kruszywa

28

Wykorzystaniekruszyw hutniczychw drogownictwie� aspekty praktyczne

Jednym z najwiêkszych producentówtego rodzaju kruszyw jest firma SlagRecycling wytwarzaj¹ca kruszywa hutni-cze na terenie krakowskiej dzielnicy NowaHuta i w Oddziale Chorzów.

Slag Recycling oferuje dwa rodzajekruszyw: wielkopiecowe i konwertorowe,które znacznie ró¿ni¹ siê w³a�ciwo�ciami isposobem ich wykorzystania.

Kruszywa Slag Recycling spe³niaj¹wymagania norm przedmiotowych. Ich wy-sok¹ jako�æ potwierdzaj¹ tak¿e Aprobaty

Techniczne IBDiM oraz wyniki badañ prze-prowadzone przez niezale¿ne autoryzowa-ne laboratoria. Kruszywa Slag Recyclingposiadaj¹ równie¿ pozytywne oceny ekolo-giczne dopuszczaj¹ce je do zastosowania wbudownictwie oraz w drogownictwie.

W powy¿szym artykule postaramy siêomówiæ w³a�ciwo�æ tego rodzaju kruszywna przyk³adzie prowadzonych inwestycjidrogowych przez Warszawskie Przedsiê-biorstw Robót Drogowych SA, z któregouzyskali�my dane i analizy.

U¿ycie kruszyw hutniczych wielko-piecowych Slag Recycling przymodernizacji nawierzchni odcinkadrogi krajowej nr 7 (Ksi¹¿ Wielki �Miechów)

Przy modernizacji tego odcinka drogiwykorzystano kruszywa wielkopiecoweSlag Recycling (mieszanka 0 � 31,5 mm)stosuj¹c je do poszerzeñ (dobudowy) jezdnioraz s¹czków pod³u¿nych i poprzecznychurz¹dzeñ odwodnienia wg³êbnego kon-strukcji modernizowanej nawierzchni od-

Renata RódSlag Recycling Sp z o.o.

W ostatnich latach obserwujemy w Polsce znaczne zwiêkszenie u¿ycia kruszyw sztucznychwbudownictwie drogowym. Za szerszym wykorzystaniem tego rodzaju kruszyw oprócz uzyskaniabardzo dobrej jako�ci nawierzchni drogowych, przemawiaj¹ równie¿ korzy�ci ekonomiczne iekologiczne. Wynikaj¹ one z u¿ycia materia³ów odpadowych, co pozwala likwidowaæ uci¹¿liwedla �rodowiska sk³adowiska, ograniczaæ wydobycie naturalnych kopalin i wydatku energii do ichprzetwarzania dla potrzeb drogownictwa. U�wiadomienie tych korzy�ci i przezwyciê¿enietradycyjnych �przyzwyczajeñ� inwestorów do stosowania kruszyw wy³¹cznie z surowcównaturalnych jest bardzo wa¿nym aspektem w dobrze funkcjonuj¹cej gospodarce pañstwa.

|prezentacje

kruszywa

30

cinka drogi krajowej nr 7 (Ksi¹¿ Wielki �Miechów).

Wykonano opaski z tego kruszywa,zag³êbione w poboczu gruntowym przykrawêdzi istniej¹cej konstrukcji nawierzch-ni, które spe³niaj¹ nastêpuj¹ce funkcje:l ocieplenie czê�ci przykrawêdziowej

konstrukcji i pobocza gruntowego, naj-bardziej nara¿onych na dzia³anie mro-zu w zwi¹zku z wystêpowaniem glinypylastej w pod³o¿u gruntowym, w miej-

scach gdzie grubo�æ konstrukcyjna(³¹cznie stara nawierzchnia i nowewarstwy z MMA) jest < 60 cm, w celuspe³nienia warunku mrozoodporno�ci,

l poszerzenie nawierzchni, tzw. �dobu-dowy�, przewa¿nie w miejscach, gdzienast¹pi³o przesuniêcie osi jezdni, wcelu zoptymalizowania przebieguniwelety,

l poprawa odwodnienia górnej czê�cikorpusu drogowego, zw³aszcza odpro-

wadzenia wody spod istniej¹cej kon-strukcji nawierzchni i z g³êbi poboczagruntowego.

Spe³nienie powy¿szych funkcji zo-sta³o osi¹gniête za pomoc¹ wykonaniaodpowiednich urz¹dzeñ i zastosowaniamateria³u o ma³ej przewodno�ci ciepl-nej (w porównaniu z kruszywem natu-ralnym) i bardzo dobrej wodoprzepusz-czalno�ci.

|prezentacje

Kruszywohutnicze

wielkopiecowe

Eksploatacjaha³dy

kruszywhutniczych

Slag Recycling

kruszywa

31

n

U¿ycie kruszyw konwertorowychSlag Recycling do mieszanekmineralno-asfaltowych w inwesty-cjach prowadzonych przez War-szawskie Przedsiêbiorstwo RobótDrogowych

Do inwestycji prowadzonych przezWPRD, w których u¿yto grysów Slag Re-cycling do mieszanek mineralno-asfalto-wych (MMA), mo¿emy zaliczyæ:l podbudowy metod¹ remiksingu �na go-

r¹co� modernizowanej nawierzchni dro-gi krajowej nr 50 odc. M³odzieszyn � So-chaczew; u¿yto mieszanki koryguj¹cej(doziarniaj¹cej, w ilo�ci ok. 45% wago-wo MMA) z kruszywa ³amanego frakcji8 � 12 i 16 � 25 mm otoczonego asfal-tem i w wyniku zremiksowania z istnie-j¹c¹, skoleinowan¹ warstw¹ �cieraln¹uzyskano podbudowê z betonu asfalto-wego KR 3-6 o uziarnieniu 0 � 25 mm,

l podbudowy z betonu asfaltowego KR 3-6 o uziarnieniu 0 � 31,5 mm drogi krajo-wej nr 50 odc. Mszczonów � Grójec,

l jw. na odcinku P³oñsk � Sochaczewwarstwy wi¹¿¹cej z betonu asfaltowe-go o uziarnieniu 0 � 20 mm z wyko-rzystaniem kruszywa ³amanego frakcjiLD/ 8 � 16 mm,

l warstwy �cieralnej grubo�ci 4 cm zmieszanki SMA o uziarnieniu 0 � 9,6mm drogi krajowej nr 7 odc. d³ugo�ci9,5 km Ksi¹¿ Wielki � Miechów o ob-ci¹¿eniu ruchem KR 5; u¿yto grysufrakcji LD/4-8 mm (w ilo�ci ok. 19 %MMA) obok grysów z piaskowca kwar-cytowego i bazaltu.

Przy doborze kruszyw ³amanych z ¿u¿likonwertorowych i projektowaniu MMA kie-rowano siê ogólnymi zasadami, jak przyzastosowaniu kruszyw z surowców natu-ralnych, tzn.: przede wszystkim wykorzy-stywaæ pozytywne cechy kruszywa i mini-malizowaæ negatywne. Konsekwencj¹ tego

jest u¿ywanie mieszanki kruszyw o zró¿ni-cowanym sk³adzie petrograficznym. W tegorodzaju mieszankach mineralnych � zewzglêdu na przydatno�æ eksploatacyjn¹ bi-tumicznej warstwy konstrukcji nawierzch-ni (szczególnie warstwy �cieralnej) � wa¿-nym sk³adnikiem mo¿e byæ kruszywo ³ama-ne z ¿u¿la konwertorowego.

Jego nieliczne negatywne cechy: znacz-na gêsto�æ i z tym zwi¹zane wiêksze obci¹-¿enie transportu, stosunkowo wiêksza (wporównaniu z innymi grysami I kl.) nasi¹-kliwo�æ, cechy powierzchniowe powoduj¹-ce znaczniejsze zu¿ycie (w wyniku tarcia)metalowych czê�ci urz¹dzeñ do produkcji iwbudowania mieszanek � mog¹ byæ mini-malizowane np. odpowiednio przez ograni-czenie ilo�ciowego udzia³u kruszywa z ¿u¿lakonwertorowego, czy u¿ycie tego kruszywaw mieszankach bardziej szczelnych i z lep-szym otoczeniem ziarn grysowych, tj. zwiêksz¹ ilo�ci¹ mastyksu (np. SMA).

Interesuj¹cym ze wzglêdów technolo-gicznych rozwi¹zaniem jest zaprojektowa-nie i wytworzenie (wg recepty laboratoryj-nej WPRD Nr BT-10/05) 13 tys. mg mie-szanki SMA 0 � 9,6 mm do wykonaniawarstwy �cieralnej odcinka drogi krajowejnr 7 Ksi¹¿ Wielki � Miechów. Sk³ad mie-szanki by³ nastêpuj¹cy:1. m¹czka wapienna Nordkalk - 10,2%2. piasek ³amany z otoczaków Paczków - 8,9%3. grys bazaltowy 2 � 5 Wilków - 7,2%4. grys z ¿u¿la konwertorowego �Slag

Recycling� 4 � 8 � 18,7%5. grys bazaltowy 5 � 8 Wilków - 7,3%6. grys z piaskowca kwarcytowego 6,3 �12,8

Wi�niówka - 41,4%7. polimeroasfalt Modbit 30 B Lotos

Gdañsk - 6,3% 100,0%8. stabilizator celulozowy Viatop Pre-

mium - 0,35% (wagowo do MMA)9. �rodek adhezyjny Teramin 14 - 0,3%

(wagowo do asfaltu)

Przy doborze sk³adu mieszanki, którejpodstawowym kruszywem by³ grys z pia-skowca kwarcytowego, kierowano siê na-stêpuj¹cymi przes³ankami:l cechy normowe (PN-B-11112 i PN-B-

11115) kruszyw z Wi�niówki i SlagRecycling potwierdzaj¹ce rzeczywist¹,bie¿¹c¹ przydatno�æ do wykonaniawarstwy �cieralnej (obok badañ pro-ducenta kruszyw równie¿ w³asne ba-dania sprawdzaj¹ce laboratorium),

l dobra odporno�æ na polerowanie, co³¹cznie z u¿yciem grysu z ¿u¿la kon-wertorowego zapewni odpowiedni¹szorstko�æ nawierzchni,

l uzyskanie ja�niejszej górnej powierzch-ni nawierzchni, co zmniejszy jej nagrze-wanie i dodatkowo podatno�æ na od-kszta³cenia lepkoplastyczne,

l s³absza przyczepno�æ asfaltu do pia-skowca kwarcytowego (kruszywo kwa-�ne) bêdzie poprawiona �rodkiem adhe-zyjnym, a pozosta³e grysy (w ilo�ci 45%,w tym kruszywo z ¿u¿la konwertorowe-go silnie zasadowe) charakteryzuj¹ siêbardzo dobr¹ przyczepno�ci¹ lepiszcza;w konkretnym przypadku SMA zagad-nienie to ma mniejsze znaczenie, ponie-wa¿ u¿yto asfaltu modyfikowanego (oznacznie lepszej przyczepno�ci) i ma-styks w znacznej ilo�ci (ok. 17%),

l pozytywne do�wiadczenia w³asne zzastosowaniem grysu z �Wi�niówki� i¿u¿la konwertorowego realizowanychna rzecz GDDKiA i innych inwestorów,

l dostêpno�æ kruszyw oraz mo¿liwo�æ³atwego i niezbyt odleg³ego transportuznacznej czê�ci grysów (�Wi�niówka�,�Slag Recycling�).

Za znacznie szerszym ni¿ dotychczaszastosowaniem kruszyw ³amanych z ¿u¿likonwertorowych do nawierzchni asfalto-wych przemawiaj¹ � obok ju¿ dobrze po-znanych korzy�ci natury technicznej (tj.trwa³e zapewnienie odpowiedniej szorstko-�ci nawierzchni) � dobre otoczenie lepisz-czem i zwi¹zanie ziarn grysu, istotne dla jejtrwa³o�ci oraz poprawa innych cech przy-datno�ci eksploatacyjnej dróg oraz korzy-�ci zwi¹zane z ochron¹ �rodowiska.

prezentacje|

Wykorzystaniekruszyw hutniczych

w drogownictwie

Slag Recycling Sp z o.o.ul. Igo³omska 28a, 31-983 Kraków

tel. 12/ 642 14 35, fax 12/ 644 18 42Oddzia³ Chorzów, ul. Legnicka tel. 601 943 283

www.slagrecycling.com.pl