Upravljanje zaštićenim područjima

7/21/2019 Upravljanje zaštićenim područjima

http://slidepdf.com/reader/full/upravljanje-zasticenim-podrucjima 1/14

UNIVERZITET U NOVOM SADU,

PRIRODNO- MATEMATIČKI FAKULTET,

DEPARTMAN ZA GEOGRAFIJU TURIZAM I HOTELIJERSTVO

Seminarsi ra! i" #re!me$a %U#ra&'(an(e "a)$i*enim#+!r(ima.

Par #rir+!e %Ti&ara.

Studenti:

Profesor: Vladimir Stojanović Katarina Rogić 624/08

Asistent: ilana Pantelić !ragan "orić #6$/08

Mar$ /011, N+&i Sa!



Pre!2+&+r

Seminars%i rad o &ar%u &rirode '(i%vara) na&isan je *a &otre+e &rou,avanja i &odi*anja svesti o vrednosti je*era (i%vara i njegovog o%ru-enja.u o%viru &redmeta '&ravljanje *atićenim &odru,jima) na !e&artmanu *ageografiju. turi*am i 1otelijerstvo Prirodnomatemati,%og fa%ulteta u 3ovomSadu

(e%st seminars%og rada nastao je %ao re*ultat %orićenja &ou*daneliterature i 5e+sajtova %oji se +ave datom temom Sastoji se i* ne%oli%o delova

medju %ojima su i geografs%i &olo-aj. fi*i,%ogeografs%e %ara%teristi%e i re-im*atite lo%aliteta Rad je deo &roje%ta ,iji je osnovni ilj &rou,avanje *atićeni1

&rirodni1 &odru,ja na teritoriji Sr+ije

samom te%stu seminars%og rada o+radjuju se teme samog *atićenog &odru,ja. *atim naselja u %ojem se nala*i i njegovo stanovnitvo. mere *atite i &rimene odr-ivog ra*voja na samom lo%alitetu. %ao i njegovo ueće u u%u&nomra*voju o&tine

2



Sa!r3a(4

U&+! 5

Ge+2ra6si #+'+3a( 7

Fi"i+ 8 2e+2ra6se ara$eris$ie 9

Dr)$&en+ 8 2e+2ra6se ara$eris$ie :

Re3im "a)$i$e i mere "a)$i$e ;S$ra$e2i(a ra"&+(a 10

U'+2a i $i<a( $ri"ma 1/

Ana'i"a ane$e 1=

Li$era$ra 1=

3



U&+!

"atićena &odru,ja su lo%aije %oje do+ijaju *atitu *+og nji1ovee%olo%e. %ulturne ili ne%e druge vrednosti Postoji &re%o 74#000 *atićeni1

&odru,ja u svetu to &redstavlja u%u&nu &ovrinu od 7900000 %m2. odnosno &re%o 79 &roenata &ovrine "emlje i*vor: ;rads1a5. <=A >ailure of t1e <;!2070 targets. 2070?

@<3 @nternational nion for <onservation of 3ature eunarodnaunija *a o,uvanje &rirode ? definie *atićeno &odru,je %ao '=asno definisano

&odru,je %oje je &ri*nato sa svr1om i %ojim se u&ravlja s iljem trajnog o,uvanjaelo%u&ne &rirode. usluga e%osistemaa %oje ono osigurava te &ri&adajući1%ulturni1 vrednosti. na *a%ons%i ili drugi na,in) .

%lju,uje %o&no. %o&nene vode. more i o+alno &odru,je ili nji1ove%om+inaije Podra*umeva sve tri dimen*ije &rostora. definisane unutar jasni1 idogovoreni1 grania Branie u ne%im slu,ajevima mogu +iti odreeneelementima %oji su &romenjivi u vremenu. na &rimer o+alom re%e. %ao iodreenim već &ostojećim u&ravlja,%im merama. na &rimer *onama

ograni,enog %orićenja

%a*uje na dugoro,nu &osvećenost o,uvanju. %oja mo-e +iti utemeljena*a%ons%im a%tom. meunarodnom %onvenijom. s&ora*umom. ugovorom i sl

3aglaava da u&ravljanje *atićenim &odru,jem nije %rat%oro,na. &rivremenastrategija već %ontinuirani &roes

Podru,je mo-e +iti &roglaeno od dr-ave ili ra*li,iti1 organi*aija ilis%u&ina ljudi. ali %ao ta%vo mora +iti na ne%i na,in &ri*nato

&ravljanje *atićenim &odru,jem mo-e se odvijati s%ladno *a%ons%ima%tima. meunarodnim %onvenijama ili s&ora*umima. ili &rema tradiionalnimo+i,ajima. ili na,elima nevladini1 organi*aijama

4



Ge+2ra6si #+'+3a(

'(i%vara) se &rostire na teritoriji o&tine ;a,%a Palan%a ;a,%o&alana,%ao&tina *a1vata &rostranu &ovrinu jugo*a&adne ;a,%e sa dvanaest naselja. a

&ri&adaju joj i dva manja naselja u Sremu Prirodno do+ro '(i%vara) je jasnoomedjen i %om&a%tan rits%i %om&le%s 3ala*i se i*medju ;a,%e Palan%e naseveru i !unava na jugu Cd grads%og je*gra odvaja ga ne%oli%o stotina metarairo%a nis%a mo,varna &ovrina. a od !unava us%a &revla%a. iro%a o%o 700 mSa isto,ne strane (i%vara je omedjena automo+ils%im &utem %oji vodi i* gradado ri+ljeg restorana. ,arde '!unav). na o+ali !unava. raniji S%els%i &ut'C&tina ;a,%a Palan%a). 7#?

Sli%a 7 Stru%turna &ovrsina &ar%a &rirode (i%vara @*vor : 555ti%varaom

3ala*i se na ju-nom delu ;a,%e na inundaionom &odru,ju srednjeg to%a!unava na njegovoj levoj o+ali i*medju 72# i 790$ %ilometra Severnugraniu do+ra ,ini viso%a o+ala i od+ram+eni nasi&. a ju-nu graniu re%a !unav@sto,no je nasi& &uta *a most ;a,%a Palan%a D @lo%. do% graniu na *a&adu ,iniKC ladenovo i KC ;a,%a Palan%a 555ti%varaom?

5



Fi"i+ 8 2e+2ra6se ara$eris$ie

=e*ero je fluvijalnog &ore%la. nastalo &omeranjem re,nog %orita %a juguPred &o&lavu 76$ godine &ri srednje nis%im vodostajima du+ina isto,nog dela

je*era. &ored o+ale gde je je*ero +ilo najdu+lje. i*nosila je 7 D 7.$m +r*o*atim du+ina je*era se. antro&ogenim utiajima. naglo &ovećava Povrina

je*era. *avisno od vodostaja se menja @sto,na o+ala. &ored &uta. duga je 960m=u-na. &ored !unava. duga je o%o 900m Pravolinijs%a severna o+ala. &orednasi&a. &ri srednjem vodostaju ima du-inu o%o 7000m 3ajnesta+ilnija. &lit%a*a&adna o+ala iri se od severa &rema jugu. a +udući da je nis%a. *avisno od

vodostaja. najvie je s%lona &romenama 'C&tina ;a,%a Palan%a). 7#?

3a &rostoru &rirodnog do+radominiraju ume me%i1 lićara. a,itav &rostor je is&re&letan ru%avima!unava %ao i +ars%im &ovrinama555ti%varaom? =e*ers%a voda &ri

srednjem vodostaju je du+o%a o%o 29metra. mda ima delova du+lji1 i o% $metara 3aj&lići je sredinji deo

je*era 'C&tina ;a,%a Palan%a).7#?

Sli%a 2 !eo je*era (i%vara @*vor :555o&Erig1tfreeimagesom

Providnost vode je neto veća nego u !unavu. *imi dosti-e i 7m. do% jeto%om leta o%o 0$m 3ajmanja je &o,et%om leta &ri ma%simalnim vodostajima=e*ero se *imi gotovo redovno mr*ne. a to%om avgusta tem&eratura &one%ad

&redje @ trideseti &odeo% '<vetanje) je*era. %oje je &re 76$ godine +iloredovna &ojava u julu i avgustu. &oslednji1 godina se vrlo ret%o dogadja'C&tina ;a,%a Palan%a). 7#? =o 76$ (i%vara je smatrana *a &otenijalnore%reaiono je*ero. na%on to su njeni dunavs%i ru%avi &oslu-ili %ao &o*ajmite

&es%a *a refulisanje to%om veli%e &o&lave te godine 'Cd+rana +a,%o&alana,%e

o&tine od &o&lave 76$). 768?

6



Klima o&tine ;a,%a Palan%a sli,na je %limats%im odli%ama u Vojvodini. &a i ,itavoj Panons%oj ni*iji Cna je &osledia &re svega ma%rogeografs%og &olo-aja. s tim to na modifi%aiju &ojedini1 %limats%i1 elemenata uti,u ilo%alne fi*i,%ogeografs%e &rili%e ;udući da se o&tins%a teritorija &rostirei*medju 4$o i 46o severne geografs%e irine. ona se nala*i u srednjem delusevernog umerenog &ojasa Cva%av &olo-aj uslovljava odgovarajuću du- iinten*itet osun,avanja Prose,na insolaija *a ,itavu ;a,%u i*nosi 2779 ,asova'C&tina ;a,%a Palan%a). 7#?

(i%vara je +ogata ri+om i &redstavlja jedno od naj&rivla,niji1 terena *as&orts%e ri+olove na &odru,ju ,itave ju-ne ;a,%e Pored +ele ri+e. %oje ovdeima u i*o+ilju. tu se nala*e i sve druge vrste dunavs%i1 ri+a %ao to su: jegulja.

%e,iga. smudj. mrena. tu%a i druge "a+ele-eni su &rimeri ulovljeni1 arana &re%o 7$%g. somova &re%o 20%g. a re%order je tolstolo+i% te-a% 42%g * jugo*a&adnu o+alu je*era je !om ri+olovaa sa restoranom @s&red njega su &ontons%e sta*e sa ve*ovima *a ,ame

Sli%a 9 "ala*a% Suna D je*ero (i%vara @*vor : 555&u+lidomainimageom

7



Dr)$&en+ 8 2e+2ra6se ara$eris$ie

(i%vara se nala*i na teritoriji ;a,%e Palan%e. %oja je administrativno. &rivredno i %ulturno sredite istoimene o&tine. u %ojoj se nala*i ,etrnaestnaselja od toga dvanaest je u ;a,%oj a dva u Sremu? o&tini ;a,%a Palan%a*ivi 6066 stanovni%a statisti,%i &odai &o &o&isu i* 2002 godine?. a u samomgradu gotovo trideset 1iljada 3o. ra,una se da je u regionu o&tine trajno-ivotno uto,ite nalo i o%o &etnaest 1iljada ljudi %oji su i*+egli i* ratom*a1vaćeni1 &odru,ja +ive =ugoslavije edju njima je najvie oni1 i* ;osans%e%rajine. ne%i1 delova Frvats%e. a u &oslednje vreme i sa Kosova Svi dosadanji

&o&isi stanovnitva &o%a*uju jednu %onstantu: Vise od dve trećine stanovnitva +a,%o&alana,%e o&tine ,ine Sr+i Cstale vee gru&aije naroda su Slovai iadjari 555+a%a&alan%ars?

Sli%a 4 !emografija grada ;a%a Palan%a i istoimene o&stine @*vor: en5i%i&ediaorg

Gtni,%a stru%tura ovog naselja. &rema &odaima. u%a*uje na etni,%u1eterogenost 3ajnovija %oloni*aija ;a,%e Palan%e &ri&ada savremenom ti&u

&lans%i organi*ovanog %retanja stanovnitva. vrenog &osredstvom organavlasti

3aselja u o%olini grada ;a,%e Palan%e su 3etin. Karadjordjevo.ladenovo. C+rova. 3ova Bajdo+ra i Helarevo

8



Re3im "a)$i$e i mere "a)$i$e

Sva%o *atićeno &rirodno do+ro ima svoju %ategoriju &rema "a%onu o*atiti -ivotne sredine 79g?. a u s%ladu sa %ategorijama %oje &ro&isujeeunarodna unija *a *atitu &rirode @<3? Prema &ostojećem "a%onu. uSr+iji su utvrene %ategorije *atićeni1 &rirodni1 do+ara: naionalni &ar%. &ar%

&rirode. &redeo i*u*etni1 odli%a. re*ervat &rirode. s&eijalni re*ervat &rirode.s&omeni% &rirode i &rirodna ret%ost 555e%o&langovrs?. Sr+iji se &od*atitom nala*i 76 &ar%ova &rirode 279909 1a 555nature&rotetionorgrs?

Sli%a 4 arina !orol na (i%vari @*vor : 555o&Erig1tfreeimagesom

Prirodno do+ro '(i%vara) s&ada u @@@ %ategoriju &ar%ova &rirode "a%on o*atiti -ivotne sredine i* ISlu-+eni glasni% Re&u+li%e Sr+ijeI +r 667.ISlu-+eni glasni% Re&u+li%e Sr+ijeI +r 902 4? Status *atićenog &odru,jado+ilo je 7# godine

9



S$ra$e2i(a ra"&+(a

(i%vara je *atitni *na% ;a,%e Palan%e i eo %om&le%s i njegova vrednostsu ;a,%u Palan%u u,inili &o*natom i &ru-ili joj mogućnost ostvarivanja ra*vojaturi*ma u tom mestu a samim tim i ostvarivanje odredjene do+iti i &rofita =e*ero

je vrlo &ogodno *a &ostojanje re%reaionog i i*letni,%og turi*ma (i%vara &redstavlja najatra%tivnije je*ero na &odru,ju o&tine "a i*gradnju moćnognasi&a 766 godine %orićene su ogromne %oli,ine &es%a sa dna (i%vare ,ime je

je*ero &rodu+ljeno. o,ićeno od mulja i +lata. &roireno. osve-eno !anas *+ogsvoji1 %ara%teristi%a &redstavlja &otenijal *a ra*voj turi*ma

Pre!n+s$i

• (o%om leta je najveća &oseenost jer je je*ero sa svojom o+alom &ogodno *a

%u&anje i sun,anje (o%om avgusta tem&eratura vode je najveća &a je samimtim najveća i &osećenost lo%aliteta

• Ri+olov je vrlo ra*vijen na mestu jer je (i%vara +ogata ri+om i &redstavlja

jedno od naj&rivla,niji1 terena *a s&orts%e ri+olove na &odru,ju itave

=u-ne ;a,%e Pored +ele ri+e. %oje ovde ima u i*o+ilju. tu se nala*e i svedruge vrste dunavs%i1 ri+a %ao sto su: jegulja. %e,iga. smudj. mrena. stu%a idruge

• Beografs%i &olo-aj D u* re%u !unav druga najdu-a i druga vodom

naj+ogatija re%a u Gvro&i te najdu-a re%a u Guro&s%oj uniji? !unav je %ro*istoriju. a i danas. uvije% +io va-an meunarodni &lovni &ut

• Pogodnosti *a ra*vijanje nauti,%og turi*ma

• 3e &ostoji &lan ravoja turi*ma

Mane

• =edna od mana lo%aliteta jeste se*ons%i orjentisan turi*am Proentualno

najvise &oseta lo%alitet ima u letnjem &eriodu. %ada je je*ero naj&ogodnije *a%u&anje. a o+ale &ogodne *a sun,anje. s&ort i re%reaiju

• Bastro &onuda je naj,esće orjentisana na ri+lje s&eijalitete. +e* ne%i1 &ose+ni1 inovaija u samoj &onudi

10



>anse

• %ljuivanje domai1 &roi*voda i usluga

• 3is%e ene &redu*ea i ugostiteljs%i1 o+je%ata na lo%alitetu

•

gostiteljs%a i *a+avna &onuda. &rostori *a none i*las%e

• Program s&orts%i1 &ri&rema

Pre$n(e

• Rastua %on%urentnost na turisti%om tr*istu

• 3e&ostojanje *ainteresovani1 investitora

• Cdliv stanovnistva sa &odruja grada ;a%e Palan%e

• "agadjenje je*era

• (uristi%i trendovi

• 3esen*i+ilnost &rema turisti,%om ra*voju

• 3e&risustvo odr*ivog ra*voja

11



U'+2a i $i<a( $ri"ma

Kada govorimo o utiaju turi*ma na lo%alitet je*era (i%vara. mo*emogovoriti o re%reativnoj fun%iji. tj turisti%im motivima i*ra*enim *eljom *aodmorom i re%reaijom Cdmor i re%reaija su neo&1odni *a normalnoo+avljanje radni1 a%tivnosti stanovnistva i *a &oveanje efi%asnosti i

&rodu%tivnosti rada i %valiteta *ivota Samim tim mo*emo na ne%i nains&omenuti da je &risutna i *dravstvena fun%ija (a%odje ne mo*emo *anemaritini %ulturnu fun%iju tj odr*avanje ra*liiti1 manifestaija. &rired+i i drugi1dogadjaja %oji se ogledaju u &o*itivnom utiaju turisti%i1 &utovanja na ra*vojo&steg %ulturnog i o+ra*ovnog nivoa 3egativne &ojave u turi*mu su *natnomanjeg o+ima i utiaja od &o*itivni1

Ana'i"a ane$e

Radi i*rade Studije i*vodljivosti ra*voja e%oturi*ma u *astienim &rirodnim do+rima i*vrsili smo an%etu istra*ivanja na &odruju o&stine 3ovogSada An%eta je i*vrsena u &eriodu od marta do a&rila 2077 godine te1ni%oman%etnog u&itni%a na sluajno oda+ranom u*or%u od 2$ is&itani%a 3esto vise od

&olovine is&itani%a je +ilo mus%og &ola. a $0 J je +ilo u random odnosu is&itivanom u*or%u najvei +roj is&itanija je +ilo starosti od 27 do 90 godina. sa*avrsenom srednjom s%olom @ najvise i1 je ostvarivalo &ri1od i*medju 7$7 i 900

evra

Sto se tie *nanja i svesti o e%oturi*mu istra*ivanje je &o%a*alo dais&itanii smatraju da e%oturi*am o+u1vata &osmatranje i u*ivanje u &rirodi i dae e%oturi*am utiati na o+ra*ovanje lo%alog stanovnistva "ainteresovanost *ae%oturistino &utovanje is&itanii su oenili sa 9.#6

Csnovni motiv *a e%oturisti%o &utovanje *a najvei +roj is&itani%a je da +i se o&ustili Kara%teristino je. sto se tie o+li%a e%oturi*ma *astienog

&rirodnog do+ra. das u interesovanja &odjedna%o *astu&ljena *a sve o+li%e

12



e%oturi*ma. a najvise *a e%oturi*am %oji je ra*vijen na osnovu *astieni1 +iljni1i *ivotinjs%i1 vrsta &rosena oean je 4.44? 3a e%oturisti%om &utovanjuis&itanii najvise u*ivaju u setnji

3a ra*voj i o&stana% *astieni1 &rirodni1 do+ara utiu +rojni fa%tori%ulturne. soijalne.e%olos%e i e%onoms%e &rirode

SC<@=A3@ >AK(CR@:

• is&itanom &odruju an%etirana lia &re svega smatraju da lo%alnostanovnistvo tre+a da +ude u&o*nato sa &lanom ra*voja e%oturi*mau nji1ovoj sredini 4.#2?. das u &o*itivni utiaju e%oturi*ma vei uodnosu na negativne. %ao i da ra*voj e%oturi*ma utie na i*gradnjuveeg +roja re%reativni1 o+je%ata %oje &ru*aju &ogodnostilo%alnom stanovnistvu 3ajmanji +roj is&itani1 lia smatra da

%onta%t sa turistima mo*e i*a*vati *dravstvene &ro+leme lo%alnomstanovnistvu i da lo%alna *ajednia tre+a da &redu*me %ora%e %a%o +i ograniila ra*voj e%oturi*ma u *astienom &odruju

GKCCSK@ >AK(CR@

• tiaj e%olos%i1 fa%tora is&itanii su &ri+li*no isto oenili jer smatraju da oni utiu na ouvanje &rirode u o+lasti u %ojoj se

ra*vija e%oturi*am. ali i da on &o+oljsava i*gled tog &odruja

K(R3@ >AK(CR@

• @s&itanii smatraju da e%oturisti &ostuju %ulturni nain *ivotalo%alnog stanovnistva 4.48? i da e%oturi*am &odstie %ulturnea%tivnosti lo%alnog stanovnistva i da o+navlja nji1ovu %ulturu

GKC3CSK@ >AK(CR@

• 3ajvei +roj is&itani%a smatra da veli%u %orist imaju mladi %oji*ive u lo%alnoj sredini 92?. %ao i da e%oturi*am &ru*a mogunost*a *a&osljavanje lo%alnog stanovnistva 9.88?

13



Li$era$ra4

•

'Cd+rana +a,%o&alana,%e o&tine od &o&lave 76$). C&tins%a%onferenija soijalisti,%og save*a radnog naroda. ;a,%a Palan%a. 768

• 'C&tina ;a,%a Palan%a Beografs%e monografije vojvodjans%i1

o&tina?). dr "ivan ;ogdanović. dr Pavle (omić. dr =ovan Romelić. dr =ovan Plava. dr a*ar a*ić. !juro Kralj. 7#

• '<=A >ailure of t1e <;! 2070 targets). ;rads1a5 . 2070

•

555ti%varaom

• 555o&Erig1tfreeimagesom

• 555e%o&langovrs

• 555nature&rotetionorgrs

• 555+a%a&alan%ars

14

Documents

Upravljanje zaštićenim područjima