T.C.ATATÜR ÜNİVERSİTESİEDEBİYAT FAKÜLTESİ

BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ

SPOR TUTKUSU VE SPORA OLAN DÜŞKÜNLÜĞÜN OKUMA DAVRANIŞI VE KÜTÜPHANE KULLANIMINA

YANSIMALARI

Hazırlayanlar:Naim KOCA, Faruk ULUS, Serhat OKAY, M. Salih TAŞ

Ders Sorumlusu:Doç. Dr. Hüseyin ODABAŞ

Erzurum 20111

İÇİNDEKİLER

I. BÖLÜM: GİRİŞ

I.1.Araştırmanın Konusu…………………………………………………………………………………………………………………..3

I.2.Araştırmanın Amacı…………………………………………………………………………………………………………………….4

I.3.Araştırmanın Önemi……………………………………………………………………….…………………………..……………4-5

I.4.Araştırmanın Yöntemi…………………………………………………………………………………………………………………5

I.4.1.Kavramsal Çerçeve Ve Varsayımlar …………….…………………………………………..……………………5

I.4. 2. Kapsam…………………………………………………………………………………..……………….……..………….6

I.5. Araştırmanın Evreni………………………………………………………………………………………………………………….6

I.6. Araştırmanın Gözlem Tekniği..…………………………………………………….…………………………………….….6-7

I.7. Zamanlama………………………………………………………………………………………………………………………………7

II. BÖLÜM: OKUMA ALIŞKANLIĞI

II.1.Okumanın Tanımı……………………………………………………………………………………………………………………8

II.2. Okuma Alışkanlığı ………………………………………………………………………………………………………….8-10

II.3. Kütüphane……………………………………………………………………………………………….……………………….11-12

II.4. Spor …………............................................................................................................................12-13

II.5. Sporun Önemi…………………………………………………………………………………………………………………..11-14

II.6. Beden Eğitiminin Tanımı……………………………………………………………..……………………………………….…15

III. BÖLÜM

III.1. Bulgular Ve Değerlendirmeler……………………………………………………………..…………………….……………..16

III.1.1. Cinsiyete GöreKütüphane Kullanım Düzeyi……………………………………………………………………16

III.1.2.Cinsiyete Göre İlgilendikleri Spor Dalları……………………………………………………..…………………..17

III.1.3.Okumaya Ayrılan Vakit………………………………………………………………………………………………17-18

III.1.4.Sporcuların Kitap Okumayı Sevme Oranı……………………………………………………………………18-19

2

III.1.5.Yılda Okudukları Kitap Sayıları………………………………………………………………………………………..19

III.1.6. Yılda Satın Alınan Kitap Sayıları…………………………………………………………….………………………20

III.1.7. Yılda Okuma Materyali İçin Harcanan Miktar………………………………………………………………….21

III.1.8. Sporculara 30 TL’lik Bir Hediye Çeki Verildiğinde Nerelere Harcadıklarının Dağılımı………………………………………………………………………………………………………………….…………………22

III.1.9. Sporcuların En Son Ne Zaman Kitap Bitirdiklerinin Dağılımı……………………….…………………..23

III.1.10.Kitap Koleksiyonuna Sahip Olma Durumu………………………………………………………………..……24

III.1.11. Bilgi Merkezlerinin Gereksinimleri Karşılama Durumu………………………………..……..…………25

III.1.12. Sporun Kütüphane Kullanımına Etkisi…………………………………………..……………....……………..26

III.1.13.Sporcuların Aktif Spor Yaşamına Başladıktan Sonra Okuma Alışkanlığında Değişiklik Olup Olmadığının Gösterimi…………………………………………………………………………………………………………………………………………………27

IV.BÖLÜM: SONUÇ VE ÖNERİLER

IV.1.Sonuçlar+...................................................................................................................................28

IV.2.Sonuçların Hipotezle Karşılaştırılması........................................................................................29

IV.3.Öneriler……………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

KAYNAKÇA……………….......................................................................................................................30-32

EK……………………………………………………………………………………………………………………………………………….33-35

3

I. BÖLÜM: GİRİŞ

I.1. ARAŞTIRMANIN KONUSU:

Okuma alışkanlığı, “okumayı ihtiyaç haline getirme, yaşamın bir parçası olarak görme

(Bircan ve Tekin, 1989, s. 395)”; kişinin okumayı bir gereksinim olarak algılaması

sonucuokuma eylemini, yaşam boyu sürekli, düzenli ve eleştirel bicimde gerçekleştirmesi

(Gönen, Çelebi oncu ve Işıktan, 2004, s. 8; Saracaloğlu, Bozkurt ve Serin, 2003, s. 150;

Yılmaz, 1992, s. 12)” gibi tanımlarla açıklanmaktadır. Dökmen’ e (1994, s. 34) göre ise

okuma alışkanlığını tanımlamada kullanılabilecek bazı ölçütler şunlardır:

1). Okuyucunun ne tür yayınlar okuduğu,

2). Ne sıklıkla okuduğu, hangi türleri ne oranda okuduğu,

3). Bir seferde aralıksız ne kadar okuyabildiği,

4). Yılın, haftanın ya da günün hangi zamanlarında okumayı tercih ettiği, ne zamanlar neleri

okumaktan hoşlandığı,

5). Okuduğu kitapları hangi yolla elde ettiği (satın almak, ödünç almak veya kütüphanede

okumak yolarından hangisini/hangilerini tercih ettiği). Okuma oldukça kolay öğrenilen, fakat

alışkanlık haline gelmesi, birçok duyuşsal özelliklerin bir araya gelmesi ile mümkün olan bir

eylemdir.

Okuma alışkanlığı gerek toplumsal açıdan gerekse bireysel açıdan önemli düzeye

sahiptir. Çünkü bireyin ve toplumun düşünce dağarcığını geliştiren, doğal olarak bireyin

toplumda daha iyi bir yere gelmesini sağlayan önemli bir araçtır. Toplumsal olarak okuma

alışkanlığının kazanılması bir ülkenin gelişmişlik düzeyini de göstermektedir. Okuma

alışkanlığı tüm mesleki dallarda zorunlu bir ihtiyaç olarak görülmektedir. Çünkü, hayatın tüm

alanlarında birey ve toplum kendini geliştirmek istiyorsa bu ancak okuma alışkanlığının

kazanılmasıyla mümkün olabilir.

Okuma davranışı sporun ve sporcuların kişisel, kültürel ve ahlaki gelişimin de önemli

bir etkendir. Spora bağlı olan ve sporla direk ilgilenen bireylerin okuma davranışı ve

kütüphane kullanma düzeyleri asıl konudur.

4

I.2. ARAŞTIRMANIN AMACI:

Kütüphaneler, bilgiye gereksinim duyan ve bu gereksinimler doğrultusunda gerekli

materyalleri sağlayan kuruluşlardır.Bu bağlamda kütüphaneler sporcuların temel eğitim

bilgilerini sağlayan önemli kuruluşların başında gelmektedir.Bu bilgi kaynakları sadece

sporcuların değil toplumun tamamına yönelik bir kuruluştur. Bundan yola çıkarak sporcuların

kütüphane kullanımı ve okuma alışkanlığını tespit etmek ve değerlendirmek temel

araştırmanın temel amacıdır.

I.3.ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ:

“Kitapsız yaşam kör, sağır, dilsiz bir yaşamdır.”Bu deyiş bireyin gerek etkinlik

gösterdiği bilgi alanında, gerekse genel yaşamda nesnel gerçekliği kavrayıp, geliştirebilmesi,

belli bir bilgi birikimine sahip olma temel koşulunu gerektirmektedir. Birey gerçeği ancak bu

birikim ile kavrayabilecektir. Birikim kavramının doğasından gelen sürekli artış zorunluluğu

olgusu, bilgi birikiminde okuma alışkanlığını yerini ve önemini kendiliğinden ortaya

çıkarmaktadır. Bilgi de birikim bir zorunluluk ise birikimde de sürekli okuma öncekine bağlı

bir başka zorunluluktur. Birini diğerinden ayırmak mümkün değildir. Bireyler yaşamlarında

sahip olmaları gereken bilgiyi şu aşamada sağlıklı olarak okuma yoluyla edinmektedir.

Yaşamın sürekliliği okumanın da sürekliliğini, yani okuma alışkanlığını gerektirmektedir.

Kısaca okum alışkanlığı bireyin ve toplumun gelişmesinde önemi bir rol oynamaktadır

( Yılmaz, 1989, s. 50).

Okumak, kişinin doğduğu andan beri gelişimini en etkili öğrenme yoludur. Kişi

yaşamdan ölüme kadar birçok bilgiyi okuma yoluyla kazanmaktadır. Okuyarak bilgilenen kişi

kendine olan güvenini artırır. Aynı zamanda düşünce ufkunun gelişmesini sağlar ve

çevresinde yaşanan olayları rahat bir şekilde anlamasını sağlar. Ayrıca okuma alışkanlığının

kazanılması sözcük dağarcığının gelişmesinde ve akıcı bir dil kullanılmasında faydalıdır. Bu

da insanlar arası ilişkilerin daha etkili ve kişinin sosyal bir birey olmasında önemli rol oynar.

Bu bağlamda okuyarak kendini geliştiren kişiler çevrelerinde gelişen olaylara da hakim olacak

ve toplum içinde eğitim seviyesinin yükselmesini sağlayacaktır.

5

Günümüzde spora olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Böylece sporcuların eğitimi de

nitelikli ( kültürlü, çalışkan, ahlaklı …) olmayı gerektirmektedir. Bunun da kitap ve bilgi

merkezlerini kullanarak kazanabileceği bir gerçektir. Bu bağlamda araştırmamızda kitap ve

kütüphane kullanımının sporcular açısından önemini belirtebiliriz.

I.4. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ:

I.4.1. Kavramsal Çerçeve ve Varsayımlar:

Toplumda sorumluluk yüklenecek yetişkinlerin iyi alışkanlıklar edinmesinde, bireyler

arası ve toplumlar arası sağlıklı ilişkiler kurulmasında çocukluk döneminde başlayan sporun

büyük önemi vardır. Çocukların ilkokuldan itibaren sportif faaliyetlere yönlendirilmesi onlara

iyi alışkanlıklar kazandırılmasında etkilidir. Sporun ve sporcunun toplumda hak ettiği konuma

ulaşması için öncelikle spor olgusu içinde geniş bir araştırma yapılmalıdır. Sporcunun

başarıya ulaşması için sporcuyu olumsuz yönde etkileyen faktörlerin belirlenerek ortadan

kaldırılması gerekir. Temel eğitim döneminde çocuğun sportif ve kişilik gelişimine olumsuz

etkide bulunmak veya hiç etkide bulunmamak onun gelecekteki başarısının sınırlarını

belirlemektedir. Sosyolojik açıdan bakıldığında spor başarısının sağlanmasında önemli

kurumlar aile ve sonrasında okuldur (Kotan, Hergüner ve Yaman, 2009, s.49).

Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulunda okuyan öğretmen adayı öğrencilerin, yoğun

bedensel ve zihinsel eğitimden geçmeleri nedeniyle ruhen, fikren, ilmen ve bedenen sağlam

olması gerekir (Sunay ve Gündüz, 1994). Bunun yolu da, araştırmak ve kitap okumaktır.

Çünkü bunlar; öğretmenlik mesleğine uygun psikomotor, duyuşsal ve bilişsel davranışları

kazanmaları, meslekî formasyon kazanmaları için gereklidir.Meslek, yeni bilgilere ulaşmak

için insanın araştırmaya verdiği çaba ve gayret, yadsınamaz bir gerçektir. (Filiz,2004, s. 234).

Bu bağlamda varsayımlarımız şöyledir;

a). Sporla ilgilenen bireyler okuma alışkanlığınıyeterincekazanmamışlardır.

b). Beden eğitimi ve spor bölümünde okuyan öğrencilerin kütüphaneyi ve diğer bilgi

merkezlerini zorunlu olmadıkça kullanmamaktadır.

c). Beden eğitimi ve spor bölümünde okuyan öğrencilerin mesleği gereği kitap okumaya

zaman ayıramamaktadır.

6

I.4.2. Kapsam:

Araştırmanın kapsamında sporcu bireylerin okuma alışkanlığı ve kütüphane

kullanımları araştırılacaktır. Bu konu hakkında yeterince bilgi verilecek ve yapılan

araştırmanın amacına ulaşması için sporcu bireyler göz önüne alınarak öneriler sunulacaktır.

Bu öneriler sonucunda yapılması gerekenler anlatılacaktır. Bunların sonucunda da bütün bu

bulgular beden eğitimi ve spor bölümünde eğitim gören öğrencilere uygulanacaktır.

I.5. ARAŞTIRMANIN EVRENİ:

Araştırmanın evreni;Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Meslek Yüksek

Okulu öğrencileri ve Eğitim Fakültesi Spor Bölümünde okuyan öğrencilerdir.

Örneklem yöntemi olarak olasılık sız örnekleme yönteminden kota örneklemesi

seçilmiştir. Aysel Aziz kota örnekleme yöntemini şöyle ifade etmiştir; kota örnekleme,

olasılıklı yöntemde tabakalı örnekleme benzerlik gösterir. Araştırmacının, önce araştırma

evreninden belirli özellikleri, ortak özellikleri olanları gruplandırması ve bunlardan belli bir

sayıya ulaşıncaya kadar örneklem almasıdır. Kota örneklemesi olasılık sız yöntemin en sık

kullanılan biçimidir. Bu bakımdan bu yöntem “kota” yöntemi olarak adlandırılır (Aziz, 2008,

s. 54).

I.6. ARAŞTIRMANIN GÖZLEM TEKNİĞİ:

Veri elde etme tekniği olarak kaynak taraması yoluna gidilmiştir. Basılı ve elektronik

kaynaklardan yararlanılmış ve tarama yapılan kaynaklardan veri toplama tekniğine uygun

olarak

Bu araştırmada spora bağlı olan bay ve bayan öğrencilerin okuma alışkanlığı ve

kütüphane kullanımları incelenecektir. İnceleme yapılırken anket tekniğine başvurulacaktır.

Anket tekniği; gerek durum saptama, gerek bir ilişkiyi araştırma ve gerekse bir

varsayımı sınama amaçları ile yapılan araştırmalarda sık sık başvurulan araştırmadır. Anket

7

tekniği, gerek örneklemin alınmasında, gerek sormacanın hazırlanmasında, gerekse uygulama

ve değerlendirmede özenle yapıldığında, sonuçları en güvenilir, hata payı en az olan bir

araştırma tekniğidir. (Aziz, 2008, s. 82).

Yapılan ankette 10 kapalı uçlu, 2 yarı kapalı uçlu ve 6 açık uçlu soru olmak üzere 18

sorudan oluşmaktadır. Ayrıca soruların niteliğine göre olgusal sorulara da yer verilmiştir.

Ölçekleme türlerine göre 2, 3 ve 4’lü ölçekleme türleri kullanılmıştır.

I.7. ZAMANLAMA:

Araştırma 01.04.2011 tarihinde başlayıp 01.05.2011’de sona erecek şekilde toplam 1

aylık sürede gerçekleştirilecektir. Bu süre içerisinde yapılacak işlemleraşağıda gösterilmiştir:

İşlemler Ayrılan Süre

Kaynak Araştırması 5 gün

Veri Toplama (Kuramsal-Uygulama) 10 gün

Değerlendirme 10 gün

Yazma 5 gün

Toplam 30 gün

8

II. BÖLÜM: OKUMA ALIŞKANLIĞI

II.1. OKUMANIN TANIMI

Okuma, dil kurallarına uyularak oluşturulmuş yazılı iletileri duyuorganları yoluyla

algılayıp kavrama, anlamlandırma, yorumlama,düşünce yürütme ve yargıya varma

evrelerinden oluşan bütün birsüreçtir. Bu bakımdan okuma duyu organlarının ortaklaşa

yaptığı bir etkinliktir(Odabaş, Odabaş ve Polat, 2008. s. 433).

Okumanın birçok tanımı bulunmaktadır. Okumadan kastımız yalnızca kitap okumak

değil aynı zamanda dergi, gazete, makale vb. gibi yayınları okuma anlamına da gelmektedir.

Okuma, bireyin ve toplumun refah düzeyini artırır ve gelişmişlik düzeyini gösterir. Gelişmiş

ülkelere baktığımız zaman okuma oranın oldukça ileri bir seviyede olduğu ve bunun

sonucunda her türlü alanda ileri seviyede olduğu görülmektedir.

II.2. OKUMA ALIŞKANLIĞI

Okuma alışkanlığının kazanılmasında çocuğun okul öncesinde kitaplarla etkileşiminin

sağlanması ve çocuğun kitaplara karşı ilgisinin oluşturulması önemlidir. Okuma alışkanlığı,

temel de örgün eğitim kurumlarında kazanılan bir beceridir. Bir eğitim sisteminin üyeleri olan

öğrencilerin, okul çağında bu beceriyi edinmemişlerse, yetişkinlik döneminde edinmeleri

oldukça güç olmaktadır. Bu nedenle, okuma alışkanlığı kazandırmaya yönelik programlara

özellikle bu alışkanlıkların ilk temellerinin atıldığı ilköğretim döneminde yeterince yer

verilmesi gerekmektedir.(Deniz ve Yılmaz, 2007, s.210).

Okuma alışkanlığı, kişilerin okumayı öğrendikten sonra bu eylemi zevkle yapmalarını

sağlamak için kazanmaları gereken önemli bir beceridir. “Okuma alışkanlığı” kişinin bir

gereksinim olarak algılaması sonucu okuma eylemini, yaşam boyu sürekli ve düzenli biçimde

gerçekleştirmesidir. Okuma alışkanlığı temelde örgün eğitim sisteminde kazanılan bir

beceridir. Bir eğitim sisteminin üyeleri olan öğrenciler okul çağında iken bu beceriyi

edinmemişler ise, yetişkinlik döneminde edinmeleri çok güç olur. Bu nedenle, eğitim sistemi,

öğrencilere hızlı ve doğru okuma, okuduğunu anlama gibi becerileri kazandırabileceği gibi,

öğrencileri araştırma yapmaya özendirerek öğretmen ve ders dışı bilgi kaynaklarına da

yöneltebilir (Devrimci, 1993, s. 48).

9

Özçelebi ve Cebecioğlu (1990, s. 192)’ya göre okuma alışkanlığı öğrenilen ancak

kazanılması zor bir alışkanlıktır. Kazanılmasında ise her şeyden önce bu alışkanlığın olduğu

bir ortamın olması ve diğer kaynaklar tarafından desteklenmesi gerekmektedir. Bu destekler,

içinde yaşanılan kültürel değerler, ekonomik durum, eğitim sistemi, aile kurumu ve okumaya

daha uygun ve kısa yolla kitap, dergi vs. sağlayan kaynaklardır.Kayalan (2000) okuma

alışkanlığını, kendini çevreyi ve dünyayı anlayabilmede okumayı temel araç olarak kabul

etme ve kullanma isteği ile bunu sürekli hale getirmek olarak tanımlamaktadır.

Okuma konusunda yapılan bu değerlendirmelerde okuma eyleminin bir alışkanlık

olarak nitelendirilebilmesi için bu eylemin belli bir sürekliliğe sahip olmasına, farklı görüşler

ve kaynaklara bağlı olarak sürdürülmesine, etkin bir okuma sürecine bağlı olmasına ve aynı

zamanda okunanların eleştirel bir bakış açısı ile değerlendirilmesine vurgu yapılmaktadır. O

halde okuma alışkanlığı, insanların okuma eylemini bireysel gereksinimlerin bir gereği olarak

sürekli, düzenli ve eleştirel bir biçimde sürdürmesidir (Yılmaz, 2004, s. 116; Yılmaz, 1993, s.

30).

Okuma alışkanlığının kazanılmasında en etkili yollardan birisi de kütüphanelere ve

kaynaklara kolay erişim sağlanmasıdır. Öğrencilerin gereksinim duydukları bilgiye kolayca

ulaşmaları onların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli rol oynayacaktır. Bu durumda,

kütüphane kullanımı yükseldikçe, okuma alışkanlığı oranı da yükselmekte; kütüphane

kullanımı azaldıkça, okuma alışkanlığı düzeyi de düşmektedir. Söz edilen süreç ve bütün bu

etkenler bireyin okuma alışkanlığı kazanmasında en etkili yol olmuştur. ( Yılmaz, Köse ve

Korkut, 2009, s. 26).

Okuma alışkanlığı ilk olarak okul öncesi eğitimle başlar ve daha sonraki yıllarda okul

hayatı boyunca kazanılmaya çalışılan önemli bir eylemdir. Okuma alışkanlığı hayatımızda

olması gereken ve hayatımızın bazı dönemlerine yön veren bir eylem olmakla birlikte

hayatımızda yer edinmesi gereken temel taşlardan biri olması gerekir.

Okuma alışkanlığı eğitimini ana okul da başlaması gerekir. Zira daha sonraki yıllarda

kazanılması çok zor bir eylemdir. İnsanın kişiliği ve belli alışkanlıkları oturduğu için belli bir

dönemden sonra yani okul dönemi bittikten ve iş hayatına atıldıktan sonra bu alışkanlığın

kazanılması çok zordur.

10

II.3. OKUMA ALIŞKANLIĞININ ÖNEMİ

Okuma alışkanlığıtoplumların gelişmişlik düzeyinin de

önemligöstergelerindendir.Bilişim teknolojilerinde yaşanan değişim ve gelişim gözle görülür

bir gerçektir.Bireyin ve toplumun teknoloji deki bu gelişmelere ayak uydurması ancak kitap

okumakla mümkündür. Çünkü teknolojinin gelişmesi nitelikli bireylerin çalışmaları

sonucunda ortaya çıkan bir gelişmedir.

Her gecen gün çeşitli konularda binlerce yazı yazılmakta ve bu yazılar iletişim

teknolojilerinin de gelişmesiyle birlikte gazete, dergi, kitap vb. yollarla okuyucuya hızla

sunulmaktadır. Bireylerin, karmaşıklaşan ve sürekli yenilenen bilgi, düşünce ve yeniliklerden

haberdar olması ve onlara bir anlam verebilmesi için okumaları zorunlu hale gelmektedir (Tel,

Öcalan, Ramazanoğlu ve Demirel, 2007, ss. 185-199).

Okumak insanın kişisel gelişimini sağlayan önemli etkenlerden biridir. İnsanın

düşünce yapısını, hayal dünyasını geliştirir; sözcük dağarcığını arttırır, insana bilgi ve birikim

kazandırır. İlerleme ve gelişmişliğin göstergesi olan bilgiyi edinmenin en sağlam yolu

okumaktır.Okuma beceri ve alışkanlığını edinmiş bireylerin yaygın olduğu toplumlar, çağdaş

ve uygarlığa rehberlik etme vazifesini üstlenirler. Okuma, önce bireylerin sonra da bireylerin

oluşturduğu toplumların gelişip ilerlemesinde önemli bir faktördür. Anadilini iyi kullanan,

kendini ifade edebilen, karşısındakini anlayabilen, kendisi ve toplum ile barışık, sosyal ve

bilinçli bir birey olmak okuma ile doğru orantılıdır. Söz konusu vasıflar, kaliteli birey olmanın

ön koşuludur. Kişiliğini, kimliğini ve içinde yaşadığı toplumu özümsemiş bireyler ise çağdaş,

refah ve kalkınmış bir medeniyet haline getirebilirler(Sümbül ve diğerleri, 2010, s.19).

Okumanın alışkanlık haline gelmesini etkileyen birçok etken vardır. Bu etkenler; aile,

okul, toplum, öğretmen, arkadaş diye sıralanabilir. Bu etkenler arasında öncelikli olanı

çocuğun ailesidir. Okuma alışkanlığı, okuma kültürü çocuğa önce ailede kazandırılmalıdır.

Anne ve baba çocuğun okuma alışkanlığı kazanmasında ve bunu bir zevk hatta yaşam biçimi

haline getirmesinde çocuğa rehber olmalıdır. Eğer çocuk ailede böyle bir alışkanlık

kazanmamışsa o zaman bunun kazandırılacağı yer okuldur. İlköğretimin ilk yıllarından

itibaren bu amaç doğrultusunda çalışmalar yapılmalı ve sonrasında çocuğa okuma alışkanlığı

kazandırılmalıdır. İlköğretim yıllarında bu beceriyi edinmemiş kişilerin, yetişkinlik

döneminde edinmeleri çok güç olur. Bu nedenle de okuma ilgisinin çocuğa ilkokul döneminde

kazandırılması ve ergenlik döneminde desteklenerek alışkanlık haline dönüştürülmesi

11

gerekmektedir. Okumanın alışkanlık haline gelebilmesi için çocuğun okumayı bir zevk ve

gereksinim olarak algılaması önemlidir (Aksaçlıoğlu ve Yılmaz, 2007, s. 5).

II.3. KÜTÜPHANE

Kütüphane kurumun toplumsallaşması, insanların göçebe yaşamından yerleşik yaşama

geçmelerini izleyen dönemlerde okur-yazar nüfusun artması sonucu olmuştur. O halde

toplumsal bir gereksinime olarak doğan kütüphane nedir? Kütüphane kelimesi Arapça ve

Farsça iki terimin birleşmesinden meydana gelmiştir. Kitaplar anlamına gelen Arapça “

Kütüp” ve ev anlamına gelen Farsça “hane” kelimelerinden oluşan bu terimin ifade ettiği

kurum ise şu şekilde tanımlanmaktadır. Kitap, süreli yayın ve başka bilgi ortamlarını

toplandığı, düzenlendiği ve hiçbir karşılık beklenmeden yararlanmaya sunulduğu yaygın

eğitim kurumlarıdır.

Kütüphane kurumu ülkemizde Osmanlılardan bu yana farklı yönetim biçimlerinde

varlığını göstermiştir. O devirlerde kütüphanelerde ön planda olan hizmet değil yayınların

saklanıp korunmasıydı. Cumhuriyetten sonra eğitim seferberliği ve devrimlerle

kütüphanelerde bir kültür kurumu olma yolunda yerini almaya başlamıştır. 1950’lerde

kütüphanecilik eğitimin yüksekokul düzeyinde başlaması gelişmelerin daha hızlı olmasında

etken rol oynamıştır. Eğitilmiş insan gücünün kütüphanelerde hizmet vermeye başlamasıyla

çağdaş nitelikte kütüphanecilik anlayışı hâkim olmuş ve hizmet ön plana çıkmıştır.

Kütüphaneciler eskiden kitapları koruyan birer bekçiden farklı değillerdi. Eğer

kitapları kaybolmaktan kurtarıyor, biraz da böceklerin tahribatından koruyabiliyorsa görevini

yapmış sayılırdı. Zamanımızda kütüphaneciden beklenen görevler daha farklıdır. Artık

kitapları korumak marifet sayılmamaktadır. Kütüphaneci hizmet ettiği toplumu

gereksinimlerini çok iyi bilmeli bu gereksinimlere cevap verecek kaynakları kütüphanesinde

bulundurmalıdır. Bu kaynaklara yardımcı araç ve gereçleri sağlayarak toplumun ihtiyaçlarına

cevap verecek, onların eğitim ve kültür seviyelerini artıracak şekilde hizmet

vermelidir(Atılgan, 1991. ss. 69-72).

Kütüphaneciler hizmet verecekleri kitleyi çok iyi tanımalı onların ihyiyaçlerına

yönelik kaynakları barındırmalıdır. Kütüphaneler hizmet verdikleri alanlara göre farklılık

gösterirler. Bunlar; Halk kütüphaneleri, okul kütüphaneleri, çocuk kütüphaneleri, ünversite

kütüphaneleri, kütüphaneleri ve mili kütüphane olmak üzere hizmet alanlarına ayrılmıştırlar.

Kütüphanelerin görevleri; bilgi kayanaklarını koruma, eğitim, araştırma ve boş

zamanları değerlendirme etkinlikleri gibi görevleri vardır. Her kütüphanenin kendine özgü

12

görevi olmakla beraber birleştiği nokta ise “Kütüphaneler hizmet ettikleri gurubun eğitim ve

kültür seviyelerini arttırmak onların ihtiyaçları olan bilgiyi en iyi ve en doğru şekilde

sunmaktır”.

Günümüzde ki eğitim anlayışı ezberci eğitimin yerine, araştırmaya yönlendirmektedir.

Bunun yapılabilmesinin temel taşı ise kütüphanelerdir. Kütüphanelerin kullanıcılarının

birçoğu yapılan araştırmalara göre öğrenciler olduğu belirlenmiştir ve buna bağlı olarak

eğitimin kütüphanesiz olması düşünülemez bir gerçektir.

II.4. SPOR

Eğitim, insanın doğumu ile ölümü arasında geçen bir yaşam biçimidir ve bireyde

istendik davranış değişikliği meydana getiren sistemli bir süreçtir (Tyler, 1950). Eğitimle

kişinin bilgi, beceri, anlayış ve kavrama gücünde değişiklik gerçekleştirmektir (Taba, 1962, s.

16). Her meslek gibi sporda, eğitim yoluyla kazandırılmakta, çağdaş insan kişiliğinin

oluşturulmasında önemli rol oynamaktadır. Eğitim kurumlarında okuyan, geleceğin öğretmen

adaylarının mesleklerini seçerken kendi ilgi, tutum ve kişilik özelliklerini göz önüne alarak

seçmeleri çok önemlidir (Köymen, 1988, s. 201).

Çankaya (2001)’a göre; spor, insanların yaradılışında bulunan saldırganlığa karşı

barışçı rahatlama imkanı veren, saldırganlık duygusunun denetim altına alınması için uygun

bir yarışma ortamı hazırlamaktır. Benzer şekilde; spor, egzersiz ve oyunun becerikli bir

surette düzenlenmesinden doğar, bize en temiz duyguları verir. Hakiki spor insanı geliştirecek

onun bedeni ve ruhi bütün kabiliyetlerini meydana çıkarabilecek en birinci vasıftır. Spor,

ulusal birliği örgütleyen bir eğitim aracıdır. Spor, kitlenin afyonudur, çeşitli siyasi görüş ve

düşüncelerdekiinsanları, devletleri bir araya getiren onları bir amaç tarafındanbirleştirebilen

bir olgudur, diyenler olduğu gibi onu toplumsal bir ihtiyaçolarak tanımlayanlar da vardır. Bazı

insanlar sporu sağlıklı yaşamanın sırrı,bazıları motivasyonları yönünde bir hareketler

topluluğu, bazıları da zamanzaman savaş veya reklam aracı anlayışına sahip olmuşlardır. Bu

anlayışdoğrultusunda sporu tarif etmişlerdir.

13

Spor, uğraşanlar açısından yarışma, kazanmaya dönük, fiziksel zihinsel ve teknik bir

çaba gerek-tiren, izleyenler açısından, heyecan ve estetik duygusu kazandıran aktiviteler

olarak tanımlanabilir. Spor, kişileri kötü alışkanlıklar kazanmalarını engelleyen, kötü

arkadaşlıklardan uzak tutan, insanların boş zamanlarını pozitif değerlendirmeleri açısından

önemli olan, kişide bedensel, zihinsel, sosyal ve psikolojik fayda sağlayan pozitif bir uğraş ve

pozitif bir bilimdir. Yapılan tüm bu tanımlardan, sporun ortak faydalar sağlama özelliğinin

ağırlıkta olduğunu görmekteyiz.

Spor tüm dünyadaki insanlarca yapılan evrensel bir olgudur. Spor, günümüzde

psikolojik, sosyolojik, ekonomik, fizyolojik boyutlarıyla ele alınmak-ta ve incelenmektedir.

Günümüzde spor aktiviteleri tüm dünya ülkelerince de takip edilmekte ve milyarlara ulaşan

sayılarda izleyici kitlesine ulaş-maktadır (Tel, 2007, s. 173).

II.5. SPORUN ÖNEMİ

Aytekin ( 2008)’ e göre spor bilimiyle spor felsefesinin kuramsal temellerde bu

buluşması, günümüzde insan problematiğine yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu boyut

geleneksel beden eğitimi kavramının dışına taşarak sporun yalnız beden hareketi ve hareketin

eğitimden ibaret olmadığını, çok daha geniş bir zemine yayıldığını, bir düşünce ve eylem

tarzı, özünde bir hayat tarzı olduğunu ortaya çıkardı. Spor biliminin hem doğa bilimi özelliği

hem de toplum bilimi özelliği var ve bu özellikler birbirine eklemeli biçimde değil, organik

bütünlük olarak iç içedirler. Spor yapan insanın düşüncesi, kişiliği, değer duygusu ve bilinci

onun beden hareketindeki başarısından, etkisinden daha az önemli değildir; çünkü insan,

adalelerinin gücünden, onların hareketinin hızından ve isabetliliğinden ibaret değildir. Onun

her eylemi, koruduğu değerlerde bezenmiştir ve spor yapan insan da öncelikle kendi

toplumsallığını korumak, geliştirmek için düzenli bir eylemler dizisine girişir. Sportif değerler

bu eylemlerde görülür.

Spor, bireylerin fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönden gelişimlerini sağlayan,

bilgi, beceri ve liderlik yeteneklerini geliştiren bir araçtır. Spor, insanın kendi kendisini

disipline etmesine karşılaşacağı psikolojik ve fizyolojik sorunların üstesinden gelmesine

14

yardım eder. Sporun uluslararası dostluk ve barış ile ülke ekonomisine getirdiği olumlu

katkılarda vardır.

Bütün insanların sağlıklı yaşamaları için spor en çok ihtiyaç duyulan araçlardan

birisidir. Spor bedeni ilgilendirdiği kadar insan ruhunuda ilgilendirmekte. Spor ruh sağlığını

etkiliyor. Spor çocuklarda ve gençlerde agresifliği ve saldırganlığı önlüyor. Yetişkinlerde

enerjik görünmeyi sağlıyor. Yaşlılarda dinç olmaya yardımcı oluyor.

Spor insanlardaki sorunların ilacıdır. Unutkanlığı önlemesi en güzel örnek olabilir.

Spor yapmak yaşı ilerleyen insanlar için zorunlu olan bir kavramdır. Yaşlılar için hem beden

hemde ruhen önemlidir. Spor yaparak yaşlı insanlar depresyona yakalanmazlar ve kendilerini

mutsuz ve yalnız hissetmezler.

Spor yapmak gençlerin sorumluluk duygularını artırır. Saldırganlığı engeller, öfkenin

kontrol edilmesini sağlar. Spor yapan çocuklar günlük hayatta ve derslerinde daha başarılı

olurlar.Spor yapan çocuklar kendi yaşıtlarına oranla daha az hastalığa yakalanır.

Spor stresi engellemek için en etkili yöntemdir. Spor yapan bir insan normal halinden

daha iyi düşünür ve daha sakindir. Spor yaparak ruh sağlığınızı ve beden sağlığınızı uzun

yıllarca koruyabilirsiniz. Bütün insanların sağlıklı yaşayabilmeleri için spor gereklidir.

(buyutec.net, 2011)

Atatürk spora bakış açısını şu sözlerle “dünya’da spor hayatı, spor alemi çok

mühimdir. Bu kadar mühim olan spor hayatı bizim için daha mühimdir. Çünkü ırk

meselesidir. Irkın düzelmesi ve gelişmesi meselesidir.” ifade ederek bizlere yol

göstermektedir (Altınok, 1991). Atatürk’ ün bu sözü sporun ulusal boyutunu ortaya

koymaktadır. Çünkü gelişmişliğin bir göstergesi de spordur. Sporda başarılı olan bir ülke

önemli bir prestije sahip olur.

15

II.6. BEDEN EĞİTİMİNİN TANIMI

Beden Eğitimi Milli Eğitimin temel ilkelerine uygun olarak kişinin beden ruh ve fikir

gelişimini sağlamaktır. İnsanın toplum kurallarına uygun olarak yaşaması birbiriyle olan

ilişkilerinin iyi örneğini verebilmesi yardımsever insan haklarına saygılı dürüst davranması

zeki ruhsal ve bedensel yapı itibariyle Sağlıklı olmasıyla bağlantılıdır. Beden eğitimi insanın

sosyalleşebilmesi ve kişiliğini bulup doğru bir çizgi üzerinde yol almasında büyük rol oynar

Spor beden eğitimi faaliyetlerini özelleştirerek çeşitli branşlarda somutlaşmış üst düzeyde

yapıldığında fizyolojik psikolojik estetik teknik özellikleri gerekli kılan yarışmaya dayalı ve

katı kurallarla çevrili bir tekinliktir Spor başarıyı genişletme ve yarışmada üstün gelme

amacını içerir. Bunun için bedensel açıdan daha yetenekli olanların seçilmesi ve seçilenlerin

sürekli ve yoğun bir eğitimle yetiştirilmeleri gerekir. Spor gerçek anlamda başarı gücünün

artırılması ve kişisel açıdan en yüksek noktaya çıkarılması yolunda gösterilen yoğun çabadır.

Beden eğitimi genel eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. Beden eğitiminin amaçları genel

eğitimin amaçlarına uygundur ve bu amaçların gerçekleştirilmesine, eğitimi duyguların

kontrol edilmesine, oyun ve spor ortamındaki etkileşim duyguların boşalımı ve kontrolü için

uygun olanaklar sağlar.Beden eğitimi karakter ve kişilik gelişimine de önemli katkılar

sağlamaktadır. Yani bireyleri fiziksel zihinsel duygusal ve toplumsal yönleriyle bir bütün

olarak eğitimdeki amacın yerine gerçekleştirilmesi bireyin zihinsel eğitimi yanında fiziksel

eğitimi ile olasıdır. Beden eğitimi genel eğitimin vazgeçilemez bir parçasıdır.(diyadinnet.com,

2011)

16

III. BÖLÜM

III.1. BULGULAR VE DEĞERLENDİRMELER

Bu bölümde çalışmanın amacı doğrultusunda Atatürk Üniversitesin deki sporcu

bireylerin okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanım düzeyleri incelenecektir. Çalışmada

Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Meslek Okulu ve Eğitim Fakültesi Spor

Bölümünde öğrenim gören toplam 88 kişi katılmış ve erkek- bayan oranları eşit tutulmaya

çalışılarak anket uygulanmıştır.

III.1.1Cinsiyete Göre Kütüphane Kullanma

Kütüphane belirli ve sınırlı bir çevrenin ya da herkesin yararlanması için, yazılı, basılı,

görsel-işitsel ve çizgisel her türden yayınları toplayan, düzenleyen, en elverişli yararlanma

ortamını yaratacak araçları ve yöntemleri kullanarak çevresindekilere ulaştıran kuruluşlardır.

Cinsiyet dağılımına göre sporcuların kütüphane kullanım düzeylerini ve hangi oranla

kütüphaneyi kullandıklarını tablo 1’de gösterilmiştir.

Tablo 1:Kütüphane Kullanım Düzeyi

Kütüphaneyi yeterli düzeyde kullanıyor musunuz?

ToplamSık sık kullanırım İşim düşünce Kullanmam

Erkek 5 5,7% 9 10,2% 30 34,1% 44 50,0%

Kız 12 13,6% 2 2,3% 30 34,1% 44 50,0%

Toplam 17 19,3% 11 12,5% 60 68,2% 88 100,0%

Tablo 1’de kütüphane kullanım düzeyi cinsiyete göre ayrılmıştır. Buna göre kütüphaneyi

kullanan kız sporcuların erkek sporcuların oranla fazla olduğu, kullanmam diyen erkek

öğrencilerin kız sporcuların daha fazla olduğu, işim düşünce diyen sporcuların ise erkek

sporcuların daha fazla olduğu görülmektedir. Genel olarak tabloyu ele aldığımızda kız

sporcuların kütüphaneyi erkek öğrencilere oranla daha fazla kullandıkları görünmektedir.

17

III.1.2. Cinsiyete Göre Sporcuların İlgilendikleri Spor Dalları

Atatürk üniversitesi beden eğitimi bölümünde okuyan sporcuların cinsiyete göre hangi spor

dalları ile ilgilendikleri tablo 2’de oranları ile gösterilmiştir.

Tablo2: Cinsiyete Göre İlgilendikleri Spor Dalları

Hangi spor dalıyla ilgileniyorsunuz?Toplam

Futbol Basketbol Voleybol Atletizm Hentbol DiğerErkek 14 15,9% 4 4,5% 4 4,5% 3 3,4% 3 3,4% 16 18,2% 44 50,0%

Kız 2 2,3% 6 6,8% 13 14,8% 1 1,1% 4 4,5% 18 20,5% 44 50,0%

Toplam

16 18,2% 10 11,4% 17 19,3% 4 4,5% 7 8,0% 34 38,6% 88 100,0%

Tablo 2’de cinsiyete göre ilgilendikleri spor dallarını ele alınmıştır. Buna göre erkeklerin

büyük bir bölümü futbolla ilgilenirken, kızların voleybolla ilgilendikleri görülmektedir.

Atletizm dalında ise yine erkeklerin fazla olması göze çarpmaktadır. Hentbol ve diğer spor

dallarında ise kız öğrencilerin daha çok olduğu görülmektedir.

Diğer( dağcılık, judo, tekvando, güreş, halk oyunları, kickboks, curling, tenis, karate ).

18

III.1.3. Sporcuların Okumaya Ayırdığı Vakit

Zaman iyi değerlendirmek günlük hayatta kişiler için önemli yer tutmaktadır. Şüphesiz sporcular içinde durum böyledir.

Sporcuların okumaya ayırdığı vakit aralığını, hangi sıklıkla okumaya yer verdikleri ve cinsiyete göre okuma oranları tablo 3’de gösterilmiştir.

Tablo 3:Okumaya Ayrılan Vakit

Bir sporcu olarak her zaman kitap okumaya zaman ayırabiliyor musunuz?

ToplamEvet Zaman zaman Hayır

Erkek 15 17,0% 15 17,0% 14 15,9% 44 50,0%

Kız 14 15,9% 23 26,1% 7 8,0% 44 50,0%

Toplam 29 33,0% 38 43,2% 21 23,9% 88 100,0%

Yukarıdaki tabloda öğrencilere kitap okumaya zaman ayırıp ayırmadığını sorduk. Aldığımız cevaplarda kız ve erkeklerin evet diye verdikleri cevaplar birbirine yakın iken hayır diye verilen cevaplarda erkeklerin yüzdesi daha fazla gözükmektedir. Bu da kız öğrencilerin daha fazla kitap okumaya zaman ayırdıklarını göstermektedir. Sporcuların geneline baktığımızda ise kitap okumaya zaman ayırılanların sayısı ayıramayanların sayısından fazla olduğunu görmekteyiz.

III.1.4. Sporcuların Kitap Okumayı Sevme Oranları

Kitap okuma alışkanlığı küçük yaştan itibaren kazanılması gerekmektedir. Çünkü; kitap okuma, bireylerin kişiliğini, ahlakını ve yaşam boyu süren eğitimini önemli derecede etkilemektedir. Sporcular içinde durum böyledir.

Sporcuların kitap okumayı sevip sevmediği ve bu okuma oranlarının cinsiyeti

üzerindeki dağılımı tablo 4’de gösterilmiştir.

Tablo 4: Sporcuların kitap okumayı sevme oranları

19

Kitap okumayı sever misiniz?Toplam

Evet Bazen HayırErkek 20 22,7% 14 15,9% 10 11,4% 44 50,0%

Kız 26 29,5% 13 14,8% 5 5,7% 44 50,0%

Toplam 46 52,3% 27 30,7% 15 17,0% 88 100,0%

Yaptığımız ankette sporcu arkadaşlarımıza kitap okumayı sever misiniz? Diye bir soru yönelttik. Aldığımız cevaplarda kız sporcuların erkek sporculardan daha çok kitap okumayı sevdikleri görülmektedir. Yukardaki tabloya baktığımızda ise genel olarak sporcuların kitap okumayı sevdikleri gözükmektedir.

III.1.5. Sporcuların Yılda Okudukları Kitap Sayıları

Sporcuların bir yıl içerisinde hangi aralıklarda kitap okudukları, kitap okuma oranları

cinsiyet dağılımı üzerinde gösterilmiştir. Buradan sporcuların ortalama kaç kitap okudukları

tablo 5’de belirlenebilir.

Tablo 5: Yılda Okudukları Kitap Sayıları

Yılda ortalama kaç kitap okursunuz?

Toplam0-5 6-10 11-15 16-20 21-üzeri

Erkek 23 26,1% 8 9,1% 4 4,5% 4 4,5% 5 5,7% 44 50,0%

Kız 13 14,8% 18 20,5% 6 6,8% 2 2,3% 5 5,7% 44 50,0%

Toplam

36 40,9% 26 29,5% 10 11,4% 6 6,8% 10 11,4% 88 100,0%

Yukarıdaki tabloda yılda sporcularını okuduğu ortalama kitap sayıları gösterilmektedir.

Tabloda yılda 0-5 arası kitap okumaya verilen cevaplarda erkek sporcuların çoğunlukta

olduğu gözükmektedir. Bu da kız öğrencilerin daha fazla kitap okuduklarını göstermektedir.

20

Yılda ortalama 21 ve üzeri kitap okuduklarını söyleyen kız ve erkek sporcuların eşit olduğu

gözlenmektedir.

III.1.6. Sporcuların Bir Yılda Aldıkları Kitap Sayısı

Sporcuların bir yıl içerisinde kaç tane kitap aldıkları, cinsiyete göre alınan kitap sayıları

tablo 6’da gösterilmiştir.

Tablo 6: Yılda Satın Alınan Kitap Sayıları

Yılda ortalama kaç kitap satın alırsınız?Toplam

0-5 6-10 11-15 16-20 21-üzeriErkek 30 34,1% 4 4,5% 4 4,5% 2 2,3% 4 4,5% 44 50,0%

Kız 23 26,1% 13 14,8% 3 3,4% 3 3,4% 2 2,3% 44 50,0%

Toplam 53 60,2% 17 19,3% 7 8,0% 5 5,7% 6 6,8% 88 100,0%

Yukarıdaki tabloda sporcuların yılda ortalama kaç kitap aldıkları gösterilmektedir.

Tabloyu incelediğimizde sporcuların yarısından çoğu yılda ortalama 0-5 arası kitap satın

almaktadırlar. Genel olarak tablodan sporcuların yılda fazla kitap almadıkları ve buna bağlı

olarak yılda ortalama okudukları kitap sayılarının az olduğunu söyleyebilmekteyiz.

21

III.1.7.Yılda Okuma Materyaline Harcanan Miktar

Yıl içerisinde sporcuların cinsiyete göre okuma materyaline yaptıkları harcama miktarı

görülebilir ve buradan okuma materyaline verilen değer tablo 7’de gösterilmiştir.

Tablo 7: Yılda Okuma Materyali İçin Harcanan Miktar

Yılda ortalama okuma materyali satın almak için ne kadar harcama yaparsınız?

Toplam0-25 25-50 50-75 75 tl den fazla

Erkek 16 18,2% 10 11,4% 6 6,8% 12 13,6% 44 50,0%

Kız 6 6,8% 19 21,6% 11 12,5% 8 9,1% 44 50,0%

Toplam 22 25,0% 29 33,0% 17 19,3% 20 22,7% 88 100,0%

Sporcuların yılda okuma materyali için ne kadar para harcadığını incelediğimizde

erkek sporcuların kız sporculara göre daha az para harcadığını görmekteyiz. Buna paralel

olarak kitap okuma seviyesinin kız sporcularda daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz.

22

III.1.8. Sporculara Verilecek Bir Hediye Çeki Yapacakları Harcamaların Dağılımı

Sporculara 30 TL’lik bir hediye çeki verildiğinde sporcuların nerelere yapacakları harcamalar

cinsiyet dağılımına göre gösterilmiş ve buradan kitaba verilen değer tablo 8’ de gösterilmiştir.

Tablo 8:Sporculara 30 TL’lik Bir Hediye Çeki Verildiğinde Nerelere Harcadıklarının Dağılımı

30 TL’lik bir hediye çeki verilirse ilk olarak ne alırdınız?

ToplamKaset Yiyecek Kitap Film cd si Oyun cd si Giyecek Diğer

Erkek0 ,0% 10 11,4% 9 10,2% 5 5,7% 1 1,1% 16 18,2% 3 3,4% 44 50,0%

Kız1 1,1% 2 2,3% 12 13,6% 5 5,7% 1 1,1% 19 21,6% 4 4,5% 44 50,0%

Toplam 1 1,1% 12 13,6% 21 23,9% 10 11,4% 2 2,3% 35 39,8% 7 8,0% 88 100,0%

Sporculara “30 TL’lik bir hediye çeki verilirse ilk olarak ne alırdınız?” diye bir soru

sorduk. Aldığımız cevaplara göre bir tablo oluşturduk. Bu tabloyu incelediğimizde kız ve

erkek sporcuların çoğu bu hediye çekiyle giyecek alacaklarını söylediler. Kitap alırım

diyenlerin oranı 23,9% buradan anlayacağımız sporcuların kitaplara pek ilgisinin olmadığıdır.

Diğer( dergi, sigara, ihtiyaç duyulan).

23

III.1.9. Sporcuların En Son Bitirdikleri Kitap ZamanıSporcuların en son kitaplarını ne zaman bitirdikleri ve hangi aralıklarda son kitaplarını

bitirdikleri cinsiyet dağılımı üzerinde tablo 9’da gösterilmiştir.

Tablo 9: Sporcuların En Son Ne Zaman Kitap Bitirdiklerinin Dağılımı

En son kitabınızı ne zaman bitirdiniz? Toplam

1 hafta önce 1 ay önce 6 ay önce 1 yıl önceErkek 14 15,9% 9 10,2% 10 11,4% 11 12,5% 44 50,0%

Kız 14 15,9% 17 19,3% 11 12,5% 2 2,3% 44 50,0%

Toplam 28 31,8% 26 29,5% 21 23,9% 13 14,8% 88 100,0%

Üstteki tabloyu incelediğimizde sporcuların en son kitaplarını ne zaman bitirdiklerini

görmekteyiz. Bu tablodan kız sporcuların erkek sporculardan daha fazla kitap okuduklarını

söyleyebiliriz. En son kitabını 1 hafta önce bitirdim diyenlerin cevapları ise kız ve erkek

sporcularda eşit olduğu gözlenmektedir.

24

III.1.10. Sporcuların Kitap Koleksiyonuna Sahip Olma Durumu

Sporcuların kitap koleksiyonuna sahip olma durumları cinsiyet dağılımına göre tablo 10’da

gösterilmiştir.

Tablo 10: Sporcuların kitap koleksiyonuna sahip olma durumu

Size özel kitap koleksiyonuna sahip misiniz?

ToplamEvet Hayır

Erkek 17 19,3% 27 30,7% 44 50,0%

Kız 21 23,9% 23 26,1% 44 50,0%

Toplam 38 43,2% 50 56,8% 88 100,0%

Yukarda ki tabloya baktığımızda sporcuların çoğunluğunun özel bir kitap koleksiyonu

olmadığını görmekteyiz. Fakat özel kitap koleksiyonum var diyenlerin cevabı kız sporcular da

daha fazla. Erkek sporcuların kitap okuma alışkanlıkları kız sporculara göre daha az

diyebiliriz.

III.1.11. Bilgi Merkezlerinin Sporcuların İhtiyaçlarını Karşılama Durumu

25

Bilgi merkezlerinin kız ve erkek sporcular tarafından ihtiyaçlarına cevap verme

durumları oranlarla tablo 11’de gösterilmiştir.

Tablo 11: Bilgi Merkezlerinin İhtiyacı Karşılayıp Karşılamadığının Dağılımı

Çevrenizdeki bilgi merkezlerinin gereksinimlerinizi yeterince karşıladığını düşünüyor musunuz? Toplam

Evet HayırErkek 19 21,6% 25 28,4% 44 50,0%

Kız 24 27,3% 20 22,7% 44 50,0%

Toplam 43 48,9% 45 51,1% 88 100,0%

Sporculara “Çevrenizdeki bilgi merkezlerinin gereksinimlerinizi yeterince

karşıladığını düşünüyor musunuz?” diye bir soru yönelttik aldığımız cevaplar kız sporculara

göre evet iken erkek öğrencilere göre hayır. Genel olarak tabloyu incelediğimizde ise

sporculara göre bilgi merkezlerinin ihtiyaçlarını karşılamada eksik olduğunu

gözlemlemekteyiz.

III.1.12. Sporun Kütüphane Kullanımı Üzerindeki Etkisi

26

Spor yapan birey için sporun kütüphane kullanımını ve kitap okumayı engel olma

durumu cinsiyete göre tablo 12’de gösterilmiştir.

Tablo 12: Sporun Kütüphane Kullanımına Etki Durumu

Bir sporcu olarak; sporun, kütüphane kullanımını ve kitap okumayı engellediğini düşünüyor musunuz? Toplam

Evet HayırErkek 8 9,1% 36 40,9% 44 50,0%

Kız 10 11,4% 34 38,6% 44 50,0%

Toplam 18 20,5% 70 79,5% 88 100,0%

Yukarıda ki tabloyu incelediğimizde aktif spor yapmanın kütüphane kullanımını

engellenmediği gözükmektedir. Kütüphaneyi kullanımın sporcular arasında keyfi bir durum

olduğunu söyleyebiliriz. İsteyen kütüphaneyi rahat kullanırken istemeyen kullanmamaktadır.

III.1.13. Aktif Spora Başlama İle Okuma Alışkanlığı Arasındaki Değişiklik

27

Sporcuların aktif spora başlamadan önce ve başladıktan sonraki kitap okuma

alışkanlığına etkisi olup olmama ile ilgili durumu cinsiyete göre ayrımı yapılarak tablo 13’de

gösterilmiştir.

Tablo 13: Sporcuların Aktif Spor Yaşamına Başladıktan Sonra Okuma Alışkanlığında Değişiklik Olup Olmadığının Gösterimi

Aktif spor yaşamına başlamadan önce ve başladıktan sonra kitap okuma alışkanlığınızda bir

değişiklik oldu mu?

ToplamEvet Hayır

Erkek 24 27,3% 20 22,7% 44 50,0%

Kız 10 11,4% 34 38,6% 44 50,0%

Toplam 34 38,6% 54 61,4% 88 100,0%

Aktif spor yapmaya başlayan sporcularda kitap okuma alışkanlığında fazla değişiklik

olmamıştır. Fakat erkek sporcularda aktif spora başlayanların kitap okuma alışkanlığında

değişiklik olduğunu söyleyebiliriz. Kız sporcuların ise büyük bir bölümünde aktif spora

başlamanın kitap okuma alışkanlıklarında değişikliğe neden olmadığı gözükmektedir.

,,

IV. BÖLÜM

1. Sonuçlar

28

Sporcuların okuma alışkanlıklarını ve kütüphane kullanımlarını ölçmek için 95 bireye anket çalışması uygulanarak değerlendirme yapılmıştır.

1. Araştırmada sporcuların genel olarak kütüphaneyi kullanmadığı ve kullanan bireylerin de daha çok kız olduğunu görmekteyiz.

2. Araştırmamıza katılan sporculardan futbolla daha çok erkekler ilgilenirken, kızlar ise daha çok voleybolla ilgilenmişlerdir. Basketbol da ise kız ve erkeklerin eşit derce de olduklarını söyleyebiliriz.

3. Sporcuların kitap okumaya zaman ayırıp-ayıramama durumları sorulmuştur. Sporcuların büyük bir kısmı zaman zaman kitap okuduklarını söylemişlerdir.

4. Araştırmada sporcuların kitap okumayı sevme durumları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin büyük bir çoğunluğu kitap okumayı sevmektedir.

5. Sporcuların yılda okudukları kitap sayılarının az olduğunu ve bayanların erkeklere nazaran daha fazla kitap okuduğunu görmekteyiz.

6. Sporcuların, kitap materyali için fazla bir harcama yapmamışlardır.

7. Sporcuların geneli son kitaplarını yakın zamanda bitirmişlerdir.

8. Araştırmamızda sporcuların hemen hemen yarısı özel kitap koleksiyona sahipler ama bunun okudukları kitap ya da satın aldıkları kitap sayısına yansımamıştır.

9. Araştırma yaptığımız sporcuların büyük bir çoğunluğu kitap okumayı sevmektedir.

10. Sporcuların yarısı bilgi merkezlerin ihtiyaçlarını karşıladığını söylerken yarısı karşılamadığını dile getirdiler.

11. Sporcuların büyük çoğunluğu ilgilendikleri sporun, kütüphane kullanımı ve kitap okumayı engellemediğini söylemelerine karşın yine de kütüphaneyi yeterli düzeyde kullanmadıkları ve kitap okumadıkları söylenebilir.

12. Sporcuların çoğu, spora başladıktan sonra kitap okumalarında bir değişikliğin olduğunu söylerken, bir kısmının da değişiklik olmadığını söylediler.

2. Sonuçların Hipotezle Karşılaştırılması

a). Sporla ilgilenen bireyler okuma alışkanlığınıyeterince kazanmamışlardır.

Yukarıda ki varsayıma göre; araştırmada tam tersi bir sonuç ortaya çıkmıştır. Genel

olaraksporcuların çoğu okumayı sevdiklerini ve sık sık kitap okuduklarını söylediler.

29

b). Beden eğitimi ve spor bölümünde okuyan öğrencilerin kütüphaneyi ve diğer bilgi

merkezlerini zorunlu olmadıkça kullanmamaktadır.

Bu varsayıma göre; yaptığımız araştırmada doğrulayıcı bir nitelik taşımaktadır. Sporcuların

büyük bir kısmı, kütüphaneyi bilgiye ihtiyaç duydukları zaman kullandıklarını belirtmişlerdir.

c). Beden eğitimi ve spor bölümünde okuyan öğrencilerin mesleği gereği kitap okumaya

zaman ayıramamaktadır.

Son varsayıma göre; sporcuların çoğu kitap okumaya çok az zaman bulduklarını ve zaman

ayıranların büyük bir kısmını bayanlar oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu sonuç varsayımımızı

destekler niteliktedir.

3. Öneriler

Kütüphaneler sporcuların gereksinimlerini doğrultusunda yeterli materyal

bulundurmalıdır.

Eğitimgörevlilerinin sporcuları okuma ve kütüphane kullanımı konusunda teşvik edici

çalışmalar yapmalıdırlar.

Sporcuların okumayı ve kütüphane kullanımını sevmesi için çeşitli etkinlikler ve

organizasyonlar düzenlenmelidir.

Sporculara kitap ve okumahakkında bilgiler verilerek öneminden ve gerekliliğinden

bahsedilerek tanıtıcı faaliyetler yapılmalıdır.

Kütüphaneler spor derslerini araştırarak bu konudaki derme eksikliklerini

gidermelidir.

KAYNAKÇA

Aksaçlıoğlu, A. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21, 3–28.

Altınok, K., “Atatürkçü Düşünce Sisteminde Gençlik ve Spor”, Ankara, 1991.

30

Atılgan, D. (1991). Eğitim ve Kütüphane. Türk kütüphaneciliği, 5, (2), 69-72. http://scholar.google.com.tr adresinden 30.04.2011 tarihinde erişilmiştir.

Aytekin, U. (2008). Spor Tarihi. 30 Nisan 2011 tarihinde http://www.mollacami.net.htlmadresinden erişilmiştir.

Aziz, A. (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi Ve Teknikleri. Ankara:NobelYayıncılık ve Dağıtım.

Bircan, İ. ve Tekin, M. (1989). “Turkiye’de Okuma Alışkanlığının Azalması Sorunu Ve Çözüm Yolları”. AnkaraÜniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (1), 393-410.

buyutec.net (2010). 1 Mayıs 2011 tarihinde http://www.buyutec.net/haber/684-Sporun-

Onemi-Nedir.htmladresinden erişildi.

Çankaya, C. (2001). Spor Tesisleri işletmeciliği ve planlamacılık Ders Notları, Bursa.30.04.2011 tarihinde http://kutuphane.uludag.edu.tr/PDF/egitim/htmpdf/2005-

18(1)/MAK-2.pdf adresinden erişildi.

Deniz, A.Ş. ve Yılmaz, B. (2007). 2004 İlköğretim Programı’nda Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıklarına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Bilgi Dünyası, 8 (2), 203-229.

Devrimci, H. (1993). İlkokul 5. sınıf Çocuklarında Okuma Alışkanlığının İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Programı Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara.

diyadinnet.com (2011). 1. Mayıs 2011 tarihinde http://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler

adresinden erişildi.

Dökmen, U. (1994). Okuma Becerisi, İlgisi ve Alışkanlığı Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: MEBYayınları.

Filiz, K. (2004). Gazi Üniversitesi ve Spor Yüksek Okulunda Okuyan Öğrencilerin Okuma ve Araştırma Alışkanlıkları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 231-242.

Gönen, M., Celebi-Oncu, E. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. Sınıf öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi, Millî Eğitim, (164), 7-35.

31

Kane, J.E. (1964). PersonalityandPhysicalAbility, International Congress of Sports ScienceTokyo.30.04.2011 tarihinde http://www.gefad.gazi.edu.tradresinden erişildi.

Kayalan, M. (2000). Etkili Ve Hızlı Okuma Sanatı. İstanbul. 30.04.2011 tarihinde http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/ adresinden erişildi.

Koç, Ş. (1988). Orta Öğretimde Beden Eğitimi Etkinliklerine Genel Bir Bakış, Yeni Yaklaşım ve Uygulamalar, (Amaç-Yöntem ve Teknikler), OrtaöğretimKurumlarında Beden Eğitimi Sorunları, Ankara: TED Yayını.

Kotan, Ç.,Hergüner, G. ve Yaman, Ç. (2009).İlköğretim Okullarında Okuyan Sporcu Öğrencilerin Spor Yapmalarında Okul Ve Aile Faktörünün Etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3, 49. 29.04.2011 tarihinde http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?keyword . adresinden erişildi.

Köymen, Ü. (1988) Eğitim Fakültelerine Öğretmen Adaylarını Seçme Yolları, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Bursa, 3 (1), 195-204.

Odabaş, H. , Odabaş, Z.Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı: Ankara Üniversitesi Örneği. Bilgi Dünyası, 9 (2), 431-465.

Orhun, A. (1990) Okul Beden Eğitimi ve Sporda Yeni Didaktik Yaklaşımlar, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri 1. Ulusal Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Özçelebi, O.S. ve Cebecioğlu, N.S. (1990). Okuma alışkanlığı ve Türkiye. İstanbul:Milliyet.

Saluman, K. (1990). Felsefe ve Toplum Bilimi Açısından Spor, (Çev., Orhon, A.), Spor Bilimleri Dergisi, 1 (3-4), 5-9.

Saracaloğlu, A.S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Okuma İlgileri ve Alışkanlıklarını Etkileyen Faktörler, Eğitim Araştırmaları, 4 (12), 149–157.

Sunay, H. ve Gündüz, N. (1994). Türkiye’de Beden Eğitimi Öğretmeni ve Spor Adamı Yetiştirme Politikası, Çağdaş Eğitim, 19(199), 39-43.

Sümbül, A.M, Çalışkan, M. , Çintaş, D. , Demirer, V. ,Yılmaz, E. , Alan, S. ve Ceran, D. (2010). Lise Öğrencileri Kitap Okuma Alışkanlıkları: Konya İli Araştırma Raporu. Konya: Selçuk Üniversitesi Matbaası.

32

Taba, H. (1962). Curriculum Development TheoryandPratica, New York, Harcourt, Braceand World Inc.

Tel, M. (2007). Atatürk’ün Beden Eğitimi ve Spora Bakışı, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sivrice Meslek Yüksekokulu.

Tel, M., Öcalan, M., Ramazanoğlu, F. ve Demirel, E.T. (2007). Bazı sosyo-ekonomik değişkenlere göre beden eğitimi ve spor bolumu öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Fırat Üniversitesi Sosyal BilimlerDergisi, 17 (1), 185-199.

Tezcan, M. (1982). Sosyolojik açıdan boş zamanları değerlendirme. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını.

Tyler, W.R. (1950). Basic Principles of curriculumdevelopmentandinstruction,Chicago University of Chicago Press. 29.04.2011 tarihinde http://www.gefad.gazi.edu.tr/window/dosyapdf/2004/2/2004-2-231-242-17-kemalfiliz.pdfadresinden erşildi.

Yılmaz, B. (1989). Okuryazarlık ve Okuma Alışkanlığı Üzerine. Türk kütüphaneciliği.3 (1), 48-55.

Yılmaz, B. (1992). Okuma Alışkanlığında öğretmenin Rolü. Eğitim Dergisi, (1), 10-23.

Yılmaz, B. (1993). Okuma alışkanlığında halk kütüphanelerinin rolü. Ankara: Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü.

Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.

Yılmaz, B. , Köse, E. ve Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi Öğrencilerin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23, (1), 22-51

EK

ANKET

SPOR TUTKUSU VE SPORA OLAN DÜŞKÜNLÜĞÜN OKUMA DAVRANIŞI VE KÜTÜPHANE KULLANIMINA YANSIMALARI

33

Merhaba;

Biz Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencileriyiz. Siz değerli öğrenci arkadaşlarımızdan konumuzla ilgili hazırlamış olduğumuz soruları yanıtlamanızı rica ediyoruz.

Günümüzde spora olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Böylece sporcuların eğitimi de nitelikli( kültürlü, çalışkan, ahlaklı …) olmayı gerektirmektedir. Bunun kitap ve bilgi merkezlerini kullanarak kazanabileceği bir gerçektir. Bu bağlamda araştırmamızda kitap ve kütüphane kullanımının sporcular tarafından ne derecede kullanıldığı araştırmamızın temel konusudur…

NAİM KOCA M.SALİH TAŞ SERHAT OKAY FARUK ULUS

ANKET SORULARI

1) Cinsiyetiniz?a-) Erkek b-) Kız

2) Hangi spor dalıyla ilgileniyorsunuz?……………………………………………………………………………………………..

3) Bir sporcu olarak her zaman kitap okumaya zaman ayırabiliyor musunuz?a-) Evet b-) Hayır c-) zaman zaman

4) Kitap okumayı sever misiniz?a-) Evet b-) Hayır c-) Bazen

5) Yılda ortalama kaç kitap okursunuz?

…………………………

6) Yılda ortalama kaç kitap satın alırsınız?

a-) 0 b-)……………..

7) Yılda ortalama okuma materyali ( kitap, dergi vb.) satın almak için ne kadar harcama yaparsınız?

34

a-)0-25 b-)25-50 c-)50-75 d-)75 TL’den fazla

8) 30 TL’lik bir hediye çeki verilirse ilk olarak aşağıdakilerden hangisi için harcarsınız?

a-) Kaset  alırım               

b-) Yiyecek   alırım             

   c-) Kitap    alırım             

  d-) Film cd’si     alırım            

   e-)Oyun cd’si    alırım            

    f-) Giyecek      alırım           

   g-)……………..alırım

                9) En son kitabınızı ne zaman bitirdiniz?

a-) 1 hafta önce b-) 1 ay önce c-)6 ay önce d-)1 yıl önce

10) Kütüphaneyi yeterli düzeyde kullanıyor musunuz?

a-)Kullanmam b-) İşim düşünce c-) Sık sık kullanırım

Not:Kullanmam şıkkını işaretlediyseniz, aşağıdaki soruya geçiniz.

11) Kütüphaneyi kullanmıyorsanız bunun sebebini neye bağlıyorsunuz?……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………..

12) Size özel kitap koleksiyonuna sahip misiniz?a-) Evet b-) Hayır

13) Çevrenizde ki bilgi merkezlerinin yeterince gereksinimlerinizi karşıladığını düşünüyor musunuz?a-) Evet b-) Hayır

35

14) Bir sporcu olarak; sporun, kütüphane kullanımını ve kitap okumayı engellediğini düşünüyor musunuz?a-) Evet b-) Hayır

Not: Eğer engellediğini düşünüyorsanız bunun en önemli sebebi nedir?

……………………………………………………………………

15) Bilgi merkezlerinde sporla ilgili yeterince kaynak olduğunu düşünüyor musunuz?a-) Evet b-) Hayır

16) Aktif spor yaşamına başlamadan önce ve başladıktan sonra kitap okuma alışkanlığınız da bir değişiklik oldu mu?a-) Evet b-)Hayır

Not: Eğer cevabınız “evet” ise değişiklik hangi yönde olmuştur.

a-) Daha çok kitap okumaya başladım.

b-)Kitap okuma oranı azaldı.

17) Bölümünüzde ki öğretim elemanlarının okumaya yönlendirecek faaliyetleri var mı?

a-) Evet b-) Hayır

Not: Cevabınız “evet” ise ne gibi faaliyetleri var, “hayır” ise ne yapmalarını istersiniz.

………………………………………………………………………………………………………………………………….

18) Sizce “okuma alışkanlığı” nedir?

…………………………………………………………………………………………………………………………………

İlginize çok teşekkür ederiz…

36