Wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskanych na terenie ... · aromatycznego - są źródła przemysłowe, jakimi są koksownie, zakłady petrochemiczne, chemiczne, itp. Dodatkowo

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA

W OPOLU

Wyniki pomiarów stężeń benzenu

uzyskanych na terenie Kędzierzyna-Koźla

w 2012 roku

Opole, maj 2013 r.

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU

1

1. Wstęp

Pomiary realizowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, prowadzone są na jednej stacji automatycznej oraz na 4 stacjach pomiarów pasywnych. Wyniki uzyskiwanych już od 2005 roku badań wykazują bardzo wysoki poziom stężeń benzenu na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle, co ma swoje odzwierciedlenie w corocznych ocenach jakości powietrza. Zaistniała więc potrzeba uruchomienia dodatkowych pomiarów stężeń benzenu i opomiarowanie większego obszaru miasta, nie tylko w rejonie miejskim, do czego zobligowany jest WIOŚ, ale również na obszarze przemysłowym Kędzierzyna-Koźla, gdzie istnieje wiele źródeł tego zanieczyszczenia.

Dzięki inicjatywie Marszałka Województwa Opolskiego, pomiary takie zrealizowane zostały przez Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, z siedzibą w Krakowie. Cykl przeprowadzonych pomiarów automatycznych objął cały rok 2012, przy czym wybór lokalizacji stacji oraz działania logistyczne spoczęły na Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Opolu. Dodatkowo dzięki współpracy WIOŚ w Opolu ze Starostwem Kędzierzyńsko-Kozielskim, przeprowadzono okresową serię pomiarów pasywnych benzenu zlokalizowanych w 13 punktach pomiarowych. Automatyczne pomiary benzenu są również prowadzone przez Petrochemię Blachownia S.A. w Kędzierzynie-Koźlu. Obowiązek prowadzenia pomiarów ciągłych poziomów benzenu w powietrzu nałożył na Petrochemię Blachownia S.A. Marszałek Województwa Opolskiego decyzją nr DOŚ.III.MWi.7610-4/10 z dnia 14.06.2010 r. Pomiary winne być prowadzone do dnia 31 grudnia 2014 r. Niniejsze opracowanie wykonano więc na podstawie pomiarów automatycznych, realizowanych przez Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące GIOŚ, pomiarów automatycznych i pasywnych prowadzonych na terenie Kędzierzyna-Koźla przez WIOŚ w Opolu w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a także pomiarów pasywnych wykonanych przez WIOŚ we współpracy ze Starostwem Kędzierzyńsko-Kozielskim oraz pomiarów automatycznych Petrochemii Blachowna S.A.

2. Cel badań

Celem prowadzenia badań było pozyskanie informacji o rozkładzie poziomów stężeń benzenu na obszarze miasta Kędzierzyn-Koźle, a także o poziomach stężeń tego zanieczyszczenia na terenie przemysłowym Blachowni Holding S.A.

3. Metodyka pomiarów

Chromatografia gazowa to technika rozdzielania mieszanin substancji na poszczególne składniki lub frakcje, wykorzystująca różnice w zachowaniu tych składników (będących w fazie gazowej) względem fazy stałej (wypełnienie kolumny chromatograficznej)1. Mieszanina substancji, przepływając przez kolumnę

1 „Przewodnik technicznej eksploatacji stacji monitoringu jakości powietrza” Inspekcja Ochrony

Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2010


2

chromatograficzną, ulega rozdziałowi na poszczególne składniki, wykrywane na wyjściu kolumny poprzez detektor w określonym przedziale czasu (licząc od momentu wprowadzenia mieszaniny do kolumny). Czas, po którym na wyjściu pojawi się maksymalny sygnał dla danej substancji nazywany jest czasem retencji, który w określonych warunkach (rodzaj wypełnienia kolumny, itp.) jest wielkością charakterystyczną dla każdego składnika mieszaniny. Daje to możliwość identyfikacji benzenu oraz innych węglowodorów, w szczególności pochodnych benzenu, takich jak: toluen, ksyleny (o-ksylen, m,p-ksylen), czy też etylobenzen w próbce badanego powietrza.

3.1. Metoda automatyczna

Na cykl pomiarowy automatycznego analizatora benzenu (zwykle od 15 do 60 minut) składają się następujące po sobie procesy1:

pobór próbki (aspiracja i desorpcja),

analiza próbki (rozdział na kolumnie chromatograficznej i detekcja),

przetwarzanie uzyskanych sygnałów detektora,

generowanie danych. Zasada działania chromatograficznych analizatorów benzenu, mimo

występujących różnic konstrukcyjnych, oparta jest na chromatografii gazowej. Określona objętość powietrza przepuszczana jest przez rurkę zawierającą odpowiedni sorbent. W rurce tej następuje absorpcja benzenu oraz innych węglowodorów. Po zakończeniu cyklu pobierania próbki, rurka jest ogrzewana, a benzen oraz inne węglowodory usuwane są z rurki za pomocą obojętnego gazu. Strumień gazu zawierający benzen i inne węglowodory wprowadzany jest do kapilarnej kolumny chromatograficznej zakończonej detektorem. Odpowiedni układ elektroniczny dokonuje analizy sygnału detektora i wylicza zmierzone stężenia. W automatycznych analizatorach benzenu stosowane są dwa rodzaje detektorów: detektor płomieniowo-jonizacyjny – FID oraz detektor fotojonizacyjny – PID. W obu przypadkach w detektorze następuje rozkład cząstek węglowodorów na jony (jonizacja). W przypadku detektora FID źródłem energii potrzebnej do jonizacji jest wysokotemperaturowy palnik, natomiast w przypadku detektora PID lampa ultrafioletowa o wysokiej energii wzbudzania. W Kędzierzynie-Koźlu automatyczny pomiar stężeń benzenu w próbce powietrza prowadzony był przy pomocy analizatora BTX, z zastosowaniem chromatografii gazowej z detektorem fotojonizacyjnym (PID).

3.2. Metoda pasywna Pasywna metoda poboru próbek powietrza jest stosowana do prowadzenia

kampanii pomiarowych na dowolnie rozległych obszarach miejskich, uprzemysłowionych, a także w lasach, parkach itp. Zaletą tej metody jest prosta obsługa, brak potrzeby zasilania w energię elektryczną, a także wysoka precyzja pomiarów. W odróżnieniu od innych metod (automatyczne, manualne) nie wymaga wymuszonego przepływu powietrza przez układ pomiarowy, gdyż zanieczyszczenia wnikają wraz z powietrzem do środka próbnika na drodze dyfuzji, a następnie, za pomocą czynnika absorbującego zostają zatrzymane w jego wnętrzu. Ilość zaabsorbowanej substancji zależna jest od stężenia zanieczyszczenia w powietrzu, a także czasu ekspozycji i określana jest w wyniku analizy chemicznej.


3

Prowadząc kampanię pomiarową w Kędzierzynie-Koźlu do oznaczenia stężeń benzenu zastosowano próbniki pasywne włoskiej firmy Radiello, które po okresie ekspozycji (ok. 2-4 tygodnie) poddawano desorpcji rozpuszczalnikowej disiarczkiem węgla i oznaczano metodą chromatografii gazowej. Otrzymane wyniki pomiarów, po uwzględnieniu średniej temperatury powietrza podczas ekspozycji, podawano jako uzyskaną wartość stężenia benzenu, a na tej podstawie obliczano średnią ważoną w całym badanym okresie pomiarowym.

4. Wartości normatywne

Wartość poziomu dopuszczalnego dla benzenu w powietrzu określona została w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031) i wynosi:

- 5 μg/m3 – wartość średnioroczna. Dodatkowo w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia

29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2002 nr 217, poz. 1833) ustalona została dla benzenu wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) na stanowisku pracy, który wynosi:

- 1,6 mg/m3 (1600 μg/m3) – wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

5. Lokalizacja punktów pomiarowych

5.1. Wymogi lokalizacji punktów poboru próbek substancji dla potrzeb dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu

Zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem Ministra Środowiska

z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1032)2, punkty poboru próbek substancji zanieczyszczających powietrze, w tym również benzenu, przy prowadzeniu pomiarów poziomów substancji, z uwagi na ochronę zdrowia ludzi, powinny być zlokalizowane tak, aby dostarczały danych z obszarów stref, o najwyższych poziomach stężeń substancji w powietrzu, na które ludność będzie narażona przez okres odpowiedni do okresu uśredniania wyników pomiarów, dla którego określono poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe lub poziomy celów długoterminowych.

Wyboru punktów pomiarowych należy dokonać w taki sposób, aby:

1. przepływ powietrza wokół czerpni nie był ograniczony żadnymi przeszkodami, 2. czerpnia była umieszczona w odległości kilku metrów od budynków, drzew

i innych przeszkód,

2 Kryteria lokalizacyjne zawarte były również w nieaktualnych już rozporządzeniach Ministra

Środowiska w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu z dnia 17 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2009 r. Nr 5 poz. 31) oraz z dnia 6 czerwca 2002 r. (Dz.U. z 2002 Nr 87, poz. 798)


4

3. czerpnia znajdowała się na wysokości od 1,5 m do 4 m powyżej poziomu gruntu, 4. punkty poboru próbek substancji przy prowadzeniu pomiarów ze względu

na oddziaływanie transportu powinny być lokalizowane co najmniej w odległości 25 m od krańca głównych skrzyżowań i nie dalej niż 10 m od krawężnika najbliższej jezdni,

5. uniknąć ponownego zasysania przez czerpnię powietrza odprowadzanego z punktu pomiarowego,

6. uniknąć bezpośredniego zasysania przez czerpnię substancji przed ich dostatecznym wymieszaniem z powietrzem.

5.2. Lokalizacja punktów poboru próbek substancji – pomiary automatyczne

W 2012 roku pomiary stężeń benzenu na terenie Kędzierzyna-Koźla

prowadzone były na trzech automatycznych stacjach pomiarowych (rys. 1). Na stacji pomiarowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu oprócz pomiarów stężeń benzenu, mierzone są również stężenia etylobenzenu, m,p-ksylenu i toluenu, a także dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenków azotu, tlenku węgla, ozonu, pyłu zawieszonego PM2,5 i PM10 oraz parametry meteorologiczne. Stacje automatyczne Krajowego Laboratorium Referencyjnego i Wzorcującego GIOŚ i Petrochemii Blachownia S.A. mierzą wyłącznie stężenia benzenu.

KRAJOWE LABORATORIUM REFERENCYJNE I WZORCUJĄCE GŁÓWNEGO INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA

Lokalizacja : Kędzierzyn-Koźle, ul. Szkolna 15

Współrzędne geograficzne N – 50020’49,49’’ E – 18016’25,34


5


6


Lokalizacja : Kędzierzyn-Koźle, ul. Bolesława Śmiałego 5

Współrzędne geograficzne N – 50020’58,59’’ E – 18014’11,67’’


7


8

PETROCHEMIA BLACHOWNIA S.A.

Lokalizacja : Kędzierzyn-Koźle, ul. Szkolna 15

Współrzędne geograficzne N – 50020’59,47’’ E – 18016’26,61’’


9


10

5.3. Lokalizacja punktów poboru próbek substancji – pomiary pasywne

W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, na terenie Kędzierzyna-

Koźla, pomiary stężeń benzenu metodą pasywną są realizowane w czterech punktach pomiarowych (rys. 2):

1. ul. Skarbowa, 2. ul. Książąt Opolskich 8, 3. ul. Kościuszki 2, 4. ul. Szkolna 15.

Dodatkowo, w okresie od 22 czerwca do 2 października 2012 roku przeprowadzono kampanię pomiarową w zakresie stężeń benzenu na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle oraz terenie przemysłowym, w trzynastu punktach (rys. 3 – 6):

1. teren Blachowni Holding S.A. – teren oczyszczalni cystern, 2. teren Blachowni Holding S.A. – byłe stanowisko rozładunku tlenku etylenu, 3. teren Blachowni Holding S.A. – oczyszczalnia ścieków, pomiędzy komorami

napowietrzania, 4. teren Blachowni Holding S.A. – pole 51, obok budynku nr 4101, 5. teren Blachowni Holding S.A. – ulica 3, obok budynku nr 3103, 6. teren Blachowni Holding S.A. – obok zbiorników PAKU, 7. teren Blachowni Holding S.A. – skrzyżowanie ulic 2 z A, przy pochodni i miejscu

rozładunku cystern kolejowych z benzolem, 8. teren Blachowni Holding S.A. – skrzyżowanie ulic 2 z B, 9. ul. Władysława Broniewskiego 21, 10. ul. Wojska Polskiego 25, 11. Os. Piastów Wschód, ul. Królowej Jadwigi 20B, 12. Os. Azoty, ul. Waryńskiego 4, 13. ul. Mostowa, parking przy ZAK S.A.


11

Rys. 1. Lokalizacja automatycznych stacji pomiarów stężeń benzenu na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle


12

Rys. 2. Lokalizacja punktów pomiarów pasywnych na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle (pomiary PMŚ)


13

Rys. 3. Lokalizacja punktów pomiarów pasywnych na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle (pomiary dodatkowe)


14

Rys. 4. Szczegółowa lokalizacja stanowisk pomiarowych na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle – punkty 1-8 (pomiary dodatkowe)


15



16



17

6. Omówienie wyników pomiarów

Podstawowym źródłem emisji benzenu - najprostszego węglowodoru aromatycznego - są źródła przemysłowe, jakimi są koksownie, zakłady petrochemiczne, chemiczne, itp. Dodatkowo benzen może być emitowany przy niepełnym spalaniu paliw w paleniskach domowych, spalaniu paliw w pojazdach samochodowych, a także dystrybucji paliw.

6.1. Pomiary automatyczne

Pomiary automatyczne były prowadzone w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 roku zarówno na terenie przemysłowym, na stacji Krajowego Laboratorium Referencyjnego i Wzorcującego z Krakowa oraz na stacji Petrochemii Blachownia S.A., jak i na terenie miasta, na stacji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu, realizującej pomiary w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Ze względu na to, że wyniki pomiarów stężeń benzenu ze stacji eksploatowanej przez Petrochemię Blachownia S.A. przekazywane są do Marszałka Województwa Opolskiego w postaci stężeń średniodobowych, w omówieniu wyniki z tej stacji przedstawiono wyłącznie jako wartości pomiarów uśrednianych dla 24 godzin.

Tabela 1. Średnioroczne oraz ekstremalne wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stacjach automatycznych w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r.

Lp. Lokalizacja punktu pomiarowego

(realizujący pomiary)

Stę

żen

ie

śre

dn

ioro

czn

e

[g

/m3]

Stę

żen

ie

min

imaln

e 3

)

[g

/m3]

Stę

żen

ie

ma

ks

ym

aln

e 3

)

[g

/m3]

1. ul. Szkolna 15, teren Blachowni Holding S.A. (KLRiW Kraków)

109,11) 4,2 380,6

2. ul. Bolesława Śmiałego (WIOŚ Opole)

9,01) 0,0 120,8

3. ul. Szkolna, teren Blachowni Holding S.A. (Petrochemia Blachownia S.A.)

12,12) 1,0 100,1

1) średnia arytmetyczna ze stężeń 1-godzinnych

2) średnia arytmetyczna ze stężeń 24-godzinnych

3) na podstawie stężeń 24-godzinnych

Porównując wartości uzyskanych stężeń średniorocznych z wartością

dopuszczalną, wynoszącą 5 g/m3, należy stwierdzić, że na wszystkich stacjach przekroczone zostały standardy jakości powietrza w zakresie benzenu. Na stacji

WIOŚ wartość średnioroczna osiągnęła poziom 9 g/m3, na stacji KLRiW -

109,1 g/m3, natomiast na stacji Petrochemii Blachownia S.A. - 12,1 g/m3. Oznacza to, że przekroczenie poziomu stężeń benzenu było znacznie wyższe na terenie przemysłowym Blachowni Holding S.A., niż na terenie miasta w obszarze zabudowanym. Podkreślić jednak należy, że stacje KLRiW i Petrochemii


18

Blachownia S.A. zlokalizowane są na terenie, na którym obowiązują NDS na stanowiskach pracy, tj. 1,6 mg/m3. Analizując uzyskane wartości ekstremalne, to maksymalne stężenie

1-godzinne na stacji WIOŚ osiągnęło 599,0 g/m3, natomiast na stacji KLRiW -

740,9 g/m3. Rozpatrując natomiast wartości średniodobowe, to maksymalna

wartość na stacji WIOŚ wyniosła 120,8 g/m3, na stacji KLRiW – 380,6 g/m3,

a na stacji Petrochemii Blachownia – 100,1 g/m3. Najwyższe stężenia na stacjach WIOŚ i KLRiW wystąpiły na przełomie stycznia i lutego, a najniższe w czerwcu i lipcu, natomiast na stacji Petrochemii najwyższe stężenia wystąpiły w lutym, a najniższe w kwietniu. Graficzny rozkład 1-godzinnych stężeń benzenu uzyskanych na stacjach automatycznych, w podziale na poszczególne miesiące roku, przedstawiono na rys. 7.

Rys. 7. 1-godzinne wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stacjach automatycznych w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r. w układzie miesięcznym

styczeń

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-01

-01

20

12

-01

-02

20

12

-01

-03

20

12

-01

-04

20

12

-01

-05

20

12

-01

-06

20

12

-01

-07

20

12

-01

-08

20

12

-01

-09

20

12

-01

-10

20

12

-01

-11

20

12

-01

-12

20

12

-01

-13

20

12

-01

-14

20

12

-01

-15

20

12

-01

-16

20

12

-01

-17

20

12

-01

-18

20

12

-01

-19

20

12

-01

-20

20

12

-01

-21

20

12

-01

-22

20

12

-01

-23

20

12

-01

-24

20

12

-01

-25

20

12

-01

-26

20

12

-01

-27

20

12

-01

-28

20

12

-01

-29

20

12

-01

-30

20

12

-01

-31

stę

żen

ie

g/m

3

KLRiW Kraków WIOŚ Opole

luty

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-02

-01

20

12

-02

-02

20

12

-02

-03

20

12

-02

-04

20

12

-02

-05

20

12

-02

-06

20

12

-02

-07

20

12

-02

-08

20

12

-02

-09

20

12

-02

-10

20

12

-02

-11

20

12

-02

-12

20

12

-02

-13

20

12

-02

-14

20

12

-02

-15

20

12

-02

-16

20

12

-02

-17

20

12

-02

-18

20

12

-02

-19

20

12

-02

-20

20

12

-02

-21

20

12

-02

-22

20

12

-02

-23

20

12

-02

-24

20

12

-02

-25

20

12

-02

-26

20

12

-02

-27

20

12

-02

-28

20

12

-02

-29

stę

żen

ie

g/m

3



19

marzec

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-03

-01

20

12

-03

-02

20

12

-03

-03

20

12

-03

-04

20

12

-03

-05

20

12

-03

-06

20

12

-03

-07

20

12

-03

-08

20

12

-03

-09

20

12

-03

-10

20

12

-03

-11

20

12

-03

-12

20

12

-03

-13

20

12

-03

-14

20

12

-03

-15

20

12

-03

-16

20

12

-03

-17

20

12

-03

-18

20

12

-03

-19

20

12

-03

-20

20

12

-03

-21

20

12

-03

-22

20

12

-03

-23

20

12

-03

-24

20

12

-03

-25

20

12

-03

-26

20

12

-03

-27

20

12

-03

-28

20

12

-03

-29

20

12

-03

-30

20

12

-03

-31

stę

żen

ie

g/m

3


kwiecień

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-04

-01

20

12

-04

-02

20

12

-04

-03

20

12

-04

-04

20

12

-04

-05

20

12

-04

-06

20

12

-04

-07

20

12

-04

-08

20

12

-04

-09

20

12

-04

-10

20

12

-04

-11

20

12

-04

-12

20

12

-04

-13

20

12

-04

-14

20

12

-04

-15

20

12

-04

-16

20

12

-04

-17

20

12

-04

-18

20

12

-04

-19

20

12

-04

-20

20

12

-04

-21

20

12

-04

-22

20

12

-04

-23

20

12

-04

-24

20

12

-04

-25

20

12

-04

-26

20

12

-04

-27

20

12

-04

-28

20

12

-04

-29

20

12

-04

-30

stę

żen

ie

g/m

3


maj

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-05

-01

20

12

-05

-02

20

12

-05

-03

20

12

-05

-04

20

12

-05

-05

20

12

-05

-06

20

12

-05

-07

20

12

-05

-08

20

12

-05

-09

20

12

-05

-10

20

12

-05

-11

20

12

-05

-12

20

12

-05

-13

20

12

-05

-14

20

12

-05

-15

20

12

-05

-16

20

12

-05

-17

20

12

-05

-18

20

12

-05

-19

20

12

-05

-20

20

12

-05

-21

20

12

-05

-22

20

12

-05

-23

20

12

-05

-24

20

12

-05

-25

20

12

-05

-26

20

12

-05

-27

20

12

-05

-28

20

12

-05

-29

20

12

-05

-30

20

12

-05

-31

stę

żen

ie

g/m

3



20

czerwiec

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-06

-01

20

12

-06

-02

20

12

-06

-03

20

12

-06

-04

20

12

-06

-05

20

12

-06

-06

20

12

-06

-07

20

12

-06

-08

20

12

-06

-09

20

12

-06

-10

20

12

-06

-11

20

12

-06

-12

20

12

-06

-13

20

12

-06

-14

20

12

-06

-15

20

12

-06

-16

20

12

-06

-17

20

12

-06

-18

20

12

-06

-19

20

12

-06

-20

20

12

-06

-21

20

12

-06

-22

20

12

-06

-23

20

12

-06

-24

20

12

-06

-25

20

12

-06

-26

20

12

-06

-27

20

12

-06

-28

20

12

-06

-29

20

12

-06

-30

stę

żen

ie

g/m

3


lipiec

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-07

-01

20

12

-07

-02

20

12

-07

-03

20

12

-07

-04

20

12

-07

-05

20

12

-07

-06

20

12

-07

-07

20

12

-07

-08

20

12

-07

-09

20

12

-07

-10

20

12

-07

-11

20

12

-07

-12

20

12

-07

-13

20

12

-07

-14

20

12

-07

-15

20

12

-07

-16

20

12

-07

-17

20

12

-07

-18

20

12

-07

-19

20

12

-07

-20

20

12

-07

-21

20

12

-07

-22

20

12

-07

-23

20

12

-07

-24

20

12

-07

-25

20

12

-07

-26

20

12

-07

-27

20

12

-07

-28

20

12

-07

-29

20

12

-07

-30

20

12

-07

-31

stę

żen

ie

g/m

3


sierpień

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-08

-01

20

12

-08

-02

20

12

-08

-03

20

12

-08

-04

20

12

-08

-05

20

12

-08

-06

20

12

-08

-07

20

12

-08

-08

20

12

-08

-09

20

12

-08

-10

20

12

-08

-11

20

12

-08

-12

20

12

-08

-13

20

12

-08

-14

20

12

-08

-15

20

12

-08

-16

20

12

-08

-17

20

12

-08

-18

20

12

-08

-19

20

12

-08

-20

20

12

-08

-21

20

12

-08

-22

20

12

-08

-23

20

12

-08

-24

20

12

-08

-25

20

12

-08

-26

20

12

-08

-27

20

12

-08

-28

20

12

-08

-29

20

12

-08

-30

20

12

-08

-31

stę

żen

ie

g/m

3



21

wrzesień

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-09

-01

20

12

-09

-02

20

12

-09

-03

20

12

-09

-04

20

12

-09

-05

20

12

-09

-06

20

12

-09

-07

20

12

-09

-08

20

12

-09

-09

20

12

-09

-10

20

12

-09

-11

20

12

-09

-12

20

12

-09

-13

20

12

-09

-14

20

12

-09

-15

20

12

-09

-16

20

12

-09

-17

20

12

-09

-18

20

12

-09

-19

20

12

-09

-20

20

12

-09

-21

20

12

-09

-22

20

12

-09

-23

20

12

-09

-24

20

12

-09

-25

20

12

-09

-26

20

12

-09

-27

20

12

-09

-28

20

12

-09

-29

20

12

-09

-30

stę

żen

ie

g/m

3


październik

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-10

-01

20

12

-10

-02

20

12

-10

-03

20

12

-10

-04

20

12

-10

-05

20

12

-10

-06

20

12

-10

-07

20

12

-10

-08

20

12

-10

-09

20

12

-10

-10

20

12

-10

-11

20

12

-10

-12

20

12

-10

-13

20

12

-10

-14

20

12

-10

-15

20

12

-10

-16

20

12

-10

-17

20

12

-10

-18

20

12

-10

-19

20

12

-10

-20

20

12

-10

-21

20

12

-10

-22

20

12

-10

-23

20

12

-10

-24

20

12

-10

-25

20

12

-10

-26

20

12

-10

-27

20

12

-10

-28

20

12

-10

-29

20

12

-10

-30

20

12

-10

-31

stę

żen

ie

g/m

3


listopad

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-11

-01

20

12

-11

-02

20

12

-11

-03

20

12

-11

-04

20

12

-11

-05

20

12

-11

-06

20

12

-11

-07

20

12

-11

-08

20

12

-11

-09

20

12

-11

-10

20

12

-11

-11

20

12

-11

-12

20

12

-11

-13

20

12

-11

-14

20

12

-11

-15

20

12

-11

-16

20

12

-11

-17

20

12

-11

-18

20

12

-11

-19

20

12

-11

-20

20

12

-11

-21

20

12

-11

-22

20

12

-11

-23

20

12

-11

-24

20

12

-11

-25

20

12

-11

-26

20

12

-11

-27

20

12

-11

-28

20

12

-11

-29

20

12

-11

-30

stę

żen

ie

g/m

3



22

grudzień

0

100

200

300

400

500

600

700

800

20

12

-12

-01

20

12

-12

-02

20

12

-12

-03

20

12

-12

-04

20

12

-12

-05

20

12

-12

-06

20

12

-12

-07

20

12

-12

-08

20

12

-12

-09

20

12

-12

-10

20

12

-12

-11

20

12

-12

-12

20

12

-12

-13

20

12

-12

-14

20

12

-12

-15

20

12

-12

-16

20

12

-12

-17

20

12

-12

-18

20

12

-12

-19

20

12

-12

-20

20

12

-12

-21

20

12

-12

-22

20

12

-12

-23

20

12

-12

-24

20

12

-12

-25

20

12

-12

-26

20

12

-12

-27

20

12

-12

-28

20

12

-12

-29

20

12

-12

-30

20

12

-12

-31

stę

żen

ie

g/m

3


W tabelach 2 i 3 zestawiono analizę przypadków występowania 1-godzinnych

stężeń benzenu w przedziałach: do 5 μg/m3, pomiędzy 5 a 30 μg/m3, pomiędzy 30 a 100 μg/m3 i powyżej 100 μg/m3, w podziale na poszczególne miesiące roku.

Jak wynika z przedstawionych tabel, na stacji KLRiW, z populacji 7515 wyników stężeń 1-godzinnych, tylko 754 wyniki znajdowały się poniżej średniorocznej wartości dopuszczalnej dla benzenu, tj. 5 μg/m3, co stanowi 10,03% wyników, natomiast stężeń przekraczających 100 μg/m3 odnotowano w przypadku 2497 pomiarów, co stanowi 33,23% wszystkich wyników.

Na stacji WIOŚ Opole na 7224 wyniki 1-godzinne, 5951 wyników nie przekraczało wartości 5 μg/m3, co stanowi 82,38%, natomiast stężeń przekraczających 100 μg/m3 odnotowano w 167 przypadkach, co stanowi 2,32% ogółu wyników.


23

Tabela 2. Liczba wyników stężeń 1-godzinnych wg przedziałów w poszczególnych miesiącach 2012 roku

Miesiące

Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące GIOŚ

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu

Liczba wyników w przedziałach stężeń:

Stężenie max

[μg/m3]

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu

Liczba wyników w przedziałach stężeń:

Stężenie max

[μg/m3] ≤5 >5

≤30 >30

≤100 >100 ≤5

>5 ≤30

>30 ≤100

>100

Styczeń 744 157 196 219 172 719,8 743 638 70 20 15 372

Luty 696 30 186 115 365 635,0 695 483 161 19 32 569

Marzec 744 44 267 214 219 648,8 652 550 74 13 15 599

Kwiecień 144 23 60 12 49 599,3 557 466 69 15 7 301

Maj 744 34 142 206 362 740,9 741 602 85 34 20 277

Czerwiec 720 99 268 198 155 576,6 627 585 33 8 1 111

Lipiec 744 155 269 171 149 599,7 404 386 18 0 0 26

Sierpień 744 47 243 197 257 692,7 731 590 74 41 26 381

Wrzesień 720 63 270 177 210 699,5 718 603 61 38 16 343

Październik 399 27 101 70 201 633,1 496 374 63 33 26 372

Listopad 514 3 220 129 162 597,5 175 166 9 0 0 25

Grudzień 602 72 243 91 196 700,7 685 508 130 38 9 226

SUMA 7515 754 2465 1799 2497 - 7224 5951 847 259 167 -

Tabela 3. Procentowe udziały stężeń 1-godzinnych wg przedziałów

w poszczególnych miesiącach 2012 roku

Miesiące



Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu

Udziały procentowe w przedziałach stężeń:

Stężenie max

[μg/m3]

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu

Udziały procentowe w przedziałach stężeń:

Stężenie max

[μg/m3] ≤5 >5

≤30 >30

≤100 >100 ≤5

>5 ≤30

>30 ≤100

>100

Styczeń 744 21,10 26,34 29,43 23,13 719,8 743 85,87 9,42 2,69 2,02 372

Luty 696 4,31 26,72 16,53 52,44 635,0 695 69,50 23,17 2,73 4,60 569

Marzec 744 5,91 35,89 28,76 29,44 648,8 652 84,36 11,35 1,99 2,30 599

Kwiecień 144 15,97 41,67 8,33 34,03 599,3 557 83,66 12,39 2,69 1,26 301

Maj 744 4,57 19,09 27,69 48,65 740,9 741 81,24 11,47 4,59 2,70 277

Czerwiec 720 13,75 37,22 27,50 21,53 576,6 627 93,30 5,26 1,28 0,16 111

Lipiec 744 20,83 36,16 22,98 20,03 599,7 404 95,54 4,46 0,00 0,00 26

Sierpień 744 6,32 32,66 26,48 34,54 692,7 731 80,71 10,12 5,61 3,56 381

Wrzesień 720 8,75 37,50 24,58 29,17 699,5 718 83,98 8,50 5,29 2,23 343

Październik 399 6,77 25,31 17,54 50,38 633,1 496 75,40 12,71 6,65 5,24 372

Listopad 514 0,58 42,80 25,10 31,52 597,5 175 94,86 5,14 0,00 0,00 25

Grudzień 602 11,96 40,36 15,12 32,56 700,7 685 74,16 18,98 5,55 1,31 226

SUMA 100% 10,03 32,80 23,94 33,23 - 100% 82,38 11,72 3,58 2,32 -


24

W związku z tym, że wyniki pomiarów ze stacji automatycznych KLRiW

i WIOŚ były podawane jako wartości 1-godzinne, a wyniki ze stacji Petrochemii Blachowania S.A., jako 24-godzinne, w celu umożliwienia porównania wyników z wszystkich trzech stacji, wyniki godzinne zostały przeliczone na 24-godzinne.

Graficzny rozkład stężeń benzenu ze stacji automatycznych w roku 2012, w przeliczeniu na wartości średniodobowe, przedstawiono na rys. 8, natomiast w tabelach 4 i 5, zamieszczono analizy przypadków występowania 24-godzinnych stężeń benzenu w przedziałach (analogicznie jak w tabelach 2 i 3).

Przedstawione w tabelach 4 i 5 dane, potwierdzają zależności jakie występowały w przypadku stężeń 1-godzinnych na stacjach WIOŚ i KLRiW, natomiast w przypadku stacji Petrochemii Blachownia S.A. największy udział przypadków stężeń średniodobowych odnotowano w przedziale 6-30 μg/m3, gdzie wyniósł 68,21% wszystkich wyników, a najmniejszy w przedziale stężeń przekraczających 100 μg/m3. W załącznikach 1 – 3 zamieszczono dodatkowe zestawienia średniodobowych wyników stężeń benzenu uzyskanych w 2012 roku na stacji KLRiW GIOŚ, WIOŚ Opole oraz Petrochemii Blachownia S.A.

Rys. 8. Średniodobowe wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stacjach automatycznych w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

styc

zeń

luty

mar

zec

kwiecień m

aj

czer

wiec

lipiec

sier

pień

wrz

esie

ń

paźdz

iern

ik

listo

pad

grudzi

eń

stę

żen

ie

g/m

3

KLRiW Kraków WIOŚ Opole Petrochemia Blachownia


25

Tabela 4. Liczba wyników stężeń 24-godzinnych wg przedziałów w poszczególnych miesiącach 2012 roku

Miesiące



Petrochemia Blachownia S.A. w Kędzierzynie-Koźlu

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu

Liczba wyników w przedziałach stężeń: Stężenie

max [μg/m3]

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu


max [μg/m3]

Liczba wyników

analizowanych w

miesiącu


max [μg/m3]

≤5 >5

≤30 >30

≤100 >100 ≤5

>5 ≤30

>30 ≤100

>100 ≤5 >5

≤30 >30

≤100 >100

Styczeń 31 2 11 9 9 355,4 31 26 2 3 0 84,3 29 16 13 0 0 24,1

Luty 29 0 7 4 18 380,6 29 18 5 4 2 120,8 29 13 8 7 1 100,1

Marzec 31 0 7 11 13 350,6 27 18 5 4 0 81,2 31 13 16 2 0 33,0

Kwiecień 5 0 2 1 2 264,4 23 16 6 1 0 31,8 30 11 19 0 0 20,4

Maj 31 1 0 7 23 263,4 31 18 10 3 0 67,1 31 6 24 1 0 39,2

Czerwiec 30 0 6 18 6 153,3 26 22 4 0 0 9,2 30 9 21 0 0 16,7

Lipiec 31 1 9 17 4 341,1 16 15 1 0 0 8,5 29 6 22 1 0 32,4

Sierpień 31 0 3 12 16 212,3 30 18 8 4 0 72,2 27 4 23 0 0 24,2

Wrzesień 30 0 3 12 15 287,8 30 18 9 3 0 85,5 28 6 22 0 0 21,0

Październik 16 0 1 4 11 278,4 19 10 4 5 0 94,4 28 7 21 0 0 29,5

Listopad 21 0 6 4 11 249,2 7 6 1 0 0 5,7 28 3 23 2 0 32,8

Grudzień 25 1 7 5 12 309,1 28 15 10 3 0 40,2 26 0 24 2 0 98,2

Suma 311 5 62 104 140 - 297 200 65 30 2 - 346 94 236 15 1 -


26

Tabela 5. Procentowe udziały stężeń 24-godzinnych wg przedziałów w poszczególnych miesiącach 2012 roku

Miesiące



Petrochemia Blachownia S.A. w Kędzierzynie-Koźlu

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu

Udziały procentowe w przedziałach stężeń: Stężenie

max [μg/m3]

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu


max [μg/m3]

Liczba wyników

analizowa-nych w

miesiącu


max [μg/m3]

≤5 >5

≤30 >30

≤100 >100 ≤5

>5 ≤30

>30 ≤100

>100 ≤5 >5

≤30 >30

≤100 >100

Styczeń 31 6,46 35,48 29,03 29,03 355,4 31 83,87 6,45 9,68 0,00 84,3 29 55,17 44,83 0,00 0,00 24,1

Luty 29 0,00 24,14 13,79 62,07 380,6 29 62,07 17,24 13,79 6,90 120,8 29 44,83 27,58 24,14 3,45 100,1

Marzec 31 0,00 22,58 35,48 41,94 350,6 27 66,67 18,52 14,81 0,00 81,2 31 41,93 51,62 6,45 0,00 33,0

Kwiecień 5 0,00 40,00 20,00 40,00 264,4 23 69,56 26,09 4,35 0,00 31,8 30 36,67 63,33 0,00 0,00 20,4

Maj 31 3,22 0,00 22,58 74,20 263,4 31 58,06 32,26 9,68 0,00 67,1 31 19,35 77,42 3,23 0,00 39,2

Czerwiec 30 0,00 20,00 60,00 20,00 153,3 26 84,62 15,38 0,00 0,00 9,2 30 30,00 70,00 0,00 0,00 16,7

Lipiec 31 3,22 29,04 54,84 12,90 341,1 16 93,75 6,25 0,00 0,00 8,5 29 20,69 75,86 3,45 0,00 32,4

Sierpień 31 0,00 9,68 38,71 51,61 212,3 30 60,00 26,67 13,33 0,00 72,2 27 14,81 85,19 0,00 0,00 24,2

Wrzesień 30 0,00 10,00 40,00 50,00 287,8 30 60,00 30,00 10,00 0,00 85,5 28 21,43 78,57 0,00 0,00 21,0

Październik 16 0,00 6,25 25,00 68,75 278,4 19 52,63 21,05 26,32 0,00 94,4 28 25,00 75,00 0,00 0,00 29,5

Listopad 21 0,00 28,57 19,05 52,38 249,2 7 85,71 14,29 0,00 0,00 5,7 28 10,72 82,14 7,14 0,00 32,8

Grudzień 25 4,00 28,00 20,00 48,00 309,1 28 53,57 35,72 10,71 0,00 40,2 26 0,00 92,31 7,69 0,00 98,2

Suma 100% 1,61 19,93 33,44 45,02 - 100% 67,34 21,89 10,10 0,67 - 100% 27,17 68,21 4,33 0,29 -


27

6.2. Pomiary pasywne

6.2.1. Pomiary realizowane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska

Cykl pomiarów prowadzonych w 2012 r. w czterech punktach pomiarowych,

zlokalizowanych na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle, wykazał zróżnicowanie średniorocznych stężeń benzenu w zależności od lokalizacji stacji pomiarowej (tabela 6). Poziom średnich stężeń benzenu w analizowanym okresie osiągnął

najwyższą wartość przy ul. Szkolnej – 5,9 g/m3, natomiast na pozostałych stacjach zarejestrowano znacznie niższe wartości, które wyniosły odpowiednio: przy

ul. Kościuszki – 3,2 g/m3, przy ul. Książąt Opolskich – 2,4 g/m3, a przy

ul. Skarbowej – 1,6 g/m3 (rys. 9). Porównanie uzyskanych wartości z poziomem

dopuszczalnym dla benzenu, który wynosi 5 g/m3, oznacza przekroczenie rocznej normy o 18 % na stacji przy ul. Szkolnej. Na pozostałych stacjach nie odnotowano przekroczeń wartości dopuszczalnych, a uzyskane wyniki w najgorszym przypadku osiągnęły 64 % wartości kryterialnej. Rozpatrując poziomy stężeń ekstremalnych, to najwyższe zarejestrowane stężenie benzenu wystąpiło w lutym przy ul. Szkolnej,

gdzie osiągnęło wartość 12,2 g/m3, natomiast najniższe w czerwcu i sierpniu przy ul. Skarbowej, które wynosiło 0,7 μg/m3.

Wyniki pomiarów uzyskane z poszczególnych okresów pomiarowych zamieszczono na rys. 10 oraz w załączniku 4.

Tabela 6. Średnioroczne oraz ekstremalne wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r. w ramach PMŚ


Stę

żen

ie

śre

dn

ioro

czn

e 1

)

[g

/m3]

Stę

żen

ie

min

imaln

e 2

)

[g

/m3]

Stę

żen

ie

ma

ks

ym

aln

e 2

)

[g

/m3]

1. ul. Skarbowa 1,6 0,7 3,5

2. ul. Książąt Opolskich 2,4 0,9 6,3

3. ul. Kościuszki 3,2 1,8 5,1

4. ul. Szkolna 5,9 2,7 12,2

1) średnia ważona ze stężeń ok. 1-miesięcznych

2) na podstawie stężeń ok. 1-miesięcznych


28

Rys. 9. Średnioroczne wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r. w ramach PMŚ

0

2

4

6

8

K-Koźle

ul.Skarbow a

K-Koźle ul.Książąt

Opolskich

K-Koźle

ul.Kościuszki

K-Koźle ul.Szkolna

stę

żenie

[

g/m

3]

6.2.2. Pomiary dodatkowe Pomiary stężeń benzenu na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle prowadzono

w okresie od 22 czerwca do 2 października 2012 r., a wyniki uzyskane w poszczególnych punktach, ze wszystkich okresów pomiarowych, przedstawiono w załączniku 5. Z uwagi na bardzo dużą różnicę w poziomie uzyskanych stężeń na obszarze przemysłowym oraz pozostałym obszarze miasta Kędzierzyn-Koźle (tabela 7), w omówieniu zastosowano podział na dwa typy terenów.

Poziom dopuszczalny dla benzenu ustalony jest dla roku kalendarzowego, natomiast przeprowadzona seria pomiarowa realizowana była w okresie krótszym, stąd uzyskane wyniki nie mogą być porównywane z wartością dopuszczalną (może być ona stosowana wyłącznie jako wartość pomocnicza).


29

Rys. 10. Wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych

w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r. w ramach PMŚ

0

2

4

6

8

10

12

14

K-Koźle ul.Skarbow a K-Koźle ul.Książąt Opolskich K-Koźle ul.Kościuszki K-Koźle ul.Szkolna

stę

żenie

[mg/m

3]

03.01-01.02.12 02.02-04.03.12 05.03-04.04.12 05.04-08.05.12 09.05-04.06.12 05.06-05.07.12

06.07-05.08.12 06.08-03.09.12 04.09-02.10.12 03.10-06.11.12 07.11-04.12.12 05.12-06.01.13


30

Teren Blachowni Holding S.A.

Na obszarze przemysłowym zlokalizowano 8 punktów pomiarowych stężeń benzenu metodą pasywną. Poziom stężeń średnich (obliczonych jako średnie

ważone) z analizowanego okresu wahał się od 9,4 g/m3 w punkcie nr 2 - czyli

rejonu byłego stanowiska rozładunku tlenku etylenu do 1 489,7 g/m3 w punkcie nr 7 - tj. skrzyżowaniu ulic 2 z A, przy pochodni i miejscu rozładunku cystern kolejowych z benzolem. Wysoką wartość odnotowano także w punkcie nr 8 - przy skrzyżowaniu

ulic 2 z B, gdzie średni poziom benzenu osiągnął 606,9 g/m3, a nieco niższe wartości, chociaż również wysokie, w punkcie nr 6 - tj. obok zbiorników PAKU -

164,1 g/m3 oraz w punkcie nr 5 - przy ulicy 3, obok budynku nr 3103 - 102,9 g/m3. W pozostałych wyznaczonych punktach pomiarowych (tj. nr 1 - teren oczyszczalni cystern, nr 2 - byłe stanowisko rozładunku tlenku etylenu, nr 3 - oczyszczalnia ścieków, pomiędzy komorami napowietrzania, nr 4 - pole 51, obok budynku nr 4101),

średni poziom uzyskanych stężeń benzenu wahał się od 9,4 g/m3 do 66,0 g/m3. Na rys. 11 przedstawiono graficzny rozkład uzyskanych stężeń średnich z badanego okresu, natomiast na rys. 12 rozkład poszczególnych stężeń uzyskanych w kolejnych okresach pomiarowych. Z uwagi na bardzo duże różnice pomiędzy stężeniami uzyskanymi na poszczególnych stacjach pomiarowych, na wykresach obrazujących wyniki pomiarów zastosowano skalę logarytmiczną. Analizując zmiany stężeń na poszczególnych stacjach pomiarowych to w punktach, gdzie wystąpiły najwyższe

poziomy stężeń wahały się one w następujących granicach: od 859,1 g/m3

do 1956,6 g/m3 w punkcie nr 7, od 433,8 g/m3 do 859,1 g/m3 w punkcie nr 8

oraz od 80,9 g/m3 do 357,3 g/m3 w punkcie nr 6. Uzyskane wyniki potwierdzają, że na terenie Blachowni Holding S.A. występują wysokie poziomy stężeń benzenu, jednakże w obrębie tego obszaru można wydzielić rejon, na którym występują bardzo wysokie poziomy stężeń tego zanieczyszczenia. Należy jednak podkreślić, że na tym terenie obowiązuje Najwyższe Dopuszczalne Stężenie na stanowiskach pracy, które wynosi NDS = 1,6 mg/m3 (1 600 μg/m3).

Teren miasta Kędzierzyn-Koźle

Na pozostałym obszarze miasta zlokalizowano 5 punktów pomiarowych stężeń benzenu metodą pasywną. Wartości stężeń średnich kształtowały się

w granicach od 1,2 g/m3 w punkcie nr 12 – na Os. Azoty, przy ul. Waryńskiego 4

oraz w punkcie nr 13 – przy ul. Mostowej, na parkingu przy ZAK S.A., do 8,5 g/m3 w punkcie nr 11 – na Os. Piastów Wschód, przy ul. Królowej Jadwigi 20B. Uzyskane wyniki pomiarów wykazały, że na omawianym obszarze poziomy stężeń benzenu były znacznie niższe, niż na terenie Blachowni Holding S.A. (rys. 11). Rozpatrując uzyskane wartości ekstremalne, to maksymalne stężenie zarejestrowano w punkcie

nr 11, gdzie osiągnęło wartość 14,9 g/m3, natomiast minimalne stężenie wystąpiło w punkach 10-13, gdzie odnotowana wartość znajdowała się poniżej progu oznaczalności stosowanej metody pomiarowej, który wynosi 0,5 μg/m3. Graficzny rozkład stężeń benzenu, uzyskanych w poszczególnych okresach pomiarowych, przedstawiono na rys. 13 (w celu ujednolicenia, również w tym przypadku na wykresie zastosowano skalę logarytmiczną).


31

Tabela 7. Średnie oraz ekstremalne wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu

w okresie 22 czerwiec – 2 październik 2012 r.


Stę

że

nie

śre

dn

ie 1

)

[g

/m3]

Stę

żen

ie

min

imaln

e

[g

/m3]

Stę

żen

ie

ma

ks

ym

aln

e

[g

/m3]

1. teren Blachowni Holding S.A. – teren oczyszczalni cystern

10,5 8,4 13,8

2. teren Blachowni Holding S.A. – byłe stanowisko rozładunku tlenku etylenu

9,4 5,9 18,3

3. teren Blachowni Holding S.A. – oczyszczalnia ścieków, pomiędzy komorami napowietrzania

66,0 30,8 149,3

4. teren Blachowni Holding S.A. – pole 51, obok budynku nr 4101

27,1 16,7 41,3

5. teren Blachowni Holding S.A. – ulica 3, obok budynku nr 3103

102,9 63,5 140,9

6. teren Blachowni Holding S.A. – obok zbiorników PAKU

164,1 80,9 357,3

7. teren Blachowni Holding S.A. – skrzyżowanie ulic 2 z A, przy pochodni i miejscu rozładunku cystern kolejowych z benzolem

1 489,7 859,1 1 956,6

8. teren Blachowni Holding S.A. – skrzyżowanie ulic 2 z B

606,9 433,8 859,1

9. ul. Władysława Broniewskiego 21 6,3 1,2 8,9

10. ul. Wojska Polskiego 25 5,3 <0,5 8,6

11. Os. Piastów Wschód, ul. Królowej Jadwigi 20B 8,5 <0,5 14,9

12. Os. Azoty, ul. Waryńskiego 4 1,2 <0,5 1,6

13. ul. Mostowa, parking przy ZAK S.A. 1,2 <0,5 1,6

1) średnia ważona ze stężeń ok. 2-tygodniowych

2) na podstawie stężeń ok. 2-tygodniowych


32

Rys. 11. Średnie wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu w okresie 22 czerwiec – 2 październik 2012 r.


33

Rys. 12. Wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu w okresie 22 czerwiec – 2 październik 2012 r. – punkty 1-8

teren Blachowni

Holding S.A.-teren

oczy szczalni cy stern

teren Blachowni

Holding S.A. - by łe

stanowisko

rozładunku tlenku

ety lenu

teren Blachowni

Holding S.A. -

oczy szczalnia

ścieków, pomiędzy

komorami

napowietrzania

teren Blachowni

Holding S.A. - pole

51, obok budy nku nr

4101

teren Blachowni

Holding S.A. - ulica

3, obok budy nku nr

3103

teren Blachowni

Holding S.A. - obok

zbiorników PAKU

teren Blachowni

Holding S.A. -

skrzy żowanie ulic 2 z

A, przy pochodni i

miejscu rozładunku

cy stern kolejowy ch z

benzolem

teren Blachowni

Holding S.A. -

skrzy żowanie ulic 2 z

B

0,2

2

20

200

2000

22.06-05.07.2012 06.07-19.07.2012 20.07-05.08.2012 06.08-19.08.2012 20.08-03.09.2012 04.09-17.09.2012 18.09-02.10.2012

stę

żenie

[µg/m

³]


34

Rys. 13. Wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu w okresie 22 czerwiec – 2 październik 2012 r. – punkty 9-13

Kędzierzyn-Koźle, ul.

Władysław a Broniew skiego 21

Kędzierzyn-Koźle, ul. Wojska

Polskiego 25

Kędzierzyn-Koźle, Os. Piastów

Wschód, ul. Królow ej Jadw igi

20B

Kędzierzyn-Koźle, Os. Azoty, ul.

Waryńskiego 4

Kędzierzyn-Koźle, ul. Mostow a,

parking przy ZAK S.A.

0,2

2

20

200

2000

22.06-05.07.2012 06.07-19.07.2012 20.07-05.08.2012 06.08-19.08.2012 20.08-03.09.2012 04.09-17.09.2012 18.09-02.10.2012

stę

żen

ie [

µg

/m³]


35

7. Podsumowanie

Badanie stanu jakości powietrza, obejmujące pomiary stężeń benzenu prowadzone metodą automatyczną oraz pasywną na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle, było możliwe dzięki współpracy z Krajowym Laboratorium Referencyjnym i Wzorcującym Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Departamentem Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego oraz Starostwem Powiatowym w Kędzierzynie-Koźlu.

Otrzymane serie wyników pomiarów pozwoliły na uzupełnienie informacji o poziomach stężeń benzenu na terenie miasta Kędzierzyn-Koźle oraz wskazanie obszarów, gdzie stężenia benzenu są najwyższe, gdyż punkty pomiarowe zlokalizowano zarówno na terenie przemysłowym, jak i pozostałym obszarze miasta.

Na podstawie uzyskanych wyników pomiarów można stwierdzić, że najwyższe poziomy stężeń benzenu w Kędzierzynie-Koźlu występują na terenie Blachowni Holding S.A., na co wskazują zarówno pomiary automatyczne KLRiW, jak również dodatkowe pomiary pasywne, zrealizowane przez WIOŚ. Jednakże na tym terenie można wyodrębnić obszar, gdzie stężenia benzenu w znaczny sposób przekraczają poziomy stężeń uzyskiwane w pozostałych opomiarowanych rejonach. Jest to otoczenie punktu, gdzie realizowano pomiary pasywne, zlokalizowanego przy pochodni i miejscu rozładunku cystern kolejowych z benzolem. Powtarzalność wyników pomiarów w kolejnych seriach pomiarowych, wskazuje na istnienie w omawianym obszarze stałych, bardzo istotnych źródeł emisji benzenu.

W efekcie powoduje to przekroczenie standardów jakości powietrza atmosferycznego na części obszaru miasta Kędzierzyn-Koźle, co wykazała zbieżność wyników stacji pomiarowych Krajowego Laboratorium Referencyjnego i Wzorcującego GIOŚ i Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu.

Należy podkreślić również, że w ramach działalności kontrolnej Inspekcji Ochrony Środowiska nie stwierdzono naruszeń prawa w zakresie emisji benzenu ustalonych instalacjom stosownymi pozwoleniami emisyjnymi.

Prowadzone, we współpracy z organami samorządowymi, dodatkowe działania WIOŚ w Opolu wskazały konkretny obszar, na którym zlokalizowane są największe źródła emisji benzenu mające wpływ również na teren miasta.

Obok działalności produkcyjnej na tym obszarze zlokalizowany jest odbiór i rozładunek surowca (benzolu koksowniczego) oraz oczyszczane są ścieki przemysłowe.

Zawężenie, dzięki badaniom, obszaru maksymalnych przekroczeń stężeń benzenu może umożliwić skonkretyzowanie działań naprawczych, a tym samym wesprzeć działania podjęte w ramach aktualizacji Programu Ochrony Powietrza przed benzenem w Kędzierzynie-Koźlu.


36

Załącznik 1

Średniodobowe wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 roku na stacji KLRiW GIOŚ

Dzień Wyniki pomiarów stężeń benzenu [g/m

3]

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

1 20,2 379,9 14,1 22,0 237,5 82,3 62,0 166,9 126,2 275,1 209,5 -

2 5,2 290,7 52,2 13,9 245,4 43,2 47,4 91,2 169,5 56,2 12,8 -

3 11,8 376,5 234,2 264,4 213,1 146,4 64,6 131,6 63,8 53,9 10,7 -

4 12,6 372,6 350,6 - 37,0 33,9 65,4 117,4 93,2 125,0 249,2 -

5 4,2 380,6 315,6 - 113,9 41,7 52,2 168,2 95,4 - 123,7 -

6 38,2 360,4 264,4 - 83,7 37,8 74,5 118,7 51,9 - 18,8 -

7 11,7 321,3 168,1 - 147,5 37,3 50,7 19,3 50,6 - 12,3 126,3

8 39,1 259,1 15,1 - 223,0 70,7 71,8 44,1 14,3 - 13,4 255,6

9 49,1 248,3 92,1 - 117,4 17,9 22,6 51,0 115,7 - 139,0 295,5

10 35,5 274,3 93,4 - 118,9 118,9 36,2 58,2 168,1 - 233,4 237,9

11 17,5 286,6 34,1 - 4,3 45,0 32,8 165,8 144,0 - 143,2 83,8

12 12,4 200,6 125,3 - 41,0 153,3 25,5 135,6 50,4 - 102,1 47,1

13 46,3 135,4 29,7 - 35,8 29,3 25,9 122,9 92,8 - 115,5 204,8

14 44,9 261,2 27,0 - 135,0 17,9 5,8 20,8 18,8 - 242,3 309,1

15 48,5 36,5 105,8 - 104,2 54,1 17,5 67,4 24,2 - 84,6 129,7

16 34,8 264,2 152,4 - 58,5 97,0 15,9 173,7 61,1 - 83,5 75,7

17 195,5 19,4 49,3 - 35,7 78,9 9,0 42,8 166,9 - 102,2 10,6

18 23,4 18,4 176,8 - 164,8 104,8 4,6 67,6 115,5 - 25,5 22,7

19 4,7 24,4 39,1 - 143,7 95,6 6,9 137,9 115,8 - 80,9 116,8

20 19,9 107,5 41,8 - 192,4 114,3 33,9 146,3 55,9 264,8 141,9 206,2

21 7,3 77,7 99,2 - 243,8 16,6 87,1 90,6 287,8 278,4 55,8 88,0

22 12,4 5,5 124,6 - 254,5 49,2 67,6 97,6 123,2 276,4 - 120,4

23 58,0 21,9 188,3 - 263,4 57,1 191,9 174,5 69,4 168,2 - 101,6

24 100,2 23,3 146,2 - 126,0 67,9 341,1 84,3 194,2 261,3 - 9,1

25 216,9 47,0 53,7 - 147,7 18,7 165,5 5,2 77,1 46,7 - 5,4

26 291,1 146,5 127,1 - 199,6 22,8 83,9 71,1 155,1 128,1 - 6,2

27 200,4 61,0 64,7 - 140,2 39,8 46,7 37,7 156,3 171,8 - 6,4

28 276,4 28,2 33,2 - 140,7 92,4 51,5 181,4 113,6 107,5 - 149,3

29 234,6 230,4 22,7 77,6 81,5 98,6 25,9 212,3 236,4 148,8 - 57,1

30 355,4 28,7 173,3 114,5 127,9 43,1 173,7 86,6 10,9 - 5,8

31 222,0 17,2 113,3 183,8 138,7 58,6 4,3


37

Załącznik 2

Średniodobowe wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 roku na stacji WIOŚ Opole


3]


1 1,9 4,5 2,0 - 67,1 0,3 - 0,6 20,8 5,7 -

2 1,2 6,3 0,7 0,7 7,8 0,1 - 12,0 1,5 5,3 0,6 -

3 1,1 120,8 2,3 6,4 20,5 9,2 - 3,7 2,9 1,6 0,4 -

4 0,7 8,0 5,6 4,3 0,7 0,1 - 24,9 0,7 4,1 1,8 1,5

5 0,0 1,5 4,6 1,5 3,3 2,9 - 10,7 2,6 - 2,7 2,3

6 0,3 3,8 1,9 1,4 0,3 0,8 - 7,6 1,0 - 0,3 39,7

7 0,5 4,6 30,2 0,8 0,3 1,5 - 0,3 0,4 - 0,3 6,9

8 1,0 6,9 1,5 0,9 4,3 1,8 - 0,5 0,0 - - 40,2

9 1,4 6,9 5,1 1,8 35,5 0,1 - 1,0 6,2 - - 38,8

10 0,3 5,9 7,5 1,2 7,2 5,1 0,6 0,6 18,1 - - 16,7

11 0,9 74,8 0,8 0,7 0,7 0,5 1,4 2,1 5,8 - - 7,4

12 0,2 120,6 1,8 1,5 0,8 7,4 0,3 0,9 0,7 - - 2,1

13 0,2 58,0 0,2 - 0,3 0,1 0,0 14,0 0,2 34,3 - 16,8

14 0,3 36,5 0,1 - 0,2 0,2 0,0 0,2 1,3 13,7 - 29,0

15 1,1 0,8 1,5 - 0,5 0,6 0,0 0,3 0,6 0,6 - 2,8

16 2,0 2,7 5,7 - 7,1 4,2 0,1 18,3 10,9 0,8 - 2,5

17 3,5 1,3 2,9 - 1,6 0,3 0,2 2,3 85,5 2,7 - 2,3

18 3,0 1,0 11,6 - 22,6 0,9 0,0 3,8 9,3 42,9 - 3,0

19 1,3 1,3 1,5 31,8 7,9 0,8 0,1 44,1 3,0 9,9 - 9,9

20 0,9 1,8 1,5 4,8 43,3 0,7 0,3 4,2 1,1 45,0 - 5,3

21 0,7 34,4 3,3 3,5 11,2 0,9 0,2 1,8 58,4 94,4 - 5,2

22 0,3 1,6 38,5 8,5 5,1 0,3 0,3 3,6 1,0 47,2 - 5,0

23 1,4 1,2 81,2 2,5 0,1 1,1 2,8 3,9 3,8 2,7 - 5,3

24 2,0 0,7 39,8 5,3 0,0 8,0 1,6 7,0 17,0 4,4 - 2,3

25 3,0 0,1 3,2 0,5 0,1 0,0 8,5 0,3 6,1 2,8 - 1,4

26 2,6 0,1 0,6 5,9 0,9 0,1 - 1,0 2,0 2,0 - 1,5

27 8,3 0,3 1,5 15,0 8,8 - - 0,5 2,8 0,6 - 0,4

28 37,8 1,4 - 4,5 24,1 - - 47,1 9,4 - - 1,9

29 34,2 1,5 - 0,3 1,3 - - 40,0 41,8 - - 2,9

30 84,3 - 28,5 0,4 - - 72,2 7,5 - - 0,5

31 26,2 - 3,4 - 5,6 - 1,0


38

Załącznik 3 Średniodobowe wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 roku na stacji Petrochemii Blachownia SA.


3]


1 24,1 2,2 2,7 1,7 28,5 13,0 7,0 23,5 3,4 11,6 15,1 6,9

2 7,2 2,8 1,7 5,4 15,1 5,6 3,5 24,2 11,5 8,0 17,6 23,7

3 11,2 4,0 4,8 5,9 11,6 16,4 4,6 18,9 7,3 8,1 11,0 6,4

4 7,7 3,0 6,5 5,4 8,2 5,2 6,4 22,4 3,9 12,0 15,6 30,3

5 6,0 2,4 7,3 1,5 28,9 10,9 6,4 20,7 11,8 8,6 3,4 12,5

6 2,0 2,0 6,1 1,8 18,2 9,7 6,4 12,7 3,3 10,1 3,2 9,7

7 8,8 2,6 23,1 2,0 5,8 10,3 6,4 6,1 7,8 3,8 7,2 6,6

8 3,1 5,1 33,0 2,1 20,5 10,8 2,3 10,0 4,7 4,3 7,4 16,0

9 4,3 5,3 5,7 6,7 39,2 10,3 3,8 10,9 10,0 12,7 12,9 26,0

10 3,4 8,2 30,4 11,3 24,8 11,7 8,4 3,3 17,3 6,0 31,6 98,2

11 2,7 51,3 2,7 7,1 21,9 4,8 13,5 3,4 14,4 8,3 21,1 15,0

12 5,3 56,4 7,5 3,2 13,3 11,5 7,8 5,8 7,8 29,5 8,9 6,0

13 2,2 82,9 1,8 5,7 4,9 2,9 14,4 14,2 3,7 25,6 6,5 17,7

14 2,0 82,3 1,6 1,9 7,2 1,9 - 3,2 11,9 21,7 13,3 15,9

15 1,7 28,1 3,9 1,1 11,0 10,8 11,6 4,2 12,3 10,7 18,2 21,0

16 2,7 2,6 10,1 1,0 12,0 14,0 6,3 14,1 - 2,0 19,3 29,1

17 4,9 33,7 14,8 1,7 4,4 5,3 15,2 6,5 - 14,8 17,5 36,6

18 15,3 100,1 11,9 5,1 16,5 9,4 10,0 - 21,0 13,9 - 24,1

19 14,6 63,3 3,7 8,2 20,2 4,0 10,7 - 10,7 16,8 - 8,0

20 9,2 19,7 9,5 5,8 22,0 5,9 8,0 - 8,8 - 10,5 5,6

21 5,7 27,8 17,7 5,2 23,3 2,4 3,8 - 8,5 - 8,6 7,2

22 - 76,2 6,0 4,7 12,1 3,2 3,9 11,4 15,8 - 13,7 9,2

23 - 28,3 10,0 10,8 2,3 8,8 12,5 8,4 8,1 5,2 22,2 16,3

24 2,7 4,6 10,8 9,7 1,8 12,9 - 15,2 15,0 6,6 32,8 43,3

25 2,2 2,0 6,5 7,4 4,4 2,1 13,5 11,0 13,0 7,5 26,0 33,9

26 2,4 2,1 2,8 7,6 11,0 2,5 11,8 7,6 14,7 2,7 23,8 -

27 3,5 4,7 8,6 8,2 20,4 3,7 17,7 5,9 14,3 2,2 18,0 -

28 4,2 12,9 3,1 6,8 22,3 12,5 32,4 14,3 10,5 2,5 10,1 -

29 5,1 2,9 1,0 8,3 16,7 16,7 14,0 13,0 9,9 2,0 7,1 -

30 4,4 1,1 20,4 2,2 11,3 7,3 19,0 4,4 13,0 1,4 -

31 7,8 1,4 8,4 17,6 8,6 21,8 29,7


39

Załącznik 4

Wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w ramach PMŚ w Kędzierzynie-Koźlu w 2012 r.

Lp

Lokalizacja

punktu

pomiarowego

Stężenie benzenu w okresie pomiarowym [g/m3]

Średnie stężenie

benzenu1)

[g/m3]

03.01-01.02.12

02.02-04.03.12

05.03-04.04.12

05.04-08.05.12

09.05-04.06.12

05.06-05.07.12

06.07-05.08.12

06.08-03.09.12

04.09-02.10.12

03.10-06.11.12

07.11-04.12.12

05.12-06.01.13

1. ul. Skarbowa 1,8 3,5 1,6 1,0 0,9 0,7 0,8 0,7 0,9 1,3 2,7 3,4 1,6

2. ul. Książąt Opolskich 2,8 6,3 2,4 0,9 1,0 1,0 2,1 1,7 1,2 1,7 3,0 3,9 2,4

3. ul. Kościuszki 3,9 5,1 3,1 2,2 2,8 1,8 2,0 3,6 2,7 3,9 2,9 4,4 3,2

4. ul. Szkolna 2,7 12,2 7,3 5,1 4,6 4,0 3,8 9,4 5,6 5,8 2)

4,4 5,9

1) średnia ważona;

2) zaginięcie próbnika


40

Załącznik 5 Wyniki dodatkowych pomiarów stężeń benzenu uzyskane na stanowiskach pomiarów pasywnych w Kędzierzynie-Koźlu

w okresie od 22 czerwca do 2 października 2012 r.

Lp

Lokalizacja

punktu

pomiarowego

Stężenie benzenu w okresie pomiarowym [g/m3]

Średnie stężenie

benzenu1)

[g/m3]

22.06-05.07.2012

06.07-19.07.2012

20.07-05.08.2012

06.08-19.08.2012

20.08-03.09.2012

04.09-17.09.2012

18.09-02.10.2012

1. teren Blachowni Holding S.A. – teren oczyszczalni cystern

9,7 10,1 10,7 13,8 2)

2)

8,4 10,5

2. teren Blachowni Holding S.A. – byłe stanowisko rozładunku tlenku etylenu

6,2 18,3 8,4 13,8 7,6 6,4 5,9 9,4

3.

teren Blachowni Holding S.A. – oczyszczalnia ścieków, pomiędzy komorami napowietrzania

61,1 35,9 149,3 69,9 65,8 30,8 33,5 66,0

4. teren Blachowni Holding S.A. – pole 51, obok budynku nr 4101

16,7 17,9 41,3 30,2 37,6 21,8 21,0 27,1

5. teren Blachowni Holding S.A. – ulica 3, obok budynku nr 3103

73,1 140,9 140,4 98,5 81,5 118,9 63,5 102,9

6. teren Blachowni Holding S.A. – obok zbiorników PAKU

105,5 357,3 161,7 80,9 200,0 119,8 124,4 164,1

7.

teren Blachowni Holding S.A. – skrzyżowanie ulic 2 z A, przy pochodni i miejscu rozładunku cystern kolejowych z benzolem

2)

1 577,1 1 417,8 1 611,3 1 498,0 859,1 1 956,6 1 489,7

8. teren Blachowni Holding S.A. – skrzyżowanie ulic 2 z B

502,4 676,5 859,1 543,9 659,9 433,8 520,9 606,9

9. ul. Władysława Broniewskiego 21

4,8 1,2 8,3 5,7 8,2 8,9 2)

6,3

10. ul. Wojska Polskiego 25 3,5 <0,53)

6,3 5,2 8,6 7,1 5,7 5,3

11. Os. Piastów Wschód, ul. Królowej Jadwigi 20B

6,4 <0,53)

9,9 7,7 14,9 10,4 9,3 8,5

12. Os. Azoty, ul. Waryńskiego 4 1,1 <0,53)

2)

1,6 1,4 2)

1,6 1,2

13. ul. Mostowa, parking przy ZAK S.A.

1,1 <0,53)

1,6 1,3 1,6 1,0 1,3 1,2

1) średnia ważona; 2)

zaginięcie próbnika; 3) wartość stężenia nie osiągnęła progu oznaczalności stosowanej metody badawczej, wynoszącego 0,5 g/m

3

Documents

Wyniki pomiarów stężeń benzenu uzyskanych na terenie ... · aromatycznego - są źródła przemysłowe, jakimi są koksownie, zakłady petrochemiczne, chemiczne, itp. Dodatkowo