vodi ^ niz mikrofilmuvanata arhivska gra\a od stranska proveniencija

$Page 1: vodi ^ niz mikrofilmuvanata arhivska gra\a od stranska proveniencija$
DR@AVEN ARHIV NA REPUBLIKA MAKEDONIJA

V O D I ^

NIZ MIKROFILMUVANATA ARHIVSKA GRA\A

OD STRANSKA PROVENIENCIJA

S k o p j e, 2006

Vodi~ niz mikrofilmuvanata arhivska gra|a od stranska proveniencija

1

D r ` a v e n a r h i v n a R e p u b l i k a M a k e d o n i j a

2

Izdava~: Dràven arhiv na Republika Makedonija

Za izdava~ot: m-r Sa{o Jankulovski

Redakcija za izrabotka na Vodi~ot: Qup~o Zorov, Kiril Jordanovski, Sowa

Popovska, Petar Zajkovski i m-r Risto Hristov

Podgotovka na publikacijata: Qup~o Zorov, Kiril Jordanovski,

m-r \or|i Stoj~evski, Tronda Pejovi}, Marija Ivanovska, Violeta

Stojanova, Alenka Lape, Suzana Stamboliska-Me~evska

Korektura: Tronda Pejovi}, Sowa Popovska

Kompjuterska obrabotka: Oddelenie za AOP

Umnoùvawe i ukori~uvawe: Oddelenie za za{tita na arhivska gra|a


3


4

S O D R @ I N A:

Voved ...................................................................................................................... 5

Avstrija .............................................................................................................. 11

Bugarija .............................................................................................................. 23

Velika Britanija ............................................................................................. 53

Germanija Sojuzna Republika........................................................................ 65

Germanija Demokratska Republika .............................................................. 75

Italija ................................................................................................................ 79

Rusija ................................................................................................................... 89

Soedineti Amerikanski Dràvi................................................................ 107

Francija ........................................................................................................... 121

[vajcarija ........................................................................................................ 147


5

V O V E D

Od samoto osnovawe vo 1951 godina, Dràvniot arhiv na Republika

Makedonija zapo~na so tragawe po raznesenoto istorisko bogatstvo, koe

prodolùva i denes, koga slavime jubilej od 55 godini. Osnovnata cel na ova

tragawe e zbogatuvawe na depoata na Dràvniot arhiv na Republika

Makedonija so dokumenti {to }e frlat dopolnitelna svetlina vrz minatoto

na eden narod, ~ie postoewe bilo i s¢ u{te e predmet na negirawe.

Potrebata od istraùvawa vo stranskite arhivi e sogledana u{te pred

osnovaweto na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija. Be{e sosema jasno

deka nitu edno pova`no pra{awe od na{ata nacionalna istorija ne moè

nau~no da se obraboti bez da se konsultiraat i da se koristat dokumentite

zgrièni vo stranskite arhivi.

Dim~e Stojanov-Mire, eden od osnova~ite na arhivskata dejnost vo

Makedonija, so svojata deviza „bez dokumentacija nema nacija“, }e uspee da se

izbori kaj nadle`nite organi da obezbedat sredstva za sistematska

istraùva~ka rabota vo stranstvo.

Sistematskite istraùvawa vo stranstvo, koordinirani preku

Glavniot arhivski sovet na FNRJ i Akademskiot sovet na FNRJ, Makedonija

gi zapo~nala u{te vo dale~nata 1952 godina, koga dvajca istraùva~i bea

isprateni vo Turcija, a od 1953 godina istraùvawata se pro{iruvaat i na

Avstrija.

Od 1959 godina Dràvniot arhiv na Republika Makedonija gi po~nuva

sistematskite programirani istraùvawa vo stranstvo. Za sproveduvawe na

istraùva~kite aktivnosti se angaìrani golem broj nau~ni rabotnici od

Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij“ vo Skopje i od Institutot za

nacionalna istorija. Od devedesettite godini na minatiot vek vo


6

istraùva~kite aktivnosti po~naa da se vklu~uvaat i arhivski rabotnici od

Dràvniot arhiv na Republika Makedonija.

So postignatite rezultati od istraùvawata vo stranstvo Dràvniot

arhiv na Republika Makedonija se izbori i prerasna vo mati~na institucija -

koordinator na istraùvawata vo Republika Makedonija.

Za razlika od istraùvawata na nau~nite rabotnici, koi naj~esto se

naso~eni kon odredeni temi, nastani, li~nosti i oddelni dokumenti,

istraùvawata na arhivskite rabotnici se pokompleksni i posistematski,

odnosno fondovski, i tie se diktirani od potrebata da se obrati vnimanie na

pomalku prou~enite periodi od na{eto minato.

Istraùvawata na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija

otsekoga{ bea naso~eni kon centrite na politi~kata mo} od XIX i prvata

polovina na XX vek, onamu kade {to se kroela i se kroi sudbinata na Evropa,

a posebno sudbinata na Balkanot. Dràvniot arhiv na Republika Makedonija

sproveduva{e sistematski istraùvawa vo: Avstrija, Belgija, Bugarija,

Velika Britanija, SR i DR Germanija, Grcija, Italija, Kanada, Polska,

Romanija, SAD, SSSR, Turcija, Ungarija, Francija, ^SSR, [vajcarija,

[vedska i vo [panija.

Po raspa|aweto na porane{nata jugoslovenska federacija i

proglasuvaweto na Republika Makedonija za suverena i nezavisna dràva,

intenzitetot na istraùvawata vo stranstvo se zgolemuva. Dràvniot arhiv

na Republika Makedonija zapo~nuva sorabotka na povisoko nivo, sklu~uvaj}i

bilateralni dogovori za sorabotka so soodvetni arhivski slu`bi i

institucii (so nekoi zemji dogovorite se obnoveni po vtor i tretpat) vo

Turcija, Bugarija, Romanija, Slovenija, Albanija, Polska, Avstrija, Italija,

Velika Britanija, Germanija, Ungarija, Hrvatska, Francija, Crna Gora,

[vedska, Srbija i Crna Gora, Ruskata Federacija i vo Bosna i Hercegovina,

so Institutot za slavjanovedenie i balkanistika pri Ruskata akademija na

naukite, Arhivot na Ruskata akademija na naukite vo Sankt-Peterburg i so

istraùva~kiot institut pri Memorijalniot centar za Holokaustot vo

Va{ington, i dr.

So dobivaweto nezavisnost i so me|unarodnoto priznavawe na

Republika Makedonija Dràvniot arhiv na Republika Makedonija stana


7

polnopraven ~len na Me|unarodniot arhivski sovet. Toa zna~e{e vklu~uvawe

na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija vo rabotata na telata na MAS

i vklu~uvawe vo Me|unarodniot informativen centar za izu~uvawe na

izvorite za istorijata na Balkanot i na Mediteranot so sedi{te vo Sofija.

Istraùvawata za postariot period od istorijata glavno bea naso~eni

kon Vatikan i Sveta Gora vo Grcija, kon Rusija kako i kon Turcija za

dokompletirawe na dotoga{ malku prou~enite srednovekovni - starosloven-

ski rakopisi i popisni defteri od XV i XVI vek. Najgolemiot del od

istraùvawata se naso~eni kon periodot na prerodbata vo XIX vek i

vostani~kite aktivnosti na Makedoncite (1878, 1903), Balkanskite vojni,

podelbite na Makedonija i Prvata i Vtorata svetska vojna.

Zatoa pogolem akcent e staven na istraùvawata na fondovite na

ministerstvata za nadvore{ni raboti na Velika Britanija, Francija,

Italija, Germanija, Avstrija i na balkanskite zemji. Osobeno vnimanie im e

posveteno na izve{taite {to stranskite konzuli gi ispra}ale do svoite

ministri od teritorijata na Makedonija.

Rezultatite od pove}egodi{nite istraùvawa vo stranstvo mu

ovozmoìja na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija da pokrene

izdavawe na pove}e edicii na dokumenti, kako {to se: „Avstriski dokumenti

za istorijata na makedonskiot narod“, „Turski dokumenti za istorijata na

makedonskiot narod“, „Britanski dokumenti za istorijata na makedonskiot

narod“, „Francuski dokumenti za istorijata na makedonskiot narod“,

„Italijanski dokumenti za istorijata na makedonskiot narod“, „Srpski

dokumenti za istorijata na makedonskiot narod“, „Egejska Makedonija vo

NOB“, „Egejska Makedonija vo Gra|anskata vojna“, kako i pove}e tematski i

poedine~ni izdanija.

Kako rezultat na pove}edeceniskoto sistematsko i programirano

istraùvawe vo stranskite arhivi, Dràvniot arhiv na Republika

Makedonija vo svoite trezori ima sobrano pove}e od eden milion

mikrosnimki, koi se neodminliv izvor za istorijata na makedonskiot narod i

svedok za negoviot ve~en streme` i ideal da se izbori za nezavisna i suverena

dràva.


8

Celta na ovoj Vodi~ e da se prikaè del od dokumentite istraèni vo

stranskite arhivi, so {to tie }e £ stanat podostapni na nau~nata i

po{irokata javnost. Velime del od dokumentite, bidej}i vo Vodi~ov se

prezentiraat podatoci za obrabotenite mikrofilmovi od stranska

proveniencija, za koi se izraboteni nau~no-informativni sredstva.

Vo soglasnost so zakonskite i podzakonskite akti {to go reguliraat

istraùvaweto vo stranskite arhivi i koristeweto na arhivskata gra|a,

dokumentite istraèni vo stranstvo se dostapni za koristewe po istekot na

tri godini od nivnoto evidentirawe vo knigite na Dràvniot arhiv na

Republika Makedonija. Istraùva~ot {to ja donel arhivskata gra|a od

stranstvo dobiva prioritet za eventualno nejzino publikuvawe.

Dràvniot arhiv na Republika Makedonija vedna{ po osnovaweto, koga

po~nale i prvite istraùvawa vo stranstvo, se soo~il i so kadrovski

problemi okolu obrabotkata na arhivskata gra|a istraèna vo stranstvo.

Nadvore{nite sorabotnici, koi vo po~etokot se javuvaat kako istraùva~i,

nemale obvrska da podgotvat NIS za mikrofilmuvanata arhivska gra|a. Del

od fondovite {to se sre}avaat vo Vodi~ot imiwata gi dobile pri

evidentiraweto vo knigite na Dràvniot arhiv. Fondovite istraèni vo

stranstvo naj~esto se vodat kako fondovi na ministerstvata za nadvore{ni

raboti na soodvetnite zemji ili institucii. Vo po~etnite godini na

istraùvaweto nau~nite rabotnici vr{ele tematski istraùvawa, poradi

{to na edna mikrofilmska lenta se presnimeni delovi od pove}e razli~ni

fondovski celini. Arhivskata gra|a istraèna vo stranstvo gi nosi svoite

originalni signaturi. Naslovite na fondovite vo Vodi~ot, koi se prikaàni

samo na makedonski jazik, a ne se prevedeni na soodvetniot jazik, naj~esto

nazivite gi dobile pri evidentiraweto vo knigite na Dràvniot arhiv na

Republika Makedonija. Od tie pri~ini tie ne se davaat vo prevedena forma.

Isto taka, del od fondovite se prikaàni samo so broj, a ne i so ime, poradi

toa {to taka se evidentirani vo soodvetnite institucii.

Po odnos na jazikot na mikrofilmuvanata arhivska gra|a, se dava

osnovniot jazik na koj taa e napi{ana na krajot na institucijata ili zemjata.

Ako na odredena mikrofilmska lenta arhivskata gra|a e na pove}e jazici

navedeni se site jazici, pri {to posebno e naglasen jazikot koj preovladuva.


9

Na sekoja mikrofilmska lenta, vo koja stanuva zbor za diplomatska prepiska,

se sre}avaat dokumenti na pove}e stranski jazici, koi se prilog na

dostavenite akti.

Entuzijazmot i potrebata da im se pomogne na nau~nite prosleduva~i

na ova neprocenlivo bogatstvo na dokumenti go natera na{iot kolega Kiril

Jordanovski da se zafati so sistematizirawe i grupirawe na istraènite

dokumenti vo forma na mikrofilm. Negovata makotrpna pove}egodi{na

rabota na ovaa problematika gi natera nadle`nite slu`bi i izvr{iteli

sistematski i planski da prijdat kon razotkrivawe na sodrìnskite

podatoci za istraènata arhivska gra|a od stranska proveniencija.

So vklu~uvaweto na site izvr{iteli od Dràvniot arhiv na Republika

Makedonija so poznavawe na odredeni stranski jazici ovozmoèno e

publikuvaweto na Vodi~ot na mikrofilmuvana arhivska gra|a od stranska

proveniencija. Se nadevame deka toj }e predizvika golem interes, osobeno kaj

nau~nata javnost.

Vo Vodi~ot, po azbu~en red se navedeni podatocite za zemjite od koi e

istraèna arhivskata gra|a, kako i za instituciite vo koi taa e zgrièna.

Isto taka, toj gi sodrì i nazivite na fondovite, grani~nite godini i

sodrìnskite podatoci za istraènata arhivska gra|a.

Za razlika od tematskite istraùvawa, pri fondovskite istraùvawa,

vo ramkite na odredena fondovska celina, moè da se najde i arhivska gra|a

{to ne se odnesuva na istorijata na Makedonija.

Pred Dràvniot arhiv na Republika Makedonija vo bliska idnina stoi

predizvikot da podgotvi i da publikuva vodi~ ili soodvetno nau~no-

informativen sodrìnski pregled za kserokskopiranata arhivska gra|a od

stranska proveniencija.


10


11

AVSTRIJA

ÖSTERREICH

KU]EN, DVORSKI I DR@AVEN ARHIV - VIENA

HAUS-, HOF- UND STAATSARCHIV WIEN

Broj na mikrofilmovi: 46

Sodrìna:

1. 1904-1906 g. Signatura: XIV/177

FOND: AVSTRISKI KONZULAT - SOLUN, IZVE[TAI

ÖSTERREICHISCHES KONSULAT - SALONIK, BERICHTE

Informacii za dejstvuvaweto na Makedonskiot komitet; podatoci za

~etite niz Makedonija i nivnoto dejstvuvawe, brojot na komitite i

nivnite vojvodi, brojot i imiwata na `rtvite, kako i sudiri na turska

vojska so makedonskite komiti.

2. 1906-1907 g. Signatura: XV/169

Vostani~ki pe~at vo nekoi gradovi vo Makedonija; te{kata polo`ba na

Makedoncite i nivno iseluvawe od Makedonija.

3. 1910-1911 g. Signatura: XV/175

„Zakon za ~etite“ - obraboten; na inicijativa na Jane Sandanski se

organizira protesten miting protiv naseluvaweto na Muhamedancite vo

Makedonija; politi~kata sostojba vo Solunskiot vilaet; antagonizmot

me|u Mladoturskiot komitet i turskata vojska; stavot na komisijata

sprema Sandanski.

4. 1911-1915 g. Signatura: XV/176

Sostojbata vo zemjata, vnatre{ni priliki, formirawe politi~ki

klubovi; informacii za Albanija; informacii za Sandanski; polo`bata

na hristijanite; podgotovki na turskata vlada za reformi vo

Makedonija; dejnost na ~etite.


12

5. 1902-1915 g. Signatura: XV/177

Informacii za Makedonskiot komitet /za ~lenstvoto, organizacijata,

vooruùvaweto, raziduvawe vo rakovodstvoto i dr./; hronolo{ki spisok

na izvr{enite atentati od makedonskite ~eti vo Solun; Zakon so koj se

regulira upravata na Grcija vo zazemenite teritorii na Makedonija;

Bukure{ki mir; podatoci za iseluvaweto od okupiranite teritorii i

doseluvawe na nehristijansko naselenie vo Makedonija; {areni

etnografski priliki i nacionalni i religiozni netrpelivosti; rusko

politi~ko vlijanie.

6.1901 g. Signatura: XVI/192

Dejnosta na ~etite vo Makedonija; Zatvorawe na ~lenovi od

Organizacijata i opasnost istata da bide otkriena; Sudski procesi

protiv makedonskata inteligencija.

7. 1897-1901 g. Signatura: XVII/193

Izvestuvawe okolu mo`nostite za vostanie vo Makedonija; agitacija na

gr~ki ~eti vo Makedonija; Srpskata propaganda i politi~kata

atmosfera vo Makedonija; Dejstvuvaweto na makedonskiot komitet i

ilegalnoto vnesuvawe na oru`je vo Makedonija.

8. 1867-1874 g. Signatura: XVII/200

Situacijata vo Solun; Prepiska vo vrska so vostanieto vo Makedonija;

Polo`bata vo Makedonija.

9. 1834-1878 g. Signatura: 318

FOND: AVSTRISKI GENERALEN KONZULAT VO SOLUN

ÖSTERREICHISCHES KONSULAT - SALONIK

Informacii vo vrska so verata, {kolstvoto, trgovijata; Postoeweto na

razbojni~ka banda sostavena od Albanski dobrovolci; podatoci za

naselenieto; Peticija na Makedonija protiv pripojuvawe na Bitola kon

Kneèvstvoto Bugarija; Navleguvawe na Avstrija vo Makedonija i

podgotovki za vostanie.


13

10. 1909-1911 g. Signatura: XIII/156

FOND: AVSTRISKI KONZULAT, BITOLA, IZVE[TAI

ÖSTERREICHISCHES KONSULAT - MONASTIR, BERICHTE

Celiot film se odnesuva na Bitola:

Situacijata po Mladoturskata revolucija; apsewe na porane{nite

~lenovi na Organizacijata i politi~kite priliki vo Makedonija;

albanskite klubovi i mitingot vo Bitola; favorizirawe na srpskata

propaganda od Mladoturcite, Kongres za Kucovlasite; rasturawe na

voeni sudovi vo Bitola; odnosot na Mladoturcite - Porta; osnovawe

komisija „Osmansko bratimuvawe“.

11. 1911-1913 g. Signatura: XIV/157

Borba na frakciite vo Mladoturskata partija; Mladoturskiot komitet

vo svoi race ja prezema celata dràvna i administrativna vlast,

ufrluvawe na gr~ki i bugarski ~eti vo Makedonija; razo~aruvawe na

Makedonija od novonastanatiot reìm, ]ustendilski kongres na

delegati na Organizacijata; nuspe{nite pregovori pome|u ~lenovite na

Organizacijata i albanskite organizacii.

12. 1897-1899 g. Signatura: XV/180

Dejnosta na Makedonskiot komitet; otvarawe srpski u~ili{ta vo

Makedonija; antagonizmot me|u Bugarija i Srbija vo Makedonija;

dodeluvawe berati na 3 egzarhii vo Makedonija; Pe~albari Makedonci

vo Bugarija, Romanska u~ili{na propaganda.

13. 1891-1896 g. Signatura: XVI/181

Romanski u~ili{ta vo Makedonija; Romanska crkva vo Makedonija;

rabotata na srpskiot konzulat vo Bitola; otvarawe na Romanski

konzulat vo Makedonija; otvorawe na francuski vicekonzulat vo

Bitola; ufrlawe na bugarski vooruèni ~eti vo Makedonija; Afera -

[tip; rabotata na istra`na komisija na Portata, koja ne pokaàla

rezultati.

14. 1880-1885 g. Signatura: 53

FOND: POLITIЧKI ARHIV - XV BUGARIJA

POLITISCHES ARCHIV - XV BULGARIEN

Situacija vo Bugarija; Makedonska liga; Odnosot na Bugarija kon

Makedonija, Peticija na Makedoncite od Sofija po povod ~len 23 i 26


14

od Berlinskiot kongres; Mitingot vo Sofija i zaklu~ocite po istiot;

Prilozi od vesnici koi go tretiraat makedonskoto pra{awe.

15. 1900-1902 g. Signatura: 57

Predvostani~ki nastani vo Makedonija

VIII Makedonski kongres odràn vo Sofija; napisi i komentari vo

vesnici so prilozi okolu Makedonija; zabele{ki od Viena: „ [ansite za

edno vostanie vo Makedonija“, raspoloènieto vo Makedonija,

nacionalni razliki vo Makedonija, odnos i stavovi na golemite sili;

podatoci vo vrska so grabnuvaweto na misionerkata Mis Elena Ston,

Makedonsko-Odrinski komitet, borbata me|u dvete krila i glasovite za

revolucionernoto dvièwe vo Makedonija.

16. 1896-1918 g. Signatura: 62

Reformski akcii vo 3-te vilaeti Solun, Kosovo i Bitola; povtorno

aktivirawe na Organizacijata i barawe da se re{i makedonskoto

pra{awe; rezime od odràniot miting vo Sofija; diplomatska borba

me|u Bugarija i Srbija okolu Makedonija; Memorandum na Makedonija od

Sofija; Bugarija reagira za situacijata vo Makedonija - odnosno za

sostojbata na Makedonija pod srpska vlast.

17. 1861 g. Signatura: LXXXIII/986

FOND: POLITIЧKI ARHIV - XII, TURCIJA

POLITISCHES ARCHIV - XII, TÜRKEI

Izve{taj od Carigrad do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Viena vo koj go izvestuva za otvarawe Ruski konzulat vo Bitola.

18. 1861-1869 g. Signatura: LXXXIII/987

Informacija za ruskiot konzul vo Bitola.

19. 1868-1869 g. Signatura: LXXXIV/998

Izve{taj od Carigrad vo koj se davaat podatoci za {kolstvo, okolu

pra{aweto za èlezni~ki linii, odnosite me|u Bugarija i Srbija vo

vrska so crkovnite pra{awa, aktivnostite na katoli~kata crkva vo

Makedonija; sostojbite vo Bugarija; situacijata vo Srbija.


15

20. 1876-1877 g. Signatura: LXXXIV/1010

Tekst od turskiot ustav; Carigradska konferencija.

21. 1877 g. Signatura: LXXXV/1011

Carigradskata konferencija; administrativnata podelba i nezadovol-

stvoto kaj narodot vo Bitola.

22. 1877-1880 g. Signatura: LXXXV/1015

Stav na golemite sili kon zemjite pod turskata uprava i za{titni~kiot

stav na Rusija kon ovie zemji; Srpsko-Turskata vojna; podatoci za San

Stefanska Bugarija.


Prepis za uslovi za mir; posledici od San Stefanskiot mir.


Protesti od makedonski op{tini vo vrska so pripojuvaweto na

Makedonija kon Bugarija, protesti na tursko naselenie vo Bitola za

pripojuvaweto.


Protesti na islamskoto naselenie.


Protesti protiv administrativnata podelba, Rodopska komisija.


Stavovi na golemite sili za situacijata vo Turcija; vostanie vo

Makedonija i negovoto zadu{uvawe, Berlinski dogovor.


Berlinski dogovor; zadu{uvawe na vostanieto vo Makedonija.


16

29. 1882 g. Signatura: LXXXVI/1023

Barawe na bugarskata egzarhija za dobivawe berati za bugarskata

mitropolija vo Makedonija.

30. 1881-1894 g. Signatura: 167

Vooruùvaweto na makedoncite vo Bugarija; ekspanzionisti~ki

stremeì na Avstro-Ungarija kon Makedonija; ruska akcija za osnovawe

Balkanska konfederacija; akcija za obedinuvawe na Isto~na Rumelija so

Bugarija; informacii za zlo~ini vo Makedonija; komitetot vo Sofija,

odnosot me|u patrijar{ijata i egzarhijata; bunt vo Albanija;

navleguvawe na bugarski bandi vo Makedonija; rusko-francuski intrigi

okolu Makedonija; gradewe èlezni~ka linija koja }e gi povrzuva

Bugarija i Makedonija; srpskata propaganda.

31. 1894-1902 g. Signatura: 168

Odnosot na balkanskite zemji so Turcija i nivnite aspiracii;

Statisti~ki podatoci za Romanci vo Makedonija i za crkovnata

avtonomija, miting vo Sofija, stav na golemite sili za polo`bata vo

Makedonija, iseluvawe na Makedonci, formirawe na vooruèni grupi -

makedonsko dvièwe, rabota na Makedonskiot komitet vo Sofija i

nemo}ta na bugarskite vlasti da ja spre~at nivnata rabota, Skopska

mitropolija; vo Makedonija moè da se digne vostanie bez pomo{ od

nadvor; Borba za duhovna/crkovna prevlast vo Makedonija.

32. 1904-1905 g. Signatura:169

Situacijata po vostanieto; Prilikite vo Makedonija, slab uspeh na

akcijata za sproveduvawe na reformite, Taen sojuz me|u Bugarija i

Srbija, Romanska aktivnost, ideja za povtorna izgradba na razurnatite

sela vo Makedonija po vostanieto i propagandite vo Makedonija.

33. 1905-1911 g. Signatura: 170

Navleguvawe na bugarski ~eti vo Makedonija; polo`bata na

hristijanite vo Prizren, navleguvaweto na Avstro-Ungarski trupi vo

Turcija; Sudiri na komitite so turski ~eti; namerata na turskata vlada

za zatvorawe na egzarhiskite {koli; Dejnosta na Italija na Balkanot;

Memorandum do Portata za za{tita na naselenieto; Posleden taen

kongres na Makedonskiot komitet; Politi~kite interesi na Germanija i

Francija kon Turcija; Spogodba me|u Bugarija, Srbija i Crna Gora

protiv Portata; doseluvawe na muhamedanci vo Makedonija; Civilni

agenti; Kuzovlasi, Mladoturskata revolucija i nivnata aktivnost za


17

donesuvawe na Ustav vo 1876 god.; Dodeluvawe na op{ta amnestija na

politi~kite prestapnici; Zaostruvawe na odnosite me|u Srbija i

Avstro-Ungarija; Izbor na turskiot parlament; Komitetot na

„Obedinenie i napredok“, vo vrska so albanskoto dvièwe.

34. 1863-1913 g. Signatura: 317

Informacii okolu vojskata i voenite ednici; Albansko dvièwe vo

Debar i Prizren; Albanskata akciona partija vo Debar; za idnoto

konstituirawe na Albanija; prilikite vo Albanija; reformi vo

Makedonija; rabotata na Makedonskiot komitet; aferi vo Makedonija -

[tip /otkrivawe na oru`je/ i teror vrz Makedoncite; informacija za

vojvodite od VMRO; Otomanski Srbi vo Skopje.

35. 1863-1913 g. Signatura: 316

FOND: PRATENIЧKI ARHIV - CARIGRAD

KONZULARNI IZVE[TAI

GESANDSCHAFTSARCHIV - KONSTANTINOPEL

KONSULATSBERICHTE

Informacii za verata i crkvata; odnosot muslimani-hristijani; kolera

vo Solun; Albanska liga; Komitet vo Makedonija; Srpska {kola vo

Skopje; Prilikite vo vilaetot Kosovo; podatoci za Berlinski kongres;

statisti~ki podatoci za Makedonija; sudirot me|u bugarskite i turskite

~eti; pqa~ka{kite bandi i nezadovolstvoto na hristijanite; ufrluvawe

na ~eti vo Makedonija; plan za atentat na gr~kite konzuli vo

Makedonija od strana na Makedonskiot komitet; naseluvaweto na

muhamedanci vo Makedonija; prilikite vo Turcija po Mladoturskata

revolucija; odnosot na Sandanski vo vrska so mladoturskata revolucija

nova administrativna teritorijalna podelba na Makedonija vo

zazemenite teritorii od strana na Grcija i Srbija; Zasedanie na

Sobranieto na Otomanskite Srbi vo Skopje; voenite {teti vo vilaetot

Bitola; konflikti okolu odreduvawe na granicite; Zbliùvaweto me|u

Srbija i Grcija protiv Bugarija; poseta na prestolonaslednikot

Aleksandar vo Bitola.

36. 1878-1908 g. Signatura: 359

FOND: POLITIЧKI ARHIV - PRUSIJA

MIROVEN DOGOVOR

POLITISCHES ARCHIV - PREUSSEN

FRIEDENSVERTRAG

Berlinski kongres


18

37. 1878-1918 g. Signatura: 360

Neizmenetite odredbi na San Stefanskiot dogovor vo odnos na

Berlinskiot dogovor; materijali za Berlinski kongres, Isto~na

Rumelija; Konferencija na socijalistite vo Stokholm.

38. 1911-1918 g. Signatura: 361

FOND: POLITIЧKI ARHIV, SVETSKA VOJNA

POLITISCHES ARCHIV, WELTKRIEG

Okolu voenite makedonski zarobenici, prisilnoto regrutirawe na

Makedoncite vo srpskata vojska, sostojbata na Makedonskiot front,

Stokholmski kongres na socijalisti~kite partii.

39. 1904-1905 g. Signatura: 362

FOND: POLITIЧKI ARHIV

CIVILEN PRESTAVNIK VO MAKEDONIJA

POLITISCHES ARCHIV

ZIVILAGENT IN MAKEDONIEN

Okolu reformite vo Makedonija; Mirc{tetskata programa i op{tata

sostojba vo Makedonija; Organizacijata kako najvaèn faktor vo vrska

so vostanieto, za dejnosta na ~etite na Gruev i To{ev, Sugarev, crkovni

spogodbi /egzarhija-patrijar{ija/, za atentatite, borbata na Sandanski

so vrhovistite, dejnosta na makedonskite ~eti pod vodstvo na poznatite

vojvodi, Kongres na skopskiot revolucioneren okrug, zaklu~oci od

posledniot Makedonski taen kongres.

40. 1906-1907 g. Signatura: 363

Atentati i borbi vo Makedonija, antagonizam Bugarija-Srbija;

Uni{tuvaweto na ~etata na Sugare; Propagandite na balkanskite zemji;

Zapisnici od sednici na civilnite pratenici, vodeni od generalniot

inspektor.

41. 1907 g. Signatura: 364

Zaìvuvaweto na ~etite vo Solun i Bitola; zapisnici od sostanokot na

civilnite pratenici; naoruùvaweto na hristijanite; za reformite vo

Makedonija.


19

42. 1908 g. Signatura: 365

Situacija vo Makedonija; Jazot vo Organizacijata - vrhovisti;

Zapisnici od sostanok na civilnite pratenici; Propaganda na

balkanskite zemji; Statistika za storenite zlo~ini vo Makedonija od

strana na Grcija i Bugarija; Proglasuvawe na Ustavot od 1876 god.;

Mladoturska aktivnost; za reformite vo Makedonija.

43. 1909 g. Signatura: 368

„Centralniot komitet za obedinuvawe i progres“ - sobir vo Solun;

Zapisnici od sostanocite na civilnite pratenici; situacijata na

Mladoturcite vo Makedonija; vrskata me|u Albanija i Mladoturcite;

stavot na Makedonija kon Mladoturcite; stavot na golemite sili kon

Mladoturcite.

44. 1896-1897 g. Signatura: 366

FOND: ARHIV NA AMBASADATA VO CARIGRAD

IZVE[TAI ZA SKOPJE

BOTSCHAFTSARCHIV IN KONSTANTINOPEL

BERICHTE ÜBER SKOPJE

Izve{tai vo koi se opi{uva situacijata vo Skopje: istra`na komisija;

prekin na slu`bata na srpski jazik vo gr~kata crkva; Te{koto

sproveduvawe na reformite; Gr~kiot pravoslaven mitropolit

Ambrozius; dogovor na Bugarija i Grcija za zaedni~ko dejstvuvawe vo

Makedonija i navleguvawe na nivnite ~eti; Italijanskata aspiracija

kon Albanija.

45. 1897-1900 g. Signatura: 367

Grani~ni sudiri; Albanskiot taen komitet; Politi~kata sostojba vo

vilaetot Kosovo; Otvarawe na bugarski crkvi i u~ili{ta; Konfliktot

me|u Bugarija i Srbija; vooruùvawe na hristijanite; Makedonskoto

pra{awe; Zasileno doseluvawe na muhamedanci vo Skopje i iseluvawe na

hristijanite.

46. 1877-1917 g. Signatura: 1305

FOND: POLITIЧKI ARHIV- DIPLOMATSKA PREPISKA

POLITISCHES ARCHIV - DIPLOMATISCHE KORRESPONDENZ

Po~etok na neprijatelstvata me|u Rusija i Turcija; Srbija i objavuva

vojna na Turcija, Portata se obra}a za mir, San Stefano, reagirawe na


20

naselenieto, rabotata na stranskata komisija vo Carigrad, stav na

golemite sili za Balkanot, Balkanski vojni /podgotovki, voeni

operacii/; Proklamacija za nezavisnost na Albanija; londonski dogovor,

zbliùvawe na Srbija i Grcija protiv Bugarija, nastani pred II–ta

Balkanska vojna (objavuvawe, tek i prekin), Bukure{kiot mir, stavot na

golemite sili kon dogovorot i revizija na istiot.

Jazik: germanski

AVSTRISKA NACIONALNA BIBLIOTEKA - VIENA

ÖSTERREICHISCHE NATIONALBIBLIOTHEK


Sodrìna:

1. 1889 g. Signatura: LXXX/949

FOND: KARL HRON „NARODNOSTA NA MAKEDONSKITE

SLOVENI“

KARL HRON „DAS VOLKSTUM DER SLAWEN MAKEDONIENS“

Podatoci za narodnosta na Makedonskite Sloveni.

2. 1919-1941 g. Signatura: 76

FOND: STATII

1. TROCKI - VO BALKANSKITE ZEMJI

2. J. SAKASOV, NEOSLAVIZAM BALKANSKA FEDERACIJA

I SOCIJALDEMOKRATIJA

3. O.B. VOJNI ZA MAKEDONIJA

4. D. POPOVI], ZA MAKEDONIJA

5. J. SAKASOV, VISTINATA ZA MAKEDONIJA

AUFSÄTZE ÜBER MAKEDONIEN

1. TROTZKI - IN DEN BALKANLÄNDERN

2. J. SAKASOV, NEOSLAWISMUS BALKANFÖDERATION UND SO-

ZIAL

DEMOKRATIE

3. O. B. KÄMPFE UM MAKEDONIEN

4. D. POPOVIKJ, ÜBER MAKEDONIEN

5. J. SAKASOV, DIE WAHRHEIT ÜBER MAKEDONIEN

Jazik: germanski


21

VOEN ARHIV VIENA

KRIEGSARCHIV WIEN


Sodrìna:

1. 1689 g. Signatura: LXXX/955

FOND: 1. POHODI PROTIV TURCIJA

2. ZABELE[KI I REFLEKSII NA SLAVNO ORU@JE NA

AVSTRO - UNGARIJA

1. FELDZÜGE GEGEN DIE TÜRKEI

2. ANNOTATIONEN UND REFEXIONEN ÜBER DIE RUHMWAFFEN

ÖSTERREICHS

„Zabele{ki i odrazi na pobedonosniot carski grof“ vo 1689, naslov pod

koj se nao|aat zabele{ki i komentari na carskiot grof za negovata

rabota i slu`buvawe. Iznesuva svoi zabele{ki za Pikolomini vo Bosna,

pi{uva za Skopje.

2. 1917 g. Stokholm Signatura: 78

FOND: MATERIJALI NA DU[AN POPOVI]

MATERIALIEN VON DUSAN POPOVIKJ

Mirovniot proekt i re{avaweto na Makedonskoto pra{awe; odnosot na

Bugarija i Srbija vo odnos na Makedonija.

3. 1783-1885 g. Signatura: 151

FOND: KIA , 9, 11, KIA 21,22,30,45

Izve{tai od patuvawa niz Makedonija, podatoci za naselenieto,

etni~ki sostav na naselenieto, statisti~ki podatoci za naselenieto i

nivno zanimawe.


22

4. 1689-1912 g. Signatura: 152

FOND: FRAGMENTI OD KNIGI [TO SE ODNESUVAAT

ZA MAKEDONIJA

FRAGMENTE AUS BÜCHERN BETREFFEND MAKEDONIEN

Knigi, spisanija, studii i prira~nici vo koi ima podatoci za

makedonskoto naselenie; Avstriski pohodi protiv Turcija; Portreti na

carevi i knezovi na Avstrija, Pikolomini.

Jazik: germanski


23

BUGARIJA, N R BUGARIJA, REPUBLIKA BUGARIJA

BQLGARIX, N R BQLGARIX, REPUBLIKA BQLGARIX

CENTRALEN DR@AVEN ISTORISKI ARHIV

CENTRALEN DQR_AVEN ISTORI+ESKI ARHIV


Sodrìna:

1. 1889 -1943 g. Signatura: 4266

Snimki:1815

FOND: 1075 - DRU[TVOTO ILINDEN (1943)

Smetkopotvrdi, raspiski, fakturi, spisoci na lica i zdruènija za

nivnite pridonesi vo fondot na Ilindenskata organizacija;

smetkopotvrdi izdadeni od Ilindenskata organizacija na poedinci za

nivnite uslugi vo tekot na 1943 godina

FOND: 370 - DIREKCIJA NA BUGARSKATA POLICIJA (1923-1942)

Informacii za: navleguvaweto na komitskite ~eti od Bugarija na

teritorijata na SHS; formiraweto na partijata Demokrati~eski

sgovor; oruèniot incident na srpsko-bugarskata granica; pojavuvaweto

na dobruxanski razbojni~ki bandi i prezemeni merki za borba protiv

niv; baraweto za odobruvawe sredstva za razuznava~ki celi;

dejstvuvaweto na razbojni~ki bandi; dosieto na ~lenot na VMRO Asen

Nikolov za 1936-1937 godina, vo koe se zboruva i za dejnosta na Pavel

[atev; navleguvaweto na ~etiri~lenata grupa na VMRO na ~elo so Asen

Nikolov na jugoslovenskata teritorija zaradi sproveduvawe

teroristi~ki akcii, za ranuvaweto i apseweto na Asen Nikolov; za

makedonskite ~eti na Ivan Mihajlov, Protogerov, Bunev i dr.

FOND: 125 - PUNDEV VASIL MARINOV (1927-1935)

Informacii za statijata „Zasitenost od terorot“ i bro{urata

„Bratoubistvo“ od Vasil Marinov Pundev; za deklaracijata od P.

[andanov za izleguvaweto od VMRO na Georgi Hristov i Kiril

Prli~ev; za bro{urata „Eden pozitiven odgovor“ od Aleksandar

Protogerov i G. P. Hristov; za statijata na Herman Vendel „Di

Makedoni{e frage“ izdadena od makedonskata studentska organizacija

vo stranstvo; ot~et za finansiskoto rabotewe na Nacionalniot komitet

na Sojuzot na makedonskite dobrotvorni dru{tva vo Bugarija.

Jazik: bugarski, germanski


24

FOND: 246 - BUGARSKA EGZARHIJA - CARIGRAD (1889-1890)

Informacii za protestantskata propaganda vo Prilepsko i Pore~ka

okolija (Kosovsko), vo Kuku{ i za prisvojuvaweto na nivnite imoti vo

tekot na 1889-1890 godina; za otvoraweto na katoli~ki u~ili{ta na

francuski jazik vo Burgas; programa i materijali od godi{noto

sobranie na Bugarskoto evangelisko dru{tvo.

FOND: 1075 - DRU[TVOTO ILINDEN (1929, 1943)

Pristapnici za vklu~uvawe vo Ilindenskata organizacija vo Sofija vo

tekot na 1942-1943 godina i za vklu~uvawe vo dru{tvoto „Ilinden“ vo

tekot na 1921-1929 godina.

2. 1881-1946 g. Signatura:4267

Snimki:1512

FOND: 125 - PUNDEV VASIL MARINOV (1931-1935)

Ot~et za finansiskoto rabotewe na Nacionalniot komitet na Sojuzot

na makedonskite dobrotvorni dru{tva vo Bugarija; deklaracija od P.

[andanov za izleguvaweto od VMRO na Georgi Hristov i Kiril

Prli~ev; bro{urata „Eden pozitiven odgovor“ od Aleksandar

Protogerov i G. P. Hristov; statijata „Zasitenost od terorot“ i

bro{urata „Bratoubistvo“ od Vasil Marinov Pundev i dr.

Jazik: bugarski, germanski

FOND: 246 - BUGARSKA EGZARHIJA - CARIGRAD (1881-1891)

Informacii za: prepiskata na arhimandritot Metodi Kusev so K.

[apkarov, Biol~ev, A. G. Kusev i op{tinite vo vrska so tepawata,

grabeìte, opoàruvawata, ubistvata, leèweto vo zatvor, katoli~kata

i gr~kata propaganda, intrigite i nasilstvata na gr~kite vladici ; za

odzemaweto na crkvi i manastiri, za Prilep kako prosveten centar na

Makedonija, antinarodnoto povedenie na mitropolitot Natanail,

odnosot na bugarskoto op{testvo sprema Makedonija; prepiska na

bugarskiot egzarh Josif za {ireweto na protestantskata i katoli~kata

propaganda vo tekot na 1888 -1890 godina i dr.


Dosie na ~lenot na VMRO Asen Nikolov za 1936 -1937 godina, vo koe se

zboruva i za dejnosta na Pavel [atev; navleguvaweto na ~etiri~lenata

grupa na VMRO na ~elo so Asen Nikolov na jugoslovenskata teritorija

za sproveduvawe na teroristi~ki akcii; za ranuvaweto i apseweto na

Asen Nikolov.


25

FOND: 1075 - DRU[TVOTO ILINDEN (1932-1946)

Zapisni~ka kniga na dru{tvoto „Ilinden“ vo periodot od 25.10.1942 do

28.07.1944 godina.


Zapisni~ka kniga od sostanocite na Privremenata komisija za

formirawe na dru{tvoto „Ilinden“ od porane{nite ~lenovi na

Makedonsko-odrinskata organizacija, vodena od 12.02. do 18.05.1921

godina; zapisnici od sostanocite na organite i telata na dru{tvoto

„Ilinden“ od 19.05.1921 do 25.11.1923 godina.

FOND: DRU[TVOTO ILINDEN (1932-1943)

Zapisnici od sostanocite na rakovodnite organi i tela na dru{tvoto

„Ilinden“ vo periodot od avgust 1931 do septemvri 1946 godina.

3. 1898-1965 g. Signatura: 4294

Snimki: 1392

FOND: CARSKI BUGARSKI GENERALEN KONZULAT - SOLUN

CARSKI BQLGARSKI GENERALEN KONZULAT - SOLUN

BUGARSKI KONZULAT - SEREZ I DR. BQLGARSKI KONZULAT - SEREZ I DR.

Prepiska na Bugarskiot generalen konzulat vo Solun i Konzulatot vo

Serez so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i veroispoved vo Sofija

i Carskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo Atina vo vrska so

podgotovkite za vostanie vo Makedonija; sostojbata na zatvorenicite vo

gr~kite zatvori; vo vrska so priznavaweto na pravoto na sopstvenost na

lica {to se preselile vo Bugarija, a imotite im ostanale vo Grcija; za

sostojbata vo Makedonskata revolucionerna organizacija; za odnosot na

komitetite sprema propagandite, polo`bata na naselenieto i dr.; za

obidite na ~lenovite na VMRO za mirno re{enie na makedonskoto

pra{awe; za dejnosta na Vtoroto politi~ko oddelenie na MNR vo vrska

so makedonskite raboti; prepiska na I. Mihajlov vo vrska so

makedonskoto osloboditelno dvièwe, dejnosta na emigracijata,

politikata na bugarskata vlada sprema VMRO, i dr.; prepiska na Kiril

Prli~ev vo vrska so sostojbite vo VMRO i politikata na Bugarija,

smrtta na T. Aleksandrov, i dr.; za razgovorite na bugarskiot

diplomatski agent vo Peterburg so ruskite pretstavnici za

makedonskoto pra{awe; za politikata na Mladoturskiot komitet, i dr.

Jazik: bugarski, ruski, gr~ki, germanski, francuski

4. 1897-1915 g. Signatura: 4297


26

Snimki: 1798

FOND: BUGARSKI KONZULAT VO BITOLA

BQLGARSKO TQRGOVSKO AGENTSTVO V BITOLA

Prepiska na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola so MNR vo

Sofija i so bugarskite agentstva vo Skopje i vo Solun za

administrativnite merki na gr~kite vlasti protiv "bugarskoto"

naselenie; za apseweto na lica osomni~eni za sorabotka so

Revolucionerniot komitet, za sudskite procesi protiv niv i donesenite

presudi; za terorot vr{en od bugarskite ~eti i za turskata odmazda vo

selata; prepiska me|u bugarskiot trgovski agent vo Bitola, MNR vo

Sofija i pretsedatelot na Sv. sinod za nazna~uvaweto na mitropolitot

Grigorij; izve{tai na Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad,

MNR vo Sofija i bugarskite trgovski agentstva vo Solun, Skopje i vo

Bitola vo vrska so crkovno-u~ili{noto delo vo Makedonija; izve{tai

za sporot me|u egzarhistite i patrijar{istite; za apseweto na vidni

gra|ani i u~iteli obvineti za sorabotka so revolucionernite komiteti;

za dejstvuvaweto na revolucionernite komiteti vo Makedonija; za

dvièweto na vooruènite ~eti i za nivnite akcii; za Vini~kata afera

i nejzinite posledici; protestna nota vo vrska so grabnuvaweto na mis

Ston; za oruènite sudiri me|u ~etite i turskite poteri; za

reorganizacijata na vojskata i zasiluvaweto na àndarmerijata; za

{ireweto na propagandite i sudirite me|u niv; za reorganizacijata na

vojskata i àndarmerijata vo vrska so sproveduvaweto na reformite vo

Turskata Imperija; za terorot vrz naselenieto od sobira~ite na danok i

od razbojnicite; za yverstvata na albanskite razbojni~ki bandi; i dr.

Jazik: bugarski, gr~ki, francuski, turski

5. 1898-1903 g. Signatura: 4298

Snimki: 1787

Izve{tai od Bugarskoto agentstvo vo Bitola do MNR vo Sofija,

diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i trgovskite agentstva vo Solun i

vo Skopje za zlostorstvata na Turcite i odnosot na stranskite konzuli;

za masovnoto begawe na naselenieto vo Bugarija; za borbata me|u

Egzarhijata i Patrijar{ijata i odnosot na vlastite kon ovaa borba; za

{ireweto na sosednite propagandi; za naseluvaweto na Albancite na

makedonski teritorii; za razbojni{tvata na albanskite bandi; za

zasiluvaweto na srpskata propaganda; za naporite za prezemawe merki za

za{tita na bugarskite interesi vo Makedonija; izvestuvawa za nasilni

potur~uvawa, grabeì, ubistva i maltretirawe na narodot od

muslimanite; za finansiraweto na egzarhiskite u~ili{ta i

voveduvaweto na sovremen bugarski jazik namesto kirilometodievskiot;

statisti~ki podatoci za naselenieto i izrabotka na etnografska karta

na Makedonija; delovoden protokol za prepiskata na Agentstvoto vo

periodot 1898-1903; i dr.


27

6. 1898-1905 g. Signatura: 4299

Snimki: 1789


Sofija i agentstvata vo Carigrad, Skopje i vo Solun za napadot na

albanskite razbojnici na manastirot „Sv Joan“ vo s. Raj~ica; za

prestojot na ruskiot konzul Rostkovski vo Debar; za sudewata na

u~itelite obvineti za u~estvo vo komitetite; za sudirite na komitskite

~eti so turska vojska i àndarmerija; za politi~kite zatvorenici

osudeni na smrt ili doìvoten zatvor; za osudenicite isprateni za

Bodrum, Rodos i Sirija; za formiraweto turski komiteti vo Bitola; za

slu~ajot na u~itelkite obvineti za u~estvo vo „ènskiot

revolucioneren komitet“; za apsewata na lica obvineti za vrski so

komitite i polo`bata vo zatvorite; za grabnatite lica zaradi otkup od

strana na turski i albanski bandi; za masovnite pretresi, apsewa i

sudewa poradi poseduvawe na oru`je i municija; prepiska vo vrska so

naporite za priznavawe na bugarskite trgovski agenti vo Evropska

Turcija od strana na ruskiot i dr. konzuli vo Bitola; izvestuvawe za

podobruvaweto na odnosite me|u Bugarija i Turcija; za me{aweto na

Rusija i Avstrija vo makedonskoto pra{awe; za primenata na reformite

vo Makedonija; za razgovorite me|u bugarskiot agent i srpskiot konzul

za nivnite interesi vo Makedonija i vo Stara Srbija; i dr.

Jazik: bugarski, francuski

7. 1903-1912 g. Signatura: 4300

Snimki: 1747

Prepiska me|u Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i MNR vo

Sofija, Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad i agentstvata vo

Solun i vo Skopje vo vrska so reorganizacijata na turskata policija i

àndarmerija; za pomo{ta od bugarskata vlada i drugi institucii za

nastradanite od turskite zlostorstva i za na~inot na rasporeduvaweto

na pomo{ta; izve{tai za dejnosta na Revolucionernata organizacija vo

Bitolskiot vilaet i za oruènite sudiri me|u turskite vojski i

vostanicite; za zasilenite merki na bezbednost od strana na turskite

vlasti po Solunskite atentati i zgolemuvaweto na nemirite vo

Bitolskiot vilaet; za voenite zasiluvawa na turskata vojska i nejzinoto

zabrzano vooruùvawe; za dodeluvaweto pomo{ vo hrana i obleka vo

nastradanite regioni; za pretresite za poseduvawe na oru`je i apsewata

vr{eni od turskite vlasti pri goneweto na dejcite na Komitetot;

pregledi na brojot na zatvorenicite i nivnite dela vo zatvorite vo

Makedonija; spisoci na politi~kite zatvorenici, izve{tai za nivnoto

sudewe i za amnestiraweto na del od niv; upatstva za sproveduvawe na

Mirc{tegskite reformi; delovodni protokoli na isprateni pisma; i

dr.


28

Jazik: bugarski, francuski, turski

8. 1903-1905 g. Signatura: 4301

Snimki: 1817

Prepiska me|u MNR vo Sofija, Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i

trgovskite agentstva vo Solun, Skopje i vo Bitola za: sostojbata vo

Makedonija; neminovnosta od vostanie; predlogot za reformi do

Visokata Porta od Rusija i od Avstrija; dejnosta na Revolucionernata

organizacija vo Bitolsko; stranskite propagandi vo Makedonija;

re{avaweto na prosvetno-crkovnite problemi; borbite me|u

patrijar{istite i egzarhistite; izve{tai i protestni noti za:

atentatite vo Solun; apsewata, sudewata i egzekuciite na u~esnicite vo

atentatite; dejnosta na Reformskata komisija i primenata na reformite

vo Makedonija; razre{uvaweto i nazna~uvaweto stranski konzuli vo

Bitola; odrazot na polo`bata vo Makedonija vo stranskiot pe~at i

zainteresiranosta na evropskite sili za makedonskite problemi;

polo`bata po Ilindenskoto vostanie i deleweto pomo{ od Balkanskata

komisija vo London; terorot vr{en od turskite vojnici vrz naselenieto

vo Makedonija; statisti~ki podatoci za nacionalnata, verskata i

jazi~nata pripadnost na naselenieto od Ohridskata eparhija; i dr.


9. 1894-1907 g. Signatura: 4302

Snimki: 1820

Prepiska na MNR vo Sofija so trgovskite agentstva vo Makedonija vo

vrska so nazna~uvaweto lekari i na~inot na isplata na nivnite

primawa; izve{tai za oruèni sudiri na turskata vojska so bugarskite i

gr~kite ~eti; za akciite na komitskite ~eti i odmazdata na turskata

vojska vrz naselenieto; za sostojbata vo zatvorite i problemot so

amnestiranite zatvorenici; za emigriraweto na naselenieto od

Makedonija; za borbata me|u stranskite propagandi vo Makedonija; za

sproveduvaweto na finansiskite reformi vo Evropska Turcija; za

vlo{enata polo`ba na naselenieto vo Bitolskiot vilaet i za

zloupotrebite pri sobiraweto danoci po selata; za nepravilnostite vo

rabotata na Finansiskata komisija; za pretresite vo selata vo potraga

po komiti; za terorot i ubistvata na nevinoto naselenie; za ubistvata,

ucenite i maltretirawata od turski i albanski razbojni~ki ~eti; i dr.


10. 1905-1907 g. Signatura: 4303

Snimki: 1783


29

Izve{tai i prepiska na MNR vo Sofija so Bugarskoto diplomatsko

agentstvo vo Carigrad i Trgovskoto agentstvo vo Bitola za sostojbata na

u~ili{noto delo vo Bitolskiot vilaet; prepiska na Agentstvoto so

golemiot vezir na Bitolskiot vilaet za prezemawe strogi merki za

spre~uvawe na sudirite me|u „Grcite“ i „Bugarite“; vo vrska so baraniot

kredit za lokacija za crkva od strana na mitropolitot Grigorij;

izve{tai za terorot vr{en od turskata vojska, gr~kite i arnautskite

bandi vrz naselenieto vo Bitolskiot vilaet; za preminuvaweto na

patrijar{iski sela pod nadle`nost na Egzarhijata; za {ireweto na

srpskata propaganda i masakrite na nevinoto naselenie vr{eni od gr~ki

~eti; za oruènite sudiri me|u turskite vojski i komitskite ~eti;

protesti na MNR vo Sofija i bugarskite agentstva do civilnite agenti

i do konzulite na golemite sili protiv deportiraweto na politi~kite

zatvorenici vo zatvorite vo Mala Azija i vo Afrika; spisoci na

u~ili{ta {to se zatvoreni od turskite vlasti i na u~iteli na koi im

zabraneto da ja vr{at dol`nosta; tabelarni pregledi na {tetite

napraveni vo tekot na 1903 god.; pregledi i spisoci na osudeni lica od

bitolskiot Vonreden sud; statut i pravilnik na VMRO; „Osnovi na

VMRO“ - bro{ura; i dr.


11. 1904-1907 g. Signatura: 4304

Snimki: 1785

Prepiska na MNR vo Sofija so Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo

Carigrad, Trgovskoto agentstvo vo Bitola, Egzarhijata, crkovnite

op{tini i dr.; izve{tai za polo`bata na naselenieto po vostanieto vo

Makedonija; za odnosot na golemite sili i na balkanskite dràvi

sprema nakedonskoto pra{awe; za sostojbata na VMRO i rascepot vo

Organizacijata na centralisti i vrhovisti; za na~inot i tekot na

prebrojuvaweto na naselenieto vo Evropska Turcija; za dejnosta na

stranskite propagandi vo Makedonija; za posetata na stranski

diplomati vo Makedonija zaradi sobirawe etnografski podatoci za

re{avawe na makedonskoto pra{awe; za stavot na bugarskata vlada za

reformite vo Makedonija i za re{avaweto na makedonskoto pra{awe;

statisti~ki podatoci za sostojbata na crkovnoto i u~ili{noto delo vo

Makedonija; izvadoci od knigata na Brut „Osnova na VMRO“ za celite,

zada~ite i organizacijata na VMRO; statisti~ki podatoci za ~etite vo

Bitolskiot vilaet i nivnite vojvodi; instrukcii na MNR vo Sofija do

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad da prezeme ~ekori za za{tita na

naselenieto vo Makedonija od nasilstvata na turskata vlast; za sudirite

na ~etite na VMRO so turski vojski i gr~ki ~eti; i dr.

Jazik: bugarski, francuski, gr~ki, turski

12. 1905-1908 g. Signatura: 4305

Snimki: 1828


30

Prepiska na MNR vo Sofija i Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad so

trgovskite agentstva vo Bitola, Solun i vo Serez za terorot od turskata

vojska i àndarmerija vrz naselenieto vo Makedonija; za gr~kata

propaganda i terorot vr{en od gr~ki ~eti; za sudirite na gr~kite ~eti

so turskite vojski i poplakite na naselenieto do konzulite na golemite

sili; za terorot na turskite i arnautskite razbojni~ki ~eti; vo vrska so

proektot za sudskite reformi podgotven od Rusija i od Avstro-Ungarija;

za ulogata i polo`bata na àndarmerijata vo Makedonija; za dejnosta na

Vonredniot sud vo Solun vo vrska so pretresite, zatvorawata i

sudewata, kako rezultat na razni aferi; za polo`bata na bugarskoto

crkovno-u~ili{no delo vo Makedonija; za stavot na bugarskata vlast vo

vrska so re{enieto na turskata vlast za status-kvo na crkovnoto

pra{awe; statisti~ki podatoci za zatvorenite politi~ki osudenici; za

brojnata sostojba na bugarskite, srpskite, gr~kite i romanskite

u~ili{ta, crkvi, u~iteli, u~enici i dr.

Jazik: bugarski, francuski, gr~ki, turski

13. 1905-1907 g. Signatura: 4306

Snimki: 1800

Prepiska na trgovskite agentstva vo Bitola, Solun, Serez i vo Skopje so

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i MNR vo Sofija za sudskite

procesi na zatvorenicite osudeni poradi sorabotka ili u~estvo vo

~etni~ki akcii; barawa od bugarskite agentstva za osloboduvawe ili

povtorno sudewe na zatvorenicite; izve{tai za borbite na revoluci-

onernite ~eti so turskite vojski kako i za me|usebnite borbi na

centralisti~kite i vrhovisti~kite ~eti; za dejnosta na propagandite i

dejstvuvaweto na gr~kite i srpskite ~eti; za pritisocite vrz

egzarhiskoto naselenie da se vrati kon Patrijar{ijata; za barawata na

naselenieto do Hilmi-pa{a za samonaoruùvawe kako i dozvola za

samoodbrana od gr~kiot teror; spisoci na zatvorenicite vo bitolskiot

zatvor; spisoci na pomiluvanite i na oslobodenite zatvorenici; za

posetata na Makedonija i is~eznuvaweto na amerikanskiot korespondent

Alber Soni{en; i dr.

Jazik: bugarski, turski, francuski, gr~ki

14. 1906-1909 g. Signatura: 4307

Snimki: 1816

Prepiska na Trgovskoto agentstvo vo Bitola so Diplomatskoto

agentstvo vo Carigrad i so drugite trgovski agentstva i so MNR vo

Sofija za dejstvuvaweto na revolucionernite ~eti; za terorot na

turskiot asker vrz nevinoto naselenie; za dejstvuvaweto na stranskite

propagandi; za borbite me|u egzarhistite i patrijar{istite; za


31

formiraweto na Elinomakedonskiot komitet so cel da se bori za

gr~kite interesi; izve{tai vo vrska so reformite vo turskata policija;

za prezemenite merki za reorganizacija na turskata vojska i policija; za

sostojbata na egzarhiskite i patrijar{iskite u~ili{ta vo Bitolskiot

vilaet i za u~itelskiot kadar; za prestojot na stranski dopisnici vo

Makedonija i za nivnoto izvestuvawe za sostojbata vo zemjata; za

masovnoto zaminuvawe na naselenieto na pe~alba vo Amerika; za

terorot od turskite i arnautskite razbojni~ki bandi; za formiraweto i

rabotata na Komisijata za re{avawe na crkovnite sporovi; za

formiraweto na Bitolskiot konstitucionen klub; vo vrska so

proklamiraweto nezavisnost na Bugarija; naredbi za reorganizacija na

turskata vojska po Mladoturskata revolucija; spisoci na ubienite i

maltretiranite lica od turskata vojska i ba{ibozuk; materijalno-

finansiska prepiska, i dr.

Jazik: bugarski, gr~ki, francuski, turski

15. 1901-1911 g. Signatura: 4310

Snimki: 1820


Sofija i so drugite agentstva za dejnosta na Gr~kiot komitet i ~etite i

merkite protiv niv; za tursko-bugarskite odnosi; za deklaracijata na

VMRO za solidarnost so Mladoturskiot komitet; za odrazot na

Carigradskata kontrarevolucija vo vilaetot; dejnosta na Voeniot klub

na mladoturcite; dejnosta na Mladoturskiot komitet; za odnosot na

muslimanskoto i hristijanskoto naselenie sprema fermanot za sluèwe

voena obvrska vo turskata vojska; za re{avaweto na crkovno-u~ili{noto

pra{awe vo Bitolskiot vilaet; za dejnosta na bugarskiot Konstitucio-

nen klub vo Bitola; za Zakonot za ~etite i negovoto sproveduvawe; za

priznavaweto na politi~kata nezavisnost na Bugarija od strana na

Turcija; izvadoci od mladoturskite vesnici za politikata na Bugarija;

statisti~ki podatoci za brojnata sostojba na naselenieto, u~ili{tata i

u~enicite vo Bitolskiot vilaet; statisti~ki podatoci za brojot na

egzarhiskoto i patrijar{iskoto naselenie; spisok na selata vo

Bitolskata kaza, na is~eznatite lica po vostanieto, i dr.

Jazik: bugarski, francuski, turski i gr~ki

16. 1911-1912 g. Signatura: 4311

Snimki: 1721


Sofija, Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad i trgovskite

agentstva vo Solun i vo Skopje za dejnosta na revolucionernite ~eti vo

Bitolskiot vilaet; za prestojot na delegati na VMRO vo London i

nivnata misija za pridobivawe na javnoto mislewe za Makedonija; za


32

bomba{kata afera vo [tip; za politikata na kabinetot na ministerot

Ge{ov; za Manifestot na Balkanskiot komitet vo London za itni

reformi vo Makedonija i vo Albanija; za rabotata na Reformskata

komisija; za srpskata propaganda vo Makedonija i odnosot na

mladoturcite kon nea; za baraweto na Vlasite da im se dozvoli upotreba

na vla{kiot jazik vo crkvite i vo u~ili{tata; za vooruùvaweto na

turskoto naselenie vo Makedonija; za albanskoto nacionalno dvièwe; i

dr.

Jazik: bugarski, francuski; turski; romanski

17. 1912 g. Signatura: 4312

Snimki: 1721


Sofija, Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i so trgovskite agentstva

vo Solun i vo Skopje za: nasilstvata i ubistvata od turskite ~eti i

vojskata vrz hristijanskoto naselenie; dejnosta na Reformskata

komisija vo Makedonija; izve{tai i prepiska na MNR vo Sofija so

Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad i Trgovskoto agentstvo

vo Bitola i Albanija za dejnosta na avstriskite agenti vo Makedonija i

vo Albanija; za pregovorite na pretstavnici na Mladoturskiot komitet

so makedonski dejci za smiruvawe i prestanuvawe na revolucionernata

dejnost; za mobilizacijata na turskata i bugarskata vojska; za rabotata

na Bugarskata egzarhija; za pripadnosta na manastirite Slep~e, Zrze i

Treskavec; za sudskite procesi i presudi na obvinetite ~etnici za

nivnoto u~estvo vo bomba{ki atentati; za partiskite borbi me|u

Mladoturskiot komitet i liberalite i za albanskoto nacionalno

dvièwe; za podgotovkite na Bugarskoto trgovsko agentstvo za

napu{tawe na Bitola i zaminuvawe vo Bugarija.

18. 1907-1911 g. Signatura: 4313

Snimki: 1766

Prepiska me|u Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i MNR vo

Sofija, Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i trgovskite agentstva vo

Solun i vo Skopje za: terorot na turskite vlasti i turskite i

albanskite razbojni~ki bandi vrz hristijanskoto naselenie i

protestnite noti protiv turskite zulumi; za otvoraweto policisko

u~ili{te vo Solun; za sproveduvaweto na reformite vo Makedonija; za

Mladoturskata revolucija i proglasuvaweto na Ustavot; za dejnosta na

Mladoturskiot komitet i negoviot odnos kon VMRO i grupata na

Sandanski; za odnosot na Mladoturskiot komitet sprema Grcite, Srbite

i nivnite organizacii; za misijata na londonskiot Balkanski komitet

vo Makedonija; odnosot na Mladoturskiot komitet kon Albancite;

instrukcii na MNR vo Sofija za odnesuvaweto na bugarskite agentstva

sprema Mladoturskiot komitet, i dr.


33

Jazik: bugarski, francuski, turski i gr~ki

19. 1898-1910 g. Signatura: 4314

Snimki: 1797


Sofija, Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i so trgovskite agentstva

vo Solun i vo Skopje za: formiraweto i rabotata na me{ovitata

komisija za re{avawe na crkovno-u~ili{nite sporovi; za sudirite me|u

propagandite vo Makedonija; za apseweto i zatvoraweto na u~esnicite

vo komitetite; za formiraweto, politi~kata programa i dejnosta na

bugarskite konstitucioni klubovi vo Turcija, Makedonija i vo

Odrinsko; za odrùvaweto na prviot osnova~ki kongres na bitolskiot

Konstitucionen klub; za zaladuvaweto na odnosite me|u Bitolskiot

okruèn revolucioneren komitet i Mladoturskiot komitet; za

polo`bata na zatvorenicite vo bitolskiot zatvor i za nivnite àlbi do

ruskiot i do avstroungarskiot konzul; spisoci na otepani selani od

turskite i gr~kite ~eti; statisti~ki podatoci za brojot i nacionalniot

sostav na zatvorenicite vo bitolskite zatvori; noti i àlbi do

konzulite na golemite sili poradi nasilstvata na askerot za vreme na

pretresite i apsewata vo Bitolskiot vilaet; molbi, potvrdi i dr. vo

vrska so dodelenata pomo{ na nastradanite za vreme na vostanieto od

1903 god.; za atentatot vrz Jane Sandanski; za proglasuvaweto na

nezavisnosta na Bugarija; vlezni i izlezni inventari i registri na

Agentstvoto, i dr.


20. 1905-1907 g. Signatura: 4329

Snimki: 1794

FOND: 332 - BUGARSKI KONZULAT - SEREZ

BQLGARSKO TRGOVSKO AGENTSTVO VO SEREZ

Informacii za: za~uvuvaweto na elinizmot vo Serez i Sersko i borbata

so bugarskata propaganda; napadite vrz naselenieto vo Makedonija

izvr{eni od strana na gr~kite ~eti; proglasuvaweto na carskoto irade

za ednakov odnos na sudovite sprema gr~kite i bugarskite ~etnici;

zapla{uvaweto i ekonomskite pritisoci vrz naselenieto vo Makedonija

za da premine pod nadle`nost na Patrijar{ijata; razbojni{tvata i

ubistvata {to gi vr{ele tursko-gr~kite bandi; po~ituvaweto na status

kvo me|u Patrijar{ijata i Egzarhijata; Memorandumot na carigradskiot

patrijarh vo vrska so antigr~koto dvièwe, i dr.


21. 1906-1908 g. Signatura: 4330

Snimki: 1874


34

Informacii za nezadovolstvoto na francuskiot polkovnik Veran od

turskoto sudstvo i administracija i za neophodnosta da se okupira

Makedonija; za dejstvuvaweto na gr~kite i srpskite bandi vo

Makedonija; za tolkuvaweto na ~l. 3 od Mirc{tegskata programa;

pojasnuvawa kon referatot na D. Stan~ov za politikata na Bugarija

sprema sosednite dràvi; merki za reformirawe na policijata; odluki

od sovetuvaweto na evropskite àndarmeriski oficeri pod komanda na

generalot Deòrìs; barawe od 6 to~ki upateno od ruskiot i od

avstriskiot ambasador do solunskiot valija za prezemawe merki protiv

gr~kite ~eti, i dr.

Jazik: bugarski, francuski, gr~ki

22. 1907-1909 g. Signatura: 4331

Snimki: 1900

Informacii za ubistvata na selanite vo Makedonija izvr{eni od

Vlasi, Turci i grkomani i od gr~kite ~eti; pristignuvaweto na

Sandanski, êrnopeev i Panica so parobrod vo Solun; za pa|aweto na

kabinetot na Hilmi-pa{a i zaminuvaweto na êrnopeev, Panica i

Sandanski so svoite borci za Ud; za simnuvaweto od prestolot na

sultanot Hamid i postavuvaweto na Mehmed Petti; priklu~uvaweto na

vojvodite Stoju Haxiev i Taskata kon mladoturskoto dvièwe;

„Manifest do site narodi vo Impetrijata“ potpi{an od Jane Sandanski;

za formiraweto vo gradovite vo Makedonija konstitucioni klubovi; za

dejstvuvaweto na Sandanski, Panica, Bujnov; statisti~ka tablica za

narodnostite vo Serskiot sanxak, i dr.


23. 1897-1909 g. Signatura: 4332

Snimki: 1696

FOND: 332 - BUGARSKI KONZULAT - SEREZ

BQLGARSKI KONZULAT - SEREZ

Informacii za: borbata me|u patrijar{istite i egzarhistite;

aktivnata uloga na sandanistite vo izborite za op{tinski sovetnici vo

Kamenica; otvoraweto na nedelnata {kola za nepismeni; sozdavaweto na

u~itelski odbor zaradi podigawe na nacionalnoto ~uvstvo kaj

„bugarskoto“ naselenie; sozdavaweto na esnafskite zdruènija so

soodveten zakon i pravilnik za tie zdruènija.

FOND: 333- BUGARSKO TRGOVSKO AGENTSTVO VO DEDEAGA^

BQLGARSKO TRGOVSKO AGENTSTVO VO DEDEAGA^


35

Informacii za: pominuvaweto preku Dedeaga~ na tri voeni voza so 600

kowi i 400 vojnici za Tesalija kon srpskata granica; naredbata od

Carigrad do carinskite ~inovnici da ja kontroliraat korespondenci-

jata na stranskite agencii; razvojot na {kolstvoto vo Makedonija;

izdavaweto na sultanskite berati za bugarskite vladici vo Makedonija;

povremenoto pojavuvawe na vostani~kite ~eti vo Makedonija; presto-

juvaweto vo Makedonija na srpskite komiti zaradi {irewe propaganda;

dejstvuvaweto na revolucionernata organizacija vo Makedonija;

za~estenite ubistva vo Odrinskiot vilaet, i dr.


24. 1887-1937 g. Signatura: 4376

Snimki: 138

FOND: SPOMENI NA DVAJCA BORCI ZA SLOBODATA NA

MAKEDONIJA

„Spomeni na dvajca borci za slobodata na Makedonija“ - spomeni na

Mihail N. êkov i Lazar T. Kol~agov za nivnata revolucionerna dejnost

kako ~lenovi na VMRO; za sredbite so G. Del~ev, Gruev, Sarafov i dr.;

za akciite na gemixiite; za podgotovkite i u~estvoto vo Ilindenskoto

vostanie; za Balkanskite i Prvata svetska vojna, i dr.

25. 1879-1924 g. Signatura: 4381

Snimki: 1185

FOND: 246 - BUGARSKA EGZARHIJA - CARIGRAD

Informacii za: situacijata vo Makedonija po Berlinskiot kongres;

izve{taite za zlostorstvata na Turcite vrz hristijanskoto naselenie vo

Makedonija; gr~kata, katoli~kata i protestantskata propaganda vo

Makedonija; sostojbata na u~ili{noto delo vo Makedonija i vo

Odrinskiot vilaet; srpskata crkovna propaganda; razre{uvaweto od

dol`nosta na skopskiot mitropolit Sinesij; spisoci na gradskite i

selskite u~iteli vo Makedonija za 1900-1901, 1902-1903 godina;

nazna~uvaweto na K. P. Misirkov na dol`nosta u~itel vo ma{kata

gimnazija vo Bitola; zapisnik od Prviot reonski kongres odràn na 27-

28 maj 1905 godina vo Ogra`den pod rakovodstvo na êrnopeev, i dr.

FOND: 708


36

Prepiska vo vrska so dodeluvaweto penzija na Georgi Pulevski.

Priloèna dokumentacija za negovoto u~estvo vo Rusko-turskata vojna

vo 1877-1878 godina.

Jazik: bugarski, ruski

FOND: 177 - MINISTERSTVO ZA NARODNA PROSVETA NA

BUGARIJA - SOFIJA

Izve{taj na istoriskiot oddel na Narodniot etnografski muzej za 1918

godina i materijali za rabotata na K. Misirkov vo ovoj muzej kako

urednik na istoriskiot oddel.


Prepiska me|u pretsedatelot na crkovnata op{tina vo Lerin i

bugarskiot egzarh vo periodot od 30.12.1893 do 08.12.1894; pismo od

egzarhot do pretsedatelite na crkovnite op{tini vo Kostur i vo Lerin;

informacii za zasiluvaweto na omrazata me|u grkomanite i

egzarhistite vo toj kraj.

26. 1941 -1943 g. Signatura: 4382

Snimki: 1520

FOND: 370 - MINISTERSTVO ZA VNATRE[NI RABOTI

(DIREKCIJA NA POLICIJATA)

Proekt za organizirawe na policija vo Skopskata, Bitolskata i vo

Trakiskata oblast vo 1941 godina; izve{tai na direktorot na policijata

za dejnosta na oddelite na Direkcijata za 1942 godina; izve{taj za

politi~kata situacija vo Belomorskata oblast vo tekot na 1942 godina;

prepiska za: na~inot na dejstvuvawe na bugarskite ~eti vo Vele{ko i vo

Skopsko vo 1942 godina: borba so razbojni~kite bandi (ilegalni grupi),

ispra}awe na straàri od site policiski oblasti vo specijalen borben

policiski odred „Vardar0147“ za borba so komunisti~kite i ilegalnite

~eti; spisoci na ~inovite na policiskiot odred „Vardar“ vo Skopskata

policiska oblast, i dr.

27. 1943 g. Signatura: 4383

Snimki: 1644

Naredbi za odobruvawe na isplatata na dnevnite i patnite tro{oci na

pripadnicite na policijata.

28. 1943 g. Signatura: 4384

Snimki: 1846


37


pripadnicite na policijata.

29. 1943-1944 g. Signatura: 4385

Snimki: 2044


pripadnicite na policijata; molbi i barawa na policiskite straàri

vo policiskite komandi niz Makedonija za nivno premestuvawe vo

vnatre{nosta na Bugarija.

30. 1925 -1933 g. Signatura: 4391

Snimki: 614

FOND: 1075 - DRU[TVO „ILINDEN“

Pisma od rakovodnite tela na Ilindenskata organizacija za

odrùvaweto na 3-ot i 4-ot redoven kongres; pozdravno pismo od

oficerite i podoficerite - Makedonci po povod praznuvaweto na 40-ta

godi{nina na VMRO i 30-ta godi{nina od Ilindenskoto vostanie, i dr.

31. 1926-1933 g. Signatura: 4392

Snimki: 2016

FOND: DRU[TVO „ILINDEN“

VESNIK „SLOBODA ILI SMRT“

Dru{tvoto „Ilinden“ (1922-1926): spisok na dru{tvata „Ilinden“ vo

Carstvoto Bugarija; opis na knigite vo bibliotekata na Dru{tvoto;

kasova kniga na administracijata i kniga na ~lenovite na posmrtnata

kasa so odbeleùvawe na po~inatite ~lenovi na Organizacijata;

Revolucionerniot vesnik na VMRO „Sloboda ili smrt“ od br.1 do 100

(1924-1929).

32. 1774-1984 g. Signatura: 4394

Snimki: 1491

FOND: „KRUM PETI[EV“ I DRUGI

Krum Peti{ev: avtobiografija; informacii i spomeni za nelegalnata

revolucionerna dejnost na Peti{ev; prepiska so dejci na VMRO vo

vrska so makedonskoto osloboditelno delo, odnosite me|u razni strui vo

VMRO, gre{kite vo politikata na VMRO, za nekoi tekovni pra{awa;

akti za negovo nazna~uvawe na razni funkcii vo VMRO; soop{tenija za


38

atentati vrz dejci na VMRO; pravilnik za ~etite na VMRO; fotografii

na dejci na VMRO; se}avawa, komentari i dr. za razni nastani od

istorijata na VMRO, za dejci na Organizacijata, za nivnoto me|usebno

istrebuvawe, za dejnosta na emigracijata, za stavovite vo vrska so

makedonskiot jazik; barawa na makedonskite dru{tva za samostojna

makedonska dràva; pisma za polo`bata na begalcite od Makedonija vo

Bugarija; za dejnosta na Sojuzot na makedonskite emigrantski organi-

zacii; za Konvencijata za razmena na teritorii me|u Grcija i Bugarija;

za protestite na makedonskite organizacii vo Bugarija poradi

spre~uvaweto na nivnata dejnost od vlastite; molbi, àlbi i prijavi

poradi razbojni{tvata na turski agi i begovi; i dr.

Jazik: bugarski, francuski, srpski, angliski

33. 1913 -1935 g. Signatura: 4398

Snimki: 1780

FOND: 252-k - ANDREJ TASEV QAPÊV

Akt za predavaweto na arhivata na Makedonsko-odrinskata

dobrovole~ka vojska od Andrej Qap~ev na N. Robev; bele{ka na Qap~ev

za negovoto patuvawe vo Makedonija; pisma do Qap~ev vo periodot koga

toj be{e minister vo kabinetot na Cankov i premier na vladata za:

ubistvoto na Protogerov; preminuvaweto na Ivan Mihajlov, Kurtev i

drugi vo Makedonija; pri~inite za prvata nacionalna katastrofa i

nadvore{nata politika na Bugarija; vrskite na Makedoncite-

protogerovisti so Aleksandar Cankov zaradi organizirawe atentati i

provokacii; ubistvata i terorot na ìtelite vo Petri~kiot okrug;

memorandum na angliskata ambasada vo Rim za dejnosta na VMRO;

„Razmisluvawa za krizite vo 1932 godina“ od Qap~ev, i dr.

Jazik: bugarski, angliski, francuski, germanski

34. 1871 -1954 g. Signatura: 4399

Snimki: 1881

FOND: 1950 - NIKOLA PETROV RUSINSKI

Bele{ki na Nikola Rusinski za slu~uvawata pred i po Ilindenskoto

vostanie, do 1908 godina; dokumenti predadeni vo Narodnoto sobranie za

negovata revolucionerna dejnost, za dobrotvornite bratstva i

Ilindenskata organizacija (1928-1941); polnomo{no izdadeno na Vasil

Glavinov da u~estvuva vo rabotata na Prvata balkanska socijal-

demokratska konferencija vo Belgrad; pisma do D. Blagoev za

poddr{kata na re{enijata na Prvata balkanska konferencija; spomeni

za Mihail Apostolov (Popeto), Goce Del~ev i Dame Gruev, \or~e


39

Petrov, Hristo Tatar~ev, za revolucionernoto dejstvuvawe na VMRO i

statii za makedonskoto pra{awe, i dr.

Jazik: bugarski, turski, gr~ki

FOND: 791 (1871)

Zapisnici od sednicite na Narodniot sobor i me{ovitiot sovet od 1871

godina pod pretsedatelstvo na Negovoto preosve{tenstvo Ilarion

Lov~enski.

FOND: 1459 (1890)

Zapisi za kr{tevawata, ven~avawata i za umrenite vo crkvata „Sv.

Prvoma~enik Stefan“ i vo drugite crkvi vo periodot od 1850 do 1890

godina.

FOND: 614 (1909-1954)

Statija od Hr. Kalajxiev „Rodona~alnik na socijalisti~koto dvièwe

vo Makedonija“ posvetena na Vasil Glavinov; statii na Materkov

„Ilinden i panelenizam“, „Veli~ie - Kru{ovskata narodna republika“;

za Nikola Karev od Naum Tomalevski; fotografii na revolucionerite:

vojvodata Pando Kqa{ev, Mi{e Razvigorov, Ekaterina Simit~ieva,

vojvodata \or|i Sugarev, na znameto na Kru{evskoto vostanie; grupna

fotografija na u~itelite od Makedonija i Odrinsko na kongresot na

Bugarskiot u~itelski sojuz {to se odrà vo Solun vo 1909 godina, i dr.

FOND: 420 (1913-1922)

Spisoci na crkovnite sluìteli vo gradovite vo Makedonija i vo

Bugarija; raspored na predmetite vo S. Peterbur{kata duhovna

akademija; spisok na crkvite vo Troicko-aleksandrovsko - nevskata

lavra vo S. Peterburg; spisok na umrenite vo carigradskiot zatvor;

spisok na umrenite makedonski revolucioneri; pismo od staro-

zagorskiot mitropolit Metodij do pretsedatelot na SAD Vilson, i dr.

35. 1895 -1962 g. Signatura: 4400

Snimki: 1649

FOND: 420 (1897-1943)

Prepiska na starozagorskiot mitropolit Metodij vo periodot od 1898

do 1915 godina; sinodalno re{enie vo vrska so obvinenieto pokrenato

protiv starozagorskiot mitropolit Metodij osomni~en za koristewe na

slu`benata dol`nost za razni nezakonski dejstva; informacii za

turskite emigranti i nivnoto vklopuvawe vo isto~noevropskite zemji, i

dr.

FOND: 771 (1895-1962)


40

Bele{ka od Jane Sandanski dadena na Argir Hristov za negovoto u~estvo

zaedno so Sandanski vo soboruvaweto od vlast na sultanot Hamid;

izvadoci od knigata na Stefan Avramov „Herojski vremiwa“ za

prespanskiot vojvoda Petar Hristov Germanski; spomeni za vojvodata

Jordan Piperkata, Haxi Dimov; bele{ki za Damjan Gruev, Tano Murxev,

Pop Stamat Tan~ev, Hristo Tatar~ev, Jordan Piperkata, Georgi Sugarev

i mnogu drugi dejci; stihotvorba od Veselina Todorova za Petar

Poparsov; spisok na Makedoncite ubieni na brodot „Kalipso“ vo 1913

godina; spomeni na Slavka Georgieva âkrova; spomeni na Andon Lazov

Janev-]oseto za Jane Sandanski, Stojan Filipov i Stojan Ml~anov;

bele{ki za Bukure{kiot dogovor od 28 juni 1913 godina, i dr.

FOND: 771 (1911-1927)

Zapisnici od op{tinskiot crkoven sovet na Kostur za: nazna~uvaweto

na u~itelot Aleksandar Ogwanov; brakorazvodnite procesi; dodavaweto

10 turski liri za osiguruvawe voda za crkvata; statisti~ki podatoci za

1927 godina vo vrska so Bugarite {to ìveat vo Carigrad.

FOND: 820 (1950)

Pismo od Georgi Vasilev do gradskiot arhiv vo Sofija so koe go

prepra}a pismoto od bugarskiot egzarh Antim 1 do negoviot dedo G.

[ulev vo vrska so baraweto na ìtelite na Radovi{kata kaza da bidat

primeni pod vlasta na Egzarhijata.


Prepiska na bregalni~kiot episkop Antim od 1891 do 1894, vo 1904

godina; pismo od P. Musivin do arhimandritot Antim za èlbata na

ìtelite na nekoi mesta da preminat pod vlasta na Egzarhijata i da im

bidat isprateni egzarhiski u~iteli; informacii za protestantskata

propaganda vo Nevrokopsko; izve{tai na pelagoniskiot mitropolit

Avksentij za rabotata vo 1908-1909; prepiska na bugarskiot egzarh Josif

1 od 1910 do 1912 godina; spisok na zatvorenicite-Bugari vo gradot

Sinop; pismo na vele{kiot, skopskiot i ohridskiot mitropolit

isprateno do Dru{tvoto na narodite, i dr.

FOND: 1938 - GOCE (GEORGI) NIKOLOV DELÊV

Se}avawe od nepoznat avtor za negovata sredba so Goce i \or~e pred

vostanieto i za poslednata bitka od vostanieto; pisma od Goce, \or~e i

A. Murxev do Nikola Male{evski; pisma od Goce Del~ev do Nikola

Zografov, Nikola Naumov i Efrem û~kov za organizaciskite

pra{awa, za dostavuvaweto na oru`je, obleka i drugo za ~etnicite;

spomeni na Nikola Razlogov za negovite sredbi so Goce i Jane, i dr.

36. 1896 -1977 g. Signatura: 4401


41

Snimki: 1649

FOND: 1938 -GOCE (GEORGI) NIKOLOV DELÊV

Prepiska me|u „Visoko“ i „Sv. Gora“ - {ifrirani pisma na Goce Del~ev,

pismo do bratstvoto vo Sveta Gora za nabavenite revolveri; pismo na

Goce do pretsedatelot na crkovnata u~ili{na op{tina za negovata

ostavka na mestoto glaven u~itel; pismo od Goce do Asen so izvestuvawe

deka mu ispra}a primeroci od vesnicite „Pravo“ i „Delo“ i 10

primeroci od „Srednogorskoto vostanie“; pisma do Goce od Asen,

Avraam, Aleksandar, Velika Angelova i dr. za: sobiraweto pari za

nabavka na oru`je, borbata so Jankov, organiziraweto na novi ~eti,

griàta za zatvorenite drugari, i dr.

FOND: 1957 - HRISTO ÊRNOPEEV

Pismo od Hristo êrnopeev do Jane Sandanski; pisma do êrnopeev od

Ilija Dinev i Sp.Tabakov, od delegatite na Strumi~kiot revolucione-

ren okrug; ustav, rezolucija, zapisnik i povik do site istomislenici na

makedonskata osloboditelna kauza i pisma vo vrska so sozdavaweto na

Bugarskata narodna makedonsko-odrinska revolucionerna organizacija

(BNMORO) i nejzinite odnosi so VMRO; fotografii na êrnopeev so

negovite drugari i makedonskite dejci: Pe{o Samarxiev, Jane

Sandanski, Savo Mihajlov, Krste Asenov; fotografii na grabnuva~ite

na mis Ston, na ~etata na Hristo êrnopeev, i dr.

FOND: 1591 - AMPOV HRISTO DINEV

Statii od Hristo Ampov: „Makedonskoto pra{awe i Jugoslavija“,

„Makedonskata nacija“, „Vrhovizmot kako ideja“; biografski napis za

Pavel [atev, referati „Balkanskata federacija e bezuslovna

neophodnost za slobodna i nezavisna Makedonija“, „Problemot na

makedonskata nacija“; izve{taj i referat od oblasniot komitet na

Tretata revolucionerna oblast pri VMRO (Ob.) za podgotovkite na

pretstojniot kongres; prepiska me|u Hristo Ampov i Petar Brzicov za

nivnata revolucionerna dejnost, i dr.

FOND: 1932 - MAKEDONSKO-ODRINSKO DVI@EWE

Spomeni na Dimitar St. Arnaudov za negovata revolucionerna dejnost

vo Makedonija; statii od Iv. Belev „Da svetne pravda“ i „Federacija na

balkanskite dràvi“; spomeni na Hr. \urkov za revolucionernata

dejnost na Goce Del~ev; spomeni na Rafael Mo{e Kamhi za G. Del~ev, D.

Gruev, Dimo H. Dimov, êkalarov, P. [atev i dr.; „Eden interesen

dokument od vremeto na Kresnenskoto vostanie vo 1878 godina“; statii

„Pra{aweto za separatistite“ i „Ima li smisla postoeweto na

Ilindenskata organizacija“ od HR. Kocev; statija „Golemite sili i

nerasipanite narodi“ od Srebren pop Petrov vo vrska so re{avaweto na

makedonskoto pra{awe.


42

37. 1901 -1974 g. Signatura: 4402

Snimki: 1760


Apseweto i sudeweto na Pere To{ev, Hristo Matov, Hristo Tatar~ev,

popot Stamat i drugi dejci vo Solun vo 1901 godina; deklaracija na CK

na VMRO za celite na Organizacijata i deklaracija vo vrska so

razgleduvaweto na sostojbata vo Organizacijata po raskolni~kata

akcija na Ivan Mihajlov; pisma od Hristo Kaljxiev do sekretarijatot na

CK na BKP so predlozi za: odbeleùvawe na 50-godi{ninata od smrtta

na Goce Del~ev i od Ilindenskoto vostanie; referat od Boìdar

Boìkov za Dimo Haxidimov po povod 50 godini od negovata smrt;

referati za Vasil Glavinov, Ilindenskoto vostanie, Metodi [atorov,

\or~e Petrov; Ilinden i Narodna Republika Makedonija vo FNRJ od

Mihail Smatrakalev, i dr.

38. 1896 -1954 g. Signatura: 4403

Snimki: 1630

Statijata na Milovan \ilas „êtiri godini na osloboditelnata vojna vo

Jugoslavija“; statijata na Nikos Zaharijadis „Taka se sozdava EAM i gi

sobira vo svoite redovi {irokite narodni masi“; Ustavot i

Pravilnikot na Vnatre{nata makedonsko-odrinska revolucionerna

organizacija od 1905 godina; Ustavot i Pravilnikot na VMRO od 1925

godina; pisma od D. Gruev, N. Zografov, K. Salev i drugi do Andrej

Qap~ev vo vrska so obvinuvawata upateni do Gruev; pisma za sredbata na

Goce Del~ev so Bozukov i za vooruùvaweto na Organizacijata; za

polo`bata na Makedoncite vo gr~ka Makedonija, biografski podatoci i

li~ni dokumenti na makedonskite dejci od 1882 do 1947 godina, i dr.

39. 1895 -1938 g. Signatura: 4404

Snimki: 1750

Spomeni na Nikola Petrov Rusinski za ohridsko-stru{kata

revolucionerna organizacija vo 1901-1902 godina; raskazi i stihovi za

Makedonija od Makedoncite: Rizov, Brodnik, Bol~ev, Haxiev i dr.;

re{enija od Prviot makedonski kongres vo 1895 godina; pismo od ZP na

VMRO za pri~inite za krizata vo Organizacijata; pisma od Georgi

Asenkov do G. Ba`darov za sostojbata vo Makedonija pod srpska i gr~ka

vlast, za odnosite me|u dràvite na Balkanot i vo Evropa; pisma od

Vladimir K. Buqov do G. Ba`darov za dejnosta na Karajovov, za odekot na

ubistvoto na Protogerov; {ifrirani i de{ifrirani pisma na Petar

Poparsov; tetratka na Petar Poparsov so opis na Bitola i nejzinata

okolina, i dr.


43

40. 1885 -1974 g. Signatura: 4405

Snimki: 1587


Avtobiografski bele{ki na serskiot i dramski vojvoda Georgi Radev za

negovata dejnost vo osloboditelnoto dvièwe vo Makedonija so

podatoci za Goce Del~ev i drugi dejci na dvièweto; spomeni na

Ekaterina T. Panica za vremeto pred Ilindenskoto vostanie i za

vremeto na negovoto traewe i za dejnosta na Todor Panica; razuznava~ki

informacii, pisma i dr. za politikata na evropskite dràvi sprema

makedonskoto pra{awe, i dr.

FOND: 771 (1885 - 1974)

Proglas od Tajniot revolucioneren makedonski komitet do narodot vo

1885 godina; objasnuvawe na Vrhovniot makedonski komitet za negovata

dejnost; pisma za neophodnosta od formirawe mladinski ~eti za

poddr{ka na vostanicite vo Makedonija; za èstokostite na Turcite

sprema hristijanskoto naselenie vo Bitolskiot vilaet; za pra{aweto

dali da se prodolì ili da se prekine vostanieto; spomeni na Petar

Taskov Angelov, Hristo Angelov, Aneta Vasileva Angelova i drugite

dejci; bele{ka od Hristo Uzunov za Organizacijata vo Ohridsko i

Stru{ko od 1894 do 1903 godina; dnevnik na Vasil êkalarov;

fotografii na: Dimitar Popgeorgiev, G. Bo{nakov, Georgi Bogdanov, K.

Kirkov, Elena Ston i Katerina St. – Cilka, i dr.


41. 1895 -1946 g. Signatura: 4406

Snimki: 1753


Informacii za: likvidacijata na renegatite i predavnicite vo Bitola;

obra}aweto od makedonskata javnost do svetskoto javno mislewe vo vrska

so makedonskoto pra{awe; sostojbata vo prosvetata vo Makedonija od

1891 do 1928 godina; spisoci i podatoci za u~itelite-Makedonci

nazna~eni i predloèni za u~iteli vo Makedonija od 1918 do 1926

godina; nazna~uvaweto vladici po pripojuvaweto kon Bugarskata

egzarhija; „Su{tina na vrhovizmot i negovite projavi“: pridones kon

makedonskoto osloboditelno dvièwe od Hr. Ampov; dva doverlivi

apeli do makedonsko-odrinskite dru{tva za nesoglasuvawata i za

obedinuvaweto na vrhovnite makedonsko-odrinski komiteti na

Mihajlovski i Stani{ev, i dr.


44


42. 1896 -1947 g. Signatura: 4407

Snimki: 1587


Pisma od Sojuzot na makedonskite studentski dru{tva vo Berlin, Grac,

Sofija, Lajpcig, Makedonskiot ènski sojuz, Ilindenskata organizacija

i od Slovenskoto dru{tvo vo Bugarija do Makedonskoto studentsko

dru{tvo vo Viena vo vrska so formiraweto na novi dru{tva vo Nansi;

izve{tai za dejnosta na Makedonskite studentski dru{tva vo Grac,

Lajpcig, Milano, Minhen, Nansi, Pariz, S. Peterburg; ustav, pravilnik

i materijali na Makedonskiot nau~en institut od 1924 do 1947 godina;

dokumenti i materijali na tajnite makedonski kruòci vo Dupnica,

]ustendil i kruòkot „Rabotnik“, i dr.

FOND: 85 - IN@. STANI[EV HRISTO

Bele{ki na Hristo Stani{ev od 1879 do 1939 godina za makedonskoto

pra{awe; dnevnik na Stani{ev za negovoto apsewe i internirawe vo

Gabrovo, za progonuvaweto na dejcite na VMRO po nejzinoto rasturawe

vo 1934 godina; pisma od Ivan Mihajlov do Hristo Stani{ev vo 1935-

1936 godina; pisma od Hristo Tatar~ev do Hristo Stani{ev od 1919 do

1939 godina; bele{ki za statijata „Kako dojde do formiraweto na

Vrhovniot makedonski komitet“; pisma od Stani{ev do Ismet Inewu za

peticijata na makedonskite emigranti; za politi~kata situacija na

Balkanot, i dr.

Jazik: bugarski, turski, francuski

FOND: 1923 (1943)

Razmisluvawa na nepoznat avtor za vistinskiot revolucioner Boris

Sarafov i za trojca kvazirevolucioneri Todor Aleksandrov, Van~o

Mihajlov i Pero [andanov.

FOND: 396 (1932)

Doverlivi materijali od sednicata na VMRO odràna vo 1932 godina;

ustav na VMRO.

FOND: 306 (1941)


45

Zapisnici od sednicite na klonovite i mesnite komiteti na

Centralniot makedonski komitet, odràni od 13.04. do 29.05.1941 godina.

FOND: 403 (1921 -1924)

Cirkularno pismo na Centralniot komitet na Sojuzot na makedonskite

bratstva vo Bugarija do pretsedatelite na makedonskite bratstva vo

vrska so sklu~uvaweto na mirovniot dogovor me|u Grcija i Bugarija vo

Nej; tabeli za razmena na naselenieto spored Nejskiot dogovor.

FOND: 771 (1923 -1926)

Cirkularno pismo na Sojuzot na makedonskite emigrantski organizacii

vo vrska so na~inot na raseluvaweto na begalcite vo Bugarija;

cirkularni pisma na rakovodnoto telo na Ilindenskata organizacija za

odbeleùvaweto na prvata godi{nina od smrtta na Todor Aleksandrov,

za smrtta na Protogerov, za re{enijata usvoeni na Osmiot kongres na

Ilindenskata organizacija, i dr.

FOND: 85 - IN@. STANI[EV HRISTO

Pismo od Hristo Stani{ev do carot Boris Treti za negovoto apsewe i

internirawe vo Gabrovo i za progonuvaweto na dejcite na VMRO po

nejzinoto rasturawe od vladata na Kimon Georgiev; fotografija na

Stani{ev kako pretsedatel na Golemiot makedonski sobor, i dr.

FOND: 369 - HRISTO KALFOV

Pisma na Todor Aleksandrov do ministrite Rusev i Kalfov za nekoi

problemi na VMRO, za osloboduvaweto od dol`nosta na bugarskiot

opolnomo{ten minister vo Praga, prof. Mihal~ev; za odnosot na

britanskata vlada sprema makedonskoto pra{awe; pismo od G. P. Radev

za politi~kite pogledi na âulev i Z. Pan~ev; za borbite me|u

Protogerov i Aleksandrov; za odnosot na Sovetska Rusija sprema

Makedonija i Albanija; za ubistvo na R. Daskalov; za preminuvaweto na

bugarskite ~eti vo Kralstvoto na SHS; bro{urata na Kiril Prli~ev

„Zada~i na makedonskata mladina vo stranstvo“, i dr.


43. 1894-1956 g. Signatura: 4408

Snimki: 999


46

FOND: „VLADIMIR RUMENOV“

„VASIL ÂKALAROV“ I DRUGI

Prepiska na V. Rumenov so dejci na VMRO vo vrska so privatni i

organizaciski pra{awa: dejnosta na Organizacijata, stavovite za

re{avawe na makedonskoto pra{awe, podgotovkite za Ilindenskoto

vostanie; za formiraweto fond za izgradba bugarska bolnica vo Solun;

za obra}aweto na Komitetot „Obedinenie i napredok“ vo Solun do

Bugarskiot konstitucionen klub; podatoci za nacionalniot sostav na

selata; izve{taj za dejnosta na komisijata za pomo{ na nastradanite vo

Ilindenskoto vostanie; za stavovite na Grcite i Srbite za makedon-

skoto pra{awe; za istapuvawata na Sandanski i êrnopeev protiv

desnicata; za mladoturskoto dvièwe, proglasuvaweto na Ustavot vo

Turcija i reakciite vo Makedonija; pisma na Dame Gruev vo vrska so

„Bitolskata slu~ka“, pristignuvaweto vo Sofija na pretsedatelot i

sekretarot na Balkanskiot komitet, za neprijatelstvata me|u voda~ite

na revolucionernoto dvièwe,i dr.; dnevnik i pisma na V. âkalarov so

podatoci za negovata revolucionerna dejnost; pisma na V. Martinovski

vo vrska so problemite na emigrantite vo Polska po porazot na

Gra|anskata vojna vo Grcija; i dr.

Jazik: bugarski, turski

44. 1897-1965 g. Signatura: 4409

Snimki: 178

FOND: „MAKEDONSKO-ODRINSKO DVI@EWE“

Izvestuvawa, apeli vo vrska so formiraweto na bugarskite

osloboditelni dru{tva i sobiraweto sredstva od ~lenarinata i nivnata

upotreba za potrebite na Vrhovniot komitet; referati vo vrska so

dejnosta na Sojuzot na makedonskite kulturno-prosvetni dru{tva i za

22 kongres na KPSS; Ustav na Sojuzot na makedonskite kulturno-

prosvetni dru{tva vo Bugarija, zapisnik od Op{toto sobranie na

Sojuzot i spisok na delegatite i gostite.

45. 1918 -1944 g. Signatura: 4410

Snimki: 1587

FOND: 173 (1918-1920)

Informacii za: predlog-zakonot od |umurxiskiot naroden pretstavnik

za osloboduvawe na selanite od \umurxiskiot i Strumi~kiot okrug od

pla}awe danok na zemja; predlogot za sklu~uvawe dogovor za sloboda na

emigrirawe na malcinstvata me|u Bugarija i golemite sili: SAD,

Britanija, Francija, Italija, Japonija i dr.; mirovniot dogovor vo Nej;

re{enie od 26 sednica na Narodnoto sobranie za pokrenuvawe postapka


47

protiv porane{nite ministri na kabinetot na V. Radoslavov za kr{ewe

na Ustavot vo vremeto od 1914 do 1918 godina; srpskata teza za

makedonskoto pra{awe; ruska, gr~ka, srpska, francuska, turska, vla{ka

i drugi statistiki za Makedonija; uslovite za stapuvawe na Bugarija vo

Dru{tvoto na narodite, i dr.


FOND: 194 (1941-1944)

Informacii za: dodeluvaweto zemja na novite stopani vo Makedonija od

imotite na „porane{nite Srbi“; Krajovskiot dogovor; na~inot na

dodeluvawe zemja vo Makedonija; izve{taj za sostojbata vo {kolstvoto

vo Skopskata u~ili{na oblast vo 1943 godina; izve{taj na oddelenieto

za dodeluvawe zemja i preseluvawe vo Makedonija za 1941-1943 godina, i

dr.

46. 1942 -1987 g. Signatura: 4411

Snimki: 617

FOND: EDVARD I PEPICA KARDEQ

Informacii za odlukite na Izvr{niot komitet na SKJ za problemite

na nacionalnite malcinstva; Komunisti~kata partija na Bugarija vo

periodot od 1941 do 1948 godina; Koministi~kata partija na Grcija vo

1947 godina; depe{a od Ivan [uba{i} do Tito za sredbata na {efovite

na delegaciite na golemite dràvi i zaklu~ocite usvoeni vo Jalta;

depe{i od Moskva do Tito za sojuzni~kata okupacija na Koru{ka,

Juliskata Kraina i Trst; za politi~kata situacija vo Bugarija vo 1945-

1946 godina; garantirawe od sojuznicite za po~ituvawe na postojnata

narodna vlast; Bledskiot dogovor me|u vladite na FNRJ i NRB;

nastanite vo vrska so rezolucijata na Informbiroto; diskusiite od 21

sednica na Pretsedatelstvoto na SKJ vo Kara|or|evo vo 1971 godina, i

dr.

Jazik: srpskohrvatski, slovene~ki

47. 1895 -1959 g. Signatura: 4412

Snimki: 1372

FOND: 194 (1941-1943)

Informacii za: sostojbata vo obrazovanieto vo Skopskata u~ili{na

oblast; programata za odbeleùvawe na 40 godini od smrtta na Goce

Del~ev vo Ser i Sersko; prepiska vo vrska so u~enicite {to bea

isklu~eni za komunisti~ka dejnost; aktivnostite na u~itelite Krum

To{ev, Quben Lape i dr. vo 1941-1943 godina; levi~arskoto dvièwe na


48

u~enicite vo gimnaziite vo Kavadarci, Prilep i dr. vo 1941-1943 godina,

i dr.

FOND: 177 (1943)

Izve{tai na oblasniot u~ili{ten inspektor vo Skopje za sostojbata vo

{kolstvoto vo Skopskata oblast vo 1941-1943 godina; naredba na {tabot

na 1 bataljon „Stra{o Pinxurov“ do nekoi u~iteli da ja napu{tat

slu`bata vo u~ili{tata vo rok od 10 dena za{to ne moè da se dozvoli

truewe na decata preku bugarskoto fa{isti~ko obrazovanie; izve{tai

za lojalnosta na u~itelite vo Makedonija i vo Stara Bugarija, i dr.

FOND: 417 - LAZAR TOMOV KRAJNOV

Spisok na makedonskite revolucioneri i na nivnite psevdonimi i na

psevdonimite na mestata; izve{taj od Lazar Tomov za Skopskiot

okruèn kongres odràn vo 1906 godina; pisma od \or~e Petrov do Lazar

Tomov od 1895 godina; {ifrirani i de{ifrirani pisma za sostojbata vo

Organizacijata, za vrhovisti~kite ~eti, predavnicite na deloto, itn.;

fotografii na Lazar Tomov Krajnov od 1902-1903 godina.

FOND: 1943 - GEORGI (GOCE) MANOLOV

Pismo od Jane Sandanski do Georgi Manolov za dobivaweto na pu{ki i

kur{umi.

FOND: 122 (1919)

Napis vo vesnikot „Svoboda“ za statijata na Seljanov vo spisanieto

„Sila“ (kako izvadok od negovata kniga „Srpsko-bugarskiot spor i

Rusija“).

FOND: 614 (1958 - 1959)

Referat na Svetozar Vukmanovi}-Tempo na zasedanieto na Sojuzniot

sovet na Socijalisti~kiot sojuz na rabotniot narod na Jugoslavija za

dosega{nite rezultati vo socijalisti~kata izgradba na zemjata i za

politi~kata podgotovka za izborite za sojuznoto i republi~kite

narodni sobranija; \or|i Tomalevski - „Sonce po burata“ (esej); „Za

su{tinata na umetnosta“ i „Majstor Stojan Vezenkov“ (Povest za eden

ìvot): Informacii za: izgledite za osloboduvawe na Makedonija;

li~nosta na Protogerov; formiraweto na ènsko Makedonsko-odrinsko

dobrotvorno dru{tvo; biltenot na vesnikot „Avtonomija“; apel od A.

Razdolov do makedonsko-odrinskite revolucioneri; obra}awe na A.

Protogerov do sonarodnicite za potrebata od davawe pomo{ na

nastradanite od turskite zlostorstva; referat na E. Sprostranov na 7-

ot redoven Makedonski kongres; govorot na E. Sprostranov po povod 40-

te dena od smrtta na A. Protogerov; za ubistvoto na pretsedatelot na


49

ohridskoto bratstvo Naum Belev; za ubistvoto na A. Protogerov;

prepiska na Sprostranov, i dr.

48. 1904-1943 g. Signatura: 4421

Snimki: 1307

FOND: DOKUMENTI OD RAZNI FONDOVI

Dogovor me|u Srbija i Bugarija za za~uvuvawe status-kvo na Balkanot i

za primena na Mirc{tegskite reformi; telegrami za bomba{kite

atentati vo Ko~ani i masakrot na naselenieto; telegrami me|u

diplomatskite pretstavni{tva na balkanskite zemji i na Rusija i

Germanija vo vrska so po~etokot na Vtorata balkanska vojna; tajna

konvencija me|u Germanija, Avstro-Ungarija i Bugarija; dokumenti vo

vrska so odnosite me|u sojuzni~kite balkanski dràvi i Turcija za

vreme na Balkanskite vojni; tekst na Bukure{kiot dogovor za mir;

zapisnici od rabotata na komisiite za opredeluvawe na novite granici

me|u balkanskite zemji; dokumenti vo vrska so spornite pra{awa me|u

Bugarija i Germanija kako sojuznici za vreme na I svetska vojna; opis na

gr~ko-bugarskata granica vospostavena po Nejskiot dogovor; Ustav na

Dru{tvoto na narodite; zapisnik za priklu~uvaweto na Bugarija kon

Trojniot pakt za vreme na II svetska vojna; prepiska vo vrska so

egzekucijata na G. Cunev, B. Dav~ev i dr.; podatoci za brojot i sostavot

na naselenieto vo razni delovi na Makedonija vo 1941 god., i dr.

Jazik: bugarski, francuski, italijanski, germanski, staroturski

49. 1896-1940 g. Signatura: 4422

Snimki: 1465


Prepiska me|u diplomatskite pretstavnici na sojuzni~kite balkanski

dràvi i Turcija vo vrska so okon~uvaweto na I svetska vojna; dokumenti

od ruskata „Oranèva kniga“ od 1912-13 god.; dokumenti za dejnosta na

srpskite vlasti na okupiranite teritorii vo Makedonija; dokumenti za

odnosite me|u Bugarija i Grcija sproti sojuzni~kata vojna; dokumenti za

dejstvata na frontovite vo I svetska vojna; materijali od Mirovnata

konferencija vo Pariz od 1919 god.; dnevnik na T. Kuli{ev so zapisi za

nastanite od 1930-31 god.; dokumenti od dejnosta na Makedonskite

patriotski organizacii vo Amerika i Kanada; napisi, spomeni za G.

Del~ev i dokumenti, potpi{ani od nego; za formiraweto i dejnosta na

Bugarskoto osloboditelno bratstvo vo Ruse; za procesot vo Skopje na

makedonskite studenti obvineti za konspirativna dejnost i odnosite

me|u VMRO i TMRO vo borbata za osloboduvawe i obedinuvawe na

Makedonija, i dr.


50

Jazik: bugarski, francuski, srpski, ruski, angliski

NAUÊN ARHIV NA BAN - SOFIJA

NAUÊN ARHIV NA BAN - SOFIX


Sodrìna:

1. 1903-1930 g. Signatura: 4389

Snimki:195

FOND: EFTIM SPROSTRANOV

Informacii za: izgledite za osloboduvawe na Makedonija; li~nosta na

Protogerov; formiraweto na ènsko Makedonsko-odrinsko dobro-

tvorno dru{tvo; biltenot na vesnikot „Avtonomija“; apel od A.

Razdolov do makedonsko-odrinskite revolucioneri; obra}aweto na A.

Protogerov do sonarodnicite za potrebata od davawe pomo{ na

nastradanite od turskite zlostorstva; referat na E. Sprostranov na 7-

ot redoven Makedonski kongres; govorot na E. Sprostranov po povod 40-

te dena od smrtta na A. Protogerov; za ubistvoto na pretsedatelot na

ohridskoto bratstvo Naum Belev; za ubistvoto na A. Protogerov;

prepiska na Sprostranov, i dr.

NARODNA BIBLIOTEKA “KIRIL I METODIJ” - SOFIJA

NARODNA BIBLIOTEKA “KIRIL I METODIJ” - SOFIX


Sodrìna:

1. 1399-1868 g. Signatura: 4387

Snimki: 97

BROJ: 988 : Slu`ba i ìtie na Gavril Lesnovski 1868 godina;

BROJ: 1039: Prolog za mesec septemvri-noemvri od XIV vek;

BROJ: 899: Minej za mesec mart i april od XV vek.

Jazik: staroslovenski


51

2. 1944 -1946 g. Signatura: 4540

Snimki: 135

IZVADOCI OD VESNICI

Vesnikot „Dobrovolec“ - organ na Sojuzot na Makedonsko - odrinskite

dobrovole~ki dru{tva, izleguva sekoj mesec vo Sofija (1944 - 1946); Jane

Sandanski - „Vqzspomenatelen list“ (spomen-vesnik) po slu~aj 30-

godi{ninata od negovoto ubistvo; Gocev list - izdanie na Nacionalniot

komitet na makedonskata emigracija vo Bugarija zaedno so Kuku{koto

bratstvo; „Vqzpomenatelen list“ na trojca golemi makedonski

revolucioneri - izdava Nacionalniot komitet na makedonskata

emigracija vo Bugarija.

ZABELE[KA: Mikrofilmuvanata arhivska gra|a e na bugarski jazik.

Dokolku na odredena mikrofilmska lenta, gra|ata e na pove}e jazici, pokraj

bugarskiot jazik, navedeni se i ostanatite jazici, pri {to posebno e

naglasen jazikot koj preovladuva.


52


53

VELIKA BRITANIJA

GREAT BRITAIN

MINISTERSTVO ZA NADVORE[NI RABOTI NA VELIKA

BRITANIJA (PABLIK REKORD OFFIS) - LONDON

PUBLIC RECORD OFFICE - LONDON


Sodrìna:

1. 1859-1864 g. Signatura: 1

FOND: MINISTERSTVO ZA NADVORE[NI

RABOTI NA VELIKA BRITANIJA - FORIN OFIS

FOREIGN OFFICE

Voveduvawe vo centralna uprava; teritorijalni promeni; podatoci za

turskata armija; okolu razbojni{tvoto vo Makedonija; Rimo-katoli~ka

propaganda; za polo`bata vo zemjodelieto; za apseweto na Miladinov od

Struga so negova korespodencija; za apseweto na Gligor Prli~ev;

nezadovolstvoto na hristijanite od Pelagonija poradi nazna~uvaweto na

gr~ki mitropolit.

2. 1869-1873 g. Signatura: 2

Razbojni{tvo vo Makedonija; pojava na sto~ni bolesti; za èlezni~kata

linija Solun-Skopje; za situacijata vo Solunskiot vilaet; rabotata na

mitropolitot od Pelagonija i polo`bata na hristijanite.

3. 1831-1878 g. Signatura: 13

Nemiri vo Makedonija; Kresnensko-Razlove~ko vostanie; masakar na

Turcite vrz hristijanite; statisti~ki informacii za naselenieto;

okolu spojuvaweto na Isto~na Rumelija so Bugarija i stavot na golemite

sili okolu Isto~noto pra{awe; izve{tai vo vrska so Berlinskiot

kongres; za reformite vo Makedonija; ubistvoto na francuskiot i

germanskiot konzul vo Skopje.


54

4. 1831-1872 g. Signatura: 14

Britanski estavri{men vo turskite provincii; trgovski dogovor me|u

Velika Britanija i Turcija; gra|anski sudski sporovi; za konzularna

slu`ba vo Bitola; situacijata vo Albanija; podatoci za zemjodelieto i

naselenieto.

5. 1840-1849 g. Signatura: 15

Nemiri vo Makedonija; podatoci za naselenieto; problemi so crkvata i

religijata; nemiri vo Bugarija; situacijata vo Srbija; Britanskata

trgovska firma „Bra}a Ebat“.

6. 1844-1849 g. Signatura: 16

Sobirawe na danok - ara~; rabota na sudovite; za gr~kata crkva;

sostojbata vo prosvetata; podatoci za britanskata trgovska firma

„Bra}a Ebat“.

7. 1849-1857 g. Signatura: 17

Trgovija so ìto, bra{no, tutun i drugo; za brodovite pristignati vo

Solunskoto pristani{te; razbojni{tvoto vo Makedonija.

8. 1851-1878 g. Signatura: 19

Za trgovijata na ìto, bra{no i zemjodelski proizvodi, reformi vo

sudstvoto; za razbojni~kite bandi; okolu nemirite vo Veles i Debar;

ekstra carinska taksa za tutun; tabelaren pregled za naselenieto; vo

vrska so granicite na nova Bugarija.

9. 1835-1857 g. Signatura: 20

Za terorizmot vrz makedonskoto naselenie; sertifikat i molba na

hristijanite od Ohrid da im se dozvoli vr{ewe na verski obredi;

nastanite vo Debar; situacijata vo Srbija; britanskata trgovija vo

Turcija; situacijata vo Skopskiot sanxak; nemirite vo Albanija;

trgovijata so ìtoto i drugite zemjodelski proizvodi.


55

10. 1844-1857 g. Signatura: 21

Za zlostorstvata vo Skopje i Kumanovo; situacijata vo Albanija;

trgovskata konvencija me|u Velika Britanija i Turcija; trgovijata na

ìto i zemjodelski proizvodi.

11. 1854-1879 g. Signatura: 22

Avstriski interesi za Makedonija; vostanieto vo Makedonija /Male{-

Melnik/; publikuvawe na hatihumajunot; razbojni{tvoto vo Makedonija;

trgovija - izvoz na ìto i pamuk od Makedonija; za reformite vo

Turcija.

12. 1879-1895 g. Signatura: 23

Izvadoci od vesnici; za poziciite na Bugarija vo Makedonija;

besneeweto na razbojni~kite bandi; izve{tai vo vrska so Isto~noto

pra{awe; Albanska liga; vlijanie na patrijarhijata i egzarhijata;

pretpostavki za eventualno vostanie vo Makedonija; rabotata na

Prekiot sud; okolu granicite na Bugarija spored Berlinskiot dogovor;

za izvozot na tutunot od Makedonija.

13. 1880-1885 g. Signatura: 24

Vostani~koto dvièwe vo Makedonija; zapisnik od sostanokot na

Privremeneto nacionalno sobranie na Makedonija /maj-juni 1880 god./; za

ubistvoto na francuskiot i germanskiot konzul vo Solun; razbojni{-

tvoto vo Makedonija; Albanska liga; reagirawe na odredbite na

Berlinskiot dogovor; Osnoven statut za turskite provincii; okolu

dodeluvaweto berati na bugarskata egzarhija vo Skopje i Ohrid;

Makedonski komitet vo Sofija; ulogata i zna~eweto na makedonskoto

dru{tvo vo Sofija; za rabotata na voenite sudovi; ruska propaganda vo

Makedonija.

14. 1880-1881 g. Signatura: 25

Nemiri vo makedonskite gradovi /Solun,Skopje, [tip i dr./ romanskata

propaganda vo Makedonija; rabotata na Albanskata liga; podgotovki za

vostanie vo Makedonija; op{tata situacija vo Makedonija.

15. 1880-1883 g. Signatura: 26

Porast na razbojni{tvoto vo Makedonija; rabotata na voenite sudovi;

izvozot na pamuk; zapisnici od sostanokot na Privremenoto narodno


56

sobaranie; podgotovki za vostanie vo Makedonija; sostojbata vo

Bitolskiot vilaet; nemirite vo Debar; situacijata vo Albanija;

èlezni~ka linija Solun-Skopje-Mitrovica.

16. 1882-1884 g. Signatura: 27

Situacijata vo makedonskite gradovi /Solun, Bitola, Seres, Drama i dr./

èlezni~kata linija Solun-Skopje-Mitrovica; jurucite vo Makedonija

/za potekloto/; tranzitnata trgovska linija Solun-Srbija; izvozot na

ìto i opium od Makedonija; britanskata trgovija vo Solun; za

zlostorstvata na turskite vojnici.

17. 1883-1884 g. Signatura: 28

Za trgovijata vo Makedonija, izvozot na ìto, opium i zemjodelskite

proizvodi od Makedonija.

18. 1880-1885 g. Signatura: 30

Za propagandite i aspiraciite na sosednite zemji sprema Makedonija; za

razbojni{tvoto vo Makedonija; za rabotata na voenite sudovi;

situacijata vo Albanija i za Albanskata liga.

19. 1854-1908 g. Signatura: 31

Razni dokumenti: izvadoci od izve{tai za trgovijata so razni zemji vo

1854 g.; razbojni{tvoto vo Makedonija; situacijata vo Severna Albanija;

tabelaren pregled za ma{koto naselenie vo Makedonija; okolu beratite

na bugarskiot episkop vo Skopje i Ohrid; aferata na majorot Panica;

aktivnosti na makedonskite studenti vo Belgrad; vlijanieto na gr~kata

crkva vo Makedonija; okolu pra{aweto za Balkanskata konfederacija;

Srpskoto gledi{te za makedonskoto pra{awe; Albanskoto dvièwe vo

Makedonija; za nastanite pred Ilinden: aktivnost na Makedonskiot

komitet vo Sofija; aferata Mis Stoun; kongresite na makedonskite

dru{tva vo Sofija; formiraweto na trite komisii

Administrativna, finansova i sudska prepiska za reformite vo

Makedonija; ulogata na Boris Sarafov vo makedonskoto dvièwe; za

nemirite vo Makedonija po vostanieto; sekcii i grupi vo Vnatre{nata

organizacija i nivnite lideri; stavot na golemite sili okolu

pra{aweto za Makedonija; za zlostorstvata vo Makedonija /Zagori~ani,

Bitola i dr./ civilnite agenti vo Makedonija; podatoci za Jane

Sandanski; okolu sobiraweto na danocite.


57

20. 1876-1894 g. Signatura: 155

Bugarski episkopi vo Skopje i Ohrid; bugarski beneficii na

religiozen i obrazoven plan vo Makedonija; administrativna

organizacija i etni~kiot sostav vo Makedonija; sostav na Komisijata za

sproveduvawe na ~l.23 od Berlinskiot dogovor; za politi~kata situacija

i aspiraciite na Srbija kon Makedonija; makedonskite studenti vo

Belgrad; ideata za Balkanska konfederacija.

21. 1886-1902 g. Signatura: 156

Razbojni{tvoto vo Makedonija; okolu planot za podelbata na

Makedonija od balkanskite zemji; za izvozot na tutunot; izvestuvawe za

zlostorstvata vo seloto Brusnik - Bitolsko; za bugarskiot episkop

Teodosius; za rabotata na voenite sudovi.

22. 1912 g. Signatura: 2130

Stav na golemite sili za Makedonija; okolu nezavisnosta na Albanija;

reformi vo ostanatite oblasti; interesite na balkanskite zemji za

Makedonija.

23. 1912 g. Signatura: 2131

Vojna na Balkanot; rabotata na britanskiot, norve{kiot, ruskiot, i

~e{kiot Crven Krst; stav na golemite sili okolu Balkanskata vojna;

teritorijalnoto pro{iruvawe na Balkanskite dràvi.

24.1912 g. Signatura: 2132

Diplomatska prepiska vo vrska so: dogovorot sklu~en pome|u Italija i

Avstrija za nezavisnost na Albanija; baraweto na Srbija pristani{te

na Jadransko More i nesoglasuvawe so toa na silite na Trojnata

alijansa; sporot pome|u Grcija i Bugarija za Solun; mobilizacijata na

avstriski trupi; germanskata poddr{ka na Avstrija za albanskoto

pra{awe; ako Skadar bil predaden, Crna Gora }e se soglasela so

primirje; kolera i stoma~en tifus vo Bugarija; predlogot za

internacionalizacija na Carigrad; za ostrovite vo Egejsko More;

predlogot za nezavisnost na Albanija pod me|unarodna kontrola;

mo`nosta Srbija da dobie od Avstrija izlez na Jadransko More {to }e

go koristela za ekonomski celi; odloùvawe na pregovorite za primirje

i dr.

Jazik: angliski, francuski


58

25.1912 g. Signatura: 2133

Diplomatska prepiska vo vrska so: pra{aweto za dobivawe na Srbija

pristani{te na Jadransko More; èlbata na Avstrija da ne gi zagubi

porane{nite pazari; podgotovkite za mobilizacija na avstroungarski

trupi i rekvizicija na stoka; baraweto instrukcii od Vladata na

turskite delegati na Mirovnata konferencija pod koi uslovi bi bil

potpi{an preliminaren mir; britanskiot predlog za na~inot na

upravuvawe na Srbija so pristani{te na Jadransko More; zaminuvaweto

na srpskite delegati za âtalxa; sredbata na turski, bugarski i gr~ki

delegati za sklu~uvawe primirje; odlukata na balkanskite sojuzni~ki

dràvi za barawe reparacija od Turcija; dali Dardanelite }e bile

neutralizirani i internacionalizirani; pra{aweto za Solun.

Jazik: angliski, francuski, judeogermanski

26. 1912 g. Signatura: 2134

Diplomatska prepiska vo vrska so: obidite na srpski emisari za

potstreknuvawe buni vo Bosna i Hercegovina; ruskiot plan za Albanija

i za izlez na Srbija na Jadransko More; Odrin - sporno pra{awe za

Turcija i Bugarija; baraweto za za{tita na interesite na britanski

kompanii {to trguvale so makedonski tutun; voznemirenosta poradi

avstriskata mobilizacija; ostrovite vo Egejsko More; protestot na

Slovenite vo Wujork poradi avstriskoto me{awe vo balkanskite

raboti; srpskiot predlog do Bugarija za Solun kako kondominium za

sojuzni~kite dràvi; potpi{uvaweto na mirovniot dogovor; za

Otomanskiot dràven dolg; planot na Turcija za zgolemuvawe na

carinskata taksa za 4% i nesoglasuvaweto na golemite sili; za{titata

na interesite na Otomanskata carska banka od voenite vlasti vo Srbija,

Crna Gora, Grcija i Bugarija.


27. 1913 g. Signatura: 2135

Diplomatska prepiska vo vrska so: godi{niot izve{taj za Bugarija za

1912 g.; odobreniot zaem od avstriski i ungarski banki za Vladata na

Bugarija; bugarsko-romanskite odnosi; potrebata za za{tita na

bugarskite u~ili{ta na srpska i gr~ka teritorija; restrikciite na

trgovijata vo Ksanti, nametnati od bugarskite vlasti; rusko-bugarskite

odnosi; dobriot tretman na muslimanite vo Trakija; za{titata na

gra|anskite i verskite slobodi na malcinstvata na Balkanskiot

Poluostrov; lo{iot tretman na bugarskite zatvorenici od gr~kite

vlasti i dr.



59

28.1913 g. Signatura: 2136

Diplomatska prepiska vo vrska so: pra{aweto za anektiraweto na Krit

kon Grcija; vklu~uvaweto na kritskata àndarmerija vo gr~kata;

pra{aweto kakov stav da zazel britanskiot generalen konzul vo Solun

sprema Kapitulaciite; finansiite na Grcija za 1912 g. i 1913 g.;

polo`bata na gr~kite zatvorenici vo Bugarija; repatrijacijata na

bugarskite zarobenici; maltretiraweto na Grci vo Trakija izvr{eno od

Bugari; naredbata za formirawe korpus na selska straà i za imenuvawe

sudii za agrarni sporovi na Krit; ukinuvaweto na Kapitulaciite vo

teritoriite anektirani od Grcija; pra{aweto za vakafite; pravata na

Kucovlasite vo gr~kite novo steknati teritorii.


29.1913 g. Signatura: 2137

Diplomatska prepiska vo vrska so: izve{tajot za sostojbata vo Srbija vo

1912 g.; srpsko-avstriskite odnosi i pra{aweto za sklu~uvawe trgovski

dogovor; zaemot na Vladata na Srbija od Konzorciumot na francuski

banki; zapo~nuvaweto na srpsko-turskite pregovori vo Carigrad;

postignatiot dogovor pome|u Srbija i Crna Gora za zaedni~ka vojska,

carinski sojuz i davawe prava na Srbija vo pristani{teto Antivari;

voznemirenosta kaj naselenieto vo Kriva Palanka i Strumica od napadi

na bugarski razbojni~ki ~eti; masakrite i grabeìte izvr{eni od

srpski razbojni~ki ~eti vo Ki~evsko, Kru{evsko, Prilepsko, Bitolsko

i Ohridsko; korupcijata vo srpskata administracija vo Skopskata

oblast; namerata na Srbija za ukinuvawe na Kapitulaciite.


30.1912-1913 g. Signatura: 2138

Diplomatska prepiska vo vrska so: mobilizacijata vo Avstrija; gr~koto

barawe britanska poddr{ka za ostrovite vo Egejsko More i vo sporot so

Bugarija za Solun; romanskoto barawe za vklu~uvawe na teritorijata

naselena so Kucovlasi vo Albanija; baraweto na ìtelite na

@erovnica, Goren i Dolen Debar za priklu~uvawe kon Srbija, a ne kon

Albanija; pra{aweto za otstapuvawe na Odrin od Turcija; albanskoto

pra{awe; ispra}aweto kolektivna nota od golemite sili do Turcija ako

ne uspeale mirovnite pregovori; predlogot za pomorska demonstracija

na golemite sili vo Carigrad; statusot na Sveta Gora; povlekuvaweto na

srpskite trupi od Jadranot; masakrot na Albanci izvr{en vo blizina na

Debar od srpski trupi; snabduvaweto na Mladoturskiot komitet so

golemi pari~ni iznosi, pra{awata za Albanija i Skadar da gi re{ava

me|unarodna komisija.

Jazik: angliski, francuski, germanski


60

31.1912-1913 g. Signatura: 2140

Diplomatska prepiska vo vrska so: pomo{ta od pripadnici na

Britanskiot crven krst vo Crna Gora, Solun i Atina; pomo{ta od

Britanskata crvena polumese~ina za muslimanskite begalci vo

Makedonija i Albanija; brojot i sostojbata na muslimanskite begalci vo

Makedonija; pomo{ta za zatvorenicite vo Odrin, ispratena od

Britanskata crvena polumese~ina za distribucija na pomo{ za

muslimanite vo Bitola, Debar i Skadar preku britanskite vicekonzuli

vo Bitola i Skadar; zabranata za se~ewe ogrevno drvo za muslimanite vo

Bitolskata konzularna oblast; dadenata dozvola za se~ewe ogrevno drvo

na muslimani vo Skopskata konzularna oblast; pari~nata pomo{ od

golemite sili za begalcite vo Albanija; pomo{ta za bednite vo

Makedonija, Trakija i Albanija.


32.1913 g. Signatura: 2141

Diplomatska prepiska vo vrska so: protestot na golemite sili do

Vladata na Srbija poradi me{awe vo administracijata na Otomanskiot

dràven dolg vo zaposednatite teritorii; sostojbata na Otomanskiot

dràven dolg vo Bitolskata oblast; baraweto za prezemawe ~ekori za

za{tita na pravata na Otomanskiot dràven dolg vo zaposednatite

teritorii; pra{aweto za delot na Otomanskiot dràven dolg {to

morale da go prezemat balkanskite dràvi; Adam Blok, pretstavnik na

Otomanskiot dràven dolg na Me|unarodnata finansiska komisija,

barawe na Me|unarodnata finansiska komisija; barawe na Vladata na

Grcija do administracijata na Otomanskiot dràven dolg za nadomest na

{tetata predizvikana od zatvoraweto na rudnicite za sol na Samos.


33.1913 g. Signatura: 2142

Diplomatska prepiska vo vrska so apelite za davawe avtonomija na

Albanija; mo`nite re{enija za albanskata granica; srpskiot stav -

Ipek, \akovica, Prizren i Debar da ne bile vklu~eni vo Albanija;

britanskiot predlog - me|unarodna grani~na komisija da go razgledala

pra{aweto za granicata na Albanija; razli~nite stavovi na Avstrija i

Rusija za albanskata granica; opasnata faza vo romansko-bugarskite

odnosi - baraweto na Romanija na linijata Silistra - Bal~i}; dvata

mo`ni na~ini za re{avawe na albanskata granica - iznao|awe

kompromis pome|u ruskiot i avstriskiot predlog ili formirawe

me|unarodna grani~na komisija; avstriskoto barawe do Rusija za

raspu{tawe na rezervistite ako taa gi namalela trupite na granicata na


61

Galicija; ruskite predlozi za dodeluvawe trgovski povlastici na

Albancite vo \akovica; pra{aweto za Skadar.


34.1912-1913 g. Signatura: 2143

Diplomatska prepiska vo vrska so spre~uvaweto da funkcionira

Otomanskiot tutunski monopol i barawe na Vladata na Srbija nejzin

monopol; zabranata za uvoz i proda`ba na kakov bilo tutun osven srpski

vo Bitolskata oblast; barawata za za{tita na interesite na britanski i

italijanski dràvjani i kompanii vklu~eni vo tutunskata industrija vo

Makedonija; naplatata srpska carinska tarifa na stoka pri vlezot vo

Gevgelija za koja ve}e bila platena carina vo Solun; zaedni~kata

pretstavka od diplomatskite prateni{tva na V. Britanija, Germanija,

Italija i Avstrija do Vladata na Srbija poradi nepravilno napla}awe

carinska taksa na stoka uvezena od Solun; dvojnata naplata na carina na

stoka uvezena od Solun; dvojna naplata na carina na stoka od Bugari vo

Kavala; nametnuvaweto taksa za voena kontribucija od srpskite vlasti

na stoka ispratena od Solun.


35.1913 g. Signatura: 2144

Diplomatska prepiska vo vrska so: carinskite taksi na teritoriite

zaposednati od balkanskite sojuzni~ki dràvi; kolektivnite pretstavki

na golemite sili do balkanskite sojuzni~ki dràvi za odrùvawe na

toga{niot carinski reìm do sklu~uvawe mir i za{tita na nivnite

trgovski interesi; pretstavki od golemite sili do Bugarija poradi

zapleneta hartija za cigari, naplata na tro{arina i danok na alkohol;

voveduvaweto na srpska carinska tarifa vo novosteknatite srpski

teritorii; nekompetentnosta i korumpiranosta na srpskite carinici vo

Bitola; poplakite od britanski kompanii poradi dvojna naplata na

carinska taksa vo Solun i Skopje; nemirite vo Bejrut predizvikani

poradi zatvorawe na Reformskoto dru{tvo.

Jazik: angliski, francuski, germanski, arapski

36.1913 g. Signatura: 2145

Diplomatska prepiska vo vrska so: zlodelata izvr{eni vrz muslimani vo

Makedonija, Albanija i Trakija; zlodelata izvr{eni od Albanci -

muslimani vo selata vo Epir (uni{teni 188 sela); prisilnoto

preobra}awe na muslimani od Rup~os, Ksufi, Nevrokop, Xumaja-i-Bala,

Ksanti i Kavala vo hristijani; masakrot na hristijani izvr{en od


62

turski trupi; masakrite izvr{eni od Srbi vrz Albanci vo Skopje,

Tetovo, Gostivar, Debar, Uro{evac, Gwilane, Prizren, Pri{tina i

Quma; obidot za preobra}awe na muslimani od Peh~evo vo hristijani;

preobra}aweto na katolici vo pravoslavni, izvr{eno od Crnogorci.


37.1912-1913 g. Signatura: 2146

Diplomatska prepiska vo vrska so: razijduvaweto vo politikata na

silite na Trojnata alijansa i Trojnata antanta; uni{tuvaweto na imotot

na ìtelite vo Gevgelisko, izvr{eno od srpski i bugarski trupi;

istorijatot na Balkanskata liga; srpsko-bugarskite odnosi vo

Makedonija; pregovorite pome|u Srbija i Bugarija za goleminata na

delot od Makedonija {to trebalo da go dobijat; sudirite pome|u

balkanskite sojuzni~ki dràvi; predlogot za odrùvawe konferencija

na premierite na balkanskite sojuzni~ki dràvi vo Sankt Peterburg;

spogodbata pome|u Grcija i Bugarija za odreduvawe demarkaciona linija

bez neutralna zona.


38. 1911-1912 g. Signatura: 1959

FOND: FORIN OFIS, DIPLOMATSKI IZVE[TAI ZA

ISTORIJATA NA MAKEDONIJA

FOREIGN OFFICE, DIPLOMATIC REPORTS ON THE

HISTORY OF MACEDONIA

Aktivnosta na Makedonskata Vnatre{na Organizacija; incident vo

[tip; zlostorstva, ograbuvawa i ubistva vo makedonskite vilaeti;

masakr vo [tip; masakr vo manastirot Bogorodica vo Skopje; eksplozija

na bomba vo Ki~evo; popis na izvr{eni ubistva vo Makedonija;

reorganizacija na àndarmerijata vo Makedonija; Memorandum na

Vnatre{nata makedonska organizacija do generalnite konzuli na

golemite sili; za Tajniot sojuz na Srbija i Bugarija; za tajniot sostanok

na vrhovistite; Manifest na Strumi~kata sekcija na makedonskata

revolucionerna organizacija; eksplozija na bombi vo Dojran;

situacijata vo Albanija.

39. 1912 g. Signatura: 1960

Nastanite vo periodot januari-avgust: za vnatre{nata situacija vo

Grcija /finansiski te{kotii poradi dolgovite/; me|u Makedonskata

vnatre{na organizacija i albanskoto dvièwe nema spogodba za

sorabotka; parlamentarni izbori vo Bitolskiot vilaet; za lo{oto


63

odnesuvawe na àndarmerijata; albanskoto dvièwe; masakri vo

Makedonija.

40. 1912 g. Signatura: 1961

Nastani od avgust-oktomvri: podatoci za Ko~anskiot masakr /186

po~inati, 500 raneti/; eksplozija na bombi vo Skopje i Solun - 100

ubieni, 186 raneti; pribliùvawe na balkanskite dràvi; stavot na

golemite sili.

41. 1912 g. Signatura: 1962

Podgotovka za vojna - mobilizacija na balkanskite dràvi; stav na

golemite sili; po~etok na vojnata; vnatre{nata situacija vo Turcija.

42. 1912 g. Signatura: 1963

Objava i tek na vojnata; za dvièweto na srpskite, bugarskite, gr~kite i

crnogorskite vojski; raspored i sostav na turskite edinici vo

Makedonija; polo`bata na makedonskoto naselenie.

43. 1912 g. Signatura: 1964

Gr~ki voeni operacii; pozicii na srpskata armija; sudir na bugarskata i

srpskata so turskata vojska; napreduvawe na sojuzni~kata vojska i

zazemawe teritorija od Makedonija; sostojba so turskata armija; stav i

odnesuvawe na golemite sili; vospostavuvawe na vlast vo novo-

okupiranite teritorii; op{iren opis na Kumanovskata bitka; polo`ba

na makedonskoto naselenie; taen srpsko-bugarski dogovor vo vrska so

podelbata na turskata teritorija.

44. 1912 g. Signatura: 1965

Veli~ewe na Bugarija za zaslugite vo vojnata; za nastanite vo

Makedonija; dvièwe na srpkata armija vo Makedonija; za podelbata na

balkanskite dràvi na Evropska Turcija; za kapitulacija na Solun i

Turcija; zazemawe na Bitola; nastani okolu Solun.

45. 1912 g. Signatura: 1966

Uslovi za kapitulacijata na Solun; eksplozija vo blizinata na Zejtinlk

- delo na Sandanski; rivalstvoto okolu Solun; okupacija na Bitola; opis

na pravcite na dvièweto na srpskata vojska; posledici od vojnata;


64

voeni akcii koi dovele do zazemawe na Bitola; nazna~uvawe na voena

uprava vo osvoenite teritorii; situacijata vo Bitola i Solun; za

okupacijata na Skopje.

Jazik: angliski

ZABELE[KA : Mikrofilmuvanata arhivska gra|a e na angliski jazik.


angliskiot jazik, navedeni se i ostanatite jazici, pri {to posebno e



65

GERMANIJA SOJUZNA REPUBLIKA

BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND

POLITIЧKI ARHIV NA MINISTERSTVOTO ZA

NADVORE[NI RABOTI - BON

POLITISCHES ARCHIV DES AUSWÄRTIGEN AMTESW


Sodrìna:

1. 1903 g. Signatura: LXXXVII/1033

FOND: TURCIJA 156; AKTI KOI SE ODNESUVAAT NA

SITUACIJATA VO MAKEDONIJA

TÜRKEI 156; AKTEN BETREFFEND DER VERHÄLTNISSEN IN

MAKEDONIEN

Izve{tai za Makedonija koi se odnesuvaat na religijata, prosvetata i za

aktivnosta na komitite.

2. 1902-1903 g. Signatura: LXXXVII/1034

Izve{tai i izvadoci od vesnici za polo`bata na ~etite vo Makedonija;

politikata na golemite sili vo odnos na makedonskoto pra{awe;

informacii za mladoturskoto dvièwe.


Prilikite vo Makedonija; sudir so turskite vojski vo oblasta na

Isto~na Makedonija.


Izvadoci od vesnici; za prestojot na Boris Sarafov vo Belgrad;

„Makedonsko centralno zdruènie“, spisanija vo Чikago so podatoci za

Makedonija.


66


Prilikite vo Makedonija; za reorganizacijata vo Makedonija.


Za vostanieto vo Makedonija; za Sarafov koj so svojot {tab e smesten vo

Smilevo; formiraniot sud za zarobenite vostanici; za reformite vo

Makedonija.


Anglo-ruska spogodba za Makedonija; podatoci za mladoturcite;

proklamirawe na noviot Ustav.


Mladoturskata revolucija i stavot sprema makedonskoto pra{awe;

podatoci za Sandanski i Panica.


Proklamirawe na Mladoturcite za podobruvawe na situacijata vo

Makedonija.


Soop{tenie od Vnatre{nata organizacija do Mladoturskiot komitet;

Programa na Mladoturskiot komitet so 13 to~ki; Programa na

Sandanski so 14 to~ki; za izborite vo Turcija; Programa na Makedonsko-

Odrinska revolucionerna organizacija.


Razgovori me|u ~lenovite na Vnatre{nata organizacija i Sandanski

kako voda~ na negovata partija; Programa za vilaetite vo Makedonija; za

buxetot vo Makedonija; nacionalna netrpelivost vo Makedonija.

12. 1909 g. Signatura: LXXXVIII/1045

Podatoci za Sandanski i Panica; za dolgovite i poka~uvaweto na

carinata.


67

13. 1909-1910 g. Signatura: LXXXVIII/1046

Okolu makedonskoto pra{awe: za osnovawe banka vo Solun so filijali

vo Skopje i Bitola; za politikata na Mladoturcite; informacija deka

Sandanski preku Чernopeev razdelil proklamacii vo Melnik.


Za sostojbata vo Makedonija; Carigradski parlament - Nacrt-zakon za

Makedonija; Bugarsko-gr~kiot spor za u~ili{tata i crkvite;

informacii za Sandanski i negovite privrzanici; Londonski balkanski

komitet.


Izvadoci od vesnici; za reìmot na Mladoturcite vo Makedonija; za

atentatite vo Makedonija.


Za sorabotkata na komitite so mladoturcite vo Makedonija;

informacii za Чernopeev; Komisija za ispituvawe na zlodelata vo

Makedonija; za prosvetata; izborite vo parlamentot; podatoci za

Sandanski; statisti~ki podatoci za naselenieto vo Makedonija.


Parlamentarni izbori; za Mladoturcite i situacijata vo Makedonija.


Vojna za podelbata i okolu podelbata na Makedonija.


Pregovori i planovi okolu jugoslovenskite pograni~ni pra{awa; za

koristewe na rudnite bogatstva vo Makedonija /hrom-Quboten/.


Za utvrduvawe na demarkacionata linija vo Makedonija; za rudnicite vo

Makedonija.


68


Bugarsko-italijanski razgovori okolu Makedonija.


Za grani~nite sporovi okolu Makedonija; bugarskata okupacija na

Makedonija.

23. 1940 g. Signatura: LXXXIX/1057

Istoriski materijali: 1. Pra{awe za priodot na Bugarija kon Egejskoto

more; 2. Odnosot na Grcija i Albanija.

24. 1921-1933 g. Signatura: 493

FOND: AKTI KOI SE ODNESUVAAT NA SITUACIJATA

VO MAKEDONIJA

TÜRKEI 156; AKTEN BETREFFEND DER VERHÄLTNISSEN

IN MAKEDONIEN

Makedonski zdruènija vo Bugarija; politi~kata situacija i

politi~kite ubistva vo Bugarija; za rabotat na me{ovitata bugarsko-

jugoslovenska komisija za makedonskoto pra{awe; makedonski politi~ki

organizacii vo SAD i Kanada; makedonski akademski zdruènija;

Deklaracijata za makedonskoto pra{awe pred Dru{tvoto na narodite;

vesnikot „Balkanska federacija“ pe~aten vo Viena; ubistvoto na

T.Aleksandrov; makedonski studentski zdruènija vo stranstvo; za

sudeweto na studentite vo Sofija za delo protiv Zakonot za za{tita na

dràvata; Mara Buneva i Zdruènieto na ènite od Makedonija;

ubistvoto na Protu|erov i general Kova~evi}; Statutot na VMRO

Obedineta, protokol i Rezolucija; Deklaracija na CK na VMRO vo

Makedonija.

25. 1920-1936 g. Signatura: 494

FOND: PRA[AWA ZA NACIONALNOSTA,

@ENEVSKA KONFERENCIJA

NATIONALITÄTENFRAGEN, GENFER KONFERENZ

Prilikite i pe~atot na SHS; politi~ki partii i zdruènija; izborna

kampawa vo Jugoslavija.


69

26. 1929-1934 g. Signatura: 495

FOND: JUGOSLOVENSKO-BUGARSKI ODNOSI

JUGOSLAWISCHE-BULGARISCHE BEZIEHUNGEN

Sorabotkata me|u pripadnicite na V. Mihajlov i Hrvatskata NDH; za

posetata na Paveli} vo Sofija; atentati me|u privrzanicite na

Mihajlov i Protu|erov; atentatot vo Marsej i situacijata vo

Makedonija po atentatot.

27. 1941 g. Signatura: 496

FOND: PRIPOJUVAWETO NA MAKEDONIJA KON BUGARIJA VO

1941g.; IZVE[TAJ OD PATUVAWE NIZ MAKEDONIJA;

GERMANSKI KONZULAREN PRESTAVNIK VO

JUGOSLAVIJA; POGRANIЧNI PODRAЧJA -

MAKEDONIJA, SEVERNA GRCIJA I SOLUN VO 1941 g.

ANGLIEDERUNG MAKEDONIENS ZU BULGARIEN 1941.;

REISEBERICHT 1940.; DEUTSCHER KONSULARVERTRETER IN

JUGOSLAWIEN; GRENZ GEBIETE - MAKEDONIENJ;

NORDGRIECHENLAND UND SALONIK 1941.

Za otvorawe na germanski konzulati vo Skopje i nivnoto zna~ewe;

statisti~ki tabeli i tekstualni podatoci za Severna Grcija i Solun;

nacionalnost, brojnost i veroispoved.

28. 1926-1927 g. Signatura: 497

FOND: BOL[EVIZAM, BUGARIJA .

BOLSCHEWISMUS, BULGARIEN

Kongres na „Makedonskite komiteti“ vo Viena; revolucionerno-

komunisti~ka aktivnost na Balkanot po ubistvoto na Aleksandrov.

29. 1936-1940 g. Signatura: XCV/1129

FOND: VNATRE[NA POLITIKA

INNERE POLITIK

Situacijata vo Vardarskata banovina pred vojnata; protestni

demonstracii vo Skopje protiv Germanija.


70

30. 1940-1944 g. Signatura: 498

FOND: ZAPISI 1941 GOD; IZVE[TAI - BUGARIJA

ANMERKUNGEN 1941. JAHR; BERICHTE - BULGARIEN

Podatoci za Van~o Mihajlov; nastani vo Jugoslavija pred vojnata;

bugarska okupacija na Makedonija; bugarsko-italijanski sporovi okolu

Makedonija; za rudnite bogatstva vo Makedonija.

31. 1925-1926 g. Signatura: 499

FOND: GRЧKO-BUGARSKI KONFLIKT KAJ PETRIЧ

GRIECHISCHE-BULGARISCHER KONFLIKT BEI PETRITSCH

Gr~ko-bugarski grani~en spor i stavot na Jugoslavija, rabotata na

Dru{tvoto na narodite po ovoj spor.

32. 1914-1918 g. Signatura: 500

FOND: SVETSKA VOJNA, IDNINA NA OKUPIRANITE

TERITORII VO MAKEDONIJA

WELTKRIEG, ZUKUNFT DER DER BESETZTEN GEBIETEN

MAKEDONIENS

Sostojbata vo Bugarija i u~estvoto vo vojnata, voeni planovi za napad na

Srbija; informacii za Protu|erov i Aleksandrov; formirawe na

Makedonski bataqon; za prilikite na Makedonija pod srpska vlast, vo

vrska so opremuvaweto na makedonskata armija.

33. 1888-1918 g. Signatura: 1300

FOND: DIPLOMATSKA PREPISKA

DIPLOMATISCHE KORRESPONDENZ

Politikata i propagandite na balkanskite dràvi sprema Makedonija;

stavot na ambasadorite na golemite sili kon Makedonija; podatoci za

Panica; S. Gop~evi} - Odgovor na oficerot K. Hron na knigata

„Narodnosta na makedonskite sloveni“; Okolu dodeluvawe na bugarskite

berati vo Makedonija; crkovni priliki vo Makedonija; za vooruùvawe

na ~etite.

34. 1922-1945 g. Signatura: 1301

S. Radev - makedonski delegat vo Dru{tvoto na narodite; navleguvawe na

bugarski ~eti vo Makedonija; za atentatite vo Makedonija; ubistvoto na


71

Aleksandrov; podatoci za Mara Buneva; sudski proces protiv ubijcite

na general Kova~evi}; posetata na Paveli} vo Sofija; za situacijata po

Marsejskiot atentat; VMRO - V.Mihajlov; situacijata vo Makedonija

pred vojnata, pod bugarska okupacija i za vreme na povlekuvaweto na

bugarskite trupi.

35. 1876-1919 g. Signatura: 1302

Okolu ubistvata na germanskite i francuskite konzuli vo Solun;

kongresi na socijalistite niz Evropa /Brisel, Bazel, Stokholm i dr./;

II-ra Cimermanska konferencija; Kongres na ènite vo Kopenhagen.

36. 1884-1888 g. Signatura: 1303

Prilikite vo Makedonija; za vesnikot „Makedonski glas“; mitinzite vo

Sofija i Belgrad, kako i za situacijata vo Makedonija; za navleguvaweto

na ~etite vo Makedonija; za diplomatijata na golemite sili; za

makedonskata manifestacija vo Atina; statisti~ki podatoci za

naselenieto; iskaùvawa na Panica vo vesnikot „Berlinski dnevnik“.

37. 1877-1879 g. Signatura: 1304

Rusko-turska vojna - stav i drèwe na golemite sili; voeni nastani na

Balkanot; protokoli od sednicite na bugarskata delimitaciona

komisija; za utvrduvawe na granicite na Bugarija.

38. 1921-1938 g. Signatura: 1511


Intervju na Aleksandrov; ubistvoto na Aleksandrov; presmetki na

Makedoncite vo Bugarija; odgovor na Чaulev na Protu|erov i

Aleksandrov; dopis na Zadgrani~noto prestavni{tvo na VMRO vo

Sofija; srpski teror vo Makedonija; vo vrska so Zbornikot na pesni od

Miladinovci; V. Mihajlov; makedonski politi~ki organizacii vo SAD

i Kanada.

39. 1922-1932 g. Signatura: 1512

Makedonsko dvièwe vo Bugarija; presmetka me|u Mihajlovistite i

Protu|erovistite; ubistvoto na Aleksandrov i Protu|erov; atentati vo

Makedonija; sudski procesi protiv atentatorite; makedonski politi~ki

organizacii vo SAD i Kanada; osnovawe Sojuz na makedonski zdruènija

na Evropa; ubistvoto na generalot Kova~evi}; Rabotata na dru{tvoto na


72

narodite; Me{ovita jugoslovenska-bugarska komisija; za otvorawe na

makedonski u~ili{ta i crkvi vo Albanija.

40. 19891-1933 g. Signatura: 1513

Studijata na avstriskiot filolog d-r Oblak od studiskoto patuvawe po

Makedonija; afera Samarxiev; mitinzi vo Bugarija za podobruvawe na

polo`bata vo Makedonija; Makedonski kongres /1895/; makedonski

zdruènija vo Bugarija; Dejnosta na Makedonskiot centralen komitet vo

vrska so vostanieto vo Makedonija 1895 g.; za ufrluvaweto bandi vo

Makedonija; dodeluvaweto na berati za Bugarija; osnovawe na

Makedonski klub vo Belgrad; makedonski politi~ki organizacii vo

SAD i Kanada.

41. 1892-1894 g. Signatura: 1514

FOND: GRЧKO-SRPSKI DOGOVORI,

VESNICI „PIRINPLANINA“,

„GLAS MAKEDONSKI“,

„BUGARSKI TRGOVSKI VESNIK“

GRIECHISCHE-SERBISCHE VERTRÄGE,

ZEITUNGEN „PIRIN PLANINA“ („PIRIN-GEBIRGE“),

„GLAS MAKEDONSKI“ („MAKEDONISCHE STIMME“),

„BULGARISCHER HANDELSBLATT“

Novinarski natpisi; bugarski mitropolit Teodosije; avstriskiot

filolog d-r Oblak.

42. 1921-1941 g. Signatura: 1613


Slobodna pristani{na zona vo Solun; Konvencija Jugoslavija-Grcija;

vnatre{no-politi~ka situacija vo Jugoslavija do po~etokot na vojnata i

pristapuvawe kon Trojniot pakt; Martovskite nastani vo Belgrad; nov

jugoslovenski kabinet so navedeni imiwa za site ministri; zazemawe na

Skopje i drugi gradovi vo Makedonija.

43. 1931-1941 g. Signatura: 1614

Odnosite Jugoslavija-Bugarija; odnosot na V.Mihajlov kon Germanija;

jugoslovenski stav kon silite na Oskata; napad na Jugoslavija; stavot na

SAD i Anglija; bugarska okupacija na Makedonija; za podelbata na stara

Jugoslavija; akti za kapitulacija; martovski nastani vo Belgrad.


73

44. 1940-1944 g. Signatura: 1830

FOND: DOKUMENTI ZA ISTORIJATA NA MAKEDONIJA [TO

SE ODNESUVAAT NA PERIODOT OD FA[ISTIЧKA

OKUPACIJA

DOKUMENTE ÜBER DIE GESCHICHTE MAKEDONIENS FÜR DIE

ZEITSPANNE DEFR FASCHISTISCHEN BESATZUNG

Informacii za Mihajlov; dvièwe „Ratnici“; prilikite vo Bugarija i

stavot kon Jugoslavija i Grcija; germansko-bugarski dogovor za

podelbata na Makedonija; eksploatacija na rudnite bogatstva vo

Makedonija.

45. 1886-1941 g. Signatura: 2169

FOND: BERLINSKI KONGRES 1878;

DOKUMENTI OD GERMANSKIOT KONZULAT VO SOLUN

1886-1912;

DOKUMENTI OD PERIODOT NA VTORATA SVETSKA

VOJNA 1937-1941;

BERLINERKONGRES 1878;

DOKUMENTE VON DEM DEUTSCHEN KONSULAT SALONIK

1886-1912;

DOKUMENTE AUS DER ZEITSPANNE DES ZWEITEN

WELTKRIEGE 1937-1941;

Obraboten e prviot del od mikrofilmot koj se odnesuva na nastanite

pred i za vreme na odrùvaweto na Berlinskiot kongres, i za situacijata

vo Makedonija po kongresot.

46. 1878-1905 g. Signatura: 2568

FOND: POLITIKATA NA GOLEMITE SILI KON MAKEDONIJA

MAKEDONIJA VO SVETSKATA VOJNA

DIE POLITIK DER GROßMÄCHTE GEGENÜBER MAKEDONIEN IN

DEM ERSTEN WELTKRIEG

Materijali od Berlinskiot kongres; za vostanieto vo Makedonija;

geografska karta na Balkanot so tekst za nacionalnostite koi ìveat

na Balkanot; reformi vo Makedonija; Albanskoto dvièwe;

Memorandum „Bugarsko-makedonska liga“; „Sloboda ili smrt“ upaten do

Berlin.

47. 1907-1914 g. Signatura: 2569

Za reformite vo Makedonija; situacijata vo turskata vojska; dejnosta na

Mladoturskiot komitet; za odnesuvaweto na Albancite vo Makedonija;

za urivaweto na Mladoturcite; Socijalisti~ki klub vo Solun.

Jazik: germanski


74


75

GERMANIJA DEMOKRATSKA REPUBLIKA

DEUTSCHE DEMOKRATISCHE FREPUBLIK

GENERALEN CENTRALEN ARHIV - POTSDAM

ZENTRALES STAATSARCHIV - POTSDAM


Sodrìna:

1. 1912-1913 g. Signatura: 1293

FOND: DIPLOMATSKA PREPISKA

DIPLOMATISCHE KORRESPONDENZ

Srpski obvrski sprema pristani{teto vo Solun; srpski voen danok vo

okupiranite teritorii; slobodna zona vo pristani{teto Solun;

carinska slu`ba vo Solun; trgovski odnosi na balkanskite dràvi po

sklu~eniot mir; Balkanska finansiska konfederacija; srpsko-gr~ki

moratorium.

2. 1908-1943 g. Signatura: 1294

Prilikite vo Turcija; stopanski vrski na Germanija so balkanskite

zemji; balkanski vojni i posledici od vojnite; vleguvawe na bugarskata

vojska vo Makedonija; situacijata vo Solun; gradba na pati{ta vo

Makedonija po vojnata; èlezni~kiot soobra}aj Solun-Skopje; okolu

carinata vo podelena Makedonija; vo vrska so dejnosta na Van~o

Mihajlov.

3. 1909-1913 g. Signatura: 1295

Germanska prosvetna propaganda vo Solun; za makedonskoto rudno

bogatstvo.

4. 1887-1913 g. Signatura: 1296

Za trgovijata vo Solun; za èlezni~kiot soobra}aj na relacija Skopje-

Tetovo-Gostivar; gradba na pati{tata vo Makedonija; tramvaj vo Bitola

1912 god.


76

5. 1905-1911 g. Signatura: 1297

Vo vrska so stranskite u~ili{ta vo Solun.

6. 1885 g. Signatura: 1298

Trgovijata vo Solun; germanski interesi za Solun.

7. 1904-1906 g. Signatura: 1299

Trgovski izve{tai za Solun; izve{tai za plovidbata vo Solunskoto

pristani{te.

IZVADOCI OD VESNICI:

8. 1907-1944 g. Signatura: 4119

FOND: „MAKEDONIJA“, „KOMUNIZAM VO JUGOSLAVIJA“,

„JUGOSLOVENSKO-BUGARSKI ODNOSI“

„MAKEDONIEN“, „KOMUNISMUS IN JUGOSLAWIEN“,

„JUGOSLAWISCH-BULGARISCHE BEZIEHUNGEN“

9. 1908-1912 g. Signatura: 4120

FOND: BALKANSKO PRA[AWE

BALKANFRAGE

10. 1912-1935 g. Signatura: 4121-4124

FOND: MAKEDONSKO PRA[AWE

BALKANFRAGE

11. 1912-1935 g. Signatura: 4122

12. 1912-1935 g. Signatura: 4123

13. 1912-1935 g. Signatura: 4124


77

14. 1913-1941 g. Signatura: 4125

FOND: BALKANSKO PRA[AWE /1913-1941/

BALKANFRAGE /1913-1941/

15. 1906-1944 g. Signatura: 4126

FOND: BUGARIJA

BULGARIEN

16. 1915-1642 g. Signatura: 4129

FOND: SRBIJA, GRCIJA

SERBIEN, GRIECHENLAND

Jazik: germanski

ZABELE[KA: Mikrofilmovi so signatura od 4119-4129 so poteklo od

germanskiot nau~en institut za stranstvo, prestavuvaat novinski ise~oci so

podatoci za Makedonija: Stav i interesi na golemite sili za Makedonija;

religiite vo Makedonija; podatoci za komitite; reformite vo Makedonija;

Mirc{tetski reformi; Balkanskiot komitet vo London; socijalistite vo

Brisel; ubistvoto na Sarafov i Garvanov; balkanskite vojni i posledicite

od niv; rudnoto bogatstvo vo Makedonija; jugoslovenskata agrarna reforma za

dodeluvawe na zemja na kolonistite vo Ju`na Srbija; za izborite vo

Vardarska banovina; za Van~o Mihajlov i atentatite vo Makedonija.


78


79

ITALIJA

ITALIA

ISTORISKI ARHIV NA MINISTERSTVOTO ZA

NADVORE[NI RABOTI - RIM

ARCHIVIO STORICO DEL MINISTERO DEGLI AFFARI ESTERI -

ROMA

Diplomatskite izve{tai za Makedonija se odnesuvaat na politi~ki

gledi{ta na diplomatijata na Golemite sili vo vrska so re{avaweto na

makedonskoto pra{awe. Vo istite se otslikani i politi~kite gledi{ta na

balkanskite zemji kon makedonskoto pra{awe. Izve{taite i prepiskata se

odnesuvaat na aktivnostite na italijanskite diplomatski pretstavnici vo

Solun, Bitola, Sofija, Belgrad, Bukure{t, Carigrad, Viena, Petrograd i

drugi centri. Od nivnite kontakti so politi~kite pretstavnici na drugite

zemji so~uvani se zna~ajni izvori za Makedonija vo najburniot pred-

ilindenski period.


Sodrìna:

1. 1895 g. Signatura: LIX / 703

FOND: ITALIJANSKO MINISTERSTVO ZA NADVORE[NI

RABOTI - DIPLOMATSKI IZVE[TAI ZA MAKEDONIJA

„NAPOR“ - REVOLUCIONEREN MAKEDONSKI LIST

MINISTERO DEGLI AFFARI ESTERI - RAPPORTI DIPLOMATICI

SULLA MACEDONIA, „NAPOR“

Prepiska od vtorata polovina na 1895 godina (avgust-dekemvri); po

re{avaweto na ermenskoto pra{awe Bugarija se zalaga za re{avawe na

„makedonskoto pra{awe“; propagandite na sosednite zemji se zasiluvaat,

Bugarija preku Egzarhijata ja zasiluva propagandata; Srbija otvora

u~ili{ta vo Makedonija; Grcija se ~uvstvuva zagrozena; seta

diplomatska prepiska ukaùva deka reformite vo Makedonija se

neophodni, so cel da se izbegnat vooruèni sudiri.


Prepiskata se odnesuva na periodot januari - juli 1895 godina. Vo

Bugarija se zasiluva propagandata preku zasileni mitinzi za re{avawe

na makedonskoto pra{awe vo korist na „bugarskoto“ naselenie, duri se


80

bara i avtonomija; Srbite prezemaat ~ekori da ja spre~at bugarskata

propaganda, vo Belgrad e osnovan vesnikot „Makedonija“; Bugarskiot

Egzarh smeta deka samo so vooruèna aktivnost moè da se prisili

Turcija da go otvori pra{aweto za makedonskata avtonomija, a golemite

sili ne se soglasuvaat so toa; sudski proces vo Prilep vo vrska so

ubistvoto na eden dano~nik.


Romanskiot parlament javno go poddrùva rakovoditelot na romanskite

u~ili{ta vo Makedonija - voda~ot na vla{koto lobi Margariti.

Vlasite se protiv bugarskata i gr~kata propaganda vo Makedonija; vo

Makedonskiot revolucioneren komitet vo Bugarija doa|a do podelba

poradi kontaktite na del od aktivistite so bugarskata Vlada;

diplomatskite ukaùvawa deka samo reformite moè da go spre~at

proletnoto vooruèno dvièwe vo Makedonija; za pretpostavkata deka

makedonsko - bugarskite komiteti se podgotvuvaat da ispratat nad 5000

vooruèni lica vo Makedonija.

4. 1898 - 1900 g. Signatura: LIX / 706

Bugarija, preku tri dekreti na sultanot, ja zajaknuva svojata pozicija vo

Makedonija (berati za Bitola, Debar i Strumica); Grcija se ~uvstvuva

zagrozena i go povlekuva Mitropolitot od Pelagonija; Grcite i Srbite

protestiraat do sultanot; generalna ocenka e deka makedonskoto

naselenie, bez pomo{ od nadvor, ne moè da organizira vostanie;

dokolku Bugarija se re{i na vooruèna agresija ne bi dobila poddr{ka

nitu od golemite sili, nitu od naselenieto vo Makedonija. Rusija ne bi

poddràla ni~ija vooruèna intervencija vo Makedonija; Makedonskite

komiteti se protiv podelbata na Makedonija; vo prviot broj na vesnikot

„L' EFFORT“ - @eneva, se propagira za administrativna avtonomija na

Makedonija.


Bugarsko - makedonskite komiteti podgotvuvaat nemiri vo Makedonija;

Turcija bara posreduvawe od London, koj i prepora~uva kontakti so

Rusija; navleguvawe na „bugarski ~eti“ vo Makedonija (Bitola) pod

komanda na generalot Jankov, ~etite vo Skopskiot Vilaet imaat pomalo

vlijanie; Turcija rasporeduva vooruèni ~eti na granicata so Bugarija;

Turcija insistira sudskite i policiskite organi vo evropskiot del na

Turcija - posebno Makedonija, da ne gi toleriraat storitelite na

krivi~ni dela; te{ko se sproveduvaat reformite poradi nesposobnosta

na dràvnite slu`benici i celokupnata administracija; vooruùvaweto

vo Makedonija prodolùva so pomo{ na bugarsko-makedonskite

komiteti.


81

6. 1901-1902 g. Signatura: LIX / 708

Podgotovkite za vostanie vo Makedonija se zasiluvaat; Sarafov bara

pomo{ za osloboduvawe na hristijanite vo Makedonija od italijanskiot

kral; Bugarskata Vlada go zatvora Sarafov, so cel da pokaè deka ne

sorabotuva so komitetite no, nabrzo go osloboduva; Bugarskata Vlada ne

go sprovela vetuvaweto, da go spre~i vooruùvaweto na naselenieto i

aktivnosta na makedonskite komiteti, dadeno na Golemite sili; ruskiot

i avstriskiot ambasador go ubedile sultanot da izvr{i promeni vo

sudstvoto i administracijata vo evropskiot del na Turcija; Portata

ispratila tehni~ka komisija da ja ispita sostojbata.


Ocenki za politi~kata situacija vo Bitolskiot Vilaet - komisijata na

Hilmi pa{a }e ja vlo{i situacijata so reformite; sultanot vetil

priznavawe na romanskata - vla{ka nacija vo Makedonija; spisok na 114

izgoreni sela od strana na turskite ~eti i ba{ibozukot (neregularni

voeni edinici); Sudiri na Pelister po Ilindenskoto vostanie,

revolucionernite ~eti se povlekle, a Sarafov i Dame Gruev otpatuvale

za Bugarija ili Solun; Bugarija e nezadovolna od predlogot za

sproveduvawe na reformite pod rakovodstvo na Hilmi pa{a, a civilen

administrator da bide Germanec; Bugarija stravuva od avstro - ruskiot

dogovor za Mirc{tetskite reformi vo Makedonija pri {to }e bidat

zagrozeni interesite na „bugarskoto“ naselenie vo Makedonija; srpskata

vlast e zagrièna poradi albanskoto „vriewe“ vo Novopazarskiot

sanxak; Makedonskite komiteti baraat hristijanski guverner -

administrator, inaku vostanieto }e prodolì - izjava na Sarafov za

„Tajms“.

8. 1903 g. Signatura: LX / 710

Prepiska za periodot april - juli 1903 godina. Vostani~kite aktivnosti

se naso~uvaat vo Bitolskiot Vilaet; Turcija angaìra 40.000 vojnici za

Makedonija; zatvoreni se site u~iteli vo Solun - bugarskiot minister

Donev reagira na zasilenite turski represalii; preku turski izvori se

prenesuva vesta za ubistvoto na Goce Del~ev; albanskoto - muslimansko

naselenie e protiv reformite vo Makedonija; sultanot na bugarskiot

minister Na~ovi} mu vetil tolerantno odnesuvawe kon naselenieto vo

Makedonija, kako i pro{iruvawe na reformite.

9. 1903 g. Signatura: LX / 711

Prepiska za periodot januari - april 1903 godina. Turcija gi

koncentrirala vojskite kaj Edrene, na {to reagirala Bugarija, koja gi

prodolùva podgotovkite za vostanie; Romanija se zalaga za status - kvo

sostojba na Balkanot; za rusko - avstriskiot predlog za reformi ne se

dadeni nikakvi izjavi; ako Turcija go odbie predlogot za reformi,


82

Srbija }e bide na strana na Avstrija -Viena. Turcija go prifa}a

sproveduvaweto na memorandumot, a Italija e zapla{ena deka

reformite }e se pro{irat vo Albanija; Rusija ispra}a smiruva~ki

tonovi za Albanija; Hilmi pa{a e ispraten vo Skopje da go nadgleduva

albanskoto dvièwe vo Kosovo; izvadoci od ruski i romanski vesnici za

polo`bata vo Makedonija -posebno Bitolskiot Vilaet.

10. 1903 g. Signatura: LX / 712

Prepiska za periodot juli - septemvri 1903 godina. Izvestuvawa za

akciite vo Kru{evo; spisok na hristijanski sela vo Makedonija (po

vilaeti, nahii i kazi) koi vo avgust 1903 g. se spaleni, a selanite

masakrirani; Bugarija preku svoite diplomatski pretstavnici bara da

se spre~at masakrite vo Makedonija; romanskata javnost bara za{tita na

Vlasite vo Kru{evo; Berlin ja obvinuva Bugarija za te{kata sostojba na

Balkanot; Bugarija ja prifa}a politi~kata programa na Rusija i

Avstrija, no bara pro{iruvawe na memorandumot - mo`nost da se

imenuva hristijanski guverner; pro - ermenskiot i pro - makedonskiot

komitet za mir od Milano gi povikuvaat site evropejci da vloàt sili

za smiruvawe na sostojbite vo Makedonija.

11. 1903 g. Signatura: LX / 713

Prepiska za periodot 4 - 26 avgust 1903 godina. Vostani~kite ~eti gi

prekinale telegrafskite i èlezni~kite vrski vo Bitolskiot Vilaet;

razmerite na Ilindenskoto vostanie za {to sledi odmazda od turskite

vooruèni sili; Turcija izvr{ila mobilizacija poradi vostanieto vo

Makedonija i prezela obvrska da gi izvesti Golemite sili; Turcija bara

italijansko posredni{tvo da ja natera Bugarija da prestane da gi pomaga

vostanicite; Bugarija gi otfrla obvinuvawata, a nesproveduvaweto na

reformite e preduslov na vostanieto; pismo od Tatar~ev i Matov

(delegati na vnatre{nata organizacija) deka }e se borat do postignuvawe

na svoite celi; vostani~kite aktivnosti se zasiluvaat; Portata prezema

zasileni merki za smiruvawe na sostojbata no, ne e sposobna da izvr{i

su{tinski reformi; London e zagrièn od prisustvoto na ruski brodovi

vo Bosforot.

12. 1881 g. Signatura: LX/716

FOND: BILTEN NA MINISTERSTVOTO ZA NADVORE[NI

RABOTI - ZA TRGOVIJATA I INDUSTRIJATA VO MAKEDONIJA

BOLLETINO DEL MINISTERO DEGLI AFFARI ESTERI SUL

COMMERCIO E INDUSTRIA IN MACEDONIA

Izvestuvawe za trgovskiot promet vo grad Solun vo 1881 god.; izve{tai

za trgovijata i industrijata vo Makedonija, so podatoci za naselenieto,

prometot i uvozot i izvozot.


83


FOND: KONZULSKI BILTEN - PODATOCI ZA SOLUN

BOLLETINO CONSOLARE - SALONICCO

Konzularen bilten za Solun, podgotven od Italijanski konzul, koj

sodrì op{irni podatoci za 1882 god. a se odnesuvaat na razvojot na

gradot Solun, {kolite, naselenieto, trgovijata i industrijata i dr.


Konzularen bilten so podatoci za uvoz-izvoz vo Solun vo 1884 god.

15. 1892-1898 g. Signatura: LX/717

FOND: BILTEN NA MINISTERSTVOTO ZA NADVORE[NI

RABOTI - TURCIJA, BITOLSKI VILAET

BOLLETINO DEL MINISTERO DEGLI AFFARI ESTERI - TURCHIA

- VILAYET DI MONASTIR

Bilten na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti „TURCIJA -

BITOLSKI VILAET“ vo koj se dadeni podatoci za naselenieto,

soobra}ajot, zemjodelieto, trgovijata, politikata i sudskata

organizacija na vilaetot.

16. 1864-1904 g. Signatura: 99

FOND: IZVE[TAI NA ITALIJANSKITE KONZULI OD

BELGRAD, ATINA, SOLUN I CARIGRAD

RAPPORTI CONSOLARI DA BELGRADO, ATENE, SALONICCO E

COSTANTINOPOLI

Diplomatski izve{tai za Makedonija; za bugarskata i srpskata

propaganda, vo Belgrad e osnovan vesnikot „Makedonija„; za crkvite vo

Makedonija; podatoci za zemjodelskite prinosi; statisti~ki podatoci za

trgovijata, naselenieto, proizvodstvoto na pamuk, oriz i volna; za

srpskata numizmatika /Verkovi}/ i za berbata na tutunot; dejnosta na

Lazaristite; pravilnik na Evrejskiot kolex vo Solun.

17. 1864-1903 g. Signatura: 100

FOND: IZVE[TAI NA ITALIJANSKI PRESTAVNI[TVA:

ATINA, SKADAR, SOFIJA, BELGRAD, CARIGRAD I DRUGI

RAPPORTI DI RAPPRESENTANZE ITALIANE: ATENE. SCUTARI.

SOFIA. BELGRADO. COSTANTINOPOLI ECC.


84

Situacijata vo Grcija; izvadoci od vesnici; dvièweto na Makedoncite

vo Bugarija; Komisija za razgrani~uvawe na Isto~na Rumelija;

navleguvawe na bugarski ~eti vo Makedonija; podatoci za dvièweto na

Lazaristite; podatoci za èlezni~ka pruga niz Makedonija;

revolucionernoto dvièwe vo Makedonija; za situacijata vo

Kneèvstvoto Bugarija; aktivnost na Avstro-Ungarija za hegemonija vo

Makedonija; podatoci za Panica.

18. 1891-1910 g. Signatura: 101

FOND: MAKEDONSKI AGITATOR BORIS SARAFOV I DRUGI

IZE[TAI NA ITALIJANSKI KONZULI VO SOFIJA

AGITATORE MACEDONE BORIS SARAFOV ED ALTRI RAPPORTI

CONSOLARI DA SOFIA

Za posetite na Sarafov vo stranstvo; za izgradbata na èlezni~ka

linija vo Makedonija; za novite berati za Bugarija vo Makedonija;

gr~kata i srpskata crkovna politika vo Makedonija.

19. 1899-1902 g. Signatura: 102

FOND: IZVE[TAI NA ITALIJANSKI KONZUL VO SOFIJA

RAPPORTI CONSOLARI DA SOFIA

Makedonski kongres na koj e izbran nov Centralen komitet i delegat na

Me|unarodnata konferencija vo Hag; podatoci za grabnuvaweto na Mis

Ston; za sudskiot proces za Sarafov.

20. 1902-1907 g. Signatura: 126

FOND: DIPLOMATSKI DOKUMENTI NA ITALIJANSKIOT

PARLAMENT ZA MAKEDONIJA - RIM

DOCUMENTI DIPLOMATICI DEL PARLAMENTO ITALIANO

SULLA MACEDONIA - ROMA

Za brojnosta na ~etite vo Bitola; za makedonskiot kongres; nemiri pred

vostanieto vo Bitola; „Gvadalkivir“; vostani~koto dvièwe vo Bitola;

aktivnosti na Me{ovitata komisija za reformite vo Makedonija;

Mirc{tetski dogovor; civilni agenti; podatoci za „Bandata na

Sandanski„; popis na naselenieto.

21. 1903-1905 g. Signatura: 127

Situacijata vo Makedonija po Ilindenskoto vostanie kako i za

reformite vo Makedonija i predlozite na golemite sili; za


85

reorganizacijata na àndarmerijata, podatoci za gemixiite,

sproveduvawe ma Mirc{tetskiot dogovor; civilnite agenti vo

Makedonija; stavot na golemite sili okolu podelbata na

Makedonija;stavot na golemite sili okolu podelbata na Makedonija; za

borbite na stranskite propagandi; za voenite ata{ea vo Makedonija;

okolu finasoviot pravilnik za Makedonija; za zasilenoto

revolucionerno dvièwe vo Makedonija; uvozot i zgolemuvaweto na

carinata.

22. 1859-1876 g. Signatura: 171

FOND: REGISTER NA KOPII ZA TELEGRAMI

PRESTAVNI[TVO NA NEGOVO VISOЧESTVO VO

CARIGRAD ARHIV NA KABINETOT - PREPISKA NA

KONZULOT - TRGOVSKA SERIJA; IZVE[TAI KOI

PRISTIGNALE OD TURCIJA

REGISTRO DELLE COPIE DI TELEGRAMMI - RAPPRESENTANZA

DELLA S.M. A COSTANTINOPOLI - ARCHIVIO DEL GABINETTO -

CORRISPONDENZA CONSOLARE - SERIE COMMERCIALE;

RAPPORTI DALLA TURCHIA

Za situacijata vo Srbija i Bosna i Hercegovina; za gr~kite aspiracii

kon Makedonija; za nemirite vo Albanija; za administrativnite granici

na Makedonija, podatoci za naselenieto i uslovite za ìveewe;

sozdavawe na Solunski sanxak; primena na Hatihumajunot; ukinuvawe na

vakufite; za Lazaristite; dopolnitelno objasnuvawe na razni vidovi

sopstventost /bakufi, ~iflici i dr/; Zakon za nedvièn imot;

Hercegova~koto vostanie; za danocite vo Turcija.

23. 1875-1877 g. Signatura: 172

FOND: IZVE[TAI KOI PRISTIGNALE OD TURCIJA

RAPPORTI DALLA TURCHIA

Konzulski sobir vo Solun; ubistvo na dvajca konzuli vo Solun; za

tursko-srpskata vojna; za kolonizacijata so Tatari i Чerkezi;

statisti~ki podatoci za Bugarija; podatoci za sostojbata vo

Prilepskata kaza; za potrebata za reformi vo Bugarija.

24. 1877-1878 g. Signatura: 173

Okolu reformite vo Bugarija; prepiska okolu bezbednosta; podatoci za

etnografskite i politi~kite uslovi vo Makedonija po regioni;

ukinuvawe na Bitolskiot vilaet; Krimskata vojna; politikata na

konzulite vo Makedonija po Krimskata vojna so istorijat na konzulite.


86

25. 18778-1879 g. Signatura: 174

Za vostanieto vo Makedonija; statisti~ki podatoci za naselenieto vo

Trakija i Makedonija; za gr~kite {koli; za novoto bugarsko dvièwe

spored Rusko-turskiot miroven dogovor; statisti~ki podatoci za

naselenieto vo Kuku{; etnografska statistika na regionite vo

Makedonija, sprema oficijalnata turska statistika /po sanxaci/ za

Serski sanxak; podatoci za drugi sanxaci od S.Verkovi}; za sudirot na

turskata vojska so makedonski ~eti; za Albanskata liga; za Razlove~koto

i Kresnenskoto vostanie.

26. 1879-1886 g. Signatura: 175

Situacijata vo Kosovo; za vostani~koto dvièwe vo Mariovo i Prilep;

za ~etni{tvoto vo Sersko; Programa za reformi vo Makedonija;

Albanska liga; Lazaristi.

27. 1886-1897 g. Signatura: 176

Vo vrska so Balkanska konfederacija; za Lazaristite; za èlezni~kata

linija Belgrad- Solun; za Centralniot makedonski komitet vo Sofija;

za bugarskite i srpskite {koli vo Makedonija; za podgotovkite na

vostanie vo Makedonija; incidentot vo Skopje vo Pravoslavna crkva po

povod Veligden i Boì}; okolu reformite vo Makedonija; albanski

dru{tva „Drita“ i „De{ir“; za neredite vo Skopje, Prilep i Kumanovo;

za srpskata i romanskata propaganda.

28. 1897-1908 g. Signatura: 177

FOND: POLITIЧKI IZVE[TAI OD TURCIJA

RAPPORTI POLITICI DALLA TURCHIA

Politi~kata situacija vo Turcija i na Balkanot; vo vrska so albanskoto

pra{awe; dejstvoto na Albanskata liga vo Debar; Albanskiot kongres vo

Pe}; Albansko-makedonska liga; Prizrenska liga; Albanskiot kongres

vo Bitola za unificirawe na albanskata azbuka; za idnite reformi vo

Makedonija; za dodeluvaweto na berati na Bugarija; za situacijata vo

Makedonija; za grabnuvaweto i okolu osloboduvaweto na Mis Ston;

podatoci za Boris Sarafov; za navleguvaweto na ~eti vo Makedonija);

Generalen kongres na Mladoturskiot komitet vo Solun - „Obedinuvawe

i napredok“.


87

29. 1868-1909 g. Signatura: 178

FOND: IZVE[TAI OD TURCIJA, GRCIJA I SRBIJA

RAPPORTI DALLA TURCHIA ,GRECIA, SERBIA

Za mladoturcite: Osnova~kiot kongres vo Solun, i reakcijata protiv

mladoturcite; pe~atot; politi~ki statii; situacijata vo Bitolskiot

vilaet; za vesnikot vo Solun ~ij urednik e Sandanski; za zatvoraweto na

Hristo Tatar~ev i izvadok od vesnik so negovo intervju.

30. 1876-1906 g. Signatura: 179

FOND: IZVE[TAI OD SRBIJA

POLITIЧKI IZVE[TAI OD BUGARIJA

BUGARSKO-MAKEDONSKO PRA[AWE

RAPPORTI DALLA SERBIA/RAPPORTI POLITICI DALLA

BULGARIA QUESTIONE BULGARO-MACEDONE

Op{iren prikaz za Ohridskata arhiepiskopija; za sozdavaweto na

Balkanskata konfederacija; situacijata vo Makedonija; izgradba na

èlezni~ka linija; za vostanicite vo Makedonija; okolu Mirc{tetskite

reformi; masakarot vo Zagori~ani; vtor kongres na ju`noslovenski

publicisti na avtori i nastavnici; vlo{uvawe na situacijata vo

Bitolskiot vilaet po vostanieto; palewe na seloto Banica 6 maj 1903

god.; eksplozija na francuskiot brod „Gvadalkivir“; sudir na turska

vojska so makedonskite komiti.

31. 1903-1904 g. Signatura: 180

FOND: BUGARSKO-MAKEDONSKO PRA[AWE

QUESTIONE BULGARO-MACEDONE

Civilni agenti i voeni ata{ea na golemite sili vo Makedonija;

reformi vo Makedonija; stranski oficeri koi u~estvuvaat vo

reorganizacijata na makedonskata àndarmerija; zapisnici od sednici

na Me|unarodnata komisija i za reorganizacija na makedonskata

àndarmerija.

32. 1903 g. Signatura: 145

Ovoj mikrofilm e vtor del od mikrofilmot koj e zaveden kako

„Dru{tvo na narodite“ - @eneva.

Sodrìnata na dokumentite objavena od strana na italijanskoto

Ministerstvo za nadvore{ni raboti pod naslov „Makedonija“ 1903-1906,

podatoci za gemixiite i situacijata po izvr{enite atentati; za

amnestijata na vostanicite; za reformite vo Makedonija.

Jazik: italijanski


88

MINISTERSTVO ZA NADVORE[NI RABOTI NA ITALIJA -

RIM MINISTERO DEGLI AFFARI ESTERI - ROMA


Sodrìna:

1. 1932-1938 g. Signatura: M-3483/1-307

FOND: POLITI^KI RABOTI - JUGOSLAVIJA

AFFARI POLITICI

Spisanie „Makedonija“, glasilo na CK na Makedonskite politi~ki

organizacii od SAD i Kanada so statii vo polza na avtonomijata na

Makedonija; srpskata propaganda me|u makedonskite emigranti vo SAD;

dejnosta na studentskata mladina vo Belgrad; poseta na pretstavnikot na

londonskiot „Balkanski komitet“ vo Belgrad; bugarsko-jugoslovenski

odnosi i Makedonija; makedonskoto dvièwe vo Viena; finansirawe od

jugoslovenskata strana na M. Tomalevski za borbata protiv I. Mihajlov;

odnosite me|u pravoslavnite crkvi (posetata na bug. patrijarh vo

Ohrid); dejnosta na albanskata emigracija vo Jugoslavija; broevi na

glasiloto na italijanskata kolonija vo „Ju`na Srbija“ (1938 god.)

„Italijanski glas“ od Skopje - so statii za kulturnite nastani vo Skopje

i okolinata; trgovska razmena me|u Italija i Jugoslavija i dr.

2. 1940-1942 g. Signatura: M-3542/1-365

Polo`bata vo Makedonija po „osloboduvaweto od srpska vlast“;

telegrami na naselenieto od Ohridsko so blagodarnosta do Musolini;

albansko-bugarskite odnosi; baraweto na Bugarija za dodeluvawe na

Makedonija; polo`bata na Vlasite; sostojbata vo Skopje; iseluvaweto od

Tetovo vo Skopje; vra}awe na makedonskite zarobenici vo Makedonija;

aspiracii na sosedni zemji za podelba na Makedonija; posetata na kralot

Boris na Italija; protokolot me|u VMRO (Protogerov) i Albancite

(Hasan-beg Pri{tina) za granicata me|u Makedonija i Albanija;

makedonskoto pra{awe od aspekt na Sofija; sostojbata vo Struga i

Ohrid; ~etni~kata dejnost vo Makedonija; bombardiraweto na Bitola od

strana na Italijanite, barawa za obe{tetuvawe na `rtvite i dr.

Jazik: italijanski


89

RUSIJA (SSSR, RUSKA FEDERACIJA)

ROSSIX (SSSR, RUSSKAX FEDERACIX)

ARHIV NA NADVORE[NATA POLITIKA NA RUSIJA - MOSKVA

(ARHIV VNE{NEJ POLITIKI ROSSII - MOSKVA)


Sodrìna:

1. 1857-1876 g. Signatura: 1046

FOND: AMBASADATA VO CARIGRAD

POSOLWSTVO V KONSTANTINOPOLE

Diplomatska prepiska vo vrska so sostojbata vo Makedonija: izve{tai,

soop{tenija, informacii za {ireweto na stranskite propagandi; za

nezadovolstvoto na narodot poradi te{kiot ìvot; za otporot protiv

turskite vlasti; za formiraweto odredi za akcii protiv Turcite; za

{ireweto na razbojni{tvoto na Albancite; za materijalnata pomo{ od

Rusija za slovenskite crkvi i u~ili{ta vo Makedonija; za dejnosta na

etnologot Stefan Verkovi}; za obidite za {irewe na katolicizmot i

unijatstvoto; za izgradbata na pati{ta, mostovi i na èleznicata

Solun-Skopje, i dr.

FOND: GLAVEN ARHIV U-A2

GLAVNYJ ARHIV U-A2

Izve{tai na V. Maksimov za verskite borbi vo Makedonija; za sudirite

na slovenskoto naselenie so gr~kite crkovni vlasti; za borbite me|u

egzarhistite i patrijar{istite; za {ireweto na unijatstvoto, i dr.

Jazik: ruski, francuski, bugarski

2. 1886-1891 g. Signatura: XCVI/1147



Diplomatski dokumenti za istorijata na Makedonija: izve{tai na

diplomatski pretstavnici vo Makedonija za ekonomskata polo`ba vo

Bitolskiot vilaet; za sostojbata vo zemjodelstvoto i trgovijata; za

industriskiot i trgovskiot razvitok - trgovijata, zanaetite i


90

pe~albarstvoto; za zloupotrebite na turskite sudski i finansiski

vlasti, osobeno pri sobiraweto danoci, i dr.

Jazik: ruski, bugarski

3. 1861-1875 g. Signatura: 1050



Izve{tai na ruski diplomatski pretstavnici vo Makedonija do ruskoto

Ministerstvo za nadvore{ni raboti vo vrska so: sostojbata vo

Makedonija; grabeìte, nasilstvata, ubistvata vo zemjata; {ireweto na

op{toslovenskata ideja kaj narodot; {ireweto na nacionalnite i

verskite propagandi; po~etokot na realiziraweto na reformite;

otvoraweto slovenski u~ili{ta; industrijata i trgovijata vo

Bitolskiot sanxak; reformite vo administracijata, sudstvoto,

dano~nata politika, i dr.

FOND: GLAVEN ARHIV U-A2

GLAVNYJ ARHIV U-A2

Otvorawe na Ruskiot konzulat vo Bitola; sostojbata na slovenskite

u~ili{ta; {irewe na katoli~kata i protestantskata propaganda; opis

na crkvite, manastirite, u~ili{tata vo Ohridsko i vo Debarsko;

podatoci za dejnosta na ìtelite na Bitolski, Ohridski i Kosturski

sanxak; za vrednosta na uvezenata i izvezenata stoka, za rezultatite od

ètvata, za izgradbata na èlezni~kata pruga Skopje-Solun, i dr.


4. 1903-1912 g. Signatura: XCVI/1145

FOND: KANCELARIJA ZA SLOVENSKI RABOTI

SLAVXNSKIJ STOL

Dokumenti za ìvotot i dejnosta na K. P. Misirkov: barawa do ruskoto

MNR da mu se dodeli slu`ba vo Rusija, da bide prefrlen vo Odesa;

barawe dozvola za pe~atewe na spisanieto na makedonski jazik „Vardar“

i trgovsko-industriskiot vesnik na ruski jazik „Bliski Istok“;

izve{taj za prestojot na Misirkov vo Rusija i negovata rabota do 1911

god.; pregled na negovata publicisti~ka dejnost od 1905 do 1912 god.; „Po

povod germanskite soveti“ - statija na Misirkov za sostojbata na

Balkanot, i dr.

5. 1851-1882 g. Signatura: XCVI/1146


91

Diplomatski dokumenti za istorijata na Makedonija: vo vrska so

pomo{ta na ruskite vlasti za otvorawe slovenski u~ili{ta vo Turskata

Imperija - odreduvawe redovna godi{na suma za pravoslavnite

u~ili{ta; {koluvawe na mladi kadri vo Rusija; podatoci za potrebite

na u~ili{teto vo Ohrid; podatoci za brojot na u~ili{tata, u~enicite i

u~itelite vo Kuku{, i dr.


CENTRALEN DR@AVEN ISTORISKI ARHIV NA SSSR - MOSKVA

CENTRALWNYJ GOSUDARSTVENNYJ ISTORI+ESKIJ ARHIV SSSR - MOSKVA


Sodrìna:

1. 1851-1915 g. Signatura: 319


Dokumenti za istorijata na Makedonija: za verskite sudiri i

dejstvuvaweto na propagandite vo Makedonija; za sobiraweto prilozi vo

Rusija za nastradanoto naselenie po Ilindenskoto vostanie; za

formiraweto na dru{tvoto „Sv. Kiril i Metodij“; za izleguvaweto na

vesnikot „Makedonski golos“ na ûpovski, barawa za {koluvawe na

Makedonci vo Rusija; i dr.

Jazik: ruski, francuski

2. 1858-1915 g. Signatura: 320


Materijali za istorijata na Makedonija: za sostojbata na slovenskite

narodi vo Evropska Turcija; patepisni bele{ki za Makedonija;

podatoci za Makedoncite {to se {koluvale vo Rusija; za polo`bata na

Makedonija po Balkanskite vojni; predlozi i apeli do sojuzni~kite

balkanski dràvi i do golemite sili za re{avawe na makedonskoto

pra{awe, i dr.

Jazik: ruski, bugarski, francuski, angliski

ARHIV NA AKADEMIJATA NA NAUKITE NA SSSR


92

- FILIJALA LENINGRAD

ARHIV AKADEMII NAUK SSSR - LENINGRADSKIJ FILIAL


Sodrìna:

1. 1861-1892 g. Signatura: 559 (1044 A, B, V i 1048)

FOND: MAKEDONO-ALBANSKA LIGA

ARHIV M.A.HITROVO

Prepiska na M. A. Hitrovo; Makedono-albanska liga: prepiska na M. A.

Hitrovo so istaknati lica od toa vreme; barawe sredstva za u~ili{ta,

crkvi i manastiri; barawa za {koluvawe vo Rusija; barawa da se dozvoli

bogoslu`ba na slovenski jazik; podatoci za sostavot na naselenieto vo

Makedonija; pisma vo vrska so podgotovkite na revolucionernoto

dvièwe; barawe da se preispita 23-ot ~len od Berlinskiot dogovor;

izvestuvawe za sozdavaweto na Makedono-albanskata liga; plan na ovaa

Liga za zaedni~ko vostanie vo Makedonija i vo Albanija; i dr.

Jazik: ruski, bugarski, francuski

2. 1910 g. Signatura: 1052

FOND: KNIGI I PUBLIKACII

Knigata na P. Miqukov „Balkanskata kriza i politikata na A. P.

Izvoqski“ so prilog: 2 karti i tekstot na turskiot ustav izmenet i

dopolnet vo 1909 godina.

3. 1865 -1899 g. Signatura: XCVI/1144

FOND: PATEPISNI BELE[KI NIZ MAKEDONIJA

Patepisni bele{ki niz Makedonija i Balkanot: E. Timaev, „Opis na

patot od Bitola do Belgrad“; Patuvawe niz Makedonija-geografski,

etnografski, statisti~ki podatoci; podatoci za razni naseleni mesta na

Balkanot; za sodrìnata na „Makedonsko-slovenskiot etnografski

zbornik“, i dr.

4. 1885 -1913 g. Signatura: XVIII/1169


93

FOND: PEÂT

Napisi vo ruskiot pe~at vo vrska so Makedonija: osvrti na istorijata na

Makedonija i na razvitokot na osloboditelnoto dvièwe; sostojbata vo

Makedonija pred Balkanskite vojni i po Bukure{kiot dogovor; za

sozdavaweto na Albanija i podelbata na Makedonija; za re{avaweto na

makedonskoto pra{awe niz organite na ruskiot pe~at; za sostojbata vo

Makedonija pod vlasta na novite porobuva~i, i dr.

5. 1901-1905 g. Signatura: XVIII/1170

FOND: PREPISKA NA PROF. I.A. DE KURTENE

Dokumenti za Krste Misirkov: prepiska na Misirkov so De Kurtene vo

vrska so izrabotkata na negovata tema od lingvistikata; odreduvawe na

termini za konsultacii; barawe materijal za prviot broj na spisanieto

„Vardar“.

Jazik: polski, ruski

6. 1887-1912 g. Signatura: 1927


Materijali za ìvotot i dejnosta na K. P. Misirkov i P. D. Draganov:

prepiska na K. Misirkov vo vrska so pe~ateweto na bro{urata „Za

makedonckite raboti“, vo vrska so negovoto prefrluvawe vo Odesa;

prepiska na P. Draganov vo vrska so nekoi lingvisti~ki pra{awa i za

podgotovkata na negovite trudovi so barawa za obezbeduvawe

materijalni sredstva za taa namena, i dr.

7. 1914-1915 g. Signatura: 2799


Enciklopedija na slovenskata filologija, izd. Oddelenie za ruski jazik

i literatura pri Imperatorskata akademija na naukite pod red. na akad.

I. V. Jagi~.

8. 1885-1903 g. Signatura: 4375


94

FOND: P. A. LAVROV I P. D. DRAGANOV

Materijali od fondovite „Lavrov P. A.“ i „Draganov P.D.“: zapisi na

neidentifikuvan Makedonec za negovoto semejstvo, za Voden i

okolinata; pisma na Draganov do V. I. Lamanski za rabotata na trudot

„Makedonski zbornik“ i na~inot na sobirawe materijali, za negovite

sfa}awa za posebnosta na makedonskite Sloveni; pisma na Draganov do

A. A. [ahmatov za „Seop{tata Kirilometodievska bibliografija“ i dr.

Jazik: ruski, makedonski

DR@AVEN ISTORISKI ARHIV NA LENINGRADSKATA OBLAST

GOSUDARSTVENNYJ ISTORI+ESKIJ ARHIV LENINGRADSKOJ OBLASTI


Sodrìna:

1. 1882-1915 g. Signatura: 1920


Materijali za makedonskite studenti vo Rusija: dokumenti vo vrska so

registracijata na dru{tvoto „Sv. Kiril i Metodij“; dokumenti vo vrska

so {koluvaweto i rabotata na Misirkov; dokumenti vo vrska so

{koluvaweto i rabotata na P. Draganov; dokumenti za {koluvaweto na

F. A. Nikolaevi}, A. S. \olovi}, N. Ni~ota, R. Petkovski, G.

Konstantinovi}, R. Rusulen~i}, I. No{~ev, N. Antonovi} i dr.; pismo za

ìvotot i rabotata na bra}ata ûpovski; dozvola za izleguvawe na v.

„Makedonskij golos“; i dr.


DR@AVNA BIBLIOTEKA NA SSSR „V. I. LENIN“ - MOSKVA


95

GOSUDARSTVENNAX BIBLIOTEKA SSSR IM. V. I. LENINA - MOSKVA


Sodrìna:

1. 1864-1874 g. Signatura: 505


Fotokopija na „Zapisite na grofot N. P. Ignatjev“, pe~ateni vo

vesnikot „Istoriski vesnik“ (Istori=eskij vestnik), T. CXXXV i T.CXXXVI

vo 1914 god.


2. 1844-1888 g. Signatura: 1045

FOND: POPOV I GRIGOROVI^

Fond „Popov“: pisma na istaknati sovremenici do N. A. Popov; pisma na

S. Verkovi}, negovi zapisi na makedonski pesni i predanija, opisi na

nosii, spisok na stari moneti i dr.; ra~ni prepisi na Popov od gr~ki

izvori, i dr.;

Fond: „Grigorovi~“: pisma od i do V. I. Grigorovi~; izvadoci od gr~ki

rakopisi i knigi; materijali kon „Opisot na patuvaweto po Evropska

Turcija“; i dr.

Jazik: ruski, srpski, bugarski, gr~ki

3. 1886-1917 g. Signatura: 1056

FOND: PEÂT

Izvadoci od knigi, spisanija i napisi od vesnikot „Slovenski vesti“

(Slavxnskie izvestix): „Zemja na razdorot“ - vpe~atoci od patuvaweto na A.

Amfiteatrov po Makedonija; „Na Balkanot“ - statii, patni bele{ki na

V. V. Vodovozov; V. J. Teplov - „Turskite reformi vo vrska so pra{aweto

na Makedonija i Stara Srbija“; K. Misirkov „Ekonomskite pri~ini za

makedonskoto dvièwe“; P. Draganov „Etnografski pregled na

slovenskiot del na Makedonija“, „Op{ta etnografska bele{ka za

Makedonskata provincija“; Stremjaga „Za Makedonija i Makedoncite“;

A. F. Rittih „Makedonija“; N. Surin „Avtonomii na Balkanot“, i dr.


96

4. 1939 g. Signatura: 1057


Fotokopija na knigata na Hristo Konstantinov „Stariot“ (Jane

Sandanski), li~nost i delo, Sofija 1939 god.

Jazik: bugarski

5. 1908 g. Signatura: 1058

Fotokopija na knigata na Anton Stra{imirov „Vistinata za polo`bata

vo Makedonija“, izd. na „Odrinski glas“, Sofija 1908 god.

Jazik: bugarski

6. 1876-1934 g. Signatura: 1059

FOND: PEÂT

Izvadoci od knigata na A. Barbi "Xelati"; statii od spisanijata

„Moskovski nedelnik“, „Vesnik na Evropa“, „Ruski vesnik“,

„Komunisti~ka internacionala“ i „Bol{evik“: A. Barbi „Beliot teror

na Balkanot“; Scardiacus „Makedonskoto pra{awe“; F. Duhovecki „Pisma

od Carigrad“; D. Vlahov „Emigracijata vo Amerika i makedonskoto

osloboditelno dvièwe“; S. Vojdanov „Dosta zabludi, dosta izmami“; I.

Ka{incev „Kriza vo makedonskoto osloboditelno dvièwe“; A. S.

[ofman „Od istorijata na nacionalnoosloboditelnoto dvièwe vo

Makedonija...“; V. Teplov „Makedonski nemiri“ i dr.; V. I. Zuev „Goce

Del~ev - istaknat deec na makedonskoto osloboditelno dvièwe“; S. N.

Sapunov „Balkanska komunisti~ka federacija“, i dr.

Jazik: ruski, bugarski, angliski

7. 1894-1905 g. Signatura: 1060

Izvadoci od knigi, zbornici i vesnici; diplomatska prepiska:

„Makedonsko-slovenski zbornik“ od P. Draganov; „Od istorijata na

me|uslovenskite vrski“ od V.N.Kondrateva; „Solunskata tragedija i

noviot kurs na Bugarija“ od V. Teplov; diplomatska prepiska za

reformite vo Makedonija - prepiska na ruskiot i na avstriskiot konzul

vo Carigrad za predloènite reformi; te{kotii pri sproveduvaweto na

reformite i prvi rezultati; nezadovolstvo na makedonskite revolu-

cioneri od reformite i barawe avtonomija, i dr.



97

8. 1903 -1912 g. Signatura: 1061

FOND: PUBLIKACII I PEÂT

Dokumenti za istorijata na Makedonija: Me|unarodnite odnosi vo

vremeto na imperijalizmot (prepiska na ruski diplomatski

pretstavnici vo vrska so situacijata vo Evropa i na Balkanot); H. G.

Insarov, „Turcija i Makedonija“ - vo vrska so reformite vo Makedonija,

brojot i sostavot na naselenieto vo Makedonija, za revolucionernoto

dvièwe kako i za {ireweto propagandite, i dr.

9. 1899 -1910 g. Signatura: 1062

FOND: PEÂT

Dokumenti za istorijata na Makedonija (izvadoci od spisanija): „Rusko

bogatstvo“ (Russkoe bogatstvo), I. K. „Makedonija i makedonskoto

pra{awe“; E. Rekli - „Zemjata i lu|eto“ - „Makedonija i makedonskoto

pra{awe“; „@ivot“ (_iznw), D. Grigorjev - „Pretendenti na

Makedonija“; „Vesnik na Evropa“ (Vestnik Evropy): H. G. Insarov -

„Turcija i Makedonija“; P. Miqukov - „Od patuvaweto vo Makedonija“;

Belorusov - „Evolucija na politi~kite idei vo sovremena Turcija“

„Ruska misla“ (Russkax myslw): V. Bogu~arski - „Po 'obnovenata'

Turcija“.

10. 1877 - 1913 g. Signatura: 1063

Dokumenti za istorijata na Makedonija (izvadoci od spisanija i knigi):

A. C. [ofman - „V. I. Lenin i nekoi pra{awa na nacionalnooslobo-

ditelnoto dvièwe na balkanskite narodi“ i „Od istorijata na ruskite

patuvawa vo Makedonija“; Zbornikot na Panajot Ginovski; V. V.

Vodovozov - „Balkanskite vojni i dràvite na Balkanskiot

Poluostrov“; V. Viktorov - Toporov - „Agrarnoto pra{awe vo

Makedonija“; A. Popov - „Prvata balkanska vojna“; V. Kolarov -

„Nacionalnoto pra{awe na Balkanot“; Re{enijata na XI konferencija

na BKF za nacionalnoto pra{awe; G. Dimitrov - „Polo`bata na

Balkanot i zada~ite na BKF“; V. Teplov - „Sega{nata faza na

makedonskoto pra{awe“; P. Miqukov - „Balkanskata kriza i politikata

na Izvoqski“; V. Majkov - „Turskata revolucija 1908-1909 g.“; Hr.

Kabak~iev - „Balkanskata politika na Antantata“; i dr.

11. 1915 g. Signatura: 1064


98

Dokumenti za istorijata na Makedonija (napisi od sp. „Slovenski vesti“

(Slavxnskie izvestix): K. Misirkov - „Makedonija i Slovenstvoto“; Poraka

na Slovenskoto dru{tvo do bugarskiot narod.

12. 1844 -1846 g. Signatura: XC dbl 1073

FOND: V. I. GRIGOROVI^

V. I. GRIGOROVI^: Prepiska na Grigorovi~ so razni lica; izve{tai

do ruskiot konzul Mustoksidi za negovite patuvawa; pismo na S.

Verkovi} do nepoznato lice.

Jazik: francuski, gr~ki, bugarski, ruski

13. 1903 -1913 g. Signatura: XCVIII/1165

FOND: PEÂT

Statii i napisi od ruski vesnici i spisanija: statija na I. K. B.

„Slovenski elementi vo novogr~kiot jazik“; separat od v. „Deec“

(Dextelw) - „Imperatorot Aleksandar II, Ju`nite Sloveni i Makedonija“;

napisi od sp. „Slovenski jug“ (Slavxnskij \g) za sostojbata na Balkanot i

vo Makedonija; P. Draganov - „Za makedonizmite vo jugoslovenskite

rakopisi od XVII vek“ i spisok na pe~atenite trudovi na P. Draganov za

Makedonija; „Slovenski vesti“ (Slavxnskie izvestix): K. Misirkov - „Makedonija i Slovenstvoto“ i napisi za sostojbite na Balkanot.

14. 1870 g. Signatura: XCVIII/1172

FOND: PEÂT - VESNICI I SPISANIJA

„Vesnik na Evropa“ (Vestnik Evropy): M. Karlova - „Turskata provincija i

nejziniot selski i gradski ìvot. Patuvawe po Makedonija i Albanija“:

opis na patuvaweto na avtorot so podatoci za naselenite mesta, brojot i

sostavot na naselenieto, brojot na crkvi, u~ili{ta i dr.; opis na turska

svadba vo Skopje.

15. 1912-1915 g. Signatura: 1253

FOND: PEÂT

Statii od spisanija i vesnici: K. Peqski - „Borba za avtonomija“ - za

borbata na makedonskiot narod od Ilindenskoto vostanie do

Balkanskite vojni; M. Krasnoèn - „Sudbinata na Makedonija“ - pregled


99

na istorijata na Makedonija od anti~ko vreme do pojavuvaweto na

bugarskata i srpskata propaganda vo 19 v.; V. Vezenkov - „Makedonija i

pri~inata za Balkanskata vojna“ - za makedonskoto pra{awe kako del na

isto~noto pra{awe, za turskoto vladeewe vo Makedonija i borbata na

VMRO za osloboduvawe, i dr.

16. 1840 -1891 g. Signatura: 2800

FOND: MATERIJALI OD FONDOVITE „NIL POPOV“

I „V. GRIGOROVI^“

Prepiska vo vrska so istorijata na Makedonija: pisma na Rajko

@inzifov so preporaki za lica {to doa|aat da studiraat vo Rusija;

soglasnost da se otpe~atat negovi statii vo ruski spisanija; pisma na

Musevi} do N. Popov; pisma na S. Verkovi}, i dr.

Jazik: ruski, gr~ki

DR@AVNA JAVNA BIBLIOTEKA „ [ÊDRIN“ - LENINGRAD

(GOSUDARSTVENNAX PUBLI+NAX BIBLIOTEKA IM. }EDRINA -

LENINGRAD) Broj na mikrofilmovi: 3

Sodrìna:

1. 1711-1905 g. Signatura: 1049


Materijali za istorijata na Makedonija: opisi na naseleni mesta vo

Makedonija; gramoti na ruski carevi; barawe od Rusija pomo{ za

osloboduvawe od turskoto ropstvo; izve{taj od 1881 za sostavot na

turskata armija, za nemirite od albanskite bandi, za eliniziraweto na

makedonskoto i vla{koto naselenie, za potur~uvaweto na Slovenite;

{ireweto na ruskoto vlijanie; polo`bata na Balkanot vo 1910 g.:

ekonomskata polo`ba; podgotovkite pred Balkanskite vojni; prepiska

na S. Verkovi} vo vrska so negovata dejnost, i dr.


2. 1895 -1898; 1901 - 1903 g. Signatura: 1053


100

FOND: PEÂT

Fotokopii od vesnicite „Glas makedonski“ (1895-1898) i „Pravo“ (1901-

1903): za sostojbite vo Makedonija: te{kata polo`ba na naselenieto;

terorot na turskite vlasti; {ireweto na razbojni{tvoto; dejstvuvaweto

na stranskite propagandi; za voveduvaweto na reformite; aktivnostite

na ~etite vo Makedonija; ulogata i zada~ite na makedonskite dru{tva vo

Sofija; za pi{uvaweto na stranskiot pe~at vo vrska so problemite vo

Makedonija; za pojavata i dejstvuvaweto na partijata „Mlada Turcija“; za

sostojbata vo Makedonskata revolucionerna organizacija - nesogla-

suvawa i podelbi; reakcii vo vrska so Ilindenskoto vostanie; za

sostojbata vo zatvorite i brojot na zatvorenicite, i dr.

Jazik: bugarski

3. 1895 -1913 g. Signatura: 1055

Bro{uri i statii vo vrska so polo`bata vo Makedonija: N. Miqukov -

„Srpsko-bugarskite odnosi vo vrska so makedonskoto pra{awe“; spor

me|u srpski i bugarski nau~nici za prisvojuvawe na Makedonija; \.

Petrov - „Makedonskoto osloboditelno delo na bugarska po~va“; D. H.

Dimov - „Makedonskoto osloboditelno delo“, „Makedonskoto pra{awe“;

„Makedonskoto pra{awe i u~itelot“; statii za sostojbata na Balkanot;

za makedonskoto dvièwe, i dr.


INSTITUT ZA MARKSIZAM-LENINIZAM PRI CK KPSS -

CENTRALEN PARTISKI ARHIV

(INSTITUT MARKSIZMA-LENINIZMA PRI CK KPSS - CENTRALWNYJ

PARTIJNYJ ARHIV)



101

Sodrìna:

1. 1928 -1936 g. Signatura: 2059

FOND: PUBLIKACII I PEÂT

Dokumenti na Kominternata za istorijata na KPJ: rezolucii za

podgotovkata na kongresot na Jugoslovenskata komunisti~ka partija, za

rabotata na sindikatite vo Makedonija, za polo`bata i zada~ite na KPJ,

za jugoslovenskoto pra{awe; za taktikata na KPJ na op{tinskite

izbori; za dejstvuvaweto na KPJ na selo; podatoci za partiski

aktivisti; za situacijata vo [panija i nejzinata borba protiv

fa{isti~kiot reìm; i dr.

RUSKI CENTAR ZA ÛVAWE I PROUÛVAWE NA

DOKUMENTITE OD NAJNOVATA ISTORIJA - MOSKVA

(ROSSIJSKIJ CENTR HRANENIX I IZU+ENIX DOKUMENTOV NOVEJ{EJ ISTORII - MOSKVA)


Sodrìna:

1. 1926-1939 g. Signatura: 4439

FOND: KOMUNISTI^KATA INTERNACIONALA I

BALKANSKATA KOMUNISTI^KA FEDERACIJA

ZA MAKEDONIJA

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na Komunisti~kata

internacionala i Balkanskata komunisti~ka federacija: odnosot na KI

sprema makedonskoto revolucionerno dvièwe; sostojbata vo

nacionalnorevolucionernite organizacii na Balkanot; sostojbite vo

balkanskite komunisti~ki partii, sudirot na razni strui vo niv;

zapisnici od sednicite na razni tela na KI i BKF; stavot na

Kominternata za nacionalnoto pra{awe, i dr.

Jazik: ruski, germanski, francuski, bugarski

2. 1924-1942 g. Signatura: 4440


102

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: sostojbata vo

Bugarskata komunisti~ka partija; podatoci za brojot, sostavot,

socijalniot sostav i politi~kata dejnost na BKP; borbata protiv

levite i desnite otklonuvawa; gre{kite na Partijata i nivna kritika;

za sostojbata vo Jugoslavija i vo KPJ; Januarskiot prevrat i voeno-

fa{isti~kata diktatura; zabrana na sindikalnite organizacii;

formirawe kulturno-prosvetni i sportski organizacii; organizirawe

na {trajkovi; borbata i zada~ite na KPJ vo uslovi na fa{isti~ka

diktatura; partiskiot pe~at, i dr.

Jazik: ruski, bugarski, germanski, srpski, francuski

3. 1927-1933 g. Signatura: 4441

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: zapisnici od

sednicite na Balkanskiot lendersekretarijat na IKKI za: polo`bata

vo Jugoslavija; beliot teror vo Bugarija; nacionalnoto pra{awe vo

Gr~kata komunisti~ka partija; zaedni~koto dejstvuvawe na balkanskite

komunisti~ki partii; prevratot vo Jugoslavija i borbata protiv

terorot; za sindikalnoto dvièwe, pojavata na fa{izmot; re{avaweto

na nacionalnoto pra{awe; pravoto na naciite na samoopredeluvawe do

otcepuvawe; makedonskoto revolucionerno dvièwe i nacionalnoto

pra{awe, i dr.

4. 1931 g. Signatura: 4442

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: referati od

sednicite na XI plenum na IKKI: za sostojbata vo Jugoslavija po

voveduvaweto na voeno-fa{isti~kata kriza; referati i diskusii od

sovetuvaweto vo vrska so nacionalnoto pra{awe vo Jugoslavija; za

pravoto na Makedoncite za nezavisna i obedineta Makedonija; za idejata

za balkanska federacija, i dr.

5. 1924-1956 g. Signatura: 4451

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: informacii

za makedonskoto i trakiskoto pra{awe; za agrarnoto pra{awe vo

kapitalisti~ka Grcija; za socijalnite nemiri i aktivnostite na

sindikatite; za fa{isti~kiot teror i `rtvite na revolucionernoto

rabotni~ko dvièwe vo predvoena Jugoslavija; za postavuvaweto na

J.B.Tito na funkcijata sekretar na KPJ; za sostojbata vo Jugoslavija vo

vremeto na Informbiroto; za odrazot na Rezolucijata na Inform-

biroto me|u ~lenovite na KPJ i masite; za polo`bata vo Grcija za

vreme na Gra|anskata vojna i odrazot na Rezolucijata vrz tekot na

borbite vo Grcija; informacii za polo`bata na gr~kite politi~ki


103

emigranti vo socijalisti~kite zemji; za politi~kata borba me|u

voda~ite na KPG Nikos Zaharijadis i Markos Vafijadis; i dr.

Jazik: ruski, srpskohrvatski, gr~ki

INSTITUT ZA MARKSIZAM-LENINIZAM PRI CK NA KPSS -

CENTRALEN PARTISKI ARHIV

(INSTITUT MARKSIZMA-LENINIZMA PRI CK KPSS - CENTRALWNYJ

PATIJNYJ ARHIV)


Sodrìna:

1. 1923-1929 g. Signatura: 4443

FOND: KOMUNISTI^KATA INTERNACIONALA I

BALKANSKATA KOMUNISTI^KA FEDERACIJA

ZA MAKEDONIJA

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: rezolucija

od II konferencija na BKF za: rezultatite od imperijalisti~kata vojna;

pobedata na revolucijata vo Rusija; sozdavaweto i zada~ite na BKF;

rezolucija na IV konferencija na BKF vo vrska so polo`bata na

Balkanot: ekonomskata i finansiskata kriza; zada~ite na balkanskite

komunisti~ki partii; izve{taj od V balkanska komunisti~ka konfe-

rencija za polo`bata na Balkanot; pisma i napisi na T. Aleksandrov vo

vrska so problemite vo VMRO vo kontekst na sovremenite nastani;

aktivnosta na MPO i dr. makedonski emigrantski organizacii;

zapisnici, izve{tai i rezolucii od sednici na BKF; materijali za

obedinuvaweto na makedonskoto revolucionerno dvièwe; izve{taj za

sozdavaweto, celta i zada~ite na VMRO(Ob.); zapisnici od sednicite na

VMRO(Ob.); i dr.

Jazik: ruski, bugarski, germanski, francuski i dr.

2. 1929-1934 g. Signatura: 4444

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: za sostojbata

na nacionalnorevolucionernite organizacii na Balkanot; zapisnici od

sednicite na Konferencijata na VMRO (Ob.); rezolucii za organiza-

cijata, zada~ite na VMRO (Ob.) i za privlekuvawe na progresivnite sili

vo dvièweto; prepiska na partiskite dejci na VMRO (Ob.); rascep vo

organizacijata na V. Mihajlov; makedonskoto emigrantsko dvièwe vo


104

SAD i vo Kanada; zapisnici od sednici na CK na VMRO (Ob.); za

rascepot vo VMRO i obedinuvaweto na progresivnite strui vo

dvièweto; prepiska na Gerxikov vo vrska so aktuelnite sostojbi vo

makedonskoto revolucionerno dvièwe; izve{tai do Balkanskiot

revolucioneren centar za sostojbata vo Makedonija; prepiska vo vrska

so me|usebnite ubistva na vrhovistite i drugite strui vo dvièweto; za

dejstvuvaweto na VMRO (Ob.) vo trite dela na Makedonija, i dr.

Jazik: ruski, bugarski, germanski, francuski

3. 1921-1936 g. Signatura: 4445

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: izve{tai za

sostojbata vo Jugoslavija i naporite za obedinuvawe na rabotni~koto

sindikalno dvièwe; platforma na KPJ za sindikalnata politika na

Partijata; sostojbata i rabotata na ilegalnoto sindikalno dvièwe vo

Jugoslavija; pasivnosta na Partijata i sindikatite za vreme na

[estojanuarskata diktatura vo Jugoslavija; aktivirawe na rabotni~koto

sindikalno dvièwe i sorabotka so Sindikalnata internacionala; apel

na Selanskata internacionala za sozdavawe edinstven blok na selanite

i rabotnicite; selanskoto i sindikalnoto dvièwe vo Makedonija;

aktivnosti za pomo{ na `rtvite na beliot teror i za{tita na

politi~kite zatvorenici, i dr.

Jazik: ruski, srpskohrvatski, germanski

4. 1923-1939 g. Signatura: 4446

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: za sostojbata

vo jugoslovenskite zatvori za vreme na voeno-fa{isti~kata diktatura;

akciite na Crvenata pomo{ na Jugoslavija za amnestija na politi~kite

zatvorenici; osnovaweto fond za pomo{ na politi~kite zatvorenici;

marsejskoto ubistvo i krvaviot teror na voeno-fa{isti~kata diktatura

vo Jugoslavija; proglasot na CPJ za sozdavawe edinstven front na

rabotnicite, selanite i dr. protivnici na fa{izmot; podatoci za

rezultatite na dvièweto za iseluvawe od Jugoslavija; politi~ki

procesi spored Zakonot za za{tita na dràvata; prepiska na partiskite

aktivisti vo vrska so organizaciski problemi; izve{tai za sudewa na

~lenovi na komunisti~ki grupi; podatoci za zatvorenicite i nivnite

najbliski poradi odreduvawe pomo{; spisanieto „Protiv Glavwa~a“ -

glasilo na dvièweto na iselenicite od Jugoslavija; zada~ite na MOPR

kako me|unarodna organizacija za solidarnost i pomo{ na `rtvite na

beliot teror; izve{taj za sindikalnoto dvièwe vo Jugoslavija, i dr.

Jazik: ruski, srpskohrvatski, slovene~ki, germanski, francuski


105

5. 1920-1941 g. Signatura: 4447

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: diskusii od

sovetuvaweto vo vrska so naconalnoto pra{awe na Balkanot; izve{tai

za revolucionernite organizacii na Balkanot; op{tata situacija vo

Jugoslavija; brojnata sostojba na partiskoto ~lenstvo; rabotata na

partiskata organizacija vo Makedonija; rabotata na plenumot na IKKI;

za rabotata na Tretiot kongres na KPJ; sostojbata vo zatvorite vo

Jugoslavija; zapisnici od sednici na razni tela na IKKI; rezolucii za

politi~kata sostojba i zada~ite na KPJ; za makedonskoto pra{awe i

VMRO (Ob.); vo vrska so rabotata na BKF; deklaracija za formirawe

balkanski pakt; prepiska me|u partiski aktivisti za aktuelnite

problemi; programa za dejstvuvawe na KPJ vo seloto; za agrarnoto

pra{awe i agrarnata reforma vo Jugoslavija; stavot na CK na KPJ za

makedonskoto pra{awe; sproveduvawe na re{enijata na KI vo vrska so

makedonskoto pra{awe, i dr.

Jazik: ruski, bugarski, srpskohrvatski, germanski, francuski

6. 1923-1935 g. Signatura: 4448

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: informacii

za politi~kata sostojba vo Jugoslavija; za progonite, apsewata i

presudite na komunistite; za sostojbata vo jugoslovenskite zatvori so

podatoci za brojot i sostavot na politi~kite zatvorenici; za

formiraweto i rabotata na Crveniot krst; za rabotata na MOPR;

izve{tai za politi~ki procesi; za akciite na CK protiv terorot na

reìmot; za {trajkovite so glad vo zatvorite; spisoci na po~inati i

otepani komunisti vo zatvorite i na osudenite spored Zakonot za

za{tita na dràvata; izvadoci od razni spisanija-organi na rabotnicite

i selanite, na studentite, jugoslovenskata emigracija, SKOJ i dr.

Jazik: ruski, germanski, francuski, bugarski, srpski

7. 1908-1936 g. Signatura: 4449

Sostojbata na Balkanot niz dokumentacijata na KI i BKF: zapisnici od

nastapi i diskusii na ~lenovi na Bugarskata komunisti~ka partija za

sostojbata vo Partijata; napisi od Biltenot na CK na BKP i od dr.

spisanija za partiskite aktivnosti i sovremenite slu~uvawa; napisi od

„Makedonsko zname“ - organ na makedonskite progresivni emigranti za

presmetkite na mihajlovistite so naprednite makedonski dejci; za

protestite na makedonskite emigranti; za istorijata na gr~koto

rabotni~ko i komunisti~ko dvièwe; napisi od Biltenot na CK na KPG

i „Rizospastis“ za politi~kata sostojba vo Grcija, za organizacijata i

zada~ite na KPG, kako i za obedinuvaweto na antifa{isti~kata akcija;


106

za razvojot na gr~kata socijaldemokratija; za fa{isti~kiot prevrat i

zada~ite na antifa{istite, i dr.

Jazik: bugarski, gr~ki

ZABELE[KA : Mikrofilmuvanata arhivska gra|a e na ruski jazik. Dokolku

na odredena mikrofilmska lenta, gra|ata e na pove}e jazici, pokraj ruskiot

jazik, navedeni se i ostanatite jazici, pri {to posebno e naglasen jazikot

koj preovladuva.


107

SOEDINETI AMERIKANSKI DR@AVI

THE UNITED STATES OF AMERICA

NACIONALEN ARHIV - VA[INGTON

THE NATIONAL ARCHIVES - WASHINGTON


Sodrìna:

1. 1940-1944 g. Signatura: 1095

FOND: DR@AVNO STOPANSTVO NA GERMANIJA

THE STATE ECONOMY OF GERMANY

Op{tata, politi~kata i stopanskata sostojba vo Jugoslavija i

balkanskite zamji: voena, finansova i stopanska korespodencija na

Germanija koja se odnesuva na Makedonija.

2. 1930-1944 g. Signatura: 1096

Studijata vo koja se davaat podetalni podatoci za stranskiot kapital

vloèn vo Kralstvoto Jugoslavija za 1937 god.: interesite za rudnite

bogatstva i zemjodelskite proizvodi; za politi~kata situacija vo

Kralstvoto Jugoslavija.

3. 1941-1944 g. Signatura: 1099

Vloùvaweto na stranski kapital vo Jugoslavija; podatoci za

zemjodelstvoto, melioracijata, tekstilnata i prehrambenata industrija

vo Jugoslavija.

4. 1943-1944 g. Signatura: 1117

FOND: VRHOVNA KOMANDA NA ODBRANATA

THE SUPREME COMMAND OF THE DEFENCE

Dokumenti na germanskata vrhovna komanda; korespodencija, na

diplomatski, voeni i policiski organi za jugo-istok, vklu~uvaj}i ja i

Jugoslavija; dokumentite prete`no se od politi~ka priroda, a se

odnesuvaat na rasteòt na komunizmot; za voeno politi~kata


108

situacija vo NDH i Srbija; za sostojbata vo Makedonija i Kosovo;

istapuvawe na Bugarija od vojnata; razoruùvawe na bugarskata

okupatorska vojska; za borbata protiv partizanite vo Makedonija;za

podelba na interesnite sferi me|u sojuznicite na Balkanot; pogledna

rasporedot na bugarskite okupatorski edinici vo Srbija i Makedonija;

dejstvuvaweto na komunisti~kite bandi vo Zapadna Makedonija;

Albansko-bugarski odnosi i okolu podelbata na Makedonija; za

makedonski brigadi vo Zapadna Makedonija.

5. 1943-1944 g. Signatura: 1134

FOND: VRHOVNA KOMANDA NA VOJSKATA

THE SUPREME COMMAND OF THE ARMY

Borbi za Debar; napad na prugata Struga-Debar vozdu{no snabduvawe na

vostanicite vo Makedonija; izve{tai za transportni podvi`ni edinici

vo Makedonija; za angliskata poddr{ka na vostanicite na Balkanot.

6. 1941 g. Signatura: 1135

Napad na Jugoslavija; otpor na planinskoto trome|e Jugoslavija-

Bugarija-Grcija; borbi kaj Stracin, Carevo selo; zazemawe na Skopje,

Veles; za pravecot na dvièweto na germanskite edinici.

7. 1943-1944 g. Signatura: 1136

Izve{tai za zavr{nite operacii za osloboduvaweto na Makedonija; za

dejnosta i akciite na partizanite /I, II, III i IV Makedonska brigada/; za

zagubite na partizanite.

8. 1940-1944 g. Signatura: 1138

Karti so raspored i lokacija na neprijatelskite edinici.

9. 1936-1944 g. Signatura: 1137

Izve{tai za pravcite na dvièweto na edinicite vo Makedonija;

operativni izve{tai za napadot na Jugoslavija i Grcija i uspesite vo

borbata; zazemawe na Skopje.


109

10. 1925-1936 g. Signatura: 1177

FOND: ARHIV NA NACISTIЧKI KULTUREN I

ISTRA@UVAЧKI CENTAR

THE ARCHIVES OF THE NAZI CULTURAL AND

RESEARCH CENTRE

Prikaz na rabotata na germanskata Akademija vo stranstvo; spisanie

„Glasovi od jugo-istok“ vo koe ima podatoci za Skopje.

11. 1940-1944 g. Signatura: 1623

FOND: ARHIVA NA GERMANSKATA VRHOVNA KOMANDA;

VRHOVNA KOMANDA NA ODBRANATA;

ODDEL ZA PROPAGANDA

THE ARCHIVE OF THE GERMAN SUPREME COMMAND;

THE SUPREME COMMAND OF THE DEFENCE ;

THE DEPARTMENT FOR PROPAGANDA

Za sostojbata na rudnicite vo Makedonija; podatoci za rudnicite

Valandovo - Hrom, Prilep - Liskun, Zletovo - Radu{a za visinata na

proizvodstvoto na rudnicite; aktivnosta na partizanite okolu Prilep;

vozdu{en napad na anglo-amerikanskata avijacija na Skopje i nekoi

rudnici vo Makedonija; za demarkacionata linija me|u Italija i

Bugarija vo Makedonija.

12. 1939-1941 g. Signatura: 1625

Informacii koi se odnesuvaat za Jugoslavija pred po~etokot na

vojnata; za lokacija na edinicite i pravec na dvièwe na istite;

propaganda na golemite sili; za veliko- bugarskata propaganda.

13. 1941-1944 g. Signatura: 1627

FOND: ODDEL ZA VOENA EKONOMIJA I VOORU@UVAWE

THE DEPARTMENT FOR WAR ECONOMY AND ARMAMENT

Rudnite bogatstva vo Makedonija i korista koja ja imaat Germancite;

transportirawe tutun i opium od Makedonija za Germanija; podelbata na

Makedonija me|u Italija i Bugarija.


110

14. 1943-1945 g. Signatura: 1628

Eksploatacija na {umite i rudnite bogatstva vo Makedonija;

liferuvawe na hrom, olovo i cink /Radu{a Zletovo/; uni{tuvawe na

rudnicite od partizanite.

15. 1943-1945 g. Signatura: 1626-a

Merki za obezbeduvawe na rudnicite vo Makedonija; akcii na

partizanite vo Prilep, Kumanovo i Debar.

16. 1943-1944 g. Signatura: 1629

Podatoci za eksploatacijata na rudnite bogatstva vo Makedonija,

transportirawe na hrom /Radu{a/ vo Germanija, za ispituvawata na

pronao|ali{te na nafta vo Bitola; okolu rudnicite za olovo i cink

Zletovo i Probi{tip; voeno stopanska situacija vo Zapadna

Makedonija; napad na partizanite na rudnikot Zletovo.

17. 1943-1944 g. Signatura: 1630

Vo vrska so stopanskite pra{awa vo Makedonija; aktivnosta na

edinicite vo NOV vo Makedonija; napadi na stopanski objekti.

18. 1941-1944 g. Signatura: 1633

FOND: VRHOVNA KOMANDA NA ODBRANATA, SLU@BA ZA

EKONOMIJA I OPREMA; RUDARSTVO

THE SUPREME COMMAND OF THE DEFENCE - ECONOMY AND

EQUIPMENT SERVICE; MINIING

Mese~ni izve{tai za rudarstvoto vo Makedonija, tabelarni pregledi za

vadewe ruda; proizvodstvo, izvoz i rezervi za 1942-1944 god.

19. 1942-1944 g. Signatura: 1634

Eksploatacija na liferuvawe na hrom /Radu{a i Quboten/, tabelaren

pregled na rudnicite vo Makedonija so koli~ina i kvalitet na hrom;

podelba na rudnicite vo Makedonija koi rabotat za Germancite; hrom vo

Valandovo i vo oblasta na Ohridskoto ezero.


111

20. 1942-1944 g. Signatura: 1635

Mese~ni izve{tai za rabotata na rudnicite vo Makedonija so

proizvodstvo na rudata.

21. 1941-1944 g. Signatura: 1635a

Izvoz na tutun; izve{tai za sostojbata vo rudarstvoto i industrijata vo

Makedonija; za vloènite investicii na rudnicite vo Makedonija;

statisti~ki podatoci za vrabotenite vo rudnicite; napad na partizanite

na rudnikot vo Zletovo.

22. 1942-1944 g. Signatura: 1636

Za rudnicite na hrom vo Makedonija; tabelarni pregledi za

proizvodstvoto i kvalitetot na hromovata ruda, transportirawe na

hromot vo Germanija; okolu finansiraweto na rudnikot vo Zletovo;

situacijata vo rudnicite po povlekuvaweto na neprijatelot; datiran

raspored na zazemaweto na rudnicite od strana na partizanite.

23. 1943 g. Signatura: 1637

FOND: ARHIV NA GERMANSKATA POLSKA KOMANDA,

ARMISKA GRUPA „E“

THE ARCHIVES OF THE GERMAN FIELD COMMAND,

THE ARMY GROUP „E“

Za edinicite na armiskata grupa „E“ koi se nao|aat vo Makedonija; za

{tetite od vozdu{niot napad na Skopje; za zna~eweto na èlezni~kata

pruga {to minuva niz Makedonija.

24. 1943-1944 g. Signatura: 1638

Okolu snabduvaweto na grupata „E“ vo Makedonija; sabotaì na

èlezni~kata pruga Skopje-Gevgelija; za poletuvaweto na avionite od

Skopje; snabduvawe na partizanite od sojuzni~kata avijacija.

25. 1943-1944 g. Signatura: 1639

Situacijata vo Makedonija; za dejstvuvaweto na Bugarskite edinici vo

borba protiv partizanite; za neprijatelskite snagi vo Zapadna

Makedonija Debar i Ki~evo; za vozdu{noto snabduvawe na partizanite

od sojuzni~kata avijacija.


112

26. 1943-1944 g. Signatura: 1640

Izve{tai za pravecot na dvièweto i dejstvijata na partizanite vo

Makedonija; za povlekuvaweto na germanskite edinici niz Makedonija.

27. 1944 g. Signatura: 1641

Za obezbeduvaweto na èlezni~kiot soobra}aj vo Makedonija poradi

povlekuvaweto na Germancite od Grcija; za zna~eweto na makedonskiot

prostor za armijata „E“; sabotaì na èlezni~kata pruga Gevgelija -

Skopje; voeni operacii vo reonot Bitola-Prilep i Isto~na Makedonija.

28. 1944 g. Signatura: 1642

Operativnata dokumentacija na komandata na grupata „E“; karta na

akademijata so tehni~ki karakteristiki na èlezni~kite prugi; za

snabduvaweto na armijata „E“; izve{tai za borbite vo Makedonija;

podatoci za zagubite na partizanite i neprijatelite; okolu

razoruùvaweto na bugarskite edinici vo Makedonija.

29. 1944 g. Signatura: 1643

Za neutralnosta na Bugarija; za malcinstvata vo Grcija; za partizanite

vo III-tata operativna zona; zna~ewe na prugata Skopje-Gevgelija;

razoruùvawe na bugarskite edinici vo Makedonija; za borbenite

operacii.

30. 1944 g. Signatura: 1644

Zna~eweto na makedonskata teritorija za armijata „E“; datiran raspo-

red na armijata „E“ vo Makedonija; aktivnosta na bugarskata avijacija;

akcii na partizanite.

31. 1944 g. Signatura: 1645

Dnevni izve{tai za nastanite vo Makedonija; sostojbata na bugarskite

edinici vo Makedonija; za vleguvaweto na partizanite vo Skopje i borbi

za osloboduvawe na drugi gradovi vo Makedonija.

32. 1944 g. Signatura: 1646

Povlekuvawe na armijata „E“ niz Makedonija /zelen, crven i plav pat/ so

pravci na dvièwe na partizanite; za zna~eweto na èlezni~kata pruga

Skopje-Solun.


113

33. 1944 g. Signatura: 1647

Okolu povlekuvaweto na armijata „E“ niz Makedonija; za voenite

dejstvija vo Makedonija; voenite operacii na I -ta i II -ta Makedonska

brigada.

34. 1944 g. Signatura: 1648

FOND : ARHIVA NA GERMANSKATA VRHOVNA KOMANDA

ARMISKA GRUPA „E“

THE ARCHIVE OF THE GERMAN SUPREME COMMAND,

THE ARMY GROUP „E“

Za povlekuvaweto na germanskite snagi preku Makedonija; Albansko -

bugarskiot spor okolu granicata vo Makedonija.

35. 1943-1944 g. Signatura: 1649

Situacijata vo bugarskite voeni edinici, zlostorstvata {to se praveni

vo Tetovskata oblast; sostojbata vo srezovite: Tetovo, Gostivat, Debar,

Ki~evo i Struga.

36. 1943-1944 g. Signatura: 1650

Izve{taj za bugarskata avijacija; analiza za sostojbata vo Makedonija;

dejstvuvaweto na partizanskite edinici vo Debarsko-Stru{kiot region:

podatoci za partizanskite sili vo Makedonija/, edinici, raspored i dr.

/; raspored na bugarskite edinici.

37. 1944 g. Signatura: 1651

Broj na sabotaì i avio-napadi na komunikaciite vo Makedonija; za

armijata „E“ /brojna sostojba, lokacija i snabduvawe/; za sanitetski

edinici so podatoci za brojot na ranetite; doa|aweto na sojuznicite na

Balkanot.

38. 1944 g. Signatura: 1652

Vozdu{na situacija /letovi, napadi, izviduvawa/; sabotaì na

èlezni~ki prugi vo Makedonija; borbi vo Zapadna Makedonija /Debar-

Gostivar/; raspored na partizanskite edinici i nivnite akcii;

pregovori so oficerite na ELAS za zaedni~ko dejstvo.


114

39. 1944 g. Signatura: 1653

Voeno-politi~kata situacija vo Makedonija; za akciite na bugarskite

edinici; poedine~ni podatoci za voenite operacii na makedonskite

brigadi; sostojbata na patnata mreà vo dolinata na rekata Vardar; za

ruskite edinici vo Makedonija.

40. 1943 g. Signatura: 1654

Izve{taj za èlezni~kiot promet i podatoci za prekinite na

èlezni~kiot soobra}aj vo Makedonija; planovi za izgradba na nova

èlezni~ka pruga; tabelaren pregled za razurnatite prugi; voeno-

politi~ka situacija vo Zapadna Makedonija.

41. 1941 g. Signatura: 1655

FOND: VRHOVNA KOMANDA NA XII ARMIJA

THE SUPREME COMMAND OF THE 12th

ARMY

Po~etok na vojnata; podelba na Makedonija me|u Bugarija i Italija;

borbi vo Makedonija.

42. 1941 g. Signatura: 1656

Pravec na dvièweto na germanskite edinici niz Makedonija kon

Grcija so raspored na edinicite po gradovite vo Makedonija; bugarskoto

vleguvawe vo Ohrid; za zarobenite jugoslovenski vojnici kaj Debar;

informacija za zarobenata jugoslovenska vojska, locirana vo

Makedonija.

43. 1940-1941 g. Signatura: 1657

Okolu rasporedot na intendantskata slu`ba i za organizacijata na

magacinite vo Skopje, [tip i Bitola so podatoci vo magacinite

/benzin, nafta i dr./; izve{taj za voeniot plen, so poseben osvrt na

vozilata, vo reonot Skopje, Veles i Kumanovo.

44. 1941 g. Signatura: 1659

Evakuacija od Solun preku Skopje za Belgrad na germanski edinici i za

nivniot prestoj vo makedonskite gradovi; za lociranite bugarskite

edinici.


115

45. 1940-1941 g. Signatura: 1658

Sostojba na èlezni~ki komunikacii vo Makedonija i odnesuvaweto na

èlezni~arite po doa|aweto na Bugarite; za rasporedot na vojskite koi

se nao|aat vo Makedonija; zazemaweto na Skopje i prodorot na

germanskite vojski kon Grcija; okolu demarkaciskata linija me|u

Italija i Bugarija.

46. 1940-1942 g. Signatura: 1660

Podatoci za napreduvaweto na germanskite edinici i nivnoto

snabduvawe so voeni i drugi potreb{tini i za pretrpenite zagubi pri

za{titata na rudnicite vo Makedonija; sostojbata vo èleznicata.

47. 1940-1941 g. Signatura: 1661

Planot za napadot na Jugoslavija edinicite {to treba da

u~estvuvaat vo toj napad; raspored na biv{ata jugoslovenska vojska vo

Makedonija; za navleguvaweto na neprijatelskite edinici vo

Makedonija.

48. 1941 g. Signatura: 1662

Vesti pred vojnata: za pomestuvaweto i razmestuvaweto na

jugoslovenskata vojska vo Makedonija, za sostojbata vo edinicite, za

jugoslovenskoto vozduhoplovstvo vo Makedonija; za napreduvaweto na

germanskite edinici i brojot na zarobenite; za sostojbata na pati{tata.

49. 1941 g. Signatura: 1663

Diverzii na èlezni~kite prugi; otkrivawe na gradska komunisti~ka

partija vo Skopje pri {to se uapseni 45 lica.

50. 1941 g. Signatura: 1664

Podatoci za kadrovski promena i preraspredelba na rabotnicite vo

èleznicata.

51. 1942 g. Signatura: 1665

Izve{taj za situacijata vo Makedonija; za nova upravna podelba; za

demarkacionata linija; za raspoloènieto na narodot.


116

52. 1941 g. Signatura: 1666

Karta na Balkanot so raspored na snagite, so nazna~eni edinici koi se

locirani vo Makedonija; za dvièwe na germanskite edinici niz

Makedonija vo pravec na Grcija.

53. 1941 g. Signatura: 1667

Diverzii na èlezni~kite prugi vo Makedonija i nivno obezbeduvawe.

54. 1941 g. Signatura: 1668

Bugarskata okupacija na Makedonija; demarkaciona linija na Italija i

Germanija; karta na Makedonija i podelba me|u Germanija, Italija i

Bugarija; akcii na partizanite vo Skopje i Prilep; diverzii na

èlezni~ki prugi.

55. 1941 g. Signatura: 1669

Za lokacija i snabduvawe na germanskite edinici vo Makedonija; za

èlezni~kiot kapacitet vo Makedonija.

56. 1941 g. Signatura: 1670

@elezni~ki transport Solun-Skopje-Belgrad.

57. 1941 g. Signatura: 1671

Izgradba na èlezni~kata pruga Gevgelija-Demir Kapija;

demarkacionata linija me|u Italija, Germanija i Bugarija.

58. 1941-1942 g. Signatura: 1672

Nastani pred vojnata: voeni i politi~ki problemi vo zemjata; za

civilnata odbrana vo Makedonija, za mobilizacijata i lokacijata na

edinicite vo Makedonija; raspoloènie na ìtelite na Prilep; za

Jugoslovenskata armija vo Zapadna Makedonija; za zarobenite i

dobrovolcite.


117

59. 1941-1942 g. Signatura: 1673

Za zna~ewe na èlezni~kiot soobra}aj vo Makedonija; transport na

germanskite edinici od Skopje za Solun.

60. 1942 g. Signatura: 1674

Op{tata politi~ka situacija vo Makedonija; za neprijatelskata

propaganda.

61. 1942 g. Signatura: 1675

Podatoci za voenata, politi~kata i ekonomskata situacija na Balkanot;

pravci na dvièwe na vozovite i problemi pri prevozot na edinicite vo

Makedonija.

62. 1940-1944 g. Signatura: 1676

Statisti~ki pregled na Balkanot - pohod na XII armija: od Skopje preku

Vardarskata dolina za Grcija; za nivnite borbi so jugoslovenskite

edinici; brojni podatoci za zarobenite vojnici; informacii za Zapadna

Makedonija.

63. 1940-1944 g. Signatura: 1677

Okolu mobilizacijata vo Jugoslavija /za makedonskite mesta i imiwata

na edinicite/ za Odbrana od napadot; opis na strukturata na

organizacijata na KPJ so poseben osvrt na SKOJ.

64. 1940-1941 g. Signatura: 1678

Za sorabotka me|u Germanija i Bugarija; za germanskiot interes za

rudnicite vo Makedonija; spisok na jugoslovenskite vojnici /bugarsko

poteklo/ koi poginale vo vojnata, po~inale vo germanskite bolnici i

zarobeni~ki logori; za demarkacionata linija vo Makedonija.

65. 1940-1941 g. Signatura: 1679

Lokacii na armiski i korpuski edinici vo tekot na podgotovkite za

napadot na Jugoslavija; za pravecot na dvièwe na XII - armija niz

Makedonija.


118

66. 1940-1941 g. Signatura: 1680

FOND: VRHOVNA KOMANDA NA II-TA ARMIJA

THE SUPREME COMMAND OF THE 2nd

ARMY

Raspored na jugoslovenskata i germanskata vojska pred po~etokot na

vojnata; navleguvawe na bugarski trupi vo Makedonija.

67. 1943 g. Signatura: 1681

FOND: ARHIVA NA GERMANSKO - POLSKA OKLOPNA ARMIJA

THE ARCHIVE OF THE GERMAN FIELD ARMOURED ARMY

Za razoruùvawe na italijanskata vojska vo Struga; naleti na

neprijatelskata avijacija vo Skopje; dejstvijata na partizanite vo

reonot Bitola.

68. 1943 g. Signatura: 1682

Diverzii na èlezni~kata pruga kaj Skopje; dejstvuvaweto na

partizanite vo reonot Ohrid, Struga, Kumanovo; zaedni~kite napadi na

Germancite so albanskite nacionalisti vo reonot Debar, Tetovo i

Gostivar.

69. 1943 g. Signatura: 1683

Akcii na partizanite vo reonot Ki~evo, Debar, Gostivar; napad na

èlezni~kata stanica vo Skopje; diverzii na èlezni~kata pruga

Skopje-Veles; napad na neprijatelskata avijacija na Skopje, Struga i

Debar; za angliskata avijacija vo Struga.

70. 1943 g. Signatura: 1684

Borbi vo Zapadna Makedonija /Debar, Ki~evo/ so podatoci za zagubite;

diverzii na èlezni~kata pruga vo Kumanovo; dejstvo na partizanite vo

Struga; podatoci za partizanskite snagi vo reonot Ki~evo kako i dejstvo

na albanskite nacionalisti vo Zapadna Makedonija so podatoci za

nivnata brojna sostojba.

71. 1943 g. Signatura: 1685

Za aktivnosta i borbite na partizanite vo Zapadna Makedonija /Debar,

Ki~evo, Struga/ protiv albanskite nacionalisti; za snabduvaweto na

partizanite vo reonite Skopje i Bitola.


119

72. 1945 g. Signatura: 1686

Za situacijata vo Zapadna Makedonija; zazemaweto na Debar od strana na

partizanite; aktivnost na partizanite vo Skopje i Prilep; podelba na

Zapadna Makedonija na operativni zoni.

73. 1940-1941 g. Signatura: 1691

FOND: ARHIVA NA GERMANSKA POLSKA KOMANDA -

II -RA OKLOPNA DIVIZIJA

THE ARCHIVE OF THE GERMAN FIELD COMMAND -

THE 2nd

ARMOURED DIVISION

Voeni dnevnici: za povlekuvaweto na germanskite edinici od Grcija i za

snabduvaweto vo Makedonija /gorivo, municija i dr./; za zna~eweto na

dolinata na rekata Vardar i za rasporedot na germanskite edinici.

74. 1940-1941 g. Signatura: 1692


V -TA OKLOPNA DIVIZIJA


THE 5th

ARMOURED DIVISION

Za povlekuvawe na germanskite edinici od Grcija preku Makedonija;

magacini so hrana vo Skopje, [tip i Bitola.

75. 1941 g. Signatura: 1693


VI -TA BRDSKA DIVIZIJA


THE 6th

MOUNTAIN DIVISION

Voen dnevnik: predvoeni nastani; okolu pristapuvaweto kon Trojniot

pakt; za locirawe na edinicite na granicite na Jugoslavija, pri {to se

vodelo smetka, najdobrite edinici da bidat smesteni vo reonot Skopje,

[tip i Prilep; okolu organizacijata za napadot na Jugoslavija; poda-

toci za voeni sudiri so navedeni formacii, brojna sostojba, zagubi i dr.

76. 1941 g. Signatura: 1694

Za situacijata pred vojnata; raspored na jugoslovenskata vojska;

politi~ka situacija i nacionalna netrpelivost; navleguvaweto na

germanskata vojska vo pravec Strumica - Dojran i pravecot kon Grcija.

77. 1941 g. Signatura: 1696

Plan, raspored i dejstvo na germanskite edinici vo Makedonija; za

dvièweto kon Grcija.


120

78. 1940-1941 g. Signatura: 1697


VI - OKLOPNA DIVIZIJA


THE 6th

ARMOURED DIVISION

Za pravecot na dvièwe na germanskite edinici preku Makedonija.

79. 1941 g. Signatura: 1698

FOND: ARHIVA NA GERMANSKO - POLSKA KOMANDA -

IX-TA OKLOPNA EDINICA


THE 9th

ARMOURED UNIT

Za navleguvaweto na germanskite edinici vo Makedonija, za zarobenata

jugoslovenska vojska; za voenite magacini vo Skopje; za zarobeni~kiot

logor vo Skopje; za pronajdenoto na oru`je vo selata okolu Skopje

/Stajkovci; Singeli}, Ara~inovo/.

80. 1940-1941 g. Signatura: 1699

FOND: ARHIVA NA GERMANSKO - POLSKA KOMANDA -

46- TA PE[ADISKA DIVIZIJA /1940-1941/


THE 46th

INFANTRY DIVISION /1940-1941/

Voen dnevnik na 46-tata pe{adiska divizija vo Makedonija so podatoci

za edinicite.

81. 1941 g. Signatura: 1700

FOND: ARHIV NA GERMANSKO - POLSKA KOMANDA -

73-TI PE[ADISKI DIVIZII

THE ARCHIVES OF THE GERMAN FIELD COMMAND -

THE 73rd

INFANTRY DIVISION

Voen dnevnik: za napadot na Jugoslavija; situacijata vo Makedonija: za

zazemaweto na makedonski gradovi od strana na germanskite vojnici,

kako i za zarobenicite i sostojbata na pati{tata vo Makedonija.

Jazik: angliski


121

FRANCIJA (FRANCUSKA REPUBLIKA)

FRANCE (REPUBLIQUE FRANCAISE)

NACIONALEN ARHIV NA FRANCIJA

ARCHIVES NATIONALES DE FRANCE

Od Nacionalniot arhiv na Francija se mikrofilmuvani arhivski dokumenti,

pe~ateni studii i publikacii {to se odnesuvaat na istorijata na Makedonija

od 17-tiot i 18-tiot vek, kako i nekolku kratki publikacii od 19-tiot vek.

Naj~esto stanuva zbor za politi~ki, trgovski i voeni izve{tai od

francuskite diplomatski pretstavni{tva ili od francuskite voeni misii

vo Orientot, sozdadeni do sredinata na 18-tiot vek, koga celokupnata

arhivska gra|a od francuskata administracija se ~uvala vo Nacionalniot

arhiv na Francija. Denes postojat dve arhivski slu`bi, koi rabotat

nezavisno od Nacionalniot arhiv na Francija. Stanuva zbor za

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i za Ministerstvoto za odbrana na

Francija, od ~ii arhivski slu`bi isto taka e donesena mikrofilmuvana

arhivska gra|a vo Dràvniot arhiv na Makedonija.


Sodrìna:

1. 1885-1888 g. Signatura: 80/95

Izvadok od publikaciite „Trgovski karti za Evropska Turcija -

provincija Makedonija“ od inèner-geografot F. Bjan~oni, izdadeni vo

1885 i 1888 godina: geografski opis na Makedonija sostavena od

„celokupniot Solunski vilaet, najgolemiot del od Bitolskiot vilaet i

ju`niot del od Kosovskiot vilaet“; statisti~ki podatoci za

naselenieto, za proizvodstvoto i trgovijata, carinskite uslovi za uvoz i

izvoz na proizvodi, podatoci za razvojot na obrazovniot i zdravstveniot

sistem preku solunskoto pristani{te; podatoci za trgovijata so

Francija i za ulogata na Francuskiot konzulat vo Solun vo

zgolemuvaweto na francuskoto trgovsko vlijanie vo Makedonija.

Izvadok od publikacija, od istiot avtor, posvetena na Albanija i na

Epir (1885 g.).

2. 1858 g. Signatura: 95/1137

Pisma od kontraadmiralot na francuskata flota stacionirana vo

Jadransko More do ministerot na francuskata mornarica vo vrska so

vnatre{nata sostojba vo Otomanskata Imperija: za nejzinata voena mo}


122

i za sostojbata na nejzinata mornarica, za statusot na tesnecot Bosfor i

Dardaneli i za turskata nadvore{na politika; izve{tai za sostojbite vo

Evropska Turcija: nasilstva, grabeì i ubistva izvr{eni vrz

hristijanskoto naselenie vo Bosna i vo drugi delovi od Evropska

Turcija.

Jazik: francuski, gr~ki, srpski

3. 1623-1788 g. Signatura: 234

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Francija - Serija B1. Studija

od 1699 godina za francuskoto trgovsko prisustvo vo Levant, so poseben

osvrt na trgovskite odnosi so Turcija i zna~eweto na solunskoto

pristani{te za francuskite trgovci; studii i statisti~ki podatoci za

proizvodstvoto i trgovijata na Otomanskata Imperija; izve{tai za

zna~eweto na otomanskata vojska i nejzinata mornarica; kopija od

trgovskiot dogovor me|u Ruskata Imperija i Visokata Porta (1783 g.).

4. 1788-1890 g. Signatura: 153

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Francija - serija Turcija i

serija F12. Studija od 1788 godina posvetena na trgovskoto zna~ewe na

Francija vo Turcija sporedeno so drugite evropski zemji; izve{tai za

turskata administracija i za stranskoto diplomatsko prisustvo vo

Konstantinopol; izvadoci od turski zakoni i pravilnici so tarifi na

turskata carina; statisti~ki podatoci za uvozot i izvozot na proizvodi

od Turcija.

5. 1874-1911 g. Signatura: 154

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Francija - serija Turcija i

serija F12. Studii i statisti~ki podatoci za pomorskata trgovija na

Otomanskata Imperija so poseben osvrt na trgovijata {to tranzitirala

preku pristani{tata vo Solun i vo Kavala vo periodot 1974-1877 godina;

britanska diplomatska prepiska za stepenot na po~ituvaweto na

odlukite na Berlinskiot dogovor po pra{aweto na orientalnite

èleznici; statisti~ki podatoci za trgovskata razmena me|u Turcija i

Francija; izve{tai od francuskiot konzul vo Skopje za razvojot na

industrijata i na zemjodelskoto proizvodstvo vo Makedonija vo

po~etokot na 20-tiot vek; izve{tai za proizvodstvoto na opium vo

Kosovskiot vilaet vo 1911 godina; izve{taj za zemjodelskoto

proizvodstvo i za industrijata vo Skopskata kaza.

Jazik: francuski, angliski


123

6. 1656-1737 g. Signatura: 79

Serija B1 - Solun. Izve{tai od francuskiot konzul vo Solun i trgovci

od Levant za stepenot na trgovskoto prisustvo na Francija vo Levant, za

francuskite interesi vo toj del od svetot i za mo`nostite za

zgolemuvawe na francuskoto trgovskoto i politi~ko vlijanie vo

Otomanskata Imperija; administrativna prepiska na Francuskiot

konzulat vo Solun so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Francija

kako i za finansiski, personalni i drugi pra{awa povrzani so rabotata

na konzulatot.

7. 1738-1754 g. Signatura: 80

Serija B1 - Nadvore{ni raboti - Solun. Izve{tai od francuskiot

konzul vo Solun za trgovskoto prisustvo na Francija vo Otomanskata

Imperija, za francuskite interesi vo toj del od svetot i za mo`nostite

za zgolemuvawe na francuskoto trgovsko i politi~ko vlijanie vo

Otomanskata Imperija; administrativna prepiska na Francuskiot

konzulat vo Solun so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Francija

za finansiski, personalni i drugi pra{awa povrzani so rabotata na

konzulatot.

8. 1755-1778 g. Signatura: 81

Serija B1 - Nadvore{ni raboti - Solun. Izve{tai od francuskiot

konzul vo Solun za trgovskoto i politi~koto vlijanie na Francija vo

Otomanskata Imperija i posebno vo provinciite na Evropska Turcija,

za francuskite interesi vo Levant i za mo`nostite za zgolemuvawe na

francuskoto trgovsko i politi~ko vlijanie vo Otomanskata Imperija.

9. 1706-1818 g. Signatura: 82

Serija B1 i B3 - Nadvore{ni raboti. Administrativna prepiska na

Francuskiot konzulat vo Solun so Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti na Francija za finansiski, personalni i drugi pra{awa

povrzani so rabotata na konzulatot; izvadok od studija posvetena na

trgovijata vo Skadarskiot pa{alak; studii i izve{tai od francuskiot

konzul vo Solun za trgovskata razmena na Francija so Otomanskata

Imperija, studija za trgovijata vo Levant so detalni podatoci za

francuskite trgovski firmi {to rabotele vo toj del od svetot;

sporedben tabelaren prikaz na uvozot i izvozot na proizvodi na

Francija so zemjite od Levant za periodot 1789-1820; studija za

trgovskiot podem na turskite pristani{ta i za trgovskata razmena so

golemite evropski zemji; izve{taj za trgovijata so robovi vo Orientot;

tabelaren prikaz na trgovskata razmena me|u Turcija i Francija preku

pristani{tata Solun i Marsej.


124

10. 1756-1783 g. Signatura: 83

Serija B7 - francuska mornarica. Izve{tai za pomorskata trgovska

razmena na Francija so Otomanskata Imperija preku pristani{teto vo

Marsej, studii za francuskoto trgovsko prisustvo vo Levant; izve{tai

za trgovskata razmena me|u Turcija i Francija preku pristani{tata

Solun i Marsej.

ARHIV NA MINISTERSTVOTO ZA NADVORE[NI RABOTI NA

FRANCIJA

(ARCHIVES DU MINISTERE FRANCAIS DES AFFAIRES ETRANGERES)

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Francija poseduva golem broj

fondovi {to sodràt dokumenti zna~ajni za istorijata na Makedonija. Ovie

fondovi se nao|aat vo dve arhivski slu`bi, i toa, vo Pariz, kade {to e

smesten Arhivot na centralnite slu`bi na Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti na Francija i vo Nant, kade {to e smesten Arhivot na francuskite

diplomatski pretstavni{tva vo svetot.

Mikrofilmuvanite dokumenti, memoari, karti, tekstovi na mirovni

dogovori, pe~ateni i rakopisni studii i drugi arhivski materijali {to se

doneseni vo Dràvniot arhiv na Republika Makedonija poteknuvaat od

razli~ni fondovi na ova Ministerstvo, od koi se mikrofilmuvani samo onie

dosieja, predmeti i studii {to se odnesuvaat na istorijata na Makedonija.

Mikrofilmuvanata arhivska gra|a se odnesuva na periodot 1686-1969 godina.

Ovie mikrofilmuvani arhivski dokumenti poteknuvaat vo najgolem del od

fondovite na: Centralnata administracija na Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti na Francija - Pariz, a posebno od seriite na dokumenti

posveteni na Bugarija, Grcija i Jugoslavija, Francuskata ambasada vo

Konstantinopol (Istanbul), Francuskiot konzulat vo Bitola, Francuskata

ambasada vo Belgrad, Francuskata ambasada vo Viena, Francuskata ambasada

vo Atina, Francuskata ambasada vo Sofija, Francuskiot konzulat vo Solun,

Francuskiot konzulat vo Skopje, kako i od drugi fondovi i serii na

dokumenti {to se navedeni vo analiti~kite inventari izraboteni za sekoj

mikrofilm posebno.



125

Sodrìna:

1. 1918-1929 g. Signatura: 1921

Serija - Evropa 1918-1929, dosieja Jugoslavija i Bugarija. Diplomatska

prepiska, izve{tai, pisma i studii na francuskite diplomatski

pretstavnici vo balkanskite zemji, kako i dokumenti proizlezeni od

Dru{tvoto na narodite, posveteni na sostojbata vo trite delovi na

Makedonija me|u dvete svetski vojni i na odnosite me|u balkanskite

zemji: za politi~kata i ekonomskata sostojba vo Vardarska Makedonija

po Prvata svetska vojna; za ideite za formirawe balkanska federacija;

za aktivnostite na komitskite ~eti; za aktivnostite na makedonskite

organizacii vo Bugarija; za prisilnoto iseluvawe na slovenskoto

naselenie od Grcija vo Bugarija; za ekonomskite i politi~kite odnosi

me|u balkanskite zemji; za malcinskite pra{awa vo balkanskite zemji,

itn.

2. 1918-1929 g. Signatura: 1922

Serija - Evropa 1918-1929, dosie Bugarija. Diplomatska prepiska za

sostojbite na Balkanot: peticii od ìteli na Vardarska Makedonija za

surovosta na srpskite vlasti; barawe od makedonskite emigranti vo

Bugarija do Mirovnata konferencija vo Versaj Makedonija da bide

priklu~ena kon Bugarija; izve{tai i studii vo vrska so sostojbite vo

Makedonija pred Mirovnata konferencija vo Versaj, vo koi se

predviduva kakva }e bide idninata na Balkanot dokolku Makedonija

stane samostojna dràva; izve{tai od rabotata na komisiite za

utvrduvawe na granicata me|u Bugarija i Srbija; izve{tai za

aktivnostite na komitskite ~eti po Prvata svetska vojna; izve{taj vo

koj se prenesuvaat amerikanskite stavovi za re{avaweto na

makedonskoto pra{awe; izve{tai od rabotata na me{ovitata komisija

za emigrantite me|u Bugarija i Grcija; izve{tai za ubistvata na Todor

Panica i na vojvodata Pan~o Mihajlov; op{irna studija posvetena na

istorijata na Bugarija, na vnatre{nata politi~ka sostojba pred i za

vreme na Balkanskite vojni, za nejzinoto sojuzni{tvo so Germanija, za

zemjodelskoto dvièwe i vladeeweto na Stamboliski, za razvojot na

Komunisti~kata partija na Bugarija, kako i za makedonskite

organizacii vo Bugarija i za nedorazbirawata me|u niv.

3. 1918-1929 g. Signatura: 1923

Serija - Evropa 1918-1929, dosie Bugarija. Diplomatska prepiska,

izve{tai, pisma i studii na francuskite diplomatski pretstavnici vo

balkanskite zemji, kako i dokumenti proizlezeni od Dru{tvoto na

narodite, a se odnesuvaat na sostojbata vo trite delovi na Makedonija

me|u dvete svetski vojni i odnosite me|u balkanskite zemji; izve{tai za


126

aktivnostite na makedonskite organizacii vo balkanskite zemji i vo

zemjite na Zapadna Evropa; izve{tai za razmenata na naselenie me|u

Grcija i Bugarija, za ekonomskite i politi~kite odnosi me|u

balkanskite zemji i za problemite vo vrska so pra{awata na

malcinstvata.


4. 1918-1929 g. Signatura: 1924

Serija - Evropa 1918-1929, dosieja Bugarija i Grcija. Diplomatska


pretstavnici vo balkanskite zemji, kako i dokumenti proizlezeni od

Dru{tvoto na narodite za sostojbata vo trite delovi na Makedonija me|u

dvete svetski vojni i odnosite me|u balkanskite zemji, so informacii za

razmenata na naselenieto me|u Bugarija i Grcija, za nesoglasuvawata

me|u balkanskite zemji vo vrska so pra{aweto za malcinstvata, kako i so

statisti~ki podatoci za brojot na begalcite vo balkanskite zemji;

izve{tai za aktivnostite na makedonskite organizacii vo Bugarija kako

i za dejstvuvaweto na komitskite ~eti vo Makedonija.

5. 1918-1929 g. Signatura: 2171

Serija - Evropa 1918-1929, dosieja Jugoslavija i Bugarija. Diplomatska


pretstavnici vo balkanskite i vo drugi evropski zemji, kako i

dokumenti proizlezeni od Dru{tvoto na narodite za sostojbata vo trite

delovi na Makedonija me|u dvete svetski vojni i za odnosite me|u

balkanskite zemji; izve{tai za aktivnostite na balkanskite diplomatii

pred odrùvaweto na Pariskata mirovna konferencija; izve{tai za

aktivnostite na makedonskite dru{tva vo [vajcarija; podatoci za

kolonizacijata na Vardarska Makedonija; izve{tai za ekonomskite i

politi~kite odnosi me|u balkanskite zemji kako i za nere{enite

pra{awa za malcinstvata; izve{tai za aktivnostite na komitskite ~eti

i Makedonskata vnatre{na organizacija.

6. 1921-1938 g. Signatura: 2565

Serija - Dru{tvo na narodite; dosieja - Bugarija i Jugoslavija

(pra{aweto za Makedonija). Diplomatska prepiska i dokumenti

proizlezeni od Dru{tvoto na narodite, za sostojbata vo trite delovi na

Makedonija me|u dvete svetski vojni i odnosite me|u balkanskite zemji

so podatoci za aktivnostite na komitskite ~eti i na makedonskite

organizacii vo balkanskite zemji i vo zemjite na Zapadna Evropa, kako i

za nere{enite pra{awa za malcinstvata vo balkanskite zemji.



127

7. 1809-1895 g. Signatura: 54/640

Dosieja: Trgovski izve{tai od Solun, Politi~ka prepiska od Bitola i

od Janina. Diplomatska prepiska i izve{tai na francuskite konzuli vo

Solun, vo Bitola i vo Janina za sostojbite vo domenot na trgovijata vo

Makedonija vo tekot na 19-tiot vek, za dano~nata politika na Visokata

Porta, kako i za nasilstvata izvr{eni vrz hristijanskoto naselenie od

strana na vlasta i razni aramiski bandi.

8. 1905-1906 g. Signatura: 312

Turcija - Vnatre{na politika - Makedonija. Diplomatska prepiska za

sostojbite vo Makedonija po Ilindenskoto vostanie: barawa na

golemite sili do Visokata Porta za neodlo`no sproveduvawe na

administrativnite reformi vo Makedonija; za odvivaweto na

reformite vo sudskiot sektor; podgotovki na golemite sili da ispratat

voeni brodovi vo Egejsko More dokolku ne se sprovedat

administrativnite reformi vo Evropska Turcija; za odnosite me|u

balkanskite zemji i nivnite interesi vo Makedonija.

9. 1907 g. Signatura: 313


sostojbite vo Makedonija po Ilindenskoto vostanie: barawa na

golemite sili do Visokata Porta za neodlo`no sproveduvawe na

administrativnite reformi vo Makedonija; statisti~ki podatoci za

ubistva i nasilstva me|u naselenieto vo Makedonija predizvikani od

propagandite na sosednite zemji; izve{tai za {tetite predizvikani od

poplavite vo Skopskata kotlina; izve{tai za dejstvuvaweto na bandi vo

Makedonija isprateni od Srbija, Bugarija i od Grcija; izve{tai za

sudiri na komitski ~eti so turskata vojska vo Prilepska i Tikve{ka

kaza; izve{tai za odvivaweto na reformite vo sudskiot sektor;

izve{tai za interesite na golemite sili vo Makedonija, kako i za

odnosite me|u balkanskite zemji i nivnite interesi vo Makedonija.

10. 1906-1907 g. Signatura: 314

Turcija - Vnatre{na politika - Makedonija. Izvadok od napisot

„Re{enie za makedonskoto pra{awe - sferi na vlijanie“ od revijata

„Helenizam“, vo koj se branat gr~kite interesi vo Makedonija; izvadok

od knigata na Martin Vils posvetena na negovoto zarobeni{tvo vo edna

komitska ~eta; promemorii od gra|ani za ubistvata i nasilstvata

izvr{eni vo Makedonija od strana na bandi pomognati od Srbija,

Bugarija i Grcija; izve{taj za objavuvaweto na „Sinata kniga“ na

britanskoto Ministerstvo za nadvore{ni raboti za sostojbite vo

Makedonija po Ilindenskoto vostanie; izve{taj za objavuvaweto na nova


128

„@olta kniga“ na francuskoto Ministerstvo za nadvore{ni raboti za

sostojbite vo Makedonija; izve{taj za proglasuvaweto nezavisnost na

Bugarija.

Jazik: francuski, angliski, germanski, srpski

11. 1896-1899 g. Signatura: 181


sostojbite na Balkanot kon krajot na 19-tiot vek: izve{tai za sostojbata

na naselenieto vo Makedonija i za propagandite i vlijanijata na

sosednite balkanski zemji vo sevkupniot ìvot vo Makedonija; izve{tai

za razli~nite interesi na golemite sili na Balkanot i za nivnata

politika kon Makedonija; studii za etni~kiot sostav i verskata

opredelenost na naselenieto vo Makedonija.

12. 1901-1902 g. Signatura: 182


sostojbite na Balkanot vo po~etokot na 20-tiot vek: za sostojbata na

naselenieto vo Makedonija i za propagandite i vlijanijata na sosednite

balkanski zemji vo sevkupniot ìvot vo Makedonija; za pretenziite na

balkanskite zemji vo Evropska Turcija; za aktivnostite na

revolucionernite komiteti i ~eti vo Makedonija i vo Bugarija; za

vlijanieto na Revolucionernata organizacija vo Makedonija i

podgotovkite za krevawe op{to vostanie vo Makedonija.

13. 1902-1903 g. Signatura: 183


sostojbite na Balkanot vo po~etokot na 20-tiot vek: za aktivnostite na

Revolucionernata organizacija vo Makedonija; za dejstvuvaweto na

revolucionerni ~eti vo pove}e mesta vo Makedonija; za te{kata sostojba

na naselenieto vo Makedonija i za podgotovkite za krevawe vostanie; za

pretenziite na sosednite balkanski zemji vo Makedonija; za

objavuvaweto na „@oltata kniga“ na Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti na Francija posvetena na sostojbite vo Makedonija.

14. 1897-1907 g. Signatura: 235

Turcija - vnatre{na i nadvore{na politika. Diplomatska prepiska za

sostojbite vo Makedonija kon krajot na 19-tiot i po~etokot na 20-tiot

vek: informacii za aktivnostite na mladoturcite i nivnoto vlijanie vo

politi~kiot ìvot vo Otomanskata Imperija; za sostojbata na

naselenieto vo Makedonija i za propagandite i vlijanijata na sosednite


129

balkanski zemji vo Makedonija; za razli~nite interesi na golemite sili

na Balkanot i nivnata politika kon Makedonija; izve{tai za etni~kiot

sostav i verskata opredelenost na naselenieto vo Makedonija

15. 1898-1914 g. Signatura: 236

Turcija - vnatre{na i nadvore{na politika; Bugarija - vnatre{na i

nadvore{na politika. Diplomatska prepiska za sostojbite vo

Makedonija kon krajot na 19-tiot i po~etokot na 20-tiot vek: za

nasilstvata vrz hristijanskoto naselenie vo Makedonija; za interesite

na balkanskite zemji vo Makedonija; za diplomatskite pritisoci od

golemite sili vrz Visokata Porta za neodlo`no sproveduvawe na

administrativnite reformi vo Makedonija; za razli~nite interesi na

golemite sili na Balkanot i nivnata politika kon Makedonija; za

etni~kiot sostav i verskata opredelenost na naselenieto vo Makedonija;

za te{kata sostojba vo Makedonija po Balkanskite vojni.

16. 1859-1894 g. Signatura: 237

Dosie: Politi~ka prepiska - Bugarija. Diplomatska prepiska za

sostojbite vo Makedonija vo vtorata polovina na 19-tiot vek: za

vlijanieto na gr~kata crkva vrz slovenskoto naselenie vo Makedonija;

za etni~kiot sostav i verskata opredelenost na naselenieto vo

Makedonija; za nasilstvata vrz hristijanskoto naselenie vo Makedonija;

za interesite na balkanskite zemji vo Makedonija; za razli~nite

interesi na golemite sili na Balkanot i nivnata politika kon

Makedonija; za sostojbite vo Makedonija po Berlinskiot kongres.

17. 1903 g. Signatura: 238

Turcija - vnatre{na politika - Makedonija.

Diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo 1903 godina: za

bugarskata nadvore{na politika i nejzinite interesi vo Makedonija; za

rivalstvoto me|u Egzarhijata i Patrijar{ijata vo Makedonija;

izve{tai za nasilstvata i masakrite napraveni od bandi pod vlijanie na

bugarskata ili gr~kata propaganda; kra`bi, uceni i ubistva na

arnautski razbojni~ki bandi vo Makedonija; izve{tai za vnatre{nata

bezbednost vo Bitolskiot vilaet.

18. 1903 g. Signatura: 239

Turcija - vnatre{na politika - Makedonija.

Diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo 1903 godina:

izve{tai za diplomatski pritisoci na golemite sili do Visokata Porta

za neodlo`no sproveduvawe na reformite vo Makedonija; detalni


130

izve{tai za tekot na Ilindenskoto vostanie; izve{tai za brojot na

nastradanoto naselenie i za uni{tenite sela vo tekot na Ilindenskoto

vostanie; studii so analiza na sprotivstavenite stavovi na golemite

sili vo vrska so celite na Ilindenskoto vostanie i barawata na

vostanicite Makedonija da dobie avtonomija.


19. 1903-1904 g. Signatura: 240

Turcija - politi~ki izve{tai za Makedonija.

Diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo 1903 i 1904 godina:

izve{tai za nadvore{nata politika na balkanskite zemji i nivnite

propagandi vo Makedonija; izve{tai za soperni{tvoto me|u Egzarhijata

i Patrijar{ijata vo Makedonija; izve{tai za nasilstvata i masakrite

vo Makedonija, napraveni od bandi pod vlijanie na bugarskata, srpskata

ili gr~kata propaganda; izve{tai so analiza na razli~nite stavovi na

golemite sili za na~inot na re{avawe na makedonskoto pra{awe.

20. 1904-1905 g. Signatura: 241


Diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo 1904 i 1905 godina:

izve{tai za nadvore{nata politika na Grcija i za kritikite upateni od

golemite sili kon nea poradi agresivnata propaganda vo Makedonija;

izve{tai za nasilstva i masakri vo Makedonija napraveni od gr~ki

bandi; izve{taj za predlozite na Avstro-Ungarija i Rusija, kako i za

na~inot na sproveduvaweto na administrativnite reformi vo

Makedonija; izvadoci od evropskiot pe~at za te{kata sostojba na

naselenieto vo Makedonija; izve{tai za carinskata politika na

Turcija; prevod na francuski jazik na pravilnikot za javnite prihodi i

dava~ki na Turcija; izvadok od napisi vo vesnikot „Makedonija“ {to

izleguval vo Pariz (1905 g.); izve{taj na Me|unarodnoto biro za mir od

Pariz za sostojbite vo Makedonija so predlozi za re{avawe na

makedonskoto i na ermenskoto pra{awe.


21. 1905 g. Signatura: 242


Diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo 1905 godina: za

nadvore{nata politika na balkanskite zemji i nivnite propagandi vo

Makedonija; za antagonizmot me|u Egzarhijata i Patrijar{ijata vo

Makedonija; za nasilstvata i masakrite vo Makedonija napraveni od

razni bandi pod vlijanie na bugarskata, srpskata ili gr~kata


131

propaganda; za razli~nite stavovi na golemite sili vo odnos na

re{avaweto na makedonskoto pra{awe; barawa na golemite sili za

neodlo`no sproveduvawe na reformite vo Makedonija.

22. 1878-1914 g. Signatura: 243

Dosie: Srbija - nadvore{na politika (1897-1914).

Izve{tai od francuskite diplomatski pretstavnici vo evropskite

zemji za razvojot na srpskata dràva, za nejzinite odnosi so golemite

sili, za nejzinite pretenzii na Balkanot i za propagandata {to ja

vr{ela vo Makedonija na obrazoven i verski plan; za nejzinite odnosi so

Rusija i panslavisti~koto dvièwe na Balkanot.

Dosie: Turcija 1878-1880. Diplomatska prepiska posvetena na sostojbite

na Balkanot po Berlinskiot kongres: za statusot na balkanskite zemji

po Rusko-turskata vojna i po Berlinskiot kongres; protesti i peticii od

gr~koto naselenie i od gr~kiot Silogos protiv odlukite od

Sanstefanskiot miroven dogovor; nemiri i buntovi vo pove}e regioni

vo Makedonija; izve{tai za nasilstva vrz hristijanskoto naselenie vo

Bitolskiot vilaet; detalna studija za voenata mo} na Otomanskata

Imperija; izve{tai za avstriskite interesi vo Bosna i Hercegovina.

23. 1889-1896 g. Signatura: 244

Dosie: Bugarija.

Diplomatska prepiska za razvojot na bugarskoto kneèvstvo po

Berlinskiot kongres: izve{tai za odobrenieto od Visokata Porta na

Bugarskata egzarhiska crkva, samostojno da dejstvuva vo Evropska

Turcija i za ispra}aweto na bugarski sve{tenici vo pove}e eparhii vo

Makedonija; izve{tai za problemite na pove}e egzarhiski u~ili{ta vo

Makedonija; za reformite vo Makedonija po Berlinskiot kongres;

izve{tai za aktivnostite na komitskite ~eti i za podgotovkite za

krevawe vostanie vo Makedonija; kritiki na golemite sili za

bugarskata politika kon Makedonija; izvadok od vesnikot „Makedonski

glas“ (1896), vo koj se prenesuva tekstot od Manifestot na Makedonskiot

centralen komitet posveten na reformite vo Makedonija.

24. 1897-1903 g. Signatura: 1255

Dosie: Politi~ki cirkulari. Cirkularni pisma isprateni od

Politi~kata direkcija pri Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na

Francija do francuskite diplomatski pretstavni{tva vo svetot,

posveteni na francuskata nadvore{na politika i na sostojbite vo razni

delovi na svetot, kon krajot na 19-tiot i po~etokot na 20-tiot vek.

Pove}e cirkularni pisma se odnesuvaat na sostojbata na Balkanot i vo

Makedonija.


132

25. 1906-1910 g. Signatura: 403

Dosie: Politi~ki cirkulari. Cirkularni pisma isprateni od

Politi~kata direkcija pri Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na

Francija do francuskite diplomatski pretstavni{tva vo svetot

posveteni na francuskata nadvore{na politika i sostojbite vo razni

delovi na svetot, vo po~etokot na 20-tiot vek. Pove}e cirkularni pisma,

koi se odnesuvaat na sostojbata na Balkanot i vo Makedonija.

26. 1718-1853 g. Signatura: 1570

Serija - Memoari i dokumenti. Op{irni studii i izve{tai za sostojbite

vo Otomanskata Imperija vo tekot na 18-tiot i 19-tiot vek: geografski

opis na turskite provincii; podatoci za etni~kiot sostav i verskata

pripadnost na naselenieto, statisti~ki podatoci i studii za razvojot

na trgovijata, zemjodelstvoto, zanaet~istvoto i industrijata vo Turcija;

izve{tai za funkcioniraweto na turskata vojska; posebni studii za

sekoja etni~ka zaednica vo Otomanskata Imperija.

27. 1821-1895 g. Signatura: 1572

Serija na dokumenti - Turcija. Op{irni studii i izve{tai za sostojbite

vo Otomanskata Imperija vo tekot na 19-tiot vek: izve{tai za

etni~kiot sostav i verskata opredelenost na naselenieto vo Makedonija;

izvadoci od knigata na Ami Bue posvetena na ìvotot vo Otomanskata

Imperija; studija za francuskite interesi vo Turcija; studija za

ìvotot vo Bitolskiot pa{alak vo 1856 g; izve{tai za administrativ-

nite reformi vo Turcija vo prvata polovina na 19-tiot vek; izve{tai za

sostojbata vo Evropska Turcija po Berlinskiot kongres; za propagandite

na balkanskite zemji vo Makedonija; za razli~nite interesi na golemite

sili na Balkanot i nivnata politika kon Makedonija.

28. 1912-1913 g. Signatura: 378

Serija na dokumenti - Turcija. Diplomatska prepiska za sostojbite na

Balkanot za vreme na Balkanskite vojni: za stradawata na naselenieto i

humanitarnite aktivnosti na razni religiozni misii vo Makedonija; za

nesoglasuvawata na balkanskite zemji okolu podelbata na Makedonija.

29. 1686-1880 g. Signatura: 1571

Serija na dokumenti - Turcija. Op{irni studii i izve{tai za sostojbite

vo Otomanskata Imperija vo tekot na 19-tiot vek (so isklu~ok na eden

dokument od 1686 g.): studii i izve{tai za pove}e turski provincii

(Makedonija, Albanija, Trakija, Bugarija...) so geografski opis na


133

provinciite i podatoci za etni~kiot sostav i verskata opredelenost na

naselenieto, trgovskiot potencijal i drugi osobenosti na vilaetite;

izve{tai za voeniot potencijal na Otomanskata Imperija; izve{tai za

administrativnite reformi vo Turcija i za statusot na nemusliman-

skoto naselenie; izve{tai za Vlasite vo Otomanskata Imperija;

izve{tai na Evropskata komisija za Isto~na Rumelija za sproveduvawe

na administrativnite reformi vo Evropska Turcija predvideni so

Berlinskiot kongres.

30. 1793-1809 g. Signatura: 84

Dosie: Trgovska i konzularna prepiska - Francuski konzulat vo Solun

(Tom 15b). Administrativna korespondencija za rabotata na Francus-

kiot konzulat vo Solun; izve{tai za francuskoto trgovsko prisustvo vo

Solun; op{irni izve{tai i studii za trgovijata vo Solun i za

zna~eweto na solunskoto pristani{te; trgovski i politi~ki bilteni za

Solun.

31. 1812-1822 g. Signatura: 85

Dosie: Trgovska i konzularna prepiska - Francuski konzulat vo Solun

(Tom 17 i 18). Trgovski bilten za Bosna; izve{tai i studii posveteni na

trgovskite aktivnosti vo Bosna; politi~ki bilten za Bosna; trgovski

bilten za Janina; studii i izve{tai za sostojbite vo Evropska Turcija:

buxet na provinciite, finansiska sostojba, ekonomski potencijali,

statisti~ki podatoci za ceni na proizvodi, za uvoz i izvoz na stoki

preku pristani{tata vo Evropska Turcija so poseben osvrt na

solunskoto pristani{te.

32. 1822-1834 g. Signatura: 86

Dosie: Trgovska i konzularna prepiska - Francuski konzulat vo Solun.

Administrativna korespondencija za rabotata na Francuskiot konzulat

vo Solun: registri za evidencija na francuski gra|ani i otomanski

podanici pod za{tita na Francuskiot konzulat vo Solun; izve{tai za

francuskoto trgovsko prisustvo vo Solun; op{irni izve{tai i studii

za trgovijata vo Solun i za zna~eweto na solunskoto pristani{te;

statisti~ki podatoci za koli~estvata na stoka prenesena preku

solunskoto pristani{te; trgovski i politi~ki bilteni za Solun.

33. 1834-1846 g. Signatura: 87

Dosie: Francuski konzulat vo Solun (volumen 21). Administrativna

korespondencija na Francuskiot konzulat vo Solun: arhitektonski

planovi na zgradata na konzulatot, periodi~ni finansiski izve{tai,


134

buxet na konzulatot; izve{tai za francuskata zaednica vo Solun:

registri za evidencija na francuskite gra|ani i otomanskite podanici

pod za{tita na Francuskiot konzulat vo Solun; izve{tai za

politi~kata i ekonomskata sostojba vo Makedonija.

34. 1846-1860 g. Signatura: 88

Dosie: Francuski konzulat vo Solun. Izve{tai za za{titata {to im ja

daval konzulatot na francuskite gra|ani i na otomanskite podanici pod

za{tita na francuskiot konzulat vo Solun pred sudovite na Imperijata

za trgovski i drugi sporovi; op{irni izve{tai i studii za trgovijata vo

Makedonija so poseben osvrt za trgovijata vo Solun: statisti~ki

podatoci za uvoz i izvoz na proizvodi preku solunskoto pristani{te,

ceni na najzna~ajnite trgovski proizvodi; administrativna

korespondencija za funkcioniraweto na konzulatot.

35. 1861-1868 g. Signatura: 89

Dosie: Francuski konzulat vo Solun - trgovska i konzularna prepiska.

Izve{tai za sostojbata vo Solunskiot pa{alak; podatoci za trgovskite

dvièwa vo pogolemite gradovi vo Makedonija; op{irni izve{tai i

studii za trgovijata vo Solun i za zna~eweto na solunskoto

pristani{te: statisti~ki podatoci za koli~estvata i vidovite na

proizvodi preneseni preku solunskoto pristani{te; politi~ki

izve{tai za sostojbata vo Evropska Turcija: politika na Visokata

Porta za naseluvawe na muslimanski semejstva vo Makedonija, Tesalija i

Epir so cel da se zgolemi brojot na muslimanite vo odnos na

hristijanite vo tie provincii.

36. 1841-1872 g. Signatura: 90

Dosie: Francuski konzulat vo Solun - trgovska i konzularna prepiska.

Izve{tai za nemiri i buntovi vo pove}e turski provincii; izve{tai za

sostojbite vo Bugarija, Makedonija i Albanija: opis na naselenieto,

politi~ki previrawa, odnosi so vlastite; trgovski izve{tai so

statisti~ki podatoci za cenite na uvoz i izvoz na razni vidovi

proizvodi preku solunskoto pristani{te; izve{tai za brojnosta na

turskata vojska vo Makedonija; studija za vlijanieto na Grcija vo

Evropska Turcija.

37. 1872-1895 g. Signatura: 91

Dosie: Francuski konzulat vo Solun - trgovska korespondencija.

Trgovski izve{tai so statisti~ki podatoci za uvozot i izvozot na razni

vidovi proizvodi preku solunskoto pristani{te; izve{tai za sostojbata


135

so zemjodelstvoto vo Evropska Turcija; izvadoci od pe~ateni izve{tai

na Britanskiot konzulat vo Solun za trgovijata vo Makedonija;

izvadoci od pe~ateni studii na Francuskiot konzulat vo Solun za

izvozot i uvozot na proizvodi preku solunskoto pristani{te i za

negovoto zna~ewe za trgovijata vo Evropska Turcija.


38. 1854-1896 g. Signatura: 92

Serija na dokumenti - Turcija. Izve{tai od francuskiot konzul vo

Bitola za sostojbite vo Bitolskiot vilaet, za francuskata zaednica vo

Bitola i za vlijanieto na Misijata na Lazaristite na verski i

obrazoven plan vo bitolskiot region; administrativna korespondencija

za funkcioniraweto na Francuskiot konzulat vo Bitola; izve{tai za

politi~kite previrawa vo turskata administracija; izve{tai za

te{kata sostojba na hristijanskoto naselenie vo Bitolskiot vilaet;

izve{tai za sproveduvaweto na administrativnite reformi vo Evropska

Turcija; podatoci za obrazovniot sistem vo Makedonija; izve{tai za

makedonskoto dvièwe vo Evropska Turcija.

39. 1871-1875 g. Signatura: 93

Serija na dokumenti - Turcija- Francuski konzulat vo Solun. Izve{tai

za sostojbata na anarhija i buntovi vo Bosna i vo Hercegovina; izve{tai

za nestabilnata vnatre{na sostojba vo Makedonija; peticii od

hristijanskoto naselenie vo Prilep isprateni do francuskiot konzul

vo Solun za nivnata te{ka sostojba; informacii za obrazovanieto na

hristijanskoto naselenie vo Makedonija; izve{tai i studii za

Solunskiot vilaet na etni~ki, verski i ekonomski plan.

40. 1876-1879 g. Signatura: 94

Serija na dokumenti - Francuski konzulat vo Solun:. Izve{tai za

zapo~nuvaweto na reformite vo administracijata na Otomanskata

Imperija; izve{taj za donesuvaweto na Organskiot zakon za vilaetite

vo Evropska Turcija; izve{tai za verskite pra{awa vo Makedonija;

studija za vojskata na Otomanskata Imperija; izve{taj za sostojbite vo

Epir.

41. 1880-1884 g. Signatura: 95

Serija na dokumenti - Turcija - Politi~ka korespondencija na

Francuskiot konzulat vo Solun. Izve{tai za politi~kata sostojba vo

Makedonija; za panslavisti~koto dvièwe vo Makedonija; za


136

aktivnostite na Misijata na Lazaristite vo Solun; za vlijanieto na

sosednite balkanski zemji vrz politi~kiot ìvot vo Makedonija;

podatoci za voenite potencijali na Otomanskata Imperija i za

razmestenosta na vojskata vo Makedonija; za administrativnite reformi

vo Evropska Turcija; za odnosite me|u etni~kite zaednici vo Evropska

Turcija; za vostani~kite dvièwa vo Makedonija, Tesalija i Epir.

42. 1885-1886 g. Signatura: 96

Serija na dokumenti -Turcija - Francuski konzulat vo Solun. Izve{tai

za politi~kata sostojba vo Makedonija i za propagandite vodeni od

sosednite balkanski zemji; za postoeweto odmetni~ki grupi koi vr{ele

grabeì i nasilstva vo Makedonija; za odnosite me|u etni~kite

zaednici vo Evropska Turcija; za rivalskite odnosi me|u

patrijar{iskata i egzarhiskata crkva vo Makedonija.

43. 1887-1889 g. Signatura: 97

Serija na dokumenti - Turcija- Francuskiot konzulat vo Solun.

Izve{tai za postoeweto na odmetni~ki grupi koi vr{ele grabeì i

nasilstva vo Makedonija; izve{tai za vlijanieto na golemite sili vrz

politi~kite nastani vo Evropska Turcija; za otvoraweto na italijanski

u~ili{ta vo Solun; za postoeweto proekti za izgradba na èlezni~ki

linii za povrzuvawe na pove}e gradovi vo Makedonija, me|u koi i

èlezni~kata linija Solun-Bitola; za aktivnostite na Misijata na

Lazaristite vo Solun; za vnatre{nata sostojba vo Makedonija.

44. 1890-1896 g. Signatura: 98

Serija na dokumenti - Turcija- politi~ka korespondencija na

Francuskiot konzulat vo Solun (Tom 9). Izve{tai za postoeweto na

odmetni~ki grupi koi vr{ele grabeì i nasilstva vo Makedonija;

informacii za egzarhiskite u~ili{ta vo Makedonija; za otvoraweto

italijanska bolnica vo Solun; za navleguvaweto na ruski i britanski

voeni brodovi vo solunskoto pristani{te; informacii za makedonskoto

dvièwe; studija za sostojbite vo Makedonija na obrazoven i verski plan

- statisti~ki podatoci.

45. 1878-1880 g. Signatura: 340

Diplomatska prepiska posvetena na podgotovkite i odrùvaweto na

Berlinskiot kongres: peticii od razli~ni etni~ki zaednici od

Evropska Turcija za najavite za mo`ni re{enija so Berlinskiot

dogovor; studii i analizi za mo`nite granici na novite dràvi na

Balkanot predvideni da bidat priznaeni na Berlinskiot kongres.


137

46. 1892-1893 g. Signatura: 355

Serija na dokumenti - Turcija. Diplomatska prepiska za sostojbite vo

Evropska Turcija: pregovori me|u Vatikan i Visokata Porta za

podobruvawe na statusot na katolicite vo Otomanskata Imperija; za

aktivnostite na Misijata na Lazaristite vo Solun i za otvoraweto

bolnica vo nivnata religiozna misija; izve{tai za rabotata na

francuskite u~ili{ta vo Solun; za rabotata na Carskata otomanska

banka.

47. 1814-1826 g. Signatura: 358

Serija na dokumenti - Turcija. Diplomatska prepiska za sostojbite vo

pove}e provincii na Evropska Turcija: za vnatre{nata sostojba vo

Romanija; za nemirite vo pove}e provincii vo Evropska Turcija kako

posledica na postojanite nasilstva vrz hristijanite; izve{tai za

trgovijata vo Severna Afrika; izve{tai za cenata na robovite i na

rabotnata raka vo Levant.

48. 1839-1843 g. Signatura: 1041

Serija na dokumenti - Turcija. Izve{tai od francuskiot ambasador vo

Konstantinopol za sostojbite vo pove}e provincii na Evropska Turcija:

za vnatre{nata sostojba vo Srbija; za religioznite zaednici vo turskite

provincii i politikata na gr~kata crkva kon hristijanskoto naselenie;

za te{kata sostojba na hristijanite i pritisocite na golemite sili do

Visokata Porta da se podobri statusot na ova naselenie; diplomatski

aktivnosti na golemite sili za re{avawe na pra{aweto so tesnecite

Bosfor i Dardaneli; za nemirite vo Sirija i Egipet; za stavovite na

evropskata diplomatija deka treba da se so~uva ramnoteàta vo Evropa

so toa {to nema da se menuvaat granicite na Otomanskata Imperija.

49. 1833-1839 g. Signatura: 1042

Serija na dokumenti - Turcija - politi~ka korespondencija: Nota od

ambasadorite na golemite sili do Visokata Porta so koja se bara

Turcija da ne donesuva odluki za pra{aweto na Dardanelite bez nivna

soglasnost; izve{tai za vnatre{nata nestabilna sostojba vo turskite

provincii vo Severna Afrika; izve{tai za sporot me|u Grcija i

Otomanskata Imperija za statusot na imotite na muslimanite {to ja

napu{tile Grcija po proglasuvaweto na nejzinata nezavisnost;

administrativna korespondencija za rabotata na Francuskata ambasada

vo Konstantinopol; kopija od trgovskiot dogovor me|u Francija i

Otomanskata Imperija; studii i analizi za posledicite od eventualnoto

raspa|awe na Otomanskata Imperija.


138

50. 1843-1878 g. Signatura: 1043

Memoari i dokumenti - Turcija. Izve{tai za vnatre{nata sostoba vo

turskite provincii vo Severna Afrika; za odnosite me|u Grcija i

Turcija; za vnatre{nata sostojba vo Srbija i Bugarija; studii i analizi

za slovenskoto i gr~koto naselenie na Balkanskiot Poluostrov, za

nivnata rasprostranetost i nivniot me|useben odnos; analizi i

predviduvawa za idninata na novite dràvi proizlezeni od Berlinskiot

dogovor.

51. 1910 g. Signatura: 1036

Serija na dokumenti - Turcija - nadvore{na politika; balkanski

pra{awa - Makedonija. Izve{tai za rabotata na me|unarodnata komisija

za revizija na tursko-crnogorskata granica; prevod na francuski jazik

na vnatre{niot pravilnik na Makedonsko-odrinskata revolucionerna

organizacija; izve{tai za pretenziite na balkanskite zemji vo

Makedonija i za nivnite me|usebni odnosi; za voenite podgotovki na

Bugarija; za obidite na novite turski vlasti da obezbedat pomiruvawe

me|u etni~kite i verskite zaednici vo Turcija; podatoci za brojot na

ubistva i nasilstva vrz hristijanite od strana na turski bandi; za

postaveni bombi na èlezni~kata linija Skopje-Solun; op{iren

izve{taj za politi~kata sostojba vo Makedonija po Mladoturskata

revolucija i za nastanatite promeni vo obrazovanieto, vo politi~kiot

ìvot itn.


52. 1908-1910 g. Signatura: 1037

Serija na dokumenti - Turcija - nadvore{na politika - Balkan.

Izve{tai za vnatre{nata sostojba vo Evropska Turcija po

Mladoturskata revolucija; za formiraweto na lokalnite komiteti na

partijata „Unija i progres“; za finansiskata sostojba na Otomanskata

Imperija; za formiraweto demokratski klubovi na razli~ni etni~ki

grupi po proglasuvaweto na turskiot ustav; programa na Nacionalnata

federativna partija; za odnosite me|u Egzarhijata i Patrijar{ijata vo

noviot turski reìm; hronolo{ki prikaz na klu~nite nastani vo

odnosite me|u Avstrija, Srbija i Turcija po pra{aweto na Bosna i

Hercegovina; hronolo{ki prikaz na klu~nite nastani vo odnosite me|u

Bugarija, Turcija i Srbija po pra{aweto na Makedonija; za ubistvata i

grabeìte vo hristijanskite sela od strana na turskite i albanskite

bandi.


139

53. 1908-1911 g. Signatura: 1038

Serija na dokumenti - Turcija - vnatre{na politika- makedonskoto

pra{awe. Izve{tai za reformite vo administracijata, sudstvoto i

vojskata vo Makedonija; za statusot na balkanskite èleznici; za

razli~nite interesi i politikata na golemite sili vo Makedonija; za

nesigurnata vnatre{na sostojba vo Makedonija i za dejstvuvaweto na

razni bandi pod vlijanie na srpskata, bugarskata i gr~kata propaganda;

za proektite za èlezni~ko povrzuvawe na pove}e gradovi vo

Makedonija; za reorganizacijata na turskata armija; za aktivnostite na

vla{kite dru{tva vo Makedonija; za brojot na katolicite vo

Makedonija; za odnosite me|u bugarskata, srpskata i gr~kata crkva vo

Makedonija.


54. 1915-1918 g. Signatura: 1262

Fond - Prva svetska vojna 1914-1918, dosie - strategiski operacii protiv

Bugarija. Diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo tekot na

Prvata svetska vojna: za problemite na Srbija da go koristi solunskoto

pristani{te; izve{tai za stacioniraweto na sojuzni~kata vojska vo

Solun i za nejzinite dejstva na frontot; planovi za operacii na

sojuzni~kata vojska protiv Bugarija; za u~estvoto na Rusija i na Italija

vo vojnata; za koristeweto na Dra~ kako izlez na more za srpskata vojska;

detalni izve{tai za borbenite dejstva na solunskiot front; karti so

prikaz na poziciite na protivni~kite vojski; izve{tai za zagubite na

sojuzni~kata vojska, za brojot na ubieni, is~eznati i raneti vojnici.

55. 1914-1916 g. Signatura: 1263

Fond - Prva svetska vojna 1914-1918 - Balkan. Francuska i britanska

diplomatska prepiska za sostojbite vo Makedonija vo tekot na Prvata

svetska vojna: za aktivnostite na komitskite ~eti vo Makedonija; za

podgotvenosta na Rusija, Francija i Anglija da im dadat voena poddr{ka

na Grcija i na Srbija dokolku Turcija i Bugarija sklu~at voen pakt so

Germanija; studii i analizi od 1916 godina za idninata na Balkanot i za

zna~eweto na Makedonija kako strate{ka raskrsnica me|u Evropa i

Azija; studija za idninata na Makedonija vo koja se predviduva nejzina

samostojnost so priloèna karta na granicite na samostojna

Makedonija.



140

MINISTERSTVO ZA ODBRANA NA FRANCIJA

MINISTERE FRANCAIS DE LA DEFENSE

Ministerstvoto za odbrana na Francija ima posebni arhivski slu`bi koi

funkcioniraat nezavisno od Nacionalniot arhiv na Francija. Arhivot na

ova ministerstvo e podelen na pove}e slu`bi, me|u koi posebno zna~ajni se

Arhivot na Francuskata mornarica i Istoriskata slu`ba na francuskata

kopnena armija od kade poteknuvaat mikrofilmuvanite dokumenti od ova

ministerstvo doneseni vo Dràvniot arhiv na Makedonija. Ovie arhivski

dokumenti, studii i memoari se odnesuvaat na periodot 1799-1927 godina.


Sodrìna:

ARHIV NA FRANCUSKATA MORNARICA

ARCHIVES DE LA MARINE FRANCAISE

1. 1858 g. Signatura: 1039

Dosie BB1 759. Izve{tai za prisustvoto na francuskata mornarica vo

Levant i za nejzinite odnosi so ruskata, britanskata i avtstriskata

mornarica prisutni vo vodite na Levant; izve{tai za vnatre{nata

sostojba vo Evropska Turcija; izve{tai za nasilstva vrz hristijanskoto

naselenie vo pove}e provincii vo Evropska Turcija; studija za

zna~eweto na Raguza (Dubrovnik) za trgovijata vo Levant; izve{tai za

rabotata na komisijata zadolèna za utvrduvawe na granicata me|u Crna

Gora i Otomanskata Imperija.

ISTORISKA SLU@BA NA FRANCUSKATA KOPNENA ARMIJA

SERVICE HISTORIQUE DE L’ARMEE DE TERRE

2. 1799-1887 g. Signatura: 230

Fond - Istoriski memoari i studii - dosie 1625. Detalna studija za

Otomanskata Imperija so opisi na trgovskite pati{ta od

Konstantinopol do glavnite trgovski centri vo Evropska Turcija, so

poseben osvrt na patnata mreà vo Makedonija; tabelaren prikaz na

rastojanijata me|u pogolemite gradovi vo Gorna Makedonija i na

trgovskite pati{ta so izlez na more; detalna studija za turskata armija

so podatoci za nejzinata brojnost, za armiskite rodovi, za nejzinata

mornarica, za buxetot na armijata i sl.


141

3. 1875-1908 g. Signatura: 231

Serija na dokumenti - Turcija - izve{tai od voeniot ata{e vo

Konstantinopol. Izve{tai od patuvawata na voeniot ata{e vo

Francuskata ambasada vo Konstantinopol vo pove}e gradovi vo

Makedonija vo periodot 1875-1878: podatoci za brojot i rasporedenosta

na turskata vojska vo Makedonija, opisi na ìtelite na Makedonija, na

nivnata etni~ka pripadnost i nivnite obi~ai, so statisti~ki podatoci

za nivnata brojnost; studija od 1900 godina za brojot na naselenieto vo

trite vilaeti na Makedonija, so statisti~ki podatoci po etni~ka

pripadnost; izve{tai za bezbednosnata sostojba vo Makedonija vo 1903

godina i za odvivaweto na Ilindenskoto vostanie; studija za

naselenieto vo Evropska Turcija vo 1904 godina; izve{tai za nastanite

vo vrska so Mladoturskata revolucija i za reformite vo armijata i vo

àndarmerijata vo Makedonija.

4. 1845-1919 g. Signatura: 232

Fond: Prva svetska vojna 1914-1918. Izve{tai od patuvawata na voeni

ata{ea od Francuskata ambasada vo Konstantinopol vo pove}e gradovi

vo Evropska Turcija vo vtorata polovina na 19-tiot vek; op{irna

studija za vnatre{nata sostojba vo Makedonija vo 1901 godina:

geografski opis, podatoci za naselenieto, informacii za aktivnostite

i za zna~eweto na VMRO; izve{taj od 1906 godina vo vrska so

bezbednosnata sostojba vo Makedonija; detalni izve{tai za tekot na

Balkanskite vojni so priloèni karti za rasporeduvaweto na

protivni~kite vojski i bitkite {to se vodele me|u niv; detalni

izve{tai za tekot na Prvata svetska vojna i operaciite na makedonskiot

front; izve{tai za pi{uvaweto na pe~atot vo balkanskite zemji za

tekot na vojnata, za nivnite interesi i pretenzii po zavr{uvaweto na

vojnata.

5. 1890-1927 g. Signatura: 233

Serija - Grcija 1890-1919; Kabinet Klemanso 1924-1927. Izve{tai za

politi~koto vlijanie na Grcija vo Makedonija vo po~etokot na 20-tiot

vek; izve{tai za vnatre{nata sostojba vo Makedonija i za nemiri

predizvikani od propagandite na sosednite zemji; izve{tai od gr~ki

izvori, so statisti~ki podatoci za nasilstva vrz gr~koto naselenie vo

Makedonija vo periodot 1897-1903; izve{tai za tekot na Balkanskite

vojni; studija za Solun i za negovoto strate{ko zna~ewe za balkanskite

zemji; izve{tai za tekot na Prvata svetska vojna na makedonskiot front;

studija potpi{ana od generalot na Francuskata armija na Orientot

posvetena na istorijata na Makedonija, sostavot na nejzinoto naselenie,

pretenziite na sosednite zemji i nivnata propaganda vo Makedonija, za

tekot na Balkanskite i na Prvata svetska vojna vo Makedonija, za

navikite i tradiciite na Makedoncite i za stepenot na industriskata


142

razvienost na zemjata (1918 g.); izve{tai za gr~ko-bugarskite odnosi po

Prvata svetska vojna.

6. 1875-1906 g. Signatura: 2040

Serija 7N-1624 i 7N1630. Izve{tai od patuvawata na voenite ata{ea od

Francuskata ambasada vo Konstantinopol vo pove}e gradovi vo Evropska

Turcija vo vtorata polovina na 19-tiot vek; op{irna studija za

èlezni~kata mreà vo Evropska Turcija, za strate{kiot èlezni~ki

pravec i nivnoto koristewe za potrebite na trgovijata i sl; studija za

turskata armija, za nejzinata rasporedenost i brojnost vo Evropska

Turcija, so poseben osvrt na vojskata stacionirana vo Bitola kako

strate{ki voen centar vo Evropska Turcija; izve{tai za naselenieto vo

Bitolskiot vilaet so proloèni etnografski karti i tabeli za

brojnosta na naselenieto po etni~ka i verska pripadnost; izve{taj od

1902 godina za vnatre{nata sostojba vo Makedonija i za podgotovkite za

krevawe op{to vostanie; izve{taj za naselenieto vo Solunskiot vilaet;

izve{taj od 1906 godina za reformite vo vojskata i àndarmerijata vo

trite vilaeti na turskata provincija Makedonija.

7. 1901-1919 g. Signatura: 2100

Izve{tai na francuski voeni ata{ea na Balkanot. Detalna studija za

vnatre{nata sostojba vo Makedonija vo 1901 godina so podatoci za

aktivnostite na revolucionernite ~eti, propagandite na sosednite

zemji i predviduvawa za idninata na Makedonija; izve{tai za

bezbednosnata sostojba vo Makedonija vo 1903 godina i za podgotovkite

za krevawe op{to vostanie protiv turskite vlasti; izve{tai za

barawata na golemite sili za neodlo`no sproveduvawe na

administrativnite reformi vo Makedonija; izve{tai za borbite na

komitskite ~eti so turskata vojska vo okolinata na Petri~ (1905 g.);

izve{tai na francuskite pretstavnici {to gi nadgleduvale reformite

vo turskata àndarmerija (1906 g.); izve{tai za tekot na Balkanskite

vojni; detalni izve{tai za borbenite dejstva na makedonskiot front vo

tekot na Prvata svetska vojna; diplomatska prepiska i analizi

posveteni na idninata na Balkanot i na Makedonija; izve{tai od

glavniot {tab na francuskata vojska vo Makedonija za raspoloènieto

na naselenieto pred odrùvaweto na Versajskata mirovna konferencija

i za barawata na naselenieto Makedonija da dobie nezavisnost pod

za{tita na nekoja od golemite sili.

Jazik: francuski, bugarski


143

8. 1915-1916 g. Signatura: 2564

Voeni i razuznava~ki izve{tai za voenite operacii na makedonskiot

front vo Prvata svetska vojna; detalni izve{tai za borbite na terenot

so priloèni karti za rasporedot na neprijatelskite vojski;

statisti~ki podatoci za brojot na raneti, ubieni ili is~eznati vojnici;

izve{tai za postavenosta na francuskata vojska na terenot i za

osvoenite mesta; spisok na fotografii od naseleni mesta i od ìteli na

Makedonija {to gi napravila francuskata vojska za vreme na Prvata

svetska vojna.

NACIONALNA BIBLIOTEKA - PARIZ

BIBLIOTHEQUE NATIONALE - PARIS

Vo nacionalnata biblioteka na Francija vo Pariz postojat pogolem broj

istoriski materijali vo pe~atena forma, i toa studii, izvadoci od

diplomatska prepiska, memoari, knigi i dr, posveteni na sostojbite vo

Makedonija vo razni istoriski periodi. Materijalite {to se

mikrofilmuvani i doneseni vo Dràvniot arhiv na Republika Makedonija go

opfa}aat periodot 1787 - 1926 godina.


Sodrìna:

1. 1829 g. Signatura: 57/675

Izvadoci od knigata „Voeno patuvawe vo Otomanskata Imperija“ od

baronot Feliks de Boùr, izdadena vo 1829 godina: opis na provinciite

vo Evropska Turcija, so podatoci za geografskite karakteristiki na

naselenite mesta, pati{tata, voenite potencijali, etni~kiot sostav na

naselenieto i dr. Golem del od knigata e posveten na Makedonija. Vo

zaklu~okot na studijata, avtorot dava predlog za podgotvuvawe voena

strategija za osvojuvawe na Evropska Turcija od strana na golemite sili.

2. 1878 g. Signatura: 57/678

Britanska diplomatska prepiska za rabotata na Me|unarodnata komisija

za Rodopite za vreme na Rusko-turskata vojna: izve{tai za sostojbata na

begalcite; formirawe na tursko-evropska komisija za re{avawe na

problemot so begalcite; podgotovki za Berlinskiot kongres; izve{tai

za namerite na Avstro-Ungarija da izvr{i aneksija na Bosna i

Hercegovina; izve{tai za sostojbite vo pove}e turski provincii.

Jazik: angliski, francuski, germanski


144

3. 1878 g. Signatura: 57/679


za Rodopite i za sostojbite na Balkanot vo 1878 godina: izve{tai za

sostojbata na Balkanot po potpi{uvaweto na Berlinskiot dogovor;

izve{tai za posledicite od Rusko-turskata vojna; nezadovolstvo na

naselenieto vo Bosna i Hercegovina od aneksijata od strana na Avstro-

Ungarija; izve{tai za sostojbite vo Makedonija po Berlinskiot

dogovor.


4. 1878 g. Signatura: 57/680


za Rodopite za vreme na Rusko-turskata vojna i za sostojbite na Balkanot

vo 1878 godina: izve{tai za sostojbata vo Evropska Turcija po

Berlinskiot dogovor; peticii protiv odredeni odluki na Berlinskiot

dogovor; masakri vrz hristijanskoto naselenie po povlekuvaweto na

ruskata vojska; ispra}awe na dopolnitelni turski trupi vo Makedonija;

obidi za organizirawe na dvièwe za osloboduvawe na Makedonija;

oruèni buntovi organizirani od hristijanskoto naselenie vo pove}e

mesta vo Makedonija.


5. 1787-1797 g. Signatura: 57/681

Izvadok od knigata „Pregled na trgovijata so Grcija“ od baronot Feliks

de Boùr: opis na ekonomskite potencijali na Makedonija, so poseben

osvrt na proizvodstvoto na pamuk, tutun i na volna.

6. 1787-1797 g. Signatura: 57/682


de Boùr: proizvodstvo na maslinovo maslo i na grozje vo Grcija;

trgovija so vosok na Halkidiki; trgovija so zaja~ki koì proizvedeni vo

Albanija, Makedonija i vo Tesalija; trgovija so opium i kilimi , i dr.

7. 1787-1797 g. Signatura: 57/683


de Boùr: podatoci za uvozot i izvozot na proizvodi preku solunskoto

pristani{te; podatoci za trgovijata so pamuk i drugi proizvodi od


145

Makedonija; informacii za trgovskoto prisustvo na Germanija, Italija,

Holandija, Rusija i drugi evropski zemji vo Turcija.

8. 1787-1797 g. Signatura: 57/684


de Boùr: analiza na stepenot na trgovskoto prisustvo na Francija vo

Evropska Turcija i predlozi za podobruvawe na francuskoto trgovsko i

ekonomsko vlijanie vo ovoj del od Otomanskata Imperija.

9. 1925-1926 g. Signatura: 1913

Kopii od pove}e izdanija (1925 i 1926 godina) na vesnikot „Makedonsko

soznanie“ - organ na Makedonskata federativna organizacija: napisi za

te{kata sostojba vo trite delovi na Makedonija i za asimilacionata i

nasilna politika na bugarskite, srpskite i gr~kite vlasti kon

makedonskoto naselenie; napisi posveteni na sporovite me|u

makedonskite organizacii i me|usebnite ubistva na ~lenovite na ovie

organizacii.

Jazik: bugarski, francuski, germanski, albanski, polski

ZABELE[KA : Mikrofilmuvanata arhivska gra|a e na francuski jazik.


francuskiot jazik, navedeni se i ostanatite jazici, pri {to posebno e



146


147

[VAJCARIJA

SUISSE

KANTONSKA I UNIVERZITETSKA BIBLIOTEKA - LOZANA

BIBLIOTHEQUE CANTONALE ET UNIVERSITAIRE - LAUSANNE


Sodrìna:

1. 1918-1919 g. Signatura: 138

FOND: DOKUMENTI OD MAKEDONSKITE DRU[TVA VO

[VAJCARIJA

DOCUMENTS DES SOCIETES MACEDONIENNES EN SUISSE

Materijali na makedonskite dru{tva („Makedonija na Makedoncite“,

„Vardar“) vo koi se bara - apelira do civiliziraniot svet nezavisnost

na Makedonija; potpi{uvawe na apel; slika za situacijata vo

Makedonija; se bara pomo{ vo borba za nezavisnost; aktivnost na

dru{tvata vo {vajcarskiot pe~at; prepiska vo vrska so spisanieto

„Nezavisna Makedonija“.

2. 1918-1919 g. Signatura: 139

Materijali na uredni{tvoto na spisanieto „Nezavisna Makedonija“;

ise~oci od vesnici so statii koi se odnesuvaat na Makedonija; ~l. 51 na

Sen-èrmenskata spogodba, koja se odnesuva na pravata na malcinstvata;

interesi za Makedoncite - raneti i zarobeni; Mirovna konferencija vo

Pariz; apel „Pro Makedonija“.


Barawe do Mirovnata konferencija vo Pariz za re{avawe na

makedonskoto pra{awe; problemi vo Generalnoto sobranie;

Statut na makedonskoto dru{tvo „Vardar“; Statut na Generalniot sovet

na makedonskite dru{tva vo [vajcarija; Statut i pravilnik na

politi~koto dru{tvo „Makedonija na Makedoncite“; prepiska na

Generalniot sovet so pretsedatelot na SAD i barawe delegacija da

prisustvuva na Pariskata mirovna konferencija; protest protiv regru-

tiraweto na Makedoncite vo srpska i gr~ka vojska.


148

4. 1918-1919 g. Signatura: 141

Prepiska na makedonskite dru{tva vo [vajcarija; informacii okolu

„Nezavisna Makedonija“; me|unarodnata aktivnost na dru{tvata; Statut

i pravilnik na „Makedonskoto dru{tvo za nezavisnost na Makedonija“;

predlog za odrùvawe na vonredno sobranie na dru{tvata i konflikt na

~lenovite; odluki od redovnoto sobranie na dru{tvoto „Makedonija“ -

Lozana; podatoci za dru{tvoto „Makedonija na Makedoncite“ - Cirih.


Prepiska na makedonskite dru{tva; generalno sobranie na Sovetot;

odnosot i konfliktot na makedonskite dru{tva so Sovetot;

isklu~uvawe na dru{tvoto „Makedonija na Makedoncite“; konflikt na

dru{tvoto „Makedonija“ - Lozana i isklu~uvawe na Sovetot; prepiska

so pretsedatelot na makedonskite bratstva vo Sofija.


Apel do civiliziraniot svet „Pro Makedonija“; me|unarodna aktivnost

na dru{tvata; spisok na ~lenovite na Generalniot sovet.

7. 1918-1919 g. Signatura: 144

Zapisnik na generalnoto sobranie na trite makedonski dru{tva -

konstituirawe na Generalniot sovet na makedonskite dru{tva vo

[vajcarija, za izbranoto pretsedatelstvo i opredeleni celite na

Sovetot; zapisnici na Generalnoto sobranie od br.1-18; Dru{tvoto na

narodite vo @eneva; Me{ovita bugarsko - gr~ka komisija za iseluvawe.

Jazik: francuski

UNIVERZITETSKA BIBLIOTEKA - @ENEVA

BIBLIOTHEQUE UNIVERSITAIRE - GENEVE


Sodrìna:

1. 1900-1906 g. Signatura: 146

FOND: VESNICI „LA MACEDOINE“ br.1-46, „L ` EFFORT“ br.1-23

PUBLICATIONS „LA MACEDOINE“ No 1-46, „L’EFFORT“ No 1-23


149

Vesnik „La Macedoine“ - Pariz /1905-1906/ br.1-46 - organ na legitimni-

te pobaruvawa za site Makedonci; statii, nastani vo Makedonija,

ìvotot vo Makedonija, turskite svireposti vo Makedonija; za propa-

gandite na sosednite zemji; za danocite; za makedonskata emigracija.

Vesnik „L ` efort“ - @eneva /1900-1901/ br.1-23 - statii koi se odnesuvaat

na Makedonija.


FOND: VESNIK „LA MACEDOINE“ br.4 - 5

PUBLICATION „LA MACEDOINE“ No 4-5

Br. 4 - izvestuvawe deka vesnikot }e se izdava vo @eneva; Makedonski

kongres vo @eneva.

Br. 5 - razli~ni statii; zada~i na Makedonskiot kongres vo @eneva;

pisma od Makedonija.

Jazik: francuski

BIBLIOTEKA I ARHIV NA DRU[TVOTO NA NARODITE -

@ENEVA

BIBLIOTHEQUE ET ARCHIVES DE LA SOCIETE DES NATIONS -

GENEVE


Sodrìna:

1. 1906-1933 g. Signatura: 145

FOND: DRU[TVO NA NARODITE

SOCIETE DES NATIONS

Zakon za konzervacija, sklu~en me|u Kralstvoto SHS i Kralstvoto

Grcija, tekst od Zakonot i protokolite za srpska slobodna zona vo

Solun; podatoci za rumunskite {koli vo Srbija i za crkvite vo

Makedonija; peticija na makedonskite studenti; za srpsko - bugarskite

odnosi; spogodba Jugoslavija - Bugarija, 1930 god., za odrùvawe na redot

na granicata; peticija na „Balkanski komitet“ - London; versko

pra{awe vo Ju`na Srbija; bele{ki vo vrska so atentatot na Ivan

Mihajlov.


150

2. 1920-1928 g. Signatura: 1918

FOND: MAKEDONSKOTO PRA[AWE POME\U DVETE

SVETSKI VOJNI VO DRU[TVOTO NA NARODITE

LA QUESTION MACEDONIENNE ENTRE LES DEUX GUERRES

MONDIALES DANS LA SOCIETE DES NATIONS

Materijali na Dru{tvoto na narodite, peticii i rezolucii vo vrska so

polo`bata na begalcite i iselenicite; ropstvoto na Makedoncite vo

Grcija, barawe pomo{ od Dru{tvoto na narodite; polo`bata na

makedonskite begalci vo Bugarija, Grcija i Makedoncite pod srpska

vlast; rezolucija na Dru{tvoto na makedonskite èni vo Bugarija -

osnova~ki kongres; kongres na Sojuzot na zdruènijata na makedonskite

emigranti vo Bugarija, kongres na organizacijata „Ilinden“;

Deklaracija na makedonskite politi~ki organizacii vo SAD i Kanada;

Zdruènie na makedonski studenti vo stranstvo; Memorandum na VMRO.

3. 1919-1930 g. Signatura: 1919

Materijali na oddelot za malcinstva na Dru{tvoto na narodite; vo

vrska so polo`bata na naselenieto od Makedonija pod srpska i gr~ka

vlast; prepiska vo vrska so Memorandumot na CK na VMRO; intervencii

na stranskite delegacii da se smiri polo`bata vo Ju`na Srbija; „Liga

na Bitol~ani“; Zakon za {kolstvo vo Grcija; prepiska vo vrska so

„ABECEDAROT“.

4. 1919 - 1930 g. Signatura: 1925

FOND: ME[OVITA KOMISIJA ZA ME\USEBNA GRЧKO -

BUGARSKA EMIGRACIJA NA SEKRETARIJATOT NA

DRU[TVOTO NA NARODITE

COMMISSION MIXTE POUR L’EMIGRATION RECIPROQUE

GRECO-BULGARE DU SECRETARIAT DE LA SOCIETE DES

NATIONS

Prepiska vo vrska so rabotata na Me{ovitata komisija; bugarsko -

gr~kiot dogovor za iseluvawe; naimenuvawe na ~lenovite na Komisijata;

formulari za iselenicite; zapisnici od sednicite; ~l.14 od Dogovorot

za malcinstva; doverliva prepiska vo vrska so naimenuvawe na

pretsedatel na podkomisii.

5. 1925-1931 g. Signatura: 1926

Prepiska na ~lenovite na Dru{tvoto na narodite - Oddelot za

malcinstva; rabotata na Me{ovitata komisija; spisok i podatoci za

selata vo Makedonija; zapisnici od sednicite na Me{ovitata komisija;

gr~ko - bugarski dogovor za iseluvawe /za imotot na iselenite/.


151

6. 1920-1921 g. Signatura: 2112

Sednici na Me{ovita komisija od br.1-63.

7. 1920-1923 g. Signatura: 2113

Zapisnici od sednici na Me{ovitata komisija od br.63-139.

8. 1923-1924 g. Signatura: 2114


9. 1924-1926 g. Signatura: 2115


10. 1926-1927 g. Signatura: 2116


11. 1927 g. Signatura: 2117


12. 1927 g. Signatura: 2118


13. 1927-1928 g. Signatura: 2119


14. 1928 g. Signatura: 2120


15. 1928-1929 g. Signatura: 2121



152

16. 1929 g. Signatura: 2122


17. 1929 g. Signatura: 2123


18. 1929-1930 g. Signatura: 2124


19. 1930 g. Signatura: 2125


20. 1930-1931 g. Signatura: 2126


21. 1927-1928; 1931-1932 g. Signatura: 2127


22. 1926-1928 g. Signatura: 2128

Sednici na Finansoviot odbor i smtekovodstveniot Odbor na

Me{ovitata komisija.

23. 1922-1931 g. Signatura: 2129

Materijali - prepiska na Me{ovitata komisija za iseluvawe: vo vrska so

penziite na iselenicite; isplata na voenite {teti; revizija na

likvidirani dosieja; danok na iselenicite; dolgovi.

24. 1882-1931 g. Signatura: 2244

Verski zaednici, crkvi, manastiri vo Makedonija, Bugarija i

Grcija; procenki, spisok na imoti, skici na zemji{ta;

razgleduvawe na problemite na verskite zaednici na Sovetot na


153

Dru{tvoto na narodite; Ha{ki sud; zapisnici od sostanoci na

podkomisiite.

25. 1927-1930 g. Signatura: 2245

Rabota na Me{ovitata komisija - procenki na izve{taite za dobrata, so

skici; verski zaednici - povrzani so rabotata na Ha{kiot sud; zapisnici

na gr~kata podkomisija; pregledi so razni podatoci raspredeleni po

okolii; razni barawa na makedonski iselenici.

26. 1920-1930 g. Signatura: 2246

Me{ovita komisija - problemi na verskite zaednici; verski zaednici vo

Makedonija, Trakija, Grcija i Bugarija; pregled na dobrata na

zaednicite; barawe za likvidacija na zaednicite; podatoci, dosieja na

zaednicite; zapisnici od rabotata na bugarskata podkomisija.

27. 1923-1931 g. Signatura: 2247

Rabota na Me{ovitata komisija vo vrska so verskite zaednici;

zapisnici; vo vrska so Ha{kiot me|unaroden sud; pregled na dosieja.

28. 1892-1930 g. Signatura: 2248

Prepiska vo vrska so verskite zaednici; pregled na dosieja za

likvidacija po gradovi i sela; obrazloènie i zaklu~oci vo vrska so

zaednicite na Ha{kiot sud.

29. 1891-1930 g. Signatura: 2249

Rabota na Me{ovitata komisija; zapisnici; dosieja; likvidacija na

imotot na iselenicite; dokumenti za osnovawe na Sveta Gora so spisok

na manastirite; izvod od Zakonot za obrazovanie na Bugarija; za gr~ko-

bugarskiot dogovor za iseluvawe; Ha{ki sud.

Jazik: francuski

Documents

vodi ^ niz mikrofilmuvanata arhivska gra\a od stranska proveniencija