Бекітемін: М.Е.Жумагазиева

Пән: Сауат ашуҰзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Мектеп: №30 ЖОББМЖарық

Күні: 11.04.2017

Мұғалімнің аты-жөні: Г.Д.Умирзакова

Сынып: 1 «В»

Қатысқандар саны: 22Қатыспағандар саны: 0

Сабақтың тақырыбы

Жасанды жарық көздері дегеніміз не?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

1.5.2.1 жарықтың табиғи және жасанды көздерін ажырату;

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:Оқушылар жасанды жарық көздерімен таныс болады. Табиғи және жасанды жарық көздерін ажыратады.Көптеген оқушылар: Тақырыпты түсініп, тыңдап, жетекші сұрақтар арқылы талқылайды.Кейбір оқушылар:

Алған білімді өмірде қолдана алады.

Жетістік критерийлері

Өз беттерімен жұмыстана алады.Нақты сөйлеу арқылы, мәселені түсінгенін

көрсете алады.Жарық көздерін айыра алады.. Жасанды жарық көздеріне жататын зааттарды анықтайды.

Тілдік мақсаттар

жасанды-исскуственный- artifical (атификал)шамшырақ – башня- tower (тауә)

Құндылықтарды дарыту

Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу, адамгершілік, патриоттық сезім қалыптастыру.

Пәнаралық байланыстар

Ағылшын тілі, дүниетану,сауат ашу

АКТ олдану

дағдылары

Аудиожазба, таныстырылым

Бастапқы білім

Табиғи және жасанды жарық көздерін айыра біледі.. Жасанды жарық көздерін анықтайды.

Сабақ барысыСабақтың жоспарлан

ған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-

әрекет

Ресурстар

Сабақтың басыЫнтымақтастық атмос

Психологиялық дайындық

Үш тілде амандасады.

«Апта күндерімен

ферасын қалыптастыру2 минут

сәттілік»Оқушы орындарынан тұрып амандасып, мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Сабақтың ортасы15 минут

ШиратуА. Суретпен жұмыс.«Жарық- қараңғы» ойыны өтіледі. Мұғалім рет ретімен тәуліктің күндізгі және түнгі суреттерін көрсетеді.

- Неліктен қараңғыға қарағанда жарықта тым белсенді болады?

Оқушылар «жарықта айнала жақсы көрінеді» деген қорытындыға келуі керек. Адам мен жануарлардың қарым қатынасын қараңғылық шектейді.

Оқушылар күнделікті тәжірибелеріне сүйене отырып, әр уақыттағы адамның іс әрекетін көрсетеді.

Табиғи жарық

Таныстырылым, оқулықпен жұмыс

көздеріне Күн, Ай жұлдыз, найзағай, жарық қоңыздары жатады.

Ж. Тірек сөздерді орнына қою:

1. Жерде ............өмір сүру мүмкін емес. ( жарықсыз)

2. Ай мен Күн - ............. ( табиғи жарық көзі)

А/Т

- Табиғи жарық көздері әрдайым қажетті жерлерге түсе бере ме?

- Түсе бермейді.

- Ия,адам баласына жарықтың қажеттілігі артып, ерте заманнан бері жасанды жарық көздерін ойлап таба бастады. Алдымен от, алау, шырпы шам, кейіннен шырақ, майлы жіне керосинді шамдар, XIX ғасырдың соңында электр шамы пайда болды.

От ең алғашқы жасанды жарық көзі болып саналады. Уақыт өте келе адамдар сапалы жарық көзін майлы тұқымды ағаштарды, майды жіне табиғи шайырды жағып алуға болатынын білді. Ал, уақыт өте келе шақпақ арқылы тез арада тұтату әдістері алғашқы жасанды жарық көздерін шығаруға және жетілдіруге мүмкіндік берді. Соның нәтижесінде жарықты кез келген жерге орнатуға, орнын ауыстыруға, жанармаймен зарядтауға мүмкін болды.Осындай жарық көздеріне шырақ, алау, майлы шам, кейіннен пайда болған мұнай шамы жатады.

- Ендеше, ары қарай жарық

көздерін білу үшін саяхатқа шығайық.

Саяхат барысында оқушылар тапсырмаларды орындай отырып, ұпай жинайды

Т/А

1. «Кенеттен жел соғып, дауыл тұрды, теңізшілер болжамды бағытынан ауытқып кетті».

Қала көшесі.

Тапсырмада оқушыларға фотосуреттердегі жарық көздерін қарастыру және салыстыру беріледі. Бірінші суретте күндігзі уақыт бейнеленген, ал екінші суретте табиғи жарық көзі- жұлдыздар. Бірақ олардың жарығы әлсіз. Алайда қала көшелері жақсы жарықтандырылған. Оқушылар көшеге жарық беріп тұрған жарық көздерін атай

11 минут

Сергіту сәті

2 минут

алады.

- Түнде жұмыс істейтін адамдар қандай жарық көзін пайдаланады?

- мысалы, наубайханада, зауытта және фабрикада?

- Қандай маман иелері түнде жұмыс істейді?

- Біреуіңіздің ата-аналарыңыз түнгі уақытта жұмыс істесе, қандай жарық көзін пайдаланады?

-жасанды-исскуственный- artifical (атификал)

шамшырақ – башня- tower (тауә)

-Жасанды жарық көзі не үшін қажет?

Оқушыларды саяхат жасауды жалғастыратынымды айтамын:

1. “Дауыл

Пән аралық байланыс

Көркем еңбек

10 минут

күшейіп келеді. Экипаждың өмірін сақтап қалу үшін тез арада дұрыс шешім қабылдау қажет”.

- Осындайда жарық көздері маңызды ма?

- Қандай жарық көздері керек деп ойлайсыңдар?

Шамшырақ пен белгі беретін құралға ерекше көңіл аудару керек. Адам өмірін сақтап қалу үшін жарық көзінің қаншалықты маңызы бар?

Жауабы

Шамшырақ. Кемелер жартастарға соғылмау немесе суасты үңгірлеріне түсіп кетпеу үшін және жағалаудың қауіпті аумағын жарықтандырy үшін қажет.

Үлкен аспашам. Бөлмені жарықтандыру үшін керек.

Көше шамдары. Түнгі уақытта көшені жарық тандыру үшін қажет.

Белгі беретін құрал. Белгілі бір арақашықтықта белгі беру үшін керек.

“Теңізшілер шамшырақтың (маяк) жарығын көрді”.

Т/А “Шамшырақ” атты жаттығуды орындатамын.

(орындарынан тұрып орындайды).

“Көздеріңді жұмыңдар. Терең тыныс алыңдар. Теңіздің ортасында жартасты жағалау бар деп елестетіңдер. Аралдың ең биік нүктесінде шамшырақ тұр.

Әркім өзін адамдарға көмектесетін шамшырақпын деп есептесін. Аралда күшті жел тұрғанда сен қозғалмайсың. Күн демей, түн демей сен мұнара басынан жарық сәулесін шашып тұрасың. Саған адамдар сенеді, көмекке дайын тұратыныңды бағалайды, көздеріңді ашыңдар”.

Сұраңыз: “Шамшырақтың орнында өзіңді қалай сезіндің? Теңізшілерге жол көрсетy сендерге ұнай ма? Сендерге қандай жағдайда сенім артуға болады?”

Ойлан! Оқушылардан далада жанған алауды көргені болса, еске түсіріп, от жалынының күшеюін қимылмен көрсетеді.

- Алаудың қандай

жарық көзіне жатады?

Жауабы

Алау — жасанды жарық көзі. Алау отының жалыны жасанды жарық көзіне жатады.

Сонда жасанды жарық көздеріне шырақ, от, алау, ошақ, белгі беретін құрал, отшашу, шамшырақ, торшер, шам, аспашам, қолшам және т.б. жатады.

А/Ж/Т/О. Жарық көзі” ойын.

Әр топта жарық көздері бейнеленген тапсырмалар беріледі::

1. Табиғи жарық көздеріне жататын суреттерді жапсыру.

2. Жасанды жарық көздеріне жататын суреттерді жапсыру.

3. Табиғи және жасанды жарық көздері жазылған сөздерді екі топқа бөліп жазу.

Аспашам, витрина, қолшам, көше шамы, белгі беретін шам, балауыз, отшашу, ай, күн, жұлдыз, найзағай, жарқырауық қоңыз,бағдаршам. Қай топ тапсырманы қатесіз әрі жылдам орындаса, сол топ жеңіске жетеді.

(Оқушылар көздерін жұмады.)

Қайырлы таң, көздерім!

Қайырлы таң, құлақтарым!

Қайырлы таң, қолдарым!

Қайырлы таң, көздерім!

Көз көреді,

Құлақ естиді,

Қол жазады,

Аяқ жүреді.

- Ояндыңдарма, балалар?

- Ояндық!- Көз нешеу?- Құлақ нешеу?- Қол нешеу- Аяқ нешеу?- Жұп па, тақ

па?Ендеше, жұп сөзін ауаға жазайық.

Дәптермен жұмыс:Шамшырақтың суретінен аппликация жасау.

Қосымша тапсырма“Білгір” ойыны. Оқушылар екі топқа бөлініп, жасанды жарық көзін атау бойынша жарысады. Кім қатесіз көп сөз атайды, сол жеңімпаз болады.Жауабы: шырақ, от, алау, ошақ, белгі беретін құрал, отшашу, шамшырақ, торшер, шам, аспашам, қолшам және т.б.

Сабақтың соңы5 минут

А/Т/Ж/О Қалыптастырушы бағалауды өткізу.

2-тапсырма

Табиғи және

Парақшалар

жасанды жарық көздеріне мысал келтіріңіз. Суретін салыңыз.

ЖАСАНДЫ ЖАРЫҚ КӨЗІ

РефлексияА. Үйіміздегі жарық көздері қандай?

- Адам өміріндегі жасанды жарықтың маңызы бар ма?

- Ертеде жасанды жарықтар не болған?

Венн диаграммасы

Табиғи және жасанды жарық көздерін атау және жазу. Жарық

- Бағдаршам шамның пайдасы қандай?

- Ендеше, алдарында жатқан бағдаршам түсімен бүгінгі сабақта жасанды жарықты түсінгендеріміз бойынша көтере қояйық.

Оқушылар өздерінің түсінгендері туралы бағдаршам түсімен көтереді.

Жасыл түс –жақсы түсіндім

Сары түс –орташа

Қызыл түс –түсінбедім,әлі де сұрарым бар

Саралау –

оқушыларға

қалай көбірек қолдау

Бағалау – оқушыларды

ң материалды

меңгеру деңгейін

қалай

Денсаулық және

қауіпсіздік техникасыныңсақ

талуы

көрсетуді

жоспарлайсыз?

Қабілеті жоғары оқушыл

арға қандай міндет қоюды

жоспарлап

отырсыз?

тексеруді жоспарлайс

ыз?

«Еркін микрофон» ойыны. Жасанды жарық көздерін және оны қай жерде пайдаланатыны туралы ең көп айтқаны үшін оқушылар сыйлық алды. Оқушылардағы сыйлық саны әртүрлі болады.

Мадақтама сөздер.Жарайсың! Бәрекелді! Сенің қолыңнан бәрі келеді! Сен ең ақылдысың! Сен сабаққа жақсы қатыстың! Мен саған сенемін! Әлі де бірігіп жұмыстанамыз!Басбармақ, қол шапалақтау,бағдаршам арқылы және өздерін бағалау.

Денсаулық сақтау технологиялары.Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ

бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?Жеткізбесе, неліктен?Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?Жалпы бағаСабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу

туралы да ойланыңыз)?1.

2.

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?1.

2.

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?1.

2.