wa jakheelen verzamelde

22-02-14

Gerard Wijtsma

Llhqyv

Hebreeuws: Kehila, kehileGrieks: Synagoge – samenbrengen,

verzamelen, vergadering

Llhqyv

WIE RIEP HIJ BIJEEN?

Exodus 35:1

lLarsy ynb [de-lk-[a Hhsm lhqyv

wa jakheel mosjé et kal adat bené JisraëlEn verzamelde Mozes heel de vergadering van de zonen van Israël

hVj-rRsa Myrbdh Hhla Mhla rmayv

wa jomer alehem eleh he devarim asjèr tsoeahen zei tot hen: Dit zijn de woorden die

M[a [sel hvhyJHWH la’asot otamJHWH opdraagt te doen.

WAT VOLGT ER DAN?

DAN VOLGEN DE WERKTIJDEN

Exodus 35:2 Zes dagen zal werk verricht worden, maar op de zevende dag zal het voor u een heilige tijd zijn, een volledige sabbat voor de HERE;

Hhvhyl Nv[bs [bs sdqkodesj sjabbat sjabbatoon le JHWHheilige sjabbat rustdag voor JHWH

BEELDOVERDRACHT

Ex.20:10 maar de zevende dag is de sabbat van de HERE, uw God; dan zult gij geen werk doen, […]

noch de vreemdeling die in uw steden woont.

DE GEZEGENDE & GEHEILIGDE SJABBAT

Dit geldt voor alle mensen!

Genesis 2:2 Toen God op de zevende dag het werk voltooid had, dat Hij gemaakt had, rustte Hij op de zevende dag van al het werk, dat Hij gemaakt had. 3 En God zegende de zevende dag en heiligde die, omdat Hij daarop gerust heeft van al het werk, dat God scheppende tot stand had gebracht. 

yeybsh Mvy [a Myhla KrbyvWa’varek elohim et jom ha sjeviï waj qadesjEn zegende Elohim dag zeven en heiligde 

WAT IS ZEGENEN?

DE NAAM IS VERBONDEN

MET DE SJABBAT DAARDOOR IS ZE HEILIG

Mkrba ynav larsi ynb-le yms-[a VmsvWe’samoe et sjmi al bené jisraël we’ani avarechem

Num.6:27 Zo zullen zij mijn naam op de Israëlieten leggen, en Ik zal hen zegenen.

JHWH verbonden aan de Sjabbat

Wanneer JHWH de Sjabbat zegent en daardoor heiligt, kunnen wij daar dan aan voorbijgaan?Kunnnen wij het dan als onheilig aan de kant

schuiven? 

WAT GETUIGT DE SJABBAT?

Exodus 31:12,13De HERE zeide tot Mozes:

Gij dan, spreek tot de Israëlieten: maar mijn sabbatten moet gij onderhouden,

want dat is een teken tussen Mij en u, van geslacht tot geslacht, zodat gij weet,

dat Ik de HERE ben, die u heilig.  

DE SJABBAT IS EEN TEKENHet zegt: JHWH heiligt

DE ZONDAG

1. Wordt nergens als speciale dag ingesteld. 

2. De zondag wordt nergens gezegend en geheiligd.

3. De zondag wordt nergens in de Bijbel als speciale dag gevierd. 

4. Wie de Kerk wil volgen viert de zondag, wie Jesjoea wil volgen viert de Sjabbat. 

5. Heeft in de Bijbel geen speciale naam, maar gewoon dag 1 

6. Wordt nergens benoemd als dag waarop een heilige samenkomst moet worden belegd. 

ZONDAG

Volk van God

Kerk

DE ZONDAG

Ja maar, de eerste gemeente kwam bijeen op de zondag. 

Handelingen 20: 7 En toen wij op de eerste dag der week samengekomen waren om brood te breken, hield Paulus een toespraak tot hen en, daar hij van plan was de volgende dag te vertrekken, zette hij zijn rede voort tot middernacht. 8 En er waren verscheidene lampen in de bovenzaal, waar wij vergaderd waren. 9 En een zekere jonge man, genaamd Eutychus, zat in de vensterbank, en door een diepe slaap bevangen, viel hij, toen Paulus zo lang sprak, door de slaap overmand, van de derde verdieping naar beneden en werd dood opgenomen. 

Handelingen 20 is de enige expliciete verwijzing naar een samenkomst van gelovigen op de eerste dag van de week. 

DE ZONDAG

Wanneer vindt dit gedeelte plaats? 

SJABBAT 1E DAG

nacht dag nacht dag

Handelingen 20: 7 En toen wij op de eerste dag der week samengekomen waren om brood te breken, hield Paulus een toespraak tot hen en, daar hij van plan was de volgende dag te vertrekken, zette hij zijn rede voort tot middernacht. 8 En er waren verscheidene lampen in de bovenzaal, waar wij vergaderd waren. 9 En een zekere jonge man, genaamd Eutychus, zat in de vensterbank, en door een diepe slaap bevangen, viel hij, toen Paulus zo lang sprak, door de slaap overmand, van de derde verdieping naar beneden en werd dood opgenomen. 

DE ZONDAG

OM BROOD TE BREKEN 

Handelingen 20: 7 En toen wij op de eerste dag der week samengekomen waren om brood te breken, hield Paulus een toespraak tot hen en, daar hij van plan was de volgende dag te vertrekken, zette hij zijn rede voort tot middernacht. 8 En er waren verscheidene lampen in de bovenzaal, waar wij vergaderd waren. 9 En een zekere jonge man, genaamd Eutychus, zat in de vensterbank, en door een diepe slaap bevangen, viel hij, toen Paulus zo lang sprak, door de slaap overmand, van de derde verdieping naar beneden en werd dood opgenomen. 

Door onze bril: avondmaal 

Door de bril van die tijd: eten

DE ZONDAG

WANNEER VERTREKT PAULUS? 

Handelingen 20: 7 En toen wij op de eerste dag der week samengekomen waren om brood te breken, hield Paulus een toespraak tot hen en, daar hij van plan was de volgende dag te vertrekken, zette hij zijn rede voort tot middernacht. 8 En er waren verscheidene lampen in de bovenzaal, waar wij vergaderd waren. 9 En een zekere jonge man, genaamd Eutychus, zat in de vensterbank, en door een diepe slaap bevangen, viel hij, toen Paulus zo lang sprak, door de slaap overmand, van de derde verdieping naar beneden en werd dood opgenomen. 

Op Sabbat vertrekt hij niet als Toragetrouwe Jood.  

Hij vertrekt de dag erna.

Dit gedeelte zegt niets over de viering van de zondag

DE GEZEGENDE & GEHEILIGDE SJABBATGeldt voor alle volken en dus ook voor het

volk der volken Israël.

Exodus 20:8 Gedenk de sabbatdag, dat gij die heiligt; 9 zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen; 10 maar de zevende dag is de sabbat van de HERE, uw God; dan zult gij geen werk doen, gij noch uw zoon, noch uw dochter, noch uw dienstknecht, noch uw dienstmaagd, noch uw vee, noch de vreemdeling die in uw steden woont. 11 Want in zes dagen heeft de HERE de hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte op de zevende dag; daarom zegende de HERE de sabbatdag en heiligde die.

DAN VOLGEN DE WERKTIJDEN

Exodus 35:2 Zes dagen kan daaraan gewerkt worden, maar de zevende dag, de sabbat, moet een dag van volstrekte rust zijn, gewijd aan de HEER.

Hhvhyl Nv[bs [bs sdqkodesj sjabbat sjabbatoon le JHWHheilige sjabbat rustdag voor JHWH

WAT VOLGT ER DAN?

DAN VOLGT DE INSTRUCTIE VOOR DE BOUW VAN DE TABERNAKEL

DUS?

Exodus 35: 1 Mozes riep de hele gemeenschap van Israël bijeen en zei: ‘De HEER heeft opdracht gegeven om deze voorwerpen voor hem te maken. 2 Zes dagen kan daaraan gewerkt worden, maar de zevende dag, de sabbat, moet een dag van volstrekte rust zijn, gewijd aan de HEER. Iedereen die dan werkt moet ter dood gebracht worden. 3 Niemand van u mag op sabbat een vuur aansteken, waar hij ook woont.’

Bouw van de TabernakelB

ouw

van d

e T

abern

ake

lB

ouw

van d

e Ta

bern

ake

l

Bouw van de Tabernakel

Dit sta

at er n

iet bij i

n Genesis

2.

Dit sta

at er n

iet bij

in Exodus 20

Dit staat er alleen bij in het

kader van de tabernakelbouw!

De opdracht om geen vuur aan te steken

moet je lezen in de context van de bouw

van de tabernakel

Bouw van de TabernakelB

ouw

van d

e T

abern

ake

lB

ouw

van d

e Ta

bern

ake

l

Bouw van de Tabernakel

Exodus 35:3

[bsh Mvyb Mky[vsm lkb sa Vreb[-al

Lo te’varoe esj be’kol mosjvotechem be jom ha sjabbatNiet aansteken vuur in heel jullie nederzettingen op de dag van de Sjabbat“een vuur aansteken” is Vreb[ tevaroe

De stam van tevaroe is ba’ar – aansteken, verbranden, afbranden, uitbranden, verteren, in brand steken, opruimen, afgrazen, verwoesten, wegvagen

Deze vorm wijst op een intensieve actieve actie

B.v.:

Qal stam – katal = hij doodde

Piel stam – keytayl = hij vernietigde

QAL PIËL

schrijven ingriffen

beven bibberen

jagen jakkeren

branden verteren

Exodus 35:3

[bsh Mvyb Mky[vsm lkb sa Vreb[-al

Lo te’varoe esj be’kol mosjvotechem be jom ha sjabbatNiet aansteken vuur in heel jullie nederzettingen op de dag van de Sjabbat

Het vuur van

een smeltoven aansteken

Een olielamp aansteken

Exodus 35:3

[bsh Mvyb Mky[vsm lkb sa Vreb[-al

Lo te’vaaroe esj be’kol mosjvotechem be jom ha sjabbatNiet aansteken vuur in heel jullie nederzettingen op de dag van de Sjabbat

Mosjav van jashav (gaan zitten, blijven, wonen)verblijf (duur of plaats)standplaatswoonplaatsplekkring

De moshav Nahalkal in Israël

woning nederzetting

Exodus 35:3

[bsh Mvyb Mky[vsm lkb sa Vreb[-al

Lo te’vaaroe esj be’kol mosjvotechem be jom ha sjabbatNiet aansteken vuur in heel jullie nederzettingen op de dag van de Sjabbat

Stel je voor

Geen vuur op Sjabbat

Jesaja 58:13 Indien gij niet over de sabbat heenloopt door uw zaken te doen op mijn heilige dag, maar de sabbat

een verlustiging noemt

Ex.35:3 Gij zult in geen van uw woningen vuur ontsteken op de sabbatdag. moshav

Ultra Orthodoxe Joden & Orthodoxe Joden:

Verboden:

een auto te starten,

een lichtknopje in te drukken

een lamp aan te steken,

een kandelaar aan te steken

ONDERSCHEID

Takanot

Rabbijnse geboden

Torah

Het onderwijs van JHWH

Matth.15:2 Waarom overtreden uw discipelen

de overlevering der ouden? Immers, zij wassen hun handen niet,

wanneer zij brood eten. Hij antwoordde hun en zeide:

Waarom overtreedt ook gij ter wille van uw overlevering (zelfs) het gebod Gods?

Num.15:32 Terwijl de Israëlieten in de woestijn waren, betrapten zij iemand, die op de sabbatdag aan het houtsprokkelen was, 33 en zij, die hem betrapt hadden, terwijl hij aan het houtsprokkelen was, brachten hem tot Mozes en Aäron en de gehele vergadering;34 dezen stelden hem in bewaring omdat nog niet bepaald was wat met hem gedaan moest worden. 35 Toen zeide de HERE tot Mozes: Die man zal zeker ter dood gebracht worden; de gehele vergadering zal hem buiten de legerplaats stenigen.

Myje ssqm

mekosjesj etziem

Exodus 16: 19 En Mozes zeide tot hen: Niemand late ervan over tot de morgen. 20 Maar sommigen luisterden niet naar Mozes en lieten ervan over tot de morgen, maar toen was het bedorven van de wormen en stonk. En Mozes werd toornig op hen.21 Zij nu verzamelden het elke morgen ieder naar zijn behoefte; maar als de zon heet werd, smolt het. 22 En op de zesde dag verzamelden zij tweemaal zoveel brood, twee gomer voor ieder; en al de vorsten der vergadering kwamen het Mozes berichten.23 Toen zeide hij tot hen: Dit is wat de HERE gezegd heeft: een rustdag, een heilige sabbat is het morgen voor de HERE; bakt wat gij bakken wilt en kookt wat gij koken wilt; laat al wat overblijft liggen om het tot de volgende morgen te bewaren. 24 Zij lieten het dan tot de volgende morgen liggen, zoals Mozes bevolen had; toen stonk het niet, en er waren geen maden in. 25 Voorts zeide Mozes: Eet dit vandaag, want heden is het sabbat voor de HERE, vandaag zult gij het niet vinden op het veld.26 Zes dagen zult gij het verzamelen, maar op de zevende dag is het sabbat; dan is het er niet. 27 Toen er dan ook van het volk op de zevende dag heengingen om wat te verzamelen, vonden zij het niet. 28 Daarom zeide de HERE tot Mozes: Hoelang weigert gij mijn geboden en wetten te onderhouden? 29 Bedenkt, dat de HERE u de sabbat gegeven heeft; daarom geeft Hij u op de zesde dag brood voor twee dagen. Ieder moet op zijn plaats blijven; niemand mag zijn plaats op de zevende dag verlaten. 30 Toen rustte het volk op de zevende dag. 31 Het huis Israëls noemde het: manna; en het was wit als korianderzaad en de smaak ervan was als die van een honigkoek.

CHRISTENDOM

Neemt afvan

Torah

JODENDOM

Voegt toe aan Torah

Deut.12:32 Al wat ik u gebied, zult gij naarstig onderhouden; gij zult daaraan niet toedoen, noch daarvan afdoen.

Sjabbat hoeft niet

meer

Een kleermaker

mag op Sjabbat

geen speld dragen

1 Kron.9:32 Enkelen van de nakomelingen van de Kahathieten, van hun broeders, gingen over het

uitgestalde brood, om dat sabbat na sabbat klaar te maken.

(le hakien sjabbat sjabbat)

TOONBRODEN BAKKEN OP SJABBAT 

Ex.12: 16 Zowel op de eerste als op de zevende dag zult gij een heilige samenkomst hebben; generlei

arbeid zal daarop verricht worden; slechts wat door ieder gegeten wordt, alleen dat mag door u bereid

worden.

De eerste en de zevende dag van Pesach zijn Sjabbatten 

1. Ex.16: 19 En Mozes zeide tot hen: Niemand late ervan over tot de morgen. 20 Maar sommigen luisterden niet naar Mozes en lieten ervan over tot de morgen, maar toen was het bedorven van de wormen en stonk. En Mozes werd toornig op hen.

DE VERZAMELDE RAUWE MANNAH BEDIERF

Conclusie?

2. Ex.16: 21 Zij nu verzamelden het elke morgen ieder naar zijn behoefte; maar als de zon heet werd, smolt het. 

DE RAUWE MANNAH DIE NOG OP DE GROND LAG SMOLT

Conclusie?

Ex.16:22 En op de zesde dag verzamelden zij tweemaal zoveel brood, twee gomer voor ieder; en al de vorsten der vergadering kwamen het Mozes berichten.23 Toen zeide hij tot hen: Dit is wat de HERE gezegd heeft: een rustdag, een heilige sabbat is het morgen voor de HERE; bakt wat gij bakken wilt en kookt wat gij koken wilt; laat al wat overblijft liggen om het tot de volgende morgen te bewaren. 24 Zij lieten het dan tot de volgende morgen liggen, zoals Mozes bevolen had; toen stonk het niet, en er waren geen maden in.

DE RAUWE MANNAH BEDIERF EN SMOLT

1. bakt wat gij bakken wilt

2. en kookt wat gij koken wilt;

 3. laat al wat overblijft liggen om het tot de volgende morgen te bewaren. 

klaargemaakte mannah

rauwe

mannah

mannah

Ex.16:22 En op de zesde dag verzamelden zij tweemaal zoveel brood, twee gomer voor ieder; en al de vorsten der vergadering kwamen het Mozes berichten.23 Toen zeide hij tot hen: Dit is wat de HERE gezegd heeft: een rustdag, een heilige sabbat is het morgen voor de HERE; bakt wat gij bakken wilt en kookt wat gij koken wilt; laat al wat overblijft liggen om het tot de volgende morgen te bewaren. 24 Zij lieten het dan tot de volgende morgen liggen, zoals Mozes bevolen had; toen stonk het niet, en er waren geen maden in.

Gebakken of gekookt en goed afgesloten zouden er geen maden in zitten!

DUS: het wonder zat in het feit dat rauwe mannah niet bedierf op de Sjabbat

WAT moet je doen met rauwe mannah op de Sjabbat?

1 Kron.9: 31 En Mattitja, een van de Levieten, – hij was de eerstgeborene van de Korachiet Sallum – had ambtshalve het toezicht op de bereiding van het bakwerk, 32 en enige van de Kehatieten, hun broeders, hadden tot taak, elke sabbat het toonbrood neer te leggen.

[bs [bs NykhlLe’hakien sjabbat sjabbat

To prepare it every Sabbath (KJ)

Om die alle sabbatten te bereiden (SV)

Num.28: 9 En op de sabbatdag twee gave, éénjarige schapen en twee tienden fijn meel als spijsoffer, aangemaakt met olie, en het bijbehorend plengoffer. 10 Het is het brandoffer van de sabbat op elke sabbat boven het dagelijks brandoffer en het bijbehorend plengoffer.

Geen vuur?

Jesaja 58:13 Indien gij niet over de sabbat heenloopt door uw zaken te doen op mijn heilige dag, maar de sabbat een verlustiging noemt, de heilige dag des HEREN van gewicht, en die eert door noch uw gewone bezigheden te doen, noch uw zaken te behartigen, of ijdele taal uit te slaan, 14 dan zult gij u verlustigen in de HERE en Ik zal u doen rijden over de hoogten der aarde en u doen genieten het erfdeel van uw vader Jakob, want de mond des HEREN heeft het gesproken.

WANT in zes dagen heeft de HERE de hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte op de zevende dag; daarom zegende de HERE de sabbatdag en heiligde die.

Ex.20:11

3 argumenten van de Allerhoogste

WANT gij zult gedenken, dat gij dienstknechten in het land Egypte geweest zijt, en dat de HERE, uw God, u vandaar heeft uitgeleid met een sterke hand en met een uitgestrekte arm; daarom heeft u de HERE, uw God, geboden de sabbatdag te houden.

Deut.5:15

Er blijft dus een sabbatsrust voor het volk van God. 

Want wie tot zijn rust is ingegaan, is ook zelf tot rust gekomen van zijn werken, evenals God van de zijne.

Hebr.4:9,10

Sabbat omdat Hij

rust.

Sabbat omdat Hij bevrijdt van het

slavenjuk

Sabbat als hoop

op de eeuwige Sabbat

Hebr.4: 8 Want indien Jozua hen in de rust gebracht had, zou Hij niet (meer) over een andere, latere dag gesproken hebben. 9 Er blijft dus een sabbatsrust voor het volk van God. 10 Want wie tot zijn rust is ingegaan, is ook zelf tot rust gekomen van zijn werken, evenals God van de zijne. 11 Laten wij er dus ernst mede maken om tot die rust in te gaan, opdat niemand ten val kome door dit voorbeeld van ongehoorzaamheid te volgen. 12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneenscheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het schift overleggingen en gedachten des harten; 13 en geen schepsel is voor Hem verborgen, want alle dingen liggen open en ontbloot voor de ogen van Hem, voor wie wij rekenschap hebben af te leggen. 14 Daar wij nu een grote hogepriester hebben, die de hemelen is doorgegaan, Jezus, de Zoon van God, laten wij aan die belijdenis vasthouden. 15 Want wij hebben geen hogepriester, die niet kan medevoelen met onze zwakheden, maar een, die in alle dingen op gelijke wijze (als wij) is verzocht geweest, doch zonder te zondigen. 16 Laten wij daarom met vrijmoedigheid toegaan tot de troon der genade, opdat wij barmhartigheid ontvangen en genade vinden om hulp te verkrijgen te gelegener tijd.

“Wie het beest en zijn beeld aanbidden, of wie het merkteken van zijn naam draagt,

ze krijgen

geen rust, overdag niet en ’s nachts niet.’

Hier komt het aan op de standvastigheid van de heiligen,

die zich houden aan Gods geboden

en aan de trouw van Jezus.”

Openbaring 14:11,12