Studie, C. F. Müller Juristischer

Verlag GmbH, Heidelberg, 1991.

Holmes Oliver Wendell, JR., The Common Law, Originally published in 1881, Barnes & Noble,

Inc., New York, 2004.

Hönn Günther, Europarechtlich gesteuerter Verbraucherschutz und die Tendenz zur

Materialisierung im nationalen Zivil- und Zivilprozessrecht, Festschrift für Akira Ishikawa zum 70.

Geburstag am 27. November 2001, Lüke/Mikami/Prütting (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter,

Berlin, 2001.

Honsell Heinrich, Römisches Recht, 7. Auflage, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2010.

Hoppe Hans-Hermann, Eigentum, Anarchie und Staat, Studien zur Theorie des Kapitalismums,

Westdeutscher Verlag GmbH, Opladen, 1987.

Horn Christian, Verbaucherschutz bei Internetgeschäften, MMR, Heft 4, Verlag C.H. Beck,

München, 2002.

Hornung Gerrit, Müller-Terpitz Ralf (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Springer-Verlag,

Berlin Heidelberg, 2015.

Hübner Heinz, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuches, 2. Auflage, Walter de Guyter &

Co., Berlin, 1995.

Page 301: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

301

Hügel Stefan, Privatautonomie versus Grundrechtsschutz – oder Rauchverbot im

Wohnungseigentum, ZWE, Heft 1/2, Verlag C.H. Beck, München, 2010.

Jauering, Bürgerliches Gesetzbuch, 14. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, §311, 2011.

Jayasuriya Kanishka, Introduction: a famework for the analysis of legal institutions in East Asia,

Law, Capitalism and Power in Asia, the rule of law and legal institutions, Jayasuriya (Ed.),

Routledge, London, 1999.

Jungheim Stephanie, Vertragsbeendigung bei Arbeitsverträgen von Lizenzfußballspielern, RdA,

Heft 4, Verlag C.H. Beck, München, 2008.

Kaiser Bernd, Die Vertragsstrafe im Wettbewerbsrecht, Dissertation, Carl Heymanns Verlag KG,

Köln, Berlin, Bonn, München, 1997, 186.

Karkoszka Andrzej, Die Auswirkungen der technologischen Entwicklung auf die europäische

Sicherheit und Zusammenarbeit, Zeitschrift für interlationale Politik, Europa Archiv, Verlag für

internationale Politik GmbH, Bonn, 1987.

Kaser Max, Das römische Privatrecht, erster Abschnitt, C. H. Beck‘sche Verlagsbuchhandlung,

München, 1955.

Kästle Florian, M&A-Verträge unterliegen nicht der AGB-Kontrolle, NZG, Heft 8, Verlag C.H.

Beck, München, 2014.

Katsh M. Ethan, Law in a Digital World, Oxford University Press, New York, 1995.

Kaulbach Ann-Marie, Typenzwang im BGB? JuS, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2011.

Kerameus D. Konstantinos, Comparative Law and Common Frame of Reference, Common Frame

of Reference and Existing EC Contract Law, Reiner Schulze (Ed.), Sellier, European Law

Publishers GmbH, Munich, 2008.

Kereselidze David, Der Allgemeine Teil des Georgischen Zivilgesetzbuches von 1997, eine

rechtsvergleichende untersuchung, Verlag Peter Lang GmbH, Frankfurt am Main, 2005.

Kilian Wolfgang, Kontrahierungszwang und Zivilrechtssystem, AcP, Heft 1/2 (April 1980), Verlag

Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, Tübingen, 1980.

Kirchhof Paul, Eigentum als Ordnungsidee – Wert und Preis des Eigentums, Eigentum,

Ordnungsidee, Zustand, Entwicklungen, Band 2, Otto Depenheuer (Hrsg.), Springer-Verlag Berlin

Heidelberg, 2005.

Kittner Michael, Schuldrecht, Rechtliche Grundlagen – Wirschaftliche Zusammenhänge, 3.

Auflage, Verlag Franz Vahlen, München, 2003.

Page 302: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

302

Kleining Elena, Die Inhaltskontrolle von Allgemeinen Geschäftsbedingungen im Internet,

Diplomarbeit, Diplomica Verlag GmbH, Hamburg, 2008.

Klutmann Rudolf, Analyse des national-grusinischen Obligationsrechts im Kodex König

Wachtangs VI, Zeitschrift für vergleichende Rechtswissenschaft, XXI, 1908.

Knieper Rolf, Chanturia Lado, Schramm Hans-Joachim, Das Privatrecht im Kaukasus und in

Zentralasien, Bestandsaufnahme und Entwicklung, BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH,

Berlin, 2010.

Köhler Helmut, Vertragsstrafe und Schadenersatz, GRUR, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München,

1994.

Kommentar zum Grundgesetz (GG), Hofmann Hans / Schmidt-Bleitbreu Bruno / Henneke Hans-

Günter (Hrsg.), 11. Auflage, Verlag Carl Heymanns, Köln, München, 2008.

Kommentar zum UN-Kaufrecht, Übereinkommen der Vereinten Nationen über Verträge über den

Internationalen Warenkauf (CISG), Honsell (Hrsg.), Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 1997.

Kommentar zum Versicherungsvertragsgesetz und zu den Allgemeinen

Versicherungsbedingungen unter Einschluß des Versicherungsvermittlerrechtes, Lebenversicherung

(§§ 159-178 VVG), Möller/Sieg/Johannsen (Hrsg.), 8. Auflage, Verlag Walter de Gruyter & Co.,

Berlin, 1988.

Korch Stefan, Abweichende Annahme? Kein Fall für Treu und Glauben!, NJW, Heft 49, Verlag

C.H. Beck, München, 2014.

Kötz Hein, Vertragsrecht, 2. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2012.

Krampe Christoph, Auslegung und Inhaltskontrolle, Inhaltskontrolle im nationalen und

europäischen Privatrecht, Schriften zum europäischen und internationalen Privat-, Bank- und

Wirtschaftsrecht, Band 33, Reisenhuber K. und Karakostas I.K. (Hrsg.), De Gruyter

Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009.

Kriele Martin, Richterrecht und Rechtspolitik, ZRP, Heft 2, Verlag C.H. Beck, München, 2008.

Kroll-Ludwigs Kathrin, Die Rolle der Parteiautonomie im europäischen Kollisionsrecht, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2013.

Kündigungsrecht, Abscheid/Preis/Schmidt (Hrsg.), 4. Auflage, Verlag C. H. Beck, München,

2012.

Kunz Daniel, Verbraucherschutz beim Interhandel in der Europäischen Union, Status quo und

Weiterentwicklung, Verlag Peter Lang GmbH, Frankfurt am Main, 2010.

Kutlu Aygün, AGB-Kontrolle bei stationärer Krankenhausaufnahme, Springer-Verlag Berlin

Heidelberg, 2006.

Page 303: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

303

Lang Stephan, Lomidze Vera, Scheffler Kristine, Georgisches Zivilgesetzbuch und das deutsche

BGB, WiRO, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München, 2003.

Lakies Thomas, AGB-Kontrolle von Vertragstrafenvereinbarungen, ArbR Aktuell, Heft 13, Verlag

C.H. Beck, München, 2014.

Lakies Thomas, AGB im Arbeitsrecht, Kontrolle vorformulierter Arbeitsvertragsinhalte:

Reichweite und Grenzen, Tipps und Taktit, Verlag C.F. Müller, Heidelberg, 2006.

Langheid Theo, § AGBG § 8 AGB-Gesetz im Lichte der EG-AGB-Richtlinie: Kontrollfähigkeit

von Leistungsbeschreibungen durch Intransparenz, NversZ, Heft 2, Verlag C.H. Beck, München,

2000.

Larenz Karl, Lehrbuch des Schuldrechts, zweiter Band, besonderer Teil, 10. Auflage, Verlag C. H.

Beck’sche Verlagungsbuchhandlung, München, 1972.

Leder Tobias, Morgenroth Sascha, Die Vertragsstrafe im Formulararbeitsvertrag, NZA, Heft 17,

Verlag C.H. Beck, München, 2002.

Lederer Beatrice, Das Verbraucherleitbild im Internet, NJOZ, Heft 45, Verlag C.H. Beck,

München, 2011.

Leible Stefan, Europäisches Privatrecht am Scheideweg, NJW; Heft 35, Verlag C.H. Beck,

München, 2008.

Leible Stefan, Non-Discrimination, Common Frame of Reference and Existing EC Contract Law,

Reiner Schulze (Ed.), Sellier, european law publishers GmbH, Munich, 2008.

Leisner-Egensperger Anna, Hans Kelsens Reine Rechtslehre, JA, Heft 7, Verlag Franz Wahlen,

München, 2005.

Lerner Paul, Promises of Rewards in a Comporative Persprective, Annual Survey of International

& Comporative Law, Volume 10, Issue 1, Article 4, 8-27-2010.

Leuschner Lars, Die Kontrollstrenge des AGB-Rechts, Empirische Belege für eine systematische

Fehleinschätzung in der unternehmerischen Praxis, NJW, Heft 17, Verlag C.H. Beck München,

2016.

Lewandowski Robert, Kwasnicki Radoslaw L., Grundsatz der Privatautonomie bei der

Gestaltung des Gesellschaftsvertrags, WiRO, Heft 3, Verlag C.H. Beck, München, 2004.

Lieder Jan, Trennung und Abstraktionsprinzip im Recht der Stellvertretung, JuS, Heft 5, Verlag

C.H. Beck, München, 2014.

Limmer Peter, Europäisches Privatrecht – das Ende des Zeitalters der einheitlichen

Zivilrechtskodifikation? MittBayNot, Heft 4, Verlag C.H. Beck, München, 1999.

Page 304: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

304

Lindacher Walter F., Phänomenologie der ,Vertragsstrafe‘, Vertragsstrafe,

Schadenersatzpauschaierung und schlichter Schadenbeweisvertrag, Anthenäum Verlag, Frankfurt

am Main, 1972, 100.

Linnenbrink Dominik, Der Vertrag zugunsten Dritter in der notariellen Praxis, MittRhNotK, Heft

11, Verlag C.H. Beck, München, 1992.

Lohmann Arnd, Parteiautonomie und UN-Kaufrecht, Zugleich ein Beitrag zum

Anwendungsbereich des Wiener Kaufrechtsübereinkommens der Vereinten Nationen vom 11. April

1980, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2005.

Löhnig Martin, Die Einbeziehung von AGB bei Internet-Geschäften, NJW, Heft 25, Verlag C.H.

Beck, München, 1997.

Lohs Marcel Martin, Grenzen der Vertragsfreiheit im polnischen Zivilrecht, Verlag Peter Lang,

Frankfurt am Main, 2000.

Looschelders Dirk, Die Mitverantwortlichkeit des Geschädigten im Privatrecht, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 1999.

Looschelders Dirk, Schuldrecht, Allgemeiner Teil, 8. Auflage, Verlag Franz Vahlen, München,

2010.

Löwenheim (Hrsg.), Handbuch des Uhreberrechts, 2. Auflage, §70, Verlag C. H. Beck, München,

2010.

Lücke Frank, Das P-Konto im Lichte der ZKA-Empfehlung zum Girokonto für jedermann, BKR,

Heft 11, Verlag C.H. Beck, München, 2009.

Lützenkirchen Klaus, Die Gestaltung der Verwaltungsvertrages für das Sondereigentum, ZWE,

Heft 4, Verlag C.H. Beck, München, 2003.

Mackenrodt Mark-Oliver, Technologie statt Vertrag? Sachmangelbegriff, negative

Beschaffenheitsvereinbarungen und AGB beim Kauf digitaler Güter, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2015.

Mager Ute, Einrichtungsgarantien, Entstehung, Wurzeln, Wandlungen und grundgesetzgemäße

Neubestimmung einer dogmatischen Figur des Verfassungsrechts, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2003.

Mallmann Roman A., Heinrich Erbo D., Schriftform bei Geschäften im Internet, ZRP, Heft 11,

Verlag C.H. Beck, München, 2000.

Manstein Wolfram, Der öffentlich-rechtliche Vertrag in der Praxis des Notars, MittRhNotK, Heft,

1/2, Verlag C.H. Beck, München, 1995.

Page 305: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

305

Martiny Dieter, Die kleinen Rechtssysteme der Welt – Klein-, Kleinstaaten und Teilrechtsgebiete

in der Rechtsvergleichung, Aufbruch nach Europa, 75 Jahre Max-Planck-Institut für Privatrecht,

Basedow/Drobnig/Ellger/J. Hopt/Kötz/Kulms/Mestmäcker (Hrsg.), Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2001.

McKendrick Ewan, Good Faith: A Matter of Principle? Good Faith in Contract and Property,

A.D.M. Forte (Ed.), Hart Publishing, Oxford – Portland Oregon, 1999.

Meckel Verena, Die Corporate Governance im neuen japanischen Gesellschaftsrecht, unter

besonderer Berücksichtigung der Aufgaben von Verwaltungs- und Prüferrat, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2010.

Meder Stephan, Privatautonomie und Kontrahierungszwang, NJW, Heft 4, Verlag C.H. Beck,

München, 2002.

Medienrecht, Praxisbuch, Band 2: Schutz von Medienprodukten, Wandtke (Hrsg.), Verlag Walter

de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin, 2011.

Meller-Hannich Caroline, Verbraucherschutz im Schuldvertragsrecht, Private Freiheit und

staatliche Ordnung, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2005.

Meyer-Cording Ulrich, “Vernünftige Auslegung” von AGB?, NJW, Heft 43, Verlag C.H. Beck,

München, 1981.

Miethaner Tobias, AGB-Kontrolle versus Individualvereinbarung, Zweck und Greznen der

Inhaltskontrolle vorformulierter Klauseln, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2010.

Mitteis Ludwig, Römisches Privatrecht bis auf die Zeit Diokletians, erster Band, Verlag von

Duncker & Humbolt, Leipzig, 1908.

Mohr Jochen, Sicherung der Vertragsfreiheit durch Wettbewerbs- und Regulierungsrecht,

Domestizierung wirtschaftlicher Macht durch Inhaltskontrolle der Folgeverträge, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2015.

Müller-Terpitz Ralf, Hornung Gerrit, (Hrsg.), Rechtshandbuch Social Media, Sprnger-Verlag

Berlin Heidelberg, 2015, Kapitel 1.

Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, 3. Auflage, Verlag C. H. Beck, München, 2013.

Münchener Kommentar zum BGB, 5. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2010.

Münchener Kommentar zum BGB, 6. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2012 <www.beck-

online.beck.de>.

Münchener Kommentar zum BGB, 7. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2015 <www.beck-

online.beck.de>.

Page 306: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

306

Münchener Kommentar zum VVG, 1. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2010.

Musielak Hans-Joachim, Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2003.

Müssig Peter, Wirtschaftsprivatrecht, Rechtliche Grundlagen wirtschaftlichen Handels, 15.

Auflage, C.F. Müller, Heidelberg, 2012. Nagel Bernhard, Eger Thomas, Wirtschaftsrecht II, Eigentum, Delikt und Vertrag: mit einer

Einführung in die ökonomische Analyse des Rechts, 4. Auflage, R. Oldenbourg Verlag München

Wien, 2003, 149.

Nicolai Philip, Der Vertragstyp des UN-Kaufrechts, Vertragstypen in Europa, Historische

Entwicklung und europäische Perspektiven, Santos/Baldus/Dedek (Hrsg.), Kümmerle (Red.),

Sellier european law publishers GmbH, München, 2011.

Notzon Matthias, Arbeitsrecht meets Facebook, öAT, Heft 9, Verlag C.H. Beck, München, 2013.

Ochmann Florian, Aktionärsrechte-Richtlinie, Auswirkungen auf das deutsche und eorpäische

Recht, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009.

Oda Hiroshi, Russian Commercial Law, Second Edition, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden,

2007.

Paal P. Boris, Internetrecht – Zivilrechtliche Grundlagen, JuS, Heft 11, Verlag C.H. Beck,

München, 2010.

Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, Kommentar, Band 7, 70. Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2011.

Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, Kommentar, Band 7, 74. Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2015.

Paulst Jordan L., Upp Robert D., Business Law Text, 3rd

Edition, St. Paul, Minn., West

Publishing CO., California, 1979.

Paulus Christoph G., Zenker Wolfgang, Grenzen der Privatautonomie, JuS, Heft 1, Verlag C.H.

Beck, München, 2001.

Pfefferle Simon, Die Anwendbarkeit des AGB-Rechts auf Verträge auf dem Gebiet des

Gesellschaftsrechts, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2013.

Popp Gerfried Josef, Schadenersatz und Vertragsstrafe bei Arbeitsvertragsbruch, NZA, Heft 13,

Verlag C.H. Beck, München, 1988.

Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law, Draft Common Frame of

Reference (DCFR), Outline Edition, Prepared by Christian Von Bar, Eric Clive, Hans Schülte-

Nolke, Sellier, European Law Publishers GmbH, Munich, 2009.

Page 307: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

307

Quink Daniela, Inhaltskonrolle von Freiwilligkeitsvorbehalten in Arbeitsverträgen, Verlag Peter

Lang GmbH, Frankfurt am Main, 2010.

Radbruch Gustav, Gesamtausgabe, Rechtsphilosophie II, Band 2, Kaufmann (Hrsg.), C.F. Müller

Juristischer Verlag GmbH, Heidelberg, 1993.

Rashkover Randi, Freedom and Law, A Jewish-Christian Apologetics, Fordham University Press,

New York, 2011.

Rehberg Markus, Vertragsgerechtigkeit im Arbeitsrecht, RdA, Heft 3, Verlag C.H. Beck,

München, 2012.

Rehder Britta, Christliche Antworten auf geöffnete Märkte: Die Idee der betrieblichen

Produktionsgemeinschaft in der Geschichte der deutschen Arbeitsbeziehungen, Transformationen

des Kapitalismus, Festschrift für Wolfgang Streeck zum sechzigsten Geburtstag, Campus Verlag

GmbH, Frankfurt/Main, 2006.

Rehm Gebhard, Aufklärungspflichten im Vertragsrecht, Verlag C.H. Beck, München, 2003.

Reich Norbert, Grundgesetz und internationales Vertragsrecht, NJW, Heft 33, Verlag C.H. Beck,

München, 1994.

Reimer Dietrich, Rechtsvergleichende Bemerkungen zur Vertragsfreiheit im Urheberrecht, GRUR

Int, Heft 3, Verlag C. H. Beck, München, 1977.

Reisenhuber Karl, Die Inhaltskontrolle im Common Frame of Reference (CFR) für ein

Europäisches Privatrecht, Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht, Schriften

zum europäischen und internationalen Privat, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33, Reisenhuber K.

und Karakostas I.K. (Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009.

Reisenhuber Karl, Europäisches Vertragsrecht, 2. Auflage, De Gruyter Rechtswissenschaften

Verlags-GmbH, Berlin, 2006.

Reisenhuber Karl, Inhaltskontrolle im deutschen und europäiaschen Privatrecht – Einführung,

Inhaltskontrolle im nationalen und europäischen Privatrecht, Schriften zum europäischen und

internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht, Band 33, Reisenhuber K. und Karakostas I.K.

(Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2009.

Pellegrino Mario, Postkommunismus und Zivilrecht, das Obligationenrecht Georgiens,

Europäischer Verlag der Wissenschaften, Peter Lang, Frankfurt am Main, 1997.

Renck Ludwig, staatliche und kirliche Eheschließung, NJW, Heft 14, Verlag C.H. Beck, München,

1996.

Page 308: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

308

Rettler Wilhelm, Der strafrechtliche Schutz des sozialistischen Eigentums in der DDR, Juristische

Zeitgeschichte, Abteilung 3, Band 40, Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin/New York,

2010.

Reul Adolf, Grundrechte und Vertragsfreiheit im Gesellschaftsrecht, DNotZ, Heft 3, Verlag C.H.

Beck, München, 2007. Reymann Christoph, Das Sonderprivatrecht der Handels- und Verbraucherverträge, Einheit,

Freiheit und Gleichheit im Privatrecht, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009.

Richardi Reinhard, Arbeitsvertragsgesetz und Privatautonomie, NZA, Heft 17, Verlag C.H. Beck,

München, 1992.

Ritgen Klaus, Entschließungs- und Inhaltsfreiheit des Verordnungsgebers bei Rechtsverordnungen

nach § AENTG § 1 AENTG § 1 Absatz IIIa AentG, NZA, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München,

2005.

Ritzinger Horst, Der Vorvertrag in der notariellen Praxis, NJW, Heft 19, Verlag C.H. Beck,

München, 1990.

Rochez Semple Piggot, The Nature of Contract: Definitions and Principles, <www.spr-law.com>,

Chapter I.

Rohlfing Bernd, Wirtschaftsrecht 1: Bürgerliches Recht und Handelsrecht, eine praxisorientierte

Einführung, 1. Auflage, Betriebswirtschaftlicher Verlag Dr. Th. Gaber/GWV Fachverlage GmbH,

Wiesbaden, 2005.

Roscher Falk, Vertragsfreiheit als Verfassungsproblem, Dargestellt am Beispiel der Allgemeinen

Geschäftsbedingungen, Schriften zur Rechtstheorie, Heft 34, Verlag Duncker & Humblot, Berlin,

1974.

Roßnagel Alexander, Das neue Recht elektronischer Signaturen – Neufassung des

Signaturgesetzes und Änderung des BGBund der ZPO, NJW, Heft 25, Verlag C.H. Beck, München,

2001.

Roßnagel Aexander, Pfitzmann Andreas, Der Beweiswert von E-Mail, NJW, Heft 17, Verlag

C.H. Beck, München, 2003.

Rüfner Thomas, Virtuelle Marktordnungen und das AGB-Gesetz, MMR, Heft 10, Verlag

C.H.Beck, München, 2000.

Rüthers Bernd, Stadler Astrid, Allgemeiner Teil des BGB, 12. Auflage, Verlag C.H. Beck,

München, 2002.

Schack Haimo, internationales Zivilverfahrensrecht, mit internationalem Insolvenz- und

Schiedsvefahrensrecht, 6. Auflage, Velag C.H. Beck, München, 2014.

Page 309: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

309

Schade Friedrich, Wirtschaftsprivatrecht: Grundlagen des bürgerlichen Rechts sowie des Handels-

und Wirtschaftsrechts, 2. Auflage, Verlag A. Kohlhammer GmbH, Stuttgart, 2009.

Schäfer Hans-Bernd, Ott Claus, Lehrbuch der ökonomischen Analyse des Zivilrechts, 2. Auflage,

Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 1995.

Schapp Jan, Methodenlehre und System des Rechts, Aufsätze 1992-2007, Privatautonomie und

Verfassungsrecht (1999), Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009.

Schaub Renate, Sponsore und andere Verträge zur Förderung überindividueller Zwecke, Verlag

Mohr Siebeck, Tübingen, 2008.

Scheiber Harry N. (Ed.), the State and Freedom of Contract, Stanford University Press, Stenford,

California, 1998.

Schellhammer Kurt, Erbrecht nach Anspruchsgrundlagen, 3., neu bearbeitete Auflage, Verlag C.F.

Müller, Heidelberg, 2010.

Schindler Thomas, Rechtsgeschäftliche Entscheidungsfreiheit und Drohung, Die englische duress-

Lehre in rechtsvergleichender Perspektive, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2005.

Schulze Erich, Tendenzen in der Entwicklung des Urhebervertragsrechts, NJW, Heft 11, Verlag C.

H. Beck, München, 1995.

Schellhammer Kurt, Schuldrecht nach Anspruchsgrundlagen samt BGB Allgemeiner Teil, 7.

Auflage, Verlag C. F. Müller, Heidelberg, 2008.

Schepke Jan, Das Erfolgshonorar des Rechtsanwalts, gegenläufige Gesetzgebung in England und

Deutschland, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1998.

Scherer Joachim, Rechtsweg bei öffentlichrechtlicher „Culpa in contrahendo”, NVwZ, Heft 7,

Verlag C.H. Beck, München, 1986.

Schlechtriem/Schwenzer, Kommentar zum einheitlichen UN Kaufrecht, CISG, 5. Auflage,

Verlag C. H. Beck, München, 2008.

Schlechtriem Peter, Internationales UN-Kaufrecht, 4. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen,

2007.

Schliemann Herald, Tarifliches Günstigkeitsprinzip und Bindung der Rechtsprechung, NZA, Heft

3, Verlag C.H. Beck, München, 2003.

Schmidt Hubert, Einbeziehung von AGB im unternehmerischen Geschäftsverkehr, NJW, Heft 46,

Verlag C.H. Beck, München, 2011.

Schmidt Ingrid, Gerechtigkeit braucht eine starke Justiz, RdA, Heft 4, Verlag C.H. Beck,

München, 2015.

Page 310: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

310

Schmidt Karsten, Satzungsfreiheit, Individualrechte und Bindung von Rechtsnachfolgern -

`Nach~-Denken über Dieter Reuters Grundlagenwerk von 1973, Formale Freiheitsethik oder

materiale Verantwortungsethik, Bericht über das wissenschaftliche Kolloquium zum 65. Geburstag

von Professor Dr. Dieter Reuter am 15. und 16. Oktober 2005 in Kiel, Wulf/Martinek/Rawert

(Hrsg.), De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2006.

Schmitt Christoph, Stange Martin, Allgemeine Verkaufs- und Lieferbedingungen (B2B),

Musterklauseln für die unternehmerische Praxis, Verlag Walter De Gruyter GmbH, Berlin, 2016.

Schmitt Christoph, Ulmer Detlef, Allgemeine Geschäftsbedingungen und Verträge für

Unternehmen, Chancen und Risiken, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 2010.

Schmittner Stefan, Digitane Signatur als Herausforderung und Chance, BWNotZ, Heft 5/6, Verlag

C.H. Beck, München, 2001.

Schnitzler, Familienrecht, Münchener Anwalts Handbuch, 3. Auflage, Verlag C. H. Beck,

München, 2010.

Schrammen Johanna, Grenzüberschreitende Verträge im Internet: Internationale

Gerichtszuständigkeit und anwendbares Recht, Dissertation, zur Erlangung des Doktorgrades der

juristischen Fakultät der Georg-August-Universität zu Göttingen, 1. Auflage, Cuvillier Verlag,

Göttingen, 2005.

Schwab Dieter, Löhing Martin, Einführung in das Zivilrecht, Einschliesslich BGB - Allgemeiner

Teil, 17. Auflage, Verlag C.F. Müller, Heidelberg, 2007.

Schwab Dieter, Schranken der Vertragsfreiheit durch die Antidiskrimierungsrichtlinien und ihre

Umsetzung in Deutschland, DNotZ, Heft 9, Verlag C.H. Beck, München, 2006

Schwind Fritz, Römisches Recht I, Geschichte, Rechtsgang, System des Privatrechts, Springer-

Verlag Wien GmbH, Wien, 1950.

Sedlmeier Kathleen, Rechtsgeschäftliche Selbstbestimmung im Verbrauchervertrag, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2012.

Semple Piggot Rouchez, the Nature of Contract: Definitions and Principles, Chapter 1, <www.spr-

law.com>, Oxford, 2003.

Singer Reinhard, Vertragsfreiheit, Grundrechte und der Schutz des Menschen vor sich selbst, JZ,

50. Jahrgang, 1. Dezember 1995.

Singer Richard, Das Sozialmodell des Bürgerlichen Gesetzbuchs im Wandel, Festschrift 200 Jahre

Juristische Fakultät der Humboldt-Universität zu Berlin,

Grundmann/Kloepfer/Paulus/Schröder/Werle (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter GmbH, Berlin,

2010.

Page 311: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

311

Staab Helmut, Firmenkredite in der Bankenrechtspraxis, Darlehens- und Sicherheitsverträge im

Tagesgeschäft, 1. Auflage, Betriebswirtschaftlicher Verlag Dr. Th. Gabler/GWV Fachverlage

GmbH, Wiesbaden, 2003.

Stemmer Peter, Der Begriff der moralischen Pflicht, Moral als Vertrag? Beiträge zum moralischen

Kontraktualismus, A. Leist (Hrsg.), Walter de Gruyter GmbH, Berlin, 2002.

Stöhr Alexander, Illner Torben, Die Inhaltskontrolle von Arbeitsverträgen, Jus, Heft 4, Verlag

C.H. Beck, München, 2015.

Stürner Michael, Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit im Schuldvertragsrecht, zur Dogmatik

einer privatrechtsimmanenten Begrenzung von vertraglichen Rechten und Pflichten, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 2010.

Svanadze George, Rechtsnatur der internationalen Gerichtsstandsvereinbarung im georgischen

Recht: Kann die ausschließliche Gerichtsstandsvereinbarung georgischen Gerichten als

Abwehrmaßnahme gegen forum shopping im Ausland dienen? (rechtsvergleichende Analyse),

Beiträge und Informationen zum Recht im postsowjetischen Raum, Länderreferat Russland und

weitere GUS-Staaten, Max-Planck-Institut für ausländisches und internationales Privatrecht,

<http://www.mpipriv.de/files/pdf3/2010_12_22_013.pdf>.

Tatarkina Xenia, Die Formen von Verträgen im russischen Zivilrecht. Arten, Funktionen,

rechtliche Bedeutung und Rechtsfolgen der Nichtbeachtung, Probleme des Vertragsrechts und der

Vertragssicherung in den Staaten des Kaukasus und Zentralasiens, Materialen einer Internationalen

Konferenz an der Universität Bremen vom 10. und 11. April 2008, Knieper/Chanturia/Schramm

(Hrsg.), BMV, Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2009.

Teichmann Christoph, Vertragsfreiheit im Innenverhältnis der GmbH-Gesellschafter, RNotZ, Heft

7/8, Verlag C.H. Beck, München, 2013.

Thüsing Gregor, Angemessenheit durch Konsens – Zu den Grenzen der Richtigkeitsgewähr

arbeitvertraglicher Vereinbarungen, RdA, Heft 5, Verlag C.H. Beck, München, 2005.

Thüsing Gregor, Vertragsschluss als Folgenbeseitigung: Kontrahierungszwang im zivilrechtlichen

Teil des Allgemeinen Gleichbehandlungsgesetzes, NJW, Heft 1/2, Verlag C.H. Beck, München,

2007.

Twigg-Flesner Christian, The Europeisation of Contract Law, Current controversies in Law,

Taylor & Francis e-Library, New York, 2008.

Uffmann Katharina, Vertragsgerechtigkeit als Leitbild der Inhaltskontrolle, NJW, Heft 31, Verlag

C.H. Beck, München, 2012.

Ulrici Bernhard, Verbotsgesetz und zwingedes Gesetz, JuS, Heft 12, Verlag C.H. Beck, München,

2005.

Page 312: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

312

Unidroit Principles of International Commercial Contracts, International Institute for the

Unification of Private Law, Rome, 2010.

Urheberrecht, Wandtke (Hrsg.), Verlag Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, Berlin, 2012.

Valcke Catherine, Contractual Interpretation at Common Law and Civil Law: An Exercise in

Comparative Legal Rhetoric, Exploring Contract Law, Hart Publishing, Oxford and Portland,

Oregon, 2009.

Vashakidze George, Das Internationale Privatrecht von Georgien, Verlag Mohr Siebeck,

Tübingen, 2014.

Visser ‘t M. Hooft Willem, Japanese Contract and Anti-Trust Law, A Sociological and

Comparative Study, RoutledgeCurzon, Taylor & Francis Group, New York, 2005.

VOB Teile A und B, Teil A, Allgemiene Bestimmung für die Vergabe von Bauleistungen, §4, 4.

Auflage, Verlag C. H. Beck, München, 2013.

Von Danwitz Thomas, Depenheuer Otto, Engel Christoph, Bericht zur Lage des Eigentums,

Band 1, Otto Depenheuer (Hrsg.), Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2002.

Von Halem Friedrich, Recht oder Gerechtigkeit? Rechtsmodelle in Ost und West von der Antike

bis zur Moderne. Eine Aufsatzsammlung, L. Luks (Hrsg.), Böhlau Verlag GmbH & Cie, Köln,

2004.

Von Vogel Aexander, Verbrauchervertragsrecht und allgemeines Vertragsrecht: Fragen der

Kohärenz in Europa, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags-GmbH, Berlin, 2006.

Weber Anja, Die Vergemeinschaftung des internationalen Privatrechts, Dissertation, Verlag für

Medien, Berlin, 2004.

Weber David P., Restricting the Freedom of Contract: A Fundamental Prohibition, Yale Human

Rights and Development Journal: Vol. 16, Issue 1, Article 2, 2013

<http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1116&context=yhrdlj>.

Weischer Jan-Willem, Das Grundrecht auf Vertragsfreiheit und die Inhaltskontrolle von

Absatzmittlungsverträgen, zum Maßtab der AGB-Inhaltskontrolle des Bundesgerichtshofs, Berliner

Wirtschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2013.

Weiser Susanne, Rechtsvergleich zwischen USA und Deutschland zum Thema Produkthaftung

(Fallstudie), Magisterarbeit, Grin Verlag GmbH, München, 2002.

Weller Marc-Philippe, Die Vertragstreue, Vertragsbindung – Naturalerfüllungsgrundsatz –

Leistungstreue, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2009.

Wesel Uwe, Geschichte des Rechts, von den Frühformen bis zur Gegenwart, 4., neu bearbeitete

Auflage, Verlag C.H. beck, München, 2014.

Page 313: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

313

Westerbook Raymond, The Origin of Laesio Enormis,

<http://local.droit.ulg.ac.be/sa/rida/file/2008/03.Westbrook.pdf>.

Widmeier Gunter, Gerechtigkeit – Aufgabe von Justiz und Medien? NJW, Heft 7, Verlag C.H.

Beck, München, 2004.

Willemsen Heinz Josef, Schutz des Verbrauchers vor Aufrechterhaltung unwirksamer AGB-

Klauseln als “Individualvereinbarungen”, NJW, Heft 21, Verlag C.H. Beck, München, 1982.

Willoweit Dietmar, Grundbegriffe des Bürgerlichen Rechts, NJW, Heft 17, C. H. Verlag,

München, 1983.

Witt Alexander, Keine AGB-Kontrolle tariflicher Regelungen? NZA, Heft 3, Verlag C.H. Beck,

München, 2004.

Wolf Manfred, Beständigkeit und Wandel im Sachenrecht, NJW, Heft 42, Verlag C.H. Beck,

München, 1987.

Wolff Stephan, Der Kontrahierungszwang im deutschen Telekommunikationsrecht, Verlag D.

Kovac, Hamburg, 2002.

Wollenschläger Michael, Arbeitsrecht, Carl Heymanns Verlag KG, Berlin, 1999.

Younkins Edward, Freedom to Contract, Liberty Free Press, June 15, 2010

<http://www.quebecoislibre.org/younkins25.html>.

Zhang Mo, Chinese Contract Law, Theory and Practice, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden,

2006.

Zoidze Bessarion, The Influence of Anglo-American Common Law on the Georgian Civil Code,

Georgian Law Review, 1/2 1999, Tbilisi, 1999.

Zöllner Wolfgang, Vertragskontrolle und Gerechtigkeit, NZA-Beil, Heft 3, Verlag C.H. Beck,

München, 2006.

Zoppel Moritz, Europäiasche Diskrminierungsverbote und Privatrecht, Unionsrechtliche Vorgaben

und Sanktionen, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 2015.

Zweigert Konrad, Kötz Hein, Einführung in die Rechtsvergleichung, auf dem Gebiete des

Privatrechts, 3. Auflage, Verlag Mohr Siebeck, Tübingen, 1996.

Забоев К. И., Правовие и философоские аспекты граждансково-правого договора,

Юридический центр Пресс, Санкт-Петербург, 2003.

Комментарий к Уголовно-процессуальному кодексу Российской Федерации, Бастрикина

(Ред.), Волтерс Клувер, Москва, 2008.

Page 314: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

314

Ллойд Деннис, Идеа Права, Перевод с английского, М. А. Юмашева, Ю. А. Юмашев,

Юмашев, М. Югона, Москва, 2002.

saqarTvelos saerTo sasamarTloebis gadawyvetilebebi/ganCinebebi

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos gadawyvetilebebi

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2013 wlis 17 ianvris #2/6092-11 gadawyvetileba. Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2014 wlis 27 maisis #2/15104-13 gadawyvetileba. Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2014 wlis 2 dekembris #2/2536-14 gadawyvetileba. Tbilisis saapelacio (saolqo) sasamarTlos gadawyvetilebebi/ganCinebebi

Tbilisis saolqo sasamarTlos 2001 wls 7 Tebervlis #2a/64 gadawyvetileba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 23 ivnisis #2b/628-11 gadawyvetileba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 28 ivnisis #ab/1679-11 ganCineba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2011 wlis 30 noembris #2b/1312-122 gadawyvetileba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2014 wlis 20 maisis #2b/339-14 ganCineba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2014 wlis 7 oqtombris #2b/6800-13 ganCineba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2015 wlis 13 ianvris #2b/5180-14 ganCineba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2015 wlis 25 maisis #2b/5167-14 gadawyvetileba. Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2016 wlis 12 ianvris #2b/4259-14 ganCineba.

Page 315: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

315

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebi/ganCinebebi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 11 aprilis #3k/210-01 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 13 ivnisis #3k/429-01 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 20 ivnisis #3k/461-01 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2001 wlis 27 ivnisis #3k/467-01 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2002 wlis 12 ivnisis #3k-631-02 gadawyvetileba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatis 2002 wlis 9 dekembris #3k/932-02 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 21 martis #3k-1156-02 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 27 maisis #as-25-728-03 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2003 wlis 21 noembris #3k-681-03 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 30 ianvris #bs-190-361-k-03 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 2 aprilis #a-204-S-43-04 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 4 martis #as-973-1208-04 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 12 ivlisis #as-181-500-05 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 20 oqtombris #as-285-611-05-05 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 9 noembris #as-382-691-05 ganCineba.

Page 316: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

316

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 24 noembris #as-74-377-04 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2005 wlis 29 noembris #bs-568-154(g-05) ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 14 Tebervlis #as-992-1245-05 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 16 Tebervlis #as-1070-1312-05 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 15 martis #bs-1296-873(k-05) ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 30 martis #as-1151-1396-05 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 4 maisis #as-1139-1385-05 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 6 ivnisis #bs-1008-594(k-05) ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 18 ivlisis #as-1108-1312-05 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 21 noembris #as-154-579-06 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2006 wlis 29 noembris #bs-591-559(k-06) ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 2 Tebervlis #as-592-974-06 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 13 Tebervlis #as-505-889-06 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 5 ivnisis #as-7-362-07 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 8 ivnisis #as-48-401-07 ganCineba.

Page 317: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

317

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatis 2007 wlis 21 ivnisis #bs-21-21(k-07) gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 23 oqtombris #bs-135-126(k-07) ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 15 noembris #bs-827-789-(g-07) ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 10 dekembris #as-423-773-07 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2008 wlis 15 ianvris #bs-727-693(k-07) ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2008 wlis 29 ivlisis #as-236-497-08 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 30 ivnisis #as-176-503-2009 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 3 Tebervlis #as-1070-1337-09 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 25 maisis #as-1283-1538-09 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 6 ivnisis #as-7-6-2010 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 28 ivnisis #as-416-389-2010 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 13 ivlisis #as-250-235-2010 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 18 oqtombris #as-539-507-2010 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 22 martis #as-1359-1197-2010 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 16 maisis #as-379-359-2011 ganCineba.

Page 318: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

318

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 24 maisis #as-23-18-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 27 ivnisis #as-683-644-2011 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 3 oqtombris #as-902-942-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 25 noembris #as-921-960-2011 gadawyvetileba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 23 ivnisis #as-1388-1224-10

ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 27 ivnisis #as-804-858-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2011 wlis 8 noembris #as-839-890-2011 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 31 ianvris #as-1363-1381-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 12 martis #as-147-141-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 23 martis #as-6-6-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 27 martis #as-1300-1320-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 21 maisis #as-1373-1390-2011 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 21 maisis #as-221-213-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 29 maisis #as-1685-1671-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 23 ivlisis #as-945-888-2012 ganCineba.

Page 319: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

319

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 24 ivlisis #as-221-213-2012 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 10 seqtembris #as-755-811-2011 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 25 seqtembris #as-413-391-2012 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 11 oqtombris #as-1039-974-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 15 oqtombris #as-1038-973-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 30 oqtombris #as-863-809-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 12 noembris #as-1284-1211-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 7 Tebervlis #as-1385-1307-2012 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 7 martis #as-1162-1091-2012 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 11 martis #as-39-37-2013 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 25 martis #as-1350-1275-2012.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 10 ivnisis #as-149-142-2013 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 24 ivnisis #as-376-357-2013 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 25 ivnisis #v-799-S-97-2012 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 5 ivlisis #as-592-563-2012 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 22 ivlisis #as-598-569-2013 gadawyvetileba.

Page 320: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

320

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 27 seqtembris #as-457-433-2013 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 9 oqtombris #as-1708-1602-2012 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 23 dekembris #as-290-276-2013 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 16 ianvris #as-189-182-2013 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 28 aprilis #as-1239-1184-2013 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 28 maisis #as-217-202-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 8 maisis #as-167-157-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 7 ivlisis #as-143-134-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 14 ivlisis #as-1147-1094-2013 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 31 ivlisis #as-371-349-2014 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 30 seqtembris #as-1279-1221-2013 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 17 oqtombris #as-872-830-2013 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 5 dekembris #as-658-625-2014 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2014 wlis 30 dekembris #as-890-852-2014 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 10 Tebervlis #as-947-909-2014 ganCineba.

Page 321: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

321

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 20 Tebervlis #as-488-462-2014 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 23 Tebervlis #as-1144-1090-2014 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 martis #as-1298-1236-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 martis #as-1342-1380-2014 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 19 martis #as-659-626-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 23 martis #as-811-775-2015 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 24 martis #bs-459-453(3k-14) ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 8 aprilis #as-79-73-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 4 maisis #as-1155-1101-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 6 maisis #as-252-239-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 maisis #as-962-920-2013 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 3 ivnisis #as-368-349-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 19 ivnisis #as-793-758-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 24 ivnisis #as-418-398-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 9 ivlisis #bs-578-558(k-13) ganCineba.

Page 322: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

322

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 28 ivlisis #as-663-629-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 14 agvistos #as-671-637-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 10 seqtembris #as-870-832-2014 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 28 seqtembris #as-708-674-2015 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 seqtembris #as-661-628-2014 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 7 oqtombris #as-459-438-2015 gadawyvetileba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2015 wlis 30 oqtombris #as-292-279-2015 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 13 ianvris #as-1106-1041-2015 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 1 Tebervlis #as-77-74-2016 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 1 martis #as-15-15-2016 ganCineba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2016 wlis 9 martis #as-898-848-2015 ganCineba.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebebi/ganCinebebi saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 1997 wlis 25 martis #2/31-5 gadawyvetileba saqmeze levan furcxvaniZe saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 1997 wlis 4 noembris #2/33/1 ganCineba saqmeze nino ioseliani samcxe-javaxeTis mxareSi saqarTvelos prezidentis saxelmwifo rwmunebulisa da saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg.

Page 323: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

323

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 1998 wlis 22 maisis #2/59-8 gadawyvetileba saqmeze luceta lafiaSvili saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2001 wlis 31 oqtombris #1/2/106 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqeebi _ irakli beriaSvili da viqtor inaSvili saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2002 wlis 30 dekembris #1/3/136 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe Salva naTelaSvili saqarTvelos parlamentis, saqarTvelos prezidentisa da saqarTvelos energetikis maregulirebeli komisiis (semekis) winaaRmdeg.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 23 ivnisis gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe salome wereTeli-stivensi saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris #1/2/411 gadawyvetileba saqmeze Sps `rusenergoservisi~, Sps `patara kaxi~, ss `gorgota~, givi abalakis individualuri sawarmo `fermeri~ da Sps `energia~ saqarTvelos parlamentisa da saqarTvelos energetikis saministros winaaRdmeg. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris #1/7/454 ganCineba saqmeze saqarTvelos moqalaqe levan sirbilaZe saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 6 arilis #2/1/41 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos saxlaxo damcveli saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 10 ivnisis #1/2/458 ganCineba saqmeze saqarTvelos moqalaqeebi: aleqsandre maWaraSvili da daviT sarTania saqarTvelos parlamentisa da saqarTvelos iusticiis saministros winaaRmdeg saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2009 wlis 27 agvistos #1/2/434 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos saxalxo damcveli saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2012 wlis 26 ivnisis #3/1/512 gadawyvetileba saqmeze daniis moqalaqe heinke qronqvisti saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg.

Page 324: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

324

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2012 wlis 30 dekembris #1/3/136 gadawyvetileba saqmeze saqarTvelos moqalaqe Salva naTelaSvili saqarTvelos parlamentis, saqarTvelos prezidentisa da saqarTvelos energetikuli maregulirebeli erovnuli komisiis (semeki) winaaRmdeg.

saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos plenumis 2016 wlis 13 aprilis #3/1/633, 634 gadawyvetileba saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos #633 da #634 wardginebebze.

ucxo qveynis sasamarTlos gadawyvetilebebi

BGH, Urteil vom 20.11.1980 - VII ZR 70/80

BGH, Urteil vom 29.03.1996 - V ZR 332/94. BGH, Urteil vom 7.12.2011 - IV ZR 105/11.

BGH, Urteil vom 16.12.2003 - X ZR282/02.

BGH, Urteil vom 24.01.2013 - VII ZR 121/12.

BGH, Urteil vom 4.2.2013 - II ZR 134/11.

BGH, Urteil vom 14.5.2014 - VII ZR 334/12.

BGH, Urteil vom 16.06.2015 - II ZR 384/13.

adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos gadawyvetilebebi `gropera radio~ da sxvebi Sveicariis winaaRmdeg _ Groppera Radio AG and Others

v. Switzerland – A/N: 10890/84, 28. marti 1990

barbulesku rumineTis winaaRmdeg (Bărbulescu v. Romania) _ ganacxadis nomeri #61496/08 _ 12 ianvari 2016.

normatiuli masala saqarTvelos konstitucia konstituciuri SeTanxmeba saqarTvelos saxelmwifosa da saqarTvelos samoqiculo avtokefaliur marTlmadidebel eklesias Soris saqarTvelos saarCevno kodeqsi saqarTvelos Sromis kodeqsi

Page 325: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

325

`eleqtroenergetikisa da bunebrivi gazis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `eleqtronuli xelmowerisa da eleqtronuli dokumentis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `mauwyeblobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `notariatis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `saavtomobilo transportis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `saavtoro da momijnave uflebebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `sagzao moZraobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `saerTaSoriso kerZo samarTlis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi `saxelmwifo qonebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `sajaro reestris Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni `reklamis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni saqarTvelos mTavrobis 2010 wlis 11 maisis #139 dadgenileba ucxoeli kontrahentebis monawileobis xelSekrulebebis gaformebasTan dakavSirebuli zogierTi sakiTxis Sesaxeb. saqarTvelos komunikaciebis erovnuli komisiis 2013 wlis 19 ivlisis #458/2 gadawyvetileba. saqarTvelos mTavrobis 2013 wlis 11 dekembris #239 dadgenileba specifikuri samuSao reJimis dargebis CamonaTvalis damtkicebis Sesaxeb.

Page 326: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

326

ucxo qveynis normatiuli dokumenti, unificirebuli da sarekomendacio samarTlebrivi aqtebi

germaniis samoqalaqo kodeqsi _ Bürgerliches Gesetzbuch direqtiva momxmarebelTa xelSekrulebebSi pirobebis borotad gamoyenebis Taobaze (Richtlinie 93/13/EWG des Rates vom 5. April 1993 über mißbräuchliche Klauseln in

Verbraucherverträgen) _ #93/13/EWG, 05.04.1993 _ Council Directive 93/13/EEC of 5 April

1993 on unfair terms in consumer contracts evropuli saxelSekrulebo samarTlis principebi _ The Principles of European

Contract Law, EU romi I regulacia _ Regulation (EC) No 593/2008 of the European Parliament and of the

Council of 17 June 2008 on the law applicable to contractual obligations (Rome I) CarCo rekomendaciis saerTo formati _ Principles, Definitions and Model Rules of

European Private Law Draft Common Frame of Reference

internet resursi

<www.ajk.elte.hu>

<www.beck-online.beck.de>

<www.bundesgerichtshof.de>

<www.bundesverfassungsgericht.de>

<www.christoph-fleischmann.de>

<www.constcourt.ge>

<www.ec.europa.eu>

<www.eur-lex.europa.eu>

<www.gccc.ge>

<www.gncc.ge>

<www.gesetze-im-internet.de>

<lwww.library.court.ge>

<www.linksjugend-solid.de>

Page 327: xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo samarTalSipress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi... · 2016. 11. 14. · xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo

327

<www.matsne.gov.ge>

<www.mpipriv.de>

<www.spr-law.com>

<www.supremecourt.ge>

<www.transnational.deusto.es>

<www.tsu.ge>

<www.uncitral.org>

<www.wallstreet-online.de>

naSromi Sesrulebulia Cem mier. ar gamomiyenebia literatura saTanado miTiTebis gareSe da vacnobiereb siyalbis gamovlenis SemTxvevaSi Cemi Sedegis baTilad cnobisa da Sesabamisi programidan aRdgenis uflebis gareSe garicxvis realobas.

sergi jorbenaZe