167
qarTuli ena da literatura VII klasi maswavleblis wigni diana anfimiadi, zina gabiCvaZe, ivane amirxanaSvili grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da sportis saministros mier 2019 wels gamomcemloba artanuji Tbilisi

VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

  • Upload
    others

  • View
    34

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

qarTuli ena da literatura

VII klasi

maswavleblis wigni

diana anfimiadi, zina gabiCvaZe, ivane amirxanaSvili

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebis, mecnierebis,

kulturisa da sportis saministros mier 2019 wels

gamomcemloba artanuji

Tbilisi

Page 2: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

diana anfimiadi, zina gabiCvaZe, ivane amirxanaSviliqarTuli ena da literatura VIImaswavleblis wigni

© diana anfimiadi, zina gabiCvaZe, ivane amirxanaSvili, 2019© gamomcemloba `artanuji~, 2019

ISBN 978-9941-487-10-1

gamomcemloba artanujiTbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #52 91-22-83, 5(93) 25-05-22elfosta: [email protected] vebgverdi: www.artanuji.ge

damkabadonebelivladimer peraniZe

koreqtorisofo kobiaSvili

Page 3: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

3

sarCevi

saxelmZRvaneloebis Sesaxeb .......................................................................................................... 4

qarTuli ena da literatura sabazo safexuris standarti .......................................... 5

saxelmZRvanelos sarCevi ................................................................................................................. 57

saaTobrivi bade ..................................................................................................................................... 60

zogadi sakiTxebi da meTodebi ...................................................................................................... 66

gakveTilis gegmis Sabloni ............................................................................................................. 112

gakveTilis gegmebi da scenarebi ................................................................................................. 114

VII klasis qarTuli enis saxelmZRvaneloSi Setanili savarjiSoebis pasuxebi ...... 156

Page 4: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

4

saxelmZRvaneloebis Sesaxeb

mogesalmebiT, Zvirfaso maswavlebelo, sanam konkretuli meTode­bis, Temebisa da gakveTilebis sqemebis TqvenTvis gacnobas daviwyebT, ramdenime sityviT am saxelmZRvanelos avtorebis midgomebze unda ge­saubroT. anu, sxvagvarad rom vTqvaT, erTmaneTi unda gavicnoT, gagi­ziaroT Cveni damokidebuleba literaturisa da enis swavlebasTan da­kavSirebiT, zogadad, literaturis rolsa da mniSvnelobaze.

CvenTvis literatura, pirvel rigSi, Tavisuflebaa, Tavisufali samya­ros Tavisufali mzeriT wvdomis saSualeba. rodesac am saxelmZRva­neloze vmuSaobdiT, warmodgenili gvqonda mxiaruli, CamTrevi, Tav­brudamxvevi cnobismoyvareoba, romelic gansakuTrebiT axasiaTebs im asakis moswavleebs, romelTaTvisac es wignia gankuTvnili.

literaturas ZaliT ver Seiyvareb, is an giyvars, an ara. nebismieri gakveTilis dagegmvisas, nebismieri teqstis SerCevisas unda warmovid­ginoT meSvideklaseli moswavle, romelsac interaqtiuli, interdis­ciplinuri, Zalian cocxali gakveTili sWirdeba. gakveTili, romelic mis fantazias, warmosaxvas asazrdoebs, mis Tvalsawiers zrdis da amave dros, yuradRebis koncentrirebaSi exmareba.

amitom CvenTvis upirvelesi meSvideklaseli mkiTxvelis interesis ga­Tvaliswineba iyo, ras kiTxulobs am asakis bavSvi? ra literatura sWirdeba? – saTavgadasavlo, deteqtiuri Tu fentezis Janris lite­ratura, ambebi namdvil da warmosaxviT gmirebze, siyvarulisa da Tav­dadebis Tavbrudamxvevi magaliTebi.

mogzauroba erTi wignidan meoreSi, samyaro, romelic Cem garSemoa da samyaro, romelic wignSia, me, wigni da Tanamedroveoba – swored am mid­gomiT SevarCieT teqstebi.

literaturuli qalaqebi, skola da literatura, personaJi da misi gancdebi, Zveli da axali gmirebi, literaturuli skolebi adre da axla, is literaturuli movlenebi, romelic swored axla, Cven irgvliv viTardeba – es yvelaferi saxelmZRvanelos ufro cocxals da Taname­droves xdis, maswavlebelsac fantaziisa da STagonebis farTo hori­zonts dausaxavs.

rac Seexeba gramatikis swavlebas, vcadeT, maqsimalurad martivad agvexsna rTuli sakiTxebi, SegvepatiJebina moswavleebi qarTuli enis samyaroSi, romelsac cotaTi gavuucxovdiT yvelani.

warmatebas gisurvebT!

Page 5: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

5

qarTuli ena da literaturasabazo safexuris standarti

Sesavalisabazo safexuris qarTuli enisa da literaturis standarti Sedgeba Semdegi

nawilebisagan:a) sagnis swavla-swavlebis miznebi;b) standartisSedegebi da Sinaarsi; g) meTodikuri orientirebi;d) Sefaseba;e) danarTi.

sabazo safexurze qarTul enasa da literaturaSi moswavleebi Seiswavlian sxva­dasxva tipisa da Janris teqstebs (qarTvel klasikosTa Txzulebebs, Tanamedrove mxatvrul literaturas, aramxatvrul literaturas da sxv.). swavla-swavlebis pro­cesSi aqcentebi keTdeba iseT masalaze, romelic Seicavs problemas (problemebs), gansxvavebul Tvalsazrisebs da moiTxovs am problemebis gadaWris alternatiuli gzebis Ziebas, Tvalsazrisebis Sejerebasa da sakuTari damokidebulebis gamoxatvas.

sagnis swavla-swavlebisas moswavle CarTuli iqneba aqtivobebSi, romlebic mas SeZenili codnis praqtikaSi gamoyenebis saSualebas miscems.

a) sagnis swavla-swavlebis miznebisabazo safexurze qarTuli enisa da literaturis swavla-swavleba miznad

isaxavs: • moswavles ganuviTaros standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis zepir da werilobiT teqstebze damoukideblad muSaobis, maTi gageba-gaanalizebis, interpretirebisa da argumentirebis unarebi; • moswavles ganuviTaros enobrivi unarebi, gaumdidros leqsikuri maragi; • moswavles ganuviTaros mxatvrul-esTetikuri gemovneba;• moswavles ganuviTaros standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te­qstebis (maT Soris Tanamedrove teqnologiebis gamoyenebiT Seqmnili te­qstebis) Seqmnisa da wardgena-gaziarebis unarebi;• moswavles gamoumuSavos pativiscemisa da pasuxismgeblobis grZnoba mSob­liuri enisa da literaturis, zogadad, qarTuli kulturis mimarT; • xeli Seuwyos moswavlis, rogorc sxva kulturebis pativismcemeli pirovnebis formirebas;• xeli Seuwyos moswavlis, rogorc humanur Rirebulebebze orientirebuli, SemoqmedebiTi da maZiebeli pirovnebis formirebas.

b) standartis Sedegebi da Sinaarsistandartis Sedegebi sagnis cnebebze dafuZnebiT gansazRvravs miznobriv ori­

entirebs da pasuxobs SekiTxvas, ra unda SeeZlos sabazo safexuris moswavles sagan `qarTuli enisa da literaturis~ farglebSi?

standartis Sedegebi jgufdeba oTxi mimarTulebis mixedviT:

Page 6: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

6

teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli sxvadas­xva tipis teqstebSi mocemuli eqsplicituri da implicituri informaciis gagebas da mravalmxrivad gaazrebas (saswavlo gegmaSi termini `teqsti~ gamoiyeneba farTo mniSvnelobiT da gulisxmobs rogorc beWdur, ise audiovizualur/multimediur, audio- da videoformatis teqstebs).

codnisa da ideebis gaziareba – fokusirebulia moswavlis producirebis una­rebze. es gulisxmobs, rom moswavlem, werilobiTi an zepiri teqstebis saxiT, unda warmoadginos da gaaziaros Tavisi damokidebuleba teqstis mimarT, argumentire­bulad imsjelos nacnob Temebze, sakiTxebze/problemebze; warmoaCinos codna, ideebi an/da teqstis gacnobis Sedegad miRebuli sakuTari unikaluri gamocdileba, teqstis miseuli interpretacia, damoukideblad Catarebuli samuSaos Sedegebi.

enobrivi da struqturuli maxasiaTeblebis gamoyeneba – gulisxmobs sxva­dasxva sakomunikacio situaciaSi (zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris dros) enobrivi saSualebebisa da teqstis struqturul-kompoziciuri elementebis funqciurad gamoyenebis unarebis ganviTarebas.

strategiebis gamoyeneba – swavla-swavlebisas grZeldeba muSaoba im mimar­TulebiT, rom moswavleebs ganuviTardeT sxvadasxva sakomunikacio situacia­Si (laparakis, mosmenis, kiTxvisa Tu weris dros) kognituri da metakognituri strate giebis SerCevisa da gaazrebulad gamoyenebis unari konkretuli saswavlo amocanebis Sesabamisad, rac xels Seuwyobs damoukideblad swavlis unarebis ganvi­Tarebas.

standartis Sinaarsi gansazRvravs, ra unda icodes moswavlem. Sinaarsi aRiwe­reba savaldebulo cnebebis, Tematuri blokebisa da sagnobrivi sakiTxebis saxiT.

sakiTxavi literatura SeTavazebulia 3 ZiriTadi Tematuri blokis saxiT. Tema turi blokebi SemosazRvravs zogad Sinaarsobriv konteqstebs da safuZvels qmnis standartis Sedegebis miRwevisTvis. TiToeuli Tematuri bloki moicavs Se­sabamis saswavlo Temebs, gansazRvruls literaturis universaluri motivebis (/Temebis) gaTvaliswinebiT. aqvea warmodgenili CamonaTvali savaldebulo nawarmoe­bebisa, romlebic damuSavdeba SeTavazebuli Tematuri blokebis farglebSi. sabazo safexu ris TiToeul klasSi moswavleebs unda SevTavazoT samive Tematuri blokis Sesabamisi masala.

swavla-swavlebis procesSi standartiT gansazRvruli Sedegebi, cnebebi da sakiTxebi integrirebulad damuSavdeba yvela konkretul saswavlo TemaSi.

indeqsebis ganmartebasabazo safexurze standartSi gaweril TiToeul Sedegs win uZRvis indeqsi, ro­

melic miuTiTebs sagans, swavlebis safexursa da standartis Sedegis nomers, mag., qarT. sab. 1.

`qarT.~ – aRniSnavs sagans `qarTuli ena da literatura~;`sab~ – miuTiTebs sabazo safexurs; `1~ – miuTiTebs sagnobrivi standartis Sedegis nomers.

Page 7: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

7

qarTuli enisa da literaturis standartis Sedegebi (VII-IX klasebi)

Sedegebis in­deqsi

mimarTuleba: teqstis gageba-gaanalizeba cnebebi

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amocnoba-gaazreba;

teqsti, teqstis tipebi da Janrebi

kompoziciuri elemente­bi

struqturuli da orga­nizaciuli elementebi

enobriv-gamomsaxvelo­biTi saSualebebi

teqstis konteqsti

mimarTebebi teqstebs Soris (interteqstua­loba)

teqstis situaciuri maxa siaTeblebi (sakomu­nikacio situacia)

strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strate­giebigramatika

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTe­bebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

qarT.sab.3. teqstis kompoziciuri elementebis gaazreba mTliani teqstis farglebSi;

qarT.sab.4. teqstis kritikuli gaazreba konteqsturi faqtore­bis gaTvaliswinebiT.

mimarTuleba: codnisa da ideebis gaziareba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pirad an/da literaturul gamocdilebaze dayrdnobiT (mag. xedvis perspeqti­vis SecvliT, drosa Tu sivrceSi gadanacvlebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Seqmnili teqstebis Sedareba da msjeloba maT msgavseba-gansxvavebebze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT teqstis Se­faseba, teqstis mimarT piradi damokidebulebis ga­moxatva da axsna-dasabuTeba;

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te­qstebis Sedgena-gaziareba sakomunikacio situaciis gaTvaliswinebiT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: enobrivi da struqturuli maxasiaTeblebis gamoye­neba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da grama­tikis sakiTxebis codnis funqciurad gamoyeneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros);

qarT.sab.10. struqturuli da organizaciuli elementebis cod­nis funqciurad gamoyeneba konkretuli mizniT (ze­piri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris strategiebis miznis Sesabamisad SerCeva da adekvaturad gamoyene­ba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoyenebuli strategiebis gacno­biereba, gaanalizeba da Sefaseba mizanSewonilobisa da efeqturobis TvalsazrisiT.

Page 8: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

8

cnebebi da sakiTxebi

teqsti

tipebi – mxatvruli, aramxatvruli

Janrebi

• mxatvruli: moTxroba, novela, igavi, miTi, zRapari, legenda, leqsi, poema.

• aramxatvruli: sainformacio-SemecnebiTi teqsti; istoriuli wyaro; ese; publicisturi werili, masobrivi informaciis saSualebebSi gamoqveynebu­li masala (mag., sainformacio qronika, interviu, reportaJi, statia, rekla­ma); memuaruli proza; biografiuli/ avtobiografiuli teqsti; piradi/ara­formaluri werili; sajaro gamosvla, instruqcia; oficialur-saqmiani stilis teqstebi (mag., gancxadeba, reziume/CV, avtobiografia, formaluri werili).

kompoziciuri elementebi – Tema, qveTema, idea; moqmedebis dro da adgili; Txroba, aRwera; personaJebi; dialogi;avtoriseuli daxasiaTeba; peizaJi; por­treti; xedvis kuTxe/perspeqtiva (avtoris, mTxrobelis, personaJis); lirikuli gadaxveva; morali/Segoneba (igavis); siuJeti da misi ganviTarebis safexurebi; konfliqti; riTma, metri, strofi, taepi.

struqturuli da organizaciuli elementebi – saTauri; Tavi; rubrika; ab­zaci; mimarTva; xelmowera; araverbaluri elementebi (ilustracia, logo, sqe­ma, Sriftis saxesxvaoba da zoma).

konteqsti – teqstis Seqmnis epoqa, adgili; epoqis zogadi konteqsti (mag., reali­ebi, faseulobebi, codnis done); avtoris cxovrebiseuli da sulieri gamocdileba (mag., Sexedulebebi, damokidebulebebi).

mimarTebebi teqstebs Soris (interteqstualoba) – aluzia; citireba.

teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunikacio situacia) – komunikaci­is adgili; komunikaciis mizani; avtori; auditoria, mkiTxveli; monawileebi (disku­siis, debatebis); araverbaluri metyveleba (mag., sxeulis ena, xmis Zala, intonacia).

enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebi (leqsika, stili, mxatvruli xerxebi, ritorikuli xerxebi)

• leqsika, stili – omonimi, dialeqtizmi, barbarizmi, Jargoni, arqaizmi, ne­ologizmi; frazeologizmi; aforizmi; sityvawarmoeba; sityvis pirdapiri da gadataniTi mniSvneloba; stilisturi xarvezi (tavtologia, kalki, paronime­bi); sxvadasxva funqciuri stili (sasaubro, mxatvruli, publicisturi, ofi­cialur-saqmiani, samecniero);• mxatvruli stilis enobrivi figurebi – tropebi (epiTeti, Sedareba, hiper­bola, metafora, aliteracia, alegoria, ironia). • ritorikis elementebi – Tezisi, argumenti; ritorikuli SekiTxva, ritori­kuli mimarTva, ganmeoreba; ritorikuli stilis ZiriTadi maxasiaTeblebi (sarwmunooba, logika, emocia).

Page 9: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

9

strategiebi

• zepirmetyvelebis (laparakis, mosmenis) strategiebi (mag., komunikaciis situaciuri maxasiaTeblebis gansazRvra, winare codnis mobilizeba, repeti­ciis gavla, parafrazireba; winaswari varaudebis gamoTqma, damazustebeli kiTxvebis dasma, Canawerebis keTeba).

• kiTxvis strategiebi (mag., winare codnis gaaqtiureba, dakavSireba, varaudebis gamoTqma, wakiTxulis vizualizacia, Sejameba, SekiTxvebis dasma, xelaxla wakiTxva, dajgufeba- daxarisxeba, konteqstze dayrdnobiT/leqsiko­nis gamoyenebiT sityvis mniSvnelobis amocnoba-dadgena).

• weris strategiebi (mag., komunikaciis situaciuri maxasiaTeblebis gansaz­Rvra; ideebis generireba; ideebis dajgufeba; codnis mobilizeba; gegmis Sed­gena; pirveladi variantis Sedgena; pirveladi variantis gaumjobeseba; naweris gaformeba da wardgena-gaziareba).

• metakognituri strategiebi (mag., aqtivobis/davalebis Rirebulebis gaaz­reba; dafiqreba swavlis procesze, winsvla-ganviTarebis Semaferxebeli da xel Semwyobi faqtorebis gacnobiereba, swavlis procesis dagegmva).

metyvelebis funqciuri tipebi: Txroba, aRwera, msjeloba.

qarTuli enis istoria: msoflios enaTa ojaxebi; qarTuli ena, qarTulis mona­Tesave enebi, qarTuli enis dialeqtebi; qarTuli saliteraturo ena, qarTuli dam­werloba (anbani).

gramatikis sakiTxebi

morfologiaformacvalebadi metyvelebis nawilebi:

• saxelebi (arsebiTi, zedsarTavi, ricxviTi, nacvalsaxeli): saxelTa jgufebi Sinaarsis mixedviT; saxelTa bruneba; saxelTa warmoqmna; kompozicia.• zmna: ZiriTadi zmnuri kategoriebi; gardamavloba; zmniswini; zmnis uRleba; Taviseburi zmnebi.• saxelzmnebi (sawyisi da mimReoba).

formaucvleli metyvelebis nawilebi:• zmnizeda (adgilis, drois, viTarebis, mizezisa da miznis); • Tandebuli (calke mdgomi da Serwymuli); • kavSiri da misi jgufebi;• nawilaki da misi jgufebi; • Sorisdebuli da misi jgufebi. 

sintaqsi• sityvaTa Soris sintaqsuri urTierTobis saxeebi – SeTanxmeba, marTva, mirTva; • winadadebis wevrebi: mTavari da aramTavari wevrebi;

Page 10: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

10

• winadadeba: winadadeba modalobis mixedviT; winadadeba agebulebis mixedviT; martivi winadadeba da misi saxeebi; Serwymuli winadadeba; rTuli winadadebis saxee­bi; winadadebaTa SeerTebis saSualebebi; damokidebuli winadadebis saxeebi rTul qvewyobil winadadebaSi.

• gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi; • pirdapiri da iribi naTqvami.

aRniSnul enobriv-gramatikul sakiTxebTan dakavSirebuli saliteraturo enis normebi, marTlwera, punqtuacia.

sakiTxavi literaturasabazo safexuris moswavleTa sakiTxavi literaturis ZiriTad birTvs warmoad­

gens qarTuli mwerloba. maTgan calke jgufs qmnis savaldebulo nawarmoebebi – qa­rTuli mwerlobis klasikosTa droSi gamocdili Txzulebebi, romlebmac myarad daimkvidres adgili qarTuli literaturis istoriaSi da warmoadgenen sayrden te­qstebs calkeuli Temebis Seswavlis dros (savaldebulo nawarmoebebis CamonaTva­li ix. Tematuri blokebis qvemoT).

swavla-swavlebis procesSi, ama Tu im Tematuri blokis an/da saswavlo Temis farglebSi, savaldebulo nawarmoebebTan erTad moswavleebs unda SevTavazoT arasavaldebulo literaturac – mxatvruli da aramxatvruli teqstebi, romlebic Seesabameba moswavleTa asakobriv interesebs da daexmareba maT standartiT gan­sazRvruli sagnobrivi cnebebisa da sakiTxebis aTvisebaSi, universaluri litera­turuli motivebis (/Temebis) wvdoma-gaazrebaSi.

Page 11: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

11

ZiriTadi Tematuri blokebi da saswavlo Temebi

I Tematuri bloki – adamiani da misi cxovrebaadamianis cxovrebis gza (mag., adamianis yofa-cxovreba, saqmianoba, urTierToba

sxva adamianTan), adamianis Sinagani samyaro (mag., emociebi, grZnobebi, gancdebi, oc-nebebi; warmosaxva-fantazia);

sazogadoebaSi Tanacxovreba (mag., adamianis adgili sazogadoebaSi, sazogadoe-bis zegavlena adamianze, adamianis zegavlena sazogadoebaze).

II Tematuri bloki – samyaros Secnoba, axlis ZiebamSobliuri samyaro (mag., mSobliuri qveynis warsuli, awmyo, momavali; ena, kul-

tura, tradiciebi; mSobliuri qveynis mravalferovneba);bunebasTan urTierToba (mag., bunebis mSveniereba, harmoniuloba; wonasworoba/

balansi adamiansa da bunebas Soris, konfliqti bunebasTan da misi Sedegebi; zrunva bunebaze/garemoze Tanamedrove epoqaSi);

axali samyaros aRmoCena­Semecneba (mag., axlis/siaxlis aRmoCenis gzebi, axlis naxviT/aRmoCeniT miRebuli codna da gamocdileba, urTierTmimarTeba axalsa da nacnobs/Cveuls Soris).

III Tematuri bloki – maradiuli ZiebebisikeTe da boroteba(mag., sikeTisa da borotebis urTierTmimarTeba, adamianis

nebis roli sikeTisa da borotebis dapirispirebaSi);cxovrebis sazrisi (mag., adamianis arsebobis mizani, adamianuri potencialis re-

alizebis gzebis Zieba-gaazreba).

savaldebulo nawarmoebebi

1. leonti mroveli – `cxovreba da moqalaqoba Rirsisa da mociqulTa sworisa netaris ninosi~: mirianis nadiroba da mzis dabneleba (adaptirebuli saxiT);

2. SoTa rusTveli – `vefxistyaosani~: `ambavi rostevan arabTa mefisa~, `naxva arabTa mefisagan mis ymisa vefxistyaosnisa~, `anderZi avTandilisa~ (miTiTebuli saxiT), `TaTbiri nuradin fridonisa~, `TaTbiri avTandilisa~, `TaTbiri tarieli­sa~;

3. sulxan-saba orbeliani – `wigni sibrZne-sicruisa~: calkeuli igavebi, SerCeu­li sami ZiriTadi Tematuri blokis gaTvaliswinebiT (adaptirebuli saxiT);

4. daviT guramiSvili – ,,daviTiani~: 3 Tavi (lekTagan datyveveba; sizmari tyveo­basa Sina; tyveobidan gaparva) (miTiTebuli saxiT);

5. nikoloz baraTaSvili – `bedi qarTlisa~, `fiqrni mtkvris piras~, `suli obo­li~;

6. ilia WavWavaZe – `bazaleTis tba~, `sarCobelazed~, `ra giTxraT? riT gagaxa­roT?~ (miTiTebuli saxiT), `sityva winamZRvrianTkaris sameurneo skolis gaxsnaze~ (miTiTebuli saxiT);

7. akaki wereTeli – `ganTiadi~, `Tornike erisTavi~, `baSi-aCuki~;8. vaJa-fSavela – `Cemi vedreba~, `kai yma~, `xmeli wifeli~;

Page 12: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

12

9. mixeil javaxiSvili – `eSmakis qva~; 10. galaktion tabiZe – `qari qris~, `gagondeba Tu ara~, `wamye beTaniisaken~,

`mamu li~;11. konstantine gamsaxurdia – `mTvaris motaceba~: fragmenti (miTiTebuli sa­

xiT);12. giorgi leoniZe – `natvris xe~: marita;13. kolau nadiraZe – `25 Tebervali~;14. ana kalandaZe – `vaJao, dilis mzis sxivo...~;15. Wabua amirejibi – `daTa TuTaSxia~: mose zamTaraZis naambobi.

safexurebrivi sakvanZo SekiTxvebi:safexurebrivi sakvanZo SekiTxvebi standartis cnebebsa da sakiTxebs akavSirebs

SedegebTan:

• ra mizniT vkiTxulob? ra SeiZleba gavakeTo imisTvis, rom ukeT gavigo/gaviaz­ro teqsti? (/rogor moqmedeben kargi mkiTxvelebi, rodesac ar esmiT teqsti?)

• ratom/ra mizniT iyenebs avtori ama Tu im enobriv-gramatikul formebsa da le­qsikur saSualebebs, mxatvrul da stilur xerxebs? ratom aris es teqsti moTxroba (/ poema, igavi, piradi werili da a.S.)?

• ramdenad da rogor mexmareba nawarmoebis struqtura teqstis gageba-gaazre­baSi?

• rogor/ra saSualebebiT cdilobs avtori mkiTxvelze zemoqmedebas, azris ga­moxatvas, poziciis dasabuTebas? ramdenad efeqturia misi mcdelobebi?

• ras meubneba/ra informacias mawvdis teqsti misi Seqmnis epoqaze, avtorze?• riTia es teqsti gamorCeuli, unikaluri (/riT gamoirCeva es teqsti amave

Temaze, sakiTxze, problemaze Seqmnili sxva teqstebisgan?)?• ramdenad/rogor damexmareba es teqsti realuri samyaros gacnobaSi, sakuTari

Tavis SemecnebaSi, sxva teqstis (wignis, filmis) gagebaSi? / ramdenad da riTia es te­qsti saintereso piradad CemTvis, Tanamedrove adamianebisTvis?

• rogor gamovxato sakuTari azrebi, ideebi, fiqrebi da damokidebulebebi am konk­retul namuSevarSi/sakomunikacio situaciaSi? ra enobrivi saSualebebi gamovi yeno am konkretul sakomunikacio situaciaSi (/am konkretuli namuSevris Sesadgenad)? rogor davexmaro mkiTxvels/msmenels Cemi naweris/naTqvamis ukeT gagebaSi?

g) meTodikuri orientirebisagnis swavla-swavleba unda warimarTos Semdegi principebis dacviT: a) swavla-swavleba xels unda uwyobdes moswavleTa Sinagani Zalebis gaaqtiure­

bas; b) swavla-swavleba xels unda uwyobdes codnis etapobrivad konstruirebas

wina re codnaze dafuZnebiT;g) swavla-swavleba xels unda uwyobdes codnaTa urTierTdakavSirebasa da or­

ganizebas; d) swavla-swavleba unda uzrunvelyofdes swavlis strategiebis dauflebas

(swavlis swavlas); e) swavla-swavleba unda moicavdes codnis samive kategorias: deklaratiuls,

procedurulsa da pirobiseuls.

Page 13: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

13

sagnobrivi Sedegebis garda, erovnuli saswavlo gegmis miznebidan swavla-swav­lebisa da Sefasebis samizned aseve unda iqces Semdegi gamWoli unarebi da Rire­bulebebi:

pasuxismgebloba • saskolo saqmianobebSi (saskolo cxovrebaSi) nakisri val­debulebis Sesruleba;

• samuSaos dadgenil vadebSi dasruleba da Cabareba;• sakuTari qcevis marTva, sakuTar qcevebze, socialur aq­

tivobebze pasuxismgeblobis aReba.

TanamSromloba • samuSaos Tanasworad ganawileba da Sesruleba jgufuri/gun­duri muSaobis dros;

• mzaoba jgufSi/gundSi sxvadasxva funqciis Sesasruleblad (mag., lideris);

• gansxvavebuli ideebis, Sexedulebebis konstruqciulad ganxilva;

• resursebis, mosazrebebis, codnis gaziareba problemaTa er­Toblivad gadaWris, gadawyvetilebaTa erToblivad miRebis mizniT.

eTika • eTikuri normebis dacva; • solidarobis gancda; • empaTia;• gansxvavebulobis mimRebloba;• sakuTar aqtivobaze pasuxismgeblobis gaazreba.

informaciuli da sakomunikacio te­qnologiebis gamo­yeneba

• qseluri Zieba;• sxvadasxva tipisa da formatis eleqtronuli teqstebis Seqm­

na (mag., slaidSous, PowerPoint-prezentaciis);• eleqtronuli  teqstebis damuSaveba, e-wignebisa da audio­

wignebis gamoyeneba;• personaJis feisbuqi/feisbuq-profili;• mkiTxvelis forumi, wignis/nawarmoebis blogi.

wliuri programisa da saswavlo Temis agebis principebi

wliuri programa standartze dayrdnobiT igegmeba da gviCvenebs standartis moTxovnaTa realizebis gzebs. wliuri programa sarekomendacio xasiaTisaa. sko­las SeuZlia gamoiyenos rekomendaciis saxiT SeTavazebuli wliuri programa an Ta­vad dasaxos standartis miRwevis gzebi. wliuri programebi unda daigegmos saswav­lo Temebis saSualebiT (Sedegi ar warmoadgens damoukidebel saswavlo erTeuls – Temas).

Page 14: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

14

saswavlo Temis dasagegmad gamoiyeneba Semdegi komponentebi:

saswavlo Tema saswavlo Tema warmoadgens funqciur konteqsts, romelic standartis Sedegebis, cne­bebisa Tu konkretuli sakiTxebis integrirebulad da urTierTdakavSirebulad swavlebis saSualebas iZleva. TiToeuli Temis farglebSi, SeZlebisdagvarad, unda damuSavdes stan­dartis yvela Sedegi.

cnebebi, teqstebi, sakiTxebiteqstebisa da sakiTxebis meSveobiT moswavle gaiazrebs cnebis Sinaarss, amuSavebs sakvan­Zo SekiTxvebs, asrulebs kompleqsur davalebebs.

sakvanZo SekiTxvebi Tematuri sakvanZo SekiTxvebi gamomdinareobs safexurebrivi sakvanZo SekiTxvebidan da daismis Temis konkretul konteqstSi. maTi funqciaa:• moswavlis winare codnis gaaqtiureba, cnobismoyvareobis gaRviveba, provocireba

axa li codnis SesaZenad;• saswavlo Temis Sedegze orientirebulad swavla-swavlebis uzrunvelyofa; • Temis swavla-swavlebis procesSi Sualeduri bijebis/etapebis gansazRvra. sakvanZo

SekiTxva warmoadgens maorganizebel elements, romelic saswavlo Temis farglebSi asrulebs gakveTil(eb)is miznis rols.

aqtivobebimimdinare davalebebis tipebis/nimuSebis CamonaTvali, romlebic SeiZleba iyos gamoye­nebuli gageba-gaazrebis procesebis xelSesawyobad, aseve codnis aTvisebis, ganmtkicebisa Tu Sejamebis mizniT.kompleqsur/proeqtul davalebaTa ideebis CamonaTvalikompleqsuri/proeqtuli davalebebi warmoadgens imgvar aqtivobebs, romelTa Sesruleba moiTxovs sxvadasxva codnaTa integrirebulad gamoyenebas funqciur konteqstebSi.

Sefasebis indikatorebiSefasebis indikatorebi standartis Sedegebidan gamomdinareobs da aCvenebs, ra unda Se­Zlos moswavlem konkretuli Temis farglebSi. sxva sityvebiT, indikatorebi warmoadgens konkretul TemaSi realizebul Sedegebs. indikatorebSi dakonkretebulia codnis is savaldebulo minimumi, romelsac moswavle Temis farglebSi unda daeuflos. Sefasebis indikatorebze dayrdnobiT yalibdeba kriteriumebi Sefasebis rubrikebisTvis.

mkvidri warmodgenebimkvidri warmodgenebi ganisazRvreba standartis Sedegebze dayrdnobiT. es aris zogadi warmodgenebi, romlebic Temis Seswavlisas unda Camoyalibdes moswavlis xangrZliv mex­sierebaSi mis (moswavlis) winare warmodgenebze dayrdnobiT, raTa mas Temis farglebSi dasaxuli miznebis miRweva gauadvildes. mkvidri warmodgenebi azrovnebis sayrdenia gage­bis aqtebis gansaxorcieleblad.

rogor aigeba saswavlo Tema?

saswavlo Temis asagebad umTavresi orientirebia standartis Sedegebi. isini standartSi savaldebulo saxiTaa gansazRvruli. standartis cnebebsa da Sedege­bze dayrdnobiT ganisazRvreba sakvanZo SekiTxvebi da Sefasebis indikatorebi, SeirCeva teqstebi, SemuSavdeba ideebi Semajamebeli kompleqsuri davalebebisT­vis. amis Semdeg ganisazRvreba sagnobrivi sakiTxebi, resursebi, davalebaTa tipebi/nimuSebi. TiToeul Temaze muSaobis procesi moemsaxureba zogadi mkvidri warmod­genebis Camoyalibebas.

Page 15: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

15

qvemoT Temis asagebad gadasadgmeli nabijebi warmodgenilia sqematurad, cxri­lis saxiT.

cxrili. saswavlo Temis agebis procesi

nabiji 1. mkvidri warmodgenebis gansazRvra

nabiji 2. Tematuri sakvanZo SekiTxvebis dasma

nabiji 3. Sefasebis indikatorebis gansazRvra

nabiji 4. Temis teqstebis/resursebis SerCeva

nabiji 5. Semajamebeli kompleqsuri davalebebis ideebis SemuSaveba

nabiji 6. sakiTxebis gansazRvra

nabiji 7. mimdinare aqtivobebisa da davalebebis gansazRvra-dagegmva

Tematuri erTeulebis dagegmvisas gasaTvaliswinebelia Semdegi: • SerCeuli masala unda Seesatyvisebodes moswavleTa asakobriv interesebsa da

SesaZleblobebs;• qarTuli mwerlobis klasikosTa Txzulebebis garda, moswavleebs unda

SevTavazoT maRali xarisxis Tanamedrove literatura, romelic asaxavs maTTvis nacnob realiebs, problematikas; Tanamedrove adamianis Sinagan samyaros, fiqrebs, damokidebulebebs, ocnebebsa da miswrafebebs. es daexmareba moswavleebs imaSi, rom ukeT gaiazron Tanamedrove samyaro, ipovon pasuxebi maTTvis aqtualur da arsebiT SekiTxvebze, dasaxon problemebis gadaWris gzebi, Seimecnon sakuTari Tavi da daim­kvidron adgili Tanamedrove sazogadoebaSi. sxvadasxva epoqaSi Seqmnil teqstebs Soris msgavseba-gansxvavebebis aRmoCena ki noyier niadags Seqmnis msjelobisTvis da daexmareba moswavleebs imaSi, rom siRrmiseulad gaiazron sagnobrivi cnebebi da sakiTxebi SeTavazebuli konteqstebis (Temebis) farglebSi.

• qarTuli literaturis garda, moswavleebs SesaZlebelia SevTavazoT ucxou­ri literaturis nimuSebic, rac daexmareba maT, gaiazron mSobliuri literatura msoflio literaturis konteqstSi (sxvadasxva kulturis teqstebs Soris msgavse­ba-gansxvavebebis aRmoCenis gziT). es gaafarToebs moswavleTa kulturul hori­zonts da xels Seuwyobs maT ganviTarebas interkulturuli kuTxiT.

• enobriv-gramatikuli cnebebisa da sakiTxebis swavleba ar gulisxmobs grama­tikuli codnis TviTmiznur dagrovebas. swavla-swavlebis procesi unda warimar­Tos ise, rom moswavlem SeZlos naswavlis sinTezireba da funqciurad gamoyeneba sxvadasxva sakomunikacio situaciaSi (zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris dros). am­denad, moswavleebs unda mivceT SesaZlebloba, gamoiyenon enobrivi codna gansx­vavebul konteqstebSi sxvadasxva tipisa da Janris teqstebis Sedgenis gziT.

Page 16: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

16

• sakiTxavi masalis raodenoba unda SeirCes imgvarad, rom moswavleebs hqondeT sakmarisi dro misi (masalis) safuZvlianad damuSavebisa da gaazrebisaTvis.

swavlis unarebis gasaumjobeseblad mniSvnelovania zrunva metakogniciis un­arebis ganviTarebaze, risTvisac maswavlebelma periodulad sami tipis aqtivoba unda Caataros. es aqtivobebia:

strategiebis modelireba: maswavlebeli moswavleebTan erTad as­rulebs    davalebas da misi Sesrulebisas `xmamaRla fiqrobs~ imaze, Tu rogor Seasrulos es aqtivoba (mag., kargad gavecnoT pirobas da davakvirdeT, ras moiTxovs igi; aqvs Tu ara pirobas Tanxmlebi masala, mag., suraTebi? sanam teqsts wavikiTxavT, xom ar sjobs, jer suraTebs gavecnoT da vnaxoT, ra informaciis Semcvelia es su­raTebi? da misT).

winmswrebi metakognituri pauza, anu davalebis Sesrulebamde dafiqreba da msjeloba gadasadgmel nabijebze – mas Semdeg, rac moswavleebi gaecnobian davalebis pirobas, SevasrulebinebT metakognituri xasiaTis amgvar aqtivobas: maT jgufurad unda gansazRvron is gza, romliTac davalebas Seasruleben, saxeldobr: detalurad aRweron davalebis Sesrulebis  etapebi  (ras Seasruleben ris Semdeg da sxv.) da strategiebi, romlebsac gamoiyeneben TiToeul etapze. jgufebma unda war­moadginon TavianTi namuSevrebi da imsjelon SerCeuli gzebisa Tu  strategiebis mizanSewonilobaze.

Semdgomi metakognituri pauza, anu davalebis Sesrulebis Semdeg dafiqre­ba da msjeloba gadadgmul  nabijebze – mas Semdeg, rac moswavleebi Seasruleben konkretul davalebas, maT unda gaixsenon da aRweron ganvlili gza: ra gaakeTes ris Semdeg? ra xerxebi gamoiyenes muSaobisas? ra gauWirdaT an ra gauadvildaT? Sesrulebuli moqmedebebis aRweris Sedegad moswavleebi gaacnobiereben im faqts, rom miznis misaRwevad arsebobs sxvadasxva gza da xerxi, romlebzec davalebis Ses­rulebamde unda dafiqrdnen (optimaluri gadawyvetilebis misaRebad). metakogni­turi pauza moswavleebs ganuviTarebs swavlis unarebsa da qmedobaunarianobas.

Sefasebasaklaso Sefaseba unda Seesabamebodes erovnuli saswavlo gegmis pirveli karis

me-7 TavSi gansazRvrul Sefasebis principebs, miznebsa da amocanebs. swavlis xarisxis gaumjobesebis xelSesawyobad upiratesoba unda mieniWos

ganmaviTarebel Sefasebas, romelic afasebs moswavles Tavis winare SedegebTan mimarTebiT, zomavs individualur winsvlas da, amdenad, aZlevs moswavles codnis etapobrivad agebis (konstruirebis) saSualebas.

mniSvnelovania, moswavle Tavad iyos CarTuli ganmaviTarebel SefasebaSi. swavlis procesis Sefaseba moswavles gamoumuSavebs damoukideblad swavlis un­ar-Cvevebs, daexmareba swavlis strategiebis aTvisebaSi, saSualebas miscems, gac­nobierebulad Seuwyos xeli sakuTar winsvlasa da warmatebas. SefasebaSi CarTvis Ziri Tadi mizania moswavlis gaTviTcnobiereba swavlis procesebSi, rac mas Seaswav­lis am procesebis gaazrebulad da damoukideblad marTvas.

Page 17: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

17

ganmaviTarebeli da ganmsazRvreli SefasebebisaTvis gamoiyeneba Semdegi kriteriumebi:

moswavle: • amoicnobs logikur mimarTebebs teqstis sxvadasxva nawilSi mocemul in­formacias Soris (mag., qronologiuri Tanamimdevroba, mizezSedegobrioba, pirobiseuloba);

• axarisxebs informacias konkretuli mizniT;

• gamoyofs sakvanZo sityvebs, adgilebs/epizodebs da xsnis, riTia isini mniS­vnelovani;

• teqstSi mowodebul informaciaze dayrdnobiT amoicnobs nagulisxmev in­formacias;

• amoicnobs Temas/qveTemas, mTavar ideas, ZiriTad problemas/sakiTxs;

• aanalizebs personaJ(eb)is qcevas, msjelobs personaJ(eb)is motivaciaze, maT urTierTdamokidebulebaze;

• axasiaTebs personaJs/ambis gmirs teqstis monacemebze dayrdnobiT (mag., garegnobis, metyvelebis, qcevis, azrebis, avtoriseuli daxasiaTebis, sacxov­rebeli garemos mixedviT);

• erTmaneTs udarebs personaJ(eb)s da poulobs msgavseba-gansxvavebas maT So­ris;

• akvirdeba, rogor icvlebian movlenebi/personaJebi siuJetis ganviTarebis sxvadasxva etapze;

• amoicnobs konceptualur informacias (mag., mxatvrul teqstebSi akvirde­ba movlenaTa da personaJTa avtoriseul Sefasebebs, aramxatvrul teqstebSi amoicnobs ZiriTad Tezisebs/debulebebs), gamoaqvs Sesabamisi daskvnebi;

• gaiazrebs teqstis sxvagvarad interpretirebis SesaZleblobas;

• ganasxvavebs faqtsa da mosazrebas/Sefasebas, Tezissa da arguments, gaiaz­rebs mimarTebas maT Soris;

• ganasxvavebs mTavar da aramTavar informacias, gaiazrebs mimarTebas maT So­ris;

• saubrobs mniSvnelovani detalebis/niuansebis daniSnulebaze (mag., perso­naJis saxasiaTo Tvisebis warmoCena, moqmedebis droisa da adgilis specifikis Cveneba);

• gansazRvravs konfliqts/ZiriTad problemas teqstSi, saubrobs mis gamomw­vev mizezebze;

• msjelobs, rogor iyenebs avtori Temisa da mTavari ideis warmosaCenad kom­poziciis elementebs (mag., moqmedebis drosa da adgils, personaJebs, siuJets);

• amoicnobs specifikur dro-sivrcul maxasiaTeblebs, gaiazrebs maT mTliani teqstis konteqstSi;

• gaiazrebs mxatvrul nawarmoebSi warmodgenil konfliqts/problemas, aseve avtoris, mTxrobelis, personaJis pozicias teqstis Tanadrouli epoqis kon­teqstSi;

• saubrobs, ra daskvna gamoitana teqstis safuZvelze (/ra aswavla teqstma);

Page 18: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

18

• poulobs msgavseba-gansxvavebas teqstSi asaxul realiebs, personaJebs/ambis gmirebsa da realur cxovrebas/realur adamianebs Soris, gamoaqvs saTanado daskvnebi;

• gaiazrebs, Tu rogor SeiZleba Secvalos nawarmoebis Sinaarsi dro-sivrcu­li faqtorebis cvlilebam;

• amoicnobs da xsnis sxvaobas avtoris/mTxrobelis, personaJebis xedvis per­speqtivebs Soris;

• amoicnobs avtoris Sexedulebebs/damokidebulebebs, saubrobs, ra mimarTe­baa teqstsa da avtoris gamocdilebas Soris;

• warmoadgens sakuTar interpretacias sxvadasxva formiT (mag., inscenire­biT, gamomsaxvelobiTi kiTxviT);

• asabuTebs sakuTar mosazrebas teqstidan Sesabamisi adgilebis moxmobiT;

• asaxelebs misTvis yvelaze STambeWdav/mimzidvel adgilebs da xsnis, riTia isini gamorCeuli;

• amoicnobs, riT hgavs/riT gansxvavdeba erTsa da imave Temaze/problemaze Se­qmnili teqstebi erTmaneTisgan (mag., movlenebis, faqtebis, personaJTa Tvise­bebis, qcevis, Tvalsazrisebis kuTxiT), gamoaqvs saTanado daskvna;

• amoicnobs, ra gansxvavebuli midgomebia gamoyenebuli sxvadasxva tipis/Jan­ris teqstebSi erTi da imave Temis/sakiTxis, problemis warmosaCenad;

• afasebs, ramdenad damajereblad asabuTebs avtori Tvalsazriss/pozicias;

• sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT Seafasebs teqstSi asaxul gansxvave­bul Tvalsazrisebs;

• wamoayenebs teqstSi wamoWrili problemis gadaWris alternatiul variants;

• iyenebs argumentaciis sxvadasxva formas (mag., faqtobriv, mizezSedegobiT, analogiaze damyarebul argumentebs);

• adgens standartiT gansazRvruli tipis teqstebs nacnob Temaze/sakiTxze sxvadasxva mizniT (mag., analizis Sedegebis warmoCenis, TviTgamoxatvis, in­formaciis mowodebis, sakuTari poziciis gamoxatvis, gamocdilebis gaziare­bis);

• adekvaturad iyenebs gramatikuli formebisa da sintaqsuri konstruqciebis codnas sxvadasxva mizniT (mag., wakiTxulis gaanalizebis, sakuTari damoki­debulebis gamoxatvis);

• adekvaturad iyenebs calkeuli Janrebis enobrivi da stilisturi maxasia­Teblebis codnas;

• amoicnobs enobriv-gamomsaxvelobiT xerxebs, romlebsac avtori iyenebs gan­wyobis, emociuri fonis Sesaqmnelad;

• amoicnobs mxatvrul xerxebs, romlebic teqsts aniWebs esTetikur mimzidve­lobas (mag., hiperbolas, metaforas, sxv.) da xsnis maTs daniSnulebas;

• amoicnobs da axasiaTebs poetur nawarmoebSi bgerweriTi efeqtis Semqmnel elementebs (riTmas, ritms, aliteracias);

• amoicnobs mimarTebebs teqstis struqturul da organizaciul elementebs Soris, gaiazrebs maT mTliani teqstis farglebSi (mag., saTauri – teqsti, wamy­vani abzaci – damxmare abzacebi).

Page 19: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

19

Semajamebeli (ganmaviTarebeli da ganmsazRvreli) SefasebaSemajamebeli SefasebisTvis gamoiyeneba kompleqsuri, konteqstis mqone davale­

bebi, romelTa Sesruleba moiTxovs standartiT gansazRvruli codnisa da unare­bis integrirebulad da funqciurad gamoyenebas. am davalebaTa Sesafaseblad ga­moiyeneba Sefasebis rubrikebi, anu kriteriumebis bade.

moswavles TiToeuli saswavlo Temis damuSavebis Semdeg evaleba Semajamebeli davalebis warmodgena. Semajamebeli davalebebis minimaluri raodenoba wlis gan­mavlobaSi saswavlo Temebis raodenobas emTxveva.

ganmsazRvreli Semajamebeli davaleba integrirebulad amowmebs/afasebs enisa da literaturis swavla-swavlebisas SeZenil codnasa Tu unarebs.

tipobrivi davalebebi Semajamebeli SefasebisaTvisstandartSi SemoTavazebulia tipobriv davalebaTa farTo arCevani. Semajamebe­

li SefasebisaTvis maswavlebeli da/an moswavle SearCevs davalebis sasurvel tips/tipebs.

Semajamebeli davalebebis saxiT, moswavleebs unda SevTavazoT kompleqsuri saxis aqtivobebi. yoveli saswavlo Temis farglebSi moswavleebma unda Seasrulon, sul mcire, erTi Semajamebeli kompleqsuri davaleba.

kompleqsur davalebebs miekuTvneba: • diskusia;• debatebi;• literaturuli samsjavro, literaturuli saloni;• prezentacia, zepiri moxseneba/zepiri gamosvla;• problemuri sakiTxis warmodgena imitirebuli situaciis (minispeqtaklis, roluri TamaSis da sxv.) saSualebiT;• nawarmoebis inscenireba;• analitikuri weriTi namuSevrebi (mag., teqstis analizi; ori teqstis Sedare­biTi analizi, personaJis daxasiaTeba, personaJebis SedarebiTi daxasiaTeba); • TxrobiTi teqstis Sedgena (realur an/dawarmosaxviT gamocdilebaze); • damarwmunebeli teqstebis Sedgena (argumentirebuli ese, sareklamo, sareklamo-sainformacio teqsti, werili redaqcias, redaqtors);• axsna-ganmartebiTi/sainformacio teqstis Sedgena; • proeqti / kvleva (Temaze, teqstis ideaze, konkretul problemaze/ sakiTxze);• werilobiTi reziumes Sedgena (nacnobi teqstis); • teqstis Secvla: gavrcoba-Sevseba, axali personaJ(eb)is Semoyvana, dasasru­lis Secvla, Txrobis gagrZeleba, winare istoriis aRdgena, teqstis gadawera sxva JanrSi;• werili avtors, personaJs; erTi personaJis werili meoris mimarT; • warmosaxviTi interviu avtorTan, personaJTan;• anotaciis, rekomendaciis Sedgena (mag., wignis, filmis); • werilobiTi teqstebis Sedgena TviTgamoxatvis mizniT (mag., Canaxati, nove­la, piradi gamoxmaureba/STabeWdileba);• alternatiuli formis teqstebis Sedgena TviTgamoxatvisTvis, piradi damokidebulebis warmoCenisTvis (mag., naxati, posteri, kolaJi, grafika, vide­orgoli, musikaluri klipi Seswavlili teqstebis safuZvelze) da misT.

Page 20: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

20

moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli ganmsazRvreli SefasebisaTvis gankuTvnili davaleba

• davalebis TiToeul tips unda axldes Sefasebis zogadi rubrika;• davalebis Sefasebis rubrikis Sedgenisas gamoiyeneba: Temis Sefasebis ind­

ikatorebi, kriteriumebi, erovnuli saswavlo gegmis gamWoli prioritetebi (ix. cxri li);

• zogadi rubrika unda dazustdes konkretuli davalebis pirobisa da ganvli­li masalis gaTvaliswinebiT;

• 10 qula unda gadanawildes rubrikaSi Semaval kriteriumebze.

nimuSi. Semajamebeli davaleba zepirmetyvelebaSi

davalebis piroba:gaecaniT mocemul Tvalsazriss da moamzadeT zepiri gamosvla, romelSic:a) warmoadgenT Tqvens mosazrebas am TvalsazrisTan dakavSirebiT; b) moiyvanT argumentebsa da magaliTebs Tqveni mosazrebis dasamtkiceblad;g) gamoitanT daskvnas/daskvnebs. zepiri gamosvlis maqsimaluri droa 5 wuTi.

qula komentari

pirobasTan Sesabamisoba

icavs drois limits 0 – 1icavs pirobis Sinaarsobriv moTxovnebs (mosaz­reba, argumentebi, daskvna)

0 – 0, 5 – 1

komunikaciuri unar-Cvevebi

gasagebad ayalibebs mosazrebas da Tanamim­devrulad aviTarebs mas

0 – 1- 2

mohyavs adekvaturi argumentebi da magaliTebi 0 – 1- 2gamoaqvs adekvaturi daskvna 0 – 1enobrivi unar-Cvevebi

adekvaturad iyenebs zepiri msjelobisaTvis damaxasiaTebel araverbalur saSualebebs (mag., Jestikulacias, intervals saubarSi, xmis sxva­dasxva dones da a.S.)

0-1

iyenebs msjelobiTi teqstisaTvis damaxasia­Tebel enobriv-gramatikul formebsa da enobriv konstruqciebs (mag. gankerZoebul sityvebs, gamoTqmebs, CarTuls, pirobiT-Sede­gobiT konstruqcias da a.S.)

0 – 1

SemoqmedebiTi unar-Cvevebi

aqvs saintereso mosazrebebi, mohyavs origi­naluri argumentebi, magaliTebi

0 – 1

qulaTa maqsimaluri raodenobaa 10 (qulebi mrgvaldeba mTelis sizustiT)

e) danarTi

Page 21: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

21

amonaridebisa da fragmentebis miTiTebebi sabazo safexuris savaldebulo

literaturisTvis

SoTa rusTveli, `vefxistyaosani~: anderZi avTandilisa – 6 strofi (1. `dajda werad anderZisa..~; 2. `vici, bolod ar damigmob...~, 3-5. `ardaviwyeba moyvrisa... sikv­dili saxelovani~; 6. `maqvs saqoneli uricxvi...~).

daviT guramiSvili, ,,daviTiani~: 3 Tavi (lekTagan datyveveba; sizmari tyveoba­sa Sina; tyveobidan gaparva) (sityvebidan: `me viyav erTi Tavadi...~).

ilia WavWavaZe, sityva winamZRvrianTkaris sameurneo skolis gaxsnaze: a) dasawyisidan/mimarTvidan vidre sityvebamde: `... ufro mdidaria, ufro savsea~; b) sityvebidan: `maS raRada varT Raribnio?...~ sityvebamde: `...codna hqvian~; g) sityvebidan: `codna xerxia...~, sityvebamde: `...ufro Zlieria~; d) sityvebidan: `kaci unda xerxi iyos...~ sityvebamde: `...Wkua codniT gaulesia~, e) sityvebidan: `codna simdidrea...~ sityvebamde: `...daiwyebs laplaps~; v) sityvebidan: `...sanTels marto imaSi ara hgavs...~ sityvebamde: `...ufro ga­

Zlierebuli~; z) sityvebidan: `rogor SeviZinoT is sanatreli ganZi...~ sityvebamde: `... gzas me

giCvenebTo!~; T) sityvebidan: `is kaci ilia winamZRvriSvilia...~ sityvebamde: `...ase lamazad ux­

deba am patara sofels~;i) sityvebidan: `aqedan Cveni Svilebi...~ sityvebamde: `...gasazrdelad, gasaRviZe­

blad~;k) sityvebidan: `RmerTma SegaswroT im dros...~ sityvebamde: `...mec davasrule (!),

rac saTqmeli mqonda da Tqveneburad, Cveneburad geubnebiT: Tqveni gamarjvebisa iyos~.

ilia WavWavaZe, ra giTxraT, riT gagaxaroT?sityvebidan: `aha, erTi kidev axali weliwadi...~, abzacis bolomde, Semdegi si­

tyvebis CaTvliT: `...ra giTxraT, riT gagaxaroT?~sityvebidan: `ra ar gadagvxdenia Tavs…~, abzacis bolomde, Semdegi sityvebis

CaTvliT: `...ra giTxraT, riT gagaxaroT?~sityvebidan: `yvela es SevZeliT...~ abzacis bolomde, Semdegi sityvebis CaTvliT:

`...ra giTxraT, riT gagaxaroT?~sityvebidan: `xmlianma mterma ver dagvaTmobina…~, abzacis bolomde, Semdegi

sityvebis CaTvliT: `...ra giTxraT, riT gagaxaroT?~sityvebidan: `exlac omia…~, teqstis dasasrulamde, Semdegi sityvebis CaTvliT:

`...ra giTxraT, riT gagaxaroT?~. konstantine gamsaxurdia, `mTvaris motaceba~: fragmenti (me-2 kari, I Tavi. si­

tyvebidan: `Sevcqeri qarTul asoebs da ase mgonia...~ sityvebamde: `...xmiandeba Cems gulSi saxe, feri da moZraoba~).

Page 22: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

22

qarTuli ena da literatura sabazo safexurze

Sesavalisabazo safexuris qarTuli enisa da literaturis programa sarekomendacio xa­

siaTisaa da aCvenebs standartis moTxovnaTa realizebis  SesaZlo gzebs. programas aqvs CarCo-sqemis saxe. mis safuZvelze SesaZlebelia sabazo safexuris calkeuli klasebisTvis gamiznuli wliuri programebis Seqmna.

qvemoT warmodgenili Temebi da calkeuli Temis farglebSi SerCeuli masala mowodebulia rekomendaciis saxiT. dasaSvebia Temebis Secvla-modificireba, Sevse­ba da misT. mTavaria, SerCeuli Tematika pasuxobdes Semdeg moTxovnebs:

Temebi unda iTvaliswinebdes moswavleTa asakobriv interesebsa da Sesa­Zleblobebs;

sabazo safexuris Tematika mTlianobaSi  unda Seesabamebodes ZiriTad Tematur blokebs.

sarekomendacio programaSi Sesulia mxolod standartiT gaTvaliswinebuli savaldebulo nawarmoebebi, calkeul SemTxvevebSi teqstebi dasaxelebuli ar aris. amdenad, SeTavazebuli CarCo-sqemis gamoyenebis SemTxvevaSi, igi unda modificir­des sabazo safexuris konkretuli klasisTvis. es gulisxmobs, rom klasebis Sesa­bamisad unda:

a) gadanawildes dasaxelebuli nawarmoebebi; b) SeirCes relevanturi damatebiTi masala – sxvadasxva tipisa da Janris teqste­

bi (Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT).

dasaSvebia CarCo-sqemaSi warmodgenili masalis (sakvanZo SekiTxvebis, Tematuri mkvidri warmodgenebis, kompleqsuri davalebebis, Sefasebis indikatorebis) Ser­Ceva-gadanawileba, modificireba, Sevseba da misT. sabazo safexuris ama Tu im kla­sisTvis. Temebis farglebSi SerCeuli teqstebis/resursebis Sesabamisad, Seivseba da dakonkretdeba CarCo-sqemis cnebebisa da sakiTxebis blokSi Sesuli masalac.

Page 23: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

23

I Tematuri bloki – adamiani da misi cxovreba

adamianis cxovrebis gza

1. Tema: cxovrebiseuli gamocdileba

Tema: cxovrebiseuli gamocdileba

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebidaviT guramiSvili, `daviTiani~ (miTiTebuli saxiT)

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ra gansazRvravs adamianis cxovrebas – misi piradi arCevani Tu sxva faqtorebi (aRzrda, garemo, bediswera, xasiaTi, sxv.)?rogor SeiZleba gavumklavdeT cxovrebi­seul gansacdels/problemebs? saidan vigeb, rogoria sxva adamiani, rogori var me? rogor/raSi vlindeba adamianis Sina­gani samyaro? ratom aris mniSvnelovani, gaugo sxva adamians? ra vici sakuTar Tavze? rogor/ra gziT SemiZ lia sakuTari Tavis ukeT Secnoba? ro­gor/saidan uyalibdebaT sxvebs azri Cem Ses­axeb? ramdenad da ratom aris/ar aris mniS­vnelovani, erTmaneTs emTxveodes Cemi da sxvisi azri Cem Sesaxeb?ratom da rogor mogviTxrobs literatu­ra adamianebis cxovrebis gzaze, mraval­ferovan cxovrebiseul gamocdilebaze? ra mimarTebaa mwerlobaSi asaxul cxovrebas, adamianebs/personaJebsa da realur cxovre­bas/adamianebs Soris?raSi da ramdenad mexmareba avtoris emo­ciebSi garkveva?ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ra msgavseba-gansxvavebaa cxovrebiseul ga­mocdilebaze Seqmnil teqstebs Soris? ri­Tia isini ganpirobebuli? riTia saintereso adamianis cxovrebaze, cxov rebiseul gamocdilebaze Seqmnili literatura? rogor SemiZlia gamoviyeno misi codna realur cxovrebaSi?

Page 24: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

24

ideebi kompleqsuri/proeqtuli davalebebisTvisdaviT guramiSvilis Tavgadasavali (zepirad an werilobiT).diskusia: ̀ ramdenad aqtualuria daviT guramiSvilis gamocdileba Tanamedrove adamianis­Tvis?~ prezentacia: `avtori da epoqa~ (guramiSvilis teqstis istoriuli konteqsti – teqstTan kavSirebis gamokveTiT).warmosaxviTi interviu avtorTan: moswavle wers daaxl. 5-8 Riadaboloebian SekiTxvas da­viT guramiSvilis mimarT da mis savaraudo pasuxebs. personaluri gamoxmaureba/STabeWdileba daviT guramiSvilis nawarmoebze (werilobiT). sakuTari mosazrebis gadmocema: `gamoxateT Tqveni Tvalsazrisi Semdeg gamonaTqvamze: `mxolod adamianis nebazea damokidebuli, rogori iqneba misi cxovreba~. daasabuTeT Tqve­ni Tvalsazrisi saTanado argumentebiT~.piradi werili: `yvelaferi Cem Sesaxeb~ (mag., situacia: gacvliTi programis farglebSi moswavle miemgzavreba sazRvargareT, sadac erT-erT ojaxSi icxovrebs. moswavle swers werils maspinZlebs sakuTari Tavis wardgenis mizniT). TxrobiTi teqsti: `Cemi arCevani~ – moswavle wers TxrobiT teqsts mis mier gakeTebuli mniSvnelovani arCevanis Sesaxeb, romelmac raRac Secvala mis cxovrebaSi.weriTi namuSevari: avtobiografia (rubrikebi: dabadebis adgili, weli, ojaxi, yvelaze mniSvnelovani bavSvobis mogoneba, yvelaze Rirssaxsovari saCuqari). oficialuri-saqmiani wera: sakuTari biografiis/reziumes, CV-s dawera. TxrobiTi teqsti `cxovrebis erTi dRe~: erT-erTi Rirssaxsovari dRis aRwera (Txrobisa da aRweris monacvleobiT). `Cemi cxovrebis gza~: fotomoTxroba (4-5 yvelaze mniSvnelovani cxovrebiseuli movlena saTanado vizualuri gamosaxulebebiT: mag., pirveli dRe skolaSi, Rirssaxsovari mogzau­roba ojaxTan erTad an/Rirssaxsovari ardadegebi, mniSvnelovani movlena ojaxis cxovre­bidan, personaluri miRweva (mag., gamarjveba SejibrSi). fotoebi unda asaxavdes emociebs, ganwyobas; an: slaidSou (axsna-ganmartebiTi warwerebis, SesaZlebelia musikis Tanxlebi­Tac). slaidebi unda asaxavdes emociebs, ganwyobas (prezentaciis xangrZlivoba 4-5 wT.).weriTi namuSevari: `rom SemeZlos~ (piroba: warmoidgineT, rom SegiZliaT dabrundeT war­sulSi da mTlianad SecvaloT Tqvens cxovrebaSi momxdari erTi faqti. romel konkretul faqts SecvlidiT, ratom da rogor? ra mohyveboda am cvlilebas Sedegad?). SemoqmedebiTi wera: TxrobiTi teqstis Sedgena (piroba: `moifiqreT da gadmoeciT ambavi Semdegi sayrdenebis gamoyenebiT: saTvale, myefare ZaRli, saxanZro manqana. ambavi daasa­TaureT~) (saWiroebisamebr, sayrdenebi SesaZlebelia Seicvalos).sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:adamianis cxovrebaze, cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiT­xebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);adamianis cxovrebaze/cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Jan­ris teqstebs Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);adamianis cxovrebaze/cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);sakuTari cxovrebiseuli gamocdilebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

Page 25: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

25

mkvidri warmodgenebi:adamianis cxovrebaze, cxovrebiseul gamocdilebaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi. adamianebis cxovrebiseuli gamocdileba SesaZlebelia gansxvavdebodes erTmaneTisgan.avtoris, personaJis/lirikuli gmiris cxovrebiseuli gamocdileba mexmareba realuri cxovrebis sxvadasxva perspeqtividan gaazrebaSi, adamianebis/sakuTari Tavis ukeT Secno­baSi, literaturuli gamocdilebis gamdidrebaSi. mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon adamia­nis cxovrebiseuli gamocdileba, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTx­veli. cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad, masze azris gamo­saxatavad SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli literaturis, teqstis ele­mentebis, enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebis, kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gadmovce sakuTari cxovrebiseuli gamocdileba, SemiZlia gamoviyeno nas­wavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

2. Tema: siyvaruli

Tema: siyvaruli

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebigalaktion tabiZe, `qari qris~, `gagondeba Tu ara~;ana kalandaZe, `vaJao, dilis mzis sxivo~.

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

rogor gamoxataven adamianebi siyvaruls? rogor SeiZleba amovicnoT namdvili siy­varuli?ramdenad cvlis/ar cvlis adamians siyvaru­li da ratom? ra mimarTebaa siyvarulsa da msxverplis gaRebas/sxvis msaxurebas Soris? ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs siyvarulTan dakavSirebiT?ramdenad mexmareba mwerlis/lirikuli gmiris emociebis, sulieri gamocdilebis gacnoba? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ratom weren mwerlebi siyvarulze? / rato­maa siyvaruli erT-erTi umTavresi Tema yve­la droisa da kulturis literaturasa da xelovnebaSi?ra msgavseba-gansxvavebaa siyvarulze Se­qmnil teqstebs Soris? riTia isini gan­pirobebuli?

Page 26: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

26

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:leqsis analizi (werilobiT).konkursi gamomsaxvelobiT kiTxvaSi.personaluri gamoxmaureba/STabeWdileba: (mag., galaktion tabiZis, ana kalandaZis leqse­bze). alternatiuli formis teqsti galaktion tabiZis leqsis – `qari qris~ – mimarT piradi damokidebulebis, STabeWdilebis gamosaxatavad: mag., naxati/kolaJi, musikaluri klipi;prezentacia: `erTi grZnoba, ori kultura~ (siyvarulTan dakavSirebul 5-7 frazeolo­gizmze qarTul da moswavlisTvis nacnob ucxour enaSi: Sedareba, daskvnis gamotana/Se­jameba).sainformacio prezentacia: `siyvarulis gamxela~ – siyvarulis gamxelis/gamoxatvis tradiciebi sxvadasxva kulturaSi (Sedareba, daskvnis gamotana).prezentacia: `yvelaze STambeWdavi istoria siyvarulze~ (moswavlis mier SerCeuli nawar­moebis an filmis safuZvelze).sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:siyvarulze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);siyvarulze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansxvave­bebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);siyvarulze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);siyvarulze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli eno­brivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:siyvarulze Seqmnilia gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi.sxvadasxva epoqaSi (/kulturaSi) Seqmnil teqstebSi SesaZlebelia asaxuli iyos gansxvave­buli damokidebulebebi/warmodgenebi siyvarulze.mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon Tavian­Ti damokidebuleba siyvarulis mimarT, siyvarulTan dakavSirebuli gancdebi da qmedebe­bi, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTxveli. mwerlis, lirikuli gmiris / personaJis emociebis, sulieri gamocdilebis gacnoba mex­mareba adamianis Sinagani samyaros gacnobaSi, sakuTari Tavis ukeT SecnobaSi.siyvarulze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis elemen­tebis, enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da strategiebis codna.imisaTvis, rom warmovadgino/gavaziaro sakuTari mosazrebebi da ideebi siyvarulze, Semi­Zlia gamoviyeno naswavli /nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 27: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

27

3. Tema: megobroba

Tema: megobroba

teqstebi SeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvalis­winebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

vis SeiZleba vuwodoT namdvili megobari? ras eZebs adamiani megobarSi, sxva adamianSi? ramdenad cvlis adamians sxvebTan urTier­Toba? rogor umegobrdebian adamianebi erT­maneTs? ra aris saWiro imisTvis, rom viyoT kargi megobari?ratomaa, rom adamians zogjer uZneldeba megobrebis SeZena?rogor SevinarCunoT megobrebi? rogor ag­vareben megobrebi uTanxmoebas? ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs megobrobasTan dakavSirebiT?ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?ra msgavseba-gansxvavebaa megobrobaze Se­qmnil teqstebs Soris? riTia isini gan­pirobebuli?

Page 28: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

28

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:diskusia: `ra ganasxvavebs namdvil megobars cru megobrisgan?~ (piradi mosazrebebis ga­moTqma da axsna-dasabuTeba – magaliTebis moyvaniT piradi an/da literaturuli gamoc­dilebidan). weriTi namuSevari: `axseniT, rogor gesmiT gamonaTqvami: `imisTvis, rom gyavdes kargi megobari, Sen Tavad unda iyo kargi megobari~. moiyvaneT magaliTebi Tqveni mosazrebis da­sasabuTeblad~. weriTi namuSevari: `namdvili megobari~ – moswavle gamoxatavs pirad Tvalsazriss imaze, Tu ra Tvisebebi gamoarCevs namdvil megobars, an: qmnis TxrobiT teqsts piradi gamocdilebidan imaze, Tu ra realuri daxmareba aRmouCina mas megobarma. SemoqmedebiTi wera: `Cemi saukeTeso megobari~ – situacia: moswavle aRwers sakuTar Tavs ojaxis cxovelis – ZaRlis, katis, sxv. – TvalTaxedvidan – imis gaTvaliswinebiT, Tu moswav­lis ra maxasiaTeblebze `moyveboda~ es cxoveli, ra konkretul faqtebs `gaixsenebda~ maTi urTierTobidan. SemoqmedebiTi wera 2: `Cemi saukeTeso megobari~ – moswavle aRwers sakuTar Tavs Tavisi megobris TvalTaxedvidan, imis gaTvaliswinebiT, Tu ra konkretul Tvisebebze gaamaxvileb­da yuradRebas megobari, ra konkretul faqtebs gaixsenebda maTi megobrobidan da a.S. sakuTari mosazrebis gamoxatva: ̀ gamoTqviT Tvalsazrisi Semdeg mosazrebaze: ̀ cifruli te­qnologiebis ganviTarebis xanaSi megobrebTan cocxalma komunikaciam aqtualoba dakarga~. daasabuTeT Tqveni Tvalsazrisi konkretuli magaliTebis moyvaniT.~Tvalsazrisis gamomxatveli namuSevari: `rogor fiqrobT, ra ufro mniSvnelovania adami­anisTvis – virtualuri megobrebi Tu realuri megobrebi? daasabuTeT Tqveni Tvalsazrisi magaliTebis moyvaniT~.proeqti `erTi sityvis enciklopedia~ (slaidSou prezentaciis an xelnaweri/nabeWdi saxiT, e.w. didi wignis formatSi) – sityva `megobari~ an: `megobroba~. SesaZlo rubrikebi: sityvis leqsikuri mniSvneloba   (afiqsebis gamoyofiT); etimologia; Sesatyvisebi qarTvelur eneb­Si, Targmani moswavlisTvis nacnob ucxour enaze; am sityvidan/fuZidan nawarmoebi sityve­bi, daxarisxebuli metyvelebis nawilebis mixedviT (megobruli, megobroba, samegobro), Se­sityvebebi  (ojaxis megobari, bavSvobis megobari, axlo megobari); sinonimebi da antonimebi; andazebi; moswavlis azriT, saukeTeso citatebi an/da gamonaTqvamebi megobarze/megobroba­ze; megobarze/megobrobaze dawerili saukeTeso literaturuli nawarmoebi, mag., moTxroba, leqsi, igavi (moswavlis SerCeviT); sityvis saukeTeso vizualuri reprezentacia (moswavlis mier SerCeuli an miznobrivad Seqmnili), daskvna (masalis SerCevisas SesaZlebelia sxvadasx­va formatis (beWduri an eleqtronuli), periodisa da tipis leqsikonebis (mag., sulxan-saba orbelianis `sityvis konis~, Tanamedrove ganmartebiTi leqsikonebis, sinonimTa leqsikoni­sa da a.S.) gamoyeneba). sainstruqcio teqsti: `rogor movamzadoT koqteili `idealuri megobari~ (moswavle moifiqrebs koqteilis `ingredientebs~, romlebSic asaxuli iqneba, misi azriT, idealuri megobris Tvisebebi. mag.,: erTguleba, ganaTleba, iumoris grZnoba, xalisianoba, Cacmulo­bis stili, interesebi: saTavgadasavlo wignebis, musikis konkretuli stilis, sportis ro­melime saxeobis siyvaruli. moswavles SeuZlia, mofiqrebul `ingredientebs~ mianiWos wona. mag., erTguleba – 40%, fexburTis siyvaruli – 15%, rokmusikis siyvaruli – 20% da a.S.).SemoqmedebiTi wera: varianti 1 – leqsis SeTxzva namdvil megobarze/WeSmarit megobrobaze (maswavleblis mier SeTavazebul CarCo-sqemaze dayrdnobiT).varianti 2 – TxrobiTi teqstis Sedgena (piroba: moifiqreT da gadmoeciT ambavi, romelsac daasrulebT Semdegi winadadebiT: `amis mere megobris rCevas yovelTvis viTvaliswineb~. am­bavi daasaTaureT). sxv.

Page 29: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

29

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:megobrobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);megobrobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansxvave­bebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);megobrobaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxat­va (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);megobrobaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli eno­brivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:megobrobaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi.teqstebSi SesaZlebelia asaxuli iyos gansxvavebuli warmodgenebi megobrobaze. mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon mego­brobis konkretuli magaliTebi, TavianTi damokidebuleba megobrobis mimarT, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTxveli. megobrobaze Seqmnili literaturis gacnoba mexmareba realuri cxovrebis ukeT gacnoba­Si, sxvebTan urTierTobaSi.megobrobaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad, masze azris gamosaxatavad SemiZlia gamoviyeno teqstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom warmovadgino/gavaziaro Cemi mosazrebebi, ideebi, damokidebulebebi mego­brobaze, SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cne­bebisa da sakiTxebis codna.

Page 30: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

30

sazogadoebaSi Tanacxovreba

1. Tema: piraduli da sazogadoebrivi/piraduli da saxelmwifoebrivi

piraduli da sazogadoebrivi/saxelmwifoebrivi

savaldebulo nawarmoebebiWabua amirejibi, `daTa TuTaSxia~: mose zamTaraZis naambobi.arasavaldebulo teqstebiteqstebi SeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvalis­winebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ras niSnavs, iyo sazogadoebis wevri?ra mimarTebaa individualur Tavisuflebasa da sazogadoebriv pasuxismgeblobas Soris? ra mimarTebaa calkeuli adamianis pirad cxov rebas/keTildReobasa da sazogadoebis, qveynis cxovrebas/keTildReobas Soris? rogor SeuZlia calkeul adamians wvlilis Setana sazogadoebis/qveynis cxovrebaSi?rogor/ra gziTaa SesaZlebeli Zalauflebis gamoyeneba adamianis/sazogadoebis sakeTil­dReod? ratomaa mniSvnelovani totalitarul Za­lauflebaze Seqmnili literaturis gacno­ba?ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ramdenad SeuZlia literaturas sazogadoe­baze gavlenis moxdena?

Page 31: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

31

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:proeqti: `sairmis tyis reJimi: gamogonili sinamdvile~ (teqstis gaazreba istoriidan cnobili totalitaruli reJim(eb)is WrilSi: paralelebi, aluziebi, SedarebiTi analizi, daskvna. samuSaoebi SesaZlebelia Catardes 3 rubrikis safuZvelze: mmarTvelis kulti, totaluri jaSuSobis meqanizmi, damokidebuleba sxvagvarad moazrovneebTan). proeqtis Sedegebis prezentacia. werili avtors: mag., werili Wabua amirejibs (teqstTan dakavSirebuli fiqrebis, STabe­Wdilebebis, mosazrebebis gaziareba). alternatiuli formis teqstebi wakiTxulis mimarT piradi damokidebulebis gamosaxata­vad: mag., plakati, an: posteri totalitarizmze;teqstis gagrZeleba: moswavleebi warmoidgenen: ra moxdeboda sairmis tyeSi arqifos gar­dacvalebis Semdeg – mag., gagrZeldeboda Tu ara diqtatura da vin iqneboda diqtatori, rogor gagrZeldeboda konkretuli personaJebis cxovreba, ra bedi eweoda Tabagars (ze­pirad, mosazrebebis axsna-dasabuTeba teqstis monacemebis moSveliebiT).teqstTan dakavSirebuli varaudebis gamoTqma: moswavleebi warmoidgenen, ra uZRoda win sairmis tyis Temis Camoyalibebas (fokusirebiT imaze, Tu ra faqtorebi uwyobs xels to­talitarul Zalauflebas: sxvebisgan izolirebuloba, SiSi/daucvelobis gancda, undob­loba erTmaneTis mimarT, sxv.). roluri kiTxva, inscenireba: arqifo seTurTan vaxSmobis epizodi (`daTa TuTaSxia~). personaluri gamoxmaureba/STabeWdileba nawarmoebze (werilobiT).teqstis Secvla (`daTa TuTaSxias~ epizodis safuZvelze) – moswavleebi moifiqreben epi­zodis dasasrulis gansxvavebul versias. Wabua amirejibis teqstis Sedareba Sesabamisi epizodis ekranizebul versiasTan (reJisori: g. lorTqifaniZe, 1978 w.). maT Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena imaze fokusirebiT, Tu ra efeqts axdens kinoteqstisTvis damaxasiaTebeli unikaluri da specifikuri teqni­ka (mag., ganaTeba, xma/musika, feri, kameris kuTxe, plani, montaJi; kinoenis maxasiaTebeli: Cveneba Txroba-daxasiaTebis nacvlad, sxv.). weriTi namuSevari: `rogor SeiZleba gavigoT amerikis prezidentis, jon kenedis gamonaTq­vami: `nu ikiTxav, ris gakeTeba SeuZlia qveyanas CemTvis, ikiTxe – ris gakeTeba SemiZlia me Cemi qveynisTvis~. weriTi namuSevari: `me rom qveynis mmarTveli viyo~ (miTiTeba: `warmoidgineT, rom qveynis mmarTveli gaxdiT. rogori iqneboda Tqveni pirveli sami brZaneba. axseniT, ra sargeblobas moutanda isini sazogadoebas~. weriTi namuSevari: piradi Tvalsazrisis gadmocema (piroba: `sazogadoebis nawilis azriT, saTvalTvalo videokamerebi unda aikrZalos, radgan maTi arseboba uxeSad arRvevs adami­anis piradi cxovrebis xelSeuxeblobas. saTanado magaliTebis moyvaniT daeTanxmeT am mo­sazrebas an uaryaviT igi~).proeqti `ena da media~ (5 yvelaze gavrcelebuli enobrivi Secdomis aRmoCena socialur Tematikaze Seqmnili mediamasalis enobrivi analizis safuZvelze) – monacemebis moZie­ba, daxarisxeba-gaanalizeba, daskvnebis gamotana (mag., gasaanalizeblad SesaZlebelia SevTavazoT sxvadasxva formatis bolo erTi kviris mediamasalebi. konkretuli konte­qstebis mowodeba SesaZlebelia masalis avtoris dasaxelebis gareSe (SeiZleba dasaxeldes mediasaSualebis saxelwodeba da masalis gamoqveynebis TariRi). sxv.

Page 32: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

32

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:adamianis da sazogadoebis urTierTmimarTebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamo­yenebiT (qarT.sab.1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze Seqmnili gansx­vavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab.6,9,10,11,12);piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze Seqmnili te­qstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab.7, 9, 10, 11);piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze sakuTari mo­sazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoye­nebiT (qarT.sab.5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab.12).

mkvidri warmodgenebi:piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi. piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze Seqmnili te­qstebis gacnoba mexmareba imaSi, rom gavacnobiero sazRvari piradul da sazogadoebriv sferoebs Soris, davimkvidro Cemi adgili sazogadoebaSi. totalitarul Zalauflebaze Seqmnili literatura macnobs uaryofiT/arasasurvel ga­mocdilebas, rac damexmareba Tavisuflebis/demokratiis faseulobis gaazrebaSi.mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton TavianTi mosazrebebi piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelebze, daarwmunon isini.piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoebrivis urTierTmimarTebaze Seqmnili lit­eraturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, teqstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi piradulisa da sazogadoebrivis/saxelmwifoe­brivis urTierTmimarTebaze, SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 33: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

33

2. Tema: danaSauli da pasuxismgebloba

1. Tema: pasuxismgebloba

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebi:ilia WavWavaZe, `sarCobelazed~;mixeil javaxiSvili, `eSmakis qva~;giorgi leoniZe, `natvris xe~: marita.

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturul-organizaciuli elementebienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

vin da rogor qmnis sazogadoebis warmodge­nas samarTlianobaze, samarTlian sasjel­ze? ra mimarTebaa samarTlianobasa da samar­Tals Soris?ras gulisxmobs adamianis pasuxismgebloba sazogadoebis mimarT an piriqiT? rogor da raSi vlindeba adamianis pasuxismgebloba sazogadoebis/qveynis mimarT? ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs samarTlianobasTan dakavSire­biT? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ra faqtorebi gansazRvravs avtoris/per­sonaJebis warmodgenebs individualur da sazogadoebriv pasuxismgeblobaze, dana­Saulsa da sasjelze? ra gavlenas moaxdenda (/ramdenad Secvlida) xedvis perspeqtivis Secvla nawarmoebSi aR­weril ambavs? ra msgavseba-gansxvavebaa am Temaze Seqmnil teqstebs Soris? riTia isini ganpirobebu­li? ramdenad da rogor damexmareba am Temaze Seqmnili literaturis codna realur cxov­rebaSi?

Page 34: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

34

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:nawarmoebis/nawarmoebis epizodis Sinaarsis Txroba (zepirad an/da werilobiT) –  mag., deta luri Txroba, mokle Sinaarsis Txroba, gamokrebili Sinaarsis Txroba, Txroba mTx­robelis SecvliT.debatebi: mag., debuleba – `sazogadoebasa da individs Soris konfliqtis SemTxvevaSi sazogadoebaa damnaSave~ (debulebis momxreTa da mowinaaRmdegeTa mosazrebebis wardge­na-dasabuTeba).werilobiTi recenzia teqstze: `sarCobelazed~.anotacia teqstze `eSmakis qva~ (SesaZlebelia sxvadasxva – avtoris, gamomcemlis, mkiTxve­lis – poziciidan);analitikuri weriTi namuSevrebi: Seswavlili teqstebis analizi, SedarebiTi analizi, per­sonaJ(eb)is daxasiaTeba. personaJis werili meore personaJis mimarT (`eSmakis qva~): situacia: sofios mama werils swers eqims imis asaxsnelad, Tu ram ganapiroba sofios mZime sulieri mdgomareoba. axali personaJis Semoyvana (`eSmakis qva~): mokle monologi (piroba: warmoidgineT, rom gaqvT saSualeba, mimarToT soflis mcxovreblebs. dafiqrdiT da moamzadeT mimarTva xalxisadmi, romliTac SeecdebiT adamianebis gamofxizlebas, SeCerebas). analitikuri weriTi namuSevrebi: Seswavlili teqstebis analizi, SedarebiTi analizi.situaciuri TamaSi: damarwmunebeli zepiri gamosvla (teqstis – `sarCobelazed~ – safuZ­velze). situacia – sasamarTlo. beJanis ̀ advokati~ cdilobs, rom CamoxrCobas gadaarCinos beJani, risTvisac mohyavs argumentebi (SesaZlebelia aqtivobis gafarToebac. mag., ̀ bralm­deblis~ SemoyvaniT. `bralmdebeli~ da `advokati~ daupirispirdebian erTmaneTs saTanado argumentebis moyvaniT). nawarmoebis gagrZeleba (teqstis – ̀ sarCobelazed~ – safuZvelze): mowafeebi warmoidgenen, rogor gagrZeleboda petres cxovreba (Seicvleboda Tu ara raime mis damokidebulebebSi, cxovrebis wesSi da misT.).personaJis gadawera: mowafeebi warmoidgenen, ra moxdeboda im SemTxvevaSi, Tuki marita icxovrebda Tanamedrove saqarTveloSi (zepirad an werilobiT). cxeli skami: mag., cicikores/maritas rolis morgebiT, an: maritas dRiuri.g. leoniZis moTxrobis Sedareba kinofilmTan `natvris xe~ (reJisori: T. abulaZe, 1976 w.). moTxrobis teqstsa da maritasTan dakavSirebul kinoepizodebs Soris msgavseba-gansxvave­bebis dadgena imaze fokusirebiT, Tu ra efeqts axdens kinoteqstisTvis damaxasiaTebeli unikaluri da specifikuri teqnika (mag., ganaTeba, xma/musika, feri, kameris kuTxe, plani, montaJi; kinoenis maxasiaTebeli: Cveneba Txroba-daxasiaTebis nacvlad da a.S.). mkiTxvelis dRiuri/blogi: mag., teqstis: `sarCobelazed~ kiTxvisas.4-taepiani leqsis dawera personaJze (mag., maritaze) maswavleblis mier SeTavazebul mar­tiv CarCo-sqemaze dayrdnobiT (maritas xedvis kuTxidan, pirvel pirSi). argumentirebuli ese: `zogierT qveyanaSi dRemde moqmedebs sikvdiliT dasjis kanoni gan­sakuTrebiT mZime danaSaulis CadenisTvis. dawereT, ramdenad gamarTlebulad migaCniaT am kanonis arseboba. daasabuTeT Tqveni Tvalsazrisi argumentebis moyvaniT~. sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:pasuxismgeblobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanali­zeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);pasuxismgeblobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);pasuxismgeblobaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);pasuxismgeblobaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

Page 35: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

35

mkvidri warmodgenebi:danaSaulsa da pasuxismgeblobaze mogviTxrobs gansxvavebuli Janrisa da tipis teqstebi. avtorebis, personaJebis/ambis gmirebis warmodgenebi danaSaulze, samarTlianobaze, pa­suxismgeblobis dakisrebis formebze/danaSaulsa da sasjelze SesaZlebelia araerT­gvarovani iyos.danaSaulze/pasuxismgeblobaze Seqmnili literatura mexmareba realuri cxovrebis sxva­dasxva perspeqtividan gaazrebaSi, realuri adamianebis ukeT SecnobaSi, literaturuli gamocdilebis gamdidrebaSi. mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom gamokveTon adamianisa da sazogadoebis pasuxismgeblobis problemebi, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarw­munon mkiTxveli. pasuxismgeblobis Temaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno pira­di gamocdileba, teqstis elementebis, enobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da kiTx­vis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi danaSaulisa da pasuxismgeblobis Temaze, Semi­Zlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiT­xebis codna.

3. Tema: urTierTobebi

urTierTobebi

teqstebi SeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvalis­winebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ra SeiZleba iswavlos ufrosma Taobam um­crosi Taobisgan an/da piriqiT? riT gansxvavdebian Taobebi erTmaneTisgan, riT hgvanan erTmaneTs? ramdenad specifikuria is problemebi, rom­lebic SeiZleba gvqondes me da Cems Tana­tolebs? riTia ganpirobebuli am prob­lemebis arseboba? ramdenad da rogoraa SesaZlebeli maTi gadaWra?rogor SeiZleba konfliqtis Tavidan aride­ba, marTva? ra msgavseba-gansxvavebaa Sinagan konfliqtsa da garegan konfliqts Soris? ratom da rogor TanamSromloben adamiane­bi? (/ra mimarTebaa megobrobasa da TanamS­romlobas Soris?)ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs adamianebs Soris urTierTo­bebTan dakavSirebiT? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? rogor SemiZlia gamoviyeno/ramdenad damex­mareba am Temaze Seqmnili literaturis gac­noba yoveldRiur cxovrebaSi?

Page 36: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

36

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:proeqti: `Taobebi erTmaneTis Sesaxeb~ (gamokiTxvis Catareba ufrosi Taobis warmomad­genlebsa da mozardebSi/TanatolebSi: kiTxvaris Sedgena, gamokiTxvis Catareba, pasuxebis gaanalizeba, analizis Sedegebisa da daskvnis warmodgena prezentaciis/zepiri moxsenebis saxiT). piradi Tvalsazrisis gamoxatva: `arsebobs mosazreba, rom nebismier konfliqts SeiZle­ba hqondes dadebiTi mxare. argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi~.TxrobiTi teqsti: `konfliqturi situacia~ (miTiTeba: `gviambeT konfliqtze Tqveni pira­di gamocdilebidan. daazusteT: sad da rodis moxda es konfliqti; vin iyvnen monawileebi; ra iyo konfliqtis sagani; rogor ganviTarda da dasrulda konfliqti; ra cxovrebiseuli gamocdileba SegZinaT konfliqtma, ra iswavleT konfliqtis Sedegad~).roluri TamaSi: `Cemi argumenti, Seni kontrargumenti~ (konfliqturi situaciis sxvada­sxva scenaris SeTavazeba argumentirebis unarebis ganviTarebaze fokusirebiT);sainstruqcio weriTi namuSevari: ̀ rogor aviridoT konfliqti mSoblebTan~ (4-5 konkretu­li instruqcia/rCeva TanatolebisTvis Tanxmlebi daskvniT, romelSic axsnili iqneba Se­Tavazebuli instruqciebis/rCevebis efeqturoba).weriTi namuSevari: `rogor aviridoT konfliqti SvilebTan~ (4-5 konkretuli instruqcia/rCeva 12-15 wlis mozardebis mSoblebisTvis, Tanxmlebi daskvniT, romelSic axsnili iqneba SeTavazebuli instruqciebis/rCevebis efeqturoba).Tvalsazrisis gamoxatva: `gamoxateT Tqveni pozicia iaponelimwerlis, haruki murakamis gamonaTqvamze: `adamianebs konfliqti umetesad mosdiT imitom, rom kargad ver ayalibeben TavianT mosazrebebs~. moiyvaneT magaliTebi Tqveni poziciis gasamyareblad~.sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:mozardebze, TaobaTa Soris urTierTobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris te­qstebis Seswavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoye­nebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);mozardebze, TaobaTa Soris urTierTobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris te­qstebs Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);mozardebze, TaobaTa Soris urTierTobaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT saku­Tari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);Tanatolebze, TaobaTa Soris urTierTobaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

Page 37: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

37

mkvidri warmodgenebi:ufrosi da umcrosi Taobebis cxovrebis stili, interesebi, SesaZleblobebi, movaleobebi, gamocdilebebi SesaZlebelia gansxvavdebodes erTmaneTisgan. TaobaTa Soris urTierTobaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi. Cems Tanatolebze Seqmnili literatura SeiZleba damexmaros konkretuli specifikuri problemebis gacnobierebasa da gadaWraSi, konfliqtis marTvaSi, literaturuli gamoc­dilebis gamdidrebaSi. mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon mo­zardebis specifikuri maxasiaTeblebi, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTxveli. mozardebze Seqmnili teqstebis ukeT gasagebad, maTze azris gamosaxatavad SemiZlia ga­moviyeno teqstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da strategiebis codna (enobrivi saSualebebis, gramatikis sakiTxebis, Janruli maxasiaTeblebisa da kiTxvis strategiebis codna.mozardebze Seqmnili literaturis, Tanatolebze Cemi mosazrebebis, sakuTari gamoc­dilebis gadmosacemad SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi litera­turis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

4. Tema: martooba

Tema: martooba

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebinikoloz baraTaSvili, `suli oboli~

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ratom gaurbis adamiani martoobas an piriqiT, ratom miiswrafvis martoobisken? riT SeiZleba iyos gamowveuli adamianis martooba? rogor, ra gziTaa SesaZlebeli martoobis daZleva? ra gavlenas axdens martooba adamianze, mis cxovrebaze?ramdenad metyvelebs sazogadoebaze misi damokidebuleba martosuli/gaucxoebuli adamianebis mimarT? ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs adamianis martoobasTan dakav­SirebiT? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ra msgavseba-gansxvavebaa martoobis Temaze Seqmnil teqstebs Soris? riTia isini gan­pirobebuli?

Page 38: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

38

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:konkursi gamomsaxvelobiT kiTxvaSi.leqsis analizi (werilobiT).warmosaxviTi interviu avtorTan: moswavle wers daaxl. 5-8 Riadaboloebian SekiTxvas ni­koloz baraTaSvilis mimarT da mis savaraudo pasuxebs.Temis – martooba – individualuri gaazrebis reprezentacia alternatiuli formebis ga­moyenebiT: kolaJis, posteris, slaidSous saxiT (SesaZloa musikaluri gaformebiT), masa­lis SerCevis principebis sityvieri axsna-ganmartebiT.weriTi namuSevari: rCevebi megobars (piroba: `warmoidgineT, rom Tqveni megobari ucxo garemoSi aRmoCnda da martod grZnobs Tavs. miswereT mas werili da urCieT, rogor moag­varos es problema~). sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:martoobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);martoobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansxvave­bebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);martoobaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxat­va (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);martoobaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli eno­brivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:adamianis martoobaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi. adamianebis martooba SeiZleba ganpirobebuli iyos sxvadasxva faqtoriT. mwerlebi arCeven sityvebs, frazebs, iyeneben mxatvrul xerxebs, raTa STambeWdavad asaxon adamianis martooba, moaxdinon gavlena mkiTxvelze. martoobis Temaze Seqmnili literatura mexmareba adamianis ukeT gacnobaSi, sxvebTan urTierTobaSi. martoobis Temaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis ele mentebis, enobrivi saSualebebis, kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi martoobis Temaze, SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

5. Tema: gmirebi

Tema: gmirebi

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebiilia WavWavaZe, `bazaleTis tba~, `ra giTxraT, riT gagaxaroT?~ (miTiTebuli saxiT)vaJa-fSavela, `kai yma~arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

Page 39: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

39

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

vis SeiZleba vuwodoT gmiri? ra zrdis/ayalibebs gmirs?ratom Cadian adamianebi gmirobas?ra msgavseba-gansxvavebaa gmirebs Soris? / maTze Seqmnil teqstebs Soris? ramdenad mexmareba mwerlis gamonagoni re­alurad momxdari gmirobis gageba-gaazreba­Si?ratom unda vicnobdeT gmirebs?ra mimarTebaa gmirsa da liders Soris? ratomaa, rom zogierTi gmiri farTodaa cnobili, zogierTi ki ara? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ra saSualebebi SemiZlia gamoviyeno imisT­vis, rom Sevqmna teqsti gmirze/gmirobis Temaze, warmovaCino Cemi codna, gamovxato piradi damokidebuleba gmiris/gmirobis mimarT?

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:mini-posteri `gmiri~: miTosuri/legendaruli gmiris cnebis individualuri gaazrebis asaxva (gmiris maxasiaTeblebis, mis mier ganvlili gzis etapebis aRniSvniT. SesaZlebelia saTanado vizualuri gamosaxulebebis gamoyenebiT).SemoqmedebiTi wera: warmosaxviTi gmiris Tavgadasavlis Txroba Semdegi punqtebis gaT­valiswinebiT: 1. boroteba, romelsac ebrZvis gmiri; 2. Zala/saSualebebi, romelTac iyenebs gmiri sabrZolvelad; 3. problemis gadaWra – borotebis damarcxeba (namuSevars SesaZlebe­lia hqondes komiqsis saxe).prezentacia: `xifaTiani gza~: SerCeuli zRapris gmirisa da miTosuri gmiris mier ganvli­li gzis ZiriTad etapebs Soris msgavseba-gansxvavebis dadgena, daskvnis gamotana, an: ori epoqa, ori gmiri (/ori kultura – ori gmiri)~ – sxvadasxva epoqis/kulturis or gmirs So­ris msgavseba-gansxvavebis dadgena, daskvnis gamotana. proeqti `Cveni drois kai yma~: gamokiTxvis Catareba gmiris cnebis transformaciaze da­sakvirveblad. moswavleebi warmoadgenen vaJa-fSavelas, iliasa da Tanamedrove epoqis adamianebis mosazrebaTa msgavseba-gansxvavebis amsaxvel Semajamebel daskvnas (zepiri prezenta ciis saxiT);proeqti: `vaJas `kai yma~ da xalxuri poezia~ (SerCeuli 3-4 xalxuri leqsisa da `kai ymis~ SedarebiTi analizi: msgavseba-gansxvavebebis gamovlena gmiris/vaJkacis pirovnuli maxa­siaTeblebis, aseve leqsebis metruli sazomis kuTxiT, daskvnis gamotana). proeqtis Sede­gebis prezentacia.miniposteri `Tanamedrove gmiri~: cneba `Tanamedroveobis gmiris~ individualuri gaazre­bis reprezentacia: gmiris yvelaze arsebiTi 3-4 maxasiaTeblis/Tvisebis amsaxveli vizual­uri masalis (fotoebis, ilustraciebis, naxatebis) miniposterze warmodgena ganmartebiTi warwerebis TanxlebiT. diskusia/debatebi: `gmiri yovelTvis pasuxobs Tavisi epoqis moTxovnebs~ – aRniSnuli poziciis mxardamWerTa da uarmyofelTa poziciis gamoxatva-dasabuTeba. weriTi namuSevari:`uCinari gmiri Cven gverdiT~ – farTo sazogadoebisTvis ucnob, ama Tu im kuTxiT gamorCeul adamianze mokle biografiuli narkvevis Sedgena.weriTi namuSevari: `Cemi gmiri~ (SesaZlo piroba: daasaxeleT adamiani, romelsac gansa­kuTrebulad, TqvenTvis misabaZad miiCnevT. aRniSneT: riTia es piri TqvenTvis gamorCeuli; misi saqmeebidan romeli migaCniaT yvelaze mniSvnelovnad da ratom; konkretulad, raSi isurvebdiT mis mibaZvas (konkretuli Tvisebebisa Tu saqmeebis dasaxelebiT).weriTi namuSevari `interviu Cems gmirTan~ – kiTxva-pasuxi moswavlis mier SerCeul pirTan (SesaZlebelia e.w. warmosaxviTi intervius saxiT). prezentacia: `yvelaze STambeWdavi ambavi gmirobaze~ – wigni/filmi gmirze/gmirobaze, ro­melmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina moswavleebze (moswavleTa SerCeviT).

Page 40: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

40

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos: gmirebze/gmirobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanali­zeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);gmirebze/gmirobaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);gmirebze/gmirobaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);gmirebze/gmirobaze Seqmnili sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:gmirebi dadebiT gavlenas axdenen sazogadoebaze, ukeTesobisken cvlian adamianebis/qvey­nis cxovrebas udidesi Zalisxmevis, SesaZloa, Tavganwirvis fasad. gmirebze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi.gmirebs aqvT saerTo da gansxvavebuli niSan-Tvisebebi, konkretuli gmiris saxes gansaz­Rvravs epoqa (/kultura).gmirebi gviCveneben, rom adamianis SesaZleblobebi amouwuravia, gmirad gaxdomis poten­ciali yvela adamians aqvs. avtorebi iyeneben kompoziciur elementebsa da enobriv-gamomsaxvelobiT saSualebebs gmiris saxis warmosaCenad, mkiTxvelis dasarwmuneblad, STabeWdilebis gasaZliereblad.avtoris mier gamoyenebuli sityvebis, frazebis safuZvelze SesaZlebelia amovicnoT misi Sexedulebebi, damokidebulebebi gmiris/gmirobis mimarT.gmirobis Temaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis ele­mentebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi gmirebsa da gmirobaze, SemiZlia gamoviyeno pi­radi gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 41: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

41

II Tematuri bloki – samyaros Secnoba, axlis ZiebamSobliuri samyaro

1. Tema: samSoblo

samSoblo

sakiTxavi masalasavaldebulo nawarmoebebileonti mroveli, `ninos cxovreba~: mirian mefis nadiroba da mzis dabneleba; nikoloz baraTaSvili, `bedi qarTlisa~;akaki wereTeli, `ganTiadi~, `Tornike erisTavi~, `baSi-aCuki~;galaktion tabiZe, `wamye beTaniisaken~, `mamuli~;konstantine gamsaxurdia, `mTvaris motaceba~: fragmenti qarTul anbanze (miTiTebuli saxiT);kolau nadiraZe, `25 Tebervali~.

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (konkretuli konteqs­tis Sesabamisad)

ra aris samSoblo? ratom da riTia samSob­lo mniSvnelovani/gansakuTrebuli adamia­nisTvis? (/ramdenad da rogor zemoqmedebs mSobliuri qveyana adamianze, mis Camoyali­bebaze?) ras niSnavs, iyo samSoblo qveynis Svili? rogor/raSi vlindeba samSoblos siyvaru­li? riTia Cemi samSoblo saintereso, RirsSesa­niSnavi? ra faqtorebi gansazRvravs mravalferovani qveynis erTianobas? (/ratomaa mniSvnelo­vani qveynis erTianoba?)ras gvaswavlis warsuli Tanamedroveobis Sesaxeb? (/ratomaa mniSvnelovani warsulis codna?)ramdenad da rogor SeiZleba istoriul Temaze Seqmnili mxatvruli nawarmoebiT viswavloT mSobliuri qveynis warsuli? (/ra msgavseba-gansxvavebaa istorikosisa da mwerlis damokidebulebebSi istoriuli wya ros/realuri sinamdvilis mimarT?ramdenad da rogoraa dRes SesaZlebeli, vizrunoT qveynis xvalindel dReze? ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs samSoblosTan dakavSirebiT? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ra msgavseba-gansxvavebaa samSoblos Temaze daweril teqstebs Soris? riTia isini gan­pirobebuli? ras maswavlis samSoblos Temaze Seqmnili literatura?

Page 42: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

42

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:nawarmoebis/nawarmoebis epizodis Sinaarsis Txroba (zepirad an/da werilobiT) – mag., detaluri Txroba, mokle Sinaarsis Txroba, gamokrebili Sinaarsis Txroba, Txroba mTxrobelis SecvliT.diskusia nawarmoebis safuZvelze: `ramdenad gamarTlebuli iyo erekle mefis arCevani?~, an: `ra ufro mniSvnelovania qveynisTvis – mSvidoba Tu Tavisufleba?~ (n. baraTaSvilis nawarmoebis safuZvelze), an: literaturuli samsjavro – erekle mefis gadawyvetilebasTan dakavSirebiT. nawarmoebis rekomendacia: `baSi­aCuki~ (ratom aris sasurveli, rom sxvebmac waikiTxon es nawar­moebi (werilobiT an zepiri gamosvlis saxiT).qali personaJebi `baSi­aCukis~ mixedviT (SesaZlo rubrikebi: qalisa da mamakacis socialuri rolebi, qalis monawileoba qveynis/sazogadoebis cxovrebaSi (ramdenad da rogor monawile­obs), avtoris damokidebuleba qali personaJebis mimarT, mag.: avtoris enobrivi arCevani qal personaJebze saubrisas da a.S.). `baSi­aCukis~ teqstis Sedareba ekranizebul versiasTan (reJisori: l. esakia, 1956 w.). maT Soris msgavseba­gansxvavebebis dadgena imaze fokusirebiT, Tu ra efeqts axdens kinoteqstisTvis da­maxasiaTebeli unikaluri da specifikuri teqnika (mag., ganaTeba, xma/musika, feri, kameris kuTxe, plani, montaJi; kinoenis maxasiaTebeli: Cveneba Txroba­daxasiaTebis nacvlad; dakvirveba imaze, Tu teqstidan ra epizodebia SerCeuli filmSi da ratom, sxv.). mkiTxvelis dRiuri/blogi: mag., `bedi qarTlisas~, `baSi­aCukis~ kiTxvisas.nawarmoebis anotacia: `Tornike erisTavi~ (avtoris saxeli, gvari, teqstis saxelwodeba, Tema, vin arian mTavari personaJebi, ra aris dedaazri? ra gakveTils gvaZlevs es teqsti, saukeTeso adgilebis aRniSvna, misT.).proeqti: qali istoriaSi (istoriul Temaze Seqmnili literaturis mixedviT) – masalis moZieba, monacemebis daxarisxeba­gaanalizeba, Sefaseba Tanamedrove perspeqtividan (qalis tradiciul da Tanamedrove socialur rolebs Soris msgavseba­gansxvavebebis aRniSvniT), daskvnis gamota­na, Sedegebis prezentacia. interviu personaJTan: moswavle wers kiTxvebs SerCeuli personaJis mimarT da mis savaraudo pasuxebs (daaxl. 6­8 Riadaboloebiani SekiTxva da pasuxi).personaJis CV an avtobiografia, dawerili personaJis mier. mag., Tornike erisTavis, baSi­aCu­kis (ak. wereTlis `Tornike erisTavi~, `baSi­aCuki~).konkursi gamomsaxvelobiT kiTxvaSi: mag., akakis `ganTiadi~ gamometyvelebiTi wakiTxviT. nacnobi leqsis audio/audiovizualuri Canawerebis mosmena da msjeloba mosmenilze (ra emo­ciebs aRZravs mosmenili, ras da rogor gamokveTs deklamatori, rogor/ra saSualebebiT cdi­lobs msmenelze gavlenis moxdenas, ganwyobis Seqmnas, ramdenad aRwevs mizans; zogadad, misaRe­bia Tu ara maTTvis amgvari interpretacia da ratom, sxv.). analitikuri weriTi namuSevrebi: calkeuli nawarmoebis analizi (zogadi analizi da/an SeTava­zebuli sakiTxis mixedviT), personaJ(eb)is daxasiaTeba.pres­daijestis gamoSveba: ak. wereTlis `Tornike erisTavis~ monacemebze dayrdnobiT 979 wlis Rirssaxsovari movlenebis `Tanadrouli~ pres­daijestis gamoSveba tradiciuli sagazeTo ru­brikebis mixedviT (`politika~, `garToba da dasveneba~, `kultura~, `elitaruli qronika~, sxv.), `gamocemis~ TariRis miTiTebiT. piradi poziciis gamoxatva: `qarTveli mwerlis, niko lorTqifaniZis, nawarmoebSi `litera­turuli saRamo~ mwerali am sityvebiT mogvmarTavs: `mouareT saqarTvelos!~. rogor fiqrobT, piradad Tqven ra SegiZliaT moimoqmedoT mwerlis mowodebis sapasuxod? (moiyvaneT konkre­tuli magaliTebi)~. kvleviTi proeqti: `literatura da istoria~ (nawarmoebSi asaxuli epoqis da/an personaJebad gamoyvanili istoriuli pir(eb)is Sesaxeb Seswavlil nawarmoebTan kavSiris damyarebiT (mag., ramdenad realisturad, SemoqmedebiTad, sxv. asaxavs Seswavlili nawarmoebi Sesabamis epoqas), samuSaos Sedegebis prezentacia. personaJis dRiuri: personaJis rolis morgebiT, sul mcire, 4­5 dRiuris Canaweris Sedge­na, romlebSic asaxuli iqneba teqstSi aRwerili ambebi/movlenebi arCeuli personaJis xedvis kuTxidan/poziciidan, misi grZnobebi/gancdebi. werili avtors: werilis tradiciuli formatis dacviT avtorisTvis wakiTxuliT aRZruli fiqrebisa da Sefasebebis (dadebiTisa Tu uaryofiTis) gaziareba: ra iyo misaRebi, ra­ara (epoq­is/istoriuli pirebis warmoCenaSi, interpretaciaSi), piradi damokidebulebis warmoCena per­

sonaJebis, avtoris poziciis mimarT (mag., werili `bedi qarTlisas~ avtors).aRweriTi teqsti: ̀ Cemi saxli~ (piroba: ̀ aRwereT saxli, sadac gaizardeT. aRwerisas SeecadeTga­moiyenoT mravalferovani detalebi, romlebic aRiqmeba sxvadasxva SegrZnebiT: mxedvelobiT, smeniT, ynosviT, gemoTi, SexebiT).

Page 43: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

43

aRweriTi teqsti: `sayvareli adgilebi~ (instruqcia: aRwereT is adgilebi, romlebic yvelaze metad mogwonT Tqvens qalaqSi, sofelSi. aRniSneT, ratomaa/riTia isini mimzidveli TqvenTvis. SeecadeT gamoiyenoT mravalferovani detalebi, romlebic aRiqmeba sxvadasxva SegrZnebiT~). teqstis recenzireba: wakiTxulze refleqsiis Sedegebis, kiTxviT aRZruli fiqrebis, Sefase­bebis warmodgena, yvelaze mniSvnelovani/Rirebuli epizodebis/scenebis aRniSvna Sesabamisi ganmartebiT (recenziis safuZvelze SesaZlebelia zepiri moxsenebis momzadebac klasisTvis warsadgenad).SemoqmedebiTi wera: istoriuli wyaros (mag., saaRmSeneblo epigrafikuli warweris) safuZvelze mcire zomis TxrobiTi teqstis Sedgena (mag., `eklesiis agebis ambavi~) – warweraSi moxseniebuli pir(eb)isa da gamogonili personaJ(eb)is gamoyenebiT.proeqti: `qarTuli mwignobroba~ (mag., damwerlobis etapebze, anbanis saxeobebze, Zveli qar­Tuli mwignobrobis kerebze). proeqtis Sedegebis warmodgena prezentaciis/weriTi namuSevris saxiT. proeqti: `Cemi mxaris leqsika~ (ganmartebiTi leqsikonis Sedgena mSobliuri qalaqis/soflis mcxovrebTa cocxal metyvelebaze dakvirvebiT: daaxloebiT 10­12 erTeulis SerCeva, saTanado axsna­ganmartebebis moyvana, magaliTebis/konteqstebis damowmeba). imitaciuri TamaSi: `Cemi qveyana~ (situacia: moswavleebi moirgeben maspinZl(eb)isa da ucxoeli stumr(eb)is rolebs. `maspinZeli~ esaubreba `stumars~ da uxsnis, riTia saqarTvelos gacnoba saintereso/mniSvnelovani, ra gamocdilebas SesZens es stumars – kiTxva­pasuxis formatSi). proeqti: teqsti da ena – istoriul Tematikaze Seqmnili mxatvruli da aramxatvruli teqstebis (mag., istoriuli wyaros, saswavlo­samecniero, publicisturi teqstebis, moTxrobis) enobrivi analizi: monacemebis moZieba, SedarebiTi analizis Catareba, daskvnebis gamotana, Sedegebis prezentacia).proeqti: `saqarTvelos megzuri~ (gzamkvlevis Seqmna saqarTveloze, an: mis erT­erT regionze, an: qalaqze rukisa da ilustraciebis gamoyenebiT, konkretuli rubrikebis mixedviT: mag., xe­lovneba da kultura – muzeumebi, mniSvnelovani Zeglebi; kveba; dasveneba, garToba; klimati; transporti/gadaadgileba). sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:mSobliur qveyanaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanali­zeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);mSobliur qveyanaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);mSobliur qveyanaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);mSobliur qveyanaze sakuTari mosazrebebis/damokidebulebebis gaziarebis mizniT te­qstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:Cems mSobliur qveyanaze dawerilia gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi. avtorebi sxvadasxva kuTxiT warmogvidgenen Cems mSobliur qveyanas. teqstebSi SesaZlebelia asaxuli iyos gansxvavebuli warmodgenebi samSobloze, gansxvave­buli damokidebulebebi samSoblos mimarT. warsulze dawerili literatura mexmareba Cemi qveynis Tanamedroveobis ukeT gagebaSi. mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gviCvenon, ra aris maT­Tvis samSoblo, gamoxaton TavianTi damokidebuleba samSoblos mimarT, moaxdinon STabe­Wdileba mkiTxvelebze, daarwmunon isini.Cems qveyanaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis elemen­tebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi samSobloze, gamovxato piradi damokidebule­ba samSoblos mimarT, SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi litera­turis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 44: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

44

bunebasTan urTierToba

1. Tema: adamiani da buneba

adamiani da buneba

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebivaJa-fSavela, `xmeli wifeli~.arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ratom uwodeben adamians bunebis Svils/qmni lebas?ra da rogor SeiZleba viswavloT bunebis­gan?ratom da rogor unda mivaRwioT Tanxmobas/harmonias bunebasTan?ratomaa buneba STagonebis wyaro mwerlebis­Tvis, sxva xelovanebisTvis?ra gavlenas axdens teqnologiebis ganvi­Tareba bunebaze, Cvens cxovrebaze?ras gvaswavlis adamianisa da bunebis urTi­erTobaze Seqmnili teqstebi? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ramdenad damexmareba adamianisa da bunebis urTierTobaze Seqmnili teqstebi yovel­dRiur cxovrebaSi?

Page 45: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

45

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:diskusia/debatebi: a) debuleba: `zooparkebi unda aikrZalos~; b) `cxovelebze eqsperimen­tebis Catareba unda aikrZalos~ (aRniSnuli debulebebis momxreTa da mowinaaRmdegeTa mo­sazrebebis gamoTqma-dasabuTeba, interaqcia).weriTi namuSevari: `axseniT induri gamonaTqvami: `dedamiwa ar aris mSoblebisgan miRebu­li memkvidreoba, is Cven Svilebisgan visesxeT~.weriTi namuSevari: `gamoxateT piradi Tvalsazrisi Semdeg gamonaTqvamze: `bunebas Seu­Zlia iarsebos adamianis gareSe, magram adamiani bunebis gareSe ver iarsebebs~. moiyvaneT magaliTebi Tqveni mosazrebis dasasabuTeblad~. SemoqmedebiTi wera: Canaxati `wvimaSi~, `roca Tovs~. analitikuri weriTi namuSevari (Seswavlili teqstebis analizi).weriTi namuSevari: `bunebis saocreba~ (miTiTeba: `aRwereT yvelaze gasaocari sagani an movlena, romelic bunebaSi ginaxavT. axseniT, riT iyo is TqvenTvis gasaocari an gansa­kuTrebuli~). mediaproeqti: ̀ cxovelebis Tema mediaSi~ (beWdur/eleqtronul presaSi, radio- da telega­dacemebSi cxovelebTan damokidebulebis amsaxveli masalis moZieba, gaanalizeba, daskvnis gamotana da Sefaseba. mag., mawanwala cxovelebis problematikasTan dakavSirebuli masali­sa).proeqti: teqsti da ena – bunebis Tematikaze dawerili mxatvruli da aramxatvruli te­qstebis (mag., saswavlo-samecniero, publicisturi teqstebis, moTxrobis, sxv.) enobrivi analizi: monacemTa moZieba, SedarebiTi analizis Catareba, daskvnebis gamotana, Sedegebis prezentacia). proeqti `bunebis saocrebani~: 4-5 bunebis Zegli saqarTveloSi (ilustrirebuli gza­mkvlevis Seqmna gzamkvlevis tradiciuli rubrikebis gamoyenebiT).proeqti `erTi  sityvis enciklopedia~  (slaidSou prezentaciis an xelnaweri/nabeWdi sa­xiT, e.w. didi wignis formatSi) – sityva `wyaro~, an `wyali~. SesaZlo rubrikebi: sityvis le­qsikuri mniSvneloba; etimologia; Sesatyvisebi qarTvelur enebSi; Targmani moswavlisT­vis nacnob ucxour enaze; sinonimebi; kompozitebi (mag., wyaluxvi, wyalwyala, miwa-wyali); sityvidan/fuZidan nawarmoebi geografiuli saxelebi (mag., dedofliswyaro, muxaTwyaro, wyalwiTela, cxeniswyali, abaSiswyali, wyarotkrebi); Sesityvebebi (mag., wyarosaviT anka­ra); frazeologizmebi (mag., wyalSi gadayra); wylis/wyaros xmianobasTan dakavSirebuli si­tyvebi (mag. rakraki, CuxCuxi, Cxriali/Sxriali); gamocanebi, andazebi; saukeTeso citatebi an/da gamonaTqvamebi (moswavlis SerCeviT); saukeTeso literaturuli nawarmoebi – leqsi, moTxroba (moswavlis SerCeviT); sityvis saukeTeso vizualuri reprezentacia (moswavlis mier SerCeuli an Seqmnili), daskvna (masalis SerCevisas SesaZlebelia sxvadasxva formatis (beWduri an eleqtronuli), periodisa da tipis leqsikonebis (mag., sulxan-saba orbelia­nis ̀ sityvis konis~, Tanamedrove ganmartebiTi leqsikonebis, sinonimTa leqsikonisa da a.S.) gamoyeneba). werilobiTi ukukavSiri musikalur nawarmoebze: moswavleebi ismenen bunebis Temaze Seqm­nil erT-erT musikalur nawarmoebs ise, rom ar aqvT informacia avtorsa Tu saxelwode­baze da paralelurad weren, ras `xedaven~ misi mosmenisas (piroba: 1. dawereT, bunebis ra suraTebi (movlenebi, cxovelebi, sagnebi) gaxsendebaT musikis mosmenisas; 2. ra emocias iwvevs TqvenSi musika (sixaruls, mwuxarebas, sevdas, SiSs, SfoTvas, mRelvarebas); 3. rogor daasaTaurebdiT am nawarmoebs). namuSevrebis wardgena-gaziareba, interaqcia; informaci­is miReba avtoriseul saxelwodebaze, daskvnebis gamotana. (SesaZlebelia SevTavazoT: mag., vivaldis `Stormi (/qariSxali)~ (`weliwadis droebi~: zafxu li, me-3 nawili); sen-sansis `momakvdavi gedi~; Jozef kosmas `Semodgomis foTlebi~ (versia orkestrisa da fortepianosTvis) da sxv.).funqciuri teqstis Sedgena vizualur masalaze dayrdnobiT: moswavleebi akvirdebian bunebis amsaxvel fotosuraTs/naxats; warmoidgenen, rom imogzaures masze gamosaxul adgilze da surT megobr(eb)isTvis am informaciis gaziareba (mag., socialur qselebSi); weren vizualuri masalis Tanmxleb mokle teqsts, romelSic aRniSnaven: ratom da rogor moxvdnen am adgilze, ras akeTebdnen iq, ra emocia/ganwyoba hqondaT am adgilze yofnisas da ratom, ra STabeWdileba darCaT, urCeven Tu ara sxvebs am adgilze wasvlas da ratom.

Page 46: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

46

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:bunebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalizeba da in­terpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);bunebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);bunebaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);bunebaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:adamianisa da bunebis urTierToba asaxulia gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebSi.avtorebi/xelovanebi warmogvidgenen bunebas sxvadasxva kuTxidan, gansxvavebuli saSuale­bebis (sityvebis; bgerebis; ferebis, xazebis, formebis) gamoyenebiT. bunebis konkretul sagnebSi/movlenebSi SesaZlebelia aisaxos bunebis/samyaros mowyobis zogadi principebi.sxvadasxva avtoris, personaJis/lirikuli gmiris damokidebulebebi bunebis mimarT Sei­Zleba gansxvavdebodes erTmaneTisgan. bunebaze Seqmnili teqstebi gvexmareba gaviazroT adamianis adgili samyaroSi, adamianis pasuxismgebloba bunebis mimarT. avtorebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton TavianTi damokidebuleba bunebis mimarT, moaxdinon zemoqmedeba mkiTxvelebze, daarwmunon isini.adamianisa da bunebis urTierTobaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia ga­moviyeno teqstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi bunebaze Seqmnil literaturaze, gamovxato piradi damokidebuleba/mosazrebebi bunebisa da adamianis urTierTobaze, SemiZlia ga­moviyeno sakuTari gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

teqstSi unda gamoikveTos fotoze/suraTze gamosaxuli erTi detali (sagani/figura) imis aRniSvniT, Tu riT iyo is mniSvnelovani/STambeWdavi). SesaZlebelia SevTavazoT qarTvel Tu ucxoel mxatvarTa peizaJebi, garemos (bunebrivisa Tu adamianis mier Seqmnilis) amsax­veli fotoebi. kvleviTi proeqti: `adamianebi da cxovelebi~ (dakvirveba adamianis damokidebulebaze cxovelTa samyaros mimarT konkretuli teqstebis mixedviT: monacemebis gaanalizeba, Se­jameba, daskvnebis gamotana, Sedegebis prezentacia). kvleviTi proeqti: `cxovelebi igavebSi~ (dakvirveba cxovelebze, rogorc adamianis konk­retuli maxasiaTeblebis, Tvisebebis/damokidebulebebis prezentatorebze, konkretuli igavebis mixedviT: monacemebis gaanalizeba, Sejameba, daskvnebis gamotana, Sedegebis pre­zentacia). SemoqmedebiTi wera: samtaepiani haikus dawera weliwadis erT-erT droze an bunebis mov­lenaze (mag., Temaze `Rrublebi~, `mze~) (maswavleblis mier SeTavazebul CarCo-sqemaze dayrdnobiT), an: 4-taepiani leqsi maswavleblis mier SeTavazebul martiv CarCo-sqemaze dayrdnobiT (romelime bunebis sagnis/movlenis xedvis kuTxidan, pirvel pirSi).sxv.

Page 47: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

47

axali samyaros aRmoCena-Semecneba

1. Tema: mogzauroba

mogzauroba

teqstebi SeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvalis­winebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ratom miiswrafvis adamiani axlisken, ucno­bisken? (/ratom mogzauroben adamianebi?)ramdenad exmareba adamians ucnobis/ucxos gacnoba nacnobis/mSobliuris ukeT gagebaSi an/da piriqiT? riTia ganpirobebuli msgavseba-gansxvavebe­bi qveynebs Soris? ra msgavseba-gansxvavebaa mogzaurobaze, ax­lis aRmoCenaze Seqmnil teqstebs Soris? ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs mogzaurobasTan, axali gamoc­dilebis miRebasTan dakavSirebiT?ras gvaswavlis mogzaurobaze Seqmnili te­qstebis gacnoba? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:diskusia: `ramdenad aqtualuria ganviTarebuli cifruli teqnologiebis xanaSi mogzau­roba?~ (mosazrebebis gamoTqma-dasabuTeba magaliTebis moyvaniT). weriTi namuSevari: `sad isurvebdiT mogzaurobas da ratom?~weriTi namuSevari: `saukeTeso suveniri~ (miTiTeba: `daasaxeleT saukeTeso suveniri, ro­melic CamoitaneT mogzaurobidan. axseniT, ratom migaCniaT is saukeTesod~, an: `dawereT, ra suveniris waRebas urCevdiT Tqvens qveyanaSi Camosul stumars da ratom~). weriTi namuSevari: `mogzauroba droSi~ (miTiTeba: warmoidgineT, rom gaqvT drois manqana, romliTac SegiZliaT droSi mogzauroba. dawereT, ra dros SearCevdiT samogzaurod da ratom). SemoqmedebiTi wera: (miTiTeba: warmoidgineT, rom drois manqaniT gadaadgildiT 25-e saukuneSi da aRmoCndiT Tqvens qalaqSi/sofelSi. moiyvaneT konkretuli adgilebis aRwera da gadmoeciT Tqveni STabeWdilebebi). sareklamo teqsti: mag., turistuli kompaniis momsaxurebis, konkretuli adgilis/turis reklamirebis mizniT (SesaZlebelia sxvadasxva samizne jgufis SeTavazebiT). sxv.

Page 48: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

48

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Ses­wavla-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);siaxleze, axlis aRmoCenaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damoki­debulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze sakuTari mosazrebebisa da gamocdilebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi;mogzaurobam, axlis gacnobam SesaZlebelia Secvalos adamianis warmodgenebi;mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton TavianTi damokidebuleba axlis/siaxlis mimarT, siaxlis aRmoCenaze, gagvicocxlon mogzaurobis realiebi, moaxdinon gavlena mkiTxvelebze, daarwmunon isini;mogzaurobaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis ele­mentebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna;imisaTvis, rom gamovxato Cemi gamocdileba/mosazrebebi mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze, SemiZlia gamoviyeno sakuTari gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 49: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

49

2. Tema:swavla-aRzrda

swavla-aRzrda

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebiilia WavWavaZe, ̀ sityva winamZRvrianTkaris sameurneo skolis gaxsnaze~ (miTiTebuli sa xiT)

arasavaldebulo teqstebi SeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

rogor xdeba pirovnebis Camoyalibeba/formireba? ra faqtorebi axdens gavlenas pirovnebis Camoyalibebaze/formirebaze?ratom da rogor/riTi swavlobs adamiani?rogor da ramdenad uwyobs xels swavla-ga­naTleba adamianis pirovnul zrda-ganvi­Tarebas? ras gulisxmobs kargi swavleba/kargi ga­kveTili? ris swavla SeuZliaT sxvebs Cemgan? rogor aRweven adamianebi zrdasrulobas/pirovnul simwifes – safexurebrivad, Tan­daTanobiT, Tu erTbaSad, uceb? (mTavrdeba es procesi Tu mudmivad grZeldeba?) ra faqtorebi zemoqmedebs adamianis zrdas­rulad qcevis procesze? ramdenad da ro­gor zemoqmedebs ojaxi, socialuri norme­bi? ra gavlenas axdens bavSvobis gakveTilebi Cvens awmyosa da momavalze?ra da ratom Seicvala/ar Seicvala swav­la-swavlebaSi droTa ganmavlobaSi?ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs swavlasTan dakavSirebiT? ras maswavlis swavla-aRzrdaze Seqmnili literaturis gacnoba? (/ramdenad mexmareba swavlaSi?) ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

Page 50: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

50

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:reziumireba: ilia WavWavaZis teqstis reziumes Sedgena. weriTi namuSevari: `werili wina klasis moswavleebs~ (rCevebi imis Taobaze, Tu, konkretulad, raze unda gaamaxvilon yuradReba momdevno wels swavlisas); interviu ̀ dauviwyari maswavlebeli~: interviu ufrosi Taobis warmomadgenelTan maswavlebelze, ro­melmac masze zegavlena moaxdina (kiTxvebi: riT iyo es maswavlebeli TqvenTvis gansakuTrebuli? ra Secvala TqvenSi? ramdenad gamogadgaT cxovrebaSi is, rac misgan iswavleT? sxv.). interviu ̀ skolis wlebi~: interviu ufrosi Taobis warmomadgenelTan skolaSi swavlis gamocdilebaze (kiTxvebi: rogor gaswavlidnen skolaSi? rogor SeafasebdiT skolaSi swavlas? (dadebiTi an/da uaryo­fiTi mxareebi), ramdenad gamogadgaT cxovrebaSi is, rac skolaSi iswavleT? sxv. saTanado daskvnis TanxlebiT).weriTi namuSevari: `skolaSi agresiuli qcevis mizezebi da Sedegebi~ (2-3 mizezisa da Sedegis dasaxelebiT). weriTi namuSevari: `davaleba, romelsac interesiT Sevasrulebdi~ (miTiTebebi: daasaxeleT TqvenT­vis saintereso/sasurveli konkretuli davaleba an saqmianoba; aRniSneT, ra kavSiria Tqvens Zlier mxa­reebs, interesebsa da SerCeul davalebas Soris; miuTiTeT, ra dadebiTi Sedegi mohyveboda TqvenTvis am davalebis/davalebebis Sesrulebas (mag., swavlis Sedegebis gaumjobeseba, swavlis motivaciis ama­Rleba). proeqti: `ris swavla ainteresebT moswavleebs~ (moswavleTa interesebis gamosakveTad intervius/gamokiTxvis Catareba dawyebiT klasis moswavleebSi, Tanatolebsa da saSualo safexuris moswavleeb­Si winaswar momzadebuli kiTxvaris safuZvelze; monacemebis damuSaveba; msgavseba-gansxvavebebis gamokveTa, Sejameba, daskvnis gamotana; miRebuli Sedegebis safuZvelze maswavleblebisTvis rekomen­daciebis SemuSaveba; prezentaciis momzadeba da wardgena). weriTi namuSevari: ̀ me rom maswavlebeli viyo~ (piroba: isaubreT, rogor gakveTilebs CaatarebdiT, ro­gori damokidebuleba geqnebodaT moswavleebis mimarT; rogori iqneboda Tqveni midgoma e.w. CamorCe­nili moswavleebis mimarT, rogor da riT ecdebodiT maT dainteresebas, gaaqtiurebas, saswavlo pro­cesSi CarTvas).aRweriTi teqsti: ̀ idealuri saklaso oTaxi~, an: ̀ idealuri skola~ (piroba: aRwereT, rogori unda iyos, Tqveni azriT, idealuri saklaso oTaxi. aRwerisas SeecadeT gamoiyenoT mravalferovani detalebi, romlebic aRiqmeba sxvadasxva SegrZnebiT:  mxedvelobiT, smeniT, ynosviT, gemoTi, SexebiT).prezentacia: `me rom ganaTlebis ministri viyo~ (moswavlis TvalsazrisiT aucilebeli 3-4 reformis SeTavazeba, maTi saWiroebisa da efeqturobis dasabuTeba). weriTi namuSevari: ̀ namdvili maswavlebeli~ (Tvalsazrisis gamoxatva). debatebi: debuleba `saSinao davalebebi unda gauqmdes~ (debulebis momxreTa da mowinaaRmdegeTa mo­sazrebebis gamoTqma-dasabuTeba). argumentirebuli wera: a) `sazogadoebis erTi nawili Tvlis, rom skolebSi moswavleebma saskolo formebi unda ataron. argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi~; b) `sazogadoebis erTi nawili Tvlis, rom skolebSi mobiluri telefonebis tareba unda aikrZalos. ar­gumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi~.diskusia: ̀ Caanacvlebs Tu ara momavlis skolaSi kompiuteri wigns~ (mosazrebebis gamoTqma-dasabuTeba). imitaciuri TamaSi: zepiri gamosvla (situacia: 25 wlis Semdeg moswavle aarsebs saavtoro skolas. sko­lis gaxsnis zeimze is warmoTqvams sityvas, romelSic saubrobs – ratom unda iswavlon bavSvebma am sko­laSi, riT iqneba skola gansakuTrebuli, gamorCeuli, mniSvnelovani).sareklamo-sainformacio bukleti: mag., sakuTari skolis, am Tu im wris, klubis – skolis/klasis veb­gverdisTvis (SesaZlebelia sxvadasxva samizne auditoriisTvis). reportaJi: skolaSi gamarTuli aqciis, RonisZiebis, SemoqmedebiTi saRamos, zeimis Sesaxeb – skolis/klasis vebverdisTvis (SesaZlebelia sxvadasxva samizne auditoriisTvis).fotomoTxroba: `eqskursiaze~ (eqskusiaze gadaRebuli fotoebis SerCeva da warmodgena garkveuli TanamimdevrobiT, ganmartebiTi warwerebis TanxlebiT. fotoebi unda asaxavdes emociebs, ganwyobas. SerCeuli fotoebis Tanamimdevroba unda Seesabamebodes siuJetis ganviTarebis ZiriTad safexurebs: dasawyisi/eqspozicia, kulminacia, dasasruli). wardgenisas moswavleebi sityvierad xsnian fotoe­bis SerCeva-ganawilebis princips (fotomoTxrobisTvis aseve SeiZleba SeirCes sxva epizodi saskolo cxov rebidan). posteri: ̀ me SemiZlia~ (SesaZlebelia Sesabamisi vizualuri gaformebiT).sxv.

aqtivobebi

ideebi kompleqsuri/proeqtuli davalebebisTvis

Page 51: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

51

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:swavla-aRzrdaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaanalize­ba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);swavla-aRzrdaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba-gansx­vavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);swavla-aRzrdaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis ga­moxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);swavla-aRzrdaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:swavla-aRzrdaze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi. teqstebSi SesaZlebelia asaxuli iyos swavlebis gansxvavebuli tradiciebi da realiebi, gansxvavebuli warmodgenebi swavla-aRzrdaze, adamianis zrdis procesze. mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton TavianTi Sexedulebebi swavla-aRzrdaze, gagvicocxlon swavlasTan dakavSirebuli sakuTari ga­mocdileba, konkretuli realiebi; moaxdinon gavlena mkiTxvelebze, daarwmunon isini.swavla-aRzrdaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis ele­mentebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna.imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi swavla-aRzrdaze, SemiZlia gamoviyeno saku­Tari gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 52: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

52

III Tematuri bloki – maradiuli Ziebebi

sikeTe da boroteba

1. Tema: zneobrivi arCevani

zneobrivi arCevani

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebiSoTa rusTveli, `vefxistyaosani~ (miTiTebuli saxiT);vaJa-fSavela, `Cemi vedreba~

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

saidan viciT, ra aris sikeTe, ra – boroteba (/ras efuZneba Cveni warmodgena sikeTesa da borotebaze?)?ramdenad da ratom miiCneva sikeTe yovlis­SemZled? ra rols asrulebs adamianis arCevani sike­Tisa da borotebis dapirispirebaSi? rogor/risi meSveobiTaa SesaZlebeli borotebis damarcxeba? ramdenad da ratom Seicvala/ar Seicvala adamianis warmodgena sikeTesa da boroteba­ze droTa ganmavlobaSi?ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs sikeTesa da borotebasTan daka­vSirebiT?ramdenad da rogor damexmareba yovel­dRiur cxovrebaSi sikeTisa da borotebis Temaze Seqmnili literaturis codna?ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs? ra msgavseba-gansxvavebaa am Temaze Seqmnil teqstebs Soris?

Page 53: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

53

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:teqstis inscenireba/minispeqtakli: `vefxistyaosnis~ mixedviT.axali teqstis Seqmna: sikeTesa da borotebaze Seqmnili nacnobi igavis Segonebis (moralis) safuZ­velze TxrobiTi teqstis Sedgena.TviTgamoxatva: posteris, kolaJis an misT. Seqmna cnebebis: ̀ sikeTe~, boroteba~ individualuri gaaz­rebis saprezentaciod (6-8 vizualuri gamosaxuleba Sesabamisi axsna-ganmartebiTi warwerebiT).proeqti ̀ erTi sityvis enciklopedia~ (slaidSou prezentaciis an xelnaweri/nabeWdi saxiT, e.w. didi wignis formatSi) – sityva `sikeTe~. SesaZlo rubrikebi: sityvis leqsikuri mniSvneloba (afiqsebis aRniSvniT);  sityvis fuZidan nawarmoebi sityvebi, daxarisxebuli metyvelebis nawilebis mixed­viT (mag., keTili, akeTebs, ukeTesi, ukeT); sityvis fuZis gamoyenebiT Sedgenili kompozitebi (mag., keTildReoba, keTilgonieri, gulkeTili);  etimologia; Sesatyvisebi qarTvelur enebSi; Targ­mani moswavlisTvis nacnob ucxour enaze;    sinonimebi da antonimebi; andazebi; moswavlis azriT, saukeTeso citatebi an/da gamonaTqvamebi sikeTeze; sikeTis Temaze Seqmnili  saukeTeso litera­turuli nawarmoebi, mag., moTxroba, leqsi, igavi (moswavlis SerCeviT); sityvis saukeTeso vizualu­ri reprezentacia (moswavlis mier SerCeuli an Seqmnili), daskvna (masalis SerCevisas SesaZlebelia sxvadasxva formatis (beWduri an eleqtronuli), periodisa da tipis leqsikonebis (mag., sulxan-saba orbelianis ̀ sityvis konis~, Tanamedrove ganmartebiTi leqsikonebis, sinonimTa leqsikonisa da a.S.) gamoyeneba).analitikuri weriTi namuSevrebi (mag., `vefxistyaosnis~ analizi, personaJebis daxasiaTeba, misT.).nawarmoebis/nawarmoebis epizodis Txroba (zepirad an/da werilobiT) – detaluri Txroba, mokle Sinaarsis Txroba, gamokrebili Sinaarsis Txroba, Txroba mTxrobelis SecvliT (mag., `vefxistyaos­nis~ Sinaarsis gadmosacemad).argumentirebuli weriTi namuSevari (ori SeTavazebuli poziciidan erT-erTis SerCe­va-dasabuTebiT).piradi Tvalsazrisis gamoxatva: `arsebobs mosazreba, rom adamianis warmodgenebi sikeTesa da borotebaze mudmivad icvleba. argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi~. proeqti: `vefxistyaosnis~ teqstis istoria (nawarmoebis xelnaweruli memkvidreobis Sesaxeb).proeqti: vizualuri `vefxistyaosani~ (`vefxistyaosnis~ ilustraciebis mixedviT; SesaZlebelia mxolod standartSi miTiTebuli Tavebis mixedviT Seqmnili ilustraciebis gamoyenebiT) – masalis moZieba-SerCeva, analizi: ilustraciisa da teqstis urTierTmimarTebis dadgena / ilustraciebis gaazreba teqstis konteqstSi (yuradRebis gamaxvilebiT imaze, Tu ra scenebi/epizodebi aqvs Ser­Ceuli mxatvars da ratom; teqstSi mocemuli ra konkretuli detalebia asaxuli ilustraciaze da ratom; ra saSualebebiT da ramdenad efeqturad exmareba mkiTxvels ilustracia teqstis Sinaarsis, ideis, ganwyobis, personaJTa Sinagani samyaros/emociuri mdgomareobis, urTierTdamokidebule­bebis gagebaSi); sxvadasxva mxatvris namuSevarTa Sedareba teqstTan maTi mimarTebis TvalsazrisiT, daskvnebis gamotana, Sedegebis prezentacia (sasurvelia SeirCes, sul mcire, 3 mxatvris ilustra­ciebi: `vefxistyaosnis~ xelnawerTa miniaturebi (mag., mamuka TavaqaraSviliseuli xelnaweridan), me-19-me-20 saukuneebis ori mxatvris ilustraciebi). proeqti: `mixai ziCis dasuraTebuli `vefxistyaosani~ – interkulturuli proeqti~ masalis moZieba da analizi: ilustraciisa da teqstis urTierTmimarTebis dadgena / ilustraciebis gaazreba teqstis konteqstSi (ra scenebi/epizodebia SerCeuli da ratom; teqstSi mocemuli ra konkretuli detalebia asaxuli ilustraciaze da ratom; ra saSualebebiT da ramdenad efeqturad exmareba ilustracia mkiTxvels teqstis Sinaarsis, ideis, ganwyobis, personaJTa Sinagani samyaros, maTi urTierTdamokidebulebebis, sxv. gagebaSi), daskvnebis gamotana, Sedegebis prezentacia (yurad Rebis gamaxvilebiT proeqtis ganxorcielebis etapebze: e.w. cocxali suraTebis dadgma, per­sonaJebis prototipebis Zieba-SerCeva da sxv.).proeqti: ucxour enaze ametyvelebuli `vefxistyaosani~ (teqstis ucxouri Targmanebis Sesaxeb in­formaciis moZieba, daxarisxeba, Sejameba, daskvnis gamotana, Sedegebis wardgena-prezentacia). nawarmoebis `Tanadrouli gazeTis~ gamoSveba tradiciuli sagazeTo rubrikebis mixedviT (mag., `axali ambebi~, `garToba da sporti~, interviu ama Tu im personaJTan konkretul sakiTxebze (mag., rostevan mefesTan misi gadawyvetilebis Sesaxeb), SesaZlebelia saTanado gaformebiT (kolaJebiT, naxatebiT, sxv.). sxv.

Page 54: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

54

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:siaxleze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswav­la-gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);sikeTesa da borotebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);sikeTesa da borotebaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damoki­debulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);sikeTesa da borotebaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena nas­wavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebiadamianebis warmodgenebi sikeTesa da borotebaze asaxulia gansxvavebuli tipisa da Jan­ris teqstebSi. avtorebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa warmogvidginon Tavian­Ti damokidebuleba sikeTisa da borotebis mimarT, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelebze, daarwmunon isini.sikeTisa da borotebis dapirispirebaze/zneobriv arCevanze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna.imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi zneobriv arCevanze, sikeTisa da borotebis da­pirispirebaze Seqmnil literaturaze, gamovxato piradi damokidebulebebi sikeTisa da borotebis mimarT, SemiZlia gamoviyeno sakuTari gamocdileba, naswavli/nacnobi litera­turis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 55: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

55

cxovrebis sazrisi

1.Tema: adamianis daniSnuleba

adamianis daniSnuleba

sakiTxavi literaturasavaldebulo nawarmoebebinikoloz baraTaSvili, `fiqrni mtkvris piras~.

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemente­bienobriv-gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

ra aniWebs azrs adamianis cxovrebas? (/ras niSnavs uazro cxovreba?)ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, rom­lebic maqvs adamianis daniSnulebis, cxov­rebis sazrisis Sesaxeb? ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?riT hgavs/riT gansxvavdeba erTmaneTisgan avtorebis damokidebuleba adamianis daniS­nulebis mimarT? ratomaa mniSvnelovani adamianis daniS­nulebis/sicocxlis sazrisis gaazreba? ramdenad dagvexmareba adamianis daniSnule­baze Seqmnili teqstebis gacnoba realur cxovrebaSi?

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:werili avtors: werili n. baraTaSvils (leqsze refleqsiis Sedegebis warmoCena).analitikuri weriTi namuSevrebi (calkeuli teqstebis analizi).argumentirebuli weriTi namuSevari: `arsebobs mosazreba, rom cxovrebas azri aqvs mxo­lod maSin, roca adamiani diad saqmeebs aRasrulebs. meore mosazrebis Tanaxmad, adamiani cxovrebis azrs unda eZebdes masze dakisrebuli nebismieri saqmisa Tu movaleobis patios­nad SesrulebaSi. gamoxateT da daasabuTeT Tqveni Tvalsazrisi am mosazrebebTan dakav­SirebiT~. alternatiuli formis teqstebi wakiTxulis an Temis mimarT piradi damokidebulebis ga­mosaxatavad (mag., naxati, kolaJi, grafika, videorgoli, musikaluri klipi).sxv.

Page 56: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

56

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:adamianis daniSnulebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla-gaana lizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);adamianis daniSnulebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba-gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);adamianis daniSnulebaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damoki­debulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);adamianis daniSnulebaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena nas­wavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:teqstebSi SeiZleba asaxuli iyos gansxvavebuli warmodgenebi/damokidebulebebi adamianis daniSnulebis, adamianis sicocxlis sazrisis mimarT. avtorebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa warmogvidginon Tavian­Ti damokidebuleba adamianis daniSnulebis mimarT, moaxdinon STabeWdileba mkiTxveleb­ze, daarwmunon isini.admianis daniSnulebaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqs­tis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna. imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi adamianis daniSnulebaze Seqmnil literaturis Sesaxeb, gamovxato piradi damokidebuleba/mosazrebebi, SemiZlia gamoviyeno piradi ga­mocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 57: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

57

saxelmZRvanelos sarCevi

gramatika

3

sarCevi

Sesavali ..............................................................................................................................................8

qarTuli enis gramatikis saxelmZRvaneloebi .............................................................10

damwerlobiswina safexurebi ................................................................................................12

qarTuli ena da misi dialeqtebi ..........................................................................................14

qarTuli anbanis mokle istoria ..........................................................................................16

metyvelebis nawilebi .................................................................................................................19

zmna ........................................................................................................................................................23

zmnis dro, kilo, ricxvi ............................................................................................................26

zmnis piri ..........................................................................................................................................31

obieqturi piri ...............................................................................................................................33

gardamavloba ..................................................................................................................................36

subieqturi da obieqturi pirisa da ricxvis niSnebi ...............................................39

mZime CarTul sityvebsa da gamoTqmebTan .......................................................................42

obieqturi pirisa da ricxvis niSnebi ................................................................................44

zmniswini ...........................................................................................................................................48

zmnis uRleba – seriebi da mwkrivebi .................................................................................51

zmnis Tema da Temis niSnebi ....................................................................................................54

zmnis kontaqti ...............................................................................................................................58

gvari .....................................................................................................................................................61

zmnis qceva ........................................................................................................................................65

Taviseburi zmnebi ........................................................................................................................68

rTuli zmnebi...................................................................................................................................69

stilistika .......................................................................................................................................70

viswavloT recenziis wera ......................................................................................................72

Page 58: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

58

literatura

3

DON’T COPY

winasityva .................................................................6

ilia WavWavaZe – sityva winamZRvrianTkaris

sameurneo skolis gaxsnaze .....................................7

Zveli da axali gmirebi

amirani .....................................................................9

SoTa rusTaveli, „vefxistyaosani“

„vefxistyaosani“ da xalxuri sityviereba ...21

tarieliani .............................................................21

saqarTvelo – misi meore samSoblo –

marjori uordropi (1869-1909) ........................24

ilias werili marjori uordrops ..................25

`vefxistyaosani~ lxinSic da WirSic .............26

Zveli da axali gmirebi .......................................28

maia sariSvili – magram ase erCia ....................29

ilia WavWavaZe– bazaleTis tba ........................32

`me dResa davuRamdebi~ ......................................34

mefe mirianis nadiroba ......................................35

ana kalandaZe – modioda nino mTebiT ............37

sityvis kona da sulxan-saba orbeliani ........38

leqsikoni qarTuli .............................................39

sulxan-saba orbeliani – italieli mxatvrebi ..43

zRapari

zRapari – yvelaze Zveli da yvelaze

Tanamedrove sibrZne ...........................................45

muWanaxevara ..........................................................46

saintereso ambebi

Jestebis ena............................................................49

literaturuli zRapari

guram petriaSvili ..............................................51

wvimis moyvaruli kacis ambavi ..........................51

geniosebi da legendebi

lado asaTiani – Cemi Tbilisi da firosmani

ar vici, ase ram Semayvara ...................................54

bolo Sexvedra ......................................................55

vaJa da firosmani .................................................57

firosmani „albertinaSi“ ..................................57

„me vxedav sizmrebs araTqveneburs“

galaktion tabiZe (1891-1959) ...........................59

nawyveti nodar dumbaZis romanidan

`mziani Rame~ ..........................................................59

kibergalaktioni ..................................................65

galaktion tabiZe .................................................66

literatura – dro, sivrce, personaJi

skola literaturaSi .........................................67

jein earis skola ..................................................67

akaki skolaSi ........................................................68

ratom ar miyvars skola ....................................69

rezo inaniSvilis skola .....................................71

eqsperimentuli skola .......................................72

diana anfimiadi – maswavlebeli .......................74

literaturuli qalaqebi

parizi ......................................................................77

kamora ......................................................................78

Cemi magidis wigni .................................................79

tfilisi ..................................................................80

revaz gabriaZe – quTaisis niavi .......................82

nawarmoebis personaJi

nodar dumbaZe – ZaRli .......................................83

personaJis dardi da emociebi

goderZi Coxeli „bebo“ ......................................98

besik xaranauli – dedi .......................................101

vaJa-fSavela – verxvi .........................................102

oTar WilaZe – warwera vaJas saxlis kedelze ....106

epiTeti ....................................................................107

deteqtivi, fantastika, fentezi

arTur konan doili (1859-1930) ........................108

aka morCilaZe – mwerali mweralze .................109

arTur konan doili – mocekvave kacunebi ....109

damwerlobiswina safexurebi ...........................121

fentezi ...................................................................124

kacmacunebi ............................................................124

samecniero fantastika ......................................128

Tamaz WeiSvili – siriusi, idumali stumari .... 128

musika, literatura da adamiani

nodar dumbaZe – beThoveni ...............................134

siyvarulis ambavi ................................................134

ilia da simRera ...................................................135

guram doCanaSvili – musikosi ........................136

moxetiale musikosi ............................................139

sarCevi

winasityva .................................................................6

ilia WavWavaZe – sityva winamZRvrianTkaris

sameurneo skolis gaxsnaze .....................................7

literaturis jadosnuri kari –

Zveli da axali gmirebi

amirani .....................................................................9

SoTa rusTaveli, „vefxistyaosani“

„vefxistyaosani“ da xalxuri sityviereba ...21

tarieliani .............................................................21

saqarTvelo – misi meore samSoblo –

marjori uordropi (1869­1909) ........................24

ilias werili marjori uordrops ..................25

`vefxistyaosani~ Wirsa da lxinSi ...................26

Zveli da axali gmirebi .......................................28

maia sariSvili – magram ase erCia ....................29

ilia WavWavaZe– bazaleTis tba ........................32

`me dResa davuRamdebi~ ......................................34

mefe mirianis nadiroba ......................................35

ana kalandaZe – modioda nino mTebiT ............37

sityvis kona da sulxan­saba orbeliani ........38

leqsikoni qarTuli .............................................39

sulxan­saba orbeliani – italieli mxatvrebi ..43

zRapari

zRapari – yvelaze Zveli da yvelaze

Tanamedrove sibrZne ...........................................45

muWanaxevara ..........................................................46

saintereso ambebi

Jestebis ena............................................................49

literaturuli zRapari

guram petriaSvili – wvimis moyvaruli

kacis ambavi ............................................................51

geniosebi da legendebi

lado asaTiani – Cemi Tbilisi da firosmani

ar vici, ase ram Semayvara ...................................54

bolo Sexvedra ......................................................55

vaJa da firosmani .................................................57

firosmani „albertinaSi“ ..................................57

„me vxedav sizmrebs araTqveneburs“

galaktion tabiZe (1891­1959) ...........................59

nawyveti nodar dumbaZis romanidan

`mziani Rame~ .........................................................59

galaktion tabiZe – rarig kargia, samSoblov ....66

literatura – dro, sivrce, personaJi

skola literaturaSi .........................................67

jein earis skola ..................................................67

akaki skolaSi ........................................................68

ratom ar miyvars skola ....................................69

rezo inaniSvilis skola .....................................71

eqsperimentuli skola .......................................72

literaturuli qalaqebi

parizi ......................................................................75

kamora ......................................................................76

Cemi magidis wigni .................................................77

tfilisi ..................................................................78

revaz gabriaZe – quTaisis niavi .......................81

nawarmoebis personaJi

nodar dumbaZe – ZaRli .......................................82

personaJis dardi da emociebi

goderZi Coxeli „bebo“ ......................................97

besik xaranauli – dedi .......................................100

vaJa­fSavela – verxvi .........................................101

oTar WilaZe – warwera vaJas saxlis kedelze ....105

epiTeti ....................................................................106

literaturis Tavbrudamxvevi ambebi –

deteqtivi, fantastika, fentezi

arTur konan doili (1859­1930) ........................107

aka morCilaZe – mwerali mweralze .................108

arTur konan doili – mocekvave kacunebi ....108

damwerlobis wina safexurebi ..........................120

fentezi ...................................................................123

kacmacunebi ............................................................123

samecniero fantastika ......................................127

Tamaz WeiSvili – siriusi, idumali stumari .... 127

musika, literatura da adamiani

nodar dumbaZe – beThoveni ...............................134

siyvarulis ambavi ................................................134

ilia da simRera ...................................................135

guram doCanaSvili – musikosi ........................136

moxetiale musikosi ............................................139

ratom vkiTxulobT leqsebs

galaktion tabiZe – Tovli iyo iribi,

almaceri .................................................................140

Page 59: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

59

aleqsandre sajaia – Tovli Tovs ....................140

mirza gelovani – dedamiwa Seimosa TeTri sa­

moseliT... ...............................................................141

vaxtang javaxaZe – Tovli ..................................141

poeziis erTi wveTi

balada – „leqsi vefxisa da moymisa“ ...............145

mTavari Temebi

ver daviviwyebT ....................................................147

guram odiSaria – devnilTa uReltexili ....147

giorgi SarvaSiZe (1846­1918) – varada ............151

galaktion tabiZe – gamarjoba,

afxazeTo, Seni! .....................................................152

Samil filia – * * * (vxedav, Cven Soris tyvia

Camdgara) .................................................................153

Tea lomaZe – werili boTlSi............................153

osuri zepirsityvierebidan

Semodgomis simRera .............................................159

osuri literaturidan

nafi jusoiTi (1925­2017) ...................................160

giorgi besTauTi (1932­1978) – me da gazafxuli

TbilisSi .................................................................161

dro da literatura

Tamaz bibiluri – weliwadis droni ...............163

antonio vivaldi – weliwadis droni .............171

literaturuli Targmanis laboratoria

eqvTimes sizmari ...................................................173

yvelaze didi mTargmneli .................................175

qarTuli literatura frankfurtSi ............176

erekle tatiSvili ................................................178

literatura da siyvaruli

dante da beatriCe ................................................180

ilia WavWavaZe da olRa guramiSvili .............181

uiliam Seqspiri – romeo da julieta ............182

mwerali da misi cxovreba

daviT guramiSvili (1705­1792) – es kaci ase

ilocavs...................................................................184

erTi ambavi poetis cxovrebidan

dueli ......................................................................186

dRiuri

yvelaze gulwrfeli wignebi .............................187

ana frankis dRiuri .............................................187

maro mayaSvili ......................................................193

qeTi niJaraZe – nawyvetebi romanidan

„avtoportreti~...................................................197

Seavse Seni piradi anketa ...................................199

bolosityva ...............................................................200

Page 60: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

60

saaTobrivi bade

35 kvira175 saaTi

1 literatura 131

2 ena 35

3 Semajamebeli wera 9

4 zepiri Semajamebeli 40

literaturis Tematuri da saaTobrivi bade

ilia WavWavaZe – sityva winamZRvrianTkaris sameur­neo skolis gaxsnaze

1

Zveli da axali gmirebi – amirani 3

SoTa rusTaveli, `vefxistyaosani~ 4

`vefxistyaosani~ da xalxuri sityviereba tarieliani

2

saqarTvelo – misi meore samSoblo marjori uor­dropi (1869­1909)

1

ilias werili marjori uordrops 1

`vefxistyaosani~ lxinSic da WirSic 1

Zveli da axali gmirebi, maia sariSvili `magram ase erCia~

3

ilia WavWavaZe – `bazaleTis tba~ 1

`me dResa davuRamdebi~, mefe mirianis nadiroba 2

Page 61: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

61

ana kalandaZe – `modioda nino mTebiT~ 1

`sityvis kona~ da sulxan­saba orbeliani, leqsikoni qarTuli

2

sulxan­saba orbeliani – `italieli mxat vrebi~ 1

zRapari, zRapari – yvelaze Zveli da yvelaze Tana­medrove sibrZne

1

`muWanaxevara~ 2

saintereso ambebi – Jestebis ena 1

literaturuli zRapari 1

guram petriaSvili, `wvimis moyvaruli kacis ambavi~ 3

geniosebi da legendebilado asaTiani – `Cemi Tbilisi da firosmani, ar vici, ase ram Semayvara~

1

bolo Sexvedra 2

vaJa da firosmani, firosmani `albertinaSi~ 1

`me vxedav sizmrebs araTqveneburs~, galaktion tabiZe, nawyveti nodar dumbaZis romanidan `mziani Rame~

5

kibergalaktioni, galaktion tabiZe 1

Page 62: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

62

literatura – dro, sivrce, personaJi, skola literaturaSijein earis skola;akaki skolaSi; `ratom ar miyvars skola~;rezo inaniSvilis skola;eqsperimentuli skola.

4

literaturuli qalaqebi – parizi kamora Cemi magidis wigni tfilisi `quTaisis niavi~

6

nawarmoebis personaJi, nodar dumbaZe – `ZaRli~ 6

personaJis dardi da emociebi, goderZi Coxeli `bebo~

2

besik xaranauli – `dedi~ 1

vaJa­fSavela – `verxvi~ 2

oTar WilaZe – `warwera vaJas saxlis kedelze~ 1

deteqtivi, fantastika, fentezi, arTur konan doi­li (1859­1930) aka morCilaZe – mwerali mweralze, arTur konan doili – `mocekvave kacunebi~

6

damwerlobis wina safexurebi 1

fentezi `kacmacunebi~ 2

samecniero fantastika, Tamaz WeiSvili – `siriusi, idumali stumari~

3

musika, literatura da adamianinodar dumbaZe – `beThoveni~

1

Page 63: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

63

siyvarulis ambavi ilia da simRera

1

guram doCanaSvili – `musikosi~ 3

moxetiale musikosi 1

mTavari Temebi, ver daviviwyebT 1

guram odiSaria – `devnilTa uReltexili~ 5

giorgi SarvaSiZe (1846­1918) – `varada~ 1

galaktion tabiZe – `gamarjoba, afxazeTo, Seni!~ 1

Tea lomaZe – `werili boTlSi~ 4

osuri zepirsityvierebidan `Semodgomis simRera~ 1

osuri literaturidan, nafi jusoiTi (1925­2017) 1

giorgi besTauTi (1932­1978) – `me da gazafxuli TbilisSi~

1

dro da literatura, Tamaz bibiluri – `weliwadis droni~

5

antonio vivaldi – `weliwadis droni~ 1

Targmanis laboratoria, eqvTimes sizmari, yvelaze didi mTargmneli

2

Page 64: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

64

qarTuli literatura frankfurtSi 1

erekle tatiSvili 1

siyvarulo Zalsa Sensa, dante da beatriCe 1

ilia WavWavaZe da olRa guramiSvili 1

uiliam Seqspiri – `romeo da julieta~ 3

mwerali da misi cxovreba, daviT guramiSvili (1705­1792) – `es kaci ase ilocavs~

2

erTi ambavi poetis cxovrebidan, dueli 1

poeziis sinaTlegalaktion tabiZe – `Tovli iyo iribi, almaceri~ aleqsandre sajaia – `Tovli Tovs~ mirza gelovani – `dedamiwa Seimosa TeTri sa­moseliT...~vaxtang javaxaZe – `Tovli~

7

poeziis erTi wveTi balada – `leqsi vefxisa da moy­misa~

3

dRiuri, yvelaze gulwrfeli wignebi 1

`ana frankis dRiuri~ 5

maro mayaSvili 4

qeTi niJaraZe – nawyvetebi romanidan ̀ avtoportreti~ 3

Page 65: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

65

enis Tematuri da saaTobrivi bade

• Sesavali • qarTuli enis gramatikis saxelmZRvaneloebi

2

• damwerlobis wina safexurebi 2

• qarTuli ena da misi dialeqtebi 1

• qarTuli anbanis mokle istoria 1

• metyvelebis nawilebi 2

• zmna 2

• viswavloT recenziis wera 1

• zmnis dro, kilo, ricxvi 3

• zmnis piri 2

• obieqturi piri 2

• gardamavloba 2

• subieqturi da obieqturi pirisa da ricxvis niSnebi 2

• mZime CarTul sityvebsa da gamoTqmebTan 1

• obieqturi pirisa da ricxvis niSnebi 2

• zmniswini 1

• zmnis uRleba – seriebi da mwkrivebi 3

• zmnis Tema da Temis niSnebi 1

• zmnis kontaqti 1

• gvari 2

• zmnis qceva 1

• Taviseburi zmnebi 2

• rTuli zmnebi 2

• stilistika 1

Page 66: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

66

zogadi sakiTxebi da meTodebi

meTodebi da TamaSebi SemoqmedebiTi werisTvis

diana anfimiadi

1. bavSvobaSi giTamaSiaT gadakecili furcliT? roca iRebT erT Tabaxis fur­cels, TamaSis yvela monawile Tavis frazas wers da mere gadakecavs, rom Semdeg­ma monawilem ar dainaxos da ase manam, sanam furceli ar damTavrdeba. ra gamova am nawyvet-nawyveti frazebisgan? mSvenieri, sasacilo teqsti, romelic SeiZleba erT­maneTTan daukavSirebeli azrebisgan Sedgebodes an sulac, ucnauri saerTo konte­qsti da emocia hqondes.

davaleba iqneba am winadadebebis `Rrublis~ erTian teqstad qceva. 2. wignis alternatiuli dasasruli:am savarjiSosTvis viRebT nebismier wigns, alalbedze gadavSliT da furclis

bolo abzacs vkiTxulobT. Semdeg `vmkiTxaobT~, ra iyo aqamde da movifiqrebT al­ternatiul dasasruls. Cvens ambavs vigonebT, oRond mniSvnelovania, rom ambavi wignis im erTi abzaciT daiwyos.

3. am meTodisTvis gamogvadgeba xorxe luis borxesis `fantastikuri anTo­

logia~ an msgavsi wignebi. vkiTxulobT ramdenime nimuSs wignidan da vigonebT Cvens fantastikur `arsebas~, oRond sams, erTi – mxolod dadebiTi, meore – uaryofiTi, xolo mesame – erTdroulad unda atarebdes rogorc dadebiT, ise uaryofiT Tvise­bebs. am savarjiSos Semdeg kargad avxsniT, ratom ar SeiZleba personaJi mkveTrad dadebiTi da uaryofiTi iyos da ra Janris Tu periodis teqstebSia aseTi dualuri, kategoriuli dayofa personaJebs Soris.

4. vagrZelebT wignebis yvelaze cnobil dasawyisebs:magaliTad, amas:

`– tom!pasuxi ar aris– tom!pasuxi ar aris.– ra daemarTa im biWs?– tom!pasuxi ar aris. (mark tveni, tom soieris Tavgadasavali)

an amas:`erTxel diliT, roca gregor zamzam SfoTiani sizmrebis Semdeg gamoiRvi­

Za, aRmoaCina, rom Tavis sawolSi saSinel mwerad qceuliyo.~ (kafka, metamor­foza)

an nebismieri dasawyisi amoarCieT Tqveni sayvareli wignebidan da sxvagvari gagr­Zeleba moufiqreT.

Page 67: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

67

5. subieqturi leqsikoni: viRebT nebismier samecniero, ganmartebiT an orenovan leqsikons, vSliT nebismier gverdze da vcvliT saleqsikono erTeulis ganmarte­bas. rogor? rogor da obieqturi ganmartebis nacvlad Cvens ganmartebas vuwerT, yvelaze subieqturs, sakuTari gamocdilebiTa da ambebiT ganpirobebuls.

6. satelefono cnobari. viRebT satelefono cnobars, movniSnavT pirvel da bolo abonents, an nebismier sxva or abonents da vyvebiT istorias, ra SeiZleba momxdariyo maT Soris.

7. ambavi, romelic arasdros damemarTeboda – aRwereT sakuTari Tavi, Semdeg dawereT yvela is Tviseba, romelic zustad iciT, rom ar gaxasiaTebT, yvela is situ­acia, sadac arasdros aRmoCndebodiT da Semdeg moifiqreT ambavi, sadac swored ise Ti xarT, rogoric arasdros iqnebodiT da swored iseT ambebSi exveviT, yovelT­vis rom Tavs aridebdiT.

8. meTodebi uamravia – yvelaze mTavari meTodi ki isaa, rom Tqveni originaluri meTodebi da TamaSebi moifiqroT.

warmatebas da SemoqmedebiT Tavisuflebas gisurvebT!

gakveTili, rogorc samuSaoebi velze

(personaJi da ena, anketebi da interviu)nebismieri mwerali da personaJi, upirveles yovlisa, enaa, swored mwerlis ena,

teqstis enobrivi qsovili ganarCevs sxvadasxva avtorebs Tu Janrebs, swored ena aris personaJis gagebisa da gaxsnis mTavari iaraRi. vfiqrob, literaturis gakveTilze, SesaZloa kargad gamogvadges meTodi, romelic enobrivi monacemebis Cawerisa da dokumentaciisas gamoiyeneba – winaswar momzadebuli anketis saSualebiT mTqme­lis, enis matareblis Cawera Zalian bevr saintereso lingvistur Tu metalingvis­tur niSans warmoaCens. gakveTilze ki vcadoT nebismieri nawarmoebis personaJebis ganxilvisas, davinaxoT isini, rogorc enobrivi individebi, rogorc enobrivi wya­ro, zepiri mTqmeli, interviueri. am gziT, SeiZleba ukeT vimsjeloT avtorze, gavi­azroT misi Canafiqri, literaturuli koncefcia, personaJi – rogorc nawarmoebis Carxi, romelic acocxlebs teqsts.

`– ruxis cixesTan omi yofila odesRac. gaRma qarTvelebi mdgaran, gamoR­ma afxazebi da TaTrebi. didxans utriales Turme qarTvelebma ruxis cixes. merme falavnur brZolaze gadasulan. qarTvelebs vinme ColoyaSvili gamouSviaT, afxa­zebs viRac emxvari. ColoyaSvili WaRara kaci yofila, emxvari uwveruli Wabuki. da swored iq, sadac Cveni borania, Sexvdnen erTmaneTs Turme ColoyaSvili da emxvari. emxvari ekveTa pirveli da xmlis amoReba moaswro. `ras ucdi, Wabuko?~ – SesZaxa ColoyaSvilma. `ufrosisgan pirvel moqnevas velio~. gadaxvevian urTierTs da im dRidan damegobrebulan~.

rogor fiqrobT, aris erTgvari mxatvruli xerxi, saTqmelis dakonkretebis Tu personaJis ukeT daxasiaTebis saSualeba dialeqti? rasakvirvelia, aris. rodesac qarTul literaturas gadavxedavT, ilia WavWavaZis lelT Runia, aleqsandre yazbe­gis personaJebi, daviT kldiaSvilisa Tu egnate ninoSvilis, nodar dumbaZis, nugzar SataiZis an kote jandieris personaJTa metyveleba im unikalur enobriv Tu social­

Page 68: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

68

ur garemos gvagrZnobinebs, sadac moqmedeba xdeba, im kuTxis macxovrebelTa xasi­aTis Strixebi Tu temperamenti zogjer damatebiTi gasaRebia mwerlis qveteqstebis amosacnobad.

maS, ase, movamzadoT swored iseTi kiTxvari Tu anketa, rogorsac enaTmecniere­bi iyeneben xolme velze samuSaoebis dros, uSualod enobrivi monacemebis Caweri­sa da aRnusxvisas. amisaTvis, an or nawilad gavyoT klasi, an jgufebad da winaswar davamuSavebinoT teqstis is nawili, romelic Cveni velze samuSaos anu eqsperimen­tis masala iqneba. movamzadoT ramdenime anketa leqsikaze, eTnografiul masaleb­ze, saojaxo nivTebze, sakvebze da sxva. meore jgufma airCios moswavle, romelic Cvens personaJs warmoadgens da masTan erTad gaiTamaSos teqstis Caweris simula­cia. SegiZliaT Cawerisas mobiluri telefoni an diqtofoni gamoiyenoT. rodesac moswavle Tavis Tavze moirgebs personaJs, misi enobrivi samyarodan daiwyebs kiTx­vebze pasuxis gacemas, ukeT gaigebs mas, teqstsac ukeT waikiTxavs da mniSvnelovan detalebs daimaxsovrebs.

garda konkretuli enobrivi monacemebisa, SegviZlia ufro zogadi kiTxvebi CavweroT da vimsjeloT, ama Tu im sakiTxze ra mosazreba eqneboda Cvens personaJs. magaliTad, ras ifiqrebda vizaliberalizaciis Temaze tarieli an rogor uyurebs adreuli qorwinebebis Temas TinaTini. (gakveTilis es nawili did mxiarulebas ga­moiwvevs, gamocdilia.)

Page 69: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

69

ramdenime saWiro bmuli

1. qarTuli ena – arnold Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis intitutis ve­bgverdi http://www.ice.ge

saitis marcxena mxares arsebul CamonaTvals Tu Tvals miadevnebT, TqvenT­vis saWiro bevr masalas ipoviT, iqneba es videoleqciebi, saswavlo kursebi Tu in­formacia Tanamedrove enis normebis Sesaxeb. gansakuTrebiT miaqcieT yuradReba leqsikonebis ganyofilebas – aq ramdenime iseTi leqsikonia, romelTa gamoyenebac yoveldRiurad giwevT. magaliTad, sinonimTa, ganmartebiTi, saskolo orTografi­uli Tu enobriv SecdomaTa leqsikonebi.

2. erovnuli biblioTeka – skolasukve ramdenime welia, erovnuli biblioTeka Zalian mniSvnelovani da sasargeb­

lo eleqtronuli resursebis sistematizacias uwyobs xels, cifruli biblioTeka iqneba es, fotomatiane, periodikis cifruli arqivi Tu sxva. amas winaT biblioTekis eleqtronul resursebs kidev erTi daemata – sagangebod skolisTvis: masStaburi eleqtronuli biblioTeka, sadac saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli teqstebis, ganmartebebis, Tematuri statiebisa Tu komentarebis moZieba SegiZliaT. vfiqrob, es saukeTeso saCuqaria moswavleebisa da maswavleblebisTvis, amitom aucileblad ewvieT saits eleqtronul misamarTze: http://www.nplg.gov.ge/civil/statiebi/saskolos.htm

3. akademiuri socialuri qseli https://www.academia.edu/albaT, aRar aris saWiro imaze kamaTi, rogor Secvala Cveni cxovreba socialur­

ma qselma, rogor gaamartiva Tanamoazreebis povna, informaciis moZieba, sakuTari Tvalsazrisis sxvisTvis gaziareba. warmoidgineT, rom arsebobs specialuri akade­miuri socialuri qseli, sadac SegiZliaT moiZioT msoflios gamoCenil mecnierTa uaxlesi statiebi, SeuerTdeT TqvenTvis saintereso Tematur jgufs, saqmiani kon­taqti daamyaroT kolegebTan… gaiareT registraciis martivi procedura da mo­ZebneT, rac gainteresebT. saZiebelSi Tu CawerT TqvenTvis saintereso mecnierebis dargs, uamrav saintereso adamians da resurss ipoviT. magaliTad, gaecnobiT Tana­medrove ganaTlebis siaxleebs, inkluziur swavlebasa Tu mediawignierebasTan da­kavSirebul sakiTxebs, konkretuli sagnis swavlebis saintereso xedvas…

4. qarTuli samecniero metaenis korpusi – sml.corpora.codialeqturi korpusis Semqmnelma jgufma samecniero sazogadoebasa da momx­

marebels axali, samecniero metaenis korpusi SesTavaza, romelic cnobil mecnier­sa da qarTvelologs besarion jorbenaZes mieZRvna. saitze ukve ganTavsebulia ramdenime mniSvnelovani naSromi, maT Soris – besarion jorbenaZis samecniero te­qstebi. korpusi TandaTan ufro da ufro Seivseba da yvelas, rasakvirvelia, pedago­gebsac, did daxmarebas gauwevs.

metaenis korpuss glosariumi da teqstebis biblioTekac aqvs. SegiZliaT, pirdapir waikiTxoT samecniero naSromi, moZebnoT romelime samecniero terminis ganmarteba da korpusis saSualebiT naxoT, ra konteqstSi iyenebs termins esa Tu is mecnieri, ra damatebiTi konotaciebi aqvs mas, rogoria ama Tu im mecnieris samecnie­ro stili da a. S.

Page 70: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

70

5. https://www.futurelearn.com/ – onlainkursebi Tqveni uwyveti ganaTlebisTvisswavla da axali sakiTxebiT daintereseba arasdrosaa gviani. es uwyveti proce­

sia da, mxatvrulad rom vTqva, mxolod samaris karTan mTavrdeba.globalur internetsivrceSi mravladaa saitebi, romelTa saSualebiTac Segi­

ZliaT ganaTleba miiRoT. amjerad erT maTgans gagacnobT – https://www.futurelearn.com/. nacadi da kargi saitia da mravali universitetis mier momzadebul kursebs gTavazobT. am saitze korpuslingvitikisa da Seqspirologiis kursebi gaviare da Zalian, Zalian saintereso iyo.

6. http://www.learner.org – saiti pedagogiuri unarebis ganviTarebisTvisis im saitTagania, romlebic pedagogebisTvis, maTi saqmianobis srulyofisTvis

iqmneba. saintereso resursebi, gansxvavebuli da mravalferovani midgomebi, mul­timediamasalebi, diskusiebi… naxeT, aucileblad mogewonebaT, gaiziareT sxvaTa gamocdileba an kidev erTxel darwmundiT sakuTari midgomebisa da Tvalsazrisis efeqturobaSi.

nivTebi – rekvizitebi Cveni gakveTilebisTvis

nivTebi, romlebic gars gvaxvevia, Cveni STagonebis wyaroa.asea nebismieri SemoqmedebiTi procesis SemTxvevaSi da, rasakvirvelia, ga­

kveTilebis dagegmvis drosac. iTamaSeT nivTebiT, gaerTeT da isiamovneT Tqveni ga­kveTilebiT. ase Tqvenc mSvidad da bednierad igrZnobT Tavs, gakveTilic Sedegiani iqneba, ukukavSiric – STambeWdavi.

1. kalendariubralo nivTi ar gegonoT – is xom yvelaze mowesrigebuli da sistemuri megoba­

ria. garda imisa, rom kalendars warmoSobis saintereso istoria aqvs, is mSvenivrad SeiZleba gamoviyenoT nebismier gakveTilze rogorc obieqti, rekviziti.

magaliTad, literaturis gakveTilze. axla noemberia, qarTuli literatura ki noemberSi dabadebuli geniosebis gareSe bevrs dakargavda – ilia WavWavaZe, mixeil javaxiSvili, galaktion tabiZe, besik xaranauli… gaaerTianeT ramdenime mwerali erT gakveTilSi, romelsac Tundac ubralod `literaturul noembers~ daarqmevT. isaubreT maTze, maTi biografiis detalebze, Semoqmedebaze da gaakeTeT didi, ilustrirebuli noembris kalendari – esec Tqveni saskolo proeqti.

2. skamimxolod sityvis warmoTqmis drosac gonebaSi uamravi idea ibadeba.jer erTi, aTasgvari saintereso vizualizacia SegiZliaT moZebnoT. sulac van

gogis skamiT daviwyebdi da romelime svani maxvSis savarZliT davasrulebdi.mere, rogori diskusiis Temaa: ratom uyvarT adamianebs skami, ratom ver eTmobaT

igi, rogorc upiratesobis simbolo, cvlis Tu ara skami pirovnebas, ratom vucvliT

Page 71: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

71

daniSnulebas da mniSvnelobas erTi SexedviT martiv sagnebs… mokled, gagrZeleba TqvenTvis momindvia.

3. kalamiaba, kalamze raRa giTxraT? pirveli warwerebiT daiwyeT, mTel istorias mohye­

viT: burTuliani kalami, melniani kalami, batis frTa… kalmis mniSvneloba mecniere­bisa da literaturisTvis… `he, Cemo, ese ustari ars Cemgan monaRvawebi, tani kal­mad maqvs, kalami – navRelsa amonawebi~ Tu `Cemo kalamo, Cemo kargo, rad gvinda taSi?!~

gavagrZelo?mgoni, zedmetia.

4. saSlelira saintereso ramea, ara?ramden cud frazas, daumsaxurebel ganaCens, daufiqrebel xelmoweras waSlida,

rom migveSva… imdeni ramis mofiqreba SeiZleba. magaliTad, bavSvebs warmoadgeni­neT alternatiuli realoba, sadac saSlelis gamoyeneba ar SeiZleba, anda, piriqiT, mxolod saSlels Tu gamoiyenebT. rogor Secvlida ramdenime sityvis waSla rome­lime cnobili nawarmoebis finals an personaJebisa Tu istoriuli pirebis cxovre­bas?

5. xelTaTmaniTu zamTaria da klasSi xelTaTmanebi mogeZevebaT, CaTvaleT, rom saintereso ga­

kveTili garantirebuli gaqvT!upirvelesad, xelTaTmanze, rogorc simboloze isaubreT, mere xelTaTman­

is sroliT erTmaneTi inteleqtualur duelSi gamoiwvieT, bolos xelTaTmanSi weri lebi CamaleT da naxeT, vis romeli Sexvdeba. saintereso da gulisamaCuyebeli saqvelmoqmedo aqtivobis dagegmvac SeiZleba – gavuTboT xelebi maT, visac sciva!

literaturuli scenebi gaixseneT, mxatvroba, kino da, ra Tqma unda, poezia, Tun­dac axmatovas es mSvenieri leqsi:

`Я на правую руку наделаПерчатку с левой руки…~

6. wignietrati, pergamenti, xelnaweri, gadamwerebi, tyavi, pirveli nabeWdi wigni, pir­

veli sabeWdi manqana, pirveli qarTuli wigni da misi istoria, nabeWdidan eleqtro­nul wignebamde, cenzura, damwvari da gadarCenili wignebi, msoflios yvelaze didi wignebi, yvelaze mniSvnelovani qarTuli wignebi, wignebi, romelTa gareSec kaco­brioba arsebobas Tu ara, ganviTarebas Sewyvets, wignis beWdvisa da akinZvis Tavise­burebebi… iqneb es gakveTili sulac romelime stambaSi CaataroT an biblioTekaSi, wignis maRaziaSi Tu bukinistebTan, quCaSi.

dabolos, sxva literaturul nawarmoebebTan erTad waikiTxeT rei bredberis `451 gradusi farenheitiT~. ai, diskusia aq daiwyeba, Tu daiwyeba!

mokled, Cemo Zvirfaso maswavleblebo, mimoixedeT! gaxsovdeT,samyaro imisTvis arsebobs, rom Tqven gakveTilis CatarebaSi dagexmaroT!

Page 72: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

72

korpusi, rogorc damxmare saskolo resursi

Tanamedrove saskolo ganaTleba, maT Soris, qarTulic, dRiTi dRe ufro inter­aqtiuli, mravalferovan resursebze damokidebuli, sxvadasxva tipis teqnikuri sa­SualebiT aRWurvili da saintereso xdeba. sxvagvarad, Zalian rTulia humanitaru­li Tu sxva TematikiT daaintereso Tanamedrove moswavle – romelsac diliT aifon 6-is maRviZara aRviZebs, samoss imis mixedviT irCevs, Tu rogor aminds uwinaswarme­tyvelebs guglis amindis prognozi, eleqtronuli davaleba ukve gadagzavnili aqvs maswavleblisTvis da skolisaken, gzad uaxles ambebs ismens nasas axali aRmoCenebi­sa da kvlevebis Sesaxeb.

sxvadasxva tipisa Tu daniSnulebis eleqtronul resursebs Soris sul ufro da ufro mniSvnelovani xdeba korpusze damyarebuli swavleba.

korpusologia didi xania gascda mxolod viwro samecniero interesebs da far­To kulturuli Tu saganmanaTleblo mniSvneloba SeiZina. erTian eleqtronul sivrceSi ganTavsebuli erTgvari enobrivi artefaqtebi sicocxles swored kul­turul da saganmanaTleblo arealSi moxvedrisas iZenen. gansakuTrebiT mniSvnelo­vani da metic, sasicocxlod aucilebeli, saskolo ganaTlebis procesSi korpusuli kvlevebis gamoyenebis precedentia, vinaidan, skolam unda gazardos 21-e saukunis eleqtronuli korpusebis Semqmneli Tu momxmarebeli.

erTenovani, paraleluri Tu sxvadasxva specifikis korpusebi mTel msoflioSi aqtiurad gamoiyeneba rogorc enebis swavlebis, agreTve, sxvadasxva disciplinis damuSavebis procesSi, rogoricaa biznesi, stilistika, bilingvuri swavleba, sa­samarTlo lingvistika, Targmanis kritika, leqsikografia da sxva. gamomdinare iqidan, rom eleqtronuli korpusi gvTavazobs enobriv masalas stuqturirebulad, sistemurad, igi amartivebs kvlevisa da swavlis procesebs.

Tanamedrove qarTuli skola, ase Tu ise, uzrunvelyofs gakveTilze ele­qtronuli resursebis gamoyenebis SesaZleblobas, maswavleblebi floben sawyis kompiuterul Cvevebs, aqtiurad iyeneben internets rogorc sagakveTilo, agreTve klasgareSe muSaobis procesSi, Sesabamisad, korpusuli ganaTlebis CarTva sruli­ad SesaZlebeli iqneba, rogorc Tematurad, agreTve teqnikurad.

Page 73: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

73

amjerad, minda kidev erTxel SegaxsenoT, rogor SeiZleba gamoiyenoT ramdenime qarTulenovani korpusi Tqveni qarTulis gakveTilebis srulyofisaTvis.

1. qarTuli dialeqturi korpusi corpora.co

dialeqturi korpusis gamoyenebaze ukve bevrjer visaubreT, amjerad, ufro struqturuli saxiT minda warmogidginoT ramdenime gakveTilis gegma, romlis warmarTvis procesSic am Zalian saintereso resurss CarTavT.

1. `vefxistyaosnis~ swavleba

Page 74: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

74

Page 75: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

75

2. mweralTa biografiebi

Page 76: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

76

mag:

3. gramatikis gakveTilebi:

Page 77: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

77

aseve, SegiZliaT sagakveTilo procesSi gamoiyenoT sxva qarTul Tu sxva enaze Seqmnili korpusebi. magaliTad, rusTavelis Seswavlisas ilias universitetSi Se­qmnili `vefxistyaosnis~ korpusi gamogadgebaT, eleqtronul misamarTze – http://corpora.iliauni.edu.ge/. am korpusSi xelnawerebis, minawerebisa da gamocemebis garda samecniero kvlevebic aris ganTavsebuli.

Zalian saintereso masalas Seicavs qarTuli enis erovnuli korpusi, romelic, rogorc Zveli qarTuli enisa da literaturis swavlebis procesSi dagexmarebaT, agreTve, Tanamedrove enobriv monacemebsac SesaniSnavad mogawvdiT: http://gnc.gov.ge/gnc/static/portal/gnc.html. igi mraval subkorpuss moicavs da Zalian gamogadgebaT swavlisa da swavlebisaTvis.

mokled, imogzaureT qarTul korpusul sivrceSi da gamoiyeneT mecnierebisa da teqnikis axali miRwevebi Tqveni gakveTilebis srulyofisaTvis.

warmatebebs gisurvebT!

rogor movamzadoT saintereso testi

testi ganvlili masalis gamokiTxvisa da codnis Sefasebis erT-erTi yvelaze gamocdili da kargi saSualebaa, misi daxmarebiT, SegiZliaT, rogorc erTi Temis, erTi sakiTxis codna SeafasoT, agreTve mTeli wlis masalis sistematizaciac sca­doT. xolo im SemTxvevaSi, Tu Sualeduri Tu sagamocdo testi sainteresod aris Sedgenili, igi SeiZleba damatebiT saswavlo resursadac iqces da erTgvar jaWva­dac, romelic ganvlil masalas axal sakiTxebTan daakavSirebs.

nebismieri Tematikis testi, ra miznisTvisac ar unda iyos gankuTvnili – iqneba es Sualeduri Tu saboloo Sefaseba, aucileblad unda Seicavdes sxvadasxva tipis kiTxvebs, moicavdes nacnob masalas, maqsimalurad gasagebad iyos gadmocemuli, sxva gvarad Tqveni mizani – miiRoT ukukavSiri da SeamowmoT codna – Seusrulebeli darCeba.

Page 78: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

78

gagimxelT ramdenime meTods, romlis saSualebiTac vcdilob testebi maqsimalu­rad produqtiuli da Sedegze orientirebuli iyos.

1. moifiqreT siuJeti, ambavi, romlis saSualebiTac gamohkiTxavT moswavleebs sxvadasxva TemasTan dakavSirebul sakiTxebs. magaliTad, maTTvis cnobilma an su­lac saskolo programiT gaTvaliswinebuli nawarmoebis personaJma dasvas esa Tu is kiTxva, wamoWras sakiTxi an rTuli situacia, romlis dasaZlevad saWiroa swori pasuxi.

2. moswavleebs Zalian moewonebaT vizualurad gaformebuli kiTxvebi da teste­bi. magaliTad, daxateT Tavsatexi, krosvordi an SeqmeniT andazis vizualizacia.

3. moiSvelieT iumori – nebismier SemTxvevaSi, testireba stressa da emociasTan aris dakavSirebuli, amitom Tundac erTi sasacilo da mxiaruli kiTxva, am process bevrad sasiamovnos gaxdis.

4. ecadeT, gaaRviZoT cnobismoyvareoba, ganuviTaroT msoflmxedveloba, daain­teresoT mxatvruli literaturiT. magaliTad, gramatikul sakiTxebze svamT kiTx­vas? ubralod ki nu hkiTxavT, romelia subieqturi piris niSani ama Tu im zmnaSi, aramed, moiyvaneT amonaridi romelime cnobili nawarmoebidan, ise, rom avtoric daasaxeloT, saTauric da kiTxvac dasvaT.

5. cvaleT kiTxvebis sirTule da formati, magaliTad, martivi daxuruli kiTx­vis Semdeg rTuli Ria kiTxva dawereT, mere isev martivi da a.S.

6. moerideT gacveTil, banalur kiTxvebs.

7. erideT iseT testebs, romlebic wvrilmani faqtobrivi masalis damaxsovre­bas moiTxovs. is, rom teqstis dazepireba aucilebeli ar aris, albaT Tavadac ukve gamoscadeT Tqveni pedagogiuri moRvaweobis ganmavlobaSi.

8. erideT sul mcireoden orazrovnebasac ki, man SeiZleba ise daabnios moswav­le, rom Tqveni mTavari mizani – SeamowmoT codna, sruliad miuRweveli dagrCeT.

9. CarTeT Tanamedrove masalebi – magaliTad, Tanamedrove literatura, Tana­medrove avtorebi, movlenebi, axali aRmoCenebi.

10. ecadeT daaxloebiT mainc gansazRvroT dro, romelic saWiroa Tqvens tes­tze srulyofilad pasuxis gasacemad.

11. ecadeT kiTxva dasvaT sainteresod, SemoqmedebiTad, ar gamoiyenoT saxelmZ­Rvanelos ena da rTuli definiciebi.

12. aucileblad gamoiyeneT ucnobi teqstebi, ecadeT, daaintrigoT, daain­teresoT Tqveni moswavleebi.

13. ar dagaviwydeT, kiTxva daiwyoT ase – Tqveni azriT, Tqven rogor fiqrobT, rogor ggoniaT? ( rasakvirvelia, saubaria Ria kiTxvebze).

14. CaamateT ramdenime Zalian martivi kiTxva, romelzec pasuxi moswavleebs mo­tivacias aumaRlebs, sakuTari Tavis rwmenas gauZlierebs, Sedegad, rTul kiTxvebze fiqris procesic ufro cocxali, aqtiuri da optimisturi gaxdeba.

dabolos, scadeT SeqmnaT gansakuTrebuli gansxvavebuli garemo, ra iciT, iqneb dabal xmaze CarTulma klasikurma musikam an ferad-feradma karamelma, rogor gauadvilos Tqvens moswavleebs testirebis warmatebulad gavla.

Page 79: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

79

werili – rogorc resursi

werili SesaniSnavi saswavlo resursia

1. biografiuli resursi – rodesac mwerlebis cxovrebis, Semoqmedebis, mso­flmxedvelobis, interesebis Sesaxeb yvebiT, piradi werilebi sruliad Seucvleli masalaa, imisaTvis, rom sayvareli avtori mTeli Tavisi dadebiTi Tu uaryofiTi StrixebiT, sxvadasxvagvari mxareebiT gaacocxloT da gaaSuqoT.

2. istoriuli resursi – rogor unda aRadginoT epoqa, istoriuli realoba, Tu ara piradi werilebis saSualebiT. aba, magaliTisTvis nikoloz baraTaSvilis mimowe ras CaxedeT, anda mirza gelovanis meore msoflio omidan gamogzavnili wer­ilebi naxeT, ukeTesi drois manqana ra gindaT?

3. weris strategiis swavleba – piradi werilebis daweris wesebisa da etiketis swavla Zalian saWiro da aucilebelia, rogor SeadginoT piradi Tu saqmiani werili, Ria werili Tu mimarTva, xelnaweri Tu eleqtronuli…

4. gramatikis gakveTili – mimarTva, Sorisdebuli, punqtuaciis niSnebi, pirdapi­ri da iribi naTqvami, piris nacvalsaxelebi, zmnis dro – am yvelafris swavlebisas SegiZliaT moifiqroT weriTi strategiebi, romlis saSualebiT Tqvens moswavleebs gramatikul niuansebsac aswavliT da azris Tavisuflad gadmocemasac.

5. kulturaTSorisi urTierTobebi – warmoidgineT, rom winaswar momzadebuli prezentaciebiT romelime qveyanas gaacnobT Tqvens moswavleebs, magaliTisTvis, SvedeTi ( ra Tqma unda, mwerlebsac ar daiviwyebT), mimoixilavT kulturas, naxavT filmebs, mosmenT musikas da Sved Tanatolebs miswerT werilebs. Tanamedrove gare­moSi, rodesac internetma da socialurma qselebma yvelanairi komunikacia Sesa­Zlebeli gaxada, dakavSireba arc gagiWirdebaT. es Zalian saintereso gamocdileba iqneba.

6. werilebi personaJs an werilebi personaJis saxeliT – warmoidgineT, rom ro­melime nawarmoebis personaJi xarT da Tqvens mkiTxvelebs gindaT daukavSirdeT, ufro meti ram uamboT, vidre wignSi weria, Tqveni xasiaTis iseTi Strixebi gaacnoT, romelTa danaxvac cota rTulia.

an iqneb mkiTxveli xarT da Tqvens sayvarel personaJTan gasaubreba gsurT, dami­jereT, aseTi Tavisufali, gulwrfeli STabeWdilebebis aRwera aucileblad moe­wonebaT Tqvens moswavleebs.

7. werili 100 wlis win – moaZebnineT moswavleebs romelime istoriuli gmiri, mwerali an ubralod saintereso pirovneba da miawerineT werili, esec kidev erTi mozauroba droSi.

8. werilis roli da funqcia literaturis sxvadasxva dargSi – poeziasa da prozaSi, cnobil nawarmoebebSi… salaparako bevria, `vefxistyaosniT~ dawyebuli da Tanamedrove avtorebiT damTavrebuli.

Page 80: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

80

kidev ramdenime resursi Tqveni saintereso gakveTilebisaTvis

1. besarion jorbenaZe, ena da kultura / besarion jorbenaZe; red. giorgi go­golaSvili. – Tb., 1997

rodesac moswavleebTan enobriv sakiTxebze saubars viwyebT, rogorc wesi, maT zogjer cinikur, winaswar uaryofiTad ganwyobil damokidebulebas viRebT – au, se­riebi da mwkrivebi, uRleba, bruneba, ar gezarebaT, mas?

magram Tu visaubrebT, enaze, rogorc kulturul fenomenze, rogorc stiqiaze, rogorc cocxal arsebaze, rogorc Cveni yofierebis saxlze, romelic Cveni be­disweracaa, sisxlis Semadgenlobac da haeric, romelsac vsunTqavT, – maTi damoki­debuleba aucileblad Seicvleba da erTi SexedviT mosawyen gramatikul wesebsac saintereso mxares da gamoyenebas upovnian.

SesaniSnavi enaTmecnieris es wigni misi leqciebis Canawerebs, CaniSnul sakiT­xebs, ideebs da gegmebs moicavs, igi misma moswavleebma Seadgines da Zalian bevri saintereso aqtivobis ganxorcielebis stimulsac mogcemT.

2. cifruli fotomatiane, erovnuli biblioTekis proeqti: http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/3946

epoqas xsniT? mwerlis biografiaze saubrobT? istoriuli Tu kulturuli kon­teqsti gainteresebT? iqneb nawarmoebSi asaxuli mxatvruli gamonagoni ufro xe­lSesaxebi, ufro advilad dasanaxi gindaT gaxadoT? iqneb romelime konkre tul mwerals an misi nawarmoebis prototips eZebT? maSin aucileblad unda ewvioT „cifrul matianes~, romlisTvisac uamravi fotos gacifreba moxda piradi arqive­bidan, saojaxo albomebidan Tu sxvadasxva koleqciebidan.

aq sruliad saswauli da gansakuTrebuli fotoebis povna SegiZliaT. iqneb ro­melime maTgani Tqveni moswavleebis Txzulebis Temac gaxdes, iqneb moTxrobis siu­Jetic STagagonoT an sulac, Zalian saintereso saskolo RonisZieba dagagegminoT.

moatanineT saojaxo albomebi Tqvens moswavleebs da SeqmeniT konkretulad Tqveni klasis moswavleebis cifruli fotomatiane. Zalian, Zalian saintereso da saxaliso iqneba.

magaliTisTvis erTi foto fotomatianedan, ramdeni ramis Tqma da dawera Sei­Zleba am ulamazes bavSvebze:

Page 81: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

81

3. komiqsi, rogorc swavlebis saSualeba.ar gifiqriaT, rom nawarmoebis dasuraTeba, gansakuTrebiT komiqsad gardaqmna

ufro gauadvilebs Tqvens moswavleebs mis gagebas Tu Seyvarebas? aiReT romelime qarTveli mwerlis saprogramo nawarmoebi da Tqvens moswavleebTan erTad daxateT, komiqsad aqcieT is. TvalsaCinoebad gamogadgebaT ramdenime klasikuri nawarmoe­bis komiqsebi, magaliTad aseTi:

http://www.shortlist.com/entertainment/books/classic-literature-turned-into-comic-books

5. vaxtang javaxaZe, ucnobidarwmunebuli var, qarTuli enisa da literaturis maswavleblebma Zalian kar­

gad ician am saocari wignis arsebobis Sesaxeb, sadac genialuri qarTveli poeti, galaktion tabiZe iseTive cocxalia, iseTive aqtiuria, rogorc Tqveni nebismieri moswavle saklaso diskusiisas.

dRiurebis, Canawerebis, arqivis da uamravi sxva masalis gamoyenebiT Tavadac SesaniSnavma poetma, vaxtang javaxaZem Seqmna wigni galaktionze, romelic erT­droulad wignicaa da filmic, romanic da dokumenturi prozac.

sul axlaxans am wignis axali, Sevsebuli versia gamoica.

Page 82: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

82

6. 50 qali saqarTvelodanqal avtorebze saubari gsurT? Tanasworobasa da qalTa uflebebze yuradRebis

gamaxvileba gindaT? maSin es linki aucileblad dagexmarebaT, 50 saintereso, ganaT­lebuli, gansakuTrebuli qarTveli qali moRvawis biografia Tqvens gakveTilebs sruliad sxva mimarTulebas miscems:

http://www.feminism-boell.org/ka/kategoriebi/kalta-muzeumiqalTa uflebebs didi adgili eTmoba moswavlis saxelmZRvaneloSi. vfiqrobT, es

bmuli saintereso gakveTilebis Catarebis saSualebas mogcemT.warmatebebs gisurvebT!

Tanamedrove poezia Tqvens kurikulumSi`vis eSinia Tanamedrove qarTuli literaturis?“ Tu am kiTxvas (sxva, cnobili

kiTxvis perifrazs) davsvam, pasuxis nacvlad uamrav sxvadasxva kiTxvas miviReb. maT Soris, bevrs – qarTuli enisa da literaturis maswavleblebisgan:

– ratom unda vkiTxulobdeT am abdaubdas?– ra saWiroa, bavSvebs tvini am teqstebiT gamovutenoT?– esenic ar myavdnen galaktioni an guramiSvili!– ra, klasikur literaturas sjobia?mokled, ase da amgvarad.bevri piriqiTac ityvis, sayvarel avtorebsac daasaxelebs, imasac aRniSnavs, um­

Tavresad riT gamoirCevian Tanamedrove mwerlebi, magram iqneb bolos daatanos: – ho, magram Zvelebi mainc sxva safexurze idgnen!

moswavleebs Zalian ainteresebT is poeturi nawarmoebebi, romlebic maT Tana­medrove garemoSi an Tundac ramdenime wliT adre Seiqmna. amitomac aris, rom zviad ratianis, Salva bakuraZis, eka qevaniSvilis, maia sariSvilis, lela samniaSvilis da sxva Tanamedrove avtorTa Sesaxeb momzadebuli, Tanamedrove saliteraturo pro­cesis, sazogadod, Cveni epoqis literaturuli konteqstis gasacnobad dagegmili gakveTili Zalian interaqtiuli, dinamikuri, diskusiiTa da kamaTiT gajerebuli gamodis.

mikerZoebad Tu ar CamiTvliT, vityvi, rom Tuki rame mniSvnelovani iqmneba dRes Cvens qveyanaSi, poezia erT-erTi mTavaria. maT Soris – axalgazrda avtorTa Semo­qmedebac. garda damoukidebeli mniSvnelobisa, Tanamedrove teqsti Zalian kargad SeiZleba gamoviyenoT klasikur nawarmoebebTan mimarTebiT, interteqstualuri, paraleluri azrovnebis gasaviTareblad.

magaliTad, daviT guramiSvilis poetikas xsniT? an qarTul himnografiaze sau­brobT? iqneb Salva bakuraZis poeziac waukiTxoT an moasmeninoT bavSvebs (sabed­nierod, Tanamedrove teqnologiebi mravalferovani resursebis gamoyenebis sa­Sualebas iZleva).

samoqalaqo da patriotuli poeziis Tema gaqvT? aucileblad unda moZebnoT da gaacnoT moswavleebs zviad ratianis leqsi `negativi 20 wlis Semdeg~:

Cven, vinc arasdros gamovalT gareTda xmas arasdros SevuerTebT mSier raindebs,arc saprotesto werilebze mivawerT gvarebsda sxvebsac, Tuki dagvijeres, gamovaridebTaseT saqmeebs, did saqmeebs; sakuTar wvenSivinc vixarSebiT, da xandaxan Tuki xmamaRla

Page 83: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

83

rame dagvcdeba – mxolod viwro, Sinaur wreSi,da isic maSin, Tu sasmelma gagvaamaya.vfiqrob, saintereso iqneba gansxvavebisa Tu msgavsebis povna da aRniSvna sxva­

dasxva periodisa Tu epoqis patriotuli narativis leqsebs Soris. am Tematikaze saubrisas aucileblad gaixseneT zaza TvaraZe da paata Samugia.

gansakuTrebiT sainteresoa Tanamedrove poeziis moxmoba maSin, rodesac qar­Tuli leqswyobis sistemebze, poeziis Janrebsa Tu leqsis tipebze saubrobT. ro­gor ganviTarda qarTuli riTma borena dedoflis cnobili iambikodan, magaliTad, rati amaRloblis, rezo geTiaSvilis, giorgi sajaias an giorgi lobJaniZis poeti­kamde, anda simbolistebis mier leqsis evropuli formebis Semotanis tradicia ro­gor gaagrZela SoTa iaTaSvilma, xolo Tu qarTvel mefeTa poezia sparsuli leqsis tkbil xmovanebiT ikvebeboda, rogor gamoiyenes iaponuri saleqso formebi – tanka Tu haiku Tanamedrove avtorebma.

qarTul verlibrze saubrisas ar gamogrCeT maia sariSvilis poezia. qarTul xalxur folklorsa da miTologiasTan dakavSirebiT iqneb isic axsenoT, rogor da­muSavda es Tematika Tanamedrove poeziaSi.

rodesac konfliqtebsa da omebze isaubrebT, Tanamedrove qarTveli avtorebis leqsebic waikiTxeT.

mokled, me mxolod ramdenime miniSneba mogeciT, danarCeni Tavad moifiqreT.uamravi saintereso avtori ar mixsenebia, ukve cnobili da Zalian kargi poete­

bi. Tavad waikiTxeT literaturul periodikaSi, internetSi… aucileblad scadeT maTi moZebna.

poeziis swavlebis meTodebi

ena da poezia, rogorc musikapoezia skolaSi namdvilad rTuli saqmea. yvelaze meti kiTxva, yvelaze meti wu­

wuni, rac saswavlo programasTan dakavSirebiT Cemi moswavleebisgan momismenia, swored poezias exeboda.

– mas, ra saWiroa am leqsebis wakiTxva?– eg poezia teqstebis xelovnuri braxabruxia, me Tu mkiTxavT!– mas, modiT isev hari poteri wavikiTxoT…raRa dagimaloT da ufrosebisganac msmenia – ra saWiroa poeziis swavleba?aba, am kiTxvas ase mokled rogor vupasuxo? rogor vTqva raSi gvWirdeba poezia?

rom azrovnebis ganviTarebis, azris lakonurad gadmocemis, esTeturi tkbobis un­aris Camoyalibebis, enobrivi niuansebis wvdomis, mraval kiTxvaze pasuxis gacemis saukeTeso saSualebaa.

Zalian bevr meTods viyeneb gakveTilze poeziis saWiroebis asaxsnelad, axla erT-erTs gagandobT.

babilonis godolis ambavi albaT kargad gaxsovT? rogor fiqrobT, ra unda iyos komunikaciis is saSualeba, romelic sxvadasxva enaze mosaubre adamianebsac daakavSirebs, erTmaneTis fiqrs gaagebinebs? sworedac rom poezia.

aris poeziis aseTi saiti http://www.lyrikline.org/, romelic sxvadasxva qveynebis po­etebsa da poezias aerTianebs. garda originalis teqstisa da misi Targmanisa, saiti imiTacaa unikaluri, rom avtorTa mier wakiTxuli leqsebis multiligvistur audi­

Page 84: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

84

obiblioTekas aerTianebs. scadeT, moasmenineT Tqvens moswavleebs romelime af­rikeli Tu arabi, ingliseli Tu Svedi poetis leqsebi, Tundac erTi sityva ar es­modeT am enaze, mere hkiTxeT, aris Tu ara poezia universaluri ena, gaiges Tu ara rame? darwmunebuli var, pasuxi dadebiTi iqneba.

mxiaruli enaTmecniereba

– oo, mas, ar gvinda gramatika, isev tom soierze vilaparakoT raa!– ra saWiroa es brunvebi, seriebi da mwkrivebi, rogorc vlaparakobT, ise vlapa­

rakobT!– mas, verafriT gavige, es zmna ase ratom unda davwero da saerTod, ra saWiroa

marTlwera, problemebis mets ras aCens?– gramatika ara isa!– ooo, enis wigni saxlSi damrCa, ufro sworad saxlSi davtove.…da a.S. da a. S.nacnobobis pirvel dReebSi aseTi wuwuni xSirad mesmoda. Cemi moswavleebis uk­

mayofilo gamometyvelebam Tu saubarma mimaxvedra, rom gramatikis da, sazogadod, enaTmecnierebis prestiJis aRsadgenad safuZvliani muSaoba, saintereso da, rac mTavaria, mxiaruli ideebi damWirdeboda.

rogor gavagebino maT, rom guliveris mogzaurobaze aranakleb saintereso gza gaiara enam, vidre zmnis pirebs ganarCevda, vidre ricxvs gamoxatavda, vidre erTi sityvidan ramdenimes awarmoebda, vidre yvelafers Tavis adgils miuCenda da Tavis saxels daarqmevda?

Cemi Zvirfasi maswavleblebis leqciebidan, cnobili mecnierebis naSromebidan uamravi mniSvnelovani ram maxsendeboda: rom ena msoflxedvaa, rom ena yofiere­bis saxlia, rom yvelani Cveni enis mier dadgenili wesebiT vcxovrobT, rom… rom… rom…

maS, ase, Cveni mxiaruli enaTmecnierebis gakveTilebi:

1. gamogonil sityvaTa leqsikoniim dRes enaTa warmoSobaze vesaubre, ufro sworad, yvelaze saintereso ambebi

movuyevi, gansakuTrebiT – imis Sesaxeb, rogor cdilobdnen adamianebi, enis war­moSobis saidumlo amoecnoT, zogjer – metismetad martivi da bavSvuri `eqsper­imentebiT~. adamianTa cnobismoyvareoba enobrivi sakiTxebisadmi Zalian adre, miTologiasa Tu religiuri warmodgenebSi Cans; is, rac sxvadasxva RmerTsa Tu nax­evarRmerTs miewereba, is, rac miTisa Tu miTologiuri ciklis mTavari Temaa, anu materiis Seqmna da Semdeg misi saxeldeba, Cven saklaso oTaxSi vcadeT.

rogor? axlave getyviT.saubrisas aRmovaCineT, rom Cven garSemo arsebul mraval sagans ubralod ar

aqvs saxeli, gansazRvrebisa Tu dakonkretebisTvis sxva sityvas iyenebs. magaliTad, boTlis sacobi, CanTis saxeluri, skamis sazurge,… hoda, Cvenc gadavwyviteT, maTTvis saxelebi gveboZebina, gamogvegonebina. mere ukve arsebuli saxelebis gadarqmevac gavbedeT. Sedegad gakveTilis bolos yvela moswavles hqonda Tavisi piradi le­qsikoni.

Page 85: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

85

ggoniaT, mxolod leqsikonis SedgeniT viyaviT garTuli? manamde sityvis warmo­qmnis sxvadasxva gzaze visaubreT, motivirebul da aramotivirebul niSnebze, enis warmoSobis ZvelberZnul Teoriebze, cota futkrebis enasac movusmineT, gavigeT erTi da imave sityvis JReradoba sxvadasxva enaze. bolos fonosemantikis sakiTxeb­sac SevexeT. eg rogor? axlave mogaxsenebT.

gaxsovT `taketesa~ da `malumas~ cnobili eqsperimenti? cdaSi monawileebs Ses­Tavazes ori figura, romelTaganac erTs momrgvalebuli formebi hqonda, meores – kuTxovani da sTxoves, ori pirobiTi saxelwodeba, `takete~ da `maluma~, am or figuraze gaenawilebinaT. aRmoCnda, rom gamokiTxulTa umravlesobam momrgvale­bulformebian figuras saxeli `maluma~ miakuTvna, xolo kuTxovans – `takete~. am eqsperimentma kidev erTxel daamtkica, rom ganurCevlad imisa, rogoria kavSiri enobriv niSanSi aRsaniSnsa da aRmniSvnels Soris, rogor niSanTan gvaqvs saqme, bger­ebi mainc atareben garkveul Sinaarss. swored am, bgeraTa amoxsnad Sinaarsebs swav­lobs fonosemantika.

ratom movyevi am ambebs?Cemi moswavleebis mier TiTqos SemTxveviT mofiqrebuli ararsebuli sityvebi

zedmiwevniT imeoreben fonosemantikis im wess, romelic bgerebs garkveuli Tvise­bebis mixedviT xsnis.

metic – rodesac maT sagnebs axali saxelebi moarges an ararsebuli sagnebi Tan daxates da Tan daasaTaures, yvelani mivxvdiT, rom sityvaTa Sinaarsebi maT gareg­nul, bgeriT formebSi zogjer sagrZnoblad, zogjer – Znelad SesamCnevad, magram mainc aucileblad gamoixateba.

adamianebi, miT ufro – bavSvebi, intuiciisa Tu SegrZnebebis doneze bevr sainte­reso lingvistur informacias floben.

sayvareli avtorebi, axlobeli adamianebi

qarTuli literaturis swavlebis umniSvnelovanesi mizania, Seayvaro bavSvebs konkretuli mwerali. – saocrad banaluri fraziT daviwye xom?

arada, marTla esaa yvelaze mniSvnelovani, Seayvaro, gaacno, warudgino avtori, rogorc maTnairi, maTTvis axlobeli adamiani.

es bevrnairad SeiZleba moaxerxo, mouyve ambebs mwerlis cxovrebidan, gaacno bi­ografiuli detalebi – oRond ar dakmayofilde civi da arafrismTqmeli TariRe­biT – mTavari movlenebia da ara cifrebi.

uTxari sad da rogor cxovrobda, rogor uyvarda, rogor stkioda, rogori mezobeli iyo, rogori megobari, rogor eSleboda da rogor asworebda Tavis Sec­domebs.

biografiuli detalebi ar gyofnis? me gaswavli karg gamosavals.ukve misaubria SesaniSnavi eleqtronuli resursis, qarTuli dialeqturi kor­

pusis Sesaxeb. http://www.corpora.cokorpusSi yvelafris povna SegiZlia, eZeb sityvebs – poulob adamianebs, eZeb mov­

lenas – poulob istorias, eZeb ambavs – poulob dramas…Tu korpusis saZiebelSi cnobili qarTveli mwerlebis saxels Cawer, SeiZleba

ise Ti faqti ipovo, rac mxolod Sen ki ara, SeiZleba sxvebmac ar icodnen.magaliTad, CavweroT ilia …

Page 86: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

86

mTqmeli giorgi bedukaZe, saguramodan ilia WavWavaZis Sesaxeb Zalian saintere­so istorias gviyveba:

`ilia sudaT iyo duSeTSi. erTma kacma fuli asesxa meoresa, meorem aRar misca: rodis momecio, ar mogiciao.

iCivla ilia¡Tan: mindorSi muxa¡ qveS miveci fulio da aRar maZlevso.iliam uTxra fuli mimcemsa: wadi da im muxi toti maitane, romelTanac fuli

miecio, win-win naTqomi hqonda: Sin wadi da aRar moxvideo. fulis wamRebi alodina. mere uTxra: amden xans iqidan, sadac fuli moqca, ver movidodao?

– ki, batono, orjerac unda mosuliyo aqamdeo.imiT gatexa. mowame ara ¡yolia da araferi uTxra: fuli miecio. im kac Caabareo,

Torem cixeSi Cajdebi da fulsac gadaixdio.i kacma misca is fuli, gadaixada. meti gza aRara ¡qonda. gaigo iliam, ro tyuoda,

emarTa kia da ar aZlevda…~akaki wereTlis Sesaxeb gainteresebs rame?aba, naxeT, rogori mxiaruli da onavari, patara bavSvis xasiaTi SerCa poets si­

cocxlis bolomde, sxvitoreli samson cimakuriZe gviambobs:`akaki movida erT mSvenier dRes Tavis rZalTan. deiwyes kartis TamaSi. mougo

Svid-Tuman-naxevari mariams. meti fuli imas aRar qonda da arc eTamaSa nisiaT. erTi Rori qvyamda gasayideli. vafasebdiT samTuman-naxevars. akakim uTxra: meTamaSe mag Rorzeo. mougo isic, mere deiwyo sicili akakim: ra WyiviliT weviyvan mag Rorsao. gaabraza.

wevida im Rames. meore dilas gamougzania biWi da doubarebia: aaWyivle iqa da gaabraze Cemi rZalio. TavaT wamosula da, axlos venaxi iyo, iq damjdara.

uyurefs, rogor aWyivlefs biWi Rors. akaki jis da icinis. gamouvarda mariami biWsa: ras ayviref mag goWsao! waaTrieo! maSin gamoCTa akaki da douZaxa: modi, axla kudala xarze meTamaSeo! abrazebda ase. mala k’ar waCxubebulan, mara axelebda.“….

fSaveli pelagia zurabiSvili vaJa-fSavelas ukanasknel dReebze gviyveba`– netavi erTxel kidenao im fSav-£evsireTis kldeebisTvina Samaxednebinao da

mJave wyali dameliao [vaJam Tqva sikvdilis wino]. – Cemi Svilis mamnaTlavi iyo vaJa, Zalian miCneuli viyveniT erTmaneTSi…~

arian gansakuTrebuli adamianebi, romlebic sicocxleSic da sikvdilis merec zrunaven moyvasze, aerTianeben, erTmaneTs ayvareben maT.

ai, saintereso istoria dialeqturi korpusidan, sofel qistaurSi mcxovrebi firuz kikolovi `samSoblo xevsurisas~ avtoris sikeTis ambavs mogviTxrobs:

`Zalian tkbili kaci iyo. imisgan wyeinoba Tavi dReSi ar gamoidoda. mamre, rafieli ro qalaqSi gardaicvala, maitanes aqa xelisxelaTa. ori amfioni

mo¡devda isre: erTSi imi rameebi ewyo – qudi da rameebi, erTSic imi mendlebi, Ti­Tona ki xelisxel maitanes, aq daasaflaves. me agurem vawodebdi, igre amaaSene¡. ai, aq iyo dasaflavebuli, yvelawminda roa, aqa Widili imarTeboda xome droebi gasa­tareblaT. TiTon eTqo: aq damasaflaveTo. ai, xo gagigiaT, leqsi roa: Cemi samSoblo is ario, saca gavCenilvaro.

Zalian karqi kaci iyo, dananeba icoda, mixedva xalxisa. Samweoba¡ aZlemda xalx­sa. muSebi ro ar amaivlidnen zvridana, mzareul dauZaxemda: Rvino daaleineTo! Sa­braleba ¡qonda xalxisa. muSa ro deenaxa uqudoTa, dauZaxemda da ful mi¡cemda: aha, iyide qudi da daixureo! exla Skola ro ari, iqa cxovromda rafieli, magram TiTon

Page 87: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

87

ki ara, imi Svilebi. rafielis saxli kidena qveiT ari, ima¡ xis saxli edga. qveSa marani ¡qonda da maRla kidena xis saxli.

hoda, rafieli ro mokvda, didmarxva iyo. mamre gamaacxade¡ da suyvelaya kacma TiTo jami da xelada waiRe¡“.

mokled, kidev erTxel imogzaure qarTuli dialeqturi korpusis mravalfero­van da mdidar samyaroSi, ipove Seni da Seni moswavleebis cnobili avtoris Sesaxeb sul sxva, ucnobi istoria da gaxade sayvareli avtori kidev ufro axlobeli.

teqstebi da gakveTilebi

amqveynad imdennairi teqstia, ramdennairi adamianic arsebobs.zogi Zalian xmauriani da myviralaa, dawerisTanave moduri an bolomde SeumC­

neveli, zogi – Zalian mSrali an, piriqiT, zedmeti sentimentalobisgan danotive­bulic ki, zogs mkveTrad gamoxatuli xasiaTi aqvs, zogi ki sruliad unebisyofoa, zogi mariliania da zogi – mlaSe, zogi – advilad gasagebi, zogi ki uZvelesi lursm­nuli warwerebiviT aso­aso amosakiTxi da amosacnobi, zogi plastmasis erTjerad WurWels hgavs, zogi – meTeqvsmete saukunis italiuri brolis nakeTobas. iseTi te­qstebicaa, romlebic ar arsebobs, mxolod viRacis fantaziasa Tu tyuilSi cocx­lobs.

yoveldRiur cxovrebaSi ise gvaxvevia gars bgeraTa grafikuli saxeebi, piqto­gramebi Tu ieroglifebi, SeiZleba, Seedavo kidec cnobil filosofoss, rom eno­brivSi ki ara, teqstobriv samyaroSi vcxovrobT da realurad mxolod is arsebobs, rac daiwera da ara is, rac iTqva da dasaxelda.

am teqstobriv samyaros, mTeli Tavisi mravalferovnebiT, erTi damaxasiaTebe­li niSani aqvs – mkiTxveli sWirdeba. teqstamde mkiTxvelis gza ki iseTive rTuli da winaaRmdegobrivia, rogoric odisevsis mogzauroba hadesis samefoSi. mkiTxvels anu literaturul gurmans aRzrda sWirdeba, es ki Cven, maswavleblebma unda gava­keToT.

warmoidgineT, rom romeliRac cnobil da uTvalavsacavian biblioTekaSi mox­vdiT, Cveulebriv biblioTekaSi, sadac arc kartoTekaa da, miT umetes, arc usinaT­lo biblioTekari, Tavad unda gaerkveT da moZebnoT is, rac gindaT.

SegiZliaT, borblebiani maRali kibe moitanoT, romelic mTavari darbazis erT­erT civ kuTxeSia ayudebuli, TaroebTan miagoroT da Zebna daiwyoT, magram sacavi imdenad didia, rom Zebnas mTeli sicocxle dasWirdeba da iqneb sikvdilamde verc ki ipovoT is, rasac eZebdiT. gamosavali erTia – gzamkvlevi gWirdebaT am samyaroSi, raTa yvelanairi teqsti daagemovnoT, yvelanair saTqmels mouZebnoT gasaRebi, miT umetes – Tu skolis moswavle xarT, dabneuli, gvianobamde mecadineobT algebra­sa Tu qimias, dRis meore naxevarSi ki gauTaveblad dagawanwaleben musikidan kung­fuze, CogburTidan baletze, norCi kosmonavtebis wridan axalgazrda geologebis klubSi.

ra unda qnaT, Tu Tqveni cxovrebis teqsti gWirdebaT?is, rac bavSvur tkivilebs dagiamebT, gunebas gamogikeTebT, guls gagixarebT,

sakuTar adgils gapovninebT, TviTSefasebas agimaRlebT.zogjer SeiZleba saaxalwlo misaloci baraTi iyos Tqveni cxovrebis teqsti,

zog jer – romeliRac kulinariuli recepti, anda magiuri Selocva Tu mwvaleblu­

Page 88: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

88

rad Seracxuli romelime apokrifi, Tundac romelime wmindanis cxovreba an Sua saukuneebis romantikuli eposi.

dasabamiTgan iyo sityva, anu, Sesabamisad, iyo literatura.Cven, maswavleblebi unda vecadoT, moswavleebs iseTi teqstebi vupovoT da

vapovninoT, romlebic SesaZloa wakiTxuli arc hqondeT, an hqondeT, magram ugulisyurod an arc ugulisyurod, magram uyuradRebod, vapovninoT da teqstebis rogorc feradi SuSebis sxvadasxva prizmaSi danaxvis siamovnebas vaziaroT:

stilis lakonurobasa da genialur ubraloebaze saubrobT? aba, abibos nekrese­lis cxovrebas CaxedeT. iciT, ra saocari siyvarulis istoriaa moTxrobili adamisa da evas cxovrebis apokrifSi, sadac cxra mTas iqiT myofi adami grZnobs da ganicdis evas samSobiaro tkivilebs? meore apokrifSi, romelic RvTismSoblis jojoxeTSi mogzaurobas asaxavs, erTmaneTSi iseTi doziTaa areuli sikvdili da sicocxle, maSinve `RvTaebrivi komedia~ gagaxsendebaT. verlibrisa da Tanamedrove poeziis zoma da metri gainteresebT? – qarTul himnografias gadaxedeT, da aramxolod qa­rTuls. magaliTi gWirdebaT? inebeT, ai, sad iwyeba besik xaranauli:

`casa bewTa ekida, vnaxe kaci,da masve kacs[a] Subis wu[e]rs edgnes darbazni.mumlsa zeda jda, mindors sdevda qurcikTa, –da zRuasa zeda moarbevda cxeniTa,da esreT RaRadebda: `RmerTo, Sen, kurTxeul xar!~

SesaZloa, romelime publicisturi werili yvelaze mxatvruli aRmoCndes, rome­lime leqsi – yvelaze dramaturgiuli, romelime statia enciklopediidan – yvelaze melanqoliuri da sentimentaluri.

iTamaSeT teqstebiT da Tqveni moswavleebic aTamaSeT, aswavleT maT sityvis sunis, taninis, feris, gemoebis Taigulis cnoba, iseve, rogorc meRvine cnobs da grZnobs karg Rvinos – mTeli guliTa da gatacebiT.

P.S. rodesac ricxviT saxels vxsnidi mTeli Tavisi rigobiT­wilobiTi abraka­dabrebiT, gadavwyvite, arc meti, arc naklebi, Cemi cxovrebis teqsti – kulinari­uli recepti mimewodebina da metic, rame martivic mogvemzadebina. asec moxda – produqtebis raodenobam, wilobrivma gayofam, quris pirvel, meore Tu mesame sim­Zlavreze CarTvam, mzadebis drois ganawilebam Sedegi gamoiRo – gemrieli namcx­vari da warmatebuli gakveTili.

hoda, Tamamad, Tamamad acxveT da miirTviT teqstebi gakveTilze.

ramdenime meTodi rusTavelis swavlebisTvis ***rodesac am SesaniSnavi poemis mxatvruli struqturis, kerZod, tropuli me­

tyvelebis Taviseburebis Sesaxeb vsaubrobdi, gadavwyvite, SoTas metaforebis ga­mofena momewyo – Cveulebrivi eqspozicia Tavisi yvela komponentiT. es iqneboda

Page 89: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

89

cda, frazebi mxatvrobis an Tundac fotografiis saxiT warmogvedgina, oRond ise, rom naxatebsa da fotoebTan erTad teqstic gamofenis nawili yofiliyo.

asec moviqeciT. winaswar movamzadeT eqsponatebi. zogierTi maTgani bavSveb­ma fotoebad aqcies, zogierTis mixedviT saintereso naxati Seiqmna, zogierTi ki, ubralod, lamazi kaligrafiiT dawerili (vcadeT, sxvadasxva xelnaweris mxedruli gamogveyenebina) TavisTavad iqca vizualuri xelovnebis nimuSad.

vizruneT gamofenis musikalur fonzec – msaxiobebisa da mwerlebis waikiTxul `vefxistyaosans~ saintereso musikaluri foni davadeT, zogjer ki teqsti, rogorc TavisTavadi musika, ase, ubralod gavuSviT gamofenis mimdinareobis dros.

Zalian saintereso eqsperimenti gamogvivida, daWerili kurdRlebis raodenobas aRar davTvli – garda teqstze muSaobisa, moswavleebma SemoqmedebiTi RonisZiebis dagegmva iswavles, gaiges, rogor SeiZleba erT sivrceSi moaxerxo xelovnebis sxva­dasxva dargis gaerTianeba da, rac mTavaria, gauSinaurdnen genioss – SoTa rus­Tavels.

***meore cda ukve poemis siuJetze muSaobisas moswavleTa daintereseba iyo. ami­

tomac miveci saSualeba, yvelas Taviseburad ganeviTarebina poemis siuJeti. war­moidgineT, rom `maT samTa gmirTa mnaTobTa~ sulac ar SeeqmnaT koalicia da cal­calke wasuliyvnen nestanis gasaTavisufleblad, an TviTon TinaTini gamgza­vrebuliyo ucxo ymis gamocanis amosaxsnelad; iqneb nestansa da tariels Tavidanve eqorwinaT da qajebs maTi mSvenieri asuli gaetacebinaT, anda fridons asmaTis guli moenadirebina; iqneb qajebic gons mogebuliyvnen da sakuTari samefo indoeTisTvis SeeerTebinaT… mokled, es da kidev mravali varianti da kombinacia warmoadgines Ce­mma niWierma moswavleebma, Tanac TviTon `vefxistyaosani~ iZleva aseTi variaciebis saSualebas, SemTxveviTi ar aris, rom gviani Sua saukuneebis qarTuli literatura SoTas genialuri poemis aTasgvar gagrZelebas icnobs.

mokled, ase iyo Tu ise, kargad gaverTeT, Cveni fantaziac gavaRviZeT, poemis te­qstic bevrjer wavikiTxeT, Zalian mxiaruli, Sedegiani da saintereso gakveTili ga­mogvivida.

`ucnobi SoTa rusTaveli~

SoTa rusTavelis biografia burusiTaa moculi, mravali cnoba mis Sesaxeb mi­Tologiuri an naxevrad miTologiuria, rac kidev ufro aRviZebs fantaziasa da in­teress.

gakveTilze, romlis Temac biografiis Sedgena, cnobil adamianTa biografiebi, biografiuli romani iyo, vcadeT mogveZiebina SoTa rusTvelis cnobili Tu ucnobi biografiebi.

erT­erTi resursi, romelic davixmareT, qarTuli dialeqturi korpusi iyo. saZiebo sistemaSi `SoTas~ an `rusTavelis~ Cawerisas bevr saintereso istorias wavawydiT.

ai, magaliTad, 1945 wels mesxeTSi, sofel musxSi Cawerili teqsti:`rusTavSi ucxovria SoTas mamas, rqmevia iese, gvari – CaxruxaZe. es kaci Zalian

moleqse yofila. batonebsao win uZRodao da iseT­iseT sityvieb etyoda, rom aw­

Page 90: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

90

yenda xolmeo. batonebma Suri aiRes, rom aman yovelTvis ase’na gvareziloso da moindomes imis mokla.

patraSenSi iyo erTi simon batoni. gaRma­gamoRma yofilan es rusTavi da patraSe­ni. simon batons vaJi diesaxlebina da qorwilSi diepatiJebina iese batoni. qorwilis dros, rasakurvelia, smaSi yofilan eseni da maSin mosvlia maxarobeli iese batons, rom Senao vaJi SegeZinao. am kac gaxarebia. dauwyvia meti sma da qeifi. maSin batonebs ufiqriaT, dro es ario – da miuciaT wamali da moukliaT es kaci.

SoTa¡ darCenila oboli. auRzrdiaT saxSi. ro patara mozdila, biZa yolia imas, upatronia da gamouzdia. Semdeg wauyvania, SkolebSi miucia. jer auyvania tbeTis SkolaSi, merme zarzmaSi gadmouyvania da iq dausrulebia. mere wamosula da rusTav­Si mosula. rusTavSi ro darCenila, xalxs Seyvarebia. Zalian swavluli kaci yofila.

mand erTi qali Seuyvardeba, saxelaT nina¡ rqmevia.amis mere Tamar dedofals daubria SoTa¡, gamoucxadebia, rom Senao saberZneTSi

unda waxvideo ramdenime wliTao, iq Seiswavleo da dabrundebi isevao.wasvli dros ramdenime sityvas etyvis SoTa¡ Tavis sayvarels:

Savardeni gadmofrindaabreSumis budidgana,ninam vaSli amoiRo,Semamtyorcna ubidgana:SeneburaT Seminaxe,ar gadmigdo gulidgana!

adga, wavida es SoTa¡. eqvsi weliwadi darCeba saberZneTSi da mobrundeba. am dros, ro gaigebs es nina¡, mosulao – da imas ar naxams, adgeba TiTon, Caicvams, gamiewyoba Tavi Zmis tanisamosSi da wava SoTas sanaxavaT. miva, Seixedams fanjridan, naxams, ro SoTa¡ swerams, misula erTi mSvenieri qali da dayudebia nidayviT. maSin ityvis nina¡, rom: vai, Sen Cemo Taoo, eqvsi wlis siyvarulo, ra udrooT daSWknio, ras movelodi da ras meveswario, amas sxva Seuyvarebiao! Turmel da yofila is qali, ninas ar scod­nia. ninas dauZaxia SoTasTvis:

Seyvarebulis moRalateo,win gigia xlarTi maxeo,SoTa Cemo, xma game,gul laxvari nu dameo!daukria xanjali da mouklia Tavi.~ rogori ambavia? kidev bevri ram vipoveT, ubralod, yvelafers ar mogiyvebiT, Tavadac moZebneT

da gaxadeT dauviwyari Tqveni literaturis gakveTili.

wyaro: mastsavlebeli.ge

Page 91: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

91

maia firCxaZe

„mrgvali magida“ da swavlebis aqtiuri meTodebi

„swavla­swavlebis~ principiT saswavlo moRvaweobis organizebas xels uwyobs swavlebis aqtiuri meTodebi. isini specialuri RonisZiebebisa da saSualebebis gamovleniT pirovnebis TviTSemecnebisa da TviTganviTarebisTvis aucilebel pirobebs qmnian. am meTodebis gansakuTrebuli mxare is aris, rom maTi realizeba moswavlisa da maswavleblis erToblivi muSaobis gareSe SeuZlebelia.

sazogadod, swavlebis meTodebis klasifikaciaSi ZiriTadad swavlebis sami mxa­re gamoiyofa:

– tradiciuli;– axali (imitirebuli);– uaxlesi (ganmaviTarebeli) formebi da meTodebi.swavlebis yvela forma da meTodi pirobiTad or nawilad iyofa – evristiul

(SemoqmedebiT, araprogramirebul, axali gzebis aRmoCenisken mimaval) da programi­rebul (algoriTmuli programebi) nawilebad.

swavlebis tradiciuli formebi (leqcia, seminari, praqtikuli mecadineoba, le­qcia­treningi da a.S.) uzrunvelyofs garkveuli codnisa da unaris dauflebas, xels uwyobs codnis transfers da Sesabamisi unarebis gamomuSavebas. am dros ZiriTad problemas warmoadgens im moswavleTa motivacia, romlebic sakuTari ZalebiT euf­lebian ganaTlebas, radgan maTi survilis, maTTan kontaqtis gareSe maswavleblebi maTTvis axali codnis gadacemas ver moaxerxeben.

swavlebis axali formebi (swavlebis imitirebuli meTodebi) uzrunvelyofs az­rovnebis rolisa da swavlis motivaciis gaZlierebas. maT warmatebiT iyeneben dis­tanciuri ganaTlebisa da swavlebis araklasikuri formebis (mag., translaciuri swavlebis) dros.

swavlebis uaxlesi formebi (inovaciuri TamaSebi, moswavleTa maorganizebeli TamaSebi) ganapirobebs inteleqtualuri da TviTganviTarebis kulturis formire­bas. am dros moswavle avlens Tavisi SesaZleblobebis maqsimums, uyalibdeba TviT­organizebis meqanizmi.

swavlebis aqtiuri meTodebis maxasiaTeblebia:– azrovnebis mizanmimarTuli aqtiuroba (moswavle aqtiuri unda iyos, Tundac

Tavisi survilis miuxedavad, misgan damoukideblad);– saswavlo procesSi moswavlis ganuwyveteli CarTulobis uzrunvelyofa (raTa

moswavlis aqtiuroba mdgradi da xangrZlivi iyos);– damoukidebeli gadawyvetilebis unaris gamomuSaveba (romelic aamaRlebs mos­

wavlis motivacias da emociur dones);– saswavlo procesis organizaciul sakiTxebSi moswavleebisa da maswavleblebis

erToblivi saqmianoba.

Page 92: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

92

swavlebis aqtiuri meTodebi

araimitirebuli

imitirebuli

arasaTamaSo saTamaSo

problemuri swavleba konkretuli situa­ciebis analizi

saqmiani TamaSi

laboratoriuli samuSao imitirebuli savarji­So

rolebis gaTamaSeba

praqtikuli mecadineoba instruqciis Sesabamis­ad moqmedeba

TamaSis proeqtireba

evristiuli leqcia dokumentaciis SerCeva rolebis avtomati­zeba

seminari

Tematuri diskusia

samecniero­praqtikuli kon­ferencia

programirebuli swavleba

sakurso samuSao

sadiplomo proeqtireba

sawarmoo swavla, mecadineoba

Page 93: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

93

praqtikuli saqmianobisas maswavlebels SeuZlia swavlebis aqtiuri meTodebidan gamoiyenos misTvis misaRebi, konkretuli situaciis Sesabamisi xerxebi. magaliTad, raime sakiTxis axsnis, Seqmnis, obieqtis srulyofis procesis anu imitirebis dros SeuZlia gamoiyenos „TamaSis proeqtirebis~ meTodi; aseve mis xelTaa testireba (diagnostirebis meTodi) – davalebebis sistema, romelic saSualebas iZleva, gav­zomoT TiToeuli moswavlis ganviTarebis done; „saqmiani TamaSis~ meTodiT ki moax­dens pirobiT garemoSi realuri procesebis modelirebas.

am meTodis ganmsazRvreli aucilebeli niSnebia:– procesis warmoeba;– saqmiani modelirebisTvis saWiro obieqtis arseboba;– TamaSis monawileebs Soris rolebis ganawileba;– ama Tu im rolis Sesrulebisas monawileTa urTierTzemoqmedeba;– monawileebis interesTa sxvadasxvaoba;– konfliqturi situaciis arseboba TamaSSi;– mTeli jgufisTvis saerTo miznis arseboba;– TamaSis msvlelobisas „gadawyvetilebaTa jaWvis~ realizacia;– TamaSis dros jgufis TiToeuli wevris da mTlianad jgufis Sefaseba.sazogadod, saswavlo TamaSi SeiZleba gamoyenebul iqnes swavlebis meTodadac

da swavlebis organizebis formadac. saswavlo TamaSebis klasifikaciis sqema:

saswavlo TamaSi gamoiyeneba:

saswavlo procesSi sivrcobriv – droiTi orientaciisas: istoriuli TamaSebi (precedentis meTodis mixedviT); taqtikuri TamaSebi, Sejibreba;

moTxovnilebis (nebelobis) mixedviT: TamaSi­tragedia, mSvidi an zedmetad mkacri TamaSebi, komediebi;

Sinaarsisa da mizanmimarTulebis mixedviT: saqmiani TamaSebi, organizaci­ul­SemoqmedebiTi TamaSebi; sazogadod, roluri TamaSebi;

Semecnebis mixedviT: didaqtikuri TamaSebi; TamaSi­varjiSi; SemoqmedebiTi (konstruqtiuli), evristiuli, kvleviTi TamaSebi;

ganxorcielebis formis mixedviT: sagnobrivi, instrumentuli da intele­qtualuri TamaSebi.

swavlebis meTodebidan ukanasknel xans aqtiurad gamoiyeneba meTodi „mrgvali magida~. es aris meTodebis jgufi, romlis safuZvelia problemis jgufurad gada­wyvetis principi. igi sxvadasxva saxis saswavlo mecadineobas moiazrebs.

konkretulad „mrgvali magidis~ meTodebis jgufSi erTiandeba Semdegi qve­jgufebi:

Page 94: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

94

I – saswavlo seminarebi:

a) saganTaSorisi seminari – mecadineobaze gamoaqvT Tema, romelic aucileblad unda ganvixiloT sxvadasxva aspeqtiT: politikuri, ekonomikuri, samecniero­te­qnikuri, iuridiuli, zneobrivi da sxv. seminarze SeiZleba Sesabamisi profesiis spe­cialistebis mowveva, msmenelebs Soris ganawilebulia moxsenebis Temebic. aseTi seminari iZleva moswavleTa azrovnebis gafarToebisa da problemis kompleqsuri Sefasebis saSualebas.

b) problemaze orientirebuli seminari – kursis TiToeuli Temis Seswavlis win xdeba Temis SinaarsTan dakavSirebuli problemis ganxilva. Semdeg moswavleebs avaleben problemebis SerCevasa da axsnas. problemis ganxilva xdeba seminarze, jgufuri diskusiis dros.

g) problemaze orientirebuli seminari saSualebas iZleva, ganisazRvros msme­nelTa SesaZleblobebi calkeuli kuTxiT. amave dros is iwvevs mZafr interess sas­wavlo kursis aRniSnuli Temis mimarTac.

d) Tematuri seminari – mzaddeba da tardeba romelime aqtualur Temaze anda mis romelime sakiTxze aqcentirebisTvis. seminaris dawyebis win moswavleebs aZleven davalebas – gamoyon Temis arsebiTi mxareebi, ipovon kavSirebi praqtikul cxovre­basTan, saqmianobasTan. Tematuri seminarebi warmarTavs monawileTa interess gan­saxilveli sakiTxis gadawyvetis saSualebaTa moZiebisken.

e) orientaciuli – aseT seminarze ganxilvis sagania nacnobi Temebis axali as­peqtebi, Seswavlili problemebis mogvarebis gzebi, gamoqveynebuli oficialuri masalebi, direqtivebi.

v) sistemuri seminarebi – isini tardeba mTlianad kursis anda romelime Temis problematikis Sesaswavlad (Tematika SeiZleba iyos, magaliTad, „kulturuli Ri­rebulebebis sistema da adamianis sulieri ganviTareba~). aseTi seminarebi xels uwyobs moswavles, farTod gamoavlinos SesaZleblobebi, ar Caiketos viwro wre­Si, aRmoaCinos mizezSedegobrivi kavSirebi, yuradRebiT Seiswavlos sazogadoe­briv­ekonomikuri cxovrebis sxvadasxva mxare.

II – saswavlo diskusiaigi tardeba:– saleqcio masalebis mixedviT;– praqtikuli mecadineobebis SedegebiT;– problemebis mixedviT, romelebsac gamoyofen Tavad msmenelebi;– Sesaswavli sferos movlenebisa da faqtebis safuZvelze;– nabeWdi publikaciebis mixedviT.saswavlo diskusiisas axali informaciis moculobis gazrdis gziT xdeba cod­

nis gamtkiceba; igi xels uwyobs kamaTis xelovnebis gamomuSavebas, sakuTari azris damtkicebasa da dacvas, sxvisi azris pativiscemas.

III – saswavlo Sexvedrebi „mrgval magidasTan~meTodis ufro meti efeqturobisTvis Zalian sasargebloa „mrgval magidasTan~

sxvadasxva specialistis (mecnierebis, xelovnebis muSakebis, sazogadoebrivi or­ganizaciebis warmomadgenlebis, kulturul­saganmanaTleblo dawesebulebebis

Page 95: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

95

xelmZRvanelebis da sxv.) mowveva. yoveli aseTi Sexvedris win maswavlebeli sTava­zobs moswavleebs, gansaxilvelad wamoswion maTTvis saintereso sakiTxebi. SerCeu­li sakiTxebi Sesabamisi pasuxebis mosamzadeblad gadaecemaT „mrgval magidasTan~ mowveulebs.

„mrgval magidasTan~ gamarTuli sxdoma aqtiurad da sainteresod rom warimar­Tos, aucilebelia diskusiisa da azrTa Tavisufali gacvlisTvis auditoriis winas­war momzadeba.

„mrgvali magidis~ gamarTvisas moswavleebs aqtiurobis asamaRleblad sTavazo­ben ramdenime kritikuli, mwvave sakiTxis ganxilvas; amave dros ama Tu im problemis TvalsaCinoebisTvis kargi iqneba kino­foto­dokumenturi, sagazeTo, grafikuli, diagramuli masalebis gamoyenebac. yuradRebiT unda viyoT, rom ganxilvisas ar unda moxdes Temidan gadaxveva, gamomsvlelebma monawileoba miiRon azrTa Tavisu­fali gacvlis procesSi da maT gamosvlas ar hqondes moxsenebis xasiaTi.

aRniSnuli jgufi SegviZlia or „banakadac~ gavyoT da TiToeul maTgans mivceT sxvadasxva davaleba.

magaliTad, erT jgufs SeiZleba mieces aseTi davaleba/Tezisi: „Zalian Tvalsa­Cino faqtebis miReba da aRiarebac ki ar SeiZleba uargumentod~. meore nawils Sei­Zleba SevTavazoT aseTi principi: „gaumarTlebelia drois daxarjva WeSmaritebis mtkicebaze, radgan yoveli ganaTlebuli adamiani Tavad mixvdeba, ra aris WeSmariti da ra – ara~.

gTavazobT „mrgvali magidis~ organizebis magaliTs: 6 monawiles sTavazoben sam­sami ideis wamoyenebas dasaxuli problemis gadaWrisTvis. monawileebi ideebs iweren TavianT blankze, mere ki wreSi gadacemen erTmaneTs da ase iqcevian xuTjer.

aRniSnuli meTodebis gamoyeneba swavla/swavlebis process gaaaqtiurebs da gaaxalisebs, gazrdis moswavlis komunikabelurobas, gaacnobs mas codnis mopove­bis alternatiul gzebs, aamaRlebs saswavlo motivacias da gacilebiT efeqturs gaxdis mTlianad saswavlo process.

(Mastsavlebeli.ge)

Page 96: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

96

TamTa kobaxiZe

Sefaseba – midgomebi da zogadi strategia – tradiciuli da ara-tradiciuli meTodebi

ramdenad gansxvavdeba efeqturi Sefasebis praqtika sxvadasxva sagnis mixed­viT saklaso doneze? es faqtori mniSvnelovania, radgan gavlenas axdens swavla­sa da motivaciaze, iseve rogorc kognitiur ganviTarebaze. magaliTad, dawyebiTi klasis maswavleblebi ufro metad afaseben moswavleTa uSualo aqtivobasa da un­arebs. sabazo da saSualo safexurebze Sefasebis saerTo niSnebi dawyebiTi klase­bisgan gansxvavdeba – maswavlebeli Sefasebas akeTebs testis da ara uSualo saga­kveTilo aqtivobis safuZvelze. sabazo­saSualo safexuris maswavleblebi xSirad Tavad weren Semajamebeli davalebis testebs. sxvadasxva maswavlebels sxvadasxva midgoma da aqcentebi aqvs, amitom unificirebuli testebi veRar pasuxobs maT moT­xovnebs da isinic amjobineben, Sefasebis sakuTari sistema Seqmnan. Sefaseba sagnebis specifikis mixedviTac gansxvavdeba. tradiciuli Sefasebis erT­erT ZiriTad meTo­dad avtorebi swored tests ganixilaven. mraval qveyanaSi testebi codnis Sefase­bis gavrcelebuli meqanizmia, Tumca xSirad kritikis obieqtic xdeba. testirebis gziT codnis Sefasebas mravali mowinaaRmdege hyavs. isini amboben, rom tradici­uli testireba umTavresad informaciis codnasa da gaxsenebazea fokusirebuli da ar moiTxovs gamWriaxobas azrovnebis procesSi. asabuTeben, rom tradiciuli te­stireba ar afasebs moswavleTa unar­Cvevebs, gamoiyenon SemoqmedebiTi azrovneba cxovrebiseuli problemebis gadasaWrelad. vinaidan qarTvel maswavleblebs So­ris maRalia testis, rogorc moswavlis codnis Sefasebis meqanizmis, gamoyenebis maCvenebeli, gagacnobT ramdenime rekomendacias, romelTa gaTvaliswinebasac ur­Ceven wignis avtorebi maswavleblebs testebis Sedgenis dros:

1. miuxedavad imisa, rom kargad Sedgenili testi moswavlis codnisa da gagebis unaris Sesaxeb informaciis miRebis erT­erTi saukeTeso saSualebaa, maswavlebeli unda ecados, moswavlis Semajameli Sefasebisas mxolod mis Sedegebs ar daeyrdnos.

2. maswavlebeli unda darwmundes, rom swavleba da testireba erTmaneTs Seesa­bameba. es gulisxmobs, rom testSi mxolod konkretul ganvlil masalaze unda dais­vas aqcenti.

3. swavlebisa da gameorebis dros maswavlebelma saSualeba unda misces moswav­leebs, ivarjiSon iseTi magaliTebis amoxsnasa Tu davalebebis SesrulebaSi, rome­lic testSi iqneba mocemuli.

4. testis Catarebis Semdeg moswavleebma umokles vadaSi unda miiRon infor­macia Sedegebis Sesaxeb. maswavlebelma unda amokribos ZiriTadi Secdomebi da klasTan erTad ganixilos isini. ra Tqma unda, ganzogadebiT, konkretuli moswav­lis saxelisa Tu sxva maidentificirebeli niSnis miuTiTeblad. maswavleblebma unda gaiTvaliswinon, rom moswavleebi swavloben ara Sedegebis gacnobis, aramed testis irgvliv gamarTuli diskusiis Sedegad.

5. maswavlebelma unda gamoamJRavnos dadebiTi molodini moswavleebis mimarT. es gulisxmobs testis imgvarad agebas, rom moswavleebs naswavlis gamomJRavnebis saSualeba mieceT.

Page 97: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

97

6. testis rogorc Sefasebis instrumentis gamoyenebis mowinaaRmdegeni Se­fasebis alternatiuli meTodebis gamoyenebas gvTavazoben. isini aRniSnaven, rom amgvari Sefaseba pirdapir zomavs moswavleTa aqtivobas cxovrebiseuli amocanebis saSualebiT. alternatiul Sefasebas avtorebi miakuTvneben:

7. recenziis dawera skolis gazeTze; 8. moswavlis portfolios Sedgenas, romelSic Seva misi namuSevrebi da Sefas­

deba misi susti da Zlieri mxareebi; 9. wignis dawerasa da ilustrirebas patara mkiTxvelebisTvis da a.S. avtorebi

alternatiuli Sefasebis or ZiriTad meTods gvTavazoben – moswavlis portfolios Sefasebasa da moswavlis sagakveTilo aqtivobis Sefasebas. magaliTad, warmovidgi­noT aseTi ram: saSualo safexurze qimiis maswavlebeli xedavs, rom mis moswavleebs uWirT martivi eqsperimentis Catareba, amasTan, mTavari problemaa ara teqnikasTan muSaobis uunaroba, aramed imis arcodna, ra rodis unda gakeTdes. am problemis nawilobriv aRmosafxvrelad maswavlebeli drodadro awyobs „moulodneli eqs­perimentis“ dRes. moswavleTa nawils evaleba, gansazRvros eqsperimentis savarau­do Sedegi da Caataros igi, nawils ki – daakvirdes eqspertimentis mimdinareobas da Seafasos, ramdenad sworad iyo dagegmili da gamoiRo Tu ara sasurveli Sedegi eqsperimentma. maswavlebeli, Tavis mxriv, akvirdeba process. yovelive es sagakve­Tilo aqtivobis Sefasebis meTodebs miekuTvneba. sagakveTilo aqtivobis Sefase­ba is iaraRia, romelic ubiZgebs moswavleebs, moaxdinon codnisa da unar­Cvevebis demonstrireba gansazRvruli qmedebebis SesrulebiT da Sedegis miRebiT. rogor moiqces maswavlebeli, rom misi Sefaseba ufro sando da validuri gaxdes? amaSi mas swori dagegmva daexmareba. Sefasebis amgvari sistemis Seqmnis procesSi eqspertebi oTx safexurs gamoyofen:

1. sasurveli Sedegis gansazRvra. Sefasebis sistemis Seqmnisas pirveli nabiji imis gacnobierebaa, risi Sefaseba gsurT. unar­Cvevis an procesis aRwera moswav­leebs imis gagebaSi exmareba, ras moiTxoven maTgan.

2. Sefasebis fokusis amorCeva. mas Semdeg, rac aqtivobis mizani ganisazRvreba, maswavlebelma unda gadawyvitos, Sefaseba procesze iqneba fokusirebuli Tu Se­degze. Tavdapirvelad fokusireba procesze xdeba, xolo mis dauflebasTan erTad nel­nela gadadis Sedegze.

3. SefasebisTvis sasurveli garemos Seqmna. sagakveTilo aqtivobis Sefasebis Ri­rebuleba realur amocanebTan mis kavSirzea damokidebuli. maswavleblis saboloo mizania, moswavles miRebuli codnis realur cxovrebaSi gamoyeneba SeeZlos. drois ukmarisobam, xarjebma da usafrTxoebis garantiis ararsebobam SesaZloa realuri procedurebis Catarebis saSualeba ar mogvces, amitom Sualedis povnaa saWiro.

4. Sefasebis procedurebis momzadeba – bunebrivi dgoma, TvalebiT kontaqti, Jestebis efeqturi gamoyeneba, gasagebi ena, adekvaturi toni, saTanado siswrafiT metyveleba, kargad organizebuli Temebi, msmenelTa interesis gaRviZeba da Senar­Cuneba – yovelive es maswavlebels Sefasebis procedurebis momzadebaSi daexmareba. alternatiuli Sefasebis meore, yvelaze gavrcelebul, meTodad wignis avtorebi moswavlis portfolios asaxeleben. isini mas uwodeben „moZrav suraTs“, romelic mkafiod asaxavs TiToeuli bavSvis individualur saWiroebebs. portfolio ori niSniT gansxvavdeba Sefasebis sxva formebisgan. pirveli – masSi namuSevrebi gro­vdeba gansazRvruli xnis ganmavlobaSi, rac saSualebas iZleva, Tvali mivadevnoT moswavlis progress; meore – portfolio rTavs moswavleebs momzadebis, Segrove­bisa da Sefasebis procesSi. maswavlebelma davalebebi imgvarad unda dagegmos, rom

Page 98: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

98

portfolioSi swavlisas miRweuli progresi aisaxos. es nimuSebi Semdeg SeiZleba gamoyenebul iqnes mSoblisa da maswavleblis Sexvedraze da aseve uzrunvelyos moswavle gamoxmaurebiT. Tu maswavleblisTvis portfolio moswavleTa Sefasebis ZiriTadi instrumentia, moswavleebi CarTulni unda iqnen gadawyvetilebis miRebis procesSi. magaliTad, gansazRvron, ra unda Sevides masSi da rogor unda Sefasdes. amiT maswavlebeli gaacnobs maT sakuTari zrdis Sefasebis sxvadasxva variants, rac TviTregulirebis unar­Cvevis ganviTarebis kidev erTi gzaa.

SesaZloa, aman moswavleebs swori TviTSefasebis Camoyalibebisken ubiZgos. portfolios aqtiurad iyeneben qarTveli maswavleblebi. dawyebiTi klasis erT­er­Ti maswavlebeli interviuSi aRniSnavs, rom moswavleTa umravlesobam portfoli­oSi asaxuli swavlis progresi sakuTari sityvebiT, magram obieqturad aRwera. mar­Talia, tradiciuli testebi da Sefasebis alternatiuli formebi mniSvnelovania, magram Sefasebis sistema amiT ar amoiwureba – mas miekuTvneba gadawyvetilebebic niSnebis daweris Sesaxeb. amitom aucilebelia msjeloba iseT mniSvnelovan da prob­lemur sakiTxze, rogoricaa qulebiT akademiuri moswrebis Sefaseba da Sesabamisi formebis Seqmna.

Sefaseba – midgomebi da zogadi strategia – Sefasebis formebis SemuSaveba

am nawilSi yuradRebas gavamaxvilebT iseT mniSvnelovan Temaze rogoric aka­demiuri moswrebis Sefaseba da Sesabamisi formebis SemuSavebaa. aRniSnuli masalebi momzadebula Don Kauchak -isa da Paul Eggen-is wignis “Learning and Teaching: Research-Based Methods~ – ze dayrdnobiT. ras gulisxmobs akademiuri moswrebis Sefaseba? akade­miuri moswrebis Sefaseba moswavlis codnis, unar­Cvevebisa da SemoqmedebiTi az­rovnebis Cvenebas moiTxovs. aRniSnuli Sefasebis ZiriTadi mizani ara Sefasebis Se­degebis sajarod gamotana, aramed moswavlis akademiuri moswrebis gaumjobesebaa. Sefasebisadmi balansirebuli midgoma gulisxmobs maswavleblebis mier tradici­uli testebis (mravalarCevniani testebisa da eseebis) CarTvas moswavleTa cod­nis perioduli monitoringis mizniT da paralelurad, moswrebis Sefasebebis, rogorc swavlebis ganuyofeli nawilis, gamoyenebas. Sefasebebi, metwilad, aRmzr­delobiTi xasiaTis unda iyos. is unda gamoiyenebodes ara ubralod, niSnis daweris mizniT, aramed imis dasadgenad, Tu ra ician moswavleebma, rogor unda Seicvalos swavlebis procesi da gaumjobesdes moswavleTa unar­Cvevebi. moswavleebi, rom­lebic warmatebiT asruleben davalebebs, rogorc wesi, unda avlendnen logiku­ri azrovnebis unars (eqsperimentis an problemis gadaWris saSualebiT), romelic warmatebiT unda warmoaCinon weriTi an zepiri prezentaciebis saxiT. akademiuri moswrebis maCveneblebi qulaTa sistemis gamoyenebiT (romlebsac xSirad „rubrike­bi“ ewodeba) ganisazRvreba. es dokumentebi saSualebas aZlevs moswavles gaigos, ras gulisxmoben gamomcdelebi „codnis doneSi“ samuSaos Sefasebis dros. maswav­leblebi, romlebic qulebis erTsa da imave sistemas iyeneben, moswavlis muSaobis Sedegis xarisxze erTsa da imave an maqsimalurad msgavs daskvnebs unda iZleodnen. akademiuri moswrebis Sefasebebi SeiZleba aRmzrdelobiTi xasiaTis an Semajamebeli Sefasebebis saxiT iyos gamoyenebuli. aRmzrdelobiTi xasiaTis Sefaseba saSualebas gvaZlevs davadginoT, ra ician moswavleebma, rogor unda daregulirdes swavlebis procesi da rogor gavaumjobesoT moswavleTa unar­Cvevebi. Semajamebeli Sefaseba,

Page 99: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

99

rogorc wesi, Sefasebis periodis bolos gamoiyeneba. moswrebis Sefasebis es siste­ma warmoadgens rogorc saswavlo masalis nawils, aseve moswavlis moswrebis Sefase­bis gansazRvris saSualebas.

Semajamebeli Sefasebis rubrikis Sedgenisas maswavlebelma unda gaiTvaliswi­nos ramdenime mniSvnelovani punqti:

1. Semajamebelma davalebam unda Seafasos is, rac moswavleebma konkretuli Temis gavlis Sedegad iswavles;

2. Sefasebis kriteriumebi winaswar cnobili unda iyos moswavleTaTvis; 3. Sefasebis kriteriumebi unda iyos naTeli da ar iZleodes interpretirebis sa­

Sualebas; 4. Sefasebis rubrikaSi gaTvaliswinebuli unda iyos standartis is Sedegebi,

romlis aTvisebasac emsaxureboda gavlili Tema; 5. Sefasebis kriteriumebs Soris qulebi gadanawilebuli unda iyos gonivrulad; 6. mravaldoniani Sefasebis rubrikis gamoyenebisas maswavlebelma unda gaiTval­

iswinos mosalodneli riskebi da SesaZlo Sedegebi. moswrebis saerTo Sefaseba Ria unda iyos. moswavleebi muSaobis dawyebamde unda xedavdnen Sesafasebel amocanebs da qulebis gamoTvlis principebs. isini ukeT iqnebian swavlaze koncentrirebuli, Tu ecodinebaT, ris winaSe dganan da ras unda elodnen. magaliTad, mravalqulian testebze muSaobis dawyebis win moswavleebma unda ganixilon qulebis gamoTvlis sistema TiToeuli amocanisaTvis, rac garkveulwilad daexmarebaT imis dadgenaSi, Tu ras elis maswavlebeli maTgan. es maT muSaobis dawyebamdec aZlevs ukukavSirs da exmareba obieqturi TviTSefasebis CamoyalibebaSi. moswavles manam SeuZlia Sea­fasos sakuTari namuSevari, sanam Sesrulebul davalebas maswavlebels warudgens. amiT mas SesaZlebloba eZleva kvlav daubrundes davalebas da Seasworos igi, ru­brikis saSualebiT miwodebuli konkretuli ukukavSiris safuZvelze.

yovelive zemoaRniSnuli ganvixiloT erTi gakveTilis magaliTze da davazus­toT, ra nabijebis gadadgma mouwevs maswavlebels:

nabiji 1. qarTuli enisa da literaturis maswavlebeli, Semajamebeli davalebis Catarebamde moswavleebTan erTad detalurad ganixilavs Sefasebis rubrikas;

nabiji 2. moswavleebs saxlSi eZlevaT im tipis davaleba, romelic Semajamebeli samuSaos Sesrulebis dros iqneba gamoyenebuli;

nabiji 3. maswavlebeli moswavleebs urigebs Sefasebis rubrikaze dayrdnobiT SemuSavebul TviTSefasebis formebs da sTxovs, davalebis Sesrulebis Semdeg saku­Tari naSromebi Seafason Tavad.

nabiji 4. maswavlebeli Tavad afasebs moswavleTa namuSevrebs da saerTo Sec­domebsa da tendenciebs ganixilavs gakveTilze. amgvari siRrmiseuli ganxilvis Semdeg, moswavleebisTvis naTeli xdeba, rogor Seasrulon Semajamebeli davaleba, rogor gamoiyenon Sefasebis formebi TviTSefasebisaTvis da rogor gaaumjobe­son sakuTari miRwevebi. rogor xvdeba maswavlebeli, rom moswavlem codnis stan­dartul dones miaRwia? akademiuri moswrebis Sefasebebi moswavleTa warmatebis gazomvis erT­erTi gzaa. gazomvis mravaljeradi meTodebis CarTva moswavleebs aZlevs codnisa da unar­Cvevebis sxvadasxva gziT gamovlenis SesaZleblobas, xolo maswavleblebs saSualeba eZlevaT zustad warmoadginon moswavleebis realuri moswrebis angariSi standartul doneze. yvelasaTvis cnobilia, rom moswavleebi gansxvavebuli tempebiT swavloben. Tu moswavleebs meti dro sWirdebaT amocanis Sesasruleblad, maT unda mieceT SesaZlebloba, rom miaRwion codnis konkretul

Page 100: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

100

dones, Tundac amisaTvis saWiro gaxdes kidev erTi dRe da kidev erTi davaleba. gar­da amisa, saswavlo programa, swavlebis etapi, saswavlo wlis periodi da saskolo reJimebi gavlenas axdens yvela Sesafasebeli davalebis dasrulebisaTvis saWi ro drois xangrZlivobaze. magaliTad, seqtemberSi moswavleebs SeiZleba ufro meti meTvalyureoba da dro dasWirdeT sakuTari codnis gadamowmebisaTvis, vidre aprilSi. Sefasebis matricebis mravalgvari forma arsebobs, Tumca maT erTi saer­To maxasiaTebeli gaaCniaT – gamWvirvale Sefasebis sistemis danergva da moswav­leebSi obieqturi TviTSefasebis damkvidreba.

(maswavleblis wigni,Sefaseba: moswavle, gakveTili, Sida saskolo, 2016 w. mas­wavlebelTa profesiuli ganviTarebis erovnuli centri)

Page 101: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

101

Tamar mosiaSvili

mediawigniereba da sxva gamWoli kompetenciebi

zogjer maswavleblebisTvis gaugebaria mediawignierebis aucilebloba, ar es­miT, ratom unda daxarjon dro moswavleebTan misi donis asamaRleblad. maswav­leblebs mraval problemasTan uwevT gamklaveba. isini Sromoben, raTa maTma moswav­leebma ukeTes Sedegebs miaRwion, damatebiT muSaoben dabali akademiuri moswrebisa Tu rTuli qcevis mqone bavSvebTan, maT mSoblebTan, umciresobebTan, ebrZvian Zala­dobas skolasa da TemSi. da ai, isini svamen kiTxvas: ratom – mediawigniereba? gana ar arsebobda mediawignierebis gareSe televizia, radio, Jurnal­gazeTebi? internet­ma informaciis xelmisawvdomoba gazarda. industriuli epoqidan cifrulSi gadave­diT. swored axali epoqa moiTxovs ganaTlebis transformacias. araerTxel Tqmula, rom arsebuli informaciis damaxsovreba adamianis gonebas ar SeuZlia. da mainc, ra­tom – mediawigniereba? ratom dgas dRis wesrigSi cvlilebebi skolaSi? cvlileba am saukunis moTxovnaa. „2010 wels, mxolod am erTi wlis ganmavlobaSi, msoflioSi gavrcelda 1 zetabaiti moculobis informacia, rac 1 trilion gigabaits an 250 mi­liard di­vi­dis (DVD) udris. es igivea, amJamad dedamiwaze mcxovreb TiToeul adami­ans 60 di­vi­di rom Seeqmna. prognozis Tanaxmad, 2020 wlisTvis informaciis raode­noba 35 zetabaitamde gaizrdeba („The Leaky Corporation“, 2011). magaliTad, Tu guglis saZiebo sistemaSi CawerT: „informaciiT gadatvirTva“, ­0,07 wamSi 7,3 milion Sedegs miiRebT. jer ver SeTanxmdnen, ra uwodon am mdgomareobas – monacemTa asfiqsia, monacemTa nisli, informaciiT gadaRlilobis sindromi, SemecnebiTi gadatvirT­va, drois SimSili („zedmeti informacia“, 2011) Tu sxva ram“ (jeimz poteri, media­wigniereba). amasTan erTad, saerTaSoriso kvlevebi cxadyofs, rom mediawigniereba pozitiur gavlenas axdens samoqalaqo CarTulobaze. axalgazrdebi, romlebic im skolebSi dadiodnen, sadac mediawigniereba iswavleboda, politikurad aqtiure­bi arian da SexedulebaTa farTo speqtriT gamoirCevian. mediawignierebis maRali donis mqone axalgazrdebis 84% miiCnevs, rom maT es unarebi skolaSi ganiviTares (Kahne, 2011). samwuxarod, saqarTveloSi ar Catarebula arc erTi didi Tu mcire kvle va, romelic aRwers saerTaSoriso gamocdilebas mediawignierebis kuTxiT da im tendenciebs, romlebic ikveTeba saskolo kulturaSi mediawignierebis dan­ergvis Sedegad. mediawignierebac aRaraa ganaTlebisgan gamijnuli. gvinda, moswav­leebi gaiwafon kiTxvasa da weraSi, angariSSi, vaswavliT literaturas, samSoblosa da msoflios istorias. viciT, es codna maT cxovrebaSi gamoadgebaT. media Cveni cxov rebis nawilia da ayalibebs kidec Cvens warmodgenebs, sazogadoebriv azrs. me­diawigniereba exmareba moswavleebs, monawileoba miiRon sazogadoebriv cxovreba­Si, gaxdnen aqtiuri moqalaqeebi da gaakeTon gaazrebuli arCevani. maswavlebelma unda daakavSiros mediaproduqti Sesaswavl sakiTxTan an saswavlo procesSi Seqmnas mediaproduqti da gauziaros sxvadasxva auditorias. zogadi ganaTlebis erovnu­li miznebisa da sazogadoebrivi moTxovnebis gaTvaliswinebiT, erovnuli saswavlo gegma gamoyofs 9 prioritetul gamWol kompetencias. mediawigniereba erTi maTga­

Page 102: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

102

nia. am mniSvnelovan saxelmwifo dokumentSi aRiarebulia, rom cxra prioritetuli gamWoli kompetenciis floba gadamwyvetia Tanamedrove samyaroSi TviTrealizebi­sa da damkvidrebisTvis. erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, mediawignierebis kom­petencia moswavles yvela sagnis swavlebis dros unda ganuviTardes.

mediawigniereba erovnul saswavlo gegmaSi prioritetuli kompetencia medi­awigniereba asea ganmartebuli: „sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis Sede­gad Tanamedrove samyaroSi tradiciul teqstebTan erTad mniSvnelovani adgili daikava multimediurma teqstebma – teqstebma, romlebic erTdroulad iyenebs enobriv, xmovan da vizualur saSualebebs. garda amisa, Tanamedrove msoflioSi media yvelaze mZlavri kulturuli iaraRia, romelmac adamianis cxovrebis yvela sfero moicva. amitom aucilebelia, moswavlem SeZlos, erTi mxriv, am axali stil­isa da mravalgvari formis multimedia teqstebis aRqma­gaazreba, interpretire­ba, gamoye neba da Seqmna, meore mxriv – mediasamyaroSi orientireba, swori arCevanis gakeTeba (informaciis gafiltvra) da miRebuli informaciis kritikulad Sefaseba.

am TvalsazrisiT, mediawigniereba xels uwyobs kritikuli azrovnebis ganvi­Tarebas“ (esg 2011-2016).

erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, cxra gamWoli kompetenciis cal­cal­ke ganxilva rTulia. mediawigniereba mWidrodaa dakavSirebuli sxva prioritet­ul gamWol kompetenciebTan. mediawignierebis midgomis saklaso oTaxSi danergva gulisxmobs, rom moswavle aanalizebs da afasebs mediaproduqts, adarebs erTsa da imave sakiTxze sxvadasxva mediis mier gavrcelebul informacias an Seiswavlis sxva­dasxva epoqaSi gavrcelebul informaciebs da gaiazrebs epoqis gavlenas mediagza­vnilze. amasTan erTad mediawigniereba gulisxmobs, rom swavlis dros moswavleebi Tavad qmnian mediaproduqts da uziareben sxvadasxva auditorias.

• mediawigniereba• socialuri da samarTliani kompetencia• swavlis swavla• semiotikuri kompetencia • wigniereba • cifruli wigniereba• mravalenobrivi kompetencia• ekologiuri wigniereba • raodenobrivi wigniereba saswavlo procesSi mravalferovani saswavlo strategiebisa da muSaobis forme­

bis gamoyeneba mediawignierebiT ganaTlebas mWidrod akavSirebs sxva gamWol kompe­tenciebTan. mediawignierebiTi ganaTleba gulisxmobs, rom: moswavleebi amuSaveben mediis mier gavrcelebul informacias, gamoTqvamen ideebsa da mosazrebebs, iReben gadawyvetilebebs da fiqroben problemebis mogvarebis gzebze (wigniereba); mos­wavleebi amuSaveben eleqtronul teqstebs, SeuZliaT teqsturi Setyobinebis pro­gramebis da, sazogadod, informaciuli da sakomunikacio teqnologiebis gamoyene­ba.

dRes informaciis mniSvnelovani nawili cifrul formatSia, profesiuli da so­cialuri media informacias am formatSi uziarebs auditorias, moqalaqeebic amave formatSi aziareben mas (cifruli wigniereba (igivea, rac kompiuteruli wigniere­ba); xSirad informacia gamosaxulia cifrebis, cxrilebisa da grafikebis saxiT. mos­wavleebi gaiazreben am monacemebs, adgenen ricxvebs Soris mimarTebebs da raodeno­brivad adareben maT (raodenobrivi wigniereba);

Page 103: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

103

garemoSi mimdinare procesebis mimarT piradi pasuxismgeblobis gacnobiereba gulisxmobs ekologiuri sakiTxebis Seswavlas da sxvadasxva perspeqtivaSi maT gan­xilvas. ekologiur sakiTxebs media intensiurad aSuqebs, Sesabamisad, mediaresurse­bi swavlebis mniSvnelovani wyaroa (ekologiuri wigniereba); dRevandeli msoflio warmoudgenelia kulturuli mravalferovnebis gareSe. evrokavSiri sxvadasxva enis, kulturisa da eTnikuri warmomavlobis mqone 700 mln adamianis samSobloa. dRes evrokavSirSi 40 oficialuri enaa da evrokavSiris moqalaqeebi daaxloebiT 200 enaze saubroben (Elsner 2011: 12). arc saqarTveloa gamonaklisi. Tanamedrove te­qnologiebi maswavleblebs mxolod lingvisturi mravalferovnebisa da mravale­nobrivi kompetenciebis ganviTarebaSi ki ar exmareba, aramed zrdis lingvisturi da kulturuli tradiciebis Sesaxeb codnas, tolerantobasa da kulturaTa Soris dialogs (UNESCO 2011) (mravalenobrivi (plurilingvuri) kompetencia);

formalur saganmanaTleblo sivrceSi mediaresursebis gamoyeneba xSirad gulisxmobs rukebis, diagramebis, sqemebis, naxatebis, melodiebis saSualebiT gad­mocemuli informaciis gaazrebasa da interpretirebas (semiotikuri kompetencia);

saswavlo procesSi mediawignierebis danergvisas mniSvnelovania moswavleTa rogorc individualuri, ise jgufuri muSaoba. moswavlem unda SeZlos, damoukide­blad SearCios mediaproduqtis analizisa da axali produqtis SeqmnisTvis saWiro strategiebi (swavlis swavla);

samoqalaqo aqtiuroba da monawileoba mniSvnelovania axalgazrda demokratiis mqone qveynebisTvis. mediawigniereba am mxriv mniSvnelovan SesaZleblobebs sTava­zobs maswavleblebsa da moswavleebs.

SesaZlebelia moswavleebisTvis iseTi programebis Seqmna, romlebic mimarTu­li iqneba maTi monawileobisa da samoqalaqo aqtivizmis zrdisken. mediawigniereba saSualebas iZleva, aJRerdes mozardis xma da cvlilebisken gadaidgas nabijebi (so­cialuri da samoqalaqo kompetencia).

mediawignierebis ganaTlebis koncefciis mixedviT, mravalferovani saswavlo strategiebis gamoyenebis dros mniSvnelovania, maswavlebelma gamoiyenos media­wignierebis mTavari kiTxvebi, romlebic moswavles daexmareba, Seafasos mediapro­duqti ramdenime komponentTan mimarTebiT. es komponentebia: auditoria, gzavnili da mniSvneloba, gamoxatva da sinamdvile.

(maswavleblis wigni „gamWoli kompetenciebi, 2015, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis erovnuli centri)

Page 104: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

104

wignierebis gakveTilebi: qarTuli zepirsityviereba

erovnuli saswavlo gegmis qarTuli enisa da literaturis sagnobrivi pro­gramis mixedviT, dawyebiT da sabazo safexurebze folklori mwerlobasTan inte­grirebulad iswavleba, magram saxelmZRvaneloebs Tu gadavxedavT, SevamCnevT, rom zepirsityvierebis nimuSi iq cotaa da maT umetesobasac sazogadoebisTvis kargad cnobili zRaprebi, leqsebi da baladebi warmoadgens, miTebi ki saxelmZRvaneloebSi TiTqmis ar Semxvedria. am tipis teqstebi mcire raodenobiT, maswavleblis damxmare masaladaa Semotanili saswavlo kursSi (magaliTad, meoTxe klasSi erT­erT aseT masalad gamoyenebulia „Tqmuleba dumacxos zegardis wminda giorgis eklesiaze“ – kultis daarsebis miTi). cxadia, maswavlebels gauWirdeba paralelis gavleba li­teraturul teqstebSi aRmoCenil miTur personaJebTan, radgan moswavlem TiTqmis araferi icis Targamosze, qarTlossa da mcxeTosze, morige RmerTze, devebTan me­brZol kopalaze, abudelauris tbaSi devs adevnebul iaxsarze, gveleSapTan Sebmul meqobaurze, xisbeWian jixvze, veSapis saxsovar mcurav jaWvze, fuZis angelozze, adgilis dedaze, bedis mwerlebze, alze, kudianebis (mazakvalebis) meTaur rokapze, oCopintresa da tyaSmafaze.…

qarTul folklorSi mravlad moipoveba xatebisa da eklesiebis daarsebasTan dakavSirebuli legendebi, samonadireo, saistorio da socialuri Tqmulebebi. qarTuli enisa da literaturis saxelmZRvanelos erTmniSvnelovnad daamSvenebda qarTuli eposi, magaliTad, „amiraniani“ (winaT iswavleboda, mere ki programidan amoiRes), „eTeriani“, „tarieliani“, „rostomiani“ da sxv. eposi, rogorc mxatvru­li forma, siuJetur Txrobas emyareba. epikuria iseTi mxatvruli teqsti, romelic raime ambavs mogviTxrobs. mas SeiZleba hqondes rogorc saleqso, ise prozauli formac. Janrobrivi mravalferovnebis gamo misi Seswavla, arqauli cnobierebis gaazrebasTan erTad, teqstis formaze dakvirvebis SesaniSnavi saSualebacaa.

mesmis, SeuZlebelia saxelmZRvanelos SezRudul formatSi yvelafris moqce­va, magram momaval Taobas folklorTan, Cemi azriT, metismetad mcire Sexeba aqvs. arada, qarTuli zepirsityvierebis saganZurSi mravlad moipoveba nimuSi, romelic idealur masalas warmoadgens mxatvruli teqstis analizis, literaturuli pa­ralelebis Ziebisa da, sazogadod, qarTuli literaturis ukeT SeswavlisTvis.

faqtia, qarTulma sazogadoebam uZveles berZnul­romaul Tu egviptur rwme­na­warmodgenebze gacilebiT meti icis, vidre qarTulze. amas ramdenime mizezi aqvs. magaliTad, masalebis xelmiuwvdomloba (amgvar specifikur literaturas qalaqis mTavar biblioTekaSi Tu moiZiebT, sabavSvo gamocemebSi ki mxolod ramdenime yve­laze cnobili miTuri personaJia warmodgenili) da mcire interesi.

Tu vinme isev ikiTxavs, ratom unda iswavlebodes folklori skolebSi, mis yu­radRebas ramdenime mniSvnelovan faqtors mivapyrob:

• folkloruli teqstebis specifikis aRqma;• folkloris anarekli literaturaSi – literaturul teqstebTan parale­

lebis gavlebis SesaZlebloba;• saintereso siuJeturi qarga;• Janruli mravalferovneba (zRaprebi, Tqmulebebi, legendebi, leqsebi, Saire­

bi, odebi, poemebi, baladebi…);• warmarTul rwmena­warmodgenebTan dakavSirebul Taviseburebebze dakvir­

veba.

Page 105: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

105

dRes TiTqmis yvela qarTuli gamomcemlobis produqciis CamonaTvalSi Segxvde­baT „qarTuli miTologia bavSvebisTvis“, romelic SegiZliaT dawyebiT safexurze damatebiT sakiTxav masalad gamoiyenoT. mozardebs am wignebis damoukideblad wa­kiTxvac SeuZliaT, magram jobs, folkloruli teqstebis gaazrebaSi maT maswavle­beli daexmaros, radgan specifikuri sabazo codnis gareSe Znelia miTebisa da le­gendebis saTanadod aRqma.

qarTveli folkloristebi Tavdauzogavad muSaobdnen im teqstebis mosapo­veblad, romlebsac dRemde sazogadoebis mcire nawili Tu icnobs. yvela maTga­nis CamoTvla SeuZlebelia, Tumca gverds ver avuvliT masalebs, romlebmac yve­laze amomwuravi informacia mogvawoda Zvel qarTul rwmena­warmodgenebsa da yofa­cxovrebaze. zurab kiknaZis „andrezebSi“ (xevsurul zepirsityvierebaSi an­drezi hqvia erTgvar zneobriv Segonebas, samagaliTod Semonaxul ambavs laSqro­ba­mesisxleobis, gmirobisa da laCrobis, Temis gadawyvetilebisa da socialuri mniSvnelobis sxva SemTxvevebis Sesaxeb) aRmosavleT saqarTvelos mTianeTis re­ligiur­miTologiuri gadmocemebia Tavmoyrili. batoni zurabis naSromebidan aseve aRsaniSnavia „qarTuli miTebi I. jvari da saymo“, „qarTuli xalxuri eposi“ da „,qarTuli folklori“. sabazo da saSualo safexurebze damxmare masalad aseve Se­gviZlia gamoviyenoT Teimuraz qurdovaniZis avtorobiT gamocemuli „qarTuli ze­pirsityvierebis saganZuris“ samtomeuli, romlis pirveli wignic – „Tqmuleba da eposi“ – qarTvel mkvlevarTa mier Tavmoyrili saunjidan amokrebili margalite­bisgan Sedgeba.

Tu qarTuli zepirsityvierebis damoukideblad swavlebis saSualeba ar gaqvT, SegiZliaT, proeqtis farglebSi mainc awarmooT dakvirveba folklorisa da mxa­tvruli literaturis urTierTdamokidebulebaze. sworad miwodebul masalaze dayrdnobiT moswavle SeZlebs gaiazros, rom folkloric literaturis ganuyo­feli nawilia, radgan mxolod zepiri gziT ki ar gadaecema, Caweris, damuSavebisa da Janrobrivi identifikaciis Sedegad furcelze aso­niSnebiTac fiqsirdeba da mxatvruli teqstis saxes iRebs. Sesabamisad, qarTul zepirsityvierebas ara mar­to msmeneli, mkiTxvelic sWirdeba. amgvari midgoma moswavles folklorisa da li­teraturis erTian procesad ganxilvisa da TiToeuli maTganis specifikis aRqmis saSualebasac miscems. SegiZliaT, yuradReba gaamaxviloT ukuproceszec (litera­turuli nawarmoebis zepirsityvier teqstad qceva – folklorizacia), romlis ni­muSsac qarTul literaturaSi advilad moiZiebT (mag., „vefxistyaosani“ da „tarie­liani“).

literaturul teqstebSi bevri miTisa da legendis nakvalevs ipoviT. gan­sakuTrebiT – sagmiro­samonadireo eposisas. sakraluri cxovelebidan, romlebTan Sexvedrac xSirad monadirisTvis fatalurad sruldeba, gamoirCevian vefxvi da jixvi.

„vefxistyaosnis“ swavlebisas qarTul folklorSi aucileblad aRmoaCenT ramdenime saintereso teqsts, romlebic tarielis da vefxvis saxeebis gaSifvras sa­grZnoblad gagiadvilebT. magaliTad moviyvan samonadireo eposis uZveles nimuSs – „leqsi vefxisa da moymisa“.

vefxvi sakmaod gavrcelebuli simboloa mxatvrul saazrovno sistemaSi. is gana­saxierebs Zalas, sisastikes, mrisxanebas, sisxartes da silamazesac ki. mas kontras­tuloba axasiaTebs – sicocxlesac gamoxatavs da sikvdilsac, borotebasac da sikeTesac. vefxvis saxe­simbolo xSirad gvxvdeba qarTul folklorsa da litera­turaSic. vefxvisadmi gansakuTrebul damokidebulebas mowmobs mTaSi gavrcele­

Page 106: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

106

buli vefxvis datirebis tradicia („ramdeni zolic hqonia vefxis tyavs, imdennairi datireba unda Tqmuliyo“).

„iareboda dedaitiriliT, Tvalcremliani,Cems Svils gzad vefxvi Sahyria,gajavrebuli, tiali,Cems Svils – xmliT, imas – totiTadRe daubneldaT mziani.arc vefxvi iyo jabani,arc Cem Svil Saxvda Wkviani,maT dauxocav erTurTi,ar darCen sircxvilianni“. rogorc vxedavT, mTaSi gavrcelebuli tradiciis Tanaxmad, moymis deda SvilTan

erTad mis metoqesac glovobs, Tumca isic eamayeba, rom vefxvebTan meomari erTi vaJi mainc gazarda.

xmiT natiralis rogorc specifikuri poeturi teqstis ukeT gasaazreblad sa­survelia misi erT­erTi nimuSis ganxilvac:

„Cem Svil rad unda samoseli?Coxa gaxadeT, gadaugdeT,miwis samosel SaukereT,sarCulad moTqma daudeviT,cremlebi Rilad daukereT,samares piri gaukereTCemi cremlebis ZafebiTa,xaverdovani balaxiTa.samarev, piri daibanemwuxare dedis cremlebiTa,miwao, Svili Saminaxe,Sen SemogCivi vedrebiTa“(„sikvdilo, Svili gagizarde“) SedarebiTi analizisTvis aseve SegviZlia moviSvelioT vaJa­fSavelas poema

„daWrili vefxvi“, sadac poetma xalxuri baladis sapirispiro siuJeti ganaviTara.vefxvze nadiroba umetesad wminda cxovelis mokvlas mosdevs damsaxurebul

sasjelad. Tumca aRmosavleT saqarTvelos mTianeTSi yvelaze gavrcelebul cxo­velze – jixvze nadirobac ar gaxlavT advili:

„jixvebis gadavlili kldero naxo, gagikvirdeba…imaT nawolsa, nadgomsa,Toli ar maekideba.fex ro mausxltes tialsa,kldeze rqiT daekideba“.(„jarji“)

Page 107: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

107

iSviaTad gadarCenila jixvs adevnebuli monadire. mokluli nadiris simravle „kai ymobis“ sabuTia, Tumca „gabudayebul“ vaJkacs (mag., vaJa­fSavelas „monadire“) nadirTa patronis risxva ar ascdeba:

„jixvebs nu Casdev, kvirikav,jixvebs, faduxis kldirebsa;Cagivlen taniaSia,jars Cagiwyoben rqisasa;Tanac Sen Cagiyoleben,Cxers CagaWrian kldisasa“.(„zen bacaligos“)raki samonadireo eposs Sevexe, nadirTa mfarvelebzec vityvi oriode sityvas.nadirTpatronia oCopintre. mis Sesaxeb gadmocemebi ufro aRmosavleT saqar­

TveloSia gavrcelebuli. varaudoben, rom saxelis pirveli nawili (oCo) qarTuli panTeonis sxva RvTaebas – boCis ukavSirdeba, xolo meore (pinte, pintre) – berZnul pans. oCopintres TiToeuli cxovelis suli abaria. monadire swored mas evedreba iRbals da nadiris mokvlis nebarTvas sTxovs. xevsurTa rwmeniT, Tu monadire oCo­pintres Zmad gaeficeba, SeuZlia, nadirTpatronis daxmarebis imedi hqondes. aseTi monadire Sin mudam uxvi nanadireviT dabrundeba, magram Tu oCopintresTan daZmo­bilebis saidumlo gaamJRavna, nadirTa mfarveli mas sastikad dasjis.

saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi nadirTpatronebad iTvlebian agreTve oCoko­Ci, boCi, aJvefSaa, mamberi, anTari, wm. giorgi.

matriarqatis epoqaSi nadirTa mfarvelma qalis saxe miiRo (dali, tyaSmafa, aJvefSaas qaliSvilebi). xalxis warmodgeniT, is lamazi, oqrosTmiani qali iyo, wyvil deboda Wabuk monadireebTan, samagierod ki nadirobaSi umarTavda xels. Tu monadire qalRmerTs intimur kavSirze uars etyoda, didi gansacdeli eloda – dali kldidan gadaCexavda an gza–kvals aurevda. iRblianebi ki RvTaebas nanadirevidan kuTvnil wils swiravdnen.

monadiris mimarT nadirTpatronebis keTilganwyoba vlindeba Tqmuleba­Si xis beWze, romelSic asaxulia SeWmuli nadiris Zvlebis mokrefisa da cxove­lis gacocxlebis uZvelesi rituali. Tqmulebis sxvadasxva varianti Cawerilia raWa­leCxumSi, svaneTSi, xevsureTsa da TuSeTSi, magram uZvelesad xevsuruls miiCneven. gavixsenoT Zvlis simbolikac: uZvelesi rwmena­warmodgenebis Tanaxmad, adamiani Zvlebisa da sisxlisgan iqmneba. Zvals sakmaod didi datvirTva aqvs xalxur zRaprebSic – Tevzis fxaze alvis xe amodis, Zroxis Zvlebisgan raSi cocxldeba da a.S.

sityva gamigrZelda, Tumca es werili wveTia qarTuli folkloris ukidegano zRvaSi. amboben, yvelaferi axali kargad daviwyebuli Zveliao. hoda, mec kargad da­viwyebuli Zvelis ganaxlebis imediT dagemSvidobebiT.

mastsavlebeli.ge

Page 108: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

108

mxatvruli literaturis sarekomendacio sia

Zvirfaso mkiTxvelo!kiTxva stiqiuri procesia, winaswar veravin dagidgens, ginda Tu ara, amas da am

TanmimdevrobiT waikiTxavo. Zalze mniSvnelovania, Tu ras kiTxulob, magram aranak­leb mniSvnelovania, Tu rogor kiTxulob, rogor aRiqvam, rogor igeb.

literatura saocari, mravalferovani samyaroa, romelic Sen, Tavis mkiTxvels elodeba.

am patara siaSi SenTvis saintereso bevr wigns ipovi, aba, gadaxede!

1 petre umikaSvilis `qarTuli xalxuri sityviereba~2 levan bolqvaZe, `zRaparSi moxvedrili biWis ambavi~3 guram petriaSvili, zRaprebi4 guram doCanaSvili, `aCxotelebis batoni~5 guram rCeuliSvili, usaxelo ufliscixeli6 oTar WilaZe, `Tako da zaza~7 niko lomouris `qajana~8 ekaterine gabaSvilis `magdanas lurja~9 kondrate TaTaraSvilis (uiaraRos) `mamluqi~10 vasil barnovis `trfoba wamebuli~11 niko bagrationis `burebTan~12 otia ioselianis `daCis zRaprebi~13 arCil sulakauris `salamuras Tavgadasavali~14 lado mrelaSvilis `iyalToeli biWebi~15 revaz inaniSvilis erTtomeuli16 ediSer yifianis `caSi asrolili qudebi~17 nodar dumbaZis `me, bebia, iliko da ilarioni~18 Tamaz bibiluris `weliwadis droni~19 ezopes igav-arakebi20 mola nasredinis oxunjobani21 luis kerolis `alisa saocrebaTa qveyanaSi~22 Jiul vernis `saidumlo kunZuli~23 valter skotis `aivenho~24 main ridis `uTavo mxedari~25 jonaTan sviftis `guliveris mogzauroba~26 daniel defos `robinzon kruzo~27 rafael sabatinis `kapitan bladis odisea~28 jeims fenimor kuperis `ukanaskneli mohikani~29 ernest seton-Tompsonis `moTxrobebi cxovelebis Sesaxeb~30 jerald dareli `Cemi ojaxi da sxva cxovelebi~31 hariet biCer stous `biZia Tomas qoxi~

Page 109: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

109

32 robert luis stivensonis `ganZTa kunZuli~33 prosper merimes `mateo falkone~34 JorJ sandis `indiana~35 Sarlota brontes `jein eari~36 jein ostinis `siamaye da crurwmena~37 Stefan cvaigis `kacobriobis svebednieri saaTebi~ (istoriul-geografiuli

moTxrobebi)38 tur heierdalis `aRdgomis kunZulis saidumloeba~39 rafaelo jiovanolis `spartaki~40 ana frankis dRiuri41 mark tvenis `tom soieris Tavgadasavali~42 jon tolkinis `beWdebis mbrZanebeli~43 antuan de sent-ekziuperis `patara ufliswuli~44 rediard kiplingis „maugli~45 pamela traversis `meri popinsi~46 astrid lindgrenis `Zmebi lomgulebi~47 artur konan doilis `baskervilebis ZaRli~48 agata kristis `aRmosavleTis eqspresi~49 JorJ simenonis `megres Canawerebi~50 harper lis `nu moklav jafaras~51 levan goTuas `gmirTa varami~52 mixeil javaxiSvilis `arsena marabdeli~53 nugzar SataiZis `puris moTxroba~, mogzauroba afrikaSi54 viqtor hiugos `parizis RvTismSoblis taZari~55 stendalis `parmis savane~56 onore de balzakis `Sagrenis tyavi~57 aleqsandre diumas `sami muSketeri~58 alfons dodes `werilebi Cemi wisqvilidan~59 Carlz dikensis `daviT koperfildi~60 herman melvilis `mobi diki anu TeTri veSapi~61 edgar pos `mkvleloba morgis quCaze~62 Sarl de kosteris `ulenSpigeli~63 moris meterlinkis `lurji frinveli~64 oskar uaildis `dorian greis portreti~65 anton Cexovis moTxrobebi66 jek londonis `martin ideni~67 xuan ramon ximenesis `platero da me~68 uiliam goldingis `buzTa batoni~69 ilia ilfisa da evgeni petrovis `Tormeti skami~70 jerom selinjeris `TamaSi Wvavis yanaSi~71 joan roulingis `hari poteri~72 gilgameSis eposi73 n. a. kunis Zveli saberZneTis legendebi da miTebi74 rezo WeiSvilis `musika qarSi~75 aka morCilaZis `gadafrena madaTovze da ukan~76 homerosis `odisea~77 platonis `nadimi~

Page 110: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

110

78 plutarqes `paraleluri biografiebi~79 vergiliusis `eneida~80 markus avreliusis `fiqrebi~81 uiliam Seqspiris `romeo da julieta~82 migel servantes saavedras `don kixoti~83 ana gavalda, 35 kilo imedi84 nato daviTaSvili, lile iroelis qronikebi~85 mark hedoni, `ra SeemTxva ZaRls da sxva ucnauri ambebi~86 jon grini, `Tovs da iTovos~87 marjan satrapi, persepolisi88 93 weli, hiugo89 rezo WeiSvili, laxundarelis Tavgadasavali90 cisferi iremi, arCil sulakauri91 marsis qronikebi, rei bredberi92 me roboti, aizek azimovi93 deniel kizi, yvavilebi eljernonisTvis94 jonaTan safran foieri, metismetad axlos (rogorc hqvia)95 irakli javaxaZe, moTxrobebi96 vaxtang javaxaZe, ucnobi97 daviT werediani, orioni98 oTar WilaZe, poezia99 maka ldokoneni, qiSmiSiani ambebi100 saukeTesi moTxroba maswavlebelze (sxvadasxva wlis krebulebi)101 qarTuli sabavSvo moTxrobis anTologia102 TeTri xidi, rezo gabriaZe103 akutagava, mandarinebi, Tovlia104 xorxe luis borxesi `fantastikuri cxovelebis anTologia~

sasargeblo bmulebi maswavlebelTaTvis

Corpora.coMastsavlebeli.gehttp://mastsavlebeli.ge/?cat=34ena.geice.gehttp://manuscript.ge/http://www.nplg.gov.ge/lyrikline.geies.ed.govmargaliti.comcorpora.iliauni.edu.getsu.edu.ge

Page 111: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

111

literaturemuseum.gegalaktioni.geniamorebi.gebluehorns.geimovies.gebook.gov.gepoetrysranslation.orgsaba.com.gelit.ge

Page 112: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

112

gakveTilis gegmis Sabloni

gakveTilis mTavari Tema

gakveTilis mTavari Tema SeiZleba ganvsazRvroT: 1. erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli mimar­Tulebebisa da rekomendebuli Sinaarsis mixedviT, 2. saxelmZRvanelos an sxva saswavlo masalis mixedviT, 3. saswavlo procesSi gamoxatuli interesebis mixed­viT. umjobesia, gakveTilis Tema SekiTxvis saxiT Camoayali­boT. SekiTxvis dasma xels uwyobs cnobismoyvareobis gaRvivebas da kvleva­Ziebisken gvibiZgebs.

swavlebis safexuri romel klasSi arian moswavleebi?

moswavleTa profili

ramdeni moswavlea klasSi?aris Tu ara gansakuTrebuli midgomebis saWiroebis mqone moswavleebi (SezRuduli SesaZleblobis, Znelad aRsazrdeli, saswavlo programaSi CamorCenili bavSve­bi, romlebisTvisac swavlebis Cveulebrivi tempi mi­uRebelia) klasSi?

gakveTilis mniSvneloba/aqtualoba

riT aris es gakveTili aqtualuri? rogor Seuwyobs es gakveTili xels moswavleebs codnisa da unar­Cvevebis dauflebaSi? rogor daexmareba es gakveTili moswav­leebs winare codnis gamoyenebaSi? momdevno sakiTxeb­ze dinamikurad gadasvlaSi? codnis integrirebaSi?

gakveTilis miznebi da Sede­gebi

ra konkretul codnas daeuflebian moswavleebi? romel konkretul unarebs ganiviTareben da romlebis gamoyenebaSi gaiwafebian moswavleebi? ra damokidebulebebi CamouyalibdebaT moswavleebs? erovnuli saswavlo gegmis romel moTxovnebs/standar­tebs pasuxobs gakveTili?

winaswari codna

ra ician an unda icodnen moswavleebma imisaTvis, rom am gakveTilis amocanebi warmatebiT Seasrulon?

Page 113: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

113

Sefasebis sagani da proce­durebi

rogor davadgen moswavleTa warmatebas?ra iqneba dakvirvebisa da analizis obieqti Sefasebisas (zepiri prezentacia, msjeloba, weriTi samuSao da sxv.)?ra tipis Sefasebas (ganmaviTarebeli, ganmsazRvreli, ndividualuri, jgufuri...) gamoviyeneb?ra kriteriumebiT Sefasdebian moswavleebi?

saswavlo masala da teqniku­ri resursebi

ra masalaa saWiro? romeli wignebiT visargebloT? ram­denad Seesabameba SerCeuli teqstebi moswavleTa kiTx­vis unarebs? xom ar SemiZlia sakiTxis damuSavebaSi sainformacio te­qnologiebis integrireba? rogor? ra teqnika da damx­mare instrumentebi damWirdeba (mag., kompiuterebis ra­odenoba, proeqtori, kolba da a.S.)? ra kompiuteruli programa (mag., MS Word, PowerPoint da a.S.) damWirdeba?

gakveTilis msvleloba/saklaso menejmenti

ra pedagogiuri codna damWirdeba?ra aqtivobebs ganvaxorcieleb saswavlo miznis misaR­wevad? ra dros davuTmob TiToeul aqtivobas?rogor movaxerxeb moswavleTa interesis gamowvevas, Temaze fokusirebas da winare codnis gaaqtiurebas?rogor movaxerxeb codnis konstruirebis fasilita­cias?rogor movaxerxeb naswavlis gaerTianebasa da ganmt­kicebas? rogor movaxden moswavleebis organizebas (individua­luri/ wyvilebSi/jgufebSi/mTel klasTan muSaoba).

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri

Page 114: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

114

gakveTilis gegmebi da scenarebi

1. Tematuri kvireuli – skola literaturaSi erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Tematuri bloki – swavla­aRzrda

miznebi da erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli misaRwevi Sedegebi

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gaziareba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pirad an/da literaturul gamoc­dilebaze dayrdnobiT (mag. xed­vis perspeqtivis SecvliT, dro­sa Tu sivrceSi gadanacvlebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Seqmni­liteqstebis Sedareba da msje­loba maT msgavseba­gansxvavebeb­ze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrd­nobiT teqstis Sefaseba, teqstis mimarT piradi damokidebulebis gamoxatva da axsna­dasabuTeba;

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxva­dasxva tipis teqstebis Sed­gena­gaziareba sakomunikacio situaciisgaTvaliswinebiT (ze­piri an/da weriTi metyvelebis dros).

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobiTi sa­Sualebebisa da gramatikis sakiTxebis codnis funqci­urad gamoyeneba konkretuli mizniT(zepiri an/da weriTi me­tyvelebis dros);

Page 115: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

115

qarT.sab.10. struqturuli da organizaci­uli elementebis codnis fun­qciurad gamoyeneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi me­tyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, wer­is strategiebis miznis Sesabam­isad SerCeva da adekvaturad gamo yeneba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoyenebu­li strategiebis gacnobiereba, gaanalizeba da Sefaseba mizanSe­wonilobisa da efeqturobis TvalsazrisiT.

swavla­aRzrda

sakiTxavi literatura

ilia WavWavaZe, „sityva winamZRvrianTkaris sameurneo skolis gaxsnaze“ (miTiTebuli saxiT)• jein earis skola – Sarlota bronte, „jein eari“• akaki skolaSi – akaki wereTeli, „Cemi Tavgadasavali“• ratom ar miyvars skola – ana gavalda, „35 kilo imedi“ • rezo inaniSvilis skola – rezo inaniSvili, „Cemi bavSvobis skola“ • eqsperimentuli skola – Tea Tofuria

filmebi:• hari poteri da jadosnuri qva, ( hogsvortsis skolis TvalsaCinoebisaTvis)• me vxedav mzes – skolis scenebi• mkvdari poetebis sazogadoeba• skola, romelic qarma waiRo• jein eari, ekranizacia

Page 116: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

116

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elemen­tebienobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstu­aloba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sako­munikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

• rogor xdeba pirovnebis Camoyalibe­ba/formireba? ra faqtorebi axdens gavlenas pirovnebis Camoyalibebaze/formirebaze?

• ratom da rogor/riTi swavlobs ada­miani?

• rogor da ramdenad uwyobs xels swav­la­ganaTleba adamianis pirovnul zrda­ganviTarebas?

• ras gulisxmobs kargi swavleba/kar­gi gakveTili? ris swavla SeuZliaT sxvebs Cemgan?

• rogor aRweven adamianebi zrdasru­lobas/pirovnul simwifes – safexu­rebrivad, TandaTanobiT, Tu erT­baSad, uceb? (mTavrdeba es procesi Tu mudmivad grZeldeba?)

• ra faqtorebi zemoqmedebs adamianis zrdasrulad qcevis procesze? ram­denad da rogor zemoqmedebs ojaxi, socialuri normebi?

• ra gavlenas axdens bavSvobis ga­kveTilebi Cvens awmyosa da momaval­ze?

• ra da ratom Seicvala/ar Seicvala swavla­swavlebaSi droTa ganmav­lobaSi?

• ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, romlebic maqvs swavlasTan dakav­SirebiT?

• ras maswavlis swavla­aRzrdaze Seqm­nili literaturis gacnoba? (/ramde­nad mexmareba swavlaSi?)

• ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

Page 117: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

117

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:

reziumireba: ilia WavWavaZis teqstis reziumes Sedgena. weriTi namuSevari: „werili wina klasis moswavleebs“ (rCevebi imis Taobaze, Tu, konkretulad, raze unda gaamaxvilon yuradReba momdevno wels swavlisas); interviu „dauviwyari maswavlebeli“: interviu ufrosi Taobis warmomadgenelTan maswavlebelze, ro­melmac masze zegavlena moaxdina (kiTxvebi: riT iyo es maswavlebeli TqvenTvis gansakuTrebuli? ra Secvala TqvenSi? ramdenad gamogadgaT cxovrebaSi is, rac misgan iswavleT? sxv.). interviu „skolis wlebi“: interviu ufrosi Taobis warmomadgenelTan skolaSi swavlis gamocdilebaze (kiTxvebi: rogor gaswavlidnen skolaSi? rogor SeafasebdiT skolaSi swavlas? (dadebiTi an/da uaryof­iTi mxareebi), ramdenad gamogadgaT cxovrebaSi is, rac skolaSi iswavleT? sxv. saTanado daskvnis Tanx­lebiT).weriTi namuSevari: „skolaSi agresiuli qcevis mizezebi da Sedegebi“ (2­3 mizezisa da Sedegis dasaxelebiT). weriTi namuSevari: „davaleba, romelsac interesiT Sevasrulebdi“ (miTiTebebi: daasaxeleT TqvenT­vis saintereso/sasurveli konkretuli davaleba an saqmianoba; aRniSneT, ra kavSiria Tqvens Zlier mxa­reebs, interesebsa da SerCeul davalebas Soris; miuTiTeT, ra dadebiTi Sedegi mohyveboda TqvenTvis am davalebis/davalebebis Sesrulebas (mag., swavlis Sedegebis gaumjobeseba, swavlis motivaciis amaRleba). proeqti: „ris swavla ainteresebT moswavleebs“ (moswavleTa interesebis gamosakveTad intervius/gamokiTxvis Catareba dawyebiT klasis moswavleebSi, Tanatolebsa da saSualo safexuris moswavleebSi winaswar momzadebuli kiTxvaris safuZvelze; monacemebis damuSaveba; msgavseba­gansxvavebebis gamokve­Ta, Sejameba, daskvnis gamotana; miRebuli Sedegebis safuZvelze maswavleblebisTvis rekomendaciebis SemuSaveba; prezentaciis momzadeba da wardgena). weriTi namuSevari: „me rom maswavlebeli viyo“ (piroba: isaubreT, rogor gakveTilebs CaatarebdiT, ro­gori damokidebuleba geqnebodaT moswavleebis mimarT;rogori iqneboda Tqveni midgoma e.w. CamorCeni­li moswavleebis mimarT, rogor da riT ecdebodiT maT dainteresebas, gaaqtiurebas, saswavlo procesSi CarTvas).aRweriTi teqsti: „idealuri saklaso oTaxi“, an: „idealuri skola“ (piroba: aRwereT, rogori unda iyos, Tqveni azriT, idealuri saklaso oTaxi. aRwerisas SeecadeT gamoiyenoT mravalferovani detalebi, rom­lebic aRiqmeba sxvadasxva SegrZnebiT: mxedvelobiT, smeniT, ynosviT, gemoTi, SexebiT).prezentacia: „me rom ganaTlebis ministri viyo“ (moswavlis TvalsazrisiT aucilebeli 3­4 reformis Se­Tavazeba, maTi saWiroebisa da efeqturobis dasabuTeba). weriTi namuSevari: „namdvili maswavlebeli“ (Tvalsazrisis gamoxatva). debatebi: debuleba „saSinao davalebebi unda gauqmdes“ (debulebis momxreTa da mowinaaRmdegeTa mosaz­rebebis gamoTqma­dasabuTeba). argumentirebuli wera: a) „sazogadoebis erTi nawili Tvlis, rom skolebSi moswavleebma saskolo forme­bi unda ataron. argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi“; b) „sazogadoe­bis erTi nawili Tvlis, rom skolebSi mobiluri telefonebis tareba unda aikrZalos. argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi“, diskusia: „Caanacvlebs Tu ara momavlis skolaSi kompiuteri wigns“ (mosazrebebis gamoTqma­dasabuTeba). imitaciuri TamaSi: zepiri gamosvla (situacia: 25 wlis Semdeg moswavle aarsebs saavtoro skolas. skolis gaxsnis zeimze is warmoTqvams sityvas, romelSic saubrobs­ ratom unda iswavlon bavSvebma am skolaSi, riT iqneba skola gansakuTrebuli, gamorCeuli, mniSvnelovani).sareklamo­sainformacio bukleti: mag., sakuTari skolis, am Tu im wris, klubis – skolis/klasis veb­gverdisTvis (SesaZlebelia sxvadasxva samizne auditoriisTvis). reportaJi: skolaSi gamarTuli aqciis, RonisZiebis, SemoqmedebiTi saRamos, zeimis Sesaxeb – skolis/kla­sis vebverdisTvis (SesaZlebelia sxvadasxva samizne auditoriisTvis).fotomoTxroba: „eqskursiaze“ (eqskusiaze gadaRebuli fotoebis SerCeva da warmodgena garkveuli Tan­amimdevrobiT, ganmartebiTi warwerebis TanxlebiT. fotoebi unda asaxavdes emociebs, ganwyobas. SerCeu­li fotoebis Tanamimdevroba unda Seesabamebodes siuJetis ganviTarebis ZiriTad safexurebs: dasawyisi/eqspozicia, kulminacia, dasasruli). wardgenisas moswavleebi sityvierad xsnian fotoebis SerCeva­ganaw­ilebis princips (fotomoTxrobisTvis aseve SeiZleba SeirCes sxva epizodi saskolo cxovrebidan). posteri: „me SemiZlia“ (SesaZlebelia Sesabamisi vizualuri gaformebiT).sxv.

Page 118: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

118

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:• swavla­aRzrdazeSeqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla­

gaana lizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavla­aRzrdaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• swavla­aRzrdaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damok­idebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• swavla­aRzrdaze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena nas­wavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiere­ba; problemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:• swavla­aRzrdaze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi. • teqstebSi SesaZlebelia asaxuli iyos swavlebis gansxvavebuli tradiciebi da re­

aliebi, gansxvavebuli warmodgenebi swavla­aRzrdaze, adamianis zrdis procesze. • mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton Ta­

vianTi Sexedulebebi swavla­aRzrdaze, gagvicocxlon swavlasTan dakavSirebuli sakuTari gamocdileba, konkretuli realiebi; moaxdinon gavlena mkiTxvelebze, daarwmunon isini.

• swavla­aRzrdaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno te­qstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna.

• imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi swavla­aRzrdaze, SemiZlia gamoviyeno sakuTari gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 119: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

119

sailustracio gakveTili – jein earis skola

Page 120: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

120

aqtivobebi:

1. provocireba, sakiTxis dasma, ra aris skola? ratom vswavlobT skolaSi? gavixsenoT skolebi Cven garSemo

2. vnaxavT mravalferovan da saintereso prezentacias msoflios ucnauri skolebis Sesaxeb, gavixsenebT wignebs, romlebic wagvikiTxavs da sadac skolebia naxsenebi – „jein eari~, „devid koperfildi~, „hari poteri~, „biul­erbiueli bavSvebi~, nodar dumbaZis moTxrobebi da romanebi, rezo inaniSvi­lis SesaniSnavi proza….

3. ramdenime sityva Sarlota bronteze, droiTi konteqstisa da qali mwerlebis Sesaxeb, qalTa uflebebis Tema.

4. teqstis komentirebuli wakiTxva, ekranizaciidan im epizodis naxva, romelic aRwerilia teqstSi, CaRrmavebuli kiTxvis meTodi.

5. damatebiTi teqstobrivi da audio­vizualuri masala – skola xidis qveS (indoeTis qalaq deliSi, Rataki bavSvebisTvis), interviu xevsureTis erT­er­Ti skolis axalgazrda maswavlebelTan da mcxeTis raionis sofel maqarTis sajaro skolis ambavi, romelsac mxolod erTi moswavle hyavs.

6. gamocdileba Cveni skolis Sesaxeb – moswavleebi yvebian sakuTari gamoc­dilebis Sesaxeb; mini diskusia

7. gonebrivi ieriSi – dafaze vwerT or nawilad – pozitiuri Sinaarsis sityvebi, romelic skolasTanaa dakavSirebuli da negatiuri Sinaarsis sityvebi;

8. wakiTxulis gaazreba, sad da ratom xdeba moqmedeba?

9. saxelmZRvaneloSi miTiTebuli aqtivobebis Sesruleba;

10. proeqtis dagegmva – bulingi skolaSi da masTan brZola;

11. saSinao davaleba • romelime filmis naxva saskolo cxovrebis Sesaxeb;• ojaxis gamokiTxva saskolo gamocdilebasTan dakavSirebiT – zepiri

da vizualuri prezentaciis momzadeba;• moifiqron erTi mTavari problema, romelic aris maT skolaSi da

dawe ron 100 sityviani ese.• waikiTxon Tematuri kvireulis Semdegi nawili

Page 121: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

121

2. Tematuri kvireuli – Zveli da axali gmirebierovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Tematuri bloki – gmirebi

sakiTxavi literaturaamirani SoTa rusTaveli, samTa TaTbiri („vefxistyaosani“)tarieliani Zveli da axali gmirebi maia sariSvili – magram ase erCia ilia WavWavaZe– bazaleTis tba me dResa davuRamdebi mefe mirianis nadirobaana kalandaZe – modioda nino mTebiTsityvis kona da sulxan­saba orbeliani

arasavaldebulo teqstebiSeirCeva Tematuri mkvidri warmodgenebisa da sakvanZo SekiTxvebis gaTvaliswinebiT.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elementebienobriv­gamomsaxvelobiTi saSuale­bebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (inter­teqstualoba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisame­br, konkretuli konteqstis Sesabam­isad)

• vis SeiZleba vuwodoT gmiri? • ra zrdis/ayalibebs gmirs?• ratom Cadian adamianebi gmirobas?• ra msgavseba­gansxvavebaa gmirebs Soris? /

maTze Seqmnil teqstebs Soris? • ramdenad mexmareba mwerlis gamonagoni re­

alurad momxdari gmirobis gageba­gaazre­baSi?

• ratom unda vicnobdeT gmirebs?• ra mimarTebaa gmirsa da liders Soris? • ratomaa, rom zogierTi gmiri farTodaa

cnobili, zogierTi ki ara? • ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs

avtori enobriv saSualebebs? • ra saSualebebi SemiZlia gamoviyeno imisT­

vis, rom Sevqmna teqsti gmirze/gmirobis Temaze, warmovaCino Cemi codna, gamovxato piradi damokidebuleba gmiris/gmirobis mimarT?

Page 122: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

122

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis: mini­posteri „gmiri“: miTosuri/legendaruli gmiris cnebis individualuri gaaz­

rebis asaxva (gmiris maxasiaTeblebis, mis mier ganvlili gzis etapebis aRniSvniT. SesaZlebelia saTanado vizualuri gamosaxulebebis gamoyenebiT).

SemoqmedebiTi wera: warmosaxviTi gmiris Tavgadasavlis Txroba Semdegi punqtebis gaTvaliswinebiT: 1. boroteba, romelsac ebrZvis gmiri; 2. Zala/saSualebebi, ro­melTac iyenebs gmiri sabrZolvelad; 3. problemis gadaWra – borotebis damarcxe­ba (namuSevars SesaZlebelia hqondes komiqsis saxe).

prezentacia: „xifaTiani gza“: SerCeuli zRapris gmirisa da miTosuri gmiris mier ganvlili gzis ZiriTad etapebs Soris msgavseba­gansxvavebis dadgena, daskvnis gamotana, an: ori epoqa, ori gmiri (/ori kultura ­ ori gmiri)“ – sxvadasxva epoqis/kulturis or gmirs Soris msgavseba­gansxvavebis dadgena, daskvnis gamotana.

miniposteri „Tanamedrove gmiri“: cneba „Tanamedroveobis gmiris“ individualu­ri gaazrebis reprezentacia: gmiris yvelaze arsebiTi 3­4 maxasiaTeblis/Tvisebis amsaxveli vizualuri masalis (fotoebis, ilustraciebis, naxatebis) miniposterze warmodgena ganmartebiTi warwerebis TanxlebiT.

diskusia/debatebi: „gmiri yovelTvis pasuxobs Tavisi epoqis moTxovnebs“– aR­niSnuli poziciis mxardamWerTa da uarmyofelTa poziciis gamoxatva­dasabuTeba.

weriTi namuSevari: „uCinari gmiri Cven gverdiT“ – farTo sazogadoebisTvis uc­nob, ama Tu im kuTxiT gamorCeul adamianze mokle biografiuli narkvevis Sedgena.

weriTi namuSevari: „Cemi gmiri“ (SesaZlo piroba: daasaxeleT adamiani, romelsac gansakuTrebulad, TqvenTvis misabaZad miiCnevT. aRniSneT: riTia es piri TqvenT­vis gamorCeuli; misi saqmeebidan romeli migaCniaT yvelaze mniSvnelovnad da ratom; konkretulad, raSi isurvebdiT mis mibaZvas (konkretuli Tvisebebisa Tu saqmeebis dasaxelebiT).

weriTi namuSevari „interviu Cems gmirTan“ – kiTxva­pasuxi moswavlis mier Ser­Ceul pirTan (SesaZlebelia e.w. warmosaxviTi intervius saxiT).

prezentacia: „yvelaze STambeWdavi ambavi gmirobaze“ – wigni/filmi gmirze/gmirobaze, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina moswavleebze (mos­wavleTa SerCeviT).

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos: • gmirebze/gmirobazeSeqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswav­

la­gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• gmirebze/gmirobazeSeqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgav­seba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• gmirebze/gmirobaze Seqmnili Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• gmirebze/gmirobaze Seqmnili sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiere­ba; problemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

Page 123: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

123

mkvidri warmodgenebi:• gmirebi dadebiT gavlenas axdenen sazogadoebaze, ukeTesobisken cvlian adami­

anebis/qveynis cxovrebas udidesi Zalisxmevis, SesaZloa, Tavganwirvis fasad. • gmirebze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi.• gmirebs aqvT saerTo da gansxvavebuli niSan­Tvisebebi, konkretuli gmiris saxes

gansazRvravs epoqa (/kultura).• gmirebi gviCveneben, rom adamianis SesaZleblobebi amouwuravia, gmirad gaxdomis

potenciali yvela adamians aqvs. • avtorebi iyeneben kompoziciur elementebsa da enobriv­gamomsaxvelobiT sa­

Sualebebs gmiris saxis warmosaCenad, mkiTxvelis dasarwmuneblad, STabeWdilebis gasaZliereblad.

• avtoris mier gamoyenebuli sityvebis, frazebis safuZvelze SesaZlebelia amov­icnoT misi Sexedulebebi, damokidebulebebi gmiris/gmirobis mimarT.

• gmirobis Temaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno te­qstis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna.

• imisaTvis, rom gamovxato Cemi mosazrebebi gmirebsa da gmirobaze, SemiZlia gamovi yeno piradi gamocdileba, naswavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

 miznebi da erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli misaRwevi Sedegebi 

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gaziareba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pirad an/da literaturul gamocdilebaze dayrdnobiT (mag. xedvis perspeqtivis SecvliT, drosa Tu sivrceSi gadanacv­lebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Seqmnili te­qstebis Sedareba da msjeloba maT msgav seba­gansxvavebebze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT teqstis Sefaseba, teqstis mimarT pira­di damokidebulebis gamoxatva da axs­na­dasabuTeba;

Page 124: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

124

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxvada­sxva tipis teqstebis Sedgena­gazi­areba sakomunikacio situaciis gaT­valiswinebiT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobiTi saSuale­bebisa da gramatikis sakiTxebis cod­nis funqciurad gamoyeneba konk­retuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros);

qarT.sab.10. struqturuli da organizaciuli ele­mentebis codnis funqciurad gamoye­neba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris strategiebis miznis Sesabamisad SerCe­va da adekvaturad gamoyeneba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoyenebuli strategiebis gacnobiereba, gaanali­zeba da Sefaseba mizanSewonilobisa da efeqturobis TvalsazrisiT.

Page 125: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

125

sailustracio gakveTili – magram ase erCia, maia sariSvili

Page 126: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

126

1. provocireba – ramdenime sityviT im qali personaJebis Sesaxeb, romelic Se­xvedriaT sxvadasxva wignSi;

2. adamianis uflebaTa konvencia – genderuli Tanasworobis idea

3. teqstis wakiTxva, mniSvnelovani sityvebisa da detalebis gamoyofa;

4. sami mTavari problema, romelic moTxrobaSi gamoikveTa

5. vin iyo Tamar vaSlovneli? ra vici da ra minda vicode?

6. muSaoba dafasTan – CamovweroT sqesTan dakavSirebuli stereotipuli ga­moTqmebi, avirCioT maTgan yvelaze mZafri da argumentebiT gavabaTiloT;

7. teqstis garSemo msjeloba – ras iTxovs siyvaruli? ra aris siyvaruli;

8. teqstis kompozicia, personaJebi, struqtura;

furclebze vwerT TiTo stereotipul gamoTqmas, romelic gvsmenia genderul TanasworobasTan dakavSirebiT, vyriT akvariumSi, Semdeg rig­rigobiT viRebT da vmsjelobT;

9. arsebobs Tu ara qalisa da mamakacis profesiebi? viyofiT or jgufad da vamt­kicebT or sawinaaRmdego Tezas;

10. refleqsia

11. proeqtis momzadeba – plakati qalTa uflebebis Sesaxeb.

12. saSinao davaleba – Jurnalisturi proeqti, internetSi vkiTxulobT qalis uflebebis daRvevis Sesaxeb, vatarebT mcire mokvlevas ojaxis ufrosi asakis wev­rebTan da vwerT reportaJs.

13. sadiskusio klubi – qalTa uflebebi da Tanasworobastumrad – qalTa uflebebis dacvis romelime organizaciis warmomadgeneli.

damatebiTi masala:• lado asaTiani, „saqarTvelos qalebi“• mxatvruli filmi „maia wyneTeli“• filmi – sufraJistebi

Page 127: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

127

3. Tematuri kvireuli – literatura da axali samyaros aRmoCenaerovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Tematuri bloki – axali samya­ros aRmoCena­Semecneba, mogzauroba

mogzauroba

literaturuli qalaqebiparizi (viqtor hiugo, parizis RvTismSoblos taZari)kamora (guram doCanaSvili, „samoseli pirveli“)SoTa CantlaZe, Cemi magidis wigni tfilisi ( ioseb griSaSvili, Zveli tfilisis literaturuli bohema) revaz gabriaZe – quTaisis niavi

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli ele­mentebienobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebe­biteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interte­qstualoba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

• ratom miiswrafvis adamiani axlisken, uc­nobisken? (/ratom mogzauroben adamiane­bi?)

• ramdenad exmareba adamians ucnobis/ucxos gacnoba nacnobis/mSobliuris ukeT gagebaSi an/da piriqiT?

• riTia ganpirobebuli msgavseba­gansx­vavebebi literaturul qalaqebs So­ris?

• ra msgavseba­gansxvavebaa mogzauroba­ze, axlis aRmoCenaze Seqmnil teqstebs Soris?

• ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

Page 128: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

128

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis: • weriTi namuSevari: qalaqi, romelSic ar vyofilvar, • mogzauroba drosa da sivrceSi (miTiTeba: warmoidgineT, rom gaqvT drois manqana,

romliTac SegiZliaT droSi mogzauroba. dawereT, ra dros SearCevdiT samogzau­rod da ratom).

• SemoqmedebiTi wera: (miTiTeba: warmoidgineT, rom drois manqaniT gadaadgildiT 25­e saukuneSi da aRmoCndiT Tqvens qalaqSi/sofelSi. moiyvaneT konkretuli adgi­lebis aRwera da gadmoeciT Tqveni STabeWdilebebi).

• multieTnikuri Tbilisi • Seni warmosaxviTi qalaqi• qalaqi, romelSic ar vyofilvar• msoflios qalaqebi• literaturuli ruka, qalaqebi da literatura• Tbilisi, rogorc literaturuli qalaqi• waikiTxe Seni qalaqi/sofeli/raioni• gaixsene qalaqi/sofeli/daba Seni sayvareli wignidan• literaturuli ruka ­ personaJis sayvareli adgilebi• prezentacia: Cemi sayvareli kunWuli Cems qalaqSi/sofelSi/ dabaSi; gadaiRon

foto an videoreportaJi, daweron ese, moamzadoT prezentacia

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris te­

qstebis Seswavla­gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• siaxleze, axlis aRmoCenaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze sakuTari mosazrebebisa da gamocdilebis gazi­arebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiere­ba; problemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi;• mogzaurobam, axlis gacnobam SesaZlebelia Secvalos adamianis warmodgenebi;• mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton Ta­

vianTi damokidebuleba axlis/siaxlis mimarT, siaxlis aRmoCenaze, gagvicocxlon mogzaurobis realiebi, moaxdinon gavlena mkiTxvelebze, daarwmunon isini;

• mogzaurobaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqs­tis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna;

• imisaTvis, rom gamovxato Cemi gamocdileba/mosazrebebi mogzaurobaze, axlis aR­moCenaze, SemiZlia gamoviyeno sakuTari gamocdileba, naswavli/nacnobi litera­turis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 129: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

129

miznebi da erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli misaRwevi Sedegebi

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gaziareba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pirad an/da literaturul gamocdilebaze dayrdnobiT (mag. xedvis perspeq­tivis SecvliT, drosa Tu sivrce­Si gadanacvlebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Seqmnili teqstebis Sedareba da msjeloba maT msgavseba­gansxvavebebze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrd­nobiT teqstis Sefaseba, teqstis mimarT piradi damokidebulebis gamoxatva da axsna­dasabuTeba;

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxva­dasxva tipis teqstebis Sedge­na­gaziareba sakomunikacio situ­aciis gaTvaliswinebiT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobiTi sa­Sualebebisa da gramatikis sakiT­xe bis codnis funqciurad gamoy­eneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros);

qarT.sab.10. struqturuli da organizaciuli elementebis codnis funqciurad gamoyeneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

Page 130: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

130

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris strategiebis miznis Sesabamisad SerCeva da adekvaturad gamoyene­ba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoyenebu­li strategiebis gacnobiereba, gaana lizeba da Sefaseba mizanSe­wonilobisa da efeqturobis Tval sazrisiT.

Page 131: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

131

4. Tema – droSi mogzauroba, sailustracio gakveTili – siriusi – idumali stu­mari

Page 132: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

132

erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Tematuri bloki – axali samya­ros aRmoCena­Semecneba

mogzauroba

siriusi, idumali stumari

damatebiTi masala:

rei bredberi, marsis qronikebifantastikuri Janris filmebi

cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli ele­mentebienobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebe­biteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interte­qstualoba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunikacio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkretuli konteqstis Sesabamisad)

• ratom miiswrafvis adamiani axlisken, uc­nobisken? (/ratom mogzauroben adamiane­bi?)

• ramdenad exmareba adamians ucnobis/ucxos gacnoba nacnobis/mSobliuris ukeT gagebaSi an/da piriqiT?

• ra aris samecniero fantastika, ro­gor gamoxatavs es Janri adamianis mis­wrafebebs axali samyaros Secnobisak­en;

• riTia ganpirobebuli msgavseba­gansx­vavebebi qveynebs Soris?

• ra msgavseba­gansxvavebaa mogzauroba­ze, axlis aRmoCenaze Seqmnil teqstebs Soris?

• ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

• ras gviambobs qarTlis cxovreba?

Page 133: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

133

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:• diskusia: „ramdenad aqtualuria ganviTarebuli cifruli teqnologiebis xanaSi

mogzauroba?“ (mosazrebebis gamoTqma­dasabuTeba magaliTebis moyvaniT). • weriTi namuSevari: „sad isurvebdiT mogzaurobas da ratom?“• weriTi namuSevari: „saukeTeso suveniri“ (miTiTeba: „daasaxeleT saukeTeso suveni­

ri, romelic CamoitaneT mogzaurobidan. axseniT, ratom migaCniaT is saukeTesod“, an: „dawereT, ra suveniris waRebas urCevdiT Tqvens qveyanaSi Camosul stumars da ratom“).

• weriTi namuSevari: „mogzauroba droSi“ (miTiTeba: warmoidgineT, rom gaqvT drois manqana, romliTac SegiZliaT droSi mogzauroba. dawereT, ra dros SearCevdiT samogzaurod da ratom).

• SemoqmedebiTi wera: (miTiTeba: warmoidgineT, rom drois manqaniT gadaadgildiT 25­e saukuneSi da aRmoCndiT Tqvens qalaqSi/sofelSi. moiyvaneT konkretuli adgi­lebis aRwera da gadmoeciT Tqveni STabeWdilebebi).

• moyeviT droSi mogzaurobis ambavi samgvarad – Jurnalisturi reportaJi, mxat­vruli teqsti, istoriuli faqti.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris te­

qstebis Seswavla­gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavseba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• siaxleze, axlis aRmoCenaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze sakuTari mosazrebebisa da gamocdilebis gazi­arebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiere­ba; problemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:• mogzaurobaze, axlis aRmoCenaze Seqmnilia sxvadasxva tipisa da Janris teqstebi;• mogzaurobam, axlis gacnobam SesaZlebelia Secvalos adamianis warmodgenebi;• mwerlebi iyeneben teqstis elementebs, enobriv saSualebebs, raTa gamoxaton Ta­

vianTi damokidebuleba axlis/siaxlis mimarT, siaxlis aRmoCenaze, gagvicocxlon mogzaurobis realiebi, moaxdinon gavlena mkiTxvelebze, daarwmunon isini;

• mogzaurobaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqs­tis elementebis, enobrivi saSualebebisa da kiTxvis strategiebis codna;

• imisaTvis, rom gamovxato Cemi gamocdileba/mosazrebebi mogzaurobaze, axlis aR­moCenaze, SemiZlia gamoviyeno sakuTari gamocdileba, naswavli/nacnobi litera­turis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

 

Page 134: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

134

miznebi da erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli misaRwevi Sedegebi 

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gazi­areba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pi­rad an/da literaturul gamocdilebaze dayrdno­biT (mag. xedvis perspeq­tivis SecvliT, drosa Tu sivrceSi gadanacvlebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Se­qmnili teqstebis Sedareba da msjeloba maT msgavse­ba­gansxvavebebze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT teqstis Se­faseba, teqstis mimarT pira­di damokidebulebis gamo­xatva da axsna­dasabuTeba;

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis teqstebis Sedgena­gaziareba sako­munikacio situaciis gaT­valiswinebiT (zepiri an/da weri Ti metyvelebis dros).

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobi­Ti saSualebebisa da grama­tikis sakiTxebis codnis funqciurad gamoyeneba kon kretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros);

Page 135: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

135

qarT.sab.10. struqturuli da organi­zaciuli elementebis cod­nis funqciurad gamoyeneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris strategiebis miznis Sesabamisad SerCeva da adek­vaturad gamoyeneba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoy­enebuli strategiebis gac­nobiereba, gaanalizeba da Sefaseba mizanSewonilobisa da efeqturobis Tvalsaz­risiT.

sakiTxebi da aqtivobebi:

• ra aris samecniero fantastika? ra gvsmenia mis Sesaxeb? ra filmebi gvaqvs nanaxi, ra gvaqvs wakiTxuli?

• romelime sailustracio filmis epizodis naxva;

• literatura Tu mecniereba? winaswarmetyveleba Tu intuicia? rogor xde­ba sinamdvile wignebSi asaxuli ambebi?

• udidesi gamogonebebi, romelTa realobisac aravis sjeroda.

• teqstis wakiTxva, konteqsti.

• personaJi – moswavle biWi, Tanatoli, personaJis portreti; romel epoqaSi mogzaurobs biWi?

• ra vici daviT aRmaSeneblis Sesaxeb, ra minda vicode?

• didgoris brZolis strategia, epizodebi qarTlis cxovrebidan

• teqstis wakiTxva, sakvanZo sakiTxebi

• moyeviT mefe mirianis nadirobis ambavi samgvarad – Jurnalisturi repor­taJi, mxatvruli teqsti, istoriuli ambavi.

• drois manqana – rogori iqneboda saqarTvelo maSin, ratom? kostiumebis gamoWra, saxlis maketebis momzadeba, stumroba erovnul muzeumSi.

Page 136: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

136

• me – personaJi – intervius principi; reportaJi sxva droidan.

• drois kafsulis momzadeba, Cveni survilebi, momavlis aRqma, vis vwerT, ratom?

• sad vimogzaurebdi da ratom – SemoqmedebiTi samuSao.

Page 137: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

137

5. Tema ­ yvelaze gulwrfeli wignebi,erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Tematuri bloki – adamianis cxovrebis gza,1.Tema: cxovrebiseuli gamocdileba

Tema: cxovrebiseuli gamocdileba

sakiTxavi literatura

savaldebulo nawarmoebebi

nawyveti daviT guramiSvilis „daviTianidan“

ana frankis dRiuri

maro mayaSvilis dRiuri

qeTi niJaraZe „avtoportreti“

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebi

kompoziciuri elementebi

struqturuli da organizaciuli elementebi

enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebi

teqstis konteqsti

mimarTebebi teqstebs Soris

teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunika­

cio situacia)

strategiebi:

zepirmetyvelebis strategiebi

kiTxvis strategiebi

weris strategiebi

metakognituri strategiebi

gramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkre­

tuli konteqstis Sesabamisad)

• ra gansazRvravs adamianis cxovrebas –

misi piradi arCevani Tu sxva faqtore­

bi (aRzrda, garemo, bediswera, xasiaTi,

sxv.)?

• rogor SeiZleba gavumklavdeT cxovre­

biseul gansacdels/problemebs?

• saidan vigeb, rogoria sxva adamiani,

rogori var me? rogor/raSi vlindeba

adamianis Sinagani samyaro? ratom aris

mniSvnelovani, gaugo sxva adamians?

• ra vici sakuTar Tavze? rogor/ra gziT

SemiZlia sakuTari Tavis ukeT Secnoba?

rogor/saidan uyalibdebaT sxvebs azri

Cem Sesaxeb? ramdenad da ratom aris/ar

aris mniSvnelovani, erTmaneTs emTxveo­

des Cemi da sxvisi azri Cem Sesaxeb?

• ratom da rogor mogviTxrobs litera­

tura adamianebis cxovrebis gzaze,

mravalferovan cxovrebiseul ga­

mocdilebaze? ra mimarTebaa mwer­

lobaSi asaxul cxovrebas, adamianebs/

personaJebsa da realur cxovrebas/

adamianebs Soris?

• raSi da ramdenad mexmareba avtoris

emociebSi garkveva?

• ra mizniT da ramdenad efeqturad

iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

• ra msgavseba­gansxvavebaa cxovrebiseul

gamocdilebaze Seqmnil teqstebs So­

ris? riTia isini ganpirobebuli?

• riTia saintereso adamianis cxovrebaze,

cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili

literatura? rogor SemiZlia gamovi­

yeno misi codna realur cxovrebaSi?

Page 138: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

138

ideebi kompleqsuri/proeqtuli davalebebisTvis

• daviT guramiSvilis Tavgadasavali (zepirad an werilobiT).

• diskusia: „ramdenad aqtualuria daviT guramiSvilis gamocdileba Tanamedrove adamianisT­

vis?“

• prezentacia: „avtori da epoqa“ (guramiSvilis teqstis istoriuli konteqsti – teqstTan ka­

vSirebis gamokveTiT).

• warmosaxviTi interviu avtorTan: moswavle wers daaxl. 5­8 Riadaboloebian SekiTxvas da­

viT guramiSvilis mimarT da mis savaraudo pasuxebs.

• sakuTari mosazrebis gadmocema: „gamoxateT Tqveni Tvalsazrisi Semdeg gamonaTqvamze:

„mxo lod adamianis nebazea damokidebuli, rogori iqneba misi cxovreba“. daasabuTeT Tqveni

Tvalsazrisi saTanado argumentebiT“.

• ana frankis dRiuris mniSvnelovani ambebi

• 1921 wlis ambebi, integrirebuli gakveTili, saqarTvelos damoukidebeli respublika da

maro mayaSvili

• qeTi niJaraZis „avtoportreti“, mozardis problematika sxvadasxva epoqaSi

• piradi werili: „yvelaferi Cem Sesaxeb“ (mag., situacia: gacvliTi programis farglebSi mos­

wavle miemgzavreba sazRvargareT, sadac erT­erT ojaxSi icxovrebs. moswavle swers we rils

maspinZlebs sakuTari Tavis wardgenis mizniT).

• TxrobiTi teqsti: „Cemi arCevani“ – moswavle wers TxrobiT teqsts mis mier gakeTebuli mniS­

vnelovani arCevanis Sesaxeb, romelmac raRac Secvala mis cxovrebaSi.

• weriTi namuSevari: avtobiografia (rubrikebi: dabadebis adgili, weli, ojaxi, yvelaze mniS­

vnelovani bavSvobis mogoneba, yvelaze Rirssaxsovari saCuqari).

• oficialuri­saqmiani wera: sakuTari biografiis/reziumes, CV­s dawera.

• TxrobiTi teqsti „cxovrebis erTi dRe“: erT­erTi Rirssaxsovari dRis aRwera (Txrobisada

aRweris monacvleobiT).

• „Cemi cxovrebis gza“: fotomoTxroba (4­5 yvelaze mniSvnelovani cxovrebiseuli movlena

saTanado vizualuri gamosaxulebebiT: mag., pirveli dRe skolaSi, Rirssaxsovari mogzau­

roba ojaxTan erTad an/Rirssaxsovari ardadegebi, mniSvnelovani movlena ojaxis cxovre­

bidan, personaluri miRweva (mag., gamarjveba SejibrSi). fotoebi unda asaxavdes emociebs,

ganwyobas; an:slaidSou (axsna­ganmartebiTi warwerebis, SesaZlebelia musikis Tanxlebi­

Tac). slaidebi unda asaxavdes emociebs, ganwyobas (prezentaciis xangrZlivoba 4­5 wT.).

• weriTi namuSevari: „rom SemeZlos“ (piroba: warmoidgineT, rom SegiZliaT dabrundeT war­

sulSi da mTlianad SecvaloT Tqvens cxovrebaSi momxdari erTi faqti. romel konkretul

faqts SecvlidiT, ratom da rogor? ra mohyveboda am cvlilebas Sedegad?).

• SemoqmedebiTi wera: TxrobiTi teqstis Sedgena (piroba: „moifiqreT da gadmoeciT ambavi

Semdegi sayrdenebis gamoyenebiT: saTvale, myefare ZaRli, saxanZro manqana. ambavi daasa­

TaureT“) (saWiroebisamebr, sayrdenebi SesaZlebelia Seicvalos).

sxv.

Page 139: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

139

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:

• adamianis cxovrebaze, cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Jan­

ris teqstebis Seswavla­gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis ga­

moyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• adamianis cxovrebaze/cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Jan­

ris teqstebs Soris msgavseba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.

sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• adamianis cxovrebaze/cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT

mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• sakuTari cxovrebiseuli gamocdilebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli eno­

brivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­

lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:

• adamianis cxovrebaze, cxovrebiseul gamocdilebaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da

Janris teqstebi.

• adamianebis cxovrebiseuli gamocdileba SesaZlebelia gansxvavdebodes erTmaneTisgan.

• avtoris, personaJis/lirikuli gmiris cxovrebiseuli gamocdileba mexmareba realuri

cxov rebis sxvadasxva perspeqtividan gaazrebaSi, adamianebis/sakuTari Tavis ukeT Secnoba­

Si, literaturuli gamocdilebis gamdidrebaSi.

• mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon adamianis

cxovrebiseuli gamocdileba, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTxveli.

• cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad, masze azris gamosaxa­

tavad SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli literaturis, teqstis elemen­

tebis, enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebis, kiTxvis strategiebis codna.

• imisaTvis, rom gadmovce sakuTari cxovrebiseuli gamocdileba, SemiZlia gamoviyeno nas­

wavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 140: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

140

Tema: cxovrebiseuli gamocdileba

sakiTxavi literatura

savaldebulo nawarmoebebi

nawyveti daviT guramiSvilis „daviTianidan“

ana frankis dRiuri

maro mayaSvilis dRiuri

qeTi niJaraZe „avtoportreti“

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebi

kompoziciuri elementebi

struqturuli da organizaciuli elementebi

enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebi

teqstis konteqsti

mimarTebebi teqstebs Soris

teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunika­

cio situacia)

strategiebi:

zepirmetyvelebis strategiebi

kiTxvis strategiebi

weris strategiebi

metakognituri strategiebi

gramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkre­

tuli konteqstis Sesabamisad)

• ra gansazRvravs adamianis cxovrebas –

misi piradi arCevani Tu sxva faqtore­

bi (aRzrda, garemo, bediswera, xasiaTi,

sxv.)?

• rogor SeiZleba gavumklavdeT cxovre­

biseul gansacdels/problemebs?

• saidan vigeb, rogoria sxva adamiani,

rogori var me? rogor/raSi vlindeba

adamianis Sinagani samyaro? ratom aris

mniSvnelovani, gaugo sxva adamians?

• ra vici sakuTar Tavze? rogor/ra gziT

SemiZlia sakuTari Tavis ukeT Secnoba?

rogor/saidan uyalibdebaT sxvebs azri

Cem Sesaxeb? ramdenad da ratom aris/ar

aris mniSvnelovani, erTmaneTs emTxveo­

des Cemi da sxvisi azri Cem Sesaxeb?

• ratom da rogor mogviTxrobs litera­

tura adamianebis cxovrebis gzaze,

mravalferovan cxovrebiseul ga­

mocdilebaze? ra mimarTebaa mwer­

lobaSi asaxul cxovrebas, adamianebs/

personaJebsa da realur cxovrebas/

adamianebs Soris?

• raSi da ramdenad mexmareba avtoris

emociebSi garkveva?

• ra mizniT da ramdenad efeqturad

iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

• ra msgavseba­gansxvavebaa cxovrebiseul

gamocdilebaze Seqmnil teqstebs So­

ris? riTia isini ganpirobebuli?

• riTia saintereso adamianis cxovrebaze,

cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili

literatura? rogor SemiZlia gamovi­

yeno misi codna realur cxovrebaSi?

Page 141: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

141

ideebi kompleqsuri/proeqtuli davalebebisTvis

daviT guramiSvilis Tavgadasavali (zepirad an werilobiT).

diskusia: „ramdenad aqtualuria daviT guramiSvilis gamocdileba Tanamedrove adamianisT­

vis?“

prezentacia: „avtori da epoqa“ (guramiSvilis teqstis istoriuli konteqsti – teqstTan ka­

vSirebis gamokveTiT).

warmosaxviTi interviu avtorTan: moswavle wers daaxl. 5­8 Riadaboloebian SekiTxvas da­

viT guramiSvilis mimarT da mis savaraudo pasuxebs.

personaluri gamoxmaureba/STabeWdileba daviT guramiSvilis nawarmoebze (werilobiT).

sakuTari mosazrebis gadmocema: „gamoxateT Tqveni Tvalsazrisi Semdeg gamonaTqvamze: „mx­

olod adamianis nebazea damokidebuli, rogori iqneba misi cxovreba“. daasabuTeT Tqveni

Tvalsazrisi saTanado argumentebiT“.

ana frankis dRiuris mniSvnelovani ambebi

1921 wlis ambebi, integrirebuli gakveTili, saqarTvelos damoukidebeli respublika da

maro mayaSvili

qeTi niJaraZis „avtoportreti“, mozardis problematika sxvadasxva epoqaSi

piradi werili: „yvelaferi Cem Sesaxeb“ (mag., situacia: gacvliTi programis farglebSi mos­

wavle miemgzavreba sazRvargareT, sadac erT­erT ojaxSi icxovrebs. moswavle swers wer­

ils maspinZlebs sakuTari Tavis wardgenis mizniT).

TxrobiTi teqsti: „Cemi arCevani“ – moswavle wers TxrobiT teqsts mis mier gakeTebuli mniS­

vnelovani arCevanis Sesaxeb, romelmac raRac Secvala mis cxovrebaSi.

weriTi namuSevari: avtobiografia (rubrikebi: dabadebis adgili, weli, ojaxi, yvelaze mniS­

vnelovani bavSvobis mogoneba, yvelaze Rirssaxsovari saCuqari).

oficialuri­saqmiani wera: sakuTari biografiis/reziumes, CV­s dawera.

TxrobiTi teqsti „cxovrebis erTi dRe“: erT­erTi Rirssaxsovari dRis aRwera (Txrobisada

aRweris monacvleobiT).

„Cemi cxovrebis gza“: fotomoTxroba (4­5 yvelaze mniSvnelovani cxovrebiseuli movlena

saTanado vizualuri gamosaxulebebiT: mag., pirveli dRe skolaSi, Rirssaxsovari mogzau­

roba ojaxTan erTad an/Rirssaxsovari ardadegebi, mniSvnelovani movlena ojaxis cxovre­

bidan, personaluri miRweva (mag., gamarjveba SejibrSi). fotoebi unda asaxavdes emociebs,

ganwyobas; an: slaidSou (axsna­ganmartebiTi warwerebis, SesaZlebelia musikis Tanxlebi­

Tac). slaidebi unda asaxavdes emociebs, ganwyobas (prezentaciis xangrZlivoba 4­5 wT.).

weriTi namuSevari: „rom SemeZlos“ (piroba: warmoidgineT, rom SegiZliaT dabrundeT war­

sulSi da mTlianad SecvaloT Tqvens cxovrebaSi momxdari erTi faqti. romel konkretul

faqts SecvlidiT, ratom da rogor? ra mohyveboda am cvlilebas Sedegad?).

SemoqmedebiTi wera: TxrobiTi teqstis Sedgena (piroba: „moifiqreT da gadmoeciT ambavi

Semdegi sayrdenebis gamoyenebiT: saTvale, myefare ZaRli, saxanZro manqana. ambavi daasa­

TaureT“) (saWiroebisamebr, sayrdenebi SesaZlebelia Seicvalos).

sxv.

Page 142: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

142

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:

• adamianis cxovrebaze, cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Jan­

ris teqstebis Seswavla­gaanalizeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis ga­

moyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• adamianis cxovrebaze/cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Jan­

ris teqstebs Soris msgavseba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.

sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• adamianis cxovrebaze/cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT

mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• sakuTari cxovrebiseuli gamocdilebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli eno­

brivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiereba; prob­

lemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:

• adamianis cxovrebaze, cxovrebiseul gamocdilebaze mogviTxrobs gansxvavebuli tipisa da

Janris teqstebi.

• adamianebis cxovrebiseuli gamocdileba SesaZlebelia gansxvavdebodes erTmaneTisgan.

• avtoris, personaJis/lirikuli gmiris cxovrebiseuli gamocdileba mexmareba realuri

cxov rebis sxvadasxva perspeqtividan gaazrebaSi, adamianebis/sakuTari Tavis ukeT Secnoba­

Si, literaturuli gamocdilebis gamdidrebaSi.

• mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon adamianis

cxovrebiseuli gamocdileba, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTxveli.

• cxovrebiseul gamocdilebaze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad, masze azris gamosaxa­

tavad SemiZlia gamoviyeno piradi gamocdileba, naswavli literaturis, teqstis elemen­

tebis, enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebis, kiTxvis strategiebis codna.

• imisaTvis, rom gadmovce sakuTari cxovrebiseuli gamocdileba, SemiZlia gamoviyeno nas­

wavli/nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

sailustracio gakveTili ­ ana frankis dRiuri

miznebi da erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli misaRwevi Sedegebi

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gazi­areba

moswavlem unda SeZlos:

Page 143: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

143

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pi­rad an/da literaturul gamocdilebaze dayrdno­biT (mag. xedvis perspeq­tivis SecvliT, drosa Tu sivrceSi gadanacvlebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Se­qmnili teqstebis Sedareba da msjeloba maT msgavse­ba­gansxvavebebze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT teqstis Se­faseba, teqstis mimarT piradi damokidebulebis gamoxat va da axs­na­dasabuTeba;

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis teqstebis Sedgena­gaziareba sako­munikacio situaciisgaT­valiswinebiT (zepiri an/da weri Ti metyvelebis dros).

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobi­Ti saSualebebisa da grama­tikis sakiTxebis codnis funqciurad gamoyeneba konkretuli mizniT(zepiri an/da weriTi metyvelebis dros);

qarT.sab.10. struqturuli da organi­zaciuli elementebis cod­nis funqciurad gamoyeneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, weris strategiebis miznis Sesabamisad SerCeva da adek­vaturad gamoyeneba;

Page 144: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

144

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoy­enebuli strategiebis gac­nobiereba, gaanalizeba da Sefaseba mizanSewonilobisa da efeqturobis Tvalsaz­risiT.

sakiTxebi da aqtivobebi

• gamowveva – meore msoflio omi, ebraelTa genodici, omi da bavSvebi, Tana­medrove msoflio da omi, ra viciT konfliqtebis Sesaxeb;

• adamianebi, romelTac meore msoflio omis dros mravali adamiani gadaarCines, meore msoflio omis humanuri gmirebi – ianuS korCaki, grigol feraZe

• ra aris dRiuri? vwerT Tu ara dRiurs, dRiuris Tanamedrove paralelebi, riTi gansxvavdeba blogi da dRiuri?

• teqstis pirveli epizodis wakiTxva, CaRrmavebuli meTodi, kiTxvis strategie­bi, ZiriTadi problematikis gansazRvra;

• mozardi da konfliqti ufrosebTan, gaucxoeba, ratom xdeba ase?

• diskusia – piradi magaliTebi, rodis esmiT mSoblebs Cveni, ras moiTxoven, ro­dis iqcevian arasworad?

• ra aris mozardis piradi sivrce? – msjeloba, mozardis oTaxi, „sakuTari oTa­xis“ cneba;

• ras niSnavs movaleobebi da pasuxismgeblobebi?

• maswavlebeli anaxebs winaswarmomzadebul prezentacias ana frankis Sesaxeb, informacia nacizmis msxverplTa muzeumis Sesaxeb, paraleli – okupaciis muzeumi, rogor gansazRvravs omi adamianTa bedisweras.

• filmis epizodi – biWuna zolian piJamaSi (damatebiT sakiTxavad SeiZleba mi­vceT es teqsti)

• viwyebT dRiuris weras, rogor iwereba dRiuri, varCevT da vamzadebT blok­nots dRiurisTvis.

• sadiskusio kiTxva – vasworebT Tu ara dRiurSi gramatikul Secdomebs, vwerT Tu ara lamazad? anu vgulisxmobT Tu ara, rom odesme vinme waikiTxavs?• refleqsia, davalebis micema, moiZion meti informacia ebraelTa genocidisa da ana frankis Sesaxeb.

• vqmniT ana frankis blogs

Page 145: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

145

6. Tema – literatura da siyvarulierovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Tematuri bloki – siyvaruli

Tema: siyvaruli

sakiTxavi literatura galaktion tabiZe – Tovli iyo iribi, almaceridante da beatriCe ilia WavWavaZe da olRa guramiSvili uiliam Seqspiri – romeo da julieta

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

teqsti, teqstis tipebi da Janrebikompoziciuri elementebistruqturuli da organizaciuli elementebienobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebiteqstis konteqstimimarTebebi teqstebs Soris (interteqstualoba)teqstis situaciuri maxasiaTeblebi (sakomunika­cio situacia)strategiebi: zepirmetyvelebis strategiebikiTxvis strategiebiweris strategiebimetakognituri strategiebigramatikis sakiTxebi (saWiroebisamebr, konkre­tuli konteqstis Sesabamisad)

• rogor gamoxataven adamianebi siyvaruls?

• rogor SeiZleba amovicnoT namdvili siyvaruli?

• ramdenad cvlis/ar cvlis ada­mians siyvaruli da ratom?

• ra mimarTebaa siyvarulsa da msxverplis gaRebas/sxvis msaxurebas Soris?

• ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, romlebic maqvs siy­varulTan dakavSirebiT?

• ramdenad mexmareba mwerlis/lirikuli gmiris emociebis, sulieri gamocdilebis gac­noba?

• ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

• ratom weren mwerlebi siyva­rulze? / ratomaa siyvaruli erT­erTi umTavresi Tema yve­la droisa da kulturis lite­raturasa da xelovnebaSi?

• ra msgavseba­gansxvavebaa siy­varulze Seqmnil teqstebs So­ris? riTia isini ganpirobebu­li?

Page 146: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

146

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:• teqstis analizi (werilobiT).• konkursi gamomsaxvelobiT kiTxvaSi.• personaluri gamoxmaureba/STabeWdileba: (mag., galaktion tabiZis, ana kalandaZis

leqsebze). • sainformacio prezentacia: „siyvarulis gamxela“ – siyvarulis gamxelis/gamoxat­

vis tradiciebi sxvadasxva kulturaSi (Sedareba, daskvnis gamotana).• prezentacia: „yvelaze STambeWdavi istoria siyvarulze“ (moswavlis mier SerCeu­

li nawarmoebis an filmis safuZvelze).• ra viciT dante aligieris Sesaxeb• poetebi da muzebi – kidev romeli sasiyvarulo istoria gvaxsendeba?• ra viciT Seqspirze?• romeo da julieta – gavixsenoT sxva literaturuli wyvilebi qarTuli Tu msof­

lio literaturidan• Seqspiris tragediis nawyvetis inscenireba• erTad vnaxoT romelime ekranizacia

sxv.

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:• siyvarulze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebis Seswavla­gaanali­

zeba da interpretireba naswavli cnebebisa da sakiTxebis gamoyenebiT (qarT.sab. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11);

• siyvarulze Seqmnili gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebs Soris msgavse­ba­gansxvavebebis dadgena, saTanado daskvnebis gamotana (qarT.sab. 6, 9, 10, 11, 12);

• siyvarulze Seqmnili teqstebis Sefaseba, maT mimarT sakuTari damokidebulebis gamoxatva (qarT.sab. 7, 9, 10, 11);

• siyvarulze sakuTari mosazrebebis gaziarebis mizniT teqstebis Sedgena naswavli enobrivi saSualebebis gamoyenebiT (qarT.sab. 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11);

• swavlis procesSi warmoqmnil problemebze dafiqreba, maTi mizezebis gacnobiere­ba; problemebis gadaWris gzebis dasaxva (qarT.sab. 12).

mkvidri warmodgenebi:• siyvarulze Seqmnilia gansxvavebuli tipisa da Janris teqstebi.• sxvadasxva epoqaSi (/kulturaSi) Seqmnil teqstebSi SesaZlebelia asaxuli iyos

gansxvavebuli damokidebulebebi/warmodgenebi siyvarulze.• mwerlebi iyeneben sxvadasxva enobriv saSualebas imisaTvis, rom ukeT warmoaCinon

TavianTi damokidebuleba siyvarulis mimarT, siyvarulTan dakavSirebuli ganc­debi da qmedebebi, moaxdinon STabeWdileba mkiTxvelze, daarwmunon mkiTxveli.

• mwerlis, lirikuli gmiris / personaJis emociebis, sulieri gamocdilebis gacnoba mexmareba adamianis Sinagani samyaros gacnobaSi, sakuTari Tavis ukeT SecnobaSi.

• siyvarulze Seqmnili literaturis ukeT gasagebad SemiZlia gamoviyeno teqstis elementebis, enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da strategiebis codna.

• imisaTvis, rom warmovadgino/gavaziaro sakuTari mosazrebebi da ideebi siyvarul­ze, SemiZlia gamoviyeno naswavli /nacnobi literaturis, cnebebisa da sakiTxebis codna.

Page 147: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

147

sailustracio gakveTili – romeo da julieta

Page 148: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

148

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gaziareba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.5. teqstis interpretacia pirad an/da literaturul gamoc­dilebaze dayrdnobiT (mag. xed­vis perspeqtivis SecvliT, dro­sa Tu sivrceSi gadanacvlebiT);

qarT.sab.6. erTsa da imave Temaze Seqmnili teqstebis Sedareba da msjelo­ba maT msgavseba­gansxvavebebze;

qarT.sab.7. sakuTar gamocdilebaze dayrd­nobiT teqstis Sefaseba, teqstis mimarT piradi damokidebulebis gamoxatva da axsna­dasabuTeba;

qarT.sab.8. standartiT gansazRvruli sxva dasxva tipis teqstebis Sed­gena­gaziareba sakomunikacio situaciis gaTvaliswinebiT (ze­piri an/da weriTi metyvelebis dros).

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da gramatikis sakiTxebis codnis funqci­urad gamoyeneba konkretuli mizniT(zepiri an/da weriTi me­tyvelebis dros);

qarT.sab.10. struqturuli da organizaci­uli elementebis codnis fun­qciurad gamoyeneba konkretu­li mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

Page 149: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

149

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, wer­is strategiebis miznis Sesabami­sad SerCeva da adekvaturad ga­moyeneba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoyenebu­li strategiebis gacnobiereba, gaanalizeba da Sefaseba mizanSe­wonilobisa da efeqturobis TvalsazrisiT.

sakiTxebi da aqtivobebi

• siyvaruli literaturaSi, wina Temebis gameoreba, beatriCe da dante

• ra viciT Seqspiris Sesaxeb?

• romeo da julieta – yvelaze popularuli literaturuli wyvili

• virtualuri mogzauroba veronaSi, julietas saxli, werilebi julietas

• teqstis wakiTxva, roluri kiTxva

• qarTveli romeo da julieta – ambavi vaJikasa da xvaramzeze, wasakiTxad „xvaramzes leqsi“

• literaturuli teqsti da ekranizacia, axerxebs Tu ara filmi, gadmosces wignis saTqmeli?

• sxva cnobili literaturuli wyvilebi – ambavi tristansa da izoldaze

• rogori iqnebodnen Tanamedrove romeo da julieta?

• dRes rogor vutydebiT adamianebs siyvarulSi? arsebobs siyvarulis axsnis mza frazebi?

• ilustraciebis daxatva, komiqsis momzadeba

• da sxva

Page 150: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

150

7. qarTuli ena da misi dialeqtebi

Tema: dialeqtebi

dialeqturi teqstebi dialeqturi korpusidan;literaturuli teqstebi;verbaluri narativi ( audiofailebi sxvadasxva internetwyarodan);filmebSi gamoyenebuli dialeqturi narativi;piradi gamocdileba;cocxali metyveleba.

zogadi cnebebi sakvanZo SekiTxvebi

enametyvelebasametyvelo naratividialeqtisaqarTvelos kuTxeebidialeqturi mravalferovnebametyvelebis ritmi, tempi, melodikasityvaleqsikuri erTeuli

• rogor gamoxataven adamianebi siy­varuls?

• rogor SeiZleba amovicnoT namdvili siyvaruli?

• ramdenad cvlis/ar cvlis adamians siyvaruli da ratom?

• ra mimarTebaa siyvarulsa da msxver­plis gaRebas/sxvis msaxurebas Soris?

• ramdenad upasuxebs teqsti kiTxvebs, romlebic maqvs siyvarulTan dakav­SirebiT?

• ramdenad mexmareba mwerlis/liriku­li gmiris emociebis, sulieri gamoc­dilebis gacnoba?

• ra mizniT da ramdenad efeqturad iyenebs avtori enobriv saSualebebs?

• ratom weren mwerlebi siyvarulze? / ratomaa siyvaruli erT­erTi um­Tavresi Tema yvela droisa da kul­turis literaturasa da xelovneba­Si?

• ra msgavseba­gansxvavebaa siyvarulze Seqmnil teqstebs Soris? riTia isini ganpirobebuli?

Page 151: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

151

ideebi kompleqsuri davalebebisTvis:dialeqturi narativis mosmenateqstebis amorCeva dialeqturi korpusidandialeqtis ganmartebis gaanalizebaroluri TamaSi – vsaubrobT sxvadasxva dialeqtzemuSaoba saqarTvelos rukasTan – sad ra dialeqtiT saubrobendialeqturi leqsikonis momzadebaambis Txroba dialeqtiTromelime sainformacio siaxlis moyola dialeqtis saSualebiTda sxva

Sefasebis indikatorebi – moswavlem unda SeZlos:

teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amocnoba­gaazre­ba;

teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mkvidri warmodgenebi:• qarTuli enis gamomsaxvelobiTi mravalferovnebis gacnoba;• dialeqturi simdidris aRqma, gansxvavebebis dadgena, enis istoriisa da ganvi­

Tarebis codna;• mxatvrul teqstebSi dialeqturi maxasiaTeblebis amocnoba da maT funqcieb­

ze saubari;

miznebi:• qarTuli enis gamomsaxvelobiTi mravalferovnebis gacnoba;• dialeqturi simdidris aRqma, gansxvavebebis dadgena, enis istoriisa da ganvi­

Tarebis codna;• mxatvrul teqstebSi dialeqturi maxasiaTeblebis amocnoba da maT funqcieb­

ze saubari;• zepir narativSi dialeqturi maxasiaTeblebis amocnoba;

Page 152: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

152

Sedegebis indeqsi

mimarTuleba: teqstis gageba­gaanalizeba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.1. teqstSi mocemuli faqtobrivi da konceptualuri informaciis amoc­noba­gaazreba;

qarT.sab.2. teqstis calkeul nawilebs Soris arsebuli mimarTebebis gaanalizeba da saTanado daskvnebis gamotana;

mimarTuleba: codnisa da ideebis gaziareba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.9. enobriv­gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da gramatikis sakiTxebis codnis funqci­urad gamoyeneba konkretuli mizniT (zepiri an/da weriTi me­tyvelebis dros);

qarT.sab.10. struqturuli da organizaci­uli elementebis codnis fun­qciurad gamoyeneba konkretu­li mizniT (zepiri an/da weriTi metyvelebis dros).

mimarTuleba: strategiebis gamoyeneba

moswavlem unda SeZlos:

qarT.sab.11. zepirmetyvelebis, kiTxvis, wer­is strategiebis miznis Sesabami­sad SerCeva da adekvaturad gam­oyeneba;

qarT.sab.12. swavlis procesSi gamoyenebu­li strategiebis gacnobiereba, gaanalizeba da Sefaseba mizanSe­wonilobisa da efeqturobis TvalsazrisiT.

sakiTxebi da aqtivobebi

• provocireba, rogor vsaubrobT Cven da gansxvavdeba Tu ara Cveni metyveleba imis mixedviT, sad vcxovrobT?

• Cemi warmomavloba da Cemi mxare – moswavleebi saubroben sakuTar warmoSobaze, qa­laqebsa Tu soflebze, sadac cxovroben. sasurvelia maswavlebelma winaswar moamza­dos aRwera­prezentacia.

• amonaridebi zepiri metyvelebidan – audio­video failebis gamoyeneba, maT Soris, epizodebi filmebidan, magaliTad, qarTuli filmografiis nimuSebi – „me vxedav mzes“ an „rac ginaxavs, veRar naxav“.

Page 153: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

153

• ra qmnis dialeqts? paraleli musikalur dialeqtebTan – vismenT qarTuli poli­foniis mravalferovnebas;

• ramdenime sityva qarTuli dialeqtebis Seswavlis istoriis Sesaxeb – akaki SaniZe, besarion jorbenaZe, arnold Ciqobava.

• dialeqtebi da saqarTvelos ruka – viyenebT qarTul dialeqtur korpuss, rogorc vizualur masalas, aseve teqstebs;

• virCevT ramdenime teqsts saanalizod, vurigebT moswavleebs amobeWdil teqstebs da vTxovT, Semoxazon sityvebi, romelic ar esmiT.

• movZebnoT saxaliso teqstebi, magaliTad, „guruli leqsikoni“, vefxistyaosani gu­rulad, kaxuri metsaxelebi da a.S. masala unda iyos eTikuri da Sesabamisi.

• rogor gadadis dialeqti literaturaSi – magaliTebi klasikuri da Tanamedrove literaturidan, giorgi kekeliZis „guruli dRiurebi“ da sxva.

• Zieba eleqtronul korpusSi – soflis, sityvis, dialeqtis mixedviT Tavad poulo­ben saintereso masalas.

• vcdilobT Cveulebrivi, yofiTi ambavi movyveT romelime dialeqtiT.

• aqtivobebi – dialeqturi leqsikonis momzadeba, sityvebis amobeWdva, fonosemanti­kuri TamaSebi.

• refleqsia, saSinao davaleba – moZebnon dialeqtizmebi nodar dumbaZis moTxrobaSi „ZaRli“, romelic maTi literaturis saxelmZRvaneloSia.

• geografiis maswavlebelTan erTad movamzadoT proeqti – saqarTvelos diale­qtologiuri ruka.

Page 154: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

154

proeqtis nimuSi:

proeqti – qarTuli ena da dialeqtebiswavla keTebiTklasi – meSvidevadebi/xangrZlivoba – moswavleebi Tavad daadgenen saWiro vadebs

misaRwevi mizani:samuSaos dagegmva;organizaciuli unarebis ganviTareba;damoukidebeli muSaobis unarebis ganviTareba;masalis mogrovebisa da sistematizaciis unaris ganviTareba;TanamSromloba;urTierTgaziareba;zepiri da sakomunikacio unarebis daxvewa;cifruli teqnologiebis gamoyeneba;da sxva

aRwera:moswavleTaTvis gansazRvruli samuSao procesi Semdegnairia: ardadegebis dros saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi, sadac cxovroben an isveneben, nebismier cifrul matarebelze, rogoricaa mobiluri telefoni, planSeti an sxva, Caiweren dialeqtur formebs, gaSifraven, moamzadeben dialeqtebis teqstur varian­tebs da leqsikonebs, sadac maT mier warmodgenili dialeqturi forma ganmartebuli iqneba saliteraturo eniT. sasurvelia, leqsikons darTuli hqondes TvalsaCinoeba. SesaZlebelia, Seiqmnas Te­maturi leqsikonebi, magaliTad, dargobrivi, kulinariuli, ferebis aRmniSvneli, bunebis leqsika da sxva.TavianT kvlevebs warmoadgenen werilobiTi saxiT da, agreTve, prezentaciis sa­SualebiT, sadac warmodgenili iqneba is kuTxe Tu sofeli, sadac maT moipoves aR­niSnuli masala.SesaZlebelia, maswavlebelma winaswar moamzadebinos maT dialeqtis Casaweri ankete­bi, mza kiTxvebi, romelTa saSualebiTac Caiweren sasurvel teqstebs.prezentaciisas moswavleebi erTmaneTs Seadareben sxvadasxva dialeqtur monacemebs da gaarkveven, ra msgavseba da gansxvavebaa dialeqtebs Soris.aseve, gadaamowmeben dasturdeba Tu ara maT mier mopovebuli monacemebi sxvadasxva dialeqtologiur leqsikonSi an dialeqtur korpusSi corpora.co

Page 155: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

155

mniSvnelovani sakiTxebi:

1. moswavleebSi sakuTari mniSvnelobis aRqmisa da moswavlesa da maswavlebelTan Ta­namSromlobiTi urTierTobis ganviTarebis mizniT, sasurveli iqneba, Tu moswavleebi Tavad daadgenen proeqtis momzadebisTvis gansazRvrul vadebs.

2. rodesac TiToeuli jgufi mzad iqneba prezentaciisaTvis, SesaZlebelia, jgufebs daevaloT, erTmaneTSi gacvalon Temebi Tu informacia da miscen Tanaklaselebs SeniSvnebi Tu miTiTebebi, raTa prezentaciis msvlelobisas pirvelad ar ismendnen megobarTa mosazrebebs da metad iyvnen CarTulni. moswavle ufro iCens yuradRebas nacnobis mimarT da miuxedavad imisa, rom SeTavazebuli literatura maTTvis ucxo araa, mainc ukeTesi iqneba meti monawileobisaTvis.

3. moswavlem SesaZloa Tavad airCios, rogori formis davalebis Sesruleba surs – ze­piri, weriTi, prezentacia, eleqtronuli resursi, filmi Tu sxva.

Page 156: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

156

VII klasis qarTuli enis saxelmZRvaneloSi Setanili savarjiSoebis pasuxebi:

Sesavali gv. 91. romeli mecnierebis dargia gramatika?gramatika enaTmecnierebis dargia, romelic swavlobs enis agebulebis sa­

kiTxebs, sityvaTa Sedgenilobas, maT formasa da funqcias. gramatika enis wesebis krebulia.

2. vis uwodebdnen Zvel saberZneTSi gramatikoss?gramatikosi iyo wera­kiTxvis maswavlebeli.3. ra akavSirebs erTmaneTTan saberZneTsa da gramatikas?saberZneTma msoflios aCuqa gramatikuli terminebi.

qarTuli enis gramatikis saxelmZRvaneloebigv.111. vin dawera qarTuli enis gramatikis pirveli saxelmZRvanelo?francisko mario majo;2. ratom miaCnda francisko­maria majos Tavi axal argonavtad?evropas gaacno qarTuli ena;3. vin iyo efrem mcire da ra damsaxureba aqvs mas qarTuli enis ganviTareba­

Si? qarTveli filologi, filosofosi, mTargmneli,romelmac Camoayaliba sakuTa­

ri mTargmnelobiTi Teoria, Seqmna qarTuli filosofiuri terminologia, SemoiRo punqtuaciis sakuTari sistema. man XI saukuneSi dawera Cvenamde moRweuli pirveli gramatikuli traqtati qarTuli samwignobro enis Sesaxeb `sityua arTronTaTvis~.

4. ra aris imis utyuari sabuTi, rom qarTvelebs XI­XII saukuneebSi hqondaT gramatikuli literatura?

efrem mciris gramatikuli traqtati qarTuli samwignobro enis Sesaxeb `sityua arTronTaTvis~.

5. vin miiCneva qarTuli enis adekvaturi gramatikuli sistemis pirvel Semqm­nelad?

anton pirveli.

qarTuli ena da misi dialeqtebigv.151. ras ewodeba dialeqti?qveynis kuTxeebs misTvis damaxasiaTebeli metyveleba aqvs , romelsac dialeqti

ewodeba.2. ramdeni dialeqti aqvs qarTul enas?16, es dialeqtebi: aWaruli, guruli, TuSuri, imeruli, imerxeuli, ingilouri,

kaxuri, leCxumuri, mesxur­javaxuri, mTiulur­gudamayruli, moxeuri, raWuli, fe­reidnuli, qarTluri, xevsuruli, fSauri.

Page 157: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

157

qarTuli anbanis mokle istoriagv. 161. vin, rodis da sad Seqmna msoflioSi pirveli anbani?pirveli anbanuri damwerloba Seqmnes finikielebma daaxloebiT 3500 wlis win.2. imsjele qarTuli anbanis warmoSobis Sesaxeb.iv. javaxiSvilis, r. TvaraZis, p. ingoroyvas, kor. kekeliZisa da T. gamyreliZis

mosazrebani.3. ramdeni saxis anbania qarTul damwerlobaSi?qarTul damwerlobas sami grafikuli nairsaxeoba aqvs: asomTavruli, nusxuri

da mxedruli.

metyvelebis nawilebigv.211. teqstidan amowere metyvelebis nawilebi, daajgufe srulmniSvnelobian

da damxmare sityvebad:srulmniSvnelobiani: gaizarda, amirani, iseTi, Ronieri, gaxda, miwas, umZimda,

misi, tareba...damxmare: da, ki Tu.

gv. 22teqstidan amowere damoukidebeli metyvelebis nawilebi da TiToeul maT­

gans dausvi Sesabamisi kiTxva:

zmna: Seecoda – ra qna? gamovdiodi – ras vSvrebodi? movkari – ra vqeni? Sei­Zurwa – ra qna? momesma – ra vqeni? Camiqrola – ra qmna? Sevarda – ra qmna? amovarda – ra qmna? dagorda – ra qna? mohyva – ra qna?

arsebiTi saxeli: babuaCemi – vin? mebufetes – vin? Tvali – ra? ZaRli – ra? sasa­diloSi – ra? soflis – ra? gzas – ra?) kivili – ra? ZaRlma – ra? xidis – ra?, wyalSi – ra? silaze – ra? wkavwkavs – ra?

zedsarTavi saxeli: auwereli – rogori? gadareulma – rogori? sacodav – ro­gor ?

ricxviTi saxeli: aTi – ramdeni? nacvalsaxeli: is – ra/vin? zmnizeda: gareT – sad?isev – rogor? uceb – rodis? SliginiT – rogor? qveS –

sad? mere – rodis?

3. krosvordis pasuxebi:1. sagani; 2. ra; 3. zedsarTavi saxeli; 4. moTxrobiTi; 5. zmna6. punqtuacia; 7. sityva; 8. kavSiri; 9. nacvalsaxeli.

zmnagv.241. waikiTxe mocemuli teqsti, amowere zmnebi da aqcie sawyisebad:amotivtivtivdeboda – tivtivi Seirxeoda – rxevaiWyiteboda – Wyeta gaigebda – gageba

Page 158: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

158

uTvalTvalebdnen – TvalTvaliabJutdeboda – bJutvaidga – dgomaekida – dakidebagamoeketaT – gamoketvagadmoefinaT – dafenadaabijebda – nabijigamoeyo – gamoyofamiiwevda – miwvdomamiitanda – mitanaCamouSvebda – CamoSvebaustvenda – stvena yiodnen – yivili

2. awarmoeT saxelzmnisagan zmna da zmnisagan saxelzmna: saxelzmna­zmna: wuxili – Sewuxda; Seneba – aSenebs; siyvaruli – miyvarxar;gamaTbobeli – aTbobs; siZulvili – sZuls; caxcaxi – acaxcaxda; xatva – xatavs;zmna­saxelzmna: qris – qrola; cocavs – cocva; amkvidrebs – damkvidreba;dgas – dgoma; daweres – wera; imtvreva – mtvreva; duRs – duRili.

3. rogorc gaxsovT, zmna aRniSnavs sagnis mdgomareobasa da moqmedebas. axla SeecadeT, g. petriaSvilis zRaparis „wvimis moyvaruli kaci“ mocemuli monakve­Tidan cal­calke amoweroT mdgomareobisa da moqmedebis aRmniSvneli zmnebi:

mdgomareobis: idga; iyvnen; iyo; moqmedebis: gawvimdeboda; gaiSleboda; ganaTdeboda; moTvlis; afrqvevdnen; mo­

dioda; krefdnen; emateboda; emgvaneboda; moigones; aiRebdnen; gamohqondaT; daa­tarebdnen; uRimodnen; ixutebdnen; dadiodnen; mihbaZes; SeeZlo;

gv.254. waikiTxeT rati amaRlobelis leqsi „yofna zmna“ da amowereT zmnis piria­

ni formebi da sawyisebi:piriani formebi: aris; maqvs; vqmeni; myofnis; gqmni; minda; gCuqni; myavxar; miyvar­

xar.sawyisi: yofna; qmna; qona; yola;

zmnis dro, kilo, ricxvigv.271. mocemuli nawyvetidan Tanamedrove poetis, giorgi lobJaniZis, leqsidan

„arabulis maswavlebeli“, zmnis romeli drois forma ar aris gamoyenebuli?warsuli dro. kilogv. 281. rogori ar SeiZleba iyos zmnis kilo?g.2. mocemulia nawyveti „ xvaramzes leqsidan“, romel kiloSia leqsSi gamoye­

nebuli zmnebi?kavSirebiTi.

Page 159: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

159

3. gadaiyvane „xvaramzes leqsSi“ gamoyenebuli zmnebi TxrobiT da brZane­biT kiloSi.

maqcia – maqcevs – maqcie//ar maqcio;agevsebode – agevsebi – amavse //ar amavso; mqna – Semqmna//Semqmnas – Semqmeni //ar Semqmna;Samsvamde – Semsvas – Semsvi//ar Semsva;Sagergebode – Semergo – Semarge //ar Semargo.

ricxvi gv. 29­301. Seavse cxrilebi mocemuli nimuSebis mixedviT:warsuli axlandeli momavali werda wers dawers xatavda xatavs daxatavs movida modis mova akeTebda akeTebs gaakeTebs aqebda aqebs Seaqebs aaSena aSenebs aaSenebs tiroda tiris itirebs davmale vmalav davmalav ocnebobdi ocnebob iocnebeb

2. kilo TxrobiTi kavSirebiTi brZanebiTi Cqarobs Cqarobdes dauCqare wer werde were aSenebs aSenebdes aaSenosvakeTeb vakeTebde ar gavakeTeb iswavle iswavlide iswavle//ar iswavlo

3. ricxvi mxolobiTi mravlobiTi vmReri vmReriT awuxebs awuxeben aTrev aTrevTadgen adgenT laparakobs laparakoben

zmnis piri gv. 31 1. ras aRniSnavs zmna?zmna aRniSnavs sagnis mdgomareobasa da moqmedebas;2. ramdeni saxis zmna gvxvdeba qarTul enaSi? daasaxele magaliTebi;qarTul enaSi zmna ori saxis gvxvdeba: zmnis piriani forma da sawyisi;3. Seecade, Seni sityvebiT Camoayalobo da axsna, ras niSnavs saxelzmna.4. ra aris zmnis piri?

Page 160: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

160

piri zmniT gamoxatul moqmedebaSi monawile gramatikuli erTeulia;5. rogoria zmnis obieqturi piri? subieqturi? daasaxele magaliTebi;zmnis piri SeiZleba iyos moqmedi da samoqmedo. moqmedebis iniciatori aris su­

bieqturi piri, samoqmedo piri ki obieqturi piria; anu subieqturia moqmedi piri, xolo obieqturi samoqmedo (umoqmedo), romelic ori saxisaa – pirdapiri da iribi.

6. ramdenpiriani zmnebi gvxvdeba qarTul enaSi? qarTulSi gvxvdeba: erTpiriani, orpiriani da sampiriani zmnebi.

gv. 321. Seuwyve pirebi SemoTavazebul zmnebs da gansazRvre maTi pirebis raode­

noba:vtex me mas; mwers is me mas; gikeTebs is Sen mas; wavida is; damma­

lavs is me; dasTxara man mas is; fiqrobs is mas; dagidgams is Sen mas; bertyavs is mas;gavrecx me mas; Segikra man Sen is.

2. amowere zmnebi Sorena lebaniZis wignidan „es me var, firosmani (litera­turis wignidan) da pirTa raodenobis mixedviT daajgufe.

daiwyo is; Seudga is mas; Semoavles maT mas is;SeCerdnen isini; daaqucmaces maT is; moapkures maT mas is;wydeboda is; gafines maT is; gaamwkrives maT isini;amovida is; moabnies maT is; gTxoven isini Tqven mas;gamkveTrda is; amoqarges maT is; moswyvita man mas is;akiafda is; gakvales maT is; mouwyo man mas is;mokalaTdnen isini; daeca is mas; gaufina man mas is;iyo is; daxedes maT mas; dausvela man mas is;SeCerda is; gaeRviZebinaT maT is; dautova man mas is;daakakuna man; aiara man is; gTxov me Sen masgadaixedoT Tqven; gaaRo man is;Sebrunda is; gnebavT Tqven is;Secvlila is; ikiTxa man is;yofiliyo is; miuaxlovda is mas;ijda is; dainaxa man is;damTavrdeboda is; daxuWa man is;gaxundeboda is; gaaxila man is;gaqreboda is; erCia mas is;SeCerda is; xedavda is mas;mimoixeda man; mosCveneboda is mas;ewera is; daxara man is;Cagmana man is;gaego mas is;Sexeda man mas; gadaitana man is;warmoidgina man is;daakvirda is mas;erqva is mas;Caalaga man is;

Page 161: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

161

akoca man mas;aiRo man is; gaixura man is; gTxov me Sen masdamiviwyo Sen me;mapatio Sen me.3. mocemulia Tanamedrove qarTveli poetis, zviad ratianis, leqsi. amowere

zmnebi da gaarkvie pirTa raodenoba TiToeul maTganSi.minda me is;vwero me is;arsebob Sen;gamomdis is me;gamogigone Sen me.

obieqturi pirigv. 341. rogori obieqtia pirdapiri? iribi? daasaxele magaliTebipirdapiria obieqti, romelzec uSualod moqmedebs subieqti, xolo iribia – ro­

melic uSualo moqmedebis sagani ar aris. 2. romel brunvebSi dgas pirdapiri obieqti?pirdapiri obieqtis brunvebia saxelobiTi da micemiTi.3. romeli pirebi Seewyoba orpirian zmnas? sampirians? daasaxele magaliTe­

bi;orpirian zmnas Seewyoba subieqturi da erTi obieqturi pirdapiri an iribi –

daxata man is; emaleba is mas;sampirian zmnas Seewyoba subieqturi da orive (iribi da pirdapiri) obieqti –

dauxata man mas is;4. subieqturi piri romel brunvebSi SeiZleba idges? daasaxele magaliTe­

bi.subieqturi piri SeiZleba idges saxelobiTSi, moTxrobiTsa da micemiT brunveb­

Si – kaci xatavs naxats; kacma daxata naxati; kacs dauxatavs naxati;emaleba kaci kacs; daemala kaci kacs; damalvia kaci kacs.

amowere mocemuli teqstidan zmnebi, Seuwyve pirebi da aRniSne, Sewyobil pirTagan romelia subieqti da romeli obieqti (pirdapiri, iribi)

S Oi Op

davtove me is iqneboda is wamomiyvana man me moaxdina man is warmomidga is me SeatyobdiT Tqven mas mas hqonda is mas mogagonebdaT is Tqven mas awuxebdaT maT is gadavwyvite me is

Page 162: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

162

yofiliyo is SevniSne me is gamodga is

gv. 35 2. gadaxaze is sityva, romelic zmnas pirad ar gamoadgeba:mdinareSi; mindorSi; mzeze; karadaSi; SviliSvilisaTvis; aivanze;TbilisSi; ezoSi; farTod; agarakze; buxarSi; fanqriT; qvabSi; SesvlisTanave; TbilisSi; skolaSi.

gardamavlobagv. 371. mocemuli zmnebi gadaiyvane „ra qna?“ formaSi da gansazRvre romeliobieqtia brunvacvalebadi da romeli ara.

zmna ra qna subieq­ti

brunvacvale­badi

brunvaucvle­li

uWris is mas mas gauWra man is mas

emaleba is mas daemala is mas

aSterdeba is mas daaSterda is mas

vxatav me mas davxate me is

mikeravs is me mas Semikera man is me

kocnis is mas akoca man mas

alagebs is mas daalaga man is

2. Seuwyve zmnebs pirebi, gaarkvie gardamavalia Tu gardauvali da Seavsecxrili:

gardamavali gardauvali

miswera man mas is aris is

daumala man mas is auforiaqdeba is mas

ekiTxeba is mas mas eZaxis is mas

iTxovs is mas hqviaT is maT

amoaZro man mas is xvdeba is mas

vaqeb me mas modis is

Page 163: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

163

gv. 383. qvemoT mocemul teqstSi dasvi saTanado sasveni niSnebi da amoiwere zmnebi,Seuwyve pirebi (miuTiTe, romelia subieqti da romeli – obieqti).

iRebs is(s) mas(Op)emCneva is(S) mas(Oi)kiTxulobs is(S) mas(Op)aweria is(S) mas(Oi)warmoTqvams is(S) mas(Op) gadascems is(S) mas(Oi) mas(Op)

subieqturi da obieqturi pirisa da ricxvis niSnebigv.40 1. gaaswore Secdomebi:1. ar megona, Tu movidoda, Zlier gavocdi, roca lela ezoSi davinaxe.2. Tavs ar vzogavdi, bevrs vvarjiSobdi.3. Cems mdgomareobas kargad rom davukvirdi, mivxvdi, meti aRar SemiZlia,aRar vici, ra wyalSi Cavvarde.4. oTaxSi rogorc ki bebo Semovida, zeze wamovvardi.5. skamze uxerxulad davjeqi, Tavi ver Sevikave, gadmovvardi da iatakzedaveci.6. veci kars da gareT gamovvardi.7. me Cems patara das Tmas vvarcxnidi xolme.

2. gaaswore Secdomebi:1. adrec urCie, uTxari, magram yuri ar maTxova.2. diliT adre vdgebi, varjiSob, pirs viban da vsauzmob.3. gaigone, ra Tqva maswavlebelma, Sen ki gonia, rom Semajamebeli weraxval gvaqvs.4. bebos Tu marto dastoveb, ewyineba.

3. am zmnebSi gamoyavi piris niSnebi da miuTiTe, romeli subieqtisaa daromeli – obieqtisa.gxataven, Semawuxa, vSavdebi, Cqarobs, gakvale, hkiTxa, sTxoves1. g­xatav­en isini Sen2. Se­m­awux­a man me 3. v­Savdebi me4. Cqarob­s is5. gakvale Sen is 6. h­kiTx­a man mas is 7. s­Txove­es maT mas is

4. romeli sityvis mravlobiTs ver awarmoeb?a. bevri b. sizmari g. warmateba d. brunva

5. romel sityvas eqneba micemiT brunvaSi gaormagebuli Tanxmovani?a. pasuxi b. botasi g. cecxli d. saRamo

Page 164: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

164

mZime CarTul sityvebsa da gamoTqmebTangv. 421. romel variantSia sworad dasmuli sasveni niSnebi?d. iciT Tu ara, rom, Tavis droze, amerikis SeerTebul StatebSi „heklberifinis cxovrebisa“ da „piter penis“ wakiTxva aikrZala. mizezi – bavSvebzemaTi cudi zegavlena iyo.gv. 432. ramdeni mZime aklia am winadadebas?a. 1b. 2g. 3d. 4

obieqturi pirisa da ricxvis niSnebigv. 471) gaaswore Secdomebi.1. Sen rogor ggonia, proeqtze muSaobas male davamTavrebT?2. samwuxarod, guSin Cven rom gakveTilze dagvgvianebia, dedas gaugia.3. me Tu ar dammale, giorgi advilad mipovis.4. maincdamainc ginda, rom sofelSi Sen gaggzavnon?5. is WiSkars misdgomoda da raRacas butbutebda.6. bavSvebs siciliT Tvalebidan cremli scviodaT.7. brbo karis Semotexvas lamobda.8. nikas dalmatineli hyavda.9. ninis hemingueize metad hiugo moswons.10. ra azri hqonda amis gakeTebas?

2) daakvirdi winadadebebSi zmnebs da ipove Secdoma.a. es skola ilia winamZRvriSvilma daaarsa.b. mamaCemi axal gasarTob centrs aarsebs.g. es monasteri qarTvelma berebma daarses.d. giorgi dagvpirda, rom roca wamoizrdeba, qalaqSi saukeTeso skolasdaaarsebs.

3) romeli zmnaa erTpiriani?a. iRimisb. axarag. uTxrad. mianiSna

4) ris mixedviT ar icvleba zmna?a. ricxvisb. pirisg. droisd. brunvis

Page 165: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

165

zmniswini gv. 501. gaaswore Secdomebi. gaiTvaliswine, rom zogierT winadadebaSi Secdoma araa:1. nuTu Zvelsa da axals veRar ansxvaveb erTmaneTisgan? (asxvaveb)2. mxatvruli testis analizisas detalurad avRwere personaJis xasiaTi. (aRvwere)3. maTe avamtyofobis gamo skolidan gaanTavisufles. (avadmyofobis, gaaTavisu­

fles)4. Tu male gavTavisufldi, deidasTan stumrad waval.5. Cven yovelTvis gvaRfrTovanebda am gundis namReri. (aRgvafrTovanebs)6. unda avRniSnoT, vin eswreba gakveTils da vin ar aris. (aRvniSno)

zmnis uRlebaseriebi da mwkrivebigv. 53

1. auRle zmnebi: damaviwyebs, qanaob, Wams, Tbebi, vCerdebi, uSenebs.I seriaa) awmyos wre

maviwyebs qanaob Wams Tbeba vCerdebi uSenebsmaviwyebda qanaobdi Wamda Tbeboda vCerdebodi uSenebda maviwyebdes qanaobde Wamdes Tbebodes vCerdebode uSenebdes

b) myofadis wredamaviwyebs iqanaveb SeWams gaTbeba gavCerdebi auSenebsdamaviwyebda iqanavebdi SeWamda gaTbeboda gavCerdebodi auSenebdadamaviwyebdes iqanavebde SeWamdes gaTbebodes gavCerdebode auSenebdes

II seriadamaviwya iqanave SeWama gaTba gavCerdi auSenadamaviwyos iqanao SeWamos gaTbes gavCerde auSenos

IIIseriadauviwyebia giqanavia SeuWamia gamTbara gavCerebulvar auSenebiadaeviwyebinos geqanava SeeWama gamTbariyo gavCerebuliyavi aeSenebiadaeviwyebinos geqanaos SeeWamos gamTbariyos gavCerebuliyavi aeSenebinos

3. zmnasTan „umalavs“ romel variantSia sworad Sewyobili pirebi?a. man mas isb. is mas masg. is masd. man is4. romeli piriT aris gamoxatuli moqmedeba zmnaSi „gaiRime~?a. mxolobiTi ricxvis pirveli pirib. mravlobiTi ricxvis mesame pirig. mxolobiTi ricxvis meore pirid. mravlobiTi ricxvis pirveli piri

Page 166: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

166

zmnis Temagv. 57

1. gaxaze swori formebi:1. araerTxel aRgviniSnavs/aRgviniSnia, rom amerikas CvenTan partniorobasurs.2. arqiteqtors SesaniSnavi proeqti dauxazavs/dauxazia.3. xan sad dadgamda/dadgavda karadas da xan – sad.4. imedia, ZaRls ar daabav/daabam.5. mebaRe wyals usxamda/usxavda yvavilebs.6. acade, suls moiTqvavs/moiTqvams da mogiyveba yvelafers.7. axla ras gvizams/gvizavs es akrZalva?8. patara lazares oTaxis kedlebi mouxatiaT/mouxatavT.9. es Wiqa me ar gamitexavs/gamitexia.10. damelodeT, 10 wuTSi Cavicvam/Cavicmev da SegxvdebiT.11. saxatavi rveulis furclebs fxrewda//fxrewavda.2. dafiqrdi, gaarkvie da cxrilis saTanado grafaSi Cawere zmna. gamoyavi Te­

mis niSnebi.dabana, icxovra, Zovs, gayofs, gaakeTa, mefobs, moqsova, gavizarde, daimtvra, ga­

vcem, wers, goravs, dageSavebina, xarSavs, muSaobs, fcqvnis, gascem.

uTemisniSno TemisniSniani

dabana gay­of­s

icxovra mef­ob­s

Zovs gavc­em

gaakeTa gor­av­s

moqsova dageSav­eb­ina

gavizarde xarS­av­s

daimtvra muSa ­ob­s

wers gasc­em

fcqvnis

kontaqtigv. 601. mocemul zmnaTagan awarmoe sapirispiro kontaqtis formebi.gamarTa – gaamarTina gaabedvina – gabeda wvavs – awvevinebs agrZnobinebs – grZnobswarmoadgens – warmoadgeninebs gmobs – agmobinebs gaamxnevebina – gaamxneva

2. daukvirdi qvemoT CamoTvlil zmnebs da Seavse cxrili:

Page 167: VII klasi - artanuji.geartanuji.ge/admin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/ქართული ენა... · 6 teqstis gageba-gaanalizeba – gulisxmobs standartiT gansazRvruli

167

Secdomaa marTebulia

Seaxvevia Seaxvevina

gaarTveinebs gaarTvevinebs

akocnia akocnina

moalocia moalocvina

akarginebs akargvinebs

akrevinebs akvrevinebs

daaTesia daaTesina

afarcxiebs afarcxvinebs

daalevia daalevina

moaklevinebs moakvlevinebs

zmnis qcevagv. 66

1. Seavse cxrili danaklisi formebiT

saarviso saTaviso sasxviso

wers iwers uwers

wvavs iwvavs uwvavs

agebs igebs ugebs

keravs ikeravs ukeravs

kiTxu­lobs

waikiTxavs ukiTxavs

gaayola gaiyola gauyola

aaSena aiSena auSena

Seagdo Seigdo Seugdo

ameorebs imeorebs umeorebs

anad­gurebs

inad­gurebs

unadgurebs

CarTo CairTo CaurTo

miabnia miibnia miubnia

stilistikagv. 712. mocemul winadadebebSi ipove stilisturi xarvezebi da gaaswore:1. salomem avtobiografia dawera.2. Cven did xans vmsjelobdiT am axal garemoebaze.3. droa, es sakiTxi SeviswavloT// Seiswavlon.4. sami wlis ganmavlobaSi sul zRvaze visvenebdiT.5. saqme isaa, rom es saxelmZRvaneli yvelaze moTxovnadia.