· Web viewBiologi er eit fag som er svært viktig i samfunnet i dag med alt som skjer til dømes innan bioteknologi og miljø. Ei god hjelp til å forstå spørsmål ein kjem borti

Innleiing

Elevane som går Studiespesialisering skal velje programfag på vg2 og vg3. Dei kan velje tre

programfag kvart av åra. Minst to av programfaga må dei ha begge åra, og desse to må vere frå same

programområdet, anten realfag eller språk- og samfunnsfag.

Dei som vel R1 eller S1 matematkk, skal ikkje ha 2P matematkk. Desse elevane kan velje eit

tretmarsfag eller eit ekstra programfag i vg2. Dei siste åra er det Teeknologi og forskingslrre vi har

tlbydd som tretmarsfag.

Elevar som ikkje har hat framandspråk (utover engelsk) på ungdomsskulen, må har Spansk 2 som

programfag i vg3.

Under er ein kort presentasjon av dei programfaga Sogndal vgs kan tlby no. I januar blir det eit

infotorg der vg1-elevane kan møte lrrarar og elevar som kan svare på spørsmål rundt dei ulike

programfaga. Det vil og bli noko informasjon om val av programfag på foreldremøtet i februar.

I januar vel elevane dei faga dei ønskjer å ha på vg2 og vg3. Dei faga som fest elevar vel blir set i

gang. Faga blir set saman i blokker slik at fest mogleg av elevane får dei fagkombinasjonane dei

ønskjer. Elevane vel fag ut frå blokkskjema i februar/mars. Desse faga blir programfaga eleven skal ha

på vg2 og vg3.

Elevane kan byte programfag dersom det er plass i gruppa, helst før skulestart. Er det for mange

som vel eit fag har elevar på programområdet fortrinnsret. Er det framleis for mange, er det

karakterar frå vg1 som avgjer kven som får faget.

Innhold

Realfag....................................................................................................................................................3

Biologi.................................................................................................................................................3

Biologi 1..........................................................................................................................................3

Biologi 2..........................................................................................................................................4

Kjemi..................................................................................................................................................5

Kjemi 1............................................................................................................................................5

Kjemi 2............................................................................................................................................6

Fysikk..................................................................................................................................................7

Fysikk 1...........................................................................................................................................7

Fysikk 2...........................................................................................................................................7

Informasjonsteknologi........................................................................................................................8

Informasjonsteknologi 1.................................................................................................................8

Informasjonsteknologi 2.................................................................................................................9

Matematkk for realfag.....................................................................................................................10

Matematkk R1.............................................................................................................................10

1

Matematkk R2.............................................................................................................................10

Matematkk for samfunnsfag...........................................................................................................11

Matematkk S1..............................................................................................................................11

Matematkk S2..............................................................................................................................11

Fag .................................................................................................................................................12

Matematkk X...............................................................................................................................12

Teeknologi og forskingslrre ........................................................................................................12

Samfunnsfag og språk..........................................................................................................................13

Marknadsføring og leiing..................................................................................................................13

Marknadsføring og leiing 1...........................................................................................................13

Marknadsføring og leiing 2...........................................................................................................14

Nrringslivsøkonomi.........................................................................................................................15

Økonomistyring............................................................................................................................15

Økonomi og leiing.........................................................................................................................16

Retslrre..........................................................................................................................................17

Retslrre 1...................................................................................................................................17

Retslrre 2...................................................................................................................................18

Politkk, individ og samfunn..............................................................................................................19

Sosiologi og sosialantropologi......................................................................................................19

Politkk og menneskeretar...........................................................................................................20

Psykologi..........................................................................................................................................21

Psykologi 1....................................................................................................................................21

Psykologi 2....................................................................................................................................21

Engelsk.............................................................................................................................................22

Internasjonal engelsk (vg2)...........................................................................................................22

Samfunnsfagleg engelsk (vg3)......................................................................................................22

Engelskspråkleg literatur og kultur (vg3).....................................................................................23

Framandspråk...................................................................................................................................24

Fransk 1 og 2................................................................................................................................24

Teysk 1 og 2....................................................................................................................................25

Teysk 3............................................................................................................................................26

2

RealfagBiologi Biologi 1Heng saman med Biologi 2. Biologi 2 kan takast uavhengig av Biologi 1

Innhald i faget:

Den unge biologen (forsking, forsøk, fagartklar, feltarbeid) Cellebiologi (funksjon, bygnad og transport i celler) Fysiologien tl mennesket (organsystem, hormon og nervesystem, immunforsvar) Funksjon og tlpassing (organsystem, transport, formeiring og tlpassing hjå planter og dyr) Biologisk mangfald (variasjon i art og populasjonar)

Arbeidsmåtar: Ekskursjon tl Hafslo i juni (ei overnatng) Systematkkprosjekt Elevøvingar og rapportskriving Teeori og oppgåveløysing

Kvifor velje faget?

Biologi er eit fag som er svrrt viktg i samfunnet i dag med alt som skjer tl dømes innan bioteknologi

og miljø.

Ei god hjelp tl å forstå spørsmål ein kjem bort i dagleglivet, tl dømes årsaker tl sjukdomar, etske

spørsmål knyt tl bioteknologi og om samanhengar i naturen

Ein får arbeida lit praktsk

Eit godt støtefag tl dei andre realfaga og tl mange av samfunnsfaga

Yrke der ein vil få bruk for dete faget: Alle yrke innan biologi og helsefag, tl dømes forvaltning,

forsking, lege, sjukepleie og elles yrke knyt tl politkk og samfunn

Eksamensform: Munnleg

Fordjupingspoeng: Faget gir 0,5 realfagspoeng.

3

Biologi 2Heng saman med Biologi 1, men kan takast uavhengig av Biologi 1

Innhald i faget:

Den unge biologen (forsking, forsøk, fagartklar, feltarbeid) Energiomsetning (Enzym, fotosyntese og celleanding) Genetkk (DNA, proteinsyntese, celledeling, arv) Bioteknologi (GMO, kloning, stamceller, gendiagnostkk og genterapi) Økologi (levevis og tlpassing, populasjonsutvikling, endringar i økosystem, krinslaupa) Evolusjon (evolusjonsteorien, utvikling av livet på jorda, endring av populasjonar og utvikling

av nye artar)

Arbeidsmåtar:

Ekskursjon tl Aurlandsdalen i august/september (3 dagar) Objektsamling Elevøvingar og rapportskriving Teeori og oppgåveløysing Legg vekt på skrifleg arbeid i faget

Kvifor velje faget? Biologi er eit fag som er svrrt viktg i samfunnet i dag med alt som skjer tl dømesinnan bioteknologi og miljø. Ei god hjelp tl å forstå spørsmål ein kjem bort i dagleglivet, tl dømes årsaker tl sjukdomar, etske spørsmål knyt tl bioteknologi og om samanhengar i naturenEin får arbeida lit praktskDet er eit godt støtefag tl dei andre realfaga og tl mange av samfunnsfaga

Yrke der ein vil få bruk for dete faget: Alle yrke innan biologi og helsefag, tl dømes

forvaltning, forsking, lege, sjukepleie og elles i arbeid knyt tl politkk og samfunn.

Forkunnskapar: Det er god hjelp å kunna lit naturfag

Eksamensform: Skrifleg eller munnleg


4

Kjemi Kjemi 1

Heng saman med: Krev kjemi 1 for å ta kjemi 2

Innhald i faget: Kjemisk språk og modeller Metodar og forsøk Vannkjemi Syrer og baser Organisk kjemi

Arbeidsmåtar: Teeori og oppgåveløysning Elevøvingar og rapportskriving Legg vekt på praktsk arbeid i faget og at teori og praksis heng saman.

Kvifor velje faget? Likar realfag Relevant i svrrt mange studie Godt støtefag tl fysikk, mate, biologi og dei feste andre fag Likar øvingar og praktsk arbeid Viktg fag for å forstå naturen Interesserte og motverte medelver.

Kva yrke vil ein vere atrakkv for med dete faget? Kjemikar, lrrar, farmasøyt, lege, veterinrr,

forskar, ingeniør, geolog, nrringsmiddelteknolog, bioteknolog, sjukepleiar, miljø- og naturforvaltar

og mange feire.

Gode forkunnskapar å ha om du skal ta faget. Fordel å kunne ein del naturfag og matematkk.

Eksamensform : Munnleg-praktsk.


Sjå også lenke for utyllande informasjon om faget: htp://www.udir.no/kl06/KJE1-01

5

http://blogg.hioa.no/kjemiforkurs/

Kjemi 2

Heng saman med: Krev kjemi 1 for å ta kjemi 2

Innhald i faget:

Forsking Analysar Organisk kjemi Materiale Redoksreaksjonar

Arbeidsmåtar:

Teeori og oppgåveløysning Elevøvingar og rapportskriving Legg vekt på praktsk arbeid i faget og at teori og praksis heng saman.

Kvifor velje faget?

Likar realfag Relevant i svrrt mange studie Godt støtefag tl fysikk, mate, biologi og dei feste andre fag Likar øvingar og praktsk arbeid Viktg fag for å forstå naturen

Kva yrke vil ein vere atrakkv for med dete faget? Kjemikar, lrrar, farmasøyt, lege, veterinrr,

forskar, ingeniør, geolog, nrringsmiddelteknolog, bioteknolog, sjukepleiar, miljø- og naturforvaltar

og mange feire.

God forkunnskap å ha om du skal ta faget. Fordel å kunne ein del naturfag og matematkk.

Eksamensform : Munnleg-praktsk og/eller skrifleg


Sjå også lenke for utyllande informasjon om faget: htp://www.udir.no/kl06/KJE1-01

6

Fysikk Fysikk 1Forkunnskapar: Bør ha hat matematkk 1Te for å ta faget

Heng saman med: Matematkk R1 eller S1

Innhald i faget: Rørsleformlane, Newtons lover, potensiell og kinetsk energi, temperatur og trykk,

energioverføringar, friksjon, arbeid, bølgjer, lyd og lys, atomfysikk, kjernefysikk, klassifsering av

stjerner, stjernenes livssyklus, elektrisitet, diodar og transistorar.

Korleis jobbar de i faget: Vi gjennomgår og diskuterer teori, reknar oppgåver, gjer eksperiment.

Kvifor velje faget? Viss du likar matematkk og naturfag, har du eit godt utgangspunkt for å velje

fysikk. I fysikk vil du lrre meir om korleis små og store tng rundt deg er bygd opp, frå atomnivå og

opp tl stjernene i verdsrommet. Vi reknar mykje i dete faget, og nytar likningar og formlar allereie

frå første kapitel. Fysikk utviklar evna di tl å utvikle logiske resonnement, noko som har stor

overføringsverdi tl andre fag.

Kva yrke vil ein vere atrakkv for med dete faget? Ein kan sikte seg inn på studiar i realfag; tl

dømes sivilingeniør. Realistar med fysikk i fagkrinsen jobbar også innanfor fnans, sjukehus, ofentleg

administrasjon, undervisning, formidlingsarbeid og mykje anna.

Eksamensform: Munnleg-praktsk (munnleg eksamen med eksperiment)

Fordjupningspoeng: Faget gir 0,5 realfagspoeng.

Fysikk 2Forkunnskapar: Fysikk 1

Innhald i faget:

Vektorar, sirkelrørsle, rørslemengd (kollisjonar og støyt), gravitasjon, satellitar, elektriske felt, ladde

partklar, magnetsme, induksjon, relatvitetsteorien, kvantefysikk, digital lyd.

Korleis jobbar de i faget: Me gjennomgår og diskuterer teori, reknar oppgåver, gjer eksperiment.

Kvifor velje faget? Faget er ei naturleg oppfølging av Fysikk 1. Vi introduserer matematske verktøy

som vektorrekning og integrasjon. Dermed kan me jobbe med andre tema enn i Fysikk 1.

Kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget? Ein kan sikte seg inn på studiar i realfag; tl

dømes sivilingeniør. Realistar med fysikk i fagkrinsen jobbar også innanfor fnans, sjukehus, ofentleg

administrasjon, undervisning, formidlingsarbeid og mykje anna.

Eksamensform: Skrifleg eller munnleg-praktsk (munnleg eksamen med eksperiment)

Fordjupingspoeng: Faget gir 1 realfagspoeng.

7

Informasjonsteknologi Informasjonsteknologi 1Heng saman med: Informasjonsteknologi 2

(kan takast uavhengig av kvarandre)

Innhald i faget :

Netstadar og multmediao I faget ser ein på utvikling av netsider i HTeML og CSS, behandling av bilete i

photoshop, redigering av videoar og lyd og animasjonar på netsider. Databasar

o Oppset, utorming og drifing av dynamiske netsider som lagrar data på tenar.

Digital samtdo Personvern, åndsverk og opphavsret, datatryggleik og samfunnsmessige verknadar

av informasjonsteknologi.

Korleis jobbar de i faget: Opplrringa i faget legg vekt på bruk av informasjonsteknologi i praktske

samanhengar, og mykje av arbeidet i faget skjer praktsk ved tl dømes utvikling av netsider og

kreatv produksjon av videoar/animasjon, bilde og lyd. Faget legg opp tl kommunikasjon og

samarbeid.

Kvifor velje faget?: Programfaget informasjonsteknologi er eit realfag, men det har også sterke koplingar tl mediefag, samfunnsfag, økonomi, språkfag og formgivingsfag. Programfaget kan derfor gi et godt grunnlag for studie innan ulike fagområder og for vidareutvikling av kompetanse i yrkeslivet.Elevar som har faget nemner at det er eit godt avbrekk i høve tl dei tradisjonelle og meir teoretsk faga.

Kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget?: Faget kan komme tl nyte i ein rekke yrkjer, frå

ingeniørutdanning, via media og kommunikasjons yrker (grafsk design, webdesign, animasjon og

produksjon av netnnhald). Bloggarar har også stor nyte av å kunne meir om kva som ligg under

utorming av netsidene.

Forkunnskapar: Det krevst ingen spesielle forkunnskapar for å kunne ta faget.

Eksamensform: Munnleg-praktsk


8

Informasjonsteknologi 2Heng saman med: Informasjonsteknologi 1 (kan takast uavhengig av kvarandre)

Innhald i faget:

- MultmedieutviklingI faget lrrer du korleis du kan

integrere bilete, lyd, video og

animasjon i applikasjonane dine.

- ProgrammeringHer lrrer du å programmere iJavascript for å styre hendingar iapplikasjonane dine.

- Planlegging og dokumentasjonHer lrrer du å planlegge utvikling av program, testng og dokumentering.

Korleis jobbar de i faget: Opplrringa i faget legg, som for informasjonteknologi 1 vekt på bruk av

informasjonsteknologi i praktske samanhengar. Mykje av arbeidet i faget skjer praktsk ved utvikling

av applikasjonar og kreatv produksjon av videoar/animasjon, bilde og lyd. Faget legg opp tl

kommunikasjon og samarbeid.

Kvifor velje faget? Programfaget informasjonsteknologi er eit realfag, men det har også sterke

koplingar tl mediefag, økonomi, formgivingsfag. Programfaget kan derfor gi et godt grunnlag for

studie innan ulike fagområder og for vidareutvikling av kompetanse i yrkeslivet.

Elevar som har faget nemner at det er eit godt avbrekk i høve tl dei tradisjonelle og meir teoretsk

faga.

Kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget? Faget kan komme tl nyte i ein rekke yrkjer, frå

ingeniørutdanning, via media og kommunikasjons yrker (grafsk design, webdesign, animasjon og

produksjon av netnnhald). Bloggarar har også stor nyte av å kunne meir om kva som ligg under

utorming av netsidene. Faget gir også eit godt grunnlag for å utvikle seg innan programmeringsyrke.

Forkunnskapar: Det krevst ingen spesielle forkunnskapar for å kunne ta faget.

Eksamensform: Skrifeleg eller munnleg-praktsk


9

Matematikk for realfagMatematikk R1Forkunnskap: Matematkk 1Te

Innhald i faget:

Polynomdivisjon Likningar og ulikskapar Logaritmar Sannsynsmodellar Geometri Vektorar Funksjonslrre Derivasjon.

Korleis jobbar de i faget: Mykje oppgåverekning, med og utan digitale hjelpemiddel, som kalkulator

og Geogebra. Passar og linjal i Geometri.

Kvifor velje faget? Ein må velje matematkk på vg2. R1 er eit nytg fag viss ein skal velje realfag, men

kan kombinerast med andre fagområde og. Er nødvendig for å ta R2.

Kva yrke vil ein vere atrakkv for med dete faget? Yrke innan økonomi, fnans, teknologi, medisin,

undervisning, forsking, m.m.

Eksamensform: Skrifleg eller munnleg eksamen


Matematikk R2Forkunnskap: Matematkk R1

Innhald i faget:

Integrasjon Terigonometri Vektorar i rommet Diferensiallikningar Tealfølgjer og rekker


og Geogebra.

Kvifor velje faget? Gjev godt grunnlag for vidare studiar innanfor realfag og teknologi, men også

andre fag. Mange studie har R2 som inntakskrav.

Kva yrke vil ein vere atrakkv for med dete faget? Yrke innan realfag og teknologi, undervisning,

forsking, m.m.


Fordjupingspoeng: Faget gir 1 realfagspoeng

10

Matematikk for samfunnsfagMatematikk S1Forkunnskap: Kan veljast med både 1P og 1Te som forkunnskap. Ein del overlapp med Matematkk 1Te.

Innhald i faget:

Mengdelrre Rete linjer og optmering Likningar og ulikskapar Potensar Logaritmar Matematske modellar Derivasjon Sannsynsrekning


og Geogebra.

Kvifor velje faget? Ein må velje eit matematkk fag på vg2. S1 er eit nytg fag viss ein skal velje

realfag, men kan kombinerast med andre fagområde og. Er nødvendig for å ta S2.





Matematikk S2Forkunnskap: Matematkk S1

Innhald i faget:

Tealfølgjer og rekker Algebra Logaritmar og eksponentalfunksjonar Derivasjon og funksjonslrre Økonomiske modellar Sannsynsfordelingar og statstkk.


og Geogebra.

Kvifor velje faget? Gjev godt grunnlag for vidare studiar innanfor økonomi, fnans, teknologi,

medisin, undervisning, forsking, m.m.




Fordjupingspoeng: Faget gir 0,5 realfagspoeng

11

Fag XElevar som vel eit programfag i matematkk skal ikkje ha faget 2P. Dei kan velje eit tretmarsfag,

kalla Fag , eller dei kan velje eit ferde programfag.

Matematikk XKrev Matematii T for å ta faget

Innhald i faget: Primtal og divisorar, kongruensar og kodar, trigonometri og komplekse tal,

sannsynsfordelingar og statstkk.

Korleis jobbar de i faget: Mykje oppgåverekning, med og utan digitale hjelpemiddel, som

kalkulator og Geogebra.

Kvifor velje faget? Matematkk X er eit vg2-fag og det er nytg å velje dete dersom ein vel R1.

Ein blir kjent med feire sentrale emne i matematkken utover dei ein møter i R1. Dessutan gjev

faget ekstra reknetrening. Matematkk bidreg altså tl eit breiare fagleg grunnlag for vidare

studiar innan realfag.

Kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget? Yrker innan realfag og teknologi,


God forkunnskap å ha om du skal ta faget? 1Te. Anbefalt å velje faget i kombinasjon med R1.

Eksamensform : Munnleg eksamen.

Teknologi og forskingslære XFaget tek utganspunkt i tema frå ulike realfag.

Innhald i faget (i parentes: nokre konkrete prosjekta vi har jobba med dei siste åra):

Planlegge og bygge ein konstruksjon (bygg spaget bru), Bruke sensorar og styringssystem (bygge og programmere Lego-robot) Planlegge og gjennomføre systematske målingar (vasskvalitet og lrre om reinse

teknologi for vatn.) Lrre om historisk utvikling av eit teknologisk produkt.

Korleis jobbar me i faget: faget skal gje erfaring med realfag i praksis. Vi jobbar difor med

prosjekt der du lrrer teori, gjer parktsk oppgåver, vurdere desse, skriv logg og rapportar om

arbeidet.

Kvifor velje faget? Du får bruk kunnskap frå realfag på ein praktsk måte. Øve på sjølvstendig

bruk av kunnskap og kritsk tenking.

Eksamens form : munnleg-prakts.

12

Samfunnsfag og språkMarknadsføring og leiingMarknadsføring og leiing 1I faget Marknadsføring og leiing 1 jobbar vi med å få forståing for marknadsføringa si rolle i

samfunnet. Vi har varierte arbeidsmetodar slik som blant anna bruk av flm, dokumentarar,

feltundersøkingar, framstlling av reklamemateriell digitalt, analyse av ein sjølvvalt bedrif og arbeid

med marknadsundersøkingar.

Faget passar for alle og du kan ha god nyte av det seinare i livet eller tl vidare studiar når du er

ferdig på vidaregåande. Gjennom å lrre å løyse ein del praktske oppgåver, vil du bli introdusert tl

problemstllingar som vil likne dei du vil kunne møte på når du kjem ut i arbeid seinare i livet dit.

Elles passar faget også godt dersom du er engasjert i samfunnet, organisasjonsarbeid eller interessert

i menneske og korleis vi kommuniserer. Viss du seinare ønskjer å arbeide med noko innan

marknadsføring, leiing, sal, reklame eller ulike prosjekt i ein organisasjon eller i ei bedrif, kan du ha

god nyte av å velje dete faget.

Eksamensform: Munnleg.

13

Marknadsføring og leiing 2Marknadsføring og leiing 2 krev at ein har tat Marknadsføring og leiing 1.

I Marknadsføring og leiing 2 jobbar vi med å få forståing av at marknadsføring er eit systematsk fag.

Likevel vil tlnrrminga tl faget halde fram med å vere praktsk og døma vil fortarande vere knyt tl

det verkelege liv. Gjennom desse vil du også her gjere deg erfaringar som du kan få god nyte av når

du kjem ut i arbeid seinare i livet.

I tllegg tl oppgåveløysing, varierer vi undervisinga med blant anna bruk av flm, dokumentarar,

feltundersøkingar og gjennomføring av marknadsundersøkingar. Teil forskjell frå førre år, legg vi vekt

på å øve på både munnleg og skrifleg oppgåveløysing, då elevane kan bli trekt ut i begge

eksamensformene.

Faget passar for alle og du kan ha god nyte av det seinare i livet eller tl vidare studiar når du er

ferdig på vidaregåande. Elles passar faget også godt dersom du er engasjert i samfunnet,

organisasjonsarbeid eller interessert i menneske og korleis vi kommuniserer. Viss du seinare ønskjer

å arbeide med noko innan marknadsføring, leiing, sal, reklame eller ulike prosjekt i ein organisasjon

eller i ei bedrif, kan du ha god nyte av å velje dete faget.

Eksamensform: Munnleg eller skrifleg.

14

Næringslivsøkonomi Økonomistyring Ein må ha økonomistyring for å ta faget økonomi og leiing på vg3-nivå.

Hovudtema i læreplanen er:

Næringsliv og samfunn- Eigarformer for bedrifer, bedrifer sin plass i samfunnet , og ulike typar

interessekonfiktar som oppstår mellom t.d. tlsete og bedrif, samfunn og bedrift

Økonomistyring - Hovudvekta i faget er lagt på temaet Økonomistyring, føra rekneskap for bedrifer,

kalkulera pris på varer og tenester, vurdera lønnsemd ved å sjå på ulike nøkkeltal , utarbeida budsjet

med tlhøyrande budsjetavvik o.a.

Ekkk og milj - Innan etkk og miljø ser ein på det å ta miljøomsyn samtdig som ein skal driva ei

bedrif økonomisk (med overskot).

Elevane jobbar stort set ved hjelp av ferdig programvare på data. Teil lrreverket følgjer praksisnrre

modellar for t.d. rekneskapsføring , utrekning av nøkkeltal og ulike budsjetmodellar. Høgast

måloppnåing får ein ved tolka dei tala som modellane gjev.

Dete faget passer for den som liker å jobba på data - og som er så sjølvdisiplinert at det er

uproblematsk at dataen er tlgjengeleg i alle tmar! Ein treng ikkje spesielt nivå i matematkk,

elevane har både P, S og R-mate, men ein må kunna jobba med tal.

Faget kan knytast opp tl dei feste andre fag ved skulen., og gjev svrrt god bakgrunn for studiar i

økonomi på høgskular, i tllegg er faget allmennytg, om ein blir barnehagelrrar, sjukepleiar ,

ingeniør, jurist osv, kan det vera nødvendig å ha kunnskap om rekneskap og budsjet. Kunnsiapar

innan øionomi er også viitg om ein sjølv sial etablera eiga bedrift

Eksamensform: Munnleg/praktsk eller skrifleg.

15

Økonomi og leiing Ein føresetnad for å ta er faget, er at ein har økonomistyring på vg2.

Læreplanmål:

Bedrift og samfunn - Innan Bedrif og samfunn er globalisering nyt emne samt i tllegg tl tema frå

vg2

Marknadsklpassing og produksjonsplanlegging og - . Hovudvekta i faget er lagt på :

Marknadstlpassing, Dekningspunktanalyse for å vurdera lønnsemd, Investeringsanalysar (skal ein seia opp folk og kjøpa nye maskiner?), Kapitalbehov ( kor mykje pengar treng ein for å starta bedrif, for å utvida bedrifa si?) samt

ulike typar Finansiering ( ulike typar lån).

Organisasjon og leiing - Innan Organisasjon og leiing kjem ein inn på høvelege organisasjonsplanar i

ei bedrif/organisasjon, elevane teiknar organisasjonskart, leiarprinsipp, endringskompetanse, HMTe

osv .

I dete faget er det også laga praksisnrre ferdigmodellar som ein jobbar med på data, og det

viktgaste blir å analysera det talmaterialet ein får av modellane. Som i økonomistyring er det ikkje

krav om spesielt matematkknivå, både P-S-R-mate er aktuelt, men ein må kunna jobba med tal .

Vi har prøvd å nyta fagdagar tl å invitera inn / besøkt fagpersonar innan fagfeltet, sist Innovasjon

Norge, Kunnskapsparken i høve etablering av bedrifer, Åsen & Øverlid i høve utbygginga av nye Svs.

Faget kan knytast opp tl dei feste andre fag på skulen, og det gjev svrrt god bakgrunn for studiar i

økonomi på høgskular, i tllegg er faget allmennytg, om ein blir barnehagelrrar, sjukepleiar ,

ingeniør , jurist osv, kan det vera nødvendig å ha kunnskap om rekneskap og budsjetering,

organisasjonsplanar, leiarprinsipp, HMTe arbeid o.a. Svært viitg er iunnsiapar innan øionomi

også om ein sjølv sial etablera eiga bedrift

Eksamensform: Munnleg/praktsk eller skrifleg.

16

RettslæreRettslære 1Heng saman med: Retslrre 2 (kan takast uavhengig av kvarandre)

Innhald i faget: Metodelrre, Familieret, Arveret, Arbeidsret, Straferet

Korleis jobbar de i faget: Vi øver oss på å løyse retssak knyt tl dei fre hovudtema i faget. Ei sak frå

familieret kan for eksempel dreie seg rundt barnefordeling eter skilsmissa, altså om barna skal bu

hjå mor eller far eller heller hjå begge (delt bustad). I arbeidsret har kanskje reinhaldaren Kari «fåt

sparken» (avskjed) fordi ho tok med seg nokre gummihanskar og støvklutar frå jobben. I straferet

skal du for eksempel gi juridisk bistand tl Ola som blei tltalt for grov kroppskrenking eter

strafeloven §f272. Han var involvert i eit slagsmål eter festen på laurdag og skulle eigentleg berre

forsvare segt .

Vi jobbar både skrifleg og munnleg, i grupper eller aleine. I løpet av skuleåret skal vi prøve å vere

med som publikum på ei strafesak og besøke fengslet i Vik.

Målgruppe: Retslrre er spesielt interessant for dei som vil bli jurist eller skal studere innafor

fagområdet økonomi og leiing. Men juss kan sjølvsagt vere relevant for alle. Lover og reglar brukast i

nesten alle samanheng i yrkeslivet og i fritda. I retslrre lrrar du korleis du kan fnne, tolke og bruke

reglane.

God forkunnskap å ha om du skal ta faget: Juss er tankeverksemd. Du bør ha lyst tl å gruble og

løyse retssak. Det handlar også om retterdssans og argumentasjon.

Sikter du mot gode og høge mål i retslrre, så skal du presentere relevante argument på ein presis,

strukturert og juridisk korrekt måte.

Du kan teste deg sjølv om retslrre kan vere det rete faget for deg: Les nokre paragrafer i

forskjellige lover og prøv å fnne ut kva dei vil seie! Teil dømes barnelova §f2 og §f3 eller strafelovens

§f17, §f20 eller §f272. Gå også tl biblioteket og bla lit i lrreboka for retslrre 1 eller retslrre 2.


17

Rettslære 2Heng saman med: Retslrre 1 (kan takast uavhengig av kvarandre)

Innhald i faget: Metodelrre, Kjøpsret, Avtaleret, Erstatningsret, Forvaltningsret, Menneskeret

Korleis jobbar de i faget: Vi øver oss på å løyse retssak knyt tl dei fem hovudtema i faget. Ei sak frå

kjøpsret kan for eksempel dreie seg om reklamasjonen ved kjøp av brukte eller nye ski. I

erstatningsret har tl dømes 15-åringen Kari knust eit vindauge i Olas hus. Kan Ola då krevje

erstatning av Kari eller Karis foreldre? I menneskeret har for eksempel lrraren Ola vist bort eleven

frå tmen fordi ho brukte hijab. Lrraren påstår at han berre følgde reglane i skulereglementet.

Vi jobbar både skrifleg og munnleg, i grupper eller aleine.

Målgruppe: Retslrre er spesielt interessant for dei som vil bli jurist eller skal studere innafor

fagområdet økonomi og leiing. Men juss kan sjølvsagt vere relevant for alle. Lover og reglar brukast i

nesten alle samanheng i yrkeslivet og i fritda. I retslrre lrrar du korleis du kan fnne, tolke og bruke

reglane.

God forkunnskap å ha om du skal ta faget: Juss er tankeverksemd. Du bør ha lyst tl å gruble og å

løyse retssak. Det handlar også om retterdssans og argumentasjon.

Sikter du mot gode og høge mål i retslrre, så skal du presentere relevante argument på ein presis,

strukturert og juridisk korrekt måte.

Du kan teste deg sjølv om retslrre kan vere det rete faget for deg: Les nokre paragrafer i

forskjellige lover og prøv å fnne ut kva dei vil seie! Teil dømes reglane i forbrukarkjøpsloven kapitel 6,

skadeerstatningsloven §f1-1 og §f1-2 eller menneskeretsloven Artkkel 9. Gå også tl biblioteket og bla

lit i lrreboka for retslrre 2.


18

Politikk, individ og samfunnSosiologi og sosialantropologi

Heng saman med: Politkk og menneskeretar VG3 (kan takast uavhengig av kvarandre)

Innhald i faget: Samfunnsvitskaplege tenkemåtar Sosialisering Kulturforståing Produksjon og arbeid Fordeling av gode

Arbeidsmåtar: Føredrag Pararbeid/gruppearbeid Klassediskusjonar Aktuelle dokumentarar og artklar Utarbeide og gjennomføre spørjeundersøking Ekskursjon tl Vik fengsel

Kvifor velje faget?

Dersom du er nysgjerrig og likar å diskutere og drøfe samfunnsrelaterte spørsmål, kan faget

passe.

2 SOS er eit samfunnsfag som skal hjelpe deg tl å forstå samfunnet rundt deg.

I samfunnsfaga er det viktg å ha ei spørjande haldning.

Samfunnsfaga forsøker å fnne svar på korleis samfunnet er bygd opp og kvifor me oppfører

oss som me gjer.

Du vil lrre å drøfe problemstllingar knyt tl kultur og sosiale relasjonar.

Kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget? Samfunnsforsking, lrrar, barnehagelrrar,

sosionom, økonom, jurist, journalist, barnevernspedagog, sosionom og mange feire. Faget er svrrt

allmenndannande.

God forkunnskap å ha om du skal ta faget.

Å vere nysgjerrig og interessert i det som skjer rundt deg og oppteken av korleis menneska påverkar

samfunnet og korleis samfunnet påverkar menneska.

Eksamensform : Du kan bli trekt ut tl munnleg eksamen.

19

Politikk og menneskerettarHeng saman med: Sosiologi og sosialantropologi, men kan takast uavhengig

Innhald i faget:

Inn i politkken Den politske styringskjeda i Noreg Politske påverknadskanalar i Noreg Den internasjonale arenaen Internasjonale utordringar

Korleis jobbar de i faget: Lrrebok, nyhende, gruppe/par-arbeid, individuelt arbeid

Kvifor velje faget?: Likar å jobbe med politkk-nyhende

Kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget? Kan inngå som fag i høgare utdanning


20

Psykologi Psykologi 1Heng saman med: Psykologi 2 (kan takast uavhengig av kvarandre, men ikkje tlrådd)

Innhald i faget (hovudtema):

Psykologiens historie og utvikling Utviklingspsykologi Mennesket og lrring Psykologiens biologiske grunnlag Mennesket og helse

Korleis jobbar de i faget:

Dete er eit nyt fag for dei feste, så det er ein ny måte å tenke på med mange nye utrykk og teoriar.

Dete gjer at det er ein del forelesingar, oppgåveløysing, dokumentarar og liknande. Prøver å legge

opp faget variert, men dete vil variere frå lrrar tl lrrar.

Kvifor velje faget?

Dete er eit fag som handlar om menneske, korleis mennesket fungerer og samarbeider med andre.

Det er eit eige fag og det kan vere (er) eit reiskapsfag i mange andre fag og utdanningar. Ein tref det i

helseutdanning, lrrarutdanning, organisasjonsutdanning, idret m.m.)


Psykologi 2Det heng saman med psykologi 1. Det kan takast uavhengig av psykologi 1, men ein anbefaler å

ha gjennomført psykologi 1 først.

Innhald i faget:

Psykologien i dag Sosialpsykologi Kommunikasjon Helsepsykologi


Det er ein del gjennomgang av fagstof, blanda med dokumentarar og nokre flmar, arbeid påeigenhand og tl tder i grupper. Det er ein god del teoriar kring sosial kompetanse, grupper,roller og konfikt, samt feire modellar kring kommunikasjon. Innan helsepsykologi kjem ein innpå diagnosesystemet og førebygging av psykiske vanskar. Ein vektlegg meir akademisk skriving ipsykologi 2, så ein arbeider ein del med tekstskriving.

Kvifor velje faget? Sjå psykologi 1

Eksamens form : Munnleg eller skrifleg

21

Engelsk Internasjonal engelsk (vg2)

Internasjonal engelsk handlar om å sjå eleven og det engelske språket si rolle i ei stadig meir

globalisert verd. Hovudemna i faget er: Språk og kommunikasjon, samfunnsfag, literatur og

kultur med fokus på internasjonale utdanningstlbod og arbeidsmarknad, ulike type media -

srrskilt engelskspråklige media si rolle i det internasjonale samfunnet, det feirkulturelle

samfunnet, kulturomgrepet, ulike verdisyn og kommunikasjon, internasjonale og globale

utordingar, og ulike literrre og sakprosa tekstar om desse emna på papir og net.

Det viktgaste er å utvikla den skriflege og den munnlege kompetansen, gjennom å drøfa og

analysera ulike tema, ha minst eit større fordjupingstema med munnleg presentasjon,

boksamtalar, sjå og drøfa flm og halda seg oppdatert på mediebiletet srrleg i USA og

Storbritannia, men også i andre engelsk-talande land. Det varierer mellom individuelt arbeid og

par- eller gruppearbeid.

Internasjonal engelsk høver saman med alle andre fag. Skal du studere vidare eter vidaregåande

skule, vil mykje av pensum vera på engelsk. Å ha engelskkunnskapar utover det obligatoriske og

samstundes få kunnskap om og innsikt i tematkk kring samhandling, kultur og kommunikasjon er

gull verdt på ein global arbeidsmarknad. Gode språkkunnskapar er nytg i alle yrker. Engelsk kan

vera eit lingua franca i møte med andre.

Det er ein skrifleg og ein munnleg karakter i internasjonal engelsk

For meir informasjon om faget sjå Utdanningsdirektoratets sider:

http://www.udir.no/kl06/ENG4-01

Samfunnsfagleg engelsk (vg3)Faget bygger på Internasjonal engelsk. Målet med faget er at elevane skal tleigna seg et rikt og

nyansert ordforråd tl å kunne kommunisera om samfunnsfaglege emne både skrifleg og munnleg.

Det vil bli lagt vekt på både uformell og formell språkbruk gjennom diskusjonar, lesing av lange og

språkleg krevjande tekstar med samfunnsfagleg perspektv og bruk av informasjon basert på

statstkk og talmateriale. Faget har fokus på sentrale historiske hendingar og prosessar som har vore

vesentlege for utviklinga av det amerikanske og britske samfunnet, og det gir innsikt i politske

forhold og system i den engelskspråklege verda med hovudvekt på USA og Storbritannia. Spørsmål

knyt tl sosiale og økonomiske forhold i nokre engelskspråklege land og aktuelle internasjonale

debat-tema i disse landa er sentrale.

I samfunnsfageleg engelsk skal vi analysera ein regional eller ein internasjonal konfikt der minst eit

engelskspråkleg land er involvert, tolka minst eit større skjønnliterrrt verk og ein flm og et utval av

annen engelskspråklig literatur frå 1900-tallet og fram tl i dag, og presentera eit større

22


fordjupingsarbeid med emne frå samfunnsfagleg engelsk og vurdera prosessen. Arbeidet føregår

både på net og på papir, noko arbeid individuelt og anna i samarbeid med medelevar.

Samfunnsfagleg engelsk høver for deg som er interessert i korleis samfunnet og politkken har vore,

er og kan bli. Det er eit dynamisk fag kor vi tek opp og drøfar aktuelle nyhende. Skal du studere

vidare eter vidaregåande skule, vil mykje av pensum vera på engelsk. Å ha gode engelskkunnskapar

utover det obligatoriske og samstundes få kunnskap om og innsikt i tematkk kring historie, politske

system, kultur og samfunnsliv i USA og Storbritannia m.m., vil vera ein stor fordel på ein internasjonal

arbeidsmarknad.

Det er ein skrifleg og ein munnleg karakter i samfunnsfagleg engelsk.



Engelskspråkleg litteratur og kultur (vg3)Faget bygger på Internasjonal engelsk. Målet for opplrringa er at elevane skal kunne tolka eit utval

av tekstar i ulike sjangrar frå epokar i den engelskspråklege literaturen, frå renessansen og fram tl

vår td. Vidare skal dei analysera minst to skjønnliterrre verk samt ein flm og eit utval av andre

kunstnariske utrykksformer, for eksempel biletkunst, drøfa ulike sakprosatekster frå engelskspråklig

kultur og samfunnsliv, og ta for seg USA og Storbritannia sin kulturelle posisjon i verda i dag og

aktuelle spørsmål i det internasjonale kultur- og nyhendebildet. Elevane skal laga og presentera eit

større fordjupingsarbeid med emne frå engelskspråkleg literatur og kultur og vurdera arbeidet

undervegs. Arbeidet føregår både på net og på papir, noko arbeid individuelt og anna i samarbeid

med medelevar.

Engelskspråkleg literatur og kultur høver for deg som er glad i å ta utgangspunkt i kunst og literatur

og å drøfa historiske og notdige aktuelle tema gjennom ulike tekstar. Det gir eit djupare innblikk i

andre tder, kultur, verdiar og menneskesyn. Skal du studere vidare eter vidaregåande skule, vil

mykje av pensum vera på engelsk. Å ha gode engelskkunnskapar utover det obligatoriske og

samstundes få kunnskap om og innsikt i tematkk kring ulike literrre epokar, historie, analyse og

kultur og kommunikasjon er viktg i samhandling både privat og i eit stendig meir internasjonalt

samfunn og ein global arbeidsmarknad.

Det er ein skrifleg og ein munnleg karakter i engelsk literatur og kultur.



23



Framandspråk Fransk 1 og 2 Om du ikkje har fransk frå før, kan det vere høve tl å velje faget som programfag i vg2 (nivå 1; 5 tmar) og vg3 (nivå 2; 5 tmar).

Innhald i faget:Hovudtema på nybegynnarnivå vil vere: heimstad, venner, familie, vekedagar, månader, årstder, klokka, å handle på bakeri, å fortelje kva ein gjer i løpet av ei veke; på skulen og i fritda, kvardagsrutnar, vêret, fargane, å spørje om vegen på ukjend stad og forklare andre vegen, å kjøpe billetar, å bestlle drikke på kafé, å bestlle mat på restaurant, å snakke om mat og matlaging, å snakke om ferieaktvitetar, å snakke om kva ein har gjort, kva ein gjer og kva ein skal gjere.

Korleis ein jobbar i faget: I løpet av to år skal ein oppnå ein kompetanse i det franske språket, både skrifleg og munnleg ved hjelp av ulike hjelpemiddel; ulike type tekstar, lyteøvingar, digitale verktøy, flm, musikk, song og liknande. Kvifor velje faget?:Auka internasjonalisering gjer det nødvendig å ha kjennskap tl andre framandspråk. Fransk er eit viktg internasjonalt forhandlingsspråk og offsielt EU/FN språk saman med engelsk. Fransk snakkar ein tl dagleg hovudsakleg i Frankrike, Belgia, delar av Sveits og Canada, Karibia, Nord-vest og sentral Afrika og i delar av Asia. (44 land og 155 millionar personar).

Språk som programfag gje 0,5 språkpoeng pr år.

Kan du fransk, blir du atrakkv for:- reiseliv og turisme - bilindustrien- hotell- og restaurantbransjen - kultursektoren - ofshoresektoren - romfartsindustrien- idretsorganisasjonar - handelssektoren- internasjonalt arbeid (tolk/oversetar) - skular og universitet- humanitrre organisasjonar (tolk/oversetar) - teknologibedrifer- media - politkk

Forkunnskap: Dete er ei nybegynnarfag, så ein treng ikkje forkunnskap, men ei interesse for språk er

eit godt utgangspunkt.

Eksamensform: Skrifleg og/eller munnleg

Fordjupingspoeng: Faga gje 0,5 språkpoeng kvar, når ein tek dei om programfag

24

Tysk 1 og 2I vg2 kan ein velje Teysk nivå 1 som programfag. Dete gjeld då dei som har eit anna framandspråk

som fellesfag, tl dømes spansk. Teysk 1 er begynnaropplrring i språket.

Innhald i faget:

Mål for opplrringa er at eleven skal kunne

forstå og bruke eit ordforråd som dekkjer daglegdagse situasjonar

delta i enkle og spontane samtalesituasjonar

fnne relevante opplysningar og forstå hovudinnhaldet i skriflege og munnlege tlpassa og

autentske tekstar i ulike sjangrar

samtale om daglegliv, personar og aktuelle hendingar i språkområdet og i Noreg

samanlikne nokre sider ved tradisjonar, skikkar og levemåtar i språkområdet og i Noreg

skrive tekstar som fortel, skildrar og informerer

bruke lyte-, tale-, lese- og skrivestrategiar tlpassa føremålet

Konkrete tema kan vere:

hobbyar og fritd

familie og vener

festradisjonar (jul , påske o.a.)

skule , utdanning og framtdsplanar

Vikkge arbeidsmåtar:

lyte tl/lese og forstå tekstar

samtale om tekstar

spontane dialogar om ulike emne

pararbeid og mindre gruppearbeid med presentasjonar

lrre språkstrukturar gjennom munnlege og skriflege øvingar

Kvifor velje faget?

Teysk 1 passar for alle som er interessert i språk og ønskjer å meistre feire framandspråk. Teyskland er

ein viktg handelspartnar for Noreg, og gode kunnskapar i tysk er gunstg med tanke på ulike

nrringslivsbransjar. Språkkunnskapar kan òg gjere det enklare å studere i utlandet.

Eksamensform: Skrifleg og/eller munnleg

Fordjupingspoeng: Faga gje 0,5 språkpoeng kvar, når ein tek dei om programfag

25

Tysk 3 Heng saman med: krev fullført fellesfag tysk 2

Innhald i faget (hovudtema): Teysk 3 er ei vidareføring og fordjuping av aktviteter og emneområde frå fellesfaget tysk 2.

Hovudfokuset er todelt:

Du vil vidareutvikle din munnlege og skriflege språkkompetanse i tysk ved å møte og bruke språket i varierte og autentske situasjonar. Vi les, lytar tl og diskuterer tyskspråklege tekstar av ulike sjangrar (som noveller, roman, dikt, artklar) og ser og lytartl flmar, nyhendesendingar, musikk og bilete.

Samstundes vil du fordjupe i ulike emne innan tyskspråkleg samfunns- og kulturliv. Det kan vere emne innanfor literatur, samfunnsspørsmål, kultur, historie, språk (t.d. dialektar), geograf og politkk. Du skal også gjennomføre eit fordjupingsarbeid med emne innan tyskspråkleg literatur, samfunn og kultur.

Innhald og arbeidsformer vil minne lit om fellesfaget engelsk på vg1 berre på tysk.


Vi bruker varierte arbeidsformer. Det blir mykje par-og gruppearbeid der du trener på å snakke tysk

frit. Difor er det ein fordel om du likar å delta i munnlege aktvitetar og er med på å snakke mest

mogleg tysk i tmane. Vi har også med skriflege oppgåver både bunde der du øver inn språklege

mønstre, og frie der du skriv lengre tekstar. Lrraren bruker tysk som undervisningsspråk i større

grad enn i fellesfaget. Dei åra skulen har kunne tlby tysk3 har gruppa vore lita (5-9 elevar) slik at

elevane har hat god moglegheit tl å påverke undervisningsforma og -innhaldet, og dei har fåt

individuell oppfølging ut frå sine behov. Vi har organisere kurset med 3-4 veketmar og ei studiereise

eller ei utveksling på 10-14dagar.

Kvifor velje faget og kva yrker vil ein vere atrakkv for med dete faget?

«Å lrre seg tysk er spennende, men også lurt og viktg for hver enkelt og for Norge. Å velge tysk er en inngang tl gode jobbmuligheter, tl utviklende kulturopplevelser og tl nye bekjentskaper. Velg tysk fordi du vil jobbe i Teyskland, velg tysk fordi du vil bli lrrer, velg tysk fordi du er opptat av tysk literatur eller musikk.» Eirik Welo. Prodekan ved UIOog Are Teurmo, kompetansedirektør NOH. Kjelde: www.afenposten.no,. 9.3.2018

Du er «sikret jobb med tysk pluss økonomi eller tekniske fag. Teysk er det klart mest eterspurte språket eter engelsk.» seier Are Teurmo. afenposten.no (18.3.2018)

Teysk vert snakka av om lag 120 millionar menneske og det største morsmålet i Europa. Du vil lrre tysk på høgste nivået som studieførebuande utdanningsprogram kan tlby.

Den kompetansen er etertrakta i mange samanheng. Teyskland er Noreg sin viktgaste handelspartnar, ein av sju NHO-bedrifer har behov for tysktalande medarbeidarar.

God forkunnskap å ha om du skal ta faget?

Du likar å delta i munnlege aktvitetar og at du er viljug tl å snakke tysk i tmane. Du treng ikkje ha

full kontroll på grammatkken, men du bør ha ein grunnleggande forståing for verbbøying og

kasussystemet/setningsanalyse. Det hjelper med god innsikt i norsk og engelsk språk og grammatkk.

Eksamensform: Munnleg eller skrifleg. Fordjupingspoeng: Faget gje 1 språkpoeng.

26

http://www.aftenposten.no/

Documents

· Web viewBiologi er eit fag som er svært viktig i samfunnet i dag med alt som skjer til dømes innan bioteknologi og miljø. Ei god hjelp til å forstå spørsmål ein kjem borti