Świadomie uczestniczę w życiu szkolnym: Wysłuchajcie Mnie!...uczniowie nauczą się, jak podejmować decyzje, zwłaszcza w sprawach, które mają wpływ na ich przyszłość. Mamy

RAPORT Z PROJEKTU PRZEPROWADZONEGO PRZEZ INCLUSION EUROPE Szacunek, solidarność i włączenie społeczne osób z niepełnosprawnością intelektualną

Zdję

cie:

© D

ownM

adrid

Inclusion Europe

Świadomie uczestniczę w życiu szkolnym: Wysłuchajcie Mnie!

Inclusion Europe, Belgia: www.inclusion-europe.org Eurochild, Belgia: www.eurochild.be Fundacja Cedar, Bułgaria: http://www.cedarfoundation.org/en/ QUIP, Czechy: www.kvalitavpraxi.cz Down Syndrome Foundation, Madryt, Hiszpania:

http://www.downmadrid.org/

Oraz we współpracy z Fundacją Lumos: www.wearelumos.org

Niniejsza publikacja została napisana głównie przez pracowników DownSyndrome Foundation z Madrytu (Sonję Uhlmann i Martę Albert) w ramacheuropejskiego projektu “Wysłuchajcie Nas: Promowanie i zachęcanie doświadomego uczestnictwa dzieci z niepełnosprawnością intelektualną”.“Wysłuchajcie Nas!” ma na celu zbadanie, pilotowanie oraz rozpowszechnieniemetod, które wzmacniają i promują świadome uczestnictwo dzieci zniepełnosprawnością intelektualną w ich własnym życiu. Więcej informacji nastronie www.childrights4all.eu.

Niniejsza publikacja została opracowana przy wsparciu finansowym programuPraw Podstawowych i Obywatelstwa Komisji Europejskiej. Odpowiedzialnośćza treść niniejszej publikacji ponoszą wyłącznie partnerzy projektu“Wysłuchajcie Nas!”. Publikacja ta nie może w żaden sposób być traktowanajako prezentacja poglądów Komisji Europejskiej.

©Inclusion Europe, Bruksela, 2014Zdjęcie na okładce: © DownMadrid

Layout: Orangemetalic.be

ISBN: 2-87460-152-7

PARTNERZYPROJEKTU “WYSŁUCHAJCIENAS!”:

WPROWADZENIE 4

ROZDZIAŁ I: PROJEKT W DOWN SYNDROME FOUNDATION W MADRYCIE 5

1. Nasza szkoła 5 2. Czy promujemy świadome uczestnictwo? 5 3. Podjęte działania 6 4. Dwa studia przypadków: Javier i Raúl 6 A) Poznawanie samego siebie 7 B) Moje potrzeby i obszary wymagające wsparcia 10 C) Moje życzenia i cele 11 D) Ewaluacja postępów w osiąganiu osobistych celów 13 5. Uczestnictwo na poziomie klasy 16 Narzędzie 1: Zebranie społeczności szkolnej 16 Narzędzie 2: Coroczny szkolny projekt badawczy 17 Narzędzie 3: Szkolenie umiejętności rozwiązywania problemów 17 6. Uczestnictwo na poziomie placówki edukacyjnej 18 Narzędzie 1: Ankieta dotycząca uczestnictwa 18 Narzędzie 2: Odpowiedzialne uczestnictwo w organach przedstawicielskich 18 7. Wspólne działania różnych ośrodków edukacyjnych 19 Świadome uczestniczenie poprzez działania wspierające (Wolonariat) 19 Wzmacnianie świadomości i nauka poprzez świadome uczestniczenie: “Grupa Młodych Ludzi w Programie Krok po Kroku” 19

ROZDZIAŁ 2: WYNIKI PROJEKTU REALIZOWANEGO W DOWN SYNDROME FOUNDATION W MADRYCIE 21

I. Uczestnictwo na poziomie ucznia 21 II. Uczestnictwo na poziomie klasy 21 III. Uczestnictwo na poziomie placówki edukacyjnej 21 IV. Wspólne działania różnych ośrodków edukacyjnych 24 V. Świadome włączanie się w różne wydarzenia w Fundacji poprzez wolontariat 28

BIBLIOGRAFIA 29

3

“”

Lekcje gotowaniaodbywały się raz w miesiącu.Na każdych zajęciachprzygotowywane były innepotrawy, np. pizza, babeczkiczy jajka wielkanocne.

Wprowadzenie

Artykuł 24 Konwencji OrganizacjiNarodów Zjednoczonych o Prawach OsóbNiepełnosprawnych, który zapewnianiepełnosprawnym dostęp do edukacjiwłączającej na równych zasadach zinnymi osobami, został dogłębnieprzeanalizowany przez nauczycieli,rodziny i wszystkich, którzy zajmują sięszeroko rozumianą edukacją. Odbywałysię dyskusje na temat różnicy pomiędzywłączaniem a integracją, stworzono takżestrategie przekształcania szkół w szkoływłączające. Niewiele natomiast uwagipoświęcono Artykułom 29 i 30, któredotyczą prawa osób niepełnosprawnychdo świadomego uczestnictwa orazsposobów osiągania tego celu. Czy jestsens, określać te miejsca jako włączające,jeśli dziecko z niepełnosprawnościąintelektualną albo nie potrafi albo nie namożliwości świadomego uczestniczenia?

Od wczesnego dzieciństwa to my, rodzinyi pedagodzy, decydujemy, co jestnajlepsze dla “naszych” dzieci i czegoone potrzebują. A jest to szczególnieprawdziwe w przypadku dzieci zniepełnosprawnością intelektualną. To my“wiemy”, podejmujemy decyzje iwyznaczamy im cele. W czasie całegotego procesu głosu dziecka najczęściejsię nie słucha i nie bierze się go poduwagę, albo zdarza się to bardzo rzadko.

Dlatego istotne jest wspieranie dziecioraz wyposażanie ich w wiedzę iumiejętności niezbędne, aby, z właściwąpomocą, mogły w pełni uczestniczyć wewszystkich aspektach swojego życia. Jeślinie będziemy ich uczyć podejmowaniadecyzji, samostanowienia, znajomości ichpraw i ich egzekwowania orazświadomego uczestnictwa odnajmłodszych lat, trudno będzie imsprawić, aby zostały wysłuchane. Muszązrozumieć, że jako ludzie korzystają ztakich samych praw jak inni i żeświadome uczestnictwo jest jednym z ichpodstawowych praw.

Poprzednie badania przeprowadzoneprzez Inclusion Europie pokazują, żedzieci z niepełnosprawnością są mniej

zaangażowane w życie społeczne niż ichpełnosprawni rówieśnicy, ponieważrzadziej uczestniczą w różnychdziałaniach społecznych. Poprzezzawieranie przyjaźni, branie udziału wzajęciach grupowych czy wstąpienie doklubu można się nauczyć angażować wżycie społeczne. Działania te w istotnysposób przyczyniają się do rozwojuspołecznego i osobistego wszystkichdzieci. Jednakże uczestnictwo w takichdziałaniach nie zawsze jest dla dzieciniepełnosprawnych łatwe i w związku ztym dzieci zawsze będą potrzebowałyszczególnego wsparcia.

W uczestnictwie istotne są dwa główneaspekty. Z jednej strony, niezwykle ważnejest, aby słuchać dzieci zniepełnosprawnością intelektualną, a zdrugiej strony ważne jest, aby tak jewspierać, żeby mogły brać udział nietylko w edukacji ogólnodostępnej, aletakże w działalności społecznej.

Jest jeszcze trzeci aspekt, o którymmusimy pamiętać, a mianowicie to, żezarówno dzieci z niepełnosprawnością jaki te bez niej mogą odegrać znaczącą rolęjako czynniki transformacji społecznej.Naszym celem jest, biorąc pod uwagę ichwiek, dojrzałość i kontekst społeczny,wzmocnienie zdolności uczestnictwadzieci. Popieramy prawa dzieci do byciawysłuchanym, do wyrażania swoich opiniiw sprawach, które ich dotyczą i doprzejmowania swoich zadań iobowiązków w poczuciu wolności, przyjednoczesnym poszanowaniu rodziców iopiekunów. Kiedy dzieci uczą siękomunikować swoje opinie, braćodpowiedzialność za swoje działania ipodejmować decyzje, są w staniewzmocnić swoją pozycję jako ucznia iobywatela.

Właśnie poprzez projekt WysłuchajcieNas chcemy wzmocnić i szkolić dzieci z ibez niepełnosprawności intelektualnejtak, żeby świadomie uczestniczyły wewszystkich sprawach, które bezpośrednioich dotyczą i żeby w efekcie mogły samekierować swoim życiem.

4 ŚWIADOMIE UCZESTNICZĘ W żYCIU SZKOLNYM: WYSŁUCHAJCIE MNIE!

BADANA KWESTIA ODPOWIEDŹ (ZAKREŚL)

Dzieci są informowane o zmianach, które mają nastąpić 1 2 3 4 5Dzieci są informowane o zmianach, które następują 1 2 3 4 5Zdanie dzieci jest brane pod uwagę zanim zmiana nastąpi 1 2 3 4 5Uczysz dzieci, jakie są ich prawa i obowiązki 1 2 3 4 5Uczysz dzieci jak mają zgłosić, że coś im się nie podoba 1 2 3 4 5Dzieci mogą wybrać, jak chcą spędzać wolny czas 1 2 3 4 5Dzieci mogą wybrać książki, które zostaną zakupione do biblioteki 1 2 3 4 5Dzieci mogą wyrazić swoje zdanie na różne tematy 1 2 3 4 5Dzieci mogą skorzystać z alternatywnej komunikacji, jeśli tego potrzebują 1 2 3 4 5Szkoła posiada piktogramy dla dzieci potrzebujących wsparcia w komunikacji 1 2 3 4 5

1. Nasz szkoła

Narzędzia i metody omówione poniżej sąwykorzystywane przez Ośrodek EdukacjiSpecjalnej Fernandez-Miranda,utworzoną w 2012 roku szkołęprowadzoną pod auspicjami DownSyndrome Foundation w Madrycie. MisjąOśrodka jest poprawa jakości życiauczniów i ich rodzin poprzez realizacjęplanów działania oraz celów określonychw programie edukacyjnym. To dziękiwysokiej jakości programowiedukacyjnemu uczniowie mogą rozwijaćsię w integralny sposób, który pozwala imkorzystać z, kontrolować i cieszyć sięswoim szkolnym środowiskiem. Tenprogram edukacyjny zapewnia uczniomwsparcie i niezbędne zasoby orazprzeszkolonych i zaangażowanychpracowników uczestniczących wewspólnym projekcie, który uwzględniawszystkich członków społecznościszkolnej.

Podstawowym celem projektu programujest osiągnięcie osobistego sukcesu przeznaszych uczniów. Osiągnięcie tego celuumożliwi starannie skonstruowany modeledukacyjny oparty na takich wartościachjak poszanowanie różnorodności,autonomia i włączanie społeczne, a takżeintegralne i zindywidualizowanenauczanie. Wymagania pedagogicznetego modelu to zaangażowanie,uczestnictwo i komunikacja pomiędzywszystkimi członkami społeczności

szkolnej, ale także zaangażowanie rodzini bliskich znajomych. Jesteśmyprzekonani, że trzeba dzieciomzapewniać możliwości uczestnictwa odnajmłodszych lat. Dlatego też uważamy,że udział w projekcie Wysłuchajcie Nasjest wyjątkową okazją, dzięki którejwszyscy mogą opanować niezbędneumiejętności potrzebne do wyszkolenia udziecka umiejętności świadomegouczestnictwa.

Mamy nadzieję, że poprzez ten projektuczniowie nauczą się, jak podejmowaćdecyzje, zwłaszcza w sprawach, któremają wpływ na ich przyszłość. Mamyrównież nadzieję, że otrzymają pełnewsparcie od swoich rodzin, bliskichznajomych oraz nauczycieli. W takisposób dzieci te, które mają swojewłasne nadzieje i marzenia na przyszłość,będą korzystać z naszego pozytywnegowzmocnienia i wsparcia i nie wolno namnigdy zapominać o ich życzeniach naprzyszłość.

2. Czy promujemy świadome uczestnictwo?

Zanim rozpoczęliśmy projekt,dyskutowaliśmy na kilku spotkaniach otym, co dla nas oznacza uczestnictwo ijak bardzo jesteśmy świadomi wagi tegoaspektu naszej szkoły.

Poniżej przykład ankiety, która byłapomocna przy prowadzeniu dyskusji.

Rozdział

1

5

PROJEKT W DOWN SYNDROME FOUNDATION W MADRYCIE

5 - zawsze / 4 – dość często / 3 - często / 2 - czasem / 1 - nigdy

3. Etapy działania

W celu zorganizowania pracy w naszejszkole podzieliliśmy działania, którechcieliśmy podjąć według poniższegoschematu:

a) Działania dotyczące zasad pracyszkoły:

Informowanie rodziców i specjalistówo zaletach i głównych zasadachdotyczących świadomegouczestnictwa dzieci.

Spisanie tych zalet i zasad; praca nadtym dokumentem w małych grupachroboczych z udziałem uczniów,rodziców, nauczycieli oraz personelu.

Opublikowanie dokumentu oraz pracanad zaangażowaniem wszystkich.

Pamiętaj: Dokument musi być tekstemłatwym do czytania!

b) Działania dotyczące celów naszejszkoły:

Organizowanie konkretnych działań wnaszej szkole promujących świadomeuczestnictwo.

Zwracanie szczególnej uwagi na ilośćdziałań, które mają na celupromowanie świadomegouczestnictwa, podejmowanych wciągu roku szkolnego.

Umieszczenie zdjęć obrazującychnasze działania w widocznymmiejscu, tak żeby wszyscy mogli jezobaczyć.

Zbadanie, czy uczniowie uważają, żepotrafią brać udział w tychdziałaniach i czy ich głosy zostaływysłuchane.

Przekazanie uczniom informacji oilości propozycji, które zostałyzrealizowane lub poważnierozważane.

c) Działania dotyczące struktury naszejszkoły:

Ustawienie specjalnej „SkrzynkiPropozycji”.

Zorganizowanie odpowiedniegomiejsca i czasu na spotkania uczniów,na których będą mogli porozmawiać oistotnych dla siebie kwestiachdotyczących struktury szkoły.

Ustalenie godzin konsultacji zdyrektorem szkoły, w trakcie którychuczniowie mogą zgłaszać swojepropozycje dotyczące strukturyszkoły.

Zaproszenie uczniów do Rady Szkoły.

d) Działania dotyczące pracypedagogicznej:

Szkolenia z zakresu praw dzieckaoraz ich egzekwowania na każdymetapie nauczania.

Przeprowadzanie odpowiednich dlakażdego wieku zabaw, które rozwijająróżne umiejętności takie jakasertywność, aktywne słuchanie,rozwiązywanie problemów itp.

Analiza i omówienie wyzwań w naszejpracy oraz ocena postępów wUczestnictwie Dzieci.

4. Dwa studia przypadków: Javier i Raúl

Studium przypadku JavieraJavier jest 12-letnim chłopcem zzespołem Downa. Zanim dołączył donaszego ośrodka uczęszczał do szkołyintegracyjnej. Jego mama jestnauczycielką w szkole średniej i popieraaktywny udział syna w planowaniuwłasnej przyszłości.

Studium przypadku RaulaRaul jest 14-letnim chłopcem z zespołemDowna mieszkającym w rodziniezastępczej. Zanim dołączył do naszegoośrodka, uczęszczał do szkołyintegracyjnej. Jego rodzice zastępczyzapewniają Raulowi pełne wsparcie, aby


7

mógł on w przyszłości sam kierowaćswoim życiem.

Raul potrzebuje wielu zróżnicowanychform wsparcia, zwłaszcza w sferzekontroli swoich zachowań. Jegosposobem na poprawę zachowania jestsystem alternatywnej komunikacji(piktogramy).

Kroki podjęte w obydwu przypadkachZastosowana metodologia oparta jest naIndywidualnym Planie Wsparcia, ale niestosuje się w całości do zasad tegosystemu. Uczniowie, ich rodziny ipedagodzy wspólnie opracowująIndywidualny Plan Rozwoju dla każdegoucznia. Najpierw trzeba wziąć pod uwagęhistorię danej osoby, umiejętności, którechcemy osiągnąć, możliwości rozwojuoraz życzenia ucznia. Powstały w tensposób Indywidualny Plan Rozwojupomaga uczniom (samodzielnie lub zpomocą innych) określić cele, które majądoprowadzić do poprawy jakości ich życiaw każdym roku szkolnym. Uczniowiemogą wyznaczone cele osiągnąć tylkoprzy odpowiednim zaangażowaniu swojejgrupy wsparcia.

W przeciwieństwie do IndywidualnegoPlanu Wsparcia, to nie dzieci wybierająswoich koordynatorów, robią to ichnauczyciele. Rodzina nadal odgrywadecydującą rolę, ponieważ jej członkowiebędą musieli być włączeni izaangażowani w realizowanie programuod samego początku.

Przed rozpoczęciem programu jest onobjaśniany zespołowi pedagogów,rodzinom i uczniom. Podczas samejrealizacji programu przeprowadzane sąróżne działania z zakresu IndywidualnegoPlanu Wsparcia, zawsze wspólnie z, przezi dla dobra podopiecznych. Następnieopisywane są wszystkie etapy programuoraz najważniejsze działania iwykorzystane narzędzia.

Wszystkie niezbędne informacjepozyskiwane były w trakcie wielu zebrańw ciągu całego roku szkolnego, któremiały za zadanie ustalić celeIndywidualnego Planu Rozwoju. Wszyscyobecni na zebraniu zgadzali się zosobistymi celami, które uczniowie chcieliosiągnąć i, w razie potrzeby, używalisystemów Alternatywnej Komunikacji.Kolejne spotkania poświęcone byłyewaluacji i podsumowaniu.

Wykorzystaliśmy piktogramy opracowaneprzez Sergio Palao. Źródło: ARASAAC(http://catedu.es/ arasaac/) Licencja: CC(BY-NC-SA).

Oto Etapy Indywidualnego PlanuRozwoju:

a) Poznawanie samego siebie • Oto moi ludzie • Moje upodobania • Moje mocne i słabe strony

b) Moje potrzeby i obszarywymagające wsparcia

c) Określenie mojej grupy wsparcia icelów, które chcę osiągnąć

d) Ewaluacja postępów w realizacjimoich osobistych celów

A) Poznawanie samego siebie

Cele: Pierwszym celem każdego uczniajest prawdziwy obraz samego siebie.

Aby osiągnąć ten cel, uczeń musi nampokazać, kto jest mu najbliższy: rodzina,przyjaciele, specjaliści, inni (sąsiedzi,animatorzy czasu wolnego). Mamy wtedygwarancję, że wiemy dokładnie, któreosoby są dla niego najważniejsze. Uczeńmusi nam również pokazać swojecodzienne otoczenie i swoje ulubionemiejsca w domu, w szkole, w czasiewolnym itp.

Musimy poznać osobiste gusta ipreferencje ucznia - co lubi i co gocieszy, gdzie czuje się dobrze ibezpiecznie, a także to, co go martwi, cosprawia, że czuje się źle, co go przeraża,jakie są jego mocne i słabe strony, wczym jest dobry oraz co dla niego jestnajtrudniejsze.

Zastosowana metoda: 1. Prezentujemy naszą metodę jako

sugerowany plan działania w celuzachęcenia ucznia i jego rodziny, wrazze szkolnym zespołem wsparcia, dozebrania najważniejszych o nim

“ ”Javier jest 12

-letnim chłopcem zzespołem Downa.

Cele: Naszym celem jest zidentyfikowanieosób ważnych dla dziecka. W celuuproszczenia procesu identyfikacjitworzymy kilka kategorii: rodzina,przyjaciele, specjaliści i inne osoby(sąsiedzi, itp.). Są to bliskie dzieckuosoby, na których pomoc można liczyć wjego drodze do osiągnięcia swoich celów.

Zastosowana metoda:

1. Uczeń wskazuje najważniejsze osobyw swoim bezpośrednim otoczeniu. W celu ułatwienia tej identyfikacji,osoby te są podzielone na czterygrupy: rodzina, przyjaciele, specjaliścii inne osoby “w moim otoczeniu”. Z tejmapy relacji uczeń wybiera osoby,które chce włączyć w swój procesplanowania, które zawsze będąobecne i które zaoferują mu wszelkąpomoc i potrzebne wsparcie, aby mógłosiągnąć swoje cele.

2. Koordynatorem zawsze będziewychowawca.

3. Planowanie procesu: Kiedy określonezostaną najważniejsze osoby, uczeńdecyduje, które z nich chce włączyćdo swojej grupy wsparcia.

4. Gdy grupa zostanie zdefiniowana,uczeń, z pomocą rodziny lubkoordynatora, kontaktuje się z każdąz osób, którą wybrał. Po uzyskaniu ichzgody na udział, koordynator ustaligrafik wspólnych spotkań.

informacji (wspomaganym przezswoich rodziców i specjalistów), abymóc je przedstawić wszystkimspecjalistom pracującym z uczniem. Wten sposób wszyscy, którym dobrodanego ucznia leży na sercu i którzygo wspierają, mają wspólną wizję jegoplanów na przyszłość.

2. Pierwsze spotkanie zniepełnosprawnym uczniemprzeprowadza się w celukompleksowej ewaluacji ucznia zapomocą wybranych narzędzi. Wtrakcie tego pierwszego spotkanianauczyciel-koordynator wyjaśniauczniowi, odpowiednio do jegomożliwości zrozumienia, celeproponowanego planu działania iznaczenie informacji zapisanych nakarcie ucznia.

3. Z pomocą naturalnej sieci wsparciaucznia nauczyciel-koordynatorprzygotowuje Indywidualny Plan iEwaluację . Nauczyciel-koordynatorma za zadanie zapewnić osobieniepełnosprawnej przestrzeganie jejpraw, uwzględnianie jej propozycji,celów oraz upodobań, a tym samymwspieranie idei, że osobyniepełnosprawne same mają kierowaćswoim własnym życiem. Jego rolą jestrównież kierowanie i stymulowanieudziału zespołu wszystkichspecjalistów pracujących z uczniem,tworzenie klimatu zaufania iosiągnięcia konsensusu wśródwszystkich członków tego zespołu,prowadzenie zebrań i zachęcanie dorealizacji wszystkich podjętychzobowiązań. (Wideo 1) PrzygotowaniePoznaję Siebie.

ŚWIADOMIE UCZESTNICZĘ W żYCIU SZKOLNYM: WYSŁUCHAJCIE MNIE!8

OTO MOI LUDZIE

Javier Raúl

Cele: Dobrze poznać ucznia. Odkryć jegotalenty i ograniczenia oraz to, co inniludzie w nim podziwiają.

Zastosowana metoda:

1. Koordynator pomoże osobieniepełnosprawnej odkryć swojezdolności i czynności, w których sięwyróżnia, z uwzględnieniemwszystkich zadań, które jest w staniedobrze wykonać. Dana osoba musibyć jednak świadoma swoichograniczeń: czynności lub zadań, przywykonywaniu których narażona jest napopełnianie błędów oraznieodpowiedniego zachowania, którejest albo nieodpowiednie dlatego, żezawsze jest nieodpowiednie albodlatego, że nie jest właściwe w tejkonkretnej sytuacji.

MOJE MOCNE I SŁABE STRONY

Cele: Stworzenie Osobistego Profilu,który pomoże nam wysłuchać i poznaćdaną osobę, abyśmy mogli odkryć idocenić jej gusta, umiejętności izdolności, jak i jej trudności i frustracje.

Zastosowana metoda:

1. Koordynator bada najlepsze metodyuzyskiwania informacji od ucznia,ponieważ informacje te sprawią, żebędziemy mogli lepiej uczniazrozumieć. W związku z tymkoordynator przygotowuje materiały,które będą uczniowi pomocne w tym

procesie samopoznania. Uczeńpowinien opisać, jak spędza czas, ileczasu spędza w towarzystwie innych,a ile samotnie (“Moje miejsca”), którezajęcia lubi, a których nie lubi (“MojeUpodobania”) i swoje marzenia naprzyszłość (“Moja Lista życzeń”).

2. Z pomocą komputera uczeńwspółtworzy materiały, które mają zazadanie pobudzić jego osobistezainteresowania.

MOJE UPODOBANIA

9ŚWIADOMIE UCZESTNICZĘ W żYCIU SZKOLNYM: WYSŁUCHAJCIE MNIE!

Javier


Raúl

Javier Raúl

Drugim etapem ewaluacji wsparciamłodego człowieka jest identyfikacjagłównych obszarów wymagającychwsparcia i pomocy. Zachęca się danąosobę do następującego procesumyślowego: “Biorąc pod uwagę mój wiek ietap rozwoju, razem będziemyidentyfikować potrzeby wsparcia, które sąważne dla mnie i dla określenia ilościpomocy, której potrzebuję”.

Wspólnie z uczniem będziemy określaćpotrzeby wsparcia w następującychsferach: ubieranie się, higiena osobista,żywienie, wygląd zewnętrzny, zadaniadomowe, zajęcia w czasie wolnym w

domu, samokontrola, komunikacja ijęzyk, procesy poznawcze, rozwójruchowy, poziom czułości, nawyki snu,urazy fizyczne, zdrowie ibezpieczeństwo, zajęcia w czasie wolnymw grupie, korzystanie z transportupublicznego, kwestia pieniędzy,mobilność i poczucie orientacji,motywacja, codzienny plan zajęć,podejmowanie decyzji, samoobrona,rozwój społeczny i emocjonalny,podstawowe zachowania społeczne(umiejętności społeczne ) i interakcjaspołeczna (współpraca, okazywanieszacunku).

B) Moje potrzeby i obszary wymagające wsparcia

Cele: Ustalić, czego dziecko chciałoby sięuczyć i jakie cele chce osiągnąć zarównow klasie jak i poza nią w nadchodzącymroku szkolnym.

Zastosowana metoda:

1. Koordynator pomoże młodej osobieodkryć jego życzenia i cele. Przedwprowadzeniem Indywidualnego Planukażdy uczeń musi przemyśleć, które zwyznaczonych celów są dla niegonajważniejsze.

2. Po ukończeniu Indywidualnego Planubędziemy wyposażeni we wszystkiepotrzebne nam informacje o każdym zuczniów. Oznacza to większą wiedzę owszystkich uczniach, a dla samychuczniów oznacza to poczucie, że dlanas ważne jest wszystko to, co ichmotywuje. Musimy sprawić, byzrozumieli, że poprzez wysiłek ientuzjazm oraz czynne i świadomeuczestnictwo mogą osiągnąć wiele zeswoich marzeń i celów. Musimy byćjednocześnie stale świadomiwszystkich informacji, którymi się znami podzielili i musimy dotrzymaćdanej im obietnicy, że mogą osiągnąćwszystko to, co chcą osiągnąć.Musimy zapewnić potrzebną impomoc, aby mogli rozwijać swojeumiejętności i talenty.

3. Najlepiej jest zacząć od prostychzadań, cel po celu, koncentrując się nakażdym ich aspekcie. Chcemy, żebycele i marzenia ucznia się spełniły.Jednak musimy być realistami i dążyćdo realizacji celów, które są osiągalne.

4. Wszystkie ustalenia i zobowiązaniakażdego członka zespołu będziemyzapisywać na piśmie, określającterminy ich realizacji, miejsca itp.Zanim zaczniemy, musimy sięupewnić, że uczniowie w pełnirozumieją to, co zostało omówione.

Muszą wiedzieć, że będziemy ichwspierać i im pomagać w każdymożliwy sposób. Muszą czuć, że sąbezpieczni i że mają wsparcie. Alebędą też musieli się zobowiązaćpoświęcić własny czas i niezbędnywysiłek, aby osiągnąć to, czego chcą.

Wdrożenie tego programu może pomócpokonać wiele uprzedzeń o osobach zniepełnosprawnością intelektualną, któreistnieją w społeczeństwie. Możemyrównież sprawić, aby ci młodzi ludzie bylibardziej skłonni do zarządzania swoimwłasnym życiem i uczestniczenia w nim wświadomy sposób.

Musimy zwrócić szczególną uwagę nacele, które uczniowie sobie wyznaczają idostarczyć im niezbędne narzędzia, któremają pomóc cele te osiągnąć.

11

Javier Raúl

C) Moje życzenia i cele

ŚWIADOMIE UCZESTNICZĘ W żYCIU SZKOLNYM: WYSŁUCHAJCIE MNIE!


Javier Raúl

Nauczyciel-koordynator dba o to, abyokreślone dla każdego ucznia cele idziałania były realizowane. W tym celunauczyciel organizuje zebrania, któremają na celu okresową ewaluację orazocenę postępów ucznia.

W naszym przypadku zebrania takieodbywały się co cztery lub pięć miesięcy.Rozpoczęliśmy program we wrześniu,pierwsze zebranie odbyło się w lutym, a kolejne w czerwcu.

13

Javier Raúl

D) Ewaulacja postępów w osiąganiu moich osobistych celów


1º POZNAWANIE SIEBIE

Raul pokazuje nam, że najważniejsze osoby w jego życiuto: jego rodzice i brat, niektórzy nauczyciele i niektórzykoledzy z klasy.

Lubi sporty, ale nie lubi się denerwować i bić ani kiedyzapomina zabrać na basen okulary do pływania.

Sam określa swoje mocne strony: dobrze pływa i słabestrony: nie potrafi się uspokoić.

Potrafi określić swoje ulubione miejsce.

2º MOJE POTRZEBY WSPARCIA

Głównie potrzebuje wsparcia, aby móc kontrolowaćswoje emocje i poprawić swoje umiejętności społeczne.

3º MOJE ŻYCZENIA I CELE”

życzenia Raula: poprawić swoje umiejętnościmatematyczne i czytanie oraz znaleźć przyjaciół.

4º EWALUACJA I OCENA POSTĘPU

14

RAÚL

POZNAJĘ SIEBIE


Stworzenie prawdziwegoobrazu samego siebie.

2º MOJE POTRZEBY IOBSZARY WYMAGAJĄCEWSPARCIA

Rozpoznanie ważnychobszarów, w którychwsparcie jest potrzebne orazustalenie ilości tegowsparcia.

3º MOJE ŻYCZENIA I CELE

Czego chciałby się uczyć, chce osiągnąć, w klasie i

poza nią.

4º EWALUACJA I OCENAPOSTĘPÓW

Zbadanie postępów wosiąganiu swoich celów.

15

JAVIER

POZNAJĘ SIEBIE


Stworzenie prawdziwegoobrazu samego siebie.

2º MOJE POTRZEBY IOBSZARY WYMAGAJĄCEWSPARCIA

Rozpoznanie ważnychobszarów, w którychwsparcie jest potrzebne orazustalenie ilości tegowsparcia.

3º MOJE ŻYCZENIA I CELE

Czego chciałby się uczyć, co chce osiągnąć, w klasie ipoza nią…

4º EWALUACJA I OCENAPOSTĘPÓW

Zbadanie postępów wosiąganiu swoich celów.


Javier Raul pokazuje nam, że najważniejsze osoby wjego życiu to: jego rodzice i brat, niektórzy nauczyciele iniektórzy koledzy z klasy.

Lubi robić ludziom psikusy, lubi swoje karty Pokemon,oglądać telewizję i filmy na DVD. Ulubione jedzenie:kurczak z ziemniakami, makarony i pizza. Lubi robićmagiczne sztuczki, chodzić do kina, na basen albojeździć na obozy. Nie lubi bójek: popychania, krzyku…,kiedy ktoś zabiera mu jego rzeczy lub kiedy nie możeczegoś zjeść.Sam określa swoje mocne strony: można się z nim fajniebawić, jest przyjacielski, jest dobrym aktorem i piszedobre opowiadania. Jest schludny. Trudno mu byćposłusznym swojej mamie i nauczycielom, okazywaćszacunek kolegom z klasy oraz przestać się wygłupiać,jeśli jest o to proszony. Trudno mu się z innymi dzielić iszanować własność innych osób.

Potrafi określić swoje ulubione miejsce.

2º MOJE POTRZEBY WSPARCIA

Głównie potrzebuje wsparcia podczas spędzaniawolnego czasu w domu oraz przy budowaniu swoichumiejętności społecznych i emocjonalnych.

3º “MOJE ŻYCZENIA I CELE”

życzenia Javiera: dobrze nauczyć się mnożyć, robićeksperymenty naukowe, lepiej pisać małymi literami.Jego marzenie: zostać kucharzem. Chciałby czytaćksiążki i oglądać filmy sensacyjne.

4º EWALUACJA I OCENA POSTĘPU

Javierowi udało się nawiązać relacje z kolegami z klasy.Gotował już z mamą i tatą. Udało mu się poprawićpisanie.


5. Uczestnictwo na poziomie klasy

Wiedza jest owocemdoświadczenia, cała reszta toinformacje.- Albert Einstein

Ośrodki edukacyjne to idealne miejsca douczenia dzieci świadomego uczestnictwa.Możemy zachęcać do uczestnictwapoprzez zapewnienie im odpowiednichnarzędzi do nauczenia się, jak dokonywaćwyborów i jak podejmować decyzje, a tymsamym zachęcać do tworzenia postaw iwartości takich jak poczucieodpowiedzialności, szacunek dla innych,autonomia i solidarność. Człowiek uczysię jak uczestniczyć tylko poprzez samouczestnictwo. Oznacza to, że techniki idynamiki stosowane podczas tych sesjiroboczych muszą w swojej naturzenawiązywać do uczestnictwa tak, żebyuczniowie mogli doświadczyć tego, co toznaczy świadomie uczestniczyć. Ponieważdziałamy na rzecz zwiększenia ichuczestnictwa, zmierzamy tym samym wkierunku bardziej włączającego systemuedukacji i w kierunku większejsamowystarczalności osobistej - innymisłowy, w kierunku poprawy jakości życiawszystkich ludzi.

Aby móc uczestniczyć niezbędna jestwola uczestniczenia, wiedza iodpowiednie wsparcie. Uczniowie musząrozumieć, co to znaczy czynnie iświadomie uczestniczyć i co pedagodzyrozumieją przez: Zapewnienie możliwościi eliminowanie barier (bariery poznawcze,bariery językowe, itp.). Aby zachęcać douczestnictwa w naszej szkole, musimystworzyć specjalną przestrzeńprzeznaczoną do promowaniakomunikacji, współpracy i dialogu międzynami wszystkimi.

Aktywne uczestnictwo jest cechą“efektywnej szkoły”. (Sandoval 2011, str.115). Aby taką szkołę stworzyć, trzebabrać pod uwagę opinie uczniów okwestiach, które dotyczą ichbezpośrednio, takich jak procesnauczania i uczenia się, aranżacjaprzestrzeni szkolnej, itp. Ważne jest, abyuwzględniać głosy naszych uczniów ipotraktować je jako narzędzia zmian wzasadach pracy i działaniach ośrodkaedukacyjnego. Taka postawa oznacza, żeuznajemy uczniów za aktywne ikompetentne podmioty działaniawyposażone w wiedzę i zdolności doudziału we wszystkim, co ma wpływ naich życie (Echeita 2008). Kiedy bierzemy

ich zdanie pod uwagę, traktujemy ich jakprawdziwych uczestników życiaspołecznego (Sandoval 2011).

W oparciu o program Wysłuchajcie Nasrozpoczęliśmy realizację programówmających na celu poprawę świadomegouczestnictwa.

Zastosowano trzy narzędzia:

Zebranie Społeczności Szkolnej

Coroczny Szkolny Projekt Badawczy

Szkolenie UmiejętnościRozwiązywania Problemów

NARZĘDZIE 1: ZEBRANIE SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ

Cele: Celem zebrań społeczności szkolnejjest zapewnienie określonej przestrzenido zachęcania świadomego uczestnictwa,w której uczniowie mogą wyrażać swojeopinie, a co jest, według Sandovala(2011), niczym innym jak używaniemnowych argumentów za tym, że “nic o nasbez nas”. (str. 119). Dzięki tej inicjatywieuczniowie nabywają większe umiejętnościprzywódcze oraz większe poczucieodpowiedzialności oraz nadają większysens swoim życiowym doświadczeniom.Dla nauczycieli zebrania stają się równieżnarzędziem, które pozwala im lepiejrozpoznać możliwości świadomegouczestniczenia uczniów. (Susinos 2009).

Zebrania społeczności szkolnej odbywająsię raz w tygodniu. Ocena zebraniakoncentruje się na zmiennychilościowych, takich jak liczba obecnychuczniów, ilość otrzymanych od dzieciodpowiedzi oraz informacjach, którepokazują, czy dzieci biorą udział, czy nie.Dane jakościowe pokazują nam, czyuczniowie czują się dobrze podczaszebrania i czy ich propozycje są należyciezapisywane i brane pod uwagę, itp.

Uczestnictwo ma wymiar grupowy ispołeczny. W wymiarze grupowymuczestnictwo oznacza przedstawianie iwyrażanie swoich jako jednostki opinii idzielenie się nimi z innymi członkamigrupy. Proces ten wymaga lepszegodialogu, okazywania innym empatii orazwspółpracy.

”“

Zastosowana metoda:

Spośród dzieci wybierany jestsekretarz i koordynator. Stanowiska tesą rotacyjne. Zadaniem sekretarzabędzie protokołowanie spotkania.Koordynator przypomni uczestnikomo różnych częściach zebrania i kolejnoudzieli głosu wszystkim uczestnikom.

Zebranie składa się z trzech części:

W części pt. “Informacje” dziecirozmawiają o ostatnich wydarzeniach naświecie (a czasem o wydarzeniachosobistych). W “Ogłoszeniach” omawia sięplan dnia, w części pt. “Weekend” dzieciwybierają najważniejsze dla nichwydarzenia weekendowe.

Podczas zebrania sprawdzana będzieobecność, a uczestnicy będąprzeprowadzać samoocenę postępówdokonanych w trakcie spotkania.

NARZĘDZIE 2: COROCZNY SZKOLNY PROJEKT BADAWCZY

W corocznym szkolnym projekciebadawczym uczestniczą uczniowie zróżnych klas w wieku od 12 do 15 rokużycia. Wspólnie uzgadniają tematprojektu wybierając jeden z trzech im

zaproponowanych. Po przemyśleniuróżnych opcji, otrzymują możliwośćobrony swojego wyboru za pomocąargumentów, które mają przekonaćinnych uczestników. Następnie odbywasię tajne głosowanie i ogłoszony jestzwycięski projekt. Uczniowie sązobowiązani do przyjęcia projektuwybranego przez większość i aktywnienad nim pracować.

NARZĘDZIE 3: SZKOLENIE UMIEJĘTNOŚCIROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

Tutaj korzystamy z metodologii opisanejw programie “Program PENTA: Uczę się,jak samemu rozwiązywać problemy”stworzonym przez Luz Pérez Sanchéz iDianę Cabezas Gómez, opublikowanymw 2006 roku przez Calasanz Institute ofEducational Sciences w Madrycie.

Program składa się z następujących 10zeszytów ćwiczeń:

1. Wprowadzenie do programu.

2. Budowanie motywacji.

3. Program PENTA.

4. Sytuacje/problemy powstające wrelacjach międzyludzkich.

5. Sytuacje/problemy powstające wśrodowisku domowym.

6. Utrwalenie nabytych umiejętności.

7. Sytuacje/problemy powstającepodczas korzystania ze środkówtransportu.

8. Sytuacje/problemy powstające wnajbliższym otoczeniu.

9. Sytuacje/problemy powstającepodczas zajęć rekreacyjnych.

10. Utrwalenie nabytych umiejętności.

Dokonaliśmy pewnych niewielkich zmianw programie, aby dostosować go donaszych potrzeb.

17

INFORMACJE

OGŁOSZENIA

WEEKEND


6. Uczestnictwo na poziomie placówkiedukacyjnej

Użyto dwóch narzędzi:

• Ankiety• Odpowiedzialne uczestnictwo w

organach przedstawicielskich

NARZĘDZIE 1: ANKIETY DOTYCZĄCE UCZESTNICTWA

Cele: Ankiety zostały opracowane w celuzebrania informacji o tym, jak studencipostrzegają swoje indywidualneuczestnictwo w zajęciach w ośrodku i czyodczuwają jakiś poziom zadowolenia.Każda ankieta przeznaczona jest dlaodpowiedniego etapu nauczania: jednadla uczniów gimnazjum (dzieci w wiekuod 12 do 16 lat), a druga dla uczniówbiorących udział w programach Przejściedo Dorosłego życia oraz SzkolenieZawodowe (od 16 do 21 lat).

Starsi uczniowie otrzymali ankietę z“Przewodnika uczestnictwa dla osób zzaburzeniami rozwoju i intelektualnieniepełnosprawnych” (FEAPS, 2013).Ankieta ta została dostosowana dopotrzeb naszego ośrodka.

Ankieta podzielona jest na trzy zestawypytań. W pierwszym rozdziale uczniowiepytani są o to, czy czują, że ich opinie ipomysły są brane pod uwagę. Drugaczęść to pytania o to, czy czują, żenaprawdę uczestniczą, a w trzeciejczęści, poprzez odpowiedzi na pytaniaotwarte, uczniowie proponują pozytywnezmiany w zajęciach w klasie.

Możliwe odpowiedzi podane są w formieskali Likerta z dodatkiem piktogramów:“nigdy”, “czasem”, “często” i “zawsze.”

Ankieta dla młodszych uczniów powstałana podstawie “Zestawu narzędzi doidentyfikacji i gromadzenia danych oniepełnosprawności” (Porter, Hacker,Georgeson, Daniels, Martin i Feiler,2010).

Ten zestaw narzędzi stosowany jest dobadania "dobrych rzeczy i złych rzeczy wnaszej szkole." Został on dostosowany dospecjalnych potrzeb uczniów ztrudnościami w czytaniu, pisaniu ikomunikacji. Najpierw zadawane sąpytania ogólne dotyczące tego, czy dziecilubią chodzić do szkoły, odrabiać lekcjelub uczestniczyć w spotkaniach, naktórych to one są głównym tematemdyskusji.

Następnie uczniowie pytani są o swojedoświadczenia w różnych szkolnychsytuacjach (Zebranie SpołecznościSzkolnej, stołówka, przerwy). Są równieżpytani, czy lubią przedmioty nauczane wośrodku. Wreszcie uczniowie proszeni sąo wyrażenie swojej opinii o ewentualnychtrudnościach, których być możedoświadczają biorąc udział w tychszkolnych sytuacjach oraz o tym, w jakisposób chcieliby najchętniej pracować(samodzielna nauka, nauka w grupie wklasie, w grupie Szkolnego ProjektuBadawczego czy indywidualnie znauczycielem).

Zastosowana metoda:

Ankieta jest tekstem łatwym do czytania.

W zależności od potrzeb wsparcia ucznia,ankieta może być wypełnionaindywidualnie lub z pomocą grupy.

Nauczyciel lub uczeń czyta pytania. Kiedymamy pewność, że uczniowie zrozumielipytania, zachęcamy ich do odpowiadaniana nie indywidualnie.

W przypadku pytań otwartychznajdujących się w ankietach dlastarszych uczniów, uczniowie z pomocąnauczyciela również odpowiadająindywidualnie.

Przykładowe pytania ankietowezastosowane do programów Przejścia doDorosłego życia i Szkolenia Zawodowegoznajdują się po lewej stronie.

NARZĘDZIE 2: ODPOWIEDZIALNE UCZESTNICTWO WORGANACH PRZEDSTAWICIELSKICH

Przedstawiciel uczniów zostaje członkiemRady Szkoły. Aby zachęcić uczniów douczestnictwa w pracach Rady, w porządkuobrad uwzględnione są następującekwestie:

• Przygotowane dokumenty sątekstami łatwymi do czytania(Porządek Spotkań Rady, budżet,itp.)

• Przedstawiciel uczniów spotykasię ze wszystkimi klasami w celuzebrania ich pomysłów izastrzeżeń.

• Przedstawiciel uczniówprzekazuje skargi i sugestieRadzie Szkoły.


7. Wspólne działania różnychośrodków edukacyjnych

Świadome uczestniczenie poprzezdziałania wspierające (Wolontariat)Ważne jest, żeby osoby zniepełnosprawnością intelektualną brałyudział w działaniach, które mają na celupomoc innym, ponieważ najczęściej rolete są odwrócone i to osobyniepełnosprawne zazwyczaj otrzymująpomoc.

Uczniowie z naszego ośrodkaedukacyjnego razem z uczniami zeszkoły integracyjnej z naszej dzielnicyzorganizowali zbiórkę pieniędzy dla ofiarklęski żywiołowej, która niedawnonawiedziła Filipiny. To uczniowie wybralicel, na który zbierali pieniądze.

Zorganizowaliśmy także Dzień Sportu zkonkursem rzutów do kosza. Każdyuczeń musiał znaleźć sponsora dlaswojego zespołu. Każdy sponsorzobowiązał się wpłacić pewną kwotę zakażdy celny rzut. Impreza bardzo sięudała, a wszystkie zebrane pieniądzezostały przekazane organizacjipozarządowej.

Wzmacnianie świadomości i naukapoprzez świadome uczestniczenie :“Grupa Młodych Ludzi w ProgramieKrok po Kroku”

Misją projektu Wysłuchajcie Nas, zgodnąz celami Down Syndrome Foundation wMadrycie, jest działanie jako "koordynatori promotor" włączenia społecznego osóbz niepełnosprawnością intelektualną.Uważamy, że aby promować włączaniespołeczne osób z niepełnosprawnościąintelektualną oraz zwiększenie ich

świadomego uczestniczenia wcodziennym życiu, konieczne jest, byspołeczeństwo - również szkolnazbiorowość – stawało się bardziejświadome możliwości tych osób. Cel tenmożna osiągnąć poprzez zwiększeniewiedzy ogółu społeczeństwa omożliwościach świadomegouczestniczenia, czyli wiedzy o ichmocnych stronach, ich prawach iobowiązkach, a także innych kwestiach, zktórymi muszą się zmierzyć. To osoby zniepełnosprawnością oraz ich koledzy zklasy powinny przekazywać idemonstrować osiągnięcia i umiejętności,które umożliwiają im prawdziweuczestniczenie w życiu społecznym.

W ramach projektu Wysłuchajcie Nasutworzyliśmy formalną grupę „Krok poKroku” składającą się z młodzieży wwieku od 14 do 18 lat, zarówno z jak ibez niepełnosprawności, której zadaniembyło promowanie włączenia społecznego.Grupa ta pracowała nad opracowaniem iwykonaniem planów działania mającychna celu włączenie społeczne i świadomeuczestnictwo wszystkich osób zniepełnosprawnością intelektualną.

Tworzenie grupy:Ponieważ chcieliśmy zachęcić do udziałumłodych ludzi zarówno z jak i bezniepełnosprawności, pomyśleliśmy o


stworzeniu wspólnej grupy. Pierwszymwyzwaniem było znalezienie sposobu naprzyciągnięcie młodych pełnosprawnychludzi. Najpierw szukaliśmy młodychludzi, którzy mieli już jakiś kontakt zniepełnosprawnością: mieliniepełnosprawne rodzeństwo lub ichrodzice pracowali z młodzieżąniepełnosprawną. Ci młodzi ludziepojawili się w naszym projekcie pierwsi,ale z czasem przyprowadzili równieżswoich znajomych.

Metodologia:

Uczestnicy: Grupa młodych ludzi (od 15do 18 lat) z lub bez niepełnosprawności,którzy uczęszczają do różnychwłączających lub specjalnych ośrodkówedukacyjnych.

Ramy czasowe: comiesięczne spotkania(każdy ostatni piątek miesiąca).

Narzędzia:Spotkania miały formę sesji burzymózgów. To grupowa, twórcza technikamyślenia, dzięki której powstaje wielemożliwości rozwiązania nowegoproblemu.

Proces ten składa się z następującychetapów:

1. Wprowadzenie: Określenie charakteruspotkania, jego celów, zasadpostępowania oraz czasu trwaniasesji.

2. Zgłaszanie nowych pomysłów: są onezapisywane na tablicy lubwizualizowane za pomocą ekranu.Pomysły, które mają zostaćprzedyskutowane są zawszeprezentowane w formie pytań.Zazwyczaj ustala się minimalną ilośćpomysłów, które mają powstać.

3. Ulepszanie pomysłów: Tutaj kluczowajest dynamiczna rola koordynatoraspotkania. To jest moment, w którympomysły, które grupa zgłosiła sądopracowywane.

4. Podsumowanie: Powstaje ostatecznalista pomysłów.

Po ustaleniu ostatecznej listy pomysłówrozpoczyna się proces ich realizacji.

Oto pomysły, które zgłosiła nasza grupa:


I. Uczestnictwo na poziomieindywidualnego ucznia

Dzięki programowi “Poznaję siebie”osiągnęliśmy pozytywne rezultaty wprzypadku każdego ucznia. Uczniowiezdobyli większą wiedzę o sobie samych iwiększą motywację do udziału w procesieuczenia się. Nasi uczniowie czuli, że byliuczestnikami i kluczowymi postaciamitego procesu. Brali również aktywnyudział w formułowaniu celów, które miałyzostać osiągnięte.

Wielokrotnie okazywało się, że gdy nasiuczniowie otrzymywali możliwośćuczestniczenia, bardzo chętnie z takiejmożliwości korzystali.

W następnym roku szkolnym będziemykontynuować ten sam kierunek działania,stwarzając uczniom większą ilośćmożliwości świadomego uczestnictwa nawszystkich płaszczyznach.

Mamy nadzieję, że zarównosamopoczucie uczniów jak i jakość ichżycia będą się polepszały dziękisystematycznemu zwiększaniu ichzdolności do świadomego uczestnictwa.

II. Uczestnictwo na poziomie klasy

Za pomocą narzędzi opisanych powyżej,osiągnęliśmy następujący postęp:

Przeprowadzone Zebrania SpołecznościSzkolnej sprawiły, że wszyscy uczniowiewykazywali większy szacunek do siebienawzajem, bardziej wsłuchiwali się winnych i doceniali wkład swoich kolegówwe wspólne działania. Powoli, aleskutecznie, poziom uczestnictwa izaangażowania uczniów wzrastał.Uczestniczenie w zebraniachspowodowało również, że uczniowiepotrafili poświęcić większą uwagęaktualnym wydarzeniom na świecie.

Coroczny Szkolny Projekt Badawczyumożliwił uczniom zdobycie nowejwiedzy i umiejętności, a także możliwościuczestniczenia. Wzrosła również ichmotywacja i zaangażowanie wpodejmowane przez nich działania.

Jeśli zaś chodzi o samą grupę, to pokazała ona większą spójność,motywację i entuzjazm jak równieżpotrzebę i chęć do nauki. Podsumowując:zachowywała się jak grupa dobrzezaznajomiona ze sztuką uczestnictwa.

III. Uczestnictwo na poziomie placówkiedukacyjnej

Wyniki ankiet zmusiły nas do postawienianowych pytań i wdrożenia nowych planówdziałania w naszym ośrodku:

Udało nam się uzyskać bardziejprecyzyjne informacje na tematżyczeń i szczególnych potrzebnaszych uczniów.

Dokonaliśmy zmian w organizacjinaszej szkoły: Przed końcem każdegocyklu nauki postanowiliśmy mieszaćklasy.

Rozdział

2WYNIKI PROJEKTU REALIZOWANEGO W DOWN SYNDROME FOUNDATION W MADRYCIE

21


Wyniki

Prezentujemy wyniki dwóch ankiet, którezostały przeprowadzone na grupiebiorącej udział w programie Przejścia doDorosłego życia, zarówno na początkujak i na końcu roku szkolnego.

Porównanie wyników ankietprzeprowadzonych na początku i nakońcu roku szkolnego pokazujewyraźnie, że grupa Przejścia do życiaDorosłego oceniła swój poziomuczestnictwa jako wyższy poukończonym roku szkolnym.

ŚWIADOMIE UCZESTNICZĘ W żYCIU SZKOLNYM: WYSŁUCHAJCIE MNIE! 23

PORÓWNANIE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH PRZED I PO ROKUSZKOLNYM – PROGRAM PRZEJŚCIA DO ŻYCIA DOROSŁEGO

PYTANIE NIGDY: CZASEM: CZĘSTO: ZAWSZE: GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 31 2 3 4 1 2 3

1 Mogę powiedzieć, co sądzę o zasadach. 3,3 3,1 3,52 Mogę pomóc wybrać, czego mamy się w szkole uczyć. 2,8 2,9 2,53 Proszę nauczyciela o wsparcie. 3,2 3,3 3,14 Nauczyciele chcą wiedzieć, co lubię i czego chcę. 5,2 3,2 3,05 Wspieram moich kolegów z klasy, kiedy tego potrzebują. 3,4 2,9 3,86 Mam wpływ na zajęcia, które się będą odbywać. 3,3 3,2 2,47 Nauczyciele pytają nas, czy podobają nam się nasze zajęcia. 3,0 3 2,98 Wybieram swoją pracę domową. 2,5 1,2 1,69 Mogę wybrać koło kogo chcę siedzieć. 3,0 2,4 2,510 Lubię chodzić do szkoły. 3,7 3,6 3,611 Mam w szkole przyjaciół.. 3,8 3,3 3,514 Podczas lunchu mogę siedzieć, gdzie chcę. 3,5 3,4 3,715 Pomagam w jadalni. 3,6 2,9 2,916 Wybieram, w co chcę się bawić. 2,7 2,5 3,317 Wybieram, z kim chcę się bawić. 3,0 2,8 3,518 Sami rozwiązujemy nasze problemy. 3,2 3 3,119 Nauczyciele rozwiązują nasze problemy. 2,6 2,7 2,1

SALALEKCYJNA

JADALNIA

PLAC ZABAW

1-NIGDY 2-CZASEM 3-CZĘSTO 4-ZAWSZE

Wyniki badań ankietowychprzeprowadzonych na młodszychgrupach pokazują, że ponad 87% dziecilubi chodzić do szkoły, odrabiać lekcje iuczestniczyć w spotkaniach, na którychmogą opowiedzieć o sobie.

Te dzieci czuły się dobrze w większościsytuacji szkolnych (97) i nie napotykały wnich żadnych trudności. Dzieci lubiąpracować samodzielnie, w grupie, wgrupie szkolnego projektu badawczegolub z nauczycielem.

IV. Wspólne działania różnychośrodków edukacyjnych

W ciągu pierwszych kilku miesięcyczłonkowie grupy poznawali siebienawzajem i pracowali nad wzmocnieniempoczucia spójności grupy. Powoli młodziludzie zaczęli przedstawiać swojepropozycje. Wyniki prezentujemy poniżej.

Poniżej wyszczególniamy działania, którezostały zrealizowane po rozważeniuwszystkich przedstawionych propozycji:

1. Wykłady wygłaszane w szkołach przezuczniów z i bez intelektualnejniepełnosprawności.

2. Produkcja filmu wideo o zdolnościachi umiejętnościach osób zniepełnosprawnością.

3. Produkcja edukacyjnego filmu wideo oprogramie Krok po Kroku w ramachprojektu Wysłuchajcie Nas,przeznaczonego dla ogółuspołeczeństwa.

4. Wspólne Lekcje Gotowania.

5. Konkurs na Opowiadanie.

6. Wspólne Dni Sportu.

7. Konkurs “Krok po Kroku” (patrz filmwideo).

1. Wykłady wygłaszane w szkołachprzez uczniów z i bez intelektualnejniepełnosprawności.

Odbyło się dwadzieścia wykładów wróżnych ogólnodostępnych placówkachedukacyjnych. Wykłady te zostaływygłoszone przez członków grupy. W trakcie wykładów wyjaśniano pojęcie“niepełnosprawność” i przeprowadzanoróżne ćwiczenia grupowe, których celembyło promowanie większej świadomościproblematyki osób niepełnosprawnych uogółu społeczeństwa.

2. Produkcja filmu wideo ozdolnościach i umiejętnościach osóbz niepełnosprawnością. Filmstworzyli młodzi ludzie, którzychcieli pokazać umiejętności osób zniepełnosprawnością.

3. Produkcja edukacyjnego filmuwideo o programie Krok po Kroku wramach projektu Wysłuchajcie Nasprzeznaczonego dla ogółuspołeczeństwa.

4. Wspólne Lekcje Gotowania.

Lekcje gotowania odbywały się raz wmiesiącu. Na każdych zajęciachprzygotowywane były inne potrawy, np.pizza, babeczki czy jajka wielkanocne.



5. Konkurs na Opowiadanie. Przedstawiono 31 opowiadań z 15placówek edukacyjnych w Madrycie.

Młodzi ludzie poczuli się silniejsi kiedyodkryli, że, jeśli tylko aktywnieuczestniczą w swoim życiu, sami mogąpowodować w nim zmiany.

6. Wspólne Dni Sportu.

7. Konkurs “Krok po Kroku” (patrz film wideo).

Ze wszystkich dostarczonych pracprzyznano trzy Pierwsze Nagrody i jednoDrugie Miejsce.

Pierwsza Nagroda w Kategorii Nauka: Szkoła Św. Anny, Madryt.

Tytuł projektu: “Jesteśmy genetyczną mozaiką”.

Druga Nagroda w Kategorii Nauka: Szkoła British Council, Madryt.

Tytuł projektu: “Skąd Brać Przyszłych Naukowców” Nagroda w Kategorii Sztuka: ColegioLaSalle-San Rafael, Madryt.

Tytuł projektu: “Wspólne wyjścia”.

Nagroda w Kategorii Sport: Trinity College, Madryt.

Tytuł projektu: Włączenie w Sporcie.



V. Świadome włączanie się w różnewydarzenia w Fundacji poprzezwolontariat

Obchody Rocznicy Powstania Down Syndrome Foundation wMadrycie

Dzień Otwarty w Down SyndromeFoundation w Madrycie

“Pozostaw Ślad Troski”

Przyznanie Nagród podczasObchodów 25 Rocznicy PowstaniaDown Syndrome Foundation wMadrycie


Ainscow, M., Booth, T. and Dyson, A. (1999). Inclusion and exclusion in schools:listening to some hidden voices. En K. Ballard, (Ed), Inclusive education. International voiceson disability and justice, (pp.139-152). Londres: Falmer Press.

Ainscow, M., Booth, T. and Dyson, A. (2006). Improving schools, developing inclusionLondon: Routledge.

Booth, T. and Ainscow, M. (2000) Guía para la evaluación y mejora de la educación inclusiva.Index for inclusion. Madrid: Consorcio para la educación inclusiva.

Echeita, G. (2008). Inclusión y exclusión educativa. “Voz y quebranto”. REICE-Revistaelectrónica Iberoamericana sobre calidad, eficacia y cambio en educación, 6(2), 9-18.

Echeita, G. (2010). Repensar políticas y prácticas para promover la educación inclusiva. Barreraspara el acceso, la permanencia, el aprendizaje y la participación en educación secundaria. Trabajopresentado en las VIIª Jornadas de cooperación con Iberoamérica sobre educaciónespecial e inclusión educativa, Paris.

Echeita, G., Simón, C., López, M. y Urbina, C. (2013) Educación inclusiva. Sistemas dereferencia, coordenadas y vórtices de un proceso dilemático. En M.A. Verdugo.Psicología y Discapacidad. (pp. 329-358). Salamanca: Amaru.

FEAPS (2009).La educación que queremos. Situación actual de la inclusión educativa enEspaña. Madrid: FEAPS. Available at: http://www.feaps.org/archivo/publicaciones-feaps/libros/coleccion-feaps/297-la-educacion-que-queremos-situacion-actual-de-la-inclusion-educativa-en-espana.htmlÚltima consulta en diciembre de 2013.

FEAPS (2012). Cuaderno de buenas prácticas. HORA para la Inclusión. Herramientaorientada a la reflexión y la acción para el desarrollo de la inclusión desde los centrosde educación especial. Madrid: FEAPS. Available at: http://www.feaps.org/archivo/publicaciones-feaps/libros/cuadernos-de-buenas-practicas/1285-hora-para-la-inclusion.htmlÚltima consulta en diciembre 2013.

FEAPS (2013). Cuaderno de buenas prácticas. ¡Participa! Guía de participación de laspersonas con discapacidad intelectual o del desarrollo. Madrid: FEAPS. Disponible en:http://www.feaps.org/archivo/publicaciones-feaps/libros/cuadernos-de-buenas-practicas/1623-ip-a-r-t-i-c-i-p-a-guia-de-participacion-de-las-personas-con-discapacidad-intelectual-o-del-desarrollo.htmlÚltima consulta en diciembre de 2013.

Fundación Síndrome de Down (2013). Proyecto general anual del centro de educaciónespecial Carmen Fernández Miranda. Documento interno, Fundación Síndrome deDown.

Motxila 21 (2012). LipDub que no es un LipDub (No somos distintos) [Videoclip]. Navarra.

Murillo, F. y Krichesky, G. (2012). El proceso del cambio escolar. Una guía paraimpulsar y sostener la mejora de las escuelas. Revista Iberoamericana sobre calidad, eficaciay cambio en educación, 1 (10), 26-43.

Porter, J., Hacker, J., Georgeson, J., Daniels, H., Martin, S. y Feiler, A. (2010). Disabilitytoolkit for identifying and collecting disability data.

Puig, J.M. (2012). La cultura moral como sistema de prácticas y mundo de valores. EnJ.M. Puig et al, Cultura moral y educación (pp.87-105). Barcelona: Graó.Sandoval, M. (2011). Aprendiendo de las voces de los alumnos y Alumnas paraConstruir una Escuela Inclusiva. REICE- Revista Iberoamericana sobre calidad, eficacia y cambioen educación. 9(4), 114-125.

Schalock, R. y Verdugo, M. A. (2007). El concepto de calidad de vida en los servicios yapoyos para personas con discapacidad intelectual. Siglo Cero, 38(4), 21-36.

BIBLIOGRAFIA

29

Susinos, T. (2009). Escuchar para compartir. Reconociendo la autoridad del alumnadoen el proyecto de una escuela inclusiva. Revista de Educación, 349, pp. 119-136.

UNESCO (1994). Declaración de Salamanca y marco de acción para las necesidadeseducativas especiales. París: UNESCO. Disponible en:http://www.unesco.org/education/pdf/SALAMA_S.PDFÚltima consulta en diciembre de 2013.

UNESCO (2003). Superar la exclusión mediante planteamientos integradores en laeducación. Un desafío, una visión. Documento conceptual. París: UNESCO. Disponible en: http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001347/134785s.pdfÚltima consulta en diciembre de 2013.

UNICEF COMITÉ ESPAÑOL (2006). Convención sobre los derechos del niño. Madrid:UNICEF. Disponible en: http://www.unicef.es/sites/www.unicef.es/files/CDN_06.pdfÚltima consulta en diciembre de 2013.

Other interesting resources:

http://www.redasociativa.org/creandofuturo : Página web de la Red de Educación para la Participación Juvenil. De entre los materialesque ofrecen en el apartado “Descarga de materiales”, destacamos:http://congdextremadura.org/w/wp-content/uploads/2014/05/EL-RETO-DE-LA-PARTICIPACION.pdf

http://www.educacion.alboan.org/es/categories/1200/materials : Disponen de materiales específicos para trabajar la participación en el aula

http://www.cuadernointercultural.com/ : Página web de Cuaderno Intercultural, Recursos para la interculturalidad y la educaciónintercultural. En el apartado “Dinámicas para necesidades generales y especiales”incluye una gran variedad de dinámicas y propuestas adaptables a la temática de laparticipación.

http://www.cuadernointercultural.com/dinamicas-y-juegos/necesidades-generales-y-especiales/

http://www.integrayparticipa.es/es/proyecto/

http://www.todosporlaparticipacion.org/

http://www.fundacionbertelsmann.org/cps/rde/xchg/SID-47273800-0DADA243/fundacion/hs.xsl/6335.htm

http://www.trama.org/proyecto-de-participaci%C3%B3n-juvenil-en-programas-sociales

Listening Together (Lumos): A resource containing practical advice and ideas forcreating a suitable environment for child participation.

www.wearelumos.org/stories/turning-words-action

30


Wsparcie finansowe udzielone przez program Praw Podstawowych i ObywatelstwaKomisji Europejskiej.

Inclusion Europe

PL

INCLUSION EUROPE

Inclusion Europe jest europejską siecią stowarzyszeńreprezentujących osoby z niepełnosprawnościąintelektualną i ich rodziny w 36 krajach europejskich.Od 1988 roku Inclusion Europe działa na rzeczwłączenia problematyki osób niepełnosprawnych dogłównego nurtu polityki, równych szans i pełnegouczestnictwa osób z niepełnosprawnością intelektualnąwe wszystkich aspektach życia społecznego. www.inclusion-europe.org.

EUROCHILD

Eurochild to sieć organizacji i osóbindywidualnych pracujących w Europie na

rzecz poprawy jakości życia dzieci imłodzieży. Praca Eurochild opiera się na

zasadach zawartych w Konwencji o prawachdziecka Organizacji Narodów

Zjednoczonych. www.eurochild.org.

QUIP – ASSOCIATION FOR CHANGE, CZECHY

Obywatelskie stowarzyszenie Quip powstało w 2003 roku w celuwspierania rozwoju jakości i dobrych praktyk w zakresie opieki

społecznej, promowania edukacji w tym obszarze orazbudowania świadomości i praw podopiecznych opiekispołecznej, a zwłaszcza osób z niepełnosprawnością

intelektualną i sprzężoną. http://www.kvalitavpraxi.cz/en/.

FUNDACJA CEDAR, BUŁGARIA

Fundacja Cedar jest bułgarską organizacją non-profitzarejestrowaną w roku 2005, której działalność koncentruje sięna deinstytucjonalizacji: procesie zamykania dużychspecjalistycznych instytucji opiekuńczych dla dzieci i młodzieżyz fizyczną i intelektualną niepełnosprawnością i zastępowaniemich małymi ośrodkami o charakterze rodzinnym.http://www.cedarfoundation.org/en/.

DOWN SYNDROME FOUNDATION, MADRYT, HISZPANIA

Down Syndrome Foundation z Madrytu jest organizacją non-profit, której misją jest dążenie do osobistej autonomii osóbz zespołem Downa lub z inną niepełnosprawnościąintelektualną oraz ich pełne włączenie w społeczeństwo.www.downmadrid.org.

We współpracy z Lumos: www.wearelumos.org.Lumos wspiera osiem milionów dzieci, które ciągle

mieszkają w instytutach na całym świecie, żeby oni zyskali prawo do życiarodzinnego i mogła być realizowana ich deinstytucjonalizacja.

Documents

Świadomie uczestniczę w życiu szkolnym: Wysłuchajcie Mnie!...uczniowie nauczą się, jak podejmować decyzje, zwłaszcza w sprawach, które mają wpływ na ich przyszłość. Mamy