Tekstbok

Bokmål

1Örjan Hanson – Inmaculada Moreno Teva

Santiago de Compostela

Bilbao

Pamplona

Barcelona

Madrid

Valencia

MALLORCA

Málaga

Sevilla

Jaén

TENERIFE

GRAN CANARIA

ISLAS CANARIAS

FUERTE VENTURA

LANZAROTE

Las Palmas

Santa Cruz

IBIZA

MENORCA

Palma

Zaragoza

Logroño

Valladolid

Burgos

León

OviedoLa Coruña

Salamanca

Toledo

Córdoba

Granada

Alicante

Murcia

Cádiz

(PORTUGAL)

E S P A Ñ A

1

Örjan Hanson • Inmaculada Moreno Teva

VALE-709531.indd 1 16-01-06 15:25:00

Tekstbok

Bokmål

VALE-709531.indd 1 16-01-06 15:22:13

2

VALE-709531.indd 2 05-01-06 19:09:32

2

© J.W. Cappelens Forlag AS, Oslo 2006

Materialet i denne publikasjonen er omfattet av åndsverklovens bestemmelser. Uten særskilt avtale med Cappelen Damm AS er enhver eksemplar-

framstilling og tilgjengeliggjøring bare tillatt i den utstrekning det er hjemlet i lov eller tillatt gjennom avtale med Kopinor, interesseorgan for rettighets-

havere til åndsverk. Utnyttelse i strid med lov eller avtale kan medføre erstatningsansvar

og inndragning, og kan straffes med bøter eller fengsel.

¡Vale! 1–3 følger læreplanene for Kunnskapsløftet i faget spansk og er laget til bruk i grunnskolens ungdomstrinn.

Svensk utgave:© 2004 Örjan Hanson, Inmaculada Moreno Teva og Bonnier Utbildning AB

ISBN 91-622-5960-1www.bonnierutbildning.se

Illustrasjoner:Abbas/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 58, 84n, Enrique Algarra/IMS s. 59,

84ø, Annie Anderberg/Pressens Bild s. 33h, Bulls Presseservice/Disney s. 29øh, Corbis s. 46 (el tiburón), Elliott Erwitt/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 80nm, Everett Collection/IBL bildbyrå s. 29nv, Javier Garcia/Rex Features/IBL bildb-yrå s. 16ø, Jean Gaumy/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 80m, Getty Images s. 32, 61øh, 61m, 61nv, 87øv, 87øh, Greatshots s. 87nv, Harry Gruyaert/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 80nv, øv, GVPress/Foodpix s. 68ø, 68n, 69n, GVPress/Stock Food s. 69øv, 69øh, David Alan Harvey/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 80øh, øm, John Hicks/Pressens Bild s. 33m, Ingvar Kenne/ETC bild s. 85, Håkon Mosvold/Scanpix s. 16mv, Chad Johnston/Masterfi le/IBL bildbyrå s. 29mh, Dave Joyner/Popperfoto/IBL bildbyrå s. 16nh, Javier Larrea/IMS s.

61nh, Juanjo Marton/Pressens Bild s. 33v, Miguel Angel Molina/Pressens Bild s. 61øv, Inge Morath/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 87 nh, PhotoDisc s. 46

(alle unntatt el tiburón), Popperfoto/IBL bildbyrå s. 86, Cesar Rangel/Pressens Bild s. 16mh, Eli Reed/Magnum Photos/IBL bildbyrå s. 33n, Roger-Viollet/

IBL bildbyrå s. 29øv, Tre fotografer/IBL bildbyrå s. 29nh, Donovan Wylie/Mag-num Photos/IBL bildbyrå s. 80nh

Omslagsdesign: RenessanseMediaOmslagsfoto: Pictor/IBL bildbyrå

Tegninger: Martin EhrlingBilderedaktør: Una Thoresen DimolaForlagsredaktør: Danne Klingenberg

Sats/ombrekking: Marit Hole/RenessanseMediaTrykking/innbinding: AIT Trykk Otta, 2008

Utgave 1Opplag 3

ISBN 978-82-02-24132-2

www.cappelendamm.nohttp://vale.cappelen.no

VALE-709531.indd 2 17-04-08 10:45:57

3

VALE-709531.indd 3 05-01-06 19:09:32

Innhold Ekstratekst

Emne Grammatikk Side

KAPITTEL 1 6–11

1A: ¡Hola!Me llamo Felipe Å hilse på noen Noen spørreord Presentasjoner Spansk–latinamerikansk1B: ¡Hola! Me llamo César Geografi

KAPITTEL 2 12–15

2A: ¿Cómo te llamas? Snakke om seg selv Tallene 1–12 Spørre andre UN og UNA2B: ¿Te gusta el hiphop? Klokka

KAPITTEL 3 16–19

3A: Mi club favorito Snakke om farger Tallord3B: Los números Telle fra 13–49 Spørreord

KAPITTEL 4 20–23

La ropa Snakke om klær Adjektivbøyning Om hvor noe befi nner seg EL og LA

KAPITTEL 5 24–26

¿De dónde eres? Snakke om hvor Verbet SER i entall man kommer fra LOS og LAS Geografi Landskapsord¿Quién es?¿Quieres saber más? Lese om kjente personer 28–29

KAPITTEL 6 30–31

Una carta Snakke om familien Adjektivbøyning Om hvordan noe ser ut Å skrive brev

VALE-709531.indd 3 12-01-06 15:28:09

4

VALE-709531.indd 4 05-01-06 19:09:34

Emne Grammatikk Side

Spansken i verden 32–33¿Quieres saber más? Fakta om den spansktalende verden

KAPITTEL 7 34–37

¡Feliz cumpleaños! Snakke om når noen har fødselsdag Genitiv Årstider og måneder

KAPITTEL 8 38–39

El tiempo libre Om fritiden AR-verb i entall

KAPITTEL 9 40–45

9A: En el colegio Mer om klokka ER-verb i entall Ukedagene9B: El día de Felipe Om skolen En sang KAPITTEL 10 46–49

10A: ¡Vamos al zoo! Snakke om hva Presens av AR- og noen gjør ER-verb i entall10B: En el zoo Ord for dyr og fl ertall.

El mundo Maya 50–51¿Quieres saber más? Et brettspill med repetisjon

KAPITTEL 11 52–55

¿Tenéis ganas de ir al cine? Snakke om hva Verbet TENER i noen har entall og fl ertall. Et kinobesøk En verbsang

KAPITTEL 12 56–57

Una clase de español Klasseromsuttrykk Framtid (presens futurum) med IR+A

VALE-713102.indd 4 06-10-06 13:15:33

5

VALE-709531.indd 5 05-01-06 19:09:35

Emne Grammatikk Side

Presens av verbet IRDos fi estas 58–59¿Quieres saber más? To fester i den spansktalende verden

KAPITTEL 13 60–63

13A: ¿Qué tiempo hace? Om været Repetisjon Om årstidene13B: En la playa Dialog på stranden

KAPITTEL 14 64–67

14A: Algo de comer Ord for mat Tallene 50–10014B: En el restaurante Bestille mat på Presens av verbet SER restaurant¿Cómo comen los españoles? Mat i Spania 68–69¿Quieres saber más?

KAPITTEL 15 70

15A: ¡Me duele! Navn på kroppsdeler Presens av IR-verb15B: En la farmacia Om hvor man har vondt ME DUELE På apotek ME DUELEN

KAPITTEL 16 74–79

16A: ¿Dónde estás? Snakke om hvor noen er TENER QUE (å måtte)16B: Carmela va a Madrid Om å måtte gjøre noe Om hvordan noen har det ESTAR i presens

KAPITTEL 17 80–83

En el estadio Om forskjellige måter Repetisjon å reise på På en fotballstadion

Español para todos. En avis om den¿Quieres saber más? spansktalende verden 84–87

MINIGRAMMATIKK 88–102

VALE-713102.indd 5 06-10-06 13:15:33

6

¡Hola!1A:

MALLO

Santiago de Compostela

Bilbao

Pamplona

Barcelo

Madrid

Valencia

Málaga

Sevilla

Jaén

VALE-709531.indd 6 05-01-06 19:09:38

Kommunikasjon:

Å presentere degÅ hilse på noenLitt spansk og latinamerikansk geografi

Antes de leer (før du leser)Hvor mange navn på byer, øyer, steder, fjell osv. kan du om Spania? Sitt sammen to og to og se hvor lang liste dere får UTEN Å SE PÅ KARTET!

Dette arbeider du med i kapittel 1:

Grammatikk:

Noen spørreord

Hola, me llamo Felipe.Tengo catorce años.Vivo en Madrid.Tengo un hermano.

Hola, me llamo Carmela.Tengo trece años.Vivo en Jaén.Tengo dos hermanos,un hermano y una hermana.

TAREAS (OPPGAVER)

Arbeid sammen to og to.

Les teksten.

Fortell om dere selv på samme

måte. For eksempel: me llamo

Eva, tengo 13 años, vivo en

Bergen, tengo un hermano.

VALE-709531.indd 6 05-01-06 19:07:41

7

Me llamo Felipe

TENERIFE

GRAN CANARIA

ISLAS CANARIAS

ORCA

ona

VALE-709531.indd 7 05-01-06 19:09:49

PALABRAS (GLOSER)

Hola hei

me llamo jeg heter

tengo jeg er, jeg har

catorce fjorten

años år

vivo jeg bor

en i, på

un hermano en bror

TAREAS (OPPGAVER)

Sitt sammen to og to. Se på kartet av

Spania og spør hverandre på norsk

hvor de forskjellige stedene er.

PALABRAS (GLOSER)

trece tretten

Jaén en by i Sør-Spania

dos to

hermanos søsken, brødre

y og

una en, et

hermana søster

VALE-709531.indd 7 05-01-06 19:07:41

8

¡Hola! Me llamo Felipe.

VALE-709531.indd 8 06-01-06 09:43:04

– ¿Cómo se llama la capital de España?– Se llama Madrid.– ¿Dónde está Barcelona?– Está en la costa.

PALABRAS (GLOSER)

¿cómo? hva?

se llama den heter

la capital de España Spanias hovedstad

¿dónde? hvor?

está det er, det ligger

la costa kysten

¿qué tal? hvordan går det?

muy veldig

bien bra

tú du

gracias takk

VALE-709531.indd 8 05-01-06 19:07:41

9

VALE-709531.indd 9 05-01-06 19:09:53

FAKTA

Når vi i Norge skal ringe til Spania,

må vi først taste 0034. 34 er lands-

koden til Spania. Deretter taster

du retningsnummeret til området

i Spania, og til slutt legger du til

telefonnummeret. For eksempel:

0034612881901

Skal du ringe fra Spania til Norge,

må du taste 0047 foran telefon-

nummeret.

– Hola Carmela.¿Qué tal?

– Muy bien.¿Y tú?

– Bien, gracias

TAREAS (OPPGAVER)

Sitt sammen to og to med ryggen mot

hverandre. Lat som om dere ringer til

hverandre. Bruk dialogen under som

eksempel.

VALE-709531.indd 9 05-01-06 19:07:41

10

COLOMBIA

Bogotá

VENEZUELA

Caracas

ECUADORQuito

PERÚ

Lima

BOLIVIA

La Paz

ARGENTINA

Buenos Aires

URUGUAY

Montevideo

PARAGUAY

AsunciónCHILE

Santiago

PANAMÁ

COSTA RICA

NICARAGUA

GUATEMALA

EL SALVADOR

HONDURAS

La Habana

CUBA

REPÚBLICA

DOMINICANASanto Domingo

MÉXICO

Ciudad de México

(BRASIL)

¡Hola! Me llamo César

1B:

VALE-709531.indd 10 05-01-06 19:09:55

TAREAS (OPPGAVER)

Se på kartet av Latin-Amerika. I hvor

mange land snakker de spansk?

Vet du hvilket språk de snakker i Brasil?

– Hola, me llamo Alejandra.Vivo en Buenos Aires y tengo catorce años.Tengo una hermana.

– Hola, me llamo César.Tengo catorce años.Vivo en Santiago.Tengo dos hermanos, un hermano y una hermana.

VALE-709531.indd 10 05-01-06 19:07:41

11

VALE-709531.indd 11 05-01-06 19:10:01

Har jeg nå lært:

– Å presentere meg?

– Å hilse på andre?

– Litt om spansk og latinamerikansk geografi ?

– Noen spørreord?

Finn ut hva du har lært.

Be så læreren om et vurderingsark.

PALABRAS (GLOSER)

buenos días god morgen, god dag

señor herre

es den/det er

buenas tardes god ettermiddag

buenas noches god kveld/natt

– Buenos días, señor.– Buenos días, César.

– ¿Dónde está Santiago?– Está en Chile. Es la capital.

– ¿Cómo se llama la capital de Colombia?

– Se llama Bogotá.

TAREAS (OPPGAVER)

Arbeid to og to. Se på kartet og still

hverandre spørsmål om Latin-Amerika.

Bruk dialogen ovenfor som eksempel.

Buenos días06–12

Buenas tardes12–20

Buenas noches20–06

morgen/formiddag

ettermiddag/tidlig kveld

kveld/natt

FAKTA

Man hilser på forskjellig måte

avhengig av hvor mye klokka er.

VALE-709531.indd 11 17-04-08 10:47:09

¿Cómo te llamas?

2A:

12

VALE-709531.indd 12 05-01-06 19:10:06

Kommunikasjon:

Å snakke om deg selvÅ spørre andreÅ spørre om hvor mye klokka er

Antes de leer (før du leser)Hva slags musikk liker du best? Fortell sidemannen om det.

Dette arbeider du med i kapittel 2:

Grammatikk:

Tallene 1–12UN og UNA

– ¿Cómo te llamas?

– Me llamo Gloria.

– ¿Dónde vives?

– Vivo en Barcelona. – ¿Te gusta la música rock?

PALABRAS

te llamas du heter, heter du

vives du bor

te gusta du liker

música musikk

TAREAS (OPPGAVER)

Lær deg rappen utenat. Prøv å «rappe»

den skikkelig for sidemannen.

Les dialogene, prøv å føre en liknende

samtale med en medelev. Still gjerne

spørsmål om klokka også!

VALE-709531.indd 12 05-01-06 19:07:41

13

VALE-709531.indd 13 05-01-06 19:10:18

– ¿Tienes animales?

– No, me gusta el hiphop.

– Sí, tengo un perro.

uno dos tres cuatro cinco seis

ocho nueve diez once

doce

siete

TAREAS (OPPGAVER)

Kan dere tallene nå?

Sjekk hverandre!

¿Qué hora es?

Son las tres

Son las once

Son las siete

PALABRAS

no nei

me gusta jeg liker

tienes du har, har du?

animales dyr

sí ja

tengo jeg har

perro hund

¿qué? hva?

hora klokka

¿qué hora es? hva er klokka?

son las den er

U N R A P : E N R A P P

¿Cómo te llamas, cómo te llamas?Hva heter du, hva heter du?¿Cuántos años tienes tú?Hvor gammel er du?¿Tienes hermanos, tienes hermanos?Har du søsken, har du søsken?¿Dónde, dónde vives tú?Hvor, hvor bor du?

VALE-709531.indd 13 05-01-06 19:07:42

14

¿Te gusta el hiphop?

2B:

VALE-709531.indd 14 05-01-06 19:10:27

Marcela har begynt på ny skole. Det er første dagen og hun begynner å prate med en jente i skolegården.

5

10

15

M A R C E L A Hola. ¿Cómo te llamas? L AU R A Hola. Me llamo Laura. ¿Y tú? M A R C E L A Me llamo Marcela.

¿Cuántos años tienes? L AU R A Tengo catorce años. Y tú,

¿cuántos años tienes? M A R C E L A Tengo catorce años también.

¿Tienes hermanos? L AU R A Sí, dos. Un hermano y una hermana.

¿Y tú? M A R C E L A No, no tengo hermanos. L AU R A ¿Tienes animales? M A R C E L A Sí, un perro. ¿Y tú? L AU R A No, pero mi hermano tiene un gato. M A R C E L A ¿Te gusta el hiphop? L AU R A Sí, me gusta mucho. M A R C E L A Bueno, adiós. L AU R A Hasta luego.

VALE-709531.indd 14 05-01-06 19:07:42

15

VALE-709531.indd 15 05-01-06 19:10:32

PALABRAS

¿cuántos años tienes? hvor mange år er du?/

hvor gammel er du?

también også

no nei, ikke

no, no tengo nei, jeg har ikke

pero men

mi min

tiene han/hun har

gato katt

mucho mye

bueno ok

adíos adjø, ha det

hasta luego vi ses

TAREAS (OPPGAVER)

Lær deg dialogen, prøv å fi nne ut hva

«din» musikk heter på spansk.

Gå rundt i gruppa og før en liknende

dialog med minst tre personer.

Har jeg nå lært:

– Å snakke om meg selv?

– Å spørre andre?

– Å spørre om hvor mye klokka er?

– Forskjellen på UN og UNA?

Finn ut hva du har lært.

Be så læreren om et vurderingsark.

VALE-709531.indd 15 05-01-06 19:07:42

16

Mi club favorito

3A:

Gris Marrón Rosado/Rosa Negro

Sofía Velázquez, FC Vale

Blanco Azul

Isabell Herlovsen, Kolbotn ILRojo Azul

Luis Enrique, FC Barcelona

Blanco Lila

David Beckham, Real Madrid

Blanco Rojo Verde

Duilio Davino, México

VALE-709531.indd 16 05-01-06 19:10:34

Kommunikasjon:

Hvordan du sier hvilken farge noe harTelle fra 13–49

Antes de leer (før du leser)Kan du navnet på noen spanske fotballklubber?

Dette arbeider du med i kapittel 3:

Grammatikk:

TallordSpørreord

VALE-709531.indd 16 05-01-06 19:07:42

1717

VALE-709531.indd 17 05-01-06 19:10:42

– ¿Tienes algún club favorito?

– Sí, claro, el Real Madrid. ¿Y tú? ¿Tienes algún club favorito también?

– Sí, mi club favorito es el Valencia, pero me gusta el Real Madrid también.

PALABRAS

mi club favorito min favorittklubb

blanco hvit

lila lilla

amarillo gul

azul blå

rojo rød

negro svart

marrón brun

gris grå

rosado rosa

verde grønn

PALABRAS

algún noen

favorito favoritt

el Valencia spansk fotballklubb

el Real Madrid spansk fotballklubb

TAREAS (OPPGAVER)

Spør hverandre om favorittklubben.

Se på dialogen, bruk den som mønster.

Prøv å fi nne fargene fra teksten på dine

medelever, pek og si for eksempel:

es rojo, es azul osv.

Lytt til sangen, syng med!

¿QUÉ COLOR TE GUSTA MÁS?

HVILKEN FARGE LIKER DU BEST?

Melodi: Bjørnen sover

Amarillo Gul Negro, blanco Svart, hvit Verde y azul Grønn og blå Rojo y rosado Rød og rosa Gris y verde claro Grå og lysegrønn ¿Cuál te gusta, Hvilken liker du cuál te gusta, Hvilken liker ducuál te gusta más? Hvilken liker du best? ¡Marrón! Brun!

VALE-709531.indd 17 05-01-06 19:07:42

18

Los números3B:

13 trece

14 catorce

15 quince

16 dieciséis

17 diecisiete

18 dieciocho

19 diecinueve

20 veinte

21 veintiuno

22 veintidós

23 veintitrés

24 veinticuatro

25 veinticinco

26 veintiséis

27 veintisiete

28 veintiocho

29 veintinueve

VALE-709531.indd 18 05-01-06 19:10:51

– ¿Qué color tiene el número veintitrés?

– Verde.

TAREAS (OPPGAVER)

Still fl ere spørsmål som det i snakkeboblen!

Hvor mange elever er det i klassen?

Tell høyt i kor!

VALE-709531.indd 18 05-01-06 19:07:42

19

30 treinta

31 treinta y uno

32 treinta y dos

33 treinta y tres

34 treinta y cuatro

35 treinta y cinco

36 treinta y seis

37 treinta y siete

38 treinta y ocho

39 treinta y nueve

40 cuarenta

41 cuarenta y uno

42 cuarenta y dos

43 cuarenta y tres

44 cuarenta y cuatro

45 cuarenta y cinco

46 cuarenta y seis

47 cuarenta y siete

48 cuarenta y ocho

49 cuarenta y nueve

VALE-709531.indd 19 05-01-06 19:10:59

Har jeg nå lært:

– Å synge en ny sang?

– Å telle fra 13–49?

– Å formulere spørsmål på nye måter?

– Å snakke litt om fotball?

Finn ut hva du har lært.

Be læreren om vurderingsark.

TAREAS (OPPGAVER)

Hør hverandre i tallene.

Hvem er best? Skriv poeng!

PALABRAS

¿qué color? hvilken farge?

el número nummer

VALE-709531.indd 19 05-01-06 19:07:42

20

La ropa4:

VALE-709531.indd 20 05-01-06 19:11:01

Kommunikasjon:

Ord for klærHvordan man sier hvilken farge noe harOrd for: til venstre, til høyre og i midten

Antes de leer

Kan du noen ord for forskjellige klær på et annet språk, for eksempel engelsk?

Grammatikk:

AdjektivbøyningEL og LA

Dette arbeider du med i kapittel 4:

PALABRAS

ropa(la) klær

negro,-a svart

blanco,-a hvit

suéter(el) genser

camisa(la) skjorte

chaqueta(la) jakke

pantalones(los) bukser

unos et par, noen

zapato(el) sko

gorra(la) caps

blusa(la) bluse

falda(la) skjørt

no, no me gusta nei, jeg liker den ikke

Fra og med dette kapitlet står bestemt

artikkel i parentes etter alle substantiv.

Adjektivene står i hankjønnsform, med

hunkjønnsformens endelse etter.

una camisa roja

un suéter verde

—¿Te gusta la falda negra?

—No, no me gusta, pero me gusta la falda amarilla.

unos zapatos marrones

una gorra amarilla

VALE-713102.indd 20 06-10-06 13:18:35

21

VALE-709531.indd 21 05-01-06 19:13:49

una falda negra

una blusa blanca

una chaqueta gris

unos pantalones azules

TAREAS (OPPGAVER)

Prat med sidemannen,

snakk om alt på tegningen.

For eksempel ¿Te gusta la blusa

blanca? Sí, me gusta/no, no me

gusta. Prøv så å snakke om det

dere har på dere.

VALE-709531.indd 21 05-01-06 19:07:43

22

La ropa

VALE-709531.indd 22 05-01-06 19:13:54

Alejandro está a la izquierda. Lleva una camisa azul, unos pantalones negros y unos zapatos marrones.

Mari Carmen está en el centro. Lleva una blusa roja, una falda lila y unos zapatos negros y un bolso marrón.

Manuel está a la derecha. Lleva un suéter gris, unos pantalones blancos y unos zapatos marrones. Tiene una bicicleta roja.

¿Quieres saber más?V I L D U V I T E M E R ?

una camiseta de tirantes undertrøye

unos vaqueros jeans

una minifalda miniskjørt

unos pantalones cortos shorts

un top en topp

unas gafas de sol solbriller

unas zapatillas joggesko

un bañador badedrakt

PALABRAS

a la izquierda til venstre

llevar å ha på seg

en el centro i midten

bolso(el) veske

a la derecha til høyre

bicicleta(la) sykkel

VALE-709531.indd 22 05-01-06 19:07:43

23

VALE-709531.indd 23 05-01-06 19:13:58

TAREAS (OPPGAVER)

Sitt sammen to og to:

Den ene spør: ¿Dónde está Alejandro?

Den andre leser svaret fra teksten.

Så spør du: ¿Qué lleva Alejandro?

Sidemannen leser svaret fra teksten.

Gå gjennom hele teksten på denne måten.

Bytt så «roller» slik at begge får lest alt

minst en gang!

Hvor mange spørreord har du lært nå?

Se om du kan fi nne minst fi re forskjellige

spørreord fra kapittel 1, 2 og 3.

Har jeg nå lært:

– Nye ord for klær?

– Å si hvilken farge noe har?

– Å si hva høyre, venstre og i midten heter?

– Å bøye adjektivet riktig?

– Å kunne bruke EL og LA?

Finn ut hva du har lært.

Be så læreren om vurderingsark.

VALE-709531.indd 23 05-01-06 19:07:43